تحقیق درباره خستگی معلمان در کلاس

امام علی (ع) فرمودند:
إن‎‏َّ هذِِهِ الْقُلوبَ تَمَلُّ‏‏‎ُّ كَما تَمَلُّ الْأبْدانُ فَابْتَغوا لَها طَرائِفَ الْحِكَمِ.(نهج البلاغة، حكمت91)

دلها مانند بدنها خسته می‌شوند پس (برای رفع خستگی آنها)حكمتهای تازه بجویید. 

خستگی بدنی و روحی برای انسان ، حالتی آزار دهنده  است که تقریبا" تمام توان و انرژی وی را تحت تاثیر قرار داده و از کارایی  افراد می کاهد . و درتعریف آن گفته شده :
"خستگی  Fatigue  کاهش توانایی انجام دادن کار است ، خواه  کار بدنی باشد یا ذهنی  . 
خستگی ،  آسیب دیدن عمل دستگاههای  حسی، عصبی، یا عضلانی که در نتیجه انگیزش و فعالیت مداوم پیدا می شود .
خستگی، بیزاری و سیری است که یک احساس بدنی خاص می باشد
عصبانیت Nervousness  حالت تنش درونی ، بی آرامی ، و حساسیت فوق العاده را می گویند.
   منظور در این نوشته کوتاه ،  خستگی اعصاب،ضعف عصبی ، نوراستنی Neurasthenia  نیست . خستگی اعصاب یک بیماری کنشی است که با احساس ضعف و کاهش فعالیت بدنی و ذهنی مشخص می شود . بیماری عصبی است که شخص مبتلا دایما" از ضعف و خستگی بدنی و ذهنی ، احساس سنگینی در سر ، ضعف حافظه و سایر عوارض شکایت می کند . البته این احساس ، نتیجه فعالیت عضلانی و ذهنی نیست بلکه یک نوع خستگی خیالی است که در اثر اضطراب روانی پیدا می شود.  
    به دلیل اهمیت موضوع ، صرفا" برخی عوامل ، به اختصار و تیتروار خواهد آمد به این هدف که سایر نویسندگان آگاه  و مسلط به موضوع در اینترنت ، نشریات و غیره  به ارائه راهکارهایی برای غلبه برخستگی و کاهش تاثیرات سوء آن ترغیب گردند. 
    معلمان هم مانند سایر افراد ممکن است دچار خستگی شوند ، کار ارزشمند معلم به دلایل بسیار با دیگر مشاغل تفاوتهایی دارد ؛ معلم در کلاس باید از دانش آموزان  ارزشیابی شفاهی و کتبی داشته ،  کلاس را مدیریت و اداره نماید ، سر و صدا و گرمی و سردی  را تحمل کند، واکنش دانش آموزان  را نسبت به تشویق و تنبیه های احتمالی زیر نظر بگیرد ، محبت بورزد، عواطف مختلف از خود بروز دهد، در آن واحد با چندین نفر با وجود تفاوتهای فردی آشکار ، سر و کار دارد، به پرسشهای همه پاسخ دهد، از یادگیری تک تک دانش آموزان  اطمینان حاصل کند ، به پیشرفتهای شاگردان توجه نموده و برای ارتقای سطح کیفی کلاس تلاش کند ،  آشتی دهد ، تشویق کند ، (به جای واژه تنبیه چه بنویسیم؟)  تنبیه کند ، ارتباط بین خود و والدین و مدرسه را ایجاد نماید،دل بسوزاند ، عشق بورزد ، هر دانش آموز را در فرایند آموزش و یادگیری سهیم کند ، دانش آموزان را به نوبه  مطرح کند ، اشکال بگیرد ، رفع اشکال کند ، قضاوت کند ، راهنمایی کند ، نمره دهد، بیش از دیگران مراقب اعمال خود باشد،پند و اندرز دهد و ...
    از طرف دیگر، دانش آموزان  هم مجبورند برای ساعاتی در کلاس نشسته ، مقررات و نظم را رعایت کنند، به پرسشهای معلم پاسخ گویند ، و هر کدام انتظار دارند در  جریان یاددهی و یادگیری  مشارکت داده شوند، سردی و گرمی و سر و صدای کلاس را تحمل کنند ، نسبت به فضای آزاد  منزل و حیاط مدرسه ، از جنب و جوش  خود بکاهند  و ...
    معلم باید حواس کلیه دانش آموزان را هنگام تدریس به خود جلب نماید ، از انتقال صحیح اطلاعات به دانش آموز اطمینان یافته و نکات لازم در شیوه های تدریس خود را مد نظر قرار داده و برای موثر بودن تلاش خود ، همواره به ارزیابی روش خود و میزان یادگیری دانش آموزان بپردازد ، انتظارات مدرسه و  خانواده را در مورد دانش آموزان در حد ممکن بر آورده سازد و ...
       
    مجموعه موارد بالا و صدها مورد فعالیتهای دیگر معلم در کلاس ، می تواند خستگی  وی را به دنبال داشته باشد ... 

معلمی شغل نیست . عشق است . ذوق است .ایثار و فداکاریست . اگر به عنوان شغل به آن می نگری رهایش ساز و اگر عشق توست ، بر تو مبارک باد . 

                                                         استاد شهید،مرتضی مطهری

تجربه ای از معلم محترم پایه دوم، ثریا عابدی با بیست و دو سال سابقه از شهرستان بابل:

  پس از گذشت دو هفته از سال تحصیلی 93-92 ، دانش آموزی به همراه پدر و مادر خویش برای ثبت نام به مدرسه آمده بود. با وجود اینکه تعداد دانش آموزانم در کلاس زیاد بودند، با اصرار های مادرش قبول کردم در کلاس من باشد. بعد از گذشت چند روز متوجه شدم که این دانش آموز با دیگر دانش آموزان بسیار با خشونت رفتار می کند. بطوریکه کنترل کلاس از دستم خارج شده بود و تمام مدت در حال تذکر به این دانش آموز بودم. 

  برای چاره جویی و مشورت نزد مدیر رفتم و موضوع را با او درمیان گذاشتم. مدیر مدرسه پدر و مادر او را به مدرسه فراخواند تا علت را جویا شویم. والدین او نیز کاملا از موضوع آگاه بودند گفتند که سال قبل نیز همین دردسرها بوده و مجبور بودیم هر روز به مدرسه برویم و ما نیز از این شرایط دیگر خسته شدیم. 

  با توجه به این شرایط از مادر دانش آموز درخواست کردم که او را به مشاوره اداره آموزش و پرورش ببرد. پس از گذشت یک ماه دیدیم که جلسات مشاوره هیچ تاثیری روی این دانش آموز ندارد. موضوع این دانش آموز خیلی ذهن من را درگیر کرده بود و حتی در خانه نیز تمام مدت به این فکر می کردم که چگونه این کودک را کنترل کنم و به درس و مدرسه علاقه مند سازم. 

  یک روز او را نزد خود فراخواندم و کلی با او صحبت کردم. از او درباره معلم سال قبل او پرسیدم تا متوجه شوم که چه کاری انجام داده است. از صحبت های او فهمیدم که از معلم سال قبل خودش بسیار شاکی است. به او گفتم که پسرم من که تو را خیلی دوست دارم و هر کاری که دوست داری را انجام دهم تو هم به حرف های من گوش می دهی؟ گفت بله خانم معلم. او را نزد خود نشاندم و به او فعالیت دادم. با خانواده او در تماس بودم. خانواده نیز بسیار با من همکاری می کرد. متوجه شدم پس از گذشت هفته ها این دانش آموز انقدر به درس و مدرسه علاقه مند شد که تعجب من را نیز برانگیخت. هنوز هم با گذشت چند سال این دانش آموز با من در تماس است و گاهی نیز به مدرسه نزد من می آید. یکی از رمز های موفقیت من در این موضوع همکاری زیاد با خانواده بوده است. و در پایان سال تحصیلی نیز والدین این کودک برای تشکر از من یک لوح سپاس از آموزش و پرورش گرفتند.

بر گرفته شده از eptraja.blog.ir

با  خانم امروانی که آموزگار پایه ششم از مدرسه مرحوم بزرگی هستند، مصاحبه ای انجام دادم. ایشان 17 سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش دارند. 

   در هفدهمین سال خدمتشان(سال جاری) ، با چالش یادگیری دانش آموزی روبرو شدند که نمی توانست دروس را به درستی یاد بگیرد، در یادگیری دچار ضعف بود و نمرات جالبی هم نداشت. 

   ایشان احتمال می دادند شاید به دلیل عدم اعتماد به نفس او بود. وقتی چند هفته ای از سال تحصیلی گذشت، این دانش آموز چون نمرات جالبی نداشت، ایشان هم بازخورد" نیاز به تلاش، تلاشت را بیشتر کن، با تلاش بیشتر موفق می شوی "را به ایشان می دادند. 

   در یک امتحان که توانسته بود تا حدی جواب بدهد، ایشان به او بازخورد تا حدی خوب است را دادند. این باخورد چون یک کلمه«خوب» در آن به کار رفته بود، این دانش آموز احساس موفقیت کرد. و از آن به بعد شروع به تلاش کرد و برای او انگیزه ای شد که در فراگیری درس، تلاشش را مضاعف کند. 

   آن دانش آموز روز به روز از ایشان سؤالات درسی می پرسیدند. در کلاس مشارکت می کردند حتی اگر جواب یک سؤال را بلد نبود هم دستش را در کلاس بالا می برد. ایشان او را راهنمایی می کردند و اگر بلد بود، تشویقش می کردند این دانش آموز روز به روز قوی تر شد و تا این که به مرز خوب رسید و برای خوب تر بودن، بهتر تلاش می کند. یک روز هم از ایشان پرسیدند:«اگر نمره من خوب بشه، نماینده کلاس می شم؟» ایشان هم به او قول این کار را دادند.

اکنون این دانش آموز به مرز "خیلی خوب رسیده" و نماینده کلاس است.

در پایان خانم امروانی از معلمان خواهشی دارند. این که نقاط قوت دانش آموزان را تقویت کنند و در بازخورد دهی توجه بیشتری داشته باشند حتی بازخورد کلامی.