آنفولانزای خوكی و راههای مقابله با آن

آنفولانزای خوكی با نام های Swine flu،Hog flu و pig flu شناخته می شود.گزارشاتی از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزای خوكی در سالهای 1918، 1976 و غیره نیز وجود دارد.خوك ممكن است به ویروس آنفولانزای انسانی و سایر حیوانات و حتی پرندگان مبتلا شود و در بدن آن شیفت آنتی ژنیك و یا دگرگونی ژنتیك در جهت ایجاد ویروس جدید رخ دهد.ویروس آنفولانزای خوكی سال 2009 با زیرگروه H1N1 نوع A آنفولانزا شناخته شده است.

* طریقه انتقال ویروس:

انتقال در حیوان:

طریقه انتقال بین خوكها از طریق راه های هوایی شامل دستگاه تنفسی ( مانند تماس دهان،بینی و...) صورت می گیرد.

انتقال از حیوان به انسان:

افرادی كه در معرض تماس با پرندگان و حیواناتی از قبیل خوك می باشند خصوصاً افرادی كه در مراكز نگهداری این حیوانات كار می كنند،در معرض خطر بالای انواع ویروس آنفولانزای اندمیك در این نوع حیوانات می باشند.بنابراین این جمعیت از انسان ها به عنوان میزبان این ویروس می توانند در نظر گرفته شوند.سایر افراد در معرض خطر شامل دامپزشكان و كارگران در مراكز تهیه گوشت می باشند.هرچند خطر ابتلا برای این دو گروه كمتر از افرادی كه در مزارع پرورش خوك و پرندگان كار می كنند،می باشد.

* نكته:

ویروس H1N12009 از خوك جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمی شود بلكه از طریق انسان به انسان شیوع می یابد.

* علایم و نشانه ها:

علایم در انسان:

مطابق با مركز كنترل و پیشگیری بیماریها (CDC) علایم آنفولانزای خوكی سال 2009 با ویروس H1N1، در كل شباهت با علایم سایر سویه های آنفولانزا و شبه آنفولانزا دارد.علایم شامل تب،سرفه، گلو درد،بدن درد،سردرد،خستگی و لرز می باشد.درصد زیادی از مبتلایان به این نوع ویروس جدید علایم اسهال و تهوع را نیز داشته اند.با توجه به اینكه علایم ذكر شده تنها منحصر به آنفولانزای خوكی نمی باشد،گرفتن شرح حال كامل از بیمار ضروری می باشد.همچنین تشخیص قطعی این نوع از آنفولانزا نیاز به تست های آزمایشگاهی مربوط به نمونه های تنفسی از قبیل نمونه های تهیه شده از بینی و گلو دارد.علایم بیماری در خوك شامل تب،عطسه،سرفه،مشكلات در تنفس و كاهش اشتها می باشد و در تعدادی از موارد منجر به سقط جنین در حیوان نیز شده است. مرگ و میر ناشی از آنفولانزای خوكی در خوك پایین و حدود 1-4% می باشد.این ویروس سبب كاهش وزن و رشد حیوان و بنابراین ضرر اقتصادی به دامدار می شود .

پیشگیری:

شامل سه مرحله می باشد:پیشگیری در حیوان،انتقال از حیوان به انسان و انسان به انسان.
 

پیشگیری در خوك:

شامل واكسیناسیون در دامداری ها،قرنطینه كردن حیوانات و ضد عفونی كردن دامداری ها و غیره میباشد.

پیشگیری از انتقال به انسان:

استفاده از ماسك صورت به دامپزشكان و دامداران هنگام برخورد با حیوان توصیه می شود.

نكته:نپوشیدن دستكش و كشیدن سیگار هنگام برخورد با حیوان از جمله ریسك فاكتورها محسوب می شوند.

پیشگیری از انتقال انسان به انسان:

راه های انتقال در بین انسانها شامل عطسه كردن،سرفه كردن،تماس با اشیا آلوده به ویروس می باشد.
* شستن متناوب دست ها با آب و صابون،ژل ها ،فوم ها و شستشودهنده ها با پایه های الكلی،خصوصاً بعد از حضور در مراكز عمومی و ضد عفونی كردن سطوح می تواند سبب كاهش انتقال شود.متخصصین معتقد اند شستشوی دست ها در پیشگیری از عفونتهای ویروسی (شامل آنفولانزای معمولی و خوكی) به خوبی موثر می باشد.حتی قطره های بسیار ریز از ترشحات بینی و حلق ممكن است سبب آلودگی میز كار،تلفن و یا سایر سطوح و بدین ترتیب انتقال از انگشت به دهان،بینی و یا چشم شود.

* هر شخص با علایم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهانی،سرفه و یا دردهای عضلانی بهتر است از محیط های كار و مراكز عمومی دور بماند و با پزشك تماس بگیرد.

* فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط هایی كه احتمال می رود ویروس در آنجا شایع باشد نیز توصیه می شود.این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و كشور مربوطه می باشد.

* واکسن آنفولانزا نیز می تواند در پیشگیری این بیماری موثر باشد،هرچند واكسن های آنفولانزای كنونی،علیه ویروسH1N12009 ایمنی حاصل نمی كنند.البته تهیه واكسن جدید از این نوع ویروس به زودی امكان پذیر خواهد بود.

نكته: بیماری آنفولانزای خوکی از طریق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نمیشود.
ویروس این بیماری در دمای پخت بالای 70 درجه سانتی گراد از بین می رود و شدت بیماری در انسان به حدت ویروس،وجود سابقه ایمنی در افراد،واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به آنفولانزای فصلی و شرایط سلامتی میزبان بستگی دارد.

درمان:

ویروس آنفولانزای خوكی به ندرت در خوكها كشنده می باشد.بنابراین درمان در آنها به صورت درمان علامتی حمایتی می باشد.استفاده از آنتی بیوتیك ها هر چند تاثیری علیه این ویروس ندارد ولی به پیش گیری از پنومونی باكتریایی و سایر عفونت های ثانویه کمک می كند.

داروهای آنتی وایرال در انسان مبتلا به تخفیف بیماری و بهبود سریع تر آن كمك می كند.درمان بهتر است طی دو روز از شروع علایم انجام شود.در كنار داروهای ضد ویروس،درمان علامتی- حمایتی در منزل و یا در بیمارستان شامل جایگزین كردن مایعات از دست رفته و كنترل تب، انجام می شود.

مركز كنترل و پیش گیری بیماریها در آمریكا، داروی Oseltamivir(Tamiflu) و Zanamivir(Relenza) را برای درمان و یا پیش گیری علیه این ویروس توصیه می كند.البته گروه كثیری از افرادی كه از این بیماری بهبودی كامل یافته اند نیازی به داروهای ضد ویروس نداشته اند.

ویروس آنفولانزای خوكی 2009 ،مقاوم به آمانتادین و یا ریمانتادین گزارش داده شده است.

به طور کلی میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری كمتر از یك درصد بوده و در افرادی كه بیماری زمینه ای مانند ناراحتی قلبی،كلیوی و مزمن ریوی داشته اند،مرگ و میر شایع تر است.همان طور که قبلا نیز ذکر شد درمان های حمایتی مانند کنترل آب و الکترولیت ها کمک به بهبود بیماری می کند.