از یک برگ سفته و چک رونوشت تهیه و چگونگی پر کردن صحیح آن را تمرین کنید

فعالیت صفحه ۶۷ اقتصاد دهم درباره از یک برگ سفته و چک رونوشت تهیه کنید

چک چیست؟

چک به معنی برگهٔ تاریخ‌دار و دارای ارزش مالی است که معمولاً برای خرید در حال و پرداخت در آینده استفاده می‌شود. چک، یک سند است که به موجب آن، صادرکننده چک، پولی را که نزد دیگری دارد تمام یا بخشی را به سود خود یا ثالث مسترد می‌دارد و دارنده ی آن تضمینی جز اعتبار صادر کننده ی آن ندارد.

چک در حکم اسناد لازم الاجرا می باشد. ( یعنی در صورت تأمین نبودن قسمت یا بخشی از مبلغ چک که منجر به برگشت خوردن آن می شود، طبق قوانین و دستورالعمل‌های موجود می تواند مبلغ باقی‌مانده را از صادرکننده وصول نماید.)

برای صدور اجرائیه، توسط دارنده ی چک، عین چک به همراه گواهی عدم موجودی که از طرف بانک صادر شده به اجرائیات اداره ی ثبت تسلیم می گردد. اجرا درصورتی اجرائیه را صادر می نماید که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، از طرف بانک گواهی شده باشد.

وقتی چکی برگشت می خورد می توان به میزان چک از دادگاه تقاضای توقیف اموال را نمود. این امر ظرف ۱۵ روز باید صورت پذیرد. بعد از انقضای مهلت، باید با تشخیص دادگاه، درصدی از مبلغ چک را بابت خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز و سپس تقاضای توقیف اموال نمود.

اصول نوشتن چک + یک نمونه چک پرشده:

چک صیادی بانک‌های مختلف + تصویر

چک صیادی بانک ملی، سپه، صادرات، کشاورزی، رفاه، ملت و تجارت از لحاظ ظاهری هیچ تفاوتی باهم ندارند و تنها وجه تمایز آن‌ها نشانه و آرم بانک مورد نظر روی چک است.

در سامانه صیاد امکان «استعلام صیاد» از پیشینه صادرکننده چک برای دریافت‌کننده وجود دارد که بزرگ‌ترین مزیت برای کاهش آمار چک‌های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.

طریقه‌ی نوشتن چک صیادی و نکات مهم آن

۱- یکی از نکات مهم نگارش چک این است که مبلغ چک را حتما هم به حروف و هم به عدد بنویسید .
برای جلوگیری از اشتباه وارد کردن اعداد به حروف می‌تونید از اپلیکیشن ساد۲۴ استفاده کنید.

۲- روی مبلغ عددی و حروفی را با چسب شیشه ای پوشانده و با ناخن روی آن را خط بیاندازید تا در صورت برداشتن چسب، جوهر را از روی چک جدا کند .

۳- گاهی دیده می شود کلاهبرداران مخصوصا خودکار تمام شده ای را به شما داده که سریع جوهرش تمام شود و مجبور باشید قسمتی از متن چک را با خودکاری دیگر بنویسید.
۴- هیچوقت در زمان نگارش چک، خودکارتان را عوض نکنید (حتی دو خودکار همرنگ) چرا که جاعل بعدا می تواند ادعا کند که خودکار سومی هم در کار بوده است .

۵- یک اشتباه متداول، استفاده از خودکار دیگران است. هرگز از خودکار کسی که می خواهید چک را به او بدهید استفاده نکنید. حتما برایتان پیش آمده که در هنگام نگارش چک، طرف مقابل فورا خودکارش را به طرفتان می گیرد؛ هرگز قبول نکنید!!! چون امکان دارد بعدا با همان خودکار چکتان دستکاری شود یا برخی خودکارها دارای جوهری هستند که بعد از نوشتن و گذشتن مدت زمانی، خود به خود پاک خواهند شد و یا این قابلیت را دارند که با پاک کن، پاک شوند.

فیلم زیر را ببینید:

نحوه نوشتن چک

در ادامه به نکات بیشتری درباره نوشتن چک می پردازیم:

۶- اگر زیاد چک مینویسید، از قلمی منحصر به فرد با رنگ خاصی استفاده کنید . (رنگ مشکی و رنگ آبی براحتی قابل ساخت و جعل است.)

۷- یکی از اشتباهات رایج در نوشتن چک این است که قسمتی از متن چک را به طرف مقابل می سپاریم تا بنویسد. به عنوان مثال تاریخ ها را میزند و چک را جهت درج مبلغ و امضا به شما می‌دهد. یا مبلغ چک را نوشته و از شما می‌خواهد آن را امضا نمایید.
در اینصورت بعدها ، بازهم می تواند چک را دستکاری کند و شما نمی‌توانید ثابت کنید که بعدا اینکار را کرده چون اطلاعات دیگر چک هم توسط او نوشته شده است .

۸- در صورتی که چک خط خوردگی ندارد، حتما درج نمایید “بدون خط خوردگی” و در صورتی که دارای خط خوردگی است حتما، میزان و موارد خط خوردگی را در پشت چک کامل توضیح دهید .

۱۰-در صورت عقد قرارداد، حتما مبلغ، تاریخ و شماره چک را در قرار داد درج کرده و تصاویر چکها را پیوست نمایید .
۱۱-هنگام نوشتن چک و یا دریافت چک دقت کنید که  بعضی چک‌ها ۲ امضا بوده (حتما دو نفر باید امضا کنند) و یا بدون مهر فاقد اعتبارند (معمولا در شرکت ها) . این یکی از فرصت های کلاهبرداری است .

طریقه نوشتن چک

در ادامه به نکات دیگری در باره نوشتن چک می پردازیم:

خیلی مواقع صادر کننده چک به قصد پرداخت نکردن یا دیرتر پرداخت کردن چک، مخصوصا این موضوع را پنهان می کند و چک را امضا کرده و تحویل شما می دهد؛ مسلما این چک نقد نخواهد شد و تنها راه شما، شکایت حقوقی (طولانی مدت) از اوست که در آخر هم ممکن است، مدعی شود که در آن لحظه فراموش کرده بودم که این چک بدون مهر فاقد اعتبار است .
پس در زمان قرارداد و گرفتن چک، از صادره کننده بخواهید درج کند که این چک دو امضا نبوده و نیاز به مهر ندارد. در این صورت، اگر این مشکل پیش بیاید، می توانید از وی به خاطر کلاهبرداری و فریب شکایت نمایید .

۱۲- هرگز چک را جهت اصلاح، تعویض و … در اختیار صادر کننده قرار ندهید. چون در اختیار داشتن چک توسط صادرکننده به معنای پرداخت دین است . یعنی صادرکننده می تواند مدعی شود که وجه چک را پرداخته و چک را پس گرفته است . و این شمایید که باید ثابت کنید، اینطور نبوده است که کار بسیار مشکل و زمانبری است .

نکات مهم و امنیتی نوشتن چک

۱۳- امضاهاي خيلي آسان و خيلي پيچيده را فراموش کنيد.

امضاهاي ساده به سادگي جعل مي‌شود و امضاهاي شلوغ و پيچيده از دقت متصدي بانک در نحوه پيچ و خم‌هاي امضاء هنگام ازدياد ارباب رجوع کم مي‌کند.

۱۴- هميشه امضاهايتان را با نام و نام خانوادگي خود همراه کنيد چرا که دست خط شما حين نوشتن‌ نامتان، خود در بردارنده گونه‌اي سبک خاص است که جعل امضاء را همراه با نوشته نامتان، براي جاعلان سخت مي کند.

۱۵- تاريخ چک را افقي، عمودي، به عدد و به حروف درج کنيد.

تاريخ چک را به صورت افقي و عمودي به صورت عددي و به حروف درج کنيد و همچنين جلوي تمامي قسمت‌هاي پر شده را ببنديد و در هنگام امضاء چک، طوري امضاء شود که آثار امضاء روي برگه‌هاي ديگري از دسته چک حک نشود.

نحوه نوشتن چک صیاد

از دیگر نکات نحوه نوشتن چک آن است که:

۱۶- دسته چک‌هاي‌ خود را دور از دسترس عموم قرار دهيد.

چک‌ها و اسناد ديگرتان را در جايي نگهداري نکنيد که دسترسي به آن براي افراد آسان باشد، همچنين به ياد داشته باشيد وقتي دسته چک خود را روي ميز گذاشته‌ايد يا درون جيب کت و داخل کيف‌تان است، اگر براي لحظاتي هرچند کوتاه هم از ميز يا محل آويزان بودن کت و گذاشتن کيفتان دور مي شويد.

۱۷- اگر تاریخ چک شما با تاریخ تحریر (نوشتن) قرارداد یکی باشد، می توانید بصورت کیفری آن را دنبال کنید ولی اگر تاریخ چک بعد از تاریخ قرارداد باشد چک شما وعده دار و حقوقی است .

۱۸- حتی المقدور چک را حامل نکشید و سعی کنید در وجه شخص خاصی چک را صادر نمایید تا هر کسی (شرخر) نتواند ادعا کند که چک مال اوست .

۱۹- اگر در متن چک کلمه “بابت” درج شود و یا شرطی درج گردد، چک شما منوط به اجرا و اثبات آن می گردد . مثلا : در وجه آقای …. به عنوان ضمانت قرارداد …

در این موارد چک حقوقی شده و دریافت آن مشکل خواهد شد پس بخواهید که در متن چک نوشته نشود بابت ….

۲۰- بخاطر داشته باشید کشیدن چک سفید امضا، تخلف محسوب می شود.

۲۱- در صورت لزوم می توانید از کاربن استفاده کنید تا از جعل چک بانکی جلوگیری شود.

۲۲- می توانید برای بالا بردن امنیت چک از دستگاه های مخصوص مثل دستگاه پرفراژ دستی استفاده کنید.

۲۳- اکثر برنامه های حسابداری امکان نوشتن چک را دارند و همچنین می توانید از نرم افزار های مخصوص نوشتن چک کمک بگیرید.

۲۴- در هر بخش چک که با دست چیزی می نویسید، جای خالی نگذارید و جاهای خالی را با خطوط ممتد ببندید و یا با ضربدر این کار را انجام دهید.

۲۵- حتماً شماره چک های خود را در جایی یادداشت کنید و در دسترس داشته باشید تا در صورت سرقت دسته چک بتوانید جلوی سوءاستفاده از آن را بگیرید. همچنین در صورت امکان از چک هایی که صادر می کنید یک نسخه کپی تهیه نمایید.

۲۶- سعی کنید چکتان را به آرامی بنویسید و از شتاب زدگی و عجله در نوشتن خودداری کنید.

۲۷- پس از صدور چک، ته چک را نیز کامل کنید و حتماً تاریخ چک و مبلغ چک و این‌که چک را به چه کسی داده اید را قید کنید.

سفته :

منبع: ستاره


نکات مهم در نحوه پرکردن سفته

از جمله نکات مهمی که در نحوه پرکردن سفته باید به آن توجه داشت قید کردن دقیق مبلغ تعهد شده توسط صادر کننده‌ی سفته است. به طور کل باید مبلغ سفته به صورت کامل و در قالب عدد و حروف روی آن قید شده باشد. همچنین مبلغی که در سفته پرداخت آن از سوی صادر کننده‌ی این سند تعهد شده است نباید از مبلغ اسمی سفته بیشتر باشد. در واقع مبلغ اسمی سفته به عنوان سقفی محسوب می‌شود که برای سپردن تعهد در آن سند لازم است. به عنوان مثال اگر قصد دارید در یک سفته باز گرداندن مبلغی معادل 30 میلیون تومان را تضمین کرده و پرداخت آن را در مهلت معین متعهد شوید، نباید به سراغ یک سفته 30 میلیون تومانی بروید. بلکه برای انجام درست و خالی از اشکال این کار باید سفته‌ای 35 میلیون تومانی را انتخاب و تهیه کنید.

البته در نحوه پرکردن سفته باید به نکات دیگری نیز توجه داشت. به طور کل در سفته باید علاوه بر مشخص بودن مبلغ تعهد شده در این سند، نام گیرنده وجه نیز به طور دقیق مشخص شده باشد. البته لازم نیست برای این کار حتما نام شخص خاصی روی سفته قید شود. بلکه سفته می‌تواند در وجه حامل تنظیم شده باشد یا به شخص دیگری حواله شود. در واقع عبارت حواله کرد در سفته برای انجام همین هدف استفاده می‌گردد.

نکاتی در نحوه پرکردن سفته


ویژگی دیگری که به هنگام پرکردن سفته باید به آن توجه داشت این است که تاریخ پرداخت این سند کاملا درون برگه مشخص شده باشد. اگر تاریخ پرداخت وجه تعهد شده در سفته نوشته نشود، می‌توان گفت که سفته مشخصات ظاهری خود را از دست می‌دهد. در واقع این برگه در صورت قید نشدن تاریخ پرداخت وجه دیگر یک سند تجاری نخواهد بود، بلکه تنها یک سند عادی محسوب می‌شود که طبق قانون مدنی می‌توان نسبت به وصول مبلغ قید شده در آن اقدام نمود.

همچنین در قواعد مربوط به نحوه پرکردن سفته باید این نکته را مد نظر قرار داد که برخوردار نبودن سفته از تاریخ معین یا مشخص می‌تواند دلیلی بر عندالمطالبه بودن آن باشد. به این معنی که در هنگام تنظیم و پر کردن سفته، تاریخ پرداخت وجهی که در سند قید گردیده و انجام آن توسط صادر کننده سند تعهد شده، برای طرفین معامله از اهمیت چندانی برخوردار نبوده است. بلکه به جای تاریخ پرداخت وجه، این مبلغ تعهد شده در سند بوده که برای آنها از اهمیت کامل برخوردار بوده است.


نحوه پرکردن سفته برای ضمانت

سفته‌ای که برای ضمانت تهیه می‌شود نیز باید درست مثل سفته‌های دیگر تکمیل شود. البته در نحوه پرکردن سفته برای ضمانت باید این موضوع را حتما مد نظر قرار داد که این سند به طور دقیق برای ضمانت از چه چیزی تهیه و تنظیم شده است. به بیان ساده‌تر در آداب مربوط به پرکردن سفته برای ضمانت، حتما فرد صادر کننده‌ی سفته باید این موضوع مهم را در نظر گرفته و در سفته قید کند که برای ضمانت کردن از چه چیزی آن را صادر کرده است. همچنین در صورت وجود قرارداد میان طرفین معامله بهتر است مشخصات سفته‌ای که میان آنها تنظیم شده است روی قرارداد مذکور نیز ذکر شود.

اگر سفته برای شخص خاصی صادر می شود، باید نام و نام خانوادگی او در سفته قید شود. به این ترتیب او می‌تواند سفته را با ظهر نویسی یا همان پشت نویسی به شخص دیگری منتقل کند. در این میان اگر شما به عنوان صادر کننده‌ی سفته و شخصی که پرداخت وجه قید شده در آن را متعهد شده است، تمایل دارید وجه سفته را فقط به شخص مشخص شده در سفته پرداخت کنید، باید علاوه بر نوشتن نام او در سفته، عبارت حواله کرد را هم به گونه‌ای حذف کنید تا طرف مقابل حتی با ظهر نویسی هم نتواند سفته را به شخص دیگری منتقل کند.

ترتیب نحوه پرکردن سفته


البته گاه روند معکوس این قضیه نیز رخ می‌دهد. به این معنی که هر گاه در نحوه پرکردن سفته فرد گیرنده وجه برای شما اهمیت نداشته باشد، می‌توانید در سفته عبارت وجه حامل را قید کنید. در این صورت باید مبلغ تعهد شده در سفته را به هر شخصی که این سند را در اختیار دارد بپردازید. در این میان مواردی نظیر تاریخ صدور سفته، تاریخ پرداخت سفته، محل پرداخت سفته و مبلغ سفته نیز باید هم به صورت حروف و هم در قالب عدد در این سند قید گردد.

ضمن آن که نام و نام خانوادگی صادر کننده سفته و محل اقامت او نیز از جمله اطلاعاتی است که در این سند وجود دارد و در آن مشاهده می‌شود. علاوه بر آن امضا یا مهر صادر کننده‌ی سفته نیز باید حتما در این برگه وجود داشته باشد و از جمله نکات اساسی در قواعد مربوط به نحوه پرکردن سفته به شمار می‌رود.



دلیل ظهر نویسی در سفته

ظهر نویسی در واقع همان پشت نویسی کردن سفته است. معمولا به چند دلیل ممکن است یک سفته مورد پشت نویسی قرار گیرد. یکی از دلایل معمول و متداول برای انجام این کار انتقال سفته به شخص دیگر است. در واقع دارنده سفته با پشت نویسی کردن آن می‌تواند این سند را به شخص دیگری منتقل کند. به این ترتیب شخصی که سفته به او انتقال می‌یابد از تمام حقوق و مزایای متعلق به این سند برخوردار خواهد گردید.

دلیل دیگری که در نحوه پرکردن سفته برای پشت نویسی کردن این سند می‌توان در نظر گرفت موضوع ضمانت است. به این معنی که گاه شخص خاصی سفته صادر شده را برای ضمانت از فرد صادر کننده یا هر یک از انتقال دهندگان آن پشت نویسی می‌کند. بنابراین اگر شخصی که از او ضمانت شده است نتواند مبلغ سفته را پرداخت کند، ضامن او مبلغ تعیین شده را خواهد پرداخت.

دلیل مرسوم دیگری که برای پشت نویسی کردن سفته وجود دارد، دادن وکالت به دیگران برای وصول مبلغ قید شده در آن است. به این معنی که گاه ممکن است بنا به دلایل مختلف از جمله داشتن مشغله زیاد، دارنده سفته به منظور مطالبه وجه قید شده در آن، با پشت نویسی کردن این سند به شخص دیگری برای انجام این کار وکالت دهد. البته فرد تعیین شده تنها قادر است وجه قید شده در سند را مطالبه کند. به بیان دقیق‌تر برای اقامه دعوا حتما نیاز به وجود وکالت‌نامه جداگانه‌ای خواهد بود.

افزون بر این در نحوه پرکردن سفته باید این نکته را حتما مد نظر قرار داد که پشت نویسی این سند برای وکالت یا ضمانت حتما باید به صورت کاملا واضح و خوانا قید گردد. در غیر این صورت امر مذکور تنها یک انتقال محسوب می‌شود. نکته‌ی دیگری که باید در نحوه پرکردن سفته و پشت نویسی آن حتما مورد توجه قرار گیرد ذکر تاریخ پشت نویسی یا همان ظهر نویسی است. امری که برای مطالبه وجه قید شده در سند از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.



سایر نکات مربوط به سفته

همان گونه که در سطور بالا و در جزییات مربوط به نحوه پرکردن سفته به آن اشاره شد، سفته به عنوان یک سند نوعی ضمانت برای پرداخت مبلغی خواهد بود که در آن قید شده است. با این حال ممکن است که مبلغ قید شده در سفته در موعد مقرر مورد وصول قرار نگیرد. در این صورت دارنده سفته می‌تواند تا ده روز پس از تاریخ سر رسید سند، سفته را واخواست نماید.

به منظور انجام این هدف باید واخواست نامه‌ای تنظیم کرد و آن را به دادگاهی که مسئولیت رسیدگی به امور حقوقی را بر عهده دارد تقدیم نمود. البته امکان در اختیار داشتن واخواست نامه آماده نیز وجود دارد که می‌توان آن را از دادگاه یا بانک‌ها تهیه کرد. در تنظیم واخواست نامه نیز باید یک رونوشت کامل از موارد امضا شده در سفته قید گردد. همچنین باید این واخواست نامه را در قالب سه نسخه‌ی مشابه تنظیم نمود. در واقع این مراحل نیز همانند مراحل مربوط به نحوه پرکردن سفته باید به طور کامل و بی نقص رعایت و اجرا شود.

پس از تنظیم واخواست نامه و الصاق تمبر به آن، این برگه طبق دستور دادگاه رسیدگی کننده به امور حقوقی توسط مامور اجرا به صادر کننده‌ی سفته ابلاغ می‌گردد. در پرکردن سفته همواره باید این موضوع مهم را مد نظر قرار داد که در رابطه با فعل و انفعال وصول مبلغ سفته، هیچ نوشته‌ای را نمی‌توان از نظر اعتبار و قدرت اجرایی جایگزین واخواست نامه کرد.

نحوه پرکردن سفته و نکات مهم


البته در این میان نباید نقش کسانی که سفته توسط فرایند ظهر نویسی یا پشت نویسی به آنها منتقل می‌شود را از نظر دور داشت. چرا که بنابر آن چه در سطور پیشین این متن در مورد نحوه پرکردن سفته به آن اشاره شد، یک سفته ممکن است با ظهر نویسی یا پشت نویسی‌های متعدد به شخص یا افراد گوناگونی منتقل شود. تحت این شرایط فردی که امضای او پای سفته وجود دارد یا به عبارتی همان صادر کننده‌ی سفته محسوب می‌شود، در کنار فرد یا تمام افرادی که اقدام به ظهر نویسی یا پشت نویسی آن سفته نموده‌اند، همگی در مقابل دارنده‌ی این سند دارای مسئولیت تضامنی خواهند بود.

برخورداری افرادی که به آنها اشاره شد از مسئولیت تضامنی به آن معنی است که تمام این افراد مسئولیت پرداخت کل مبلغ قید شده در سفته را بر عهده دارند. به بیان ساده‌تر اگر فردی دارنده سفته به شمار می‌رود، می‌تواند به هر کدام از امضا کنندگان سند مذکور که دسترسی راحت‌تری به آنها دارد مراجعه کرده و کل مبلغ سفته را از او طلب کند.

در این میان عمل یاد شده این حق را برای هر کدام از امضا کنندگان سفته به وجود می‌آورد که برای پس گرفتن مبلغی که به دارنده سند پرداخت کرده‌اند، به امضا کنندگان پیش از خود رجوع کنند. به عبارت بهتر برای هر کدام از کسانی که اقدام به ظهر نویسی یا پشت نویسی سفته کرده‌اند حق مطالبه وجه نسبت به افراد مشابه پیش از خود و در نهایت نسبت به شخص صادر کننده‌ی سند وجود دارد.