رويارويي انسان با طبيعت

مساله ي جمعيت

آدمي از كهن ترين روزگاران با آتش، آب و ابزار به زيست پوش يورش برده است.تا يك يا چند سدهي پيش اين يورش قلمروهاي محدودي داشت و در بيشتر موارد با آهنگ نسبتاٌ كندي صورت مي گرفت. اموزه اين خطر هست كه انسان زمين سكونت گاه و كشت پذير خود را به نابودي بكشاند. فعاليت ها ي بشر از ظرفيت ترميم بارخيزي زمين و زايندگي آب كه پديد آمدنش هزاران سال وقت مي خواهد، بيش از پيش فرا مي رود. آدمي با خطاها و كاربرد نابجاي نيروهايش بخشهاي گستردهاي از جهان را ويران يابي حاصل مي گرداند . نيروي انگيزاننده ي بزرگي كه پشت اين يورش نيرومند تازه ايستاده، انفجار جمعيت است. همه ي جمعيت هاي حيواني با محيط شان رابطه ي مستقيمي دارند. اين رابطه تنها رابطه با منابع خوراكي نيست،بلكه رابطه با فضاي زيستن نيز هست. انسان بر كنار از اين قاعده نيست، امه بر خلاف ساير جانوران اين توانايي را دارد كه جمعيتش را آگاهانه تنظيم كند.

حركتهاي جمعيتي تاثسصري بر محيط زيست به جاي مي گذارد كه مانند اثر موجها سيل آساست. فرسايش ناشي از اين حركتها پيش از اين شناخته شده نبود. شايد كرانه ي درياها آماج سخت ترين يورشها باشد.رشد سريع مسافرت با قطار و سفر هوايي و دريايي دو قرن گذشته به اندازهي مسافرت هاي يك نسل دوره ي ما نيست عده ي بي شماري از مردم كه وسيله هاي كوچك آمد و رفت يا اتومبيل و پول دارند، در داخل و خارج از كشور سفر ميكنند روزهاي تعطيل عمومي ، جمعيت هاي انبوهي از مردن به كنار دريا هجوم مبردند و جاده هاي ميان شهر را از اتو بوس مالامل مي كنند. صنعت كشت و سفر يكي از بزگترين صنعتهاي جهان است و براي اقتصاد عمومي كشور تعيين كننده است و به راهها، ساختمانها و خدمات بيشتر نياز دارد.  

نگرش به طبيعت

با اين وضع چشم ا ندازآينده چگونه است ؟ از تاثيرهاي نياز ا نسان به خوراك ، مسكن ، قدرت و سفر چه درسي مي توان آموخت؟ محيط طبيعي بدون كوشش جدي انسان براي نگا هداري ازآن نمي تواند باقي بماند .

دگرگوني در طبيعت كه نتيجه فعاليتهاي ا نسان در چند سده ي  گذشته است ، نسبتاٌ

 به صورت تدريجي صورت گرفته است . اگر در سده هاي گذشته ما هواره ها و شيوه هاي نوين عكسبرداري مي بوده ، چگونگي دگرگوني مداوم حومه ي شهر ها معلوم مي شد. بعضي از كارها ،مثلاً بريدن جنگلها درعصر روميها، تادوره ي ما به منزله ي استثنايي بر دگرگوني كند و به ظاهر سنجيده ي منطقه هاي سبز وگياهي بود.براي مثال اگر از ماهواره نگاه مي كرديم، به چشم مي ديديم كه جنگلهاي مديترانه بر اثر چراي بزوگوسفند، فرسايش، مصرف براي سوخت وافزايش جمعيت انسان چگونه به تدريج كوچك مي شد.اما امروزه فيلم هاي ماهواره نشان ميدهد چگونه زمين هاي كشاورزي به سرعت جاي خود را به آجروآسفالت مي دهد.هر چه دگرگوني شتاب ناك ترباشد، تاثيرش شديدتراست با وجود اين پيشرفت هاي نويد بخش اگر انسان         مي خواهد تاٌثير جبران نا پذيري روي زيست بوم بگذارد، بايد ميان خودش وطبيعت رابطه ي بهتري برقرارسازد.بايستي  ترديدودودلي درباره ي عامل هاي اجتماعي محيط زيست وغفلت از آنرا انكار بگذارد.لازم است تاثير نظارت خود را بر محيط طبيعي كه هم اكنون بر آن تسلط دارد، اعمال كند و بيشترين اولويت را به نگاهداري بلند مدت از ذخاير خاك، هوا، آب و زندگي وحش بدهد كه اجزاي اصلي زيست بوم متناسبي هستند كه آيندگان انتظار دارند، زمان سرعت مي گذرد. آغاز آينده امروز است.خلاصه آن كه اگر بشر مي خواهد تندرست بماند و با ارج و احترام زندگي كند، برخي تفسيرهاي بنيادي در راه و روشش لازم است. واداشتن مردم مردم به پذيرفتن وظايف غالباً ماخوشايند دو راه دارد: راه نخست پند دادن و اندز گفتن مستقيم است و راه دوم، نشان دادن چگونگي نمونه ي در خور توجه تفسيراتي – ولو تفسيرات بسيار بزرگ – كه مي تواند رخ دهد.

بسياري از مردم بي اعتقادي عميقي به علم و تكنولوژي نشان مي دهند. احساس آنان كه آكنده از ياُس و بد گماني است، نه تنها ما را در يافتن راه حل بحرانهاي   كنوني- كه البته پاره اي از اين بحرانها نتيجه ي استفاده ي نادرست و نا بجا از تكنو لوژي در گذشته بوده- با شكست روبه رو مي كند، بلكه هر گاه در آينده با مشكلاتي روبه رو شويم، قدرت پيش بيني و آينده نگري را نيز از دست خواهيم داد.

اهميت نقش دانشمند در اجتماع به شدت مورد ترديد قرار گرفته است. به ما تذكر جدي داده اند دست از تاكيد بر انجام تحقيقات علمي و فني برداريم و حتي مهلتي نيز براي اين تذكر تعيين كرده اند.

اينان، رشهاي علمي كنوني جامعه را غير انساني خواهد كرد و احتمالاً آن را به ورطه ي نابودي خواهد كشيده گروه بي شماري از مردم براي عوارض جانبي و ناخو شايند تكنو لوژي صلاح انديشي مي كنند و پيشنهادي مي دهند بسياري از فعاليتهاي علمي و و همه ي فعايت هاي تكنو لوژيك اگر واقعاً بين اين دو تفاوت بگذارند تا زماني كه آلودگي محيط زيست از بين نرفته ، مشكلات زندگي شهري رخت بر نبسته و    دشواري هاي ياُس آور زندگي كنوني حل نشده، متوقف گردد مي خواهند خطرهاي مسابقه تسليحاتي از ميان برود و از مصرف بي رويه مواد خام و زير زميني كره ي مسكون جلوگيري شود.

همه ي اين اعتراضات را مي توان با دو رشته استدلال باز نمود. رابطه تفكر كمي با انسان گرايي يعني جريان فلسفي كه مدتها قبل از عصر رياضي دانان يوناني آغاز شده، سپس ادامه يافته و به عصر ما رسيده است، رابطه اي است كه انسان در طول اين دوران با انديشه آن در جنگ و جدال بوده است. با اين وصف، مسائل اين انديشه هنوز بي پاسخ مانده است.

اما اگر ما بخواهيم در باب پيشرفت تكنولوژي صلاح انديشي كنيم بايد صريح و بي پرده سخن بگوييم، حقيقت اين است كه نمي توانيم راهي را كه انسان از*****دريافت هاي علمي و كاربرد عملي علم در محيط زندگي خود اختيار كرده است، تغيير دهيم. اگر درست بينديشيم، رها كردن معرفت علمي و مهارت فني به قصد جبران نا بساماني هاي فعلي، در زيباترين صورتش بيهوده ترين نتيجه را خواهد داشت. اين واقعت را            نمي توان ناديده بگيريم كه راه حل بسياري از مسائل جهاني در تكنو لوژي هاي نو نهفته است يا به نحوي با تكنولوژي پيوند دارد، هر چند به اين نكته واقفيم كه خود تكنو لوژي باز هم آبستن مشكلات تازه تري است.

موضوع: محيط زيست

منابع: كتاب تكنو لوژي و بحران محيط زيست

ترجمه: عبدالحسين آذرنگ

گروه آورنده: هدي حاتم زاده