كلم بروكسل Brussels sprouts:

كلم بروكسل گياهي كند رشد و از خانواده كلم ها مي باشد . در فصل مناسب در بيشتر نقاط دنيا قابل كشت است . اين گياه در مناطقي كه داراي هواي ملايم است و يا در مناطقي كه برف سنگين مي بارد , زمستان گذراني مي كند .

گره هاي كلم بروكسل كه سرهاي كوچكي شبيه كلم برگ هستند در محور برگها و بن ساقه ها توليد مي شوند . اين سرها كه قطر آنها به 3 تا 5 سانتيمتر مي رسد و كاملاَ شبيه يك كلم برگ است , بخش خوردني گياه مي باشد. كلم بروكسل در هواي خنك و حتي در هواي كمي يخبندان رشد مي كند . اين گياه به زماني طولاني براي رشد احتياج دارد . در مناطقي كه گرما شديد است , كشت پائيزه موفقيت آميزتر است . كشت هاي آخر بهار تا اوايل تابستان مثمر ثمر است , مشروط بر اينكه فصل پائيز با خنكي شروع شود .

واريته هاي توصيه شده :

1- bubbles ( بابلز) : زمان مورد نياز از كاشت تا برداشت 82 روز مي باشد . اين واريته سازگار در برابر گرما و مقاوم در برابر زنگ است .

2- Jadecross ( جيد كراس) : كاشت تا برداشت 90 روز , مقاوم در برابر زردي .

3- Jadecross E ( جيد كراس –اي): كاشت تا برداشت 90 روز , محصول آن درشت و ساده در برداشت .

4- Oliver (اليور) : كاشت تا برداشت 85 روز , زودرس با ظاهري قشنگ و در چيدن آسان .

5- PrinceMarrel (پرنس مارول) :كاشت تا برداشت 90 روز , سفت و بسته با طعم شيرين .

6- Royal Marel (رويال مارول ) : كاشت تا برداشت 85 روز , سازگار در برابر پوسيدگي بن و سوختن سر شاخه ها . پر محصول با ميوه هاي سفت و سربسته .

7- Valiant (والي ينت ) : كاشت تا برداشت 90 روز- نرم و ظريف با ميوه هاي يكدست .

8- Long Island Improres ( لانگ آيلندايم پروو) : كاشت تا برداشت 90 روز – متغير – يكدست .

9- Rubine (رابين ) : كاشت تا برداشت 105 روز , تنه گياه و محصول آن قرمز رنگ هستند .كم محصول و دير رس.

زمان كاشت :

زمان كاشت يذر 4 تا 5 هفته قبل از نشا مي باشد . نشا و انتقال نهالهاي جوان 90 تا 100 روز قبل از يخبندان انجام مي شود . ( در اوايل تا اواسط تابستان ) .براي برداشت تابستانه از يك واريته زودرس و مقاوم به گرما استفاده كنيد و نهالهاي جوان را در اول فصل بهار انتقال دهيد . هواي بسيار گرم و هواي خشك در زمان رسيدن گره هاي كلم بروكسل , باعث تلخي آنها مي شوند . توليد پائيزه مقرون به صرفه ترو عملي ترين زمان در بيشتر مناطق مي باشد .

فاصله و عمق كاشت :

فاصله هر بوته با هم در يك رديف 60 تا 90 سانتيمتر يا فضاي چهار طرف هر بوته 60 سانتي متر توصيه شده است . عمق كاشت بذرها 3 تا 4 سانتيمتر مي باشد . وقتي بلندي بوته ها به اندازه 7 سانتيمتر رسيدند , مي توان آنها را جابجا كرده در بستر اصلي كشت كنيد .

داشت :

كلم بروكسل مانند گياهان هم خانواده خود از جمله براكلي كشت مي شود . كود سرك ازت را زماني كه طول بوته ها به 30 سانتي متر رسيدند بدهيد . بعد از دادن كود سرك بلافاصله آبياري كنيد . در گرماي تابستان چنانچه خاك محل كاشت كلم بروكسل رطوبت كافي نداشته باشد , رشد گياه متوقف مي شود . در اين مرحله از رشد كنترل آفات مهم است . در اطراف گياه چيزي كاشته نشود . كشاورزان حرفه اي معتقدند كه براي توليد بيشتر 6 تا 8 برگ پائين بوته ها در هنگامي كه گره هاي كلم در حال رشد هستند بهتر است چيده شوند . اين كار باعث قوي شدن قسمت بالاي گياه و در نتيجه پر محصولي گياه مي شود . همچنين عقيده دارند كه سه هفته قبل از برداشت قسمت بالاي گياه از تنه جدا گردد . اين كار هم باعث قوي شدن گياه و هم پر تعداد شدن سرها مي شود .

برداشت :

گره هاي كوچك بر روي تنه گياه , سرهائي به قطر 5/2 تا 5 سانتيمتر توليد مي كنند . اين سرها همان قسمت اصلي و خوردني گياه بروكسل مي باشد . سرهاي پائين تر تنه گياه زودتر مي رسند . بهتر است برداشت قبل از زرد شدن برگ گياه انجام گردد .

مواردي درباره كاشت و داشت بروكسل :

شته ها و كرم ها آفت هاي مهم بروكسل مي باشند كه با سم پاشي از بين مي روند . به كلم بروكسل كلم كوچولو مي گويند . احتمال مي رود محل اصلي اين گياه كشور بلژيك باشد . مانند گياهان خانواده كلمها , بروكسل در هواي خنك كشت مي گردد .

ارزش غذائي و فوايد كلم بروكسل :

برخلاف ساير گياهان سبز , كلم بروكسل سرشار از پروتئين مي باشد . گرچه پروتئين كلم بروكسل كامل نيست و فاقد اسيدهاي آمينه ضروري مي باشد , ليكن مصرف آن با حبوبات پروتئين مورد نياز را كامل مي كند . پژوهشهاي اخير دانشمندان نشان مي دهد كه گياهان خانواده كلمها از تشكيل بعضي از سرطان ها در بدن جلوگيري مي كند .

مواد مغذي كلم بروكسل :

نصف فنجان كلم بروكسل پخته شده حاوي :

30كالري

200گرم پروتئين

7گرم كربوهيدرات

2گرم فيبر غذائي

247ميلي گرم پتاسيم

48ميلي گرم ويتامينc

47ميگرو گرم فوليت

561 (Iu)ويتامين A

طرز تهيه و مصرف :

بروكسل زياد از حد پخته نشود . برگهاي اطراف سر زودتر از وسط آن پخته مي شوند . كلم هاي بزرگ را نصف كرده يا قاچ كنيد . بيشتر از 7 تا 10 دقيقه پخت نشود .

نگهداري در خانه :

بهترين روش براي نگهداري كلم فريز كردن آنست . مانند ساير كلم ها قبل از فريز كردن آنها را در ظرف آبجوش مدتي نگهداريد .

1-كلم هاي سالم و سفت را انتختب كنيد .

2-برگهاي زرد و ضعيف اطراف سر را جدا كرده و سر را در آب سرد بشوئيد .

3-سرها را به نسبت كوچكي و بزرگي به مدت 3 تا 5 دقيقه در آب جوش نگهداريد .

4-سپس آنها را در يك ظرف آب يخ بريزيد و 5 دقيقه نگهداريد .

5-سرها را آبكشي كرده در كيسه هاي پلاستيكي بگذاريد .

6-بمدت يكسال در فريزر نگهداريد .

دستور تهيه غذا:

گره هاي كلم بروكسل را در كره خردل ابتدا سرخ كرده و بعد در كمي آب بجوشانيد . اين بهترين روش پختن بروكسل است .کلم ها را مي توان در هر خورشتي کرد.اين بستگي به زائقه فرد دارد.

1-نيم كيلوگرم بروكسل كوچك , سفت و سبز رنگ.

2-نصف قاشق چايخوري نمك

3-نصف فنجان آب

4-2قاشق غذاخوري كره خردل يا مارجرين

5-2قاشق غذاخوري خردل Dijon

6-مقداري نمك وفلفل

سر كلم را به دو يا چهار قسمت تقسيم كنيد و يا بصورت × با چاقو قاچ كنيد . كلم ها و مقداري نمك در يک ديگچه ريخته بجوشانيد . بعد از مدتي سر ديگچه را بسته , شعله را كم كنيد تا به آرامي بپزد . هر از چند گاهي ديگچه را تكان بدهيد . بعد از 8 تا 10 دقيقه آبكشي كنيد . در يك ماهيتابه كره را گرم كنيد . خردل Dijon را به آن اضافه كرده بهم بزنيد تا مخلوط شود . بعد از 30 ثانيه بهم زدن كلم بروكسل را در ماهيتابه محتوي مخلوط كرده و خردل بريزيد . نمك و فلفل اضافه كنيد .غذا براي 3 تا 4 نفر آماده است .

براي رفع سرفه آويشن مصرف كنيد:

به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، اگر سه بار در روز 1تا 4 گرم پودر را به صورت گياه خشك يا دم كرده مصرف كنيد علاوه بر رفع سرفه در نفخ، خلط آور، ضد قارچ و شب ادراري در كودكان،‌ دهان شويه موثر مي‌باشد.

گياه آويشن بومي كشور ايران بوده و در اكثر نقاط كشور ديده مي‌شود. جمع آوري گياه آويشن زمان گل دادن كامل و با توجه به شرايط رويش از فروردين تا پاييز خواهد بود. عصاره آويشن به سبب وجود تركيبات فنلي موجود در اسانس آن كاهنده فشار خون است. در مصرف دراز مدت آن احتياط ضروري است و عصاره آن به تنهايي و به صورت رقيق نشده نبايد مورد مصرف قرار گيرد.

مصرف گياه آويشن در حاملگي و شيردهي با دوزهاي معمولي مشكلي ندارد. تمام قسمتهاي هوايي، به خصوص سرشاخه‌هاي گل دار اين گياه مورد استفاده دارويي قرار مي‌گيرد و پس از برداشت در سايه خشك نگهداري مي‌شود.

بيدمشك شماره دو:

بيدمشك با نام علمي Salix aegyptiaca درختچه يا درختي بومي كشور ايران است و در جنگل هاي جلگه اي شمال از دره چهل چاي مينودشت در شرق گرگان تا حاجي امير اردبيل و ارسباران و همچنين در نواحي نيمه خشك اصفهان، شيراز، كرمان و ارتفاعات جنوبي البرز مانند توچال ديده مي شود.

ارتفاع بيدمشك تا 8 متر مي رسد و در زير پوست و بر روي چوب اين درخت برجستگي هاي تيزي وجود دارد. شاخه هاي فرعي يكساله آن قطري در حدود 8/1 تا 7/2 ميليمتر دارند و داراي پوست خاكستري كبود، صاف يا كمي شياردار هستند.

برگ هاي بيدمشك كم و بيش در پايه هاي نر و ماده متفاوت است و ابعاد آن بين 5 تا 15 سانتيمتر طول و 5/2 تا 5/5 سانتيمتر عرض در نوسان است. روي برگ سبز تيره و پشت آن كركدار و روشن است. برگ هاي درختان ماده معمولا بيضي شكل و پهن تر از برگ درختان نر است.

بيدمشك طبعي گرم دارد و داراي اثراتي نظير مقوي قلب و اعصاب، مقوي معده، آرام بخش، مسكن سر درد و دردهاي عضلاني، ضدميگرن، مقوي عمومي بدن، تب بر قوي و عرق آور است.

براي افزايش اشتها، بي خوابي، رفع سنگ و ورم كيسه صفرا و درمان دردهاي مفاصل و رماتيسم مي توان از عرق بيدمشك استفاده كرد.

شیرین بیان

مواد خام طبیعی که حاوی گلیکوزید هستند

شیرین بیان یا ریشه مجو(Liquric. Ligwrie root;Regliss)

خصوصیات گیاه شناسی

ماده موثره شیرین بیان از ریشه و ریزومهای خشک شده گیاهی به نام گلیسریزا گلابرا(Glycyrrhiza glabra) از تیره نخود(Leguminosae) به دست می آورند.

این گیاه به صورت بوته و درختچه در طبیعت یافت شده و بیشتر در اسپانیا،ترکیه،یونان، آسیای صغیر،آمریکا،ایران،عراق و بعضی از کشورهای اروپایی یافت می شود ولی

امروز ترکیه،یونان و ایران قسمت اعظم شیرین بیان مصرفی را تولید می کنند.ریشه مجو به صورت تکه هایی به طول یک متر و عرض 5/0 -40 سانتی متر به صورت پوست نکنده در بازار تجارت یافت می شود.مغز ریشه این گیاه زرد و طعم بسیار شیرینی دارد.در بعضی از کشورها به جای ریشه و ریزوم،عصاره های آن که به وسیله آب گرم از ریشه استخراج و محلول حاصل  را پس از تصفیه کردن تبخیر کرده و عصاره به دست آمده را به اشکال مختلف وارد بازار تجارت می نمایند.

ترکیبات

مواد موثره شیرین بیان بیشتر جزءدسته ساپونین گلیکوزید ها بوده و عبارتند از نمک های پتاسیم و یا کلسیم اسیدی تری ترپین کربوکسیلیک،اسید گلیسری ریک(گلیسریزین)(10-5/2 درصد)که در اثر هیدرولیز به اسید گلیسری تینیک و دو مولکول اسید گلوکورونیک تبدیل می گردد که طعم شیرین خود را از دست خواهد داد.اسید گلیسری تینیک یک تری ترپین پنج حلقه ای از مشتقات بتاآمیرین می باشد.علاوه بر ترکیبات فوق دارای مقداری گلیکوزید های فلاووئید می باشد که رنگ زرد شیرین بیان مربوط به این ترکیبات می باشد و اهم آنها عبارتند از لیکوئی ریتین و ایزو لیکوئی ریتین و مشتقات کومارین ،هرنیارین ،آنیلفرون، آسپارژین.

22و23 دی هیدرو استیکماسترول،گلوکز،ساکارز(5تا 15 درصد)مانیتول نشاسته(20 درصد)استروادیول و استرون،پروتئین،رزینها و استئارینها.

موارد مصرف

شیرین بیان دارای خاصیت خلط آور،خاصیت آرام کننده تحریکات،ادرار آور،اسپاسمولیتیک ،و جهت معالجه زخم معده می باشد.در سالهای اخیر مطالعات فارماکولوژیکی زیادی روی عصاره شیرین بیان انجام گرفته است  و به علت داشتن دکسی کورتیکوسترون و اسید گلیسیریزیک برای معالجه روماتیسم،بیماری ادیسون و التهابات مورد استفاده قرار می دهند.

در صنعت،شیرین بیان را در قسمت های مختلف مثل:صنعت آدامس سازی،شکلات سازی ،سیگارها و تو تو نهای پیپ،تنباکوی جویدنی،انفیه،صنعت آبجو سازی ؛مورد استفاده قرار می دهند.

ملاحضات:مطابق فارماکوپه های اروپایی،بیشتر شیرین بیان پوست نکنده را معیار ارزشیابی قرار می دهند و مقدار عصاره آن 25 در نظر گرفته شده است و ارزشیابی آن را بدین ترتیب انجام می دهند که مقدار 5/2 گرم پودر ریشه آن را با 50 میلی لیتر آب مخلوط کرده و مدت دو ساعت در حرارت آزمایشگاه تکان می دهند.بعد آن را صاف کرده 10 میلی لیتر از صافی(=5/0 گرم پودر ریشه)تبخیر کرده تا خشک گردد.سپس آن را وزن می نمایند،مقدار عصاره وزن شده باید 125 میلی گرم باشد و مقدرا خاکستر سولفاته آن 10 درصد و مقدار خاکستر غیر محلول در اسید کلریدریک آن 2 درصد باشد.

گرد پوست کنده شیرین بیان دارای رنگ زرد،بوی ضعیف و کمی معطر،مره شیرین و کمی قابض می باشد.گرد پوست نکنده آن دارای رنگ زرد تیره می باشد،در زیر میکروسکوپ شامل قسمت های زیر می باشد:

الف-بلورهای منفرد منشوری شکل اکسالات کلسیم،خیلی زیاد و اختصاصی می باشد.

ب-الیاف متعدد زرد رنگ که بعضی از آنها تبدیل به اسکلرانشیم شده است و محتوی بلورهای منشوری شکل اکسالات کلسیم،تعداد آنها زیاد و خیلی اختصاصی می باشد.

پ-تکه های فیبر های اسکلرانشیم شده،تعداد آنها زیاد ولی اختصاصی نمی باشند.

ت-تکه های آوندهای چوبی که مشبک یا منقوط به نظر می رسند و مانند الیاف فوق زرد رنگ بوده،تعداد آنها زیاد و اختصاصی می باشند.

ث-دانه های گرد یا بیضی شکل نشاسته که اندازه آنها بین 2 تا 20  میلی میکرون بوده و خیلی زیاد و اختصاصی نمی باشند.

ج-تکه هایی از پارانشیم پوستی که ممکن است محتوی دانه های نشاسته بوده تعداد آنها زیاد و اختصاصی نمی باشد.

توجه:این گرد باید فاقد تار،سلولهای سنگی،قسمت های کلانشیم و کریستالهای شنی شکل باشند.

منبع:تجزیه و شناسایی مواد دارویی گیاهی(ترجمه دکتر هادی صمصام شریعت)

نام چند تن از خطاطان مشهور قرآن کریم

قرآن كريم به انواع خطوط، از كوفي اوليه، تا شكسته نستعليق وجود دارد.

قرآن كريم در ابتدا، به خط كوفي نگارش مي شد. خط كوفي به مرور با تغييراتي روبرو شد و به كمال رسيد، تا اينكه فردي به نام "ابن مقله" (272ـ328 ق) از دل خط كوفي، خطوطي ديگر به نام هاي محقق، ريحان، ثلث ريحان، ترقيع، رقاع و نسخ را اختراع كرد.

پس از آن قرآن كريم، به اين خطوط به ويژه خط نسخ، نگارش يافت. ابن تواب (م 413 ق)، ياقوت مستعصمي (م 698 ق)، احمد سهروردي (654ـ741)، احمد نيريزي (1151 ق)، استاد محمدرضا قنبري، عثمان طه و... از مشهورترين افرادي هستند كه قرآن را به اين خطوط كتابت كرده اند.

در عصر جديد برخي از خوش نويسان به نگارش نستعليق قرآن كريم روي آورده اند. در اين رشته فضل تقدم با شادروان استاد حسن ميرخاني است كه بيش از پنجاه سال از كتابت هاي او به نستعليق مي گذرد.

برخي از استادان خوشنويس معاصر كه غالباً قرآن را به قلم نسخ (مكرر) كتابت كرده اند، عبارتند از:

حاج محمود اشرفي تبريزي، علي اكبر اسماعيلي قوچاني، محمد خالقي، طاهر خوشنويس، حبيب الله فضايلي، حجة الاسلام مصباح زاده، و... (*)