اقيانوس اطلس

اقیانوساطلس به صورت حوضه S شکلی که در جهت شمالی جنوبی گسترش دارد و به اطلسشمالی و اطلس جنوبی توسط جریانهای متقابل استوایی در حدود ْ8 عرض جغرافیایشمالی تقسیم می‌شود.

اقیانوس اطلس از غرب توسط قاره آمریکا وشرق توسط اروپا و آمریکا محدود می شود و توسط اقیانوس منجمد شمالی در شمالو گذرگاه Drake در جنوب به اقیانوس آرام متصل می شود. البته اقیانوس اطلسو آرام توسط کانال مصنوعی به نام کانال پاناما به هم وصل می‌شوند. اقیانوساطلس به همراه دریاهای مجاورش مساحتی در حدود 106*4/106 کیلومتر مربع رااشغال می کند و بدون آنها محدوده ای در حدود 106*4/82 کیلومتر مربع راشامل می‌شود. حجم آب اقیانوس اطلس به احتساب دریاهای مجاور 106*7/334کیلومتر مربع و بدون آنها در حدود 106*6/323 کیلومتر مربع را شامل می‌شود.
عمق متوسط اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور 3332 متر و بدون آنها 3926 متر می باشد. عمیق ترین قسمت آن 8605 متر در گودال پورتوریکو قراردارد. عرض اطلس از 2848 کیلومتر بین برزیل و لیبریا تا 4830 کیلومتر بینایالات متحده و آفریقای شمالی در تغییر است.

مشخصات آب اقیانوس اطلس
شوری نمک در آب اقیانوسهای آزاد بین 33 تا 37 گرم در لیتر متغیر است وبستگی به عرض جغرافیایی و فصل می باشد. کمترین مقدار شوری در شمال خطاستوا قرار دارد. در حالت کلی کمترین مقادیر در عرضهای جغرافیایی بالا ودر طول سواحلی که رودخانه های بزرگی به داخل اقیانوس جریان دارند، میباشند. بیشترین مقدار شوری در حدود 25 درجه عرض جغرافیایی شمالی قراردارد. سطوح مقادیر شوری آب اقیانوس اطلس تحت تاثیر تبخیر، بارش، جریان آبرودخانه ها و ذوب یخهای دریایی قرار می گیرد.
دمای‌ سطح آب اقیانوس اطلس که با عرض جغرافیایی، جریانهای دریایی و فصولمختلف سال تغییر می‌کند، از 2-درجه سانتی گراد تا 29 درجه سانتی‌گراد درتغییر است. بیشترین دما در شمال خط استوا و کمترین مقدار درنواحی قطبیوجود دارد. در عرضهای جغرافیایی متوسط بیشترین مقدار دما بین 7 تا 8 درجهسانتی‌گراد در تغییر است.
آب و هوای اطلس
آب و هوای اقیانوس اطلس و سرزمین های مجاور به وسیله دمای سطح آبها وجریانهای آبی تحت تاثیر قرار می گیرد. اقیانوسها منبع اصلی رطوبت موجود دراتمسفر را که از طریق تبخیر ایجاد می‌شود، تامین می کنند. گرمترین نواحیآب و هوایی اطلس در شمال استوا گسترش دارد و سردترین نواحی در آن عرضجغرافیایی بالا قرار دارند این نواحی منطبق بر مناطقی می باشند که بهوسیله یخهای دریایی ‌پوشیده شده اند. جریانهای اقیانوسی آب و هوای طلس رابه وسله انتقال آب های گرم و سرد به دگر نواحی کنترل می‌کنند.

مشخصات حوضه اطلس

اقیانوس اطلس به صورت حوضه S شکلی که در جهت شمالی جنوبی گسترش داردو به اطلس شمالی و اطلس جنوبی توسط جریانهای متقابل استوایی در حدود ْ8عرض جغرافیای شمالی تقسیم می‌شود. اقیانوس اطلس از غرب توسط قاره آمریکا وشرق توسط اروپا و آمریکا محدود می شود و توسطاقیانوس منجمد شمالیدر شمال و گذرگاه Drake در جنوب به اقیانوس آرام متصل می شود. البتهاقیانوس اطلس و آرام توسط کانال مصنوعی به نام کانال پاناما به هم وصلمی‌شوند. اقیانوس اطلس به همراه دریاهای مجاورش مساحتی در حدود 106*4/106کیلومتر مربع را اشغال می کند و بدون آنها محدوده ای در حدود 106*4/82کیلومتر مربع را شامل می‌شود. حجم آب اقیانوس اطلس به احتساب دریاهایمجاور 106*7/334 کیلومتر مربع و بدون آنها در حدود 106*6/323 کیلومتر مربعرا شامل می‌شود.
عمق متوسط اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور 3332 متر و بدونآنها 3926 متر می باشد. عمیق ترین قسمت آن 8605 متر در گودال پورتوریکوقرار دارد. عرض اطلس از 2848 کیلومتر بین برزیل و لیبریا تا 4830 کیلومتربین ایالات متحده و آفریقای شمالی در تغییر است.

مشخصات آب اقیانوس اطلس

شوری نمک در آب اقیانوسهای آزاد بین 33 تا 37 گرم در لیتر متغیر استو بستگی به عرض جغرافیایی و فصل می باشد. کمترین مقدار شوری در شمالخط استواقراردارد. در حالت کلی کمترین مقادیر در عرضهای جغرافیایی بالا و در طولسواحلی که رودخانه های بزرگی به داخل اقیانوس جریان دارند، می باشند. بیشترین مقدار شوری در حدود 25 درجه عرض جغرافیایی شمالی قرار دارد. سطوحمقادیر شوری آب اقیانوس اطلس تحت تاثیر تبخیر، بارش، جریان آب رودخانه هاو ذوب یخهای دریایی قرار می گیرد.
دمای‌ سطح آب اقیانوس اطلس که با عرض جغرافیایی، جریانهای دریایی وفصول مختلف سال تغییر می‌کند، از 2-درجه سانتی گراد تا 29 درجه سانتی‌گراددر تغییر است. بیشترین دما در شمال خط استوا و کمترین مقدار درنواحی قطبیوجود دارد. در عرضهای جغرافیایی متوسط بیشترین مقدار دما بین 7 تا 8 درجهسانتی‌گراد در تغییر است.

آب و هوای اطلس

آب و هوای اقیانوس اطلس و سرزمین های مجاور به وسیله دمای سطح آبها وجریانهای آبی تحت تاثیر قرار می گیرد. اقیانوسها منبع اصلی رطوبت موجود دراتمسفر را که از طریق تبخیر ایجاد می‌شود، تامین می کنند. گرمترین نواحی آب وهوایی اطلس در شمال استوا گسترش دارد و سردترین نواحی در آن عرض جغرافیاییبالا قرار دارند این نواحی منطبق بر مناطقی می باشند که به وسیله یخهایدریایی ‌پوشیده شده اند. جریانهای اقیانوسی آب و هوای طلس را به وسلهانتقال آب های گرم و سرد به دگر نواحی کنترل می‌کنند.

ایالت‌های ساحلی اقیانوس اطلس آمریکا

ایالت‌های ساحلی اقیانوس اطلس آمریکا (بهانگلیسی: US Mid-Atlantic states) ناحیه‌ای ازمناطق جغرافیایی و فرهنگی ایالات متحده آمریکا است.

اگر نیوانگلند مرکز دانشمندان و تهیه کننده سرمایه برای هزینه‌های شکوفاییآمریکا در دورانانقلاب صنعتی بود، ایالات کنار اقیانوس اطلس مرکز صنایع سنگین و کارگری بودند. بزرگ ترین ایالات این ناحیه،نیویورک وپنسیلوانیا، تبدیل به مراکز کارخانه‌های صنایع سنگین مانند آهن، شیشه و فولاد شدند.

مهاجران این منطقه از تنوع و گستردگی بیشتری نسبت به مهاجران نیوانگلند برخوردار بودند. مهاجرانهلندی در مناطق پایین دست رودخانه هودسن – مکانی که امروزه به نامنیویورک می شناسیم –مستقر شدند. سوئدی ها به ایالتدلاویر رفتند وکاتولیک هایانگلیسی،مریلند را بنیان گذاشتند. یک عده ازپروتستان هایانگلیسی به نام فرقهكوايكرها نیز، درپنسیلوانیا مستقر شدند. در آن زمان کلیه این مناطق تحت حکومتانگلستان بود، اما بسیاری از مهاجران از نقاط گوناگون به این ایالت ها می‌آمدند و با مهاجرت تعداد زیادیآلمانی به این مناطق، یک جامعه آلمانی نیز در آن جا به وجود آمد.

از میادین عمومی شهرفیلادلفیا

مهاجران اولیه این ایالات، عموماً کشاورز و یا تاجر بودند و این منطقهحکم یک پل ارتباطی بین شمال و جنوب آمریکا را داشت. فیلادلفیا که بیننیوانگلند و ایالات جنوبی قرار دارد، مرکز تشکیلکنگره قاره ای آمریکا بود؛ مجمع نمایندگان 13 ایالت آمریکا که جرقه استقلال آمریکا را زدند. هم چنیناعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا در سال 1776 وقانون اساسی ایالات متحده آمریکا در سال ۱۷۸۷ نیز در شهر فیلادلفیا شکل گرفتند. نیویورک و فیلادلفیا، 2 پایتخت اولیه آمریکا بودند.

ایالات ساحلی اقیانوس اطلس دارای اهمیت تاریخی و سیاسی بسیار زیادی می‌باشند. مدرسه نظامی وست پوینت درنیویورک و موسسه آموزشی علوم دریایی در آناپولیسمریلند، نشان دهنده اهمیت این ایالات می‌باشند. هم چنین جزیره الیس درنیویورک ، برای هزاران مهاجر در اوایل قرن بیستم، دروازه ورود به آمریکا شناخته می‌شد.

با گسترش سریع و روزافزون صنایع در این ایالات، رودخانه‌ها – مانند رود هایهودسن ودلاور– تبدیل به مسیرهایی استراتژیک برای حمل و نقل دریایی شدند. به همین جهت شهرهای کنار رودخانه‌ها – نیویورک کنار رودخانه هودسن، فیلادلفیا کناررودخانه دلاویر و بالتیمور در کنارخلیج چساپیک – به طور شگفت آوری رشد کردند. امروزهنیویورک هنوز هم به عنوان بزرگ ترین شهر آمریکا و مرکز فعالیت های فرهنگی و قطب اقتصادی کشور شناخته می‌شود.

آهنـرُبـا

به اشیایی که میدان مغناطیسی تولید کنند، آهنرُبا گفته می‌شود. آهنربا جهت جداسازی ضایعات آهنی در صنایع مختلف کاربرد دارد و در انواع مختلف دستی، الکتریکی، دائم و ... وجود دارد. نوعی از آهنرباها در دزدگیر لباس کاربرد دارد و برای جدا کردن تگ‌های لباس‌ها استفاده می‌شود.

اثر خاصیت مغناطیسی

آهنربا از دو بخش آهن و -ربا از فعل ربودن تشکیل شده. کاربرد واژه‌هایی مانند آهنربا و کهربا در فارسی پیشینه طولانی دارد.

برابر اروپایی آن: اولین شرح مغناطش به یونانیان قدیم باز می‌گردد که این اسم را به مغناطیس دادند. این اسم از مگنزیا که نام یک دهکدهٔ یونانی است، مشتق شده‌است. از لحاظ لغوی Magnet به معنی «سنگی از اکسید آهن» است. این سنگ حاوی مگنتیت (Fe3O4) بود و هنگام مالش آن به آهن، آن را آهنربا می‌کرد. نظریهٔ دیگر این است که این واژه از ریشهٔ واژهٔ فارسی «مگ» می‌باشد و این واژه magnet به همراه واژهٔmagic از ریشهٔ واژهٔ پارسی mag می‌باشند، که خود برگرفته از مغان ایران است.

تاریخچه

تلاش جدی برای استفاده از قدرت پنهان مواد مغناطیسی بسیار پس از کشف آن انجام شد. به عنوان مثال در قرن ۱۸ام با ادغام تکه‌های کوچک مواد مغناطیسی تکهٔ بزرگ‌تری بدست آمد که مشخص شد توانایی بلند کردن قابل توجهی دارد.

پس از اینکه اورستد در سال ۱۸۲۰ کشف کرد که جریان الکتریکی می‌تواند میدان مغناطیسی به وجود آورد، پیشرفت‌های زیادی در این زمینه حاصل شد.

استورگن دانش خودش را با موفقیت برای ساخت اولین آهنربای الکتریکی در سال ۱۸۲۵ بکار برد. با اینکه دانشمندان زیادی (از قبیل گاوس، ماکسول و فارادی) با این پدیده از دیدگاه تئوریک درگیر شدند، اما توصیف درست مواد مغناطیسی به فیزیکدانان قرن بیستم نسبت داده می‌شود.

چینش فری‌مغناطیس

آزمایش اورستد

کیوری و ویس در شفاف‌سازی پدیدهٔ مغناطش دائمی و وابستگی دمایی آن موفق بودند. ویس فرضیهٔ وجود حوزه‌های مغناطیسی را مطرح کرد تا توضیح دهد که مواد چگونه می‌توانند آهنربا شده یا خاصیت مغناطیسی کل آنها صفر شود.

جداساز دستی مغناطیسی مواد معدنی سنگین

جزئیات خواص دیواره‌های این حوزه‌های مغناطیسی توسط بلوچ، لاندو و نیل بررسی شد.

آهنربای دائم

اولین آهنرباهای دائم از صخره‌های طبیعی به نام لودستون بدست آمدند. این سنگها برای اولین بار،۲۵۰۰ سال پیش توسط چینی‌ها و سپس توسط یونانی‌ها مطالعه شدند. یونانی‌ها اولین بار آهنربا را از منطقهٔMagnetes بدست آوردند که امروزه آهنرباها به این نام، شناخته میشوند. از آن دوران تا به امروز، خواص مواد مغناطیسی بهینه شده و آهنرباهای دائم امروزی صدها برابر قویتر از آهنرباهای پیشین هستند

امروزه چهار خانواده بزرگ از مواد مغناطیسی دائم، بطور تجاری کاربرد دارند. این مواد از فریت‌ها که انرژی پایینی دارند تا آهنرباهای خاکی نادر که انرژی بالایی دارند، متغیرند. دمای کارکرد، محدودیت اندازه و وزن، مسائل زیست محیطی و انرژی مغناطیسی از جمله عواملی است که بر انتخاب یک مادهٔ مغناطیسی تاثیر میگذارند

کاربرد

آهنرباها کاربردهای زیادی در اسباب بازی‌ها دارند. میله‌های مغناطیسی M شکل، برای ساخت شکل‌های گوناگون به گوی‌های فلزی متصل شده‌اند

مواد مغناطیسی جزء جدانشدنی فناوری مدرن هستند. آهنرباها یکی از اجزای مهم بسیاری از وسایل الکترونیکی و الکترومکانیکی هستند. کاربرد عمدهٔ آهنرباهای دائم در تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی و بالعکس است (مانند موتورهای الکتریکی و ژنراتورها) . مغناطیس‌ها همچنین در حافظه‌های مغناطیسی (صفحات هارد دیسک و فلاپی‌دیسک‌ها و کارت‌های پلاستیکی حافظه) کاربرد دارند.

همچنین آهن‌رباها در صنایع مختلف جهت جداسازی ضایعات آهن کاربرد فراوان دارند.

دید کلی :

    آیا تابحال به این فکر کرده اید که جرثقیل ، چگونه قطعات بزرگ آهن را جابجا می کند؟

    آیا تا کنون ملاحظه کرده اید که یک میخ آهنی بعد از چند بار مالش برروی یک آهنربا ، میخهای آهنی کوچکتر از خود را جذب کند؟

برای پاسخ گفتن به پرسشهای فوق و سوالات دیگر شبیه آنها ، باید اطلاعاتی در مورد آهنربا و خاصیت آهنربایی داشته باشیم. مقاله حاضر تا حدی ما را با این مقوله آشنا می کند.

سنگ مغناطیسی و کهربا ، دو ماده طبیعی هستند که از دیر باز ، مورد توجه مردم بوده اند. سنگ مغناطیسی ، یک ماده معدنی با خصوصیات غیر عادی است که آهن را جذب می کند. اگر یک قطعه کوچک از این سنگ را از نقطه ای آویزان کنیم. آن قدر می چرخد تا سرانجام بطور تقریبی در راستای شمال و جنوب قرار گیرد. نخستین بار در کشورهای غربی ، دریانوردان از این سنگ بعنوان قطبنما استفاده می کردند.

سیر تحولی و رشد :

انسانهای اولیه به سنگهایی برخورد کردند که قابلیت جذب آهن را داشتند. معروف است که ، نخستین بار ، شش قرن قبل از میلاد مسیح ، در شهر باستانی ماگنزیا واقع در آسیای صغیر «ترکیه امروزی) ، یونانیان به این سنگ برخورد کردند. بنابراین بخاطر نام محل پیدایش اولیه ، نام این سنگ را ماگنتیت یا مغناطیس گذاشتند که ترجمه فارسی آن آهنربا می باشد. سنگ مذکور از جنس اکسید طبیعی آهن با فرمول شیمیایی Fe3O4 می باشد.

بعدها ملاحظه گردید که این سنگ در مناطق دیگر کره زمین نیز وجود دارد. پدیده مغناطیس همراه با کشف آهنربای طبیعی مشاهده شده است. با پیشرفت علوم مختلف و افزایش اطلاعات بشر در زمینه مغناطیس ، انواع آهنرباهای طبیعی و مصنوعی ساخته شد. امروزه از آهنربا در قسمتهای مختلف مانند صنعت ، دریانوردی و ... استفاده می گردد.

منشا پیدایش :

کهربا شیرهای است که مدتها پیش از بعضی از درختان مانند کاج که چوب نرم دارند، بیرون تراوید. و در طی قرنها سخت شده و بصورت جسم جامدی نیم شفاف در آمده است. کهربا به رنگهای زرد تا قهوه ای وجود دارد. کهربای صیقل داده شده سنگ زینتی زیبایی است و گاهی شامل بقایای حشره هایی است که در زمانهای گذشته در شیره چسبناک گرفتار شده اند.

یونانیان باستان خاصیت شگفت انگیز کهربا تشخیص داده بودند. اگر کهربا را به شدت به پارچهای مالش دهیم اجسامی مانند تکه های کاه یا رانه های گیاه را که نزدیک آن باشد جذب میکند. اما سنگ مغناطیس یک ماده معدنی است که در طبیعت وجود دارد. نخستین توصیف نوشته شده از کاربرد سنگ مغناطیس به عنوان یک قطب نما در دریانوردی در کشورهای غربی ، مربوط به اواخر قرن دوازدهم میلادی است. ولی خواص این سنگ خیلی پیش از آن در چین شناخته شده بود.

انواع آهنربا :

اساس کار تمام آهنرباها یکسان است، اما به دلیل کاربرد در دستگاههای مختلف ، آرایش و صنعت ، آن را به اشکال و اندازه‌های گوناگون می سازند، و لذا انواع آن از لحاظ شکل عبارتند از :

    تیغه ای

    میله ای

    نعلی شکل

    استوانه ای

    حلقه ای

    کروی

    پلاستیکی

    سرامیکی و ...

حوزه عمل :

آهنربا به طور مستقیم و غیر مستقیم در زندگی روزانه بشر موثر است و به جرات می توان گفت که اگر این خاصیت نبود زندگی بشر امروزی با مشکل مواجه می شد. از جمله وسایلی که در ساختمان آن از خاصیت آهنربایی استفاده شده است، می توان به یخچال ، قطب نما ، کنتور برق ، انواع بلندگوها ، موتورهای الکتریکی (مانند کولر ، پنکه ، لوازم خانگی و ...) ، وسایل اندازه گیری الکتریکی مانند ولت سنج ، آمپر سنج و ... اشاره کرد.

آیا آهنربا بغیر از آهن ، اجسام دیگری را جذب می کند؟

بعد از پیدایش آهنربا ، دانشمندان به این فکر افتادند که آیا آهنربا غیر از آهن ، اجسام دیگری را نیز می تواند جذب کند. پس از بررسی ها و مطالعات مختلف ، سرانجام مشخص شد که آهنربا در عنصر دیگر به نام های نیکل و کبالت را نیز می تواند جذب کند. بر این اساس به سه عنصر آهن ، کبالت ، نیکل و آلیاژهای آنها که توسط آهنربا جذب می گردد، مواد مغناطیسی می گویند. بدیهی است که سایر مواد را که فاقد این خاصیت است، مواد غیر مغناطیسی می گویند.

روشهای مختلف تشخیص قطبهای یک آهنربا :

    اگر یک آهنربا را از وسط بوسیله تکه نخ بسته و از محلی آویزان کنید، آهنربا در راستای شمال و جنوب مغناطیسی زمین قرار می گیرد.

    با توجه به اینکه در آهنرباها ، قطبهای همنام همدیگر را دفع و قطبهای غیر همنام همدیگر را جذب می کنند، لذا اگر یک آهنربای دیگر که قطبهای آن معلوم است، در اختیار داشته باشیم، به راحتی می توان قطبهای آهنربای دیگر را تشخیص داد.

    به کمک یک عقربه مغناطیسی و با استفاده از رانش و ربایش قطبها نیز میتوان این کار را انجام داد.

توضیحات تکمیلی در مورد آهنربای دائمی

آهنربای دائم به اختصار PM1 خوانده می‌شود و قطعه‌ای از فولاد سخت و یا دیگر مواد مغناطیسی که تحت اثر میدانهای شدید ، مغناطیس شده و این اثر را برای مدت طولانی در خود حفظ می‌کنند. اثر آهنربایی اولین بار ، روی قطعه‌هایی از سنگ معدن آهن ، به نام آهنربای طبیعی یا معدنی در طبیعت مشاهده شد و دیدند که قطعات آهن را به خود جذب می‌کند.

بعدا دریافتند که چنانچه قطعه درازی از این سنگ آهن مغناطیسی معدن را ، بطور معلق در هوا نگهدارند این قطعه دراز خود را در امتدادی قرار می‌دهد که یک انتهایش به طرف قطب شمال زمین قرار دارد و این انتهای میله آهن مغناطیس دار را قطب شمال و سر دیگر آن را قطب جنوب نامیدند. چنین قطعه سنگ معدن آهن ، آهنربای میله‌ای نامیده شد.

نظریه اول آهنربایی

هر آهنربا از تعدادی ذره آهنربایی تشکیل شده است. وقتی یک قطعه آهن ، آهنربا نیست، ذرات آهنربایی بطور پراکنده و دلخواه داخل آن قرار دارند و وقتی ذرات داخل آهن در امتدادی منظم قرار گیرند، اثرات مغناطیسی آنها باهم جمع شده و آن آهن ، آهنربا می‌شود.

نظریه دوم آهنربایی

خاصیت آهنربایی به الکترونها وابسته است. الکترون دارای یک نیروی دوار در اطراف خود می‌باشد و وقتی مدارهای الکترونها در امتداد میله آهن طوری قرار گیرند که دایره‌های نیرو با یکدیگر جمع شوند، میله آهنی ، آهنربا می‌شود. در طبیعت از نقطه نظر تغییرات چگالی فلوی مغناطیسی (B) بر حسب جریان (I) می‌توان مواد را به دو دسته تقسیم نمود:

    مواد غیر مغناطیسی: از این مواد می‌توان پلاستیک و میکا و عایقهای جریان الکتریکی را نام برد. در این مواد ، نفوذ پذیری مغناطیسی عددی ثابت است و مقدار آن را µ˚= 4π×10-7 فرض می‌کنیم.

    مواد مغناطیسی: مواد مغناطیسی که به مواد فرومغناطیسی نیز معروفند جزء گروه آهن به شمار می‌روند. در این مواد با جریان مفروض I چگالی شار (B) افزونتری نسبت به فضای آزاد شکل می‌گیرد و منحنی B-I این مواد غیر خطی است. مواد مغناطیسی خود به دو گروه تقسیم بندی می‌شوند:

    مواد فرومغناطیسی نرم: که آنها خطی کردن تغییرات B بر حسب I (منحنی B-I) امکان پذیر است، از تقریب خوبی برخوردار می‌باشد و در این مواد ، B بخاطر I حاصل می‌شود.

    مواد فرومغناطیسی سخت: که از اینگونه مواد برای ساخت مغناطیس دائم استفاده می‌شود. در این مواد B بخاطر دو عامل جریان (I) و خاصیت مغناطیس شوندگی ماده (M) بروزمی کند. این مواد در اثر میدانهای شدید ، مغناطیس شده و این اثر را تا مدت طولانی خود حفظ می‌کنند.

مواد مغناطیسی برای مقاصد خاص نیز ساخته می‌شوند، بطوری که طی سی سال گذشته چند ماده مغناطیسی جدید ساخته شده که مشخصات لازم برای ایجاد یک آهنربای دائم خوب را دارا هستند. آهنربای دائم خوب ، از ماده‌ای است که تا حد امکان شار باقیمانده (یا چگالی شار باقیمانده) بزرگی داشته باشند. عمده این مواد فریتها (مواد مغناطیسی سرامیکی) و مواد مغناطیسی خاک کمیاب هستند.

انواع آهنربای دائم

سه نوع آهنربای دائم که دارای کاربرد فراوان هستند به شرح زیرند:

آهنربای آلنیکو

آلنیکو از ابتدای نام سه عنصر آلومینیوم ، نیکل و کبالت گرفته شده است. این آلیاژ که عمدتا از فلزات آهن و آلومینیوم و نیکل و کبالت ساخته می‌شود، قابلیت پذیرش نیروی مغناطیسی بالایی و به منظور ساختن آهنربای دائم بلندگوها و لامپهایی با حوزه مغناطیسی و در سروموتورهای DC2 پیشرفته استفاده می‌شود.

معمولا در آخر اسم "آلنیکو" حرفی اضافه می‌گردد که مشخص کننده قدرت آهنربا است. فرضا "آلنیکوv" قویترین آهنربای دائم نسبت به "آلنیکوها" است و معمولا آهنربای "آلنیکو" را به صورت طولی مغناطیس می‌کنند و سپس مورد استفاده قرار می‌دهند. منظور از مغناطیس کردن طولی این است که دو قطب S و N در طول جسم قرار می‌گیرند.

آهنربای فریت

این آهنربا را آهنربای سرامیک نیز می‌نامند. این آهنربای دائم از ترکیب مواد ذوب شده نوعی چینی و پودر ماده مغناطیسی ساخته می‌شود. این آهنربا چون پودر پس ماند مغناطیسی و نیروی خنثی کننده زیادی دارد، آن را به صورت عرضی مغناطیسی می‌کنند. منظور از مغناطیس کردن عرضی ، قرار گرفتن دو قطب S و N در عرض جسم است و چون چگالی شار (B) این آهنربای دائم کم است برای جبران چگالی شار زیاد، آن را دراز می سازند.

چون هزینه ساخت این آهنربا کم بوده و مواد اولیه آن به ارزانی قابل تهیه است، بطور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. نامگذاری آهنربای فریت با توجه به نوع عنصری که در ساخت آهنربا از آن استفاده شده است صورت می‌گیرد. مثل فریت استرونیتام و یا فریت باریم.

آهنربای سارماریوم - کبالت

عنصر اصلی این آهنربای دائم عنصر ساماریوم با علامت اختصاری Sm و عدد اتمی 62 است. چون این آهنربای کمیاب (به دلیل عنصر تشکیل دهنده کمیاب ساماریوم) دارای پس ماند مغناطیسی و خنثی کننده خیلی زیادی است، به همین دلیل می‌تواند شدتی به مراتب بزرگتر از آهنربای دائم معمولی داشته باشد. به عنوان مثال در یک طول و مساحت برابر ، چگالی شار (B) این آهنربا دو برابر آهنربای سرامیک است.

هزینه تولید این آهنربا قابل ملاحظه است و به همین دلیل آن را کم قطر می‌سازند. چون شدت مغناطیسی این آهنربا بالا است، لذا از چنین آهنربایی که در ابعاد کوچک و وزن کمتر شدت مغناطیسی خوبی دارد در ساعتهای الکترونیکی و لامپهای ماگنترون و تجهیزات نظامی و سروموتورها هواپیما استفاده می‌کنند. به این ترتیب روز به روز دامنه کاربرد این آهنربا رو به افزایش است.

جانوران ساده

تک سلول ها گروهی از موجودات زنده هستند که پیکرشان تنها از یک سلول تشکیل شده است و فعالیتهای زیستی مختلف این موجودات توسط بخشهای اختصاص یافته‌ای از پروتوپلاسم به نام اندامهای سلولی انجام می‌شود این بخشها مشابه اندامهای موجودات پر‌هسته‌ای عمل می‌کنند. از این رو یک تک‌هسته‌ای ، برخلاف هسته‌های پریاختگان که وابسته به هسته‌های دیگرند، موجود کامل و مستقلی است که تمام فعالیتهای زیستی یک پر‌هسته‌ای را نظیر حرکت ، شکار طعمه ، گوارش ، تکثیر و غیره انجام می‌دهد.

اندازه

بطور کلی ، تک سلولی ها بسیار ریز و میکروسکوپی هستند اکثرا بطور منفرد و گاهی بصورت کلنی دیده می‌شوند.

اندامهای حرکتی

از مهمترین خصوصیات تک سلولی ها داشتن اندامکهای حرکتی ، مانند پاهای کاذب ، تاژکها و مژکها است و تقسیم آنها به چهار رده اصلی تاژکداران ، مژکداران ، ((ریشه‌پایان)) و اسپورداران بیشتر بر اساس همین زواید حرکتی آنهاست پاهای کاذب ، زواید سیتوپلاسمی موقتی هستند که در برخی از تک سلولی ها فاقد پوشش سخت شکل می‌گیرند و حرکتی به نام آمیبی را در آنها باعث می‌شوند این نوع حرکت در گروهی از ریشه‌پایان ، مانند آمیب‌ها و بعضی از هسته‌های جانوری نظیر گویچه‌های سفید خون ،  هسته‌های کشت بافت و در برخی از قارچهادیده می‌شود.

هسته

 در تک سلولی ها بسیار متنوع‌اند، هسته به شکلها و اندازه‌ها و با ساختارهای مختلف دیده می‌شود. بیشتر تک سلولی ها یک هسته دارند در حالی که بعضی از آنها ممکن است در تمام یا بخشی از زندگی خود بیش از یک هسته داشته باشند. در مژکداران دو نوع هسته وجود دارد: یکی هسته بزرگ (پلی‌پلوئیدی) به تعداد یک عدد و به شکلهای مختلف و دیگری هسته کوچک (دیپلوئیدی و در ارتباط با فعالیتهای تولید مثلی) که تعداد آن در یک هسته ممکن است از یک تا 80 عدد تغییر کند.

تک سلولی های گیاهی

تک سلولی ها گیاهی به فراوانی تک سلولی ها جانوری نیستند و اختصاصات بارز و متنوع آنها را ندارند. ویژگی مهمی که فقط در تک سلولی ها گیاهی (تاژکداران گیاهی) دیده می‌شود وجود یک یا چند اندامک محتوی کلروفیل و کاروتنوئید به نام کروماتوفور است این اندامکها در تغذیه هولوفیتیک دخالت دارند و به همین دلیل تاژکداران گیاهی را جز جلبکهای سبزبه شمار می‌آورند. تک سلولی ها حاوی کروماتورفور معمولا دارای یک لکه چشمی یا استیگما هستند که بخشی فنجانی شکل و حاوی رنگیزه‌های کاروتنوئید است و به رنگهای سرخ و قهوه‌ای دیده می‌شود.

لکه چشمی ، بلکه غالبا در بخش پیشین جسم هسته و در زیر تاژک قرار دارد به عنوان اندامک حساس به نور و در بعضی از تاژکداران به عنوان مشخص کننده جهت حرکت عمل می‌کند. از میان تک سلولی ها گیاهی دیاتوم‌ها و مخمرها در آبها و محیط اطراف ما فراوانترند و مشاهده آنها نیز آسانتر است دیاتوم‌ها از جلبکهای سبز- زرد هستند که بسیاری ازآنها تک‌هسته‌اند و مخمرها از قارچهای تک‌هسته‌ای محسوب می‌شوند که به اشکال مختلف در مواد غذایی مانند خمیر نان، ماست سرکه و غیره دیده می‌شوند.

انواع تک سلولی های جانوری

تاژکداران

ابتدایی‌ترین اعضای این گروه تاژکداران جانوری هستند که معمولا زندگی آزاد داشته و هولوتروف هستند و به جلبکهای تاژکدار بی‌رنگ شباهتی بسیار دارند. تاژک این قبیل پروتوزوئرها جریانی در آب پدید می‌آورد که غذا را به سوی سلول می‌راند. تاژکداران جانورانی ابتدایی و آزاد و بدون تردید خاستگاه بسیاری از صورتهای دارای زندگی همزیستی امروزی هستند. مثلا گونه‌های مختلف تریپونوزوما به صورت انگل در سلولهای خون و لنف مهره‌داران مختلف به سر می‌برند. ترکونمفا همزیست دیگری است که چوب را در لوله گوارش موریانههضم می‌کند.

آمیبیها

آمیبیها توسط پاهای کاذب حرکت و تغذیه می‌کنند. هلیوزوآها که بیشتر ساکن آب شیرین هستند انواعی هستند که در آنها پاهای کاذب متعدد و دائمی همانند اشعه خورشید از اطراف سلول خارج می‌شوند. شعاعیان پلانکتونی نیز ظاهر مشابه دارند. در گروه دیگری از آمیبیها پاهای کاذب از درون حمایت نمی‌شوند بنابراین آزادانه جریان می‌یابند و تغییر شکل می‌دهند. معروف‌ترین نمونه این گروه آمیب معمولی است که آمیبا پروتئوس است. یکی از وابستگان نزدیک و انگل این گروه آنتامبا هیستولیتیکا است که مولد اسهال خونیدر انسان می‌باشد.

هاگداران

هاگداران انگل چرخه زندگی پیچیده‌ای دارند. این چرخه شامل مراحل تشکیل هاگ است. یک هاگدار تک سلولی می‌تواند تقسیم چند تایی بیابد و بطور همزمان تعدادی سلول کوچکتر حاصل آورد. هر کدام از سلولهای حاصل هاگی است که یک هسته دارد که و پس از آنکه چنین سلولی به عنوان انگل بالغ در بدن یک میزبات مستقر شد، چند هسته‌ای می‌شود و خود را برای انجام تقسیم چند تایی دیگری آماده می‌سازد. پلاسمودیوم معروف‌ترین هاگداران است و گونه‌های مختلف آن در پستانداران و پرندگان ایجاد بیماری مالاریا می‌کنند.

مژکداران

مژکداران پیچیده‌ترین و ظریف‌ترین و در عین حال صاحب گوناگون‌ترین سلولهای تخصص یافته در میان اقسام سلولهای شناخته شده‌اند. این جانداران توسط مژکهایی حرکت و تغذیه می‌کنند که در بیشتر موارد روی ردیفهای منظم واقعند. بیشتر مژکداران از قبیل پارامسی دارای حلقی همیشگی هستند. مژکداران چند هسته‌ای هستند. تعداد قابل توجهی از مژکداران زندگی همزیستی دارند و بیشتر اقسام آزاد متحرک می‌باشند. چند گروه ثابت هم در میان آنها وجود دارد که ورتیسل از آن جمله است.

پروتوزوئرهای آزاد یا مستقل همگی آزادند. عده قلیلی  در آب شیرین‌اند ولی اکثر دریازی هستند. بعضی در اعماق دریا می‌باشند و بیشتر نظر به احتیاجی که برای ادامه حیات به اکسیژنو نور خورشید دارند در سطح آب ، در طبقه‌ای که به اسم پلانکتون خوانده می‌شود زندگی می‌کنند. کلمه پلانکتون ، مثل Planet ، از یک ریشه یونانی مشتق می‌شود که معنی می‌دهد Wandererیا چیزی که از یک محل به محل دیگر حرکت می‌کند.

اندازه این ارگانیسمها از باکتریهاو گیاهان میکروسکوپیک گرفته تا جانوران بزرگتر مثل ماهیهای ژله‌ای ، در حالت کلی پلانکتونها محدود می‌باشند. یعنی اینکه توانایی شنا کردن ندارند و بوسیله موجها و یا جریانات آب انتقال پیدا می‌کنند. پلانکتونها به عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی مناطق غنی از ماهیان مهم از نظر اقتصادی می‌باشند و بقای این مناطق را تضمین می‌کنند.

رده بندی پلانکتونها

• فیتوپلانکتون:شامل باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک می‌باشند.
• زئوپلانکتون:شامل جانوران میکروسکوپیک‌اند.
• ماکروزئوپلانکتون:تخمها و لاروهای بی‌مهرگان و ماهیهای بزرگتر.

فواید پلانکتونها

پلانکتونها اغلب به عنوان شاخص سلامت آبی و محیطی استفاده می‌شوند، چرا که دارای حساسیت بالایی نسبت به تغییرات محیط می‌باشند و طول عمر کوتاهی دارند. مثلا فیتوپلانکتونها ، شاخص شرایط غذایی یک محیط می‌باشند به خاطر گرایش زیاد آنها به تکثیر سریع در شرایط مساعد. زئوپلانکتونها شاخص سلامتی مناطق غنی از ماهیهستند چرا که زئوپلانکتونها ، منبع غذایی ارگانیسمهایی مثل ماهیهای کوچک در سطوح غنی و مساعد آب می‌باشند. اخیرا ، تحقیقات سعی دارد که مشخص کند پلانکتونها در شرایط محیطی مختلف چگونه واکنش نشان می‌دهند.

فیتوپلانکتونها

مثل گیاهان خشکی ، فیتوپلانکتونها کربنرا از طریق فتوسنتزتثبیت می‌کنند و آن را برای سطوح غنی بالاتر قابل دسترسی می‌کنند. فاکتورهای محیطی اصلی که بر روی رشد فیتوپلانکتونها تاثیر می‌گذارند عبارتند از: دما، نور و غذا. رشد فیتوپلانکتونها معمولا با مناطق نوری محدود می‌شود و یا عمقی از آب که نور خورشید بتواند نفوذ کند. محدودیت دیگر برای رشد اینها ، غذا است مثلا نیتروژنو فسفر. فیتوپلانکتونها می‌توانند رشد سریع جمعیت را تحمل کنند که تقریبا هر بهار اتفاق می‌افتد و همزمان با این ، توده‌های جلبکیدر حضور مواد غذایی و افزایش دما افزایش می‌یابد.

در حالی که زیاد بودن فیتوپلانکتونها به رشد ارگانیسمهای دیگر در آن منطقه کمک می‌کند. اما مقدار خیلی زیاد فیتوپلانکتونها هم ، می‌تواند به سلامت کل یک منطقه زیستی ضرر بزند. چرا که افزایش جلبک ، باعث مردن بیشتر فیتوپلانکتونها شده و آنها به زیر آب جایی که آنها مصرف می‌شوند، می‌روند و این فرایند مقدار اکسیژن حل شده در آبهای زیرین را کاهش می‌دهد که برای بقای ارگانیسمهای دیگر مثل ماهیها و خرچنگها لازم است.

گروههای اصلی فیتوپلانکتونها

•        دیاتومه‌ها (شاخه باسیلاریوفیتا)

•        جلبکهای قهوه‌ای- سبز (شاخه کریزوفیتا)

•        جلبکهای سبز (کلروفیتا)

•        جلبکهای آبی- سبز (سیانوفیتا)

•        دینوفلاژلاتها (پیروفیکوفیتا)

•        کریپتومونارس (کریپتوفیتا)

•        میکروفلاژلاتها (اگلنوفیتا ، سینوفیتا) شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها

از شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها در یک منطقه می‌توان افزایش مستعد کلروفیلآن منطقه ، سرعت تولید بیومس اولیه و بقای گونه‌های خاص را نام برد.

زئوپلانکتونها

زئوپلانکتونها ، جانوران پلانکتونی هستند که از نظر اندازه از روتیفرهای میکروسکوپیک گرفته تا ماهیان ماکروسکوپیک می‌باشند. گسترش اینها در مناطق مساعد ، بوسیله مقدار شوری محیط ، دما و غذای قابل دسترسی کنترل می‌شود. کوچکترین زئوپلانکتونها ، به عنوان تداوم دهنده چزخه غذایی در آب مشخص می‌شوند، و اغلب به عنوان صیادی از مواد غذایی یک محیط قرار گرفته می‌شوند.

زئوپلانکتونهای بزرگتر ، برای گونه‌های ماهیها و نیز مراحل لاروی همه ماهیها ، غذای مهمی محسوب می‌شوند. آنها همچنین از طریق تولید کنندگان اولیه زنجیره غذایی (فیتوپلانکتونها) ، با ارگانیسمهای سطوح بالاتر آب ، در ارتباط می‌باشند. جمعیت زئوپلانکتونها از مصرف کنندگان اولیه‌ای که فیتوپلانکتونها را می‌خورند و نیز ، مصرف کنندگان ثانویه که از زئوپلانکتونها تغذیه می‌کنند تشکیل شده است. 

لوبيا و عدس

خوردن لوبیا یا عدس حداقل دو بار در هفته احتمال پیشرفت سرطان سینه را در زنان کاهش می دهد اما مصرف غذاهای دیگر که غنی از مواد شیمیایی به نام فلاونوئیدها هستند به نظر نمی رسد بر این احتمال تاثیری داشته باشد.
به گزارش سایت مدلاین پلاس ، مطالعه بر روی حیوانات ارتباط بین مصرف غذاهای سرشار از فلاونوئیدها را با کاهش احتمال سرطان سینه نشان داده اند اما مشخص نیست این رابطه در جمعیت انسانی نیز صدق کند.
گروهی از محققان دانشگاه هاروارد اطلاعات به دست آمده از 90630 زن را مورد ارزیابی قرار دادند.
این زنان عمدتا در دوران پیش از یائسگی بسر می بردند. طی 8 سال اول مطالعه ، 710 مورد سرطان سینه به ثبت رسید.
همانطور که اشاره شد مصرف فلاونول به طور کلی و غذاهای غنی از فلاونول ارتباطی با احتمال ابتلا به سرطان سینه نداشت اما ارزیابی های بعدی نشان دادند تاثیر احتمالی مصرف لوبیا یا عدس را پیشنهاد کردند.
به ویژه در زمانی که حداقل دو بار در هفته از این حبوبات مصرف می کردند ، احتمال پیشرفت سرطان سینه 24 درصد کمتر از گروهی بود که کمتر از یک بار در ماه از چنین غذاهایی استفاده می کردند.
به هر حال بررسی تاثیر مثبت و حفاظت گر لوبیا و عدس به تحقیقات بیشتر نیازمند است.

اعجاز لفظی قرآن

يکي از جنبه هاي اعجاز قرآن جنبه لفظي آن است. از طرفي قرآن مخالفان اعجاز خود را به تحدي مي طلبد. براي من قابل درک نيست که ويژگي ظاهري و لفظي قرآن کريم چيست که نسبت به اشعار عربي يا سخنان خالي از معناي ابوجهل که در پاسخ به تحدي قرآن گفت برتري و تمايز مي يابد؟

اين مساله کاملا طبيعي است که يک نفر غير عرب زبان هرگز نمي تواند از اسلوب زيبا و شيوايي عبارات قرآن درک يک عامي عرب زبان را داشته باشد ، چه رسد به درک يک اديب برجسته را . بنابراين ما اين وجه از اعجاز قرآن را به طور غير مستقيم يعني از طريق اعتراف بلغاي عرب و اذعان به ناتوانيشان در برابر قرآن و شکست و ناکامي مخالفان درک مي کنيم.

ما درتاريخ مي بينيم که رسا بودن تعبيرات، موزون بودن كلمات و جمله بنديها، شيريني بيان و نفوذ خارق‏العاده آن در افكار و نفوس برجسته‏ترين اديبان عرب را سخت شگفت‏زده ساخته است و سرسخت‏ترين دشمنان پيامبر (مانند وليد) بر فرابشرى بودن اسلوب زيبا و تركيب بديع آهنگ بى‏نظير قرآن اعتراف كرده‏اند. «آربرى»(Arberry.J.A) متر جم انگليسي قرآن در اين زمينه مى‏گويد: «قرآن آهنگ و موسيقى دلنشينى دارد كه عرب پيش از قرآن هرگز با چنين آهنگى آشنا نبوده است».

همو گويد: «از قرآن ترجمه‏هاى بسيار زيادى انجام شده و هريك پس از چند روزى به كهنگى و فرسودگى گراييده است؛ اما قرآن هم چنان بر فراز اعصار با طراوت و تازگى برقرار مانده است. آيا اين خود نشانه الهى بودن آن نيست؟»

پروفسور دورمان Marry Gaylord Dorman. آمريكايى مى‏نويسد: «قرآن لفظ به لفظ به وسيله جبرئيل، بر حضرت محمدصلى الله عليه وآله وسلم وحى شده و هر يك از الفاظ آن كامل و تمام است. قرآن معجزه‏اى جاويد و شاهد بر صدق ادعاى محمد رسول خداصلى الله عليه وآله وسلم است.

قسمتى از جنبه اعجاز آن، مربوط به سبك و اسلوب انشاى آن است و اين سبك و اسلوب، به قدرى كامل و عظيم و با شكوه است كه نه انسان و نه پريان، نمى‏توانند كوچك‏ترين سوره‏اى نظير آن را بياورند»نيك بين، نصراللَّه، اسلام از ديدگاه دانشمندان غرب، (دورود، سيمان وفارسيت، بى‏تا)، ص 48 ؛ به نقل از اسلام و غرب، ص 106..

پروفسور ا.گيوم‏A. Guillauome. مى‏گويد: «قرآن با آهنگ زيباى مخصوص، داراى موسيقى دلنوازى است كه گوش را مى‏نوازد. عده كثيرى از مسيحيان عرب زبان، سبك قرآن را ستوده‏اند. از ميان شرق شناسان كسانى كه به زبان و ادبيات عرب آشنايى دارند، فصاحت و لطف و ظرافت شيوه قرآن را مى‏ستايند. زمانى كه قرآن را تلاوت كنند، جذابيت خاص آن، بى‏اختيار شنونده را به سوى خود مى‏كشد و اين حلاوت و موسيقى دلنشين بود كه فرياد سرزنش كنندگان را خاموش كرد و به كالبد شريعت پيامبر اسلام، روح دميد و آن را غيرقابل تقليد گردانيد.

در پهنه نظم، نثر و ادبيات پردامنه عرب، كتابى به فصاحت، بلاغت، بلندپايگى و پرمايگى قرآن نمى‏شناسيم و اثرى نيست كه بتوان آن را با قرآن مقايسه كرد. تأثير عميق آيات قرآن بر عرب و غير عرب، آن چنان است كه عنان اختيار از كف مى‏دهند»

بى‏آزار شيرازى، عبدالكريم، ترجمه تصوير و تفسيرى آهنگين سوره فاتحه و توحيد، (تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ دوم 1374).

نولدكه آلمانى در كتاب تاريخ قرآن مى‏نويسد: «كلمات قرآن آن چنان خوب و به هم پيوسته است كه شنيدنش، با آن هماهنگى و روانى، گويى نغمه فرشتگان است؛ مؤمنان را به شور مى‏آورد و قلب آنان را مالامال از وجد و شعف مى‏گرداند».. p.65.

بارتلمى سنت هيلر دانشمند فرانسوى نيز در كتاب محمد و قرآن مى‏نويسد: «قرآن كتابى است بى‏همتا كه زيبايى ظاهرى و عظمت معنوى آن برابر است. استحكام الفاظ، انسجام كلمات و تازگى افكار در سبك نو ظهور آن، چنان جلوه‏گر است كه پيش از آنكه خردها تسخير معانى آن گردند، دل‏ها تسليم آن مى‏شوند. در ميان پيامبران هيچ كس، مانند پيامبر اسلام نتوانسته است اين همه نفوذ كلام داشته باشد.

قرآن با سبك خاص خود، هم سرود مذهبى است و هم نيايش الهى؛ هم شريعت و قوانين سياسى و حقوقى است و هم نويد بخش و هشدار دهنده؛ هم پندآموز است و هم راهنما و هدايت كننده به راه راست و هم بيان كننده قصه، داستان و حِكَم و امثال. و بالاخره قرآن زيباترين اثر به زبان عربى است كه در ميان كتاب‏هاى مذاهب جهان نظير ندارد.

به اعتراف مسيحيان عرب زبان اين كتاب شريف، تأثير شگرفى در دل و جان شنوندگان دارد»

افزون بر آنچه گذشت قرآن از جهات ديگري نيز معجز است از جمله :

1. اعجاز علمى‏

رازهاى علمى نهفته در قرآن، اقيانوس بى‏كرانى از دانش‏هاى كيهان شناختى، انسان شناختى، تاريخ، نجوم و ... است كه دانشمندان شرق و غرب را به تحقيقات زيادى واداشته و آنان را سخت به حيرت افكنده است.

در اينجا به نمونه‏هاى چندى از آيات و موضوعات علمى ذكر شده اشاره مى‏شود:

1. تركيب خاص نباتات (آيه 19، سوره حجر)؛

2. تلقيح نباتات (آيه 22، همين سوره)؛

3. قانون زوجيت و تعميم آن به عالم نباتات (آيه 3، سوره رعد)؛

4. حركت وضعى و انتقالى زمين (آيه 53، سوره طه)؛

5. وجود يك قاره ديگر غير از قاره‏هاى شناخته شده آن روز (آيه 17، سوره رحمن)؛

6. اصل كروى بودن زمين (آيه 40، سوره معارج)؛

7. ارتباط بين پديده‏هاى جوى (آيه 164، سوره بقره و آيه 5 سوره جاثيه).

در عين حال با توجه به اينكه قرآن، كتابى انسان‏ساز و هدايتگر است، تنها ممكن است در موارد خاصى به مسائل علمى اشاره كند. اين اشارات جزئى، منبع الهام براى دانشمندان است. گذشته از آن، قرآن هميشه مردم را به سير در روى زمين و مطالعه پديده‏هاى جوى، فرا خوانده و بنا بر پاره‏اى از تفاسير، امكان صعود به كرات ديگر را خبر داده است.

در اين زمينه كتاب‏ها و مقاله‏هاى بسيارى از سوى دانشمندان، در رشته‏هاى مختلف علوم به نگارش درآمده و همه از عظمت قرآن و تطبيق آيات آن، با جديدترين رهيافت‏هاى دانش بشرى سخن گفته‏اند.

او ضمن مقايسه آموزه‏هاى علمى قرآن، با تناقضات عهدين و دانش‏هاى رايج زمان نزول قرآن، مى‏گويد: «نظر به وضع معلومات در عصر محمدصلى الله عليه وآله، نمى‏توان انگاشت كه بسيارى از مطالب قرآنى - كه جنبه علمى دارد - مصنوع بشرى بوده باشد.

به همين جهت كاملاً به حق است كه نه تنها قرآن را بايد به عنوان يك وحى تلقى كرد؛ بلكه به علت تضمين اصالتى كه عرضه مى‏دارد ... به وحى قرآنى مقام كاملاً متمايزى مى‏دهد».همان، ص 338.

2. اعجاز در پيشگويى‏

قرآن از حوادثى در آينده خبر داده است. اين خبرها، برخى نسبت به خود قرآن است و بعضى نسبت به حوادث خارجى. بخشى رويدادهاى مقطع خاصى از تاريخ است و بعضى مستمر و پايا. برخى زمان تحققش فرارسيده و از نظر تاريخى صدق و حقانيت قرآن را به اثبات رسانده است.

در مقابل برخى ديگر مربوط به آينده بشريت است؛ مانند: حاكميت صالحان، برقرارى حكومت جهانى عدل و توحيد و تحقّق مدينه آرمانى اسلامى.

دورمان مى‏نويسد: «قسمت ديگر از اعجاز قرآن، مربوط به پيشگويى‏هايى است كه در آن مندرج است و به نحو اعجاب آورى، داراى اطلاعاتى است كه مرد درس نخوانده‏اى مانند محمدصلى الله عليه وآله وسلم هيچ گاه قادر نبود آنها را جمع كند»نيك بين، نصراللَّه، اسلام از ديدگاه دانشمندان غرب، ص 48..

به اختصار بعضى از موارد يادشده بيان مى‏شود:

2-1. تحريف ناپذيرى‏

قرآن مجيد به صراحت اعلام مى‏دارد: - بر خلاف كتاب‏هاى آسمانى پيشين - براى هميشه از ساحت اين كتاب مقدس كوتاه است و حفظ و عنايت الهى، همواره تضمين كننده عصمت آن است: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ»؛ حج(15)، آيه 9.؛ «همانا ما ذكر [ قرآن‏] را فروفرستاديم و ما همواره آن را نگاهبانيم» و «وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ»؛ فصلت(41)، آيه 41 و 42.؛ «و اين كتابى است نفوذناپذير، باطل از پيش و پس در آن راه نمى‏يابد. نازل شده از سوى خداى حكيم و حميد است».

اين ادعاى قرآن، اكنون تجربه‏اى پانزده قرنه را پشت سر نهاده و نشان داده است كه تلاش‏هاى دشمنان، در اين زمينه ناكام مانده و حسرت افزودن يا كاستن حتى يك كلمه از قرآن، بر دل آنها مانده است و از اينكه در آينده نيز بتوانند از عهده آن برآيند، به طور كامل مأيوس و نااميد گشته‏اند!

2-2. تحدّى ناپذيرى‏

قرآن به گونه‏هاى مختلف، انسان‏ها را به تحدّى و همانندآورى فراخوانده و با قاطعيت كامل ادعا كرده است: اگر تمام بشر، دست به دست هم دهند، نمى‏توانند مانند آن را بياورند: «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً»؛ اسراء(17)، آيه 88.؛ «بگو اگر جن و انسان‏ها با يكديگر اتفاق كنند، هرگز نمى‏توانند همانندى چون اين قرآن آورند؛ هر چند گروهى از ايشان گروه ديگر را پشتيبان باشند».

قرآن از اين فراتر رفته و مخالفان را به آوردن سوره‏اى چون قرآن، دعوت و عجز و ناتوانى هميشگى آنان را در اين باره اعلام كرده است: «وَ إِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِى وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ»؛ بقره (2)، آيه 23 و 24.؛ «و اگر در آنچه ما بر بنده خويش نازل كرديم (قرآن) ترديد داريد، پس سوره‏اى مانند آن بياوريد و گواهان خود - جز خدا - را فراخوانيد، اگر راست مى‏گوييد! پس اگر چنين نكنيد - و هرگز نخواهيد كرد - پس بپرهيزيد از آتشى كه هيزم آن انسان است و سنگ كه براى كافران مهيا شده است».

اين پيشگويى قرآن، طى پانزده قرن تجربه شده است و همه تلاش‏ها در جهت همانند آورى سوره‏اى - حتى به اندازه سوره «كوثر» كه داراى حجمى در حدود سه سطر است - ناكام مانده و تكاپوگران اين عرصه را جز رسوايى سودى نبخشيده است.جهت آگاهى بيشتر در اين زمينه نگا: خويى، سيدابوالقاسم، مرزهاى اعجاز، ترجمه جعفر سبحانى، (تهران: محمدى، چاپ اول، 1349)، صص 153-166.

2-3. حوادث تاريخى‏

قرآن مجيد رخدادهايى را پيش از وقوع آنها و در شرايطى كه محاسبات عادى قادر به پيش‏بينى آنها نبود، اعلام كرده و واقعيت تاريخى نيز به طور دقيق - آن‏سان كه قرآن از پيش خبرداده - تحقق يافته است. نمونه‏هايى از آن عبارت است از:

2-3-1. پيروزى اسلام بر مشركان مكّه و ورود مسلمانان به خانه خدا در امنيت كامل: «لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ»؛ فتح (48)، آيه 27.؛ «هر آينه به خواست خدا به مسجد الحرام در مى‏آييد؛ در حالى كه سرهاى خود را تراشيده و تقصير مى‏كنيد و هيچ خوفى بر شما نباشد».

پس از نزول اين آيه، چيزى نگذشت كه صلح و به تعبيرى فتح حديبيه پديد آمد و زمينه‏هاى ورود سرافرازانه مسلمانان و از پى آن، پيروزى قاطع اسلام بر شرك و كفر و تبديل مجدد مسجد الحرام به كانون اصلى توحيد فراهم شد.

2-3-2. پيروزى روم بر ايران؛ قرآن مجيد خبر مى‏دهد پس از پيروزى امپراتورى ايران بر روم، به زودى روم بر ايران چيره شده و مؤمنان از اين حادثه خرسند خواهند شد: «غُلِبَتِ الرُّومُ فِى أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ فِى بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»؛ روم (30)، آيات 2-4.؛ «روم در ادنى الارض (اطراف شام يا الجزيره‏نگا: شبر، سيد عبداللَّه، تفسير القرآن الكريم، (بيروت: داراحياء التراث العربى، بى‏تا)، ص 385.) مغلوب گرديده و پس از آن در اندك سالى (بين سه تا هفت سال) چيره خواهد شد. امر همواره از آن خدا است؛ چه پس از آن و چه پيش از آن و در آن روز، مؤمنان شادمان خواهند شد». اين پيشگويى قرآن هم‏زمان با پيروزى مسلمانان در جنگ بدر، رخ نمود و شادى مضاعف براى مسلمانان به همراه آورد.همان.

وجوه ديگرى نيز درباره اعجاز قرآن ذكر شده است؛ از قبيل: اعجاز در معارف، اخبار به غيب، عدم اختلاف و تناقض، قانون‏گذارى و ... .

مطالعه منابع مختلف در اين زمينه سفارش مى‏شود.براى آگاهى بيشتر ر.ك:

الف. مطهرى، مرتضى، وحى و نبوت، (قم: صدرا)؛

ب. طباطبايى، سيدمحمدحسين، تفسير الميزان، (قم: اسماعيليان، بى‏تا)، ج 1، صص 58 - 73؛

پ. توسليان، سيد مرتضى، عظمت قرآن؛

ت. جمعى از نويسندگان «در راه حق»، درسهايى پيرامون شناخت قرآن؛

ث. گرامى، محمد على، درباره شناخت قرآن؛

ج. حجازى، فخرالدين، پژوهشى پيرامون قرآن و پيامبر؛

چ. مكارم شيرازى، ناصر، قرآن و آخرين پيامبر؛

ح. مؤدب، سيدرضا، تأملى در آفاق اعجاز قرآن (مق)، معارف، ش 20، آبان 1383؛

خ. مؤدب، سيد رضا، اعجاز قرآن در نظر اهل بيت‏عليهم السلام و...، (قم: احسن الحديث، چاپ اول 1379).