ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي(antology)

چكيده:

بازيابي اطلاعات مي‌تواند به ساخت آنتولوژيها و كاربرد مؤثر و مفيد آنها، كمك كند. ما از استخراج واژة اصلي مبتني بر تركيب و تجانس (Collocation)، جهت ارائه مفاهيم جديد، استفاده و در مورد ارائة ارتباط وسيع جهت اتوماتيك سازي جمعيت آنتولوژي با مثال، مطالعه مي‌كنيم. ما، متدهاي خود را در تنظيم پروژة كتابخانة ديجيتال، با استفاده از متدولوژي ارزيابي اطلاعات، ارزيابي مي‌كنيم. در يك تنظيم مشابه، در مورد متدهاي بازيابي مطالعه مي‌كنيم كه ساپورت جهت‌يابي ارائه شده توسط روابط معنايي و لغوي موجود در اغلب آنتولوژيها را جهت كمك به كاربران در بررسي آنتولوژي تكميل مي‌كنند.

مقدمه:

متدهاي جستجو، جهت يابي و سازماندهي اطلاعات اينترنت رايج امروز، دهه‌هاي تحقيق دوره بازيابي اطلاعات را پايه و مبنا قرار مي‌دهند. اين متدها مبني بر قوانين آماري كنترل كنندة استفاده انسان از زبان، نه تنها در بازيابي سند و مدرك، بلكه در امورغني‌تر به لحاظ معنايي مثل پاسخگويي به پرسش، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. يك شكل Semantic Web اين است كه بسيار شبيه به Web است كه ما امروزه مي‌شناسيم و انتظار داريم كه اسناد مدارك، سرشار از منافع قابل فهم باشند. اين تفسيرها را در مورد اسناد وعبارات قابل توجيهي كه در جستجوي معاني مضمون اسناد ومدارك هستند، ارائه خواهند داد. ما توضيح مي‌دهيم كه صورتهاي صرفي IR چگونه مي‌توانند در اين امر، با كمك آرشيتكت‌هاي آنتولوژي غيرمعمولي، مؤثر باشند. تكنيكهاي IR مي‌توانند به تعريف، تشخيص و بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي كمك كنند. هشت مرحله مي‌توانند در پروسه ايجاد آنتولوژي متمايز شوند.

1-   تعيين محدودة آنتولوژي

2- توجه به استفادة مجدد از قسمتهاي مربوط به آنتولوژي موجود

3- بر شماري و ذكر كلية مفاهيمي كه مي‌خواهيد

4- تعريف و تشخيص تاكونومي اين مفاهيم

5- تعريف و تشخيص ويژگيهاي مفاهيم

6- تعريف و تشخيص جنبه‌هايي از مفاهيم مثل اصول و ارزش‌هاي مورد نياز وغيره

7- تعريف و تشخيص نمونه‌ها

8- بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي

ما، از ميان اين مراحل، مراحل 3 و7 را با تكنيكهاي مبتني بر IR  بررسي كرده و معتقديم كه اين مراحل مي‌توانند به طور مفيدي با استفاده از تكنولوژي بازيابي قابل دسترس امروزي، انجام شوند. مرحلة 4 براي اتوماتيك سازي، مناسب است، در عين حال، مسئله حل‌شده‌اي به شمار نمي رود و مرحله 8 در مورد متدهاي استدلال سمبوليك به گونه‌اي كه مثلاً در PACER و FACT اجرا مي‌شوند، بهترين گزينه است. تكنيكهاي IR ، علاوه بر اينكه جهت كمك به سازندگان آنتولوژي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مي‌توانند در جستجو، مرورگري و ارائه موارد غيرمترقبه نيز به كاربران كمك كنند. مردم تمايل دارند كه از Semantic Web شركتها جهت جستجوي اسناد و مدارك، بلكه جهت جستجوي اطلاعاتي در مورد روابط معنايي خاص، مثلاً در تنظيم كتابخانه هاي ديجيتال، استفاده كنند. بنابراين، روش‌هايي را جهت «بازيابي در يك سلسله مراتب مفهومي» ارائه مي‌دهيم، كه در آن‌ها به جستجوي واقعي هماهنگي به نحوييكه توسط اغلب ابزارهاي جهت‌يابي و ويراستارهاي آنتولوژي ارائه مي‌شود. ممكن است مناسب و كافي نباشد. پيشرفتهاي گذشته، با ايجاد آلگوريتم‌هاي بازيابي سند و مدرك مفيد امروزي جهت ايجاد و به‌كارگيري زيرساختار Semantic web، مستقيماً منجر به ايجاد پيشرفتهايي در آينده مي‌شوند. اما دليل متدولوژيكي بيشتري براي نزديك تر كه من اقدامات Semantic web در IR به هم داريم، جامعه IR بر اهميت ارزيابي، تأكيد كرده است. با ظهور كنفرانس‌هاي بازيافت متن (IRC)، ارزيابي آزمايشي امور مربوطه به بازيابي، به پيشرفت چشمگيري رسيده كه منجر به پيشرفت سريع در امور ارزيابي شده، شده است. منافع مشابهي با اقدامات ارزيابي مربوط به بازيايب و اقدامات مربوط به امور پردازش زبان غني‌تر به لحاظ معنايي، وجود دارند. جامعه Semantic web، از تأكيد شديدتر بر ارزيابي و اموري كه مي‌توانند ارزيابي شوند، سود مي‌برد. با خوردن غذاي سگ خود، ارزيابي تجربي در مورد كليه امور مورد بررسي در اين مقاله انجام مي‌دهيم.

بخش 2، تنظيمي را بررسي مي‌كند كه كلية امور در آن رخ مي‌دهند. پروژه Language Links و (Lolali )Logic ، به هدف فراهم آوري امكان دستيابي مبتني بر آنتولوژي به يك كتاب راهنماي الكترونيكي در فصل مشترك و واسط زبانشناسي و منطق. در بخش 3، اتوماتيك سازي مرحله 3 و ارزيابي آنرا، توصيف مي‌كنيم. در بخش 4، در مورد اتوماتيك سازي مرحله 7 و ارزيابي آن، صحبت مي‌كنيم در بخش 5، جستجو در سلسله مراتب مفهوم LaLaLi را ارزيابي مي‌كنيم. در بخش 6، نتيجه گيري مي‌كنيم.

2- LoLaLi:

كارما، و آزمايشات مربوط به آن، در تنظيم پرونده كتابخانه ديجيتال، انجام شدند. پروژه LoLaLi ، متدهايي را جهت گسترش مزمت قديمي كتابهاي راهنمايي علمي با ابزارهاي الكترونيكي ، ارائه مي‌دهد. اين ابزارها به خوانندگان كمك مي كنند كه به مضمون و محتواي كتاب راهنما دست يابند و اين ابزارها، يافتن اطلاعات مربوطه را آسانتر مي‌سازند.

طبق اين مطالعه ، پروژه Handbook of Logic and Language در فصل 20 ص 1200 تمركز دارد، مانند آزمايشات از منابع Latex   استفاده كرديم. پروژه LoLaLi، از سلسله مراتب مهم word net جهت فراهم آوري امكان دستيابي به كتاب راهنما استفاده مي‌كند. سلسله مراتب مفهوم، غالباً جهت جهت يابي از طريق تركيب‌ها و تجانس‌ها اسناد در مدارك، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آنها براي سازماندهي، نمايش دهي و ارائه اطلاعات متعدد،مفيد واقع مي‌شوند، و كاربراني در جستجوي يك hypertext هستند و داراي الگوهاي مرورگري سلسله مراتبي هستند، بهتر از كاربران داراي مسيرهاي مرورگري متوالي، اين كار را انجام مي‌دهند. از اينرو، معماريهاي مربوط به كتاب‌هاي راهنماي الكترونيكي بايد الگوهاي سلسله مراتبي را توجيه كننده يك سلسله مراتب مفهومي، روش مناسبي براي انجام اين كار باشد. سلسله مراتب مهم LoLaLi با دست و توسط متخصصين اين رشته كه اخيراً حدود 600 مفهوم را جمع آوري، سازماندهي و مرتبط ساخته‌اند، ايجاد مي‌شود و يك سرويس دهنده مبتني بر secame ، اطلاعات سلسله مراتبي را ذخيره مي‌كند كه از طريق يك مجموعه از نوشته‌جات و Protégé هدفمند، ويرايش و به روز رساني مي‌شود. ما در بخش 3، توضيح مي‌دهيم كه تكنيكهاي اصلي IR، چگونه مي‌توانند به نويسندگان در تعيين و انتخاب مفاهيمي جهت تحول در سلسله مراتب، كمك كنند.

هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، با يك توضيح و تفسير، حاشيه نويسي مي‌شود كه به طور خلاصه، آنرا توصيف مي‌كنند. بعلاوه، مفاهيم داراي توصيفات طولاني‌تري هستند و آنها هم توسط نويسندگان، ارائه مي‌شوند. سلسله مراتب، از يك مفهوم TOP با چهار شعبة اصلي در زير آن تشكيل مي‌شود : علم كامپيوتر، رياضيات، زبانشناسي و فلسفه كه توسط روابط زير موضوع، فوق موضوع (Subtopic-supertopic) ، سازماندهي و تنظيم مي‌شوند. اين روابط، تايپ مي شوند و تايپها عبارتند از “per-of”,”is-a” هستند. سلسله مراتب در LoLaLi، بيشتر يك نمودار است يا يك قالب دقيق و واضح شكل 1 . روابط غيرسلسله مراتبي نيز در نظر گرفته شده و به منظور اهداف جهت يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ اين روابط مشتمل بر Sibing(همشيره و خواهر)، “معاني ديگر” و “مفاهيم مربوطه” مي باشند. مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi نيز به منابع خارجي ارتباط دارند. مورد اصلي در ميان اين روابطHand book of Logicians lenguage مي‌باشد، مثال‌هاي ديگر مشتمل بر روابط با ابزارهاي مستقيم (on line) مربوطه مي‌باشند روابط با Handbook ، مفهومي را در سلسله مراتب، به عنوان منبع وبخش‌هاي مربوطه موجود در Hand bookرا به عنوان هدف، اتخاذ مي‌كنند. در بخش 4، ما توضيح‌مي‌دهيم كه چگونه تكنيكهاي IR به بررسي اين امر كمك مي‌كنند.

در حال حاضر ، كابران مي‌توانند به شكل “آساني”سلسله مراتب دست يابند از نتايج مطالعة يك كاربر، جهت يابي در راستاي روابط معنايي فوق اينكه، با تسهيلات جستجوي كامل شده است كه كاربران را مجاز مي‌سازد مفاهيم موجود در سلسله مراتب را به شيوه‌اي اختياري، بيابند. دربخش 5، ما تكنيكهاي اصلي IR را ارزيابي و توصيف
مي‌كنيم.

3- كمك به سازندگان آنتولوژي

 طبق پروژه LoLaLi، درزمان ساختن يك آنتولوژي براي يك رشته علمي خاص، آثار ادبي ارزشمندي وجود دارند كه محتوا و معانيشان بايد تحت پوشش آنتولوژي قرار گيرند. ما در مورد ساپورت IR جهت بررسي سوال زير، گزارش مي‌دهيم: كدام مفاهيم بايد در آنتولوژي قرارگيرند؟ ما به جاي اينكه به صورت دستي و غيراتوماتيك به جستجوي آثار ادبي بپردازيم، متدهاي شناسائي مفاهيم مورد نظر را از يك متن خاص، با استفاده از استخراج واژه توضيح مي‌دهيم. اسامي مفاهيم، معمولاً عبارات اسمي (noun phrase) هستند. از اينرو، تشخيص عبارات اسمي، احتمالاً اولين مرحله براي تشخيص مفاهيم مورد نظر به شمار مي‌رود. ما دو مورد را در عين به كارگيري تكنيكهاي مختلف، متمايز مي‌كنيم: كانديداهاي تك واژه‌اي و كانديداهاي چندواژه‌اي.

1-3- مفاهيم يك اسمي

با جهت يافتن اسامي جالب، ابتدا ‍POS را به دنبال متن Hand book اضافه كرده و سپس كلية اسم ها را انتخاب مي‌كنيم. ما از دو روش براي طبقه بندي آنها استفاده مي كنيم. توسط تواتر و تعداد خام و توسط تواتر يا تعدد نسبي، يعني توسط تعداد وقايع تقسيم بر تعداد وقايع در مجموعه اسناد ومدارك با هدف كلي. ليستهاي حاصله، توسط سه ارزيابي، ارزيابي شدند كه از آنها در مورد هر اسم در فهرستهاي حاصله پرسيده مي‌شد كه آيا آنها در فهرست جامعي از نظريات مفيد يا مهم كه به مبتديان و متخصصين كمك مي‌كند، قرار دارند يا خير. در مورد “استاندارد طلائي” ما، يك اسم در صورتي در نظر گرفته مي‌شد كه اكثر ارزياب‌ها، آنرا وابسته به آن فهرست بدانند.

ما، با اين استاندارد طلايي، امتيازات دقيق a(n) را جهت افزايش ارزش‌هاي n ، محاسبه كرديم در جدول1، دومين رديف، فهرست حاصله تنظيم شده توسط تواتر و تعدد خام و سومين فهرست تنظيمي توسط تعدد وتواتر نسبي را نشان مي‌دهد. نمايانگر كننده است كه حتي فهرست حاصلة تعدد خام از كيفيت بالايي برخوردار بوده وداراي اسم‌هاي نامربوط به تعدد و تواتر و تكرار زياد در راس، مي‌باشد و با احتساب ويژگيهاي اين حيطه خاص، امتيازات دقيق بسيار بالا مي‌توانند حاصل شوند. در مورد يادآوري چطور؟ گردآوري وت دوين فهرست كاملي از اسم‌هاي مفيد يا مهم محدوده Hand book، كار مشكلي است، البته اگر غيرممكن نباشد، در عوض، ما تصميم داريم كه با استفاده از يادآوري مفهوم به يادآوري تقريبي بپردازيم(CK): چه تعدادي از مفاهيم تك اسمي در سلسله مراتب LoLaLi را ما شناسايي كرده ايم، و آنها كدام قسمت فهرستهاي حاصله قرار دارند؟ از 522 مفهوم در سلسله مراتب مفهومي، 158مفهوم، تك اسمي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 158 مفهوم ، ارزيابي شد. آلگوريتم استخراج اسم، 77% از مفاهيم تك اسمي موجوددر سلسله مراتب LoLaLi را شناسايي كرد؛ و 70% اين مفاهيم در 750 مورد از 1 به بعد قرار دارند. در حاليكه اين، امتياز يادآوري كاملي نيست، سازندگان آنتولوژي ما، به موارد بسيار مهمي در ارائه سلسله مراتب پي برده و به ما مي‌گويند كه اين موارد غالباً آنها را به تفكر در مورد مفاهيم ديگر و بررسي غيرمستقيم مسئله يادآوري وا مي‌دارند.

2-3- عبارات اسمي چند واژه اي

بيائيد به استخراج عبارات اسمي چند واژه‌اي بپردازيم، ما متد مفيدي را ارائه مي‌دهيم كه مبتني بر تركيبها و تجانس ها بوده و مي‌تواند به مرحله تقسيم شود. Parsel سطحي متن، 2 ارائه توالي هاي واژه‌اي با الگوهاي جالب pos-tag براي ارزيابي و بررسي دقيق‌تر،3/ تصميم‌گيري در مورد اينكه هر توالي واژه، يك تجانس يا تركيب اسمي هست يا خير. مرحله 1/ با Schmid Tree-Tagger pos-tagger انجام مي شود. مرحله 2، با متدي كه توسط Katz,Justeson ارائه شده، انجام مي شود و از الگوهاي pos-tag جدول 2 استفاده مي‌كند. ما متن ضميمه شده يا اضافه شده را بررسي كرده و هر چيزي را كه بايكي از الگوهاي pos-tag فهرستي، هماهنگ نيست، كنار مي‌گذاريم. مرحله 3 ، با آزمايش اينكه آيا واژه‌هاي موجود در توالي، بيشتر از موقعي ايجاد مي‌شوند كه كليه واژه هاي موجود در متن به صورت تصادفي، تنظيم شده باشند. طبق نظريه Krenn , Evert كه آشكارسازي تركيبها و تجانس‌هاي pp-Verb را بررسي كرده اند، از t-test جهت بررسي مرحله 3 استفاده مي‌كنيم. فرضيه بي اعتبار ما اين است كه در متن، واژه‌هايي كه توالي را مي‌سازند، كاملاً مستقل از يكديگر هستند.

زمانيكه از متد چند واژه‌اي خود در مورد Handbook of logic and lansuage استفاده مي‌كنيم، به نتايج اميدوار كننده اي مي‌رسيم. مثلاً ، 10 تركيب يا تجانس اسمي با بالاترين امتيازات t در جدول 3 نشان داده مي‌شوند. در واقع، ما چگونه اين كار را انجام مي‌دهيم؟ مثل عبارات تك اسمي، ما از يادآوري مفهوم (CR) و دقت (P) جهت پاسخگويي به اين سوال، استفاده مي‌كنيم از 522 مفهوم موجود در اين شكل سلسله مراتب مفهومي مورد استفاده، 364 مفهوم، چند واژه‌اي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 364 مفهووم، ارزيابي شد. آلگوريتم ما با كار در مورد Hand book،3896 تركيب و تجانس را ارائه داد، 99 مورد، مفاهيم مربوط به سلسله مراتب هستند. مثلا، با 28% از مفاهيم چند واژه‌اي را يافتيم؛ 73% آنها در 750 هستند. با توجه به P، ما از سه ارزياب جهت ارزيابي مفاهيم كانديداي مورد نظر، استفاده كرديم. جدول 3، نمونه‌اي از نتايج را بهمراه ارزيابي‌هاي انساني، ارائه مي‌دهد. جدول 4، داراي امتيازات دقت حاصله در درجات مختلف مي‌باشد؛ دقت با حركت به سمت پائين فهرست، كاهش مي‌يابد.

در حاليكه وقت در سطح قابل قبولي است، يادآوري مفهووم، در حد مطلوبي باقي ماند. چند راه براي افزايش يادآوري وجود دارد: توسعة الگوهاي استخراج بيشتر، واضح سازي كمتر الگوها، يا افزايش اطلاعات و داده‌هايي كه بر روي آنها كار مي شود. ممكن است در بين گزينه به دقت لطمه بزند، و اولين گزينه الگوهاي بسيار خاصي را ايجاد كرده و هيچ تفاوتي در دوره‌هاي يادآوري مفهوم ايجاد نكند. به سومين گزينه مي‌پردازيم. عبارت اسمي جالب بسياري، تنها در اhand book ايجاد مي‌شوند؟ زمانيكه متد تشخيص ما، از طريق افزونگي عمل مي‌كند، تا در به يافتن آن واژه ها نخواهيم برد.

جهت ايجاد يك مجموعه اطلاعاتي وسيع‌تر بايد به شرح زير عمل كنيم. هر يك از 522 مفهوم موجود در سلسله مراتب LoLaLi به موتور تحقيق وب دارد شدند.كه در عين حال، خروجي فايل‌هاي PDF را محدود كردند. 20 نتيجه بالايي، حفظ شدند؛ متن، با استفاده از pstotext، استخراج شد و MB385 از متن قابل استفاده ايجاد كرد. ما 475/206 تركيب و تجانس را استخراج كرديم،كل 197 مفهوم يافت شده و مهمتر اينكه 44% آنها در ميان 750 نتيجه بالايي بودند. بنابراين، CR مشخصاً در زمان مقايسه با نتايج اجرا كننده آلگوريتم ما در برابر متن Handbook، ايجاد شده است. در جدول 5، اعداد دقيق مربوط به مجموعه Web را در رابطه با مجموعه CLEF فهرست مي‌كنيم. تخصيص و تصريح اين امر، به خلاص شدن از دست عباراتي مثل “other hand” كمك مي‌كند، اما عباراتي مثل “next section” (بخش بد) را به درجات بالا مي برد و امتياز p@10 پائين را در رديف 3، توجيه مي‌كند.

جهت بررسي تعامل دقت و يادآوري، به دقت مفهوم ، توجه كرده و طرح‌هايي را براي دقت مفهوم و يادآوري مفهوم، تدوين كرديم، در شكل 2 ، يادآوري مفهوم(چپ) و وقت مفهوم (راست) تركيبات موجود در Hand book، در مجموعه Web و در رابطه با مجموعه CLEF ارائه كرده ايم؛ درجه يا رتبه ( كه در محور X نشان داده شده ) با دسته بندي توسط امتياز t-test حاصل مي شود. همانطور كه انتظار مي رود در رابطه با مجموعه بزرگتر Web، يادآوري مفهوم، داراي بالاترين رتبه است، پس از آن، مجموعه Web مربوط به CLEF و پس از آن، Hand book قرار دارد. در مورد دقت مفهوم، ترتيب مربوطه نشان داده مي‌شود.

3-3- نتيجه گيري ها و مراحل ديگر

يك متد تك اسمي ساده و يك متد مبتني بر تركيب و تجانس ساده مي‌توانند اظهارات ارزشمندي در مورد مفاهيم موجود در سلسله مراتب يك مفهوم ارائه داده و بنابراين. مرحله 3 فهرست Van Harmelen و Antonok را بررسي كنند. در مورد استخراج عبارات چند واژه‌اي، اطلاعات و داده‌هاي بيشتر جهت ارتقاي يادآوري، مفيد واقع مي‌ِوند. نتايج ما، با جداسازي عبارات انگليسي كلي و عمومي، افزايش مي يابند. امتيازات ما به هيچ وجه كامل نسيتند، اما سازندگان هستي شناسي ما، به عنوان منبع اطلاعات ، نتيجة متدهاي ما را بسيار با ارزش يافتند. ممكن است اين امر در تمركز بيشتر بر مجموعة Web، ما را ياري كند؛ اگر برخي مفاهيم، قبل از تشخيص تركيب بر تجانس در دسترس باشند؛ مي‌توانند جهت محدودسازي متن مورد استفاده قرار گيرند: مفاهيم جديد و جالب مي‌توانند در نزديكي و مجاورت مفاهيم قديمي ايجاد شوند.

4- تعريف وتشخيص اتوماتيك مثال‌ها و نمونه‌ها

هستي‌شناسي ها به ندرت بخاطر خودشان بوجود مي‌آيند، و كاربرد آنها تعيين مي‌كند كه هستي ‌شناسي ها چگونه بايد مكان‌يابي شوند. در تنظيماتي كه ساختارهاي شبه هستي‌شناسي به عنوان موارد كمكي در جهت‌يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مثال ها و نمونه‌هاي حائز اهميتي، روابط چشمگيري با اسناد ومدارك برقرار‌مي كنند. ما ، در اين بخش ، متدهاي مربوط به تعريف و تشخيص اتوماتيك و در اين مثال ها را در تنظيم پروژه LoLaLi، توصيف و ارزيابي مي‌كنيم. كاري كه بايد انجام دهيم، مرتبط سازي مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi با قسمتهايي از متن مربوطه در Handbook مي‌باشد. ما، اين امر را بازيافت اطلاعات با دقت با تلقي هر مفهوم به عنوان يك موضوع و تلقي هر بخش از متن به عنوان يك سند (مدرك) مي‌ناميم. براي اينكه نمونه‌ها و مثال‌هاي مورد نياز را تعريف و مشخص مي‌كنيم، به شناسائي بخش‌هايي از متن مربوطه در مورد هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، نياز داريم. چه مقدار از كتابخانه ديجيتال و سطوح هستي شناسي كه ما به آنها دستيابي داريم، مي‌توانند در بررسي اين امر، به كار روند. استراتژي ما ، يك استراتژي فزاينده است. تا با آغاز كار از يك خط پايه و مبناي ساده، تاثير به كارگيري ساختار سند و مدرك ، نشان هاي متن و تركيبات را تعيين مي‌كنيم.

 

1-4- زير يك سرپوش و پوشش (under the Hand)

مجموعه اسناد و مداركي كه ما بايد در آنها ،اهداف ارتباطي را شناسائي كنيم، متشكل از اسناد و مدارك LATEX مي‌باشد. داده هاي نيمه ساختار يافته با قسمتهاي مشخص: فصل/ بخش / زيربخش وغيره. اين موارد، بخشي از كل Handbook را داراي ارتباط منطقي با قسمتهاي مختلف متن مي‌دانند به عنوان اهداف و داراي ارتباط وسيع، ما هر بخش را در هر سطحي از فصل گرفته تا پاراگراف، مورد توجه قرار مي دهيم. اما در اين امر، مشكلي مطرح مي‌شود. اگر يك زيربخش، داراي قسمتي مربوط به متن باشد، پس آن بخش و هر قسمت بزرگتر نيز به متن تعلق دارند. شما چگونه در مورد بزرگ يا كوچك بودن واحد بازيافتي، تصميم گيري مي‌كنيد؟ ما با داشتن تجربه در مورد بازيابي XML، قسمتهاي متداخل متن را در نظر نمي گيريم، در موارديكه بايد بين دو واحد متداخل بازيابي، انتخابي انجام دهيم، يك واحد داراي رتبه بالاتر را توسط سيستم بازيابي انتخاب مي كنيم. اين امر در شكل 3 نشان داده مي‌شود: اگر تصميم بگيريم به بخش (Section) برگرديم، پس مجاز نيستيم كه به هر چيزي كه در آن بخش وجود دارد و يا هر چيزيكه در بخش ديگري وجود دارد، برگرديم.

جهت ارزيابي امر ايجاد رابطه، از وروديهاي از شاخص يا فهرست Handbook استفاده مي كنيم، ما از كليه وروديها در فهرست پشت كتاب كه آنها هم در سلسله مراتب LoLaLi ايجاد مي‌شوند، استفاده كرديم؛ 141 ورودي وجود دارد. هر ورودي، شخصاً در منبع LATEXHandbook ، علامت گذاري مي‌شود، به طور ميانگين، يك ورودي داراي سه بار تكرار مطابق با lindex {….} مي‌باشد. “استاندارد طلايي” مورد استفاده ما جهت ارزيابي، متشكل از 141 مفهوم به عنوان “موضوع” مي‌باشد. يك بخش متن، در صورتي كه به يك موضوع، مرتبط است كه با فرمان lindex {…} مشخص شده باشد. بديهي است كه كيفيت نتايج ما به كيفيت فهرست كتاب بستگي دارد.

ما از Incremental R-Precision به عنوان ابزار سنجش استفاده مي‌كنيم؛ زمانيكه هيچ يك از اسناد مربوطه در يك موضوع معين، موجود نباشند. اين ابزار صفر را نشان مي‌دهد و زمانيكه كليه اسناد در مدارك موجود باشند، يك را نشان مي‌دهد. ارزش و عدد بالاتر در زماني ارائه مي شود كه يك مدرك در درجه بندي بالاتري قرار داشته باشد، ارائه
مي شود در مورد يك موضوع معين P@ n عبارت است از :

كه Relevant ، مجموعه اسناد مربوطه در مورد موضوع مي‌باشد. امتياز مربوط به يك آزمايش، توسط ميانگين‌گيري كليه موضوع‌ها، حاصل مي‌شود. اگر توزيع تفاوتهاي عملكرد ، منحرف نشود، و اگر چند انحراف معدود موجود باشد، پس استفاده از t-test جفتي براي ارزيابي اطلاعاتي، مناسب به نظر مي رسد. اين دو شرط مي توانند با طرح هاي quantile آزمايش شوند. فرض بر اين است نقاط موجود در يك چنين طرحي، در اطراف identity (اتحاد)، متعادل باشند. ما اين امر را در رابطه با داده ها و اطلاعات خود بررسي مي‌كنيم؛ مثالي در شكل 4 ارائه مي‌شود. از اينرو ما ميزان اهميت تفاوتهاي اين دو متد را با مقايسه نتايج هر تحقيق با t-test جفتي، آزمايش مي كنيم. تفاوتهاي حائز اهميت با و تفاوتهاي جزئي با  نشان داده مي‌شوند.

2-4- آزمايشات

خط مبناي ما، از طرح ارزش‌يابي tf-idf استاندارد استفاده مي‌كند، و با كليه لغات وواژه‌هاي را با استفاده از LemmatizerTree Tagger به بن و ريشه شان تبديل مي‌كنيم. ما اين آزمايش را با نشانه‌هاي طراحي ديگر و با تركيبات تجانس ها انجام داده‌ايم ابتدا واژه‌هايي كه داخل عناوين واحدها قرار دارند، احتمالاً شاخص‌هاي مناسب موضوع اصلي هستند كه تحت پوشش آن واحدها قراردارند. توالي‌هاي واژه‌اي كه مورد تاكيد قرار مي‌گيرند، احتمالاً از بقيه ، مهمترند. ما واژه‌هاي داراي تفسير در توضيح مشخص، يا واژه‌هايي را كه در شرايط معيني ايجاد شده اند را با افزايش امتياز آن بخش از متن ، ترجيح مي‌دهيم. اگر يك قسمت ، با عنوان آغاز شود و آن عنوان داراي واژه‌هاي پرسشي باشد، امتياز آن قسمت را دو برابر مي‌كنيم.اگر عنوان آن قسمت داراي چيزديگري باشد، باز هم امتياز را دو برابر مي كنيم. اگر يك سند و مدرك داراي /emph,/em باشد كه به لحاظ ادبي مهم و پرسش مي‌باشند، امتياز را دو برابر مي‌كنيم؛ اگر تأكيد بر چيزي بجز پرسش نباشد نيز، امتياز را دو برابر مي‌كنيم. نتايج آزمايش درج دول 6 ارائه مي شوند. تفاوت جزئي در موارد ارجحيت عناوين وجود دارد، اما تفاوت مهمي بين موارديكه متن در آنها ارجحيت دارد و موارديكه متن درآنها ارجحيت ندارد، وجود ندارد. هر چند كه تأكيد، مكرراً بر عبارات كليدي مي‌باشد اما به نظر مي رسد كه در زمانيكه تاكيد بر واژه‌هاي بي اهميت مي‌باشد، اين موارد بيشتر وجود دارند.

با منابع ارائه شده در بخش قبل، سعي كرديم كه عملكرد متد ايجاد ارتباط خود را افزايش دهيم. با استفاده از تركيبات حاصل از مجموعهweb، امتياز يك بخش را در مورد موضوع ودر زمانيكه داراي تركيب يا تجانسي از موضوع بود، افزايش داديم. با استفاده از مكانيسم امتيازبندي مشابه با مكانيسم قبلي، هر زمانيكه يك قسمت داراي يك يا چند تركيب و تجانس باشد، امتيازش را دو برابر مي ‌كنيم. اعتقاد برارائه ترتيب واژه و پروسه هماهنگ سازي وتنظيم بخش موضوع مي‌باشد، كه بايد در هر زمانيكه مي فهميم ترتيب واژه ممكن است حائزا هيمت باشد. دقت را افزايش دهد. جدول 6، نتايج آزمايشات را با مزاياي تركيب و تجانس، نشان مي‌دهد. هيچ تفاوت مهمي بين خط پايه و موارديكه تنها تركيبها وتجانس‌ها را به كار مي برد وجود ندارد، اما زمانيكه ارجحيت تركيب و تجانس و عنوان را تركيب مي‌كنيم، تفاوت جزئي موجود خط پايه و حتي در مورد ارجحيت عنوان، بوجود مي‌آيد. تكرار لفظي پرسش در يك بخش يا متن، چيز زيادي در مورد احتمال ارتباط داشتن يك بخش با پرسش نمي‌گويد. بنابراين ،تكرار لفظي واژه‌ها و عبارات پرشي، نشاندهنده وجود ارتباط مي‌باشد.

3-4- نتيجه گيريها در مراحل ديگر

ما نشان داديم كه به كارگيري عنوان و تركيب و تجانس مي‌تواند عملكرد ايجاد ارتباط اتوماتيك را افزايش دهد. متدهايي كه مورد استفاده قرار مي‌دهيم، كاملاً خام و بي تجربه هستند و اين احتمال وجود دارد كه پيشرفتهاي بيشتر بتوانند با بهينه سازي حاصل شوند. يك متد دقيق براي تركيب مدارك كه توسط tf,idf، نشانه ‌گذاري عنوان و تركيبها و تجانس‌ها ارائه شده ، مي‌توانند در مورد نتايج، مفيد واقع شده و ما را درتوجه بيشتر به برنامه هاي ارزشيابي، ياري دهد.

5- جستجو در آنتولوژي

پس از بخش 3 و4 ، كه هدفشان، ساپورت IR در مورد ساخت آنتولوژي بود، مسير را عوض كرده وبه بررسي ساپورت كاربران نهايي مي پردازيم كه به منظور اهداف جهت يابي به آنتولوژي ها دستيابي دارند. پروسه مرورگري از طريق آنتولوژي جهت يافتن يك مفهوم ، مي تواند تصور مناسبي در مورد چگونگي سازماندهي آنتولوژي و چگونگي ارتباط مفاهيم، به كاربر ارائه دهد، اما اين پروسه همچنين مي‌تواند پروسه مشكل و سختي باشد. مثال‌هاي مربوط به عدم موفقيت مرورگري در پروسه دستيابي به اطلاعات، مشخص هستند. و مشتمل بر مواردي مي باشند كه ممكن است در سلسله مراتب موجود نباشند. در چنين مواردي، تكنيكهاي IR مي‌توانند اين نياز به اطلاعات را بررسي كنند. IR به جاي تبعيت زا روابط معنايي در يك آنتولوژي به دستيابي تصادفي بر يك آنتولوژي  و تفسير انعطاف پذير نياز اطلاعاتي كاربر اشاره مي‌كند.

امري كه ما در اين بخش بررسي مي كنيم به شرح زير است، يافتن مفاهيم مربوط به يك پرسش معين در سلسله مراتب مفهومي، به عبارت ديگر، نيازهاي اطلاعاتي كاربران، با استفاده از واژه‌هاي اصلي اختياري و انتخابي تنظيم مي‌شوند، در حاليكه “اسناد و مدارك” ،مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi مي‌باشند.

1-5- تحت يك سرپوش (Under the Hand)

ما در زمان سعي جهت بازيافت مفاهيم مربوط از يك آنتولوژي ، بايد با چند مسئله سروكار داشته باشيم، از پرسش‌هاي تمايل دارند كه بسيار كوتاه باشند. تعداد واژه‌هاي اصلي درهر موضوع ، مي توانند برابر با تعداد پرسش‌هاي محرك جستجوي وب، به طور ميانگين دو واژه اصلي در هر موضوع، باشند.2/ اسناد ومدارك نيز بسيار كوتاه هستند. حتي اگر توصيف وسيعي در مورد مفاهيم داشته باشيم، اسناد و مدارك بازيافت شده، در مقايسه با مجموعه‌هاي آزمايش استاندارد، كوتاه هستند. 3/ مجموعه اسناد و مدارك كوچك مي‌باشد. اين امر، بدين معناست كه ممكن است يادآوري ،مسئله مهمي باشد. بازيابي در برابر سلسله مراتب LoLaLi ، يك كار بسيار دقيق است اما داراي شرايط و نيازهاي يادآوري مي باشد.

موضوعات ما كه 26 عدد هستند، توسط چهار نويسنده مختلف ارائه شده و مبتني بر كاري هستند كه دانشجويان سال اول هوش مصنوعي دانشگاه آمستردام درتحقيق اوليه در مورد ›آمايش واسط يا رابط كاربر LoLaLi، انجام داده اند. “استاندارد طلايي” با  استفاده از سه ارزياب، به شيوه‌اي مشابه با ايجاد رابطه در بخش 4، ارائه شد. واحد سنجش مورد استفاده نيز مشابه با فصل 4 مي‌باشد. R-Precision فزاينده كليه اسناد و موضوعات عاري از ويژگيهاي غير واژه‌اي هستند به استثناي خط تيره ها. هر موضوع، با اسناد موجود در فهرست، مقايسه مي‌شود و فهرست درجه بندي شده اسناد توليدي مي گردد كه دراختيار كاربر قرار مي‌گيرد.

2-5- آزمايشات

 ما ، به عنوان يك خط مبنا، يك مدل بازيابي مبتني بر tf.idf ساده را انتخاب مي‌كنيم. مثل بخش قبلي، مي خواهيم بفهميم كه ساختار مفاهيم و سلسله مراتب مفهومي تا چه حد مي‌توانند به ارتقاي تاثير بازيافت، كمك كنند. ما عقايد زير را در مورد خط مبنا ارائه مي‌دهيم هدف همه آنها ،داشتن دقت بالا بردن صدمه زدن به يادآوري مي‌باشد؛ 1/ مفاهيمي را كه ارائه دهيد كه در واقع، موضوع را تنظيم كرده و مزيتي بر مفاهيم ديگر دارند، مثلا اگر كاربر در “منطق (logic)” تايپ كند، پس “منطق” مفهوم بر “منطق model” ارجحيت دارد. 2/ مفاهيمي را ارائه مي دهيد كه يك تركيب يا تجانس را با موضوعي تقسيم مي‌كنند كه بر مفاهيم ديگري كه مولفه هاي موجود در ترتيبات ديگر را تقسيم مي كنند، ارجحيت دارند. 3/ مفاهيمي را ارائه دهيد كه با يكديگر در ارتباطند، مفاهيمي كه با مفاهيم ديگر موجود در درجات بالاتر، در ارتباطند.

اولين چيزي كه بايد سعي كنيم ، آنرا افزايش دهيم، به كارگيري ويژگيهاي نحوي اسناد و مدارك مي باشد. نتايج اصل از آزمايشات مرتبط سازي اتوماتيك ما نشان مي دهند كه ما بايد واژه‌هاي موجود در عناوين را بر واژه هاي موجود در يك بخش، ترجيح دهيم. متشابهاً ، واژه‌هاي پرسش موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح دهيم. امتشابهاً ، واژه هاي پرسشي موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح مي‌دهيم؛ در مورد قبلي، امتيازات دو برابر مي شوند . زماينكه سلسله مراتب مفهومي، پر از واژه هاي بسيار خاص باشد، تاثير ترتيب واچه مي‌تواند حتي در اين آزمايش، بيشتر از مرتبط سازي اتوماتيك باشد. بنابراين، ما سعي مي كنيم كه متد مشابهي مانند آزمايش را به كار بريم. زماينكه يك مفهوم داراي تركيب و تجانس است كه در پرسش نيز مطرح مي شودامتياز آنها را دو برابر مي كنيم زمانيكه نام مفهومي در واقع برابر و معادل با موضوع مي باشد، احتمال اينكه كاربر به مفهوم ديگري را توجه كند، وجود ندارد. بنابراين، با تكنيكي مشابه، با تكنيك قبل را به كار مي بريم. امتياز مفهوم را دو برابر مي كنيم.

نتايج اين تكنيكها در جدول 7 نشان داده مي شوند. با ارائه تعدادي از موضوعات ، نمي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت چشمگيري حاصل شده است.

تنها مي‌توانيم با حدود 90% اطمينان بگوييم كه تفاوتي وجود ندارد./

حالا به پيشرفتهاي بيشتري در خط پايه مي پردازيم، پيشرفتهايي كه سعي دارند از معناهايي استفاده كننده كه توسط روابط موجود در سلسله مراتب مفهوم كدگذاري ميشوند. ما ، تنها در مورد استفاده از روابط Subclass-for, is-a صحبت مي كنيم. مفاهيم، اطلاعات را از والدهاي خود به ارث برده و آنها را به چند طريق، مشخص مي كنند؛ پرسش ها بايد تا حد امكان، دقيق پاسخگويي شوند: نه خيلي كلي و نه خيلي خاص، غالباً، مفاهيمي كه بيشترين امتياز را از يك طرح ارزشيابي مي گيرند، مفاهيم درستي هستند. اما گاهي، طبق شكل 5، پيچيدگيهاي بيشتري بوجود مي ‌آيد. در اينجا پرسش “رابطه معنايي” و مفهوم مورد نظر “رابطه مفهومي” مي‌باشد، اما تنها مفاهيمي كه داراي “رابطه معنايي هستند، فرزندان ”“رابطه مفهومي” مي باشندجهت بررسي اين مسئله ، فهرست مفاهيم ارائه شده توسط طرح ارزشيابي را مجددا به روشي درجه بندي مي كنيم كه مفاهيم مربوط به يكديگر ، نزديكتر باشند. اين امر، مفاهيمي را ايجاد مي‌سازد كه با مفهوم داراي امتياز بالا جهت نفع بردن از اين رابطه، توليد بوده و به درجات بالاتر مي‌روند. قوانين مورد استفاده ما در گروه بندي مفاهيم مربوطه به شرح زير هستند:

1/ هر مفهومي بايد زير والدينش قرار گيرد، اين مفهوم والد، نشان دهنده موقعيت مفهوم مي‌باشد.

2/ مفاهيم تنظيم كننده با والد مشابه بايد زيرآن را در مشترك قرار گرفته و با امتياز مربوط خودشان، مرتب شوند.

3/ هر زنجيره والد- فرزند مربوط به مفاهيم تنظيم كننده بايد در يك مفهوم تنظيم كننده به پايان برسند كه نشاندهنده وضعيت و موقعيت زنجيره است.

4/ دسته ها و گروههاي نامربوط ، به شكل  يك توده بهم ملحق مي‌شوند، توسط ماكزيمم امتياز گروه، مرتب مي شوند.

5/ زمانيكه والدين داراي فرزندان مشابهي باشند/ بهم ملحق شده و به بيشترين امتياز مي‌رسند.

اين قوانين ، والدين را مجاز مي سازند كه از فرزندانشان سود ببرند و بالعكس، و آنها خواهران و برادران خود را مجاز مي سازند كه از خواهران و برادران داراي امتياز بالاتر ، سود ببرند.

جهات محدودسازي سايز گروهها و جهت مجاسازي يك گروه براي رفتن به درجات بالاتر، هر چيزي را كه پس از يك نقطه برش معيني قرار دارد، بركنار كرده و مفاهيم باقيمانده را گروه بندي مي كنيم. پس ازچند آزمايش ، عدد 10 را به عنوان نقطه برش انتخاب كرديم، البته مبتني بر تعداد ميانگين اسناد و مدارك مربوط به هر موضوع، بررسي پروسه بازيافت بعلاوه درجه بندي مجدد، در شكل 6 نشان داده مي شود. نتايج قوانين گروه بندي نزي در جدول 7 نشان داده مي شود. حتي با تعداد اندك پرسش ها ، مي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت جزئي در امتيازات وجود دراد، البته زمانيكه از روابط مفهومي استفاده مي كنيم و تركيب كليه تكنيكها، پيشرفتها را توجيه مي كند، نشان مي دهد كه تكنيكهاي مجزا داراي مزايا و اثرات مجزايي هستند

3-5- نتيجه گيريها و مراحل ديگر

در حاليكه درجستجو يك سلسله مراتب مفهومي داراي ويژگيهاي خاصي است كه ممكن است به روش هاي IR خاصي نياز داشته باشد ، متوجه مي شويم كه تكنيكهاي بازيافت استاندارد، سطوح عملكرد قابل قبولي را ارائه مي دهند، اما پيشرفتهاي جزئي مي‌توانند با استفاده از ساختار سلسله مراتب مفهومي حاصل شوند ما معتقديم كه اين امر، تركيب بسيار جالبي از تكنيكهاي Semantic web و IR مي‌باشد. مراحل ديگر جهت ارتقاي جستجوي آنتولوژي ، مشتمل بر استفاده از روابط ديگر سلسله مراتب و استفاده از مدل‌هاي بازيافت شده مختلف مي باشند.

6- نتيجه گيري

ما از استخراج واژه اصلي مبتني بر تركيب و تجانس جهت ارائه مفاهيم جديد استفاده و در مورد ايجاد اتوماتيك روابط جهت اتوماتيك سازي پرسازي آنتولوژيها با مثال ها و نمونه ها مطالعه كرديم. مانندهاي تنظيم و پروژه كتابخانه ديجيتال مبتني بر آنتولوژي را ارزيابي كرديم. درهمان تنظيم، متدهاي بازيافتي را به هدف كمك به كاربران درجستجوي آنتولوژي به كار برده وفهميديم كه تركيب تكنيكهاي IR و درجه بندي مجدد حاصله مبتني بر سلسله مراتب اصلي مفهوم ،موثرترين و مفيدترين متد مي‌باشد.

بايد بگوئيم كه به استثناي متدهاي گروه بندي به كار رفته در بخش قبل، متدهاي IR مورد استفاده ما، عمدتاً متدهاي استانداردي هستند؛ بنابراين، كاربرد آنها در Semanic web، جديد مي‌باشد. متدها و نتايج ارائه شده در اين مقاله بايد به عنوان متدها و نتايج فراهم آوري خطوط پايه براي امور مربوط به خود، تفسير شوند. اعتقاد ما بر اين است كه متدهاي IR وجود دارند كه مي‌توانند كمكهاي بيشتري به ساخت آنتولوژيها و استفاده موثر از آنها ، ارائه دهند.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:34 منتشر شده است
برچسب ها : ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي (antology),

معايب و درجه بندي شير:

اهميت درجه بندي شير در اين حقيقت نهفته است كه محصولات لبني به همان خوبي مواد طبيعي اي خواهند بود كه از آن تهيه مي شوند. دانش كارمندان لبنيات سازي از روشهاي ارزيابي و درك حسي از اهميت برخوردار است. تشخيص طعم بد و طعم مطلوب، بعلاوه دلايل احتمالي آن، سبب توانايي در توليد شير با كيفيت بالا و متعاقباً توليد محصولات لبني با كيفيت بالا خواهد شد.

درجه بندي شير:

        · حس چشايي

        · حس بويايي

        · روشها (تكنيك ها)

معايب شير:

        · ليپولايز ( تجزيه چربيها)

        · اكسيداسيون

        ·نور خورشيد

        ·پختن ( پخته شدن)

        ·انتقال

        ·ميكروبي

 

درجه بندي شير:

درك و شناخت اصول ارزيابي حسي براي درجه بندي ضروري است. همه حواس پنجگانه اصلي در ارزيابي حسي محصولات لبني استفاده مي شوند: بينايي، چشايي، بويايي، لامسه  و شنوايي. اگر چه، بيشترين تاكيد بر روي حس چشايي  وبويايي است.

حس چشايي:

منافذ ( جوانه هاي ) چشايي، يا گيرنده هاي چشايي، بيشتر روي سطح خارجي زبان قرار دارند، اما ممكن است روي گونه ونرم كامه افراد جوان هم وجود داشته باشند. قبل از اينكه حس چشايي اتفاق بيفتد، بايد حدود 900 جوانه چشايي با طعم ارتباط برقرار كنند. البته ، بزاق (آب دهان) در برقراري اين تماس بسيار ضروري است. چهار نقطه عصبي متفاوت روي زبان قرار دارند كه چهار مزه اصلي را شناسايي مي كند : شيرين، شور، ترش، تلخ. ازاينرو ، نمونه ها بايد درون دهان پخش شوند تا تشخيص دقيقي از مزه ها ممكن باشد. علاوه بر اين مزه هاي ابتدايي، دهان به ما اين اجازه را مي دهد كه واكنشهايي  نظير سردي، گرمي، شيريني، سختي وغيره را حس كنيم.

حس بويايي:

ما در تشخيص حس بويايي نسبت به حس چشايي تواناتر هستيم. براي مثال، ممكن است ماده اي خوشبو ( معطر) مثل mercaptian در 20 ميليارد ( ميليون) نقطه از هوا قابل شناسايي باشد. مركز حس بويايي در بالاترين قسمت حفره بيني قرار دارد. براي اينكه ماده اي توسط حس بويايي قابل شناسايي باشد، بايد در دماي بدن حل شده و قابل حل در حلال چرب (غليظ) باشد.

توجه : هر دو حس بويايي، و چشايي ، ممكن است در صورت استفاده دائمي فرسوده شوند يك داور خوب ( از نظردهنده خوب) از يك نمونه را در هر دقيقه امتحان نمي كند. شستشوي دهن با آب در فواصل امتحان نمونه ها، به تجديد ميزان حساسيت كمك مي كند.

شيوه درجه بندي شير:

براي اينكه هر گونه بو ورايحه اي ، با بوكشيدن ظرف آن بلافاصله قابل تشخيص باشد، دما بايد بين 70-60 درجه فارنهايت ( 20-5/15 ) باشد.

همچنين ، با گذاشتن نمونه در دهان، ما خواهان افزايش دما هستيم. اين امر به تبخير عناصر اصلي منجر مي شود.

به رايحه اي كه بلافاصله با قراردادن بيني بطور مستقيم به روي ظرف، پس از يك دم كامل حس مي كنيد ، توجه كنيدو هر گونه بوي بدي را متوجه خواهيد شد.

لازم است نسبت به گرما ( فراگير) بودن نمونه مطمئن شويد ؛ مخلوط كردن و به هم تكان دادن (ب هم زدن ) داراي اهميت است.

سبب تبخير رايحه متصاعد شده موجود مي شود.

در حين آزمايشا، جرعه بزرگي را درون دهان بچرخانيد و به طعم آن توجه كرده و سپس تف كنيد. قورت دادن شير آزمايش ضعيفي است.

براي افزايش درك از طعم ( مزه) ، به آرامي از طريق دهان هواي تازه را به درون كشيده و سپس به آرامي از طريق بيني بيرون دهيد. با اين آزمايش، حتي ضعيف ترين بوها را نيز متوجه خواهيد شد.

اگر شير، قبل از چشيدن يا بعداز چشيدن ، بو داشته باشد، يا بعداز چشيدن (حالت) وضعيت تميز، شيرين، و خوشايندي در دهان ايجاد نكند، داراي عيب و نقصان در مزه است.

ويژگيهاي معايب مزه (طعم) –ADSA

فساد (ترشيدگي ) ليپوليتيك يا هيدروليتيك

فساد (ترشيدگي ) با هيدروليز (تجزيه با آب ) چربي شير، توسط آنزيمي به نام ليپوپروتئين ليپاز افزايش مي يابد. طعم آن در نتيجه زنجيره كوچك اسيدهاي چرب توليد شده ، بخصوص اسيد بوتيريك است. LPL مي تواند طبيعي يا باكتريايي باشد. LPL در سطح مشترك آب و چربي فعال است، ولي تا زمانيكه غشا( پوسته) گلبول چربي صدمه نديده و يا ضعيف نشود ، بي اثر است.

اين امر ممكن است در حين تكان دادن و يا كف كردن ، و فشردن (تلمبه زدن) اتفاق بيفتد. بدين سبب ، شيرهموژنيزه، سريعاً ليپوليز (تجزيه چربيها) مي شود، مگر اينكه ابتدا ليپاز (چربي) توسط گما ازبين برود. آنزيم ( پروتئين) در 60-55 خاصيت خود را از دست مي دهد. بنابراين ، هميشه شير را سريعاً قبل و يا بعد از پاستوريزه كردن هموژنيزعه كنيد ، و از مخلوط كردن شير تازه و شير هموژنيزه خودداري كنيد. چرا كه سبب فساد (ترشيدگي) سريع شير مي گردد.

برخي گاوها ، در واكنش به چيزي طبيعي در شير ، مي توانند خودبخود تجزيه چربيها يا توليدك نند. توليد شير دير هنگام، ورم پستان، رژيم غذايي نسبي غله و يونجه (علاوه بر علوفه، و علف تازه) و گاوهاي ناسازگارتر، مستعدتر ( آسيب پذيرتر) هستند.

ليپوليز با اندازه گيير ارزش درجه اسيد كه حضور اسيدهاي آزاد چربي را نشان يم دهد، قابل شناسايي است ليپولتيك يا هيدروليتيك ، با ترشيدگي (‌فساد) اكسيداتيو متفاوت است، اما اغلب در صنايع چربي ديگر، فساد (ترشيدگي) ، به معناي فساد اكسيداتيو بكار مي رود؛ در صنايع لبنيات ، فساد (خرابي) به معناي ليپوليز است.

مشخصه : صابوني شكل ، (بويي شبيه پنير كپك زده ) كمي تلخ ، آلوده ، بعد از چشيدن آشكار مي شود ، بلافاصله از بين نمي رود.

اكسيداسيون (اكسايش )

 اكسيداسيون (اكسيد شدن) چربي شير، با مس و فلزهاي ديگر، بهمراه اكسيژن و هوا كاتاليز مي شود ، كه به واكنش اكسيد شدن خودبخود كه شامل شروع، انتشار و پايان (انقضا) است، منجر مي شود.

اين امر معمولاً در فسفوليپيد غشا (پوسته) گلبول چربي آغاز مي شود. سپس تكثير در تري گليسريدها، اتصال دو گانه ليپديهاي چرب اشباع نشده، اتفاق مي افتد. درحين تكثير، پراكسيدهاي ( آب اكسيژنه هاي ) مشتق اسيدهاي چرب ، انباشته مي شوند. آنها در معرض واكنشهاي بيشتري قرار مي گيرند كه كربنيل ها را شكل مي دهند، كه درآنها، برخي مانند آلدهيدها و كتونها ، طعم تند و زننده اي دارند، تغذيه خشك، توليد شير(لاكتاسيون) ديرهنگام، مس يا فلزهاي اضافي ديگر، كمبود ويتامين E (توكوفرون) يا سلنيوم (آنتي اكسيدهاي طبيعي ) در رژيم غذايي، منجر به اكسايش (اكسيداسيون) خودبخود مي شود. اين مسئله مي تواند مشكل واقعي، مخصوصا در زمستان باشد. در معرض فلز قرار گرفتن ، در حين بعمل آمدن، نيز ممكن است در اين امر دخالت داشته باشد.

مشخصه : فلز مانند ، مقوايي خيس، روغني ، پيه شكل ، گچ مانند، دهان معمولا احساس جمع شدگي و انقباض مي كند.

نور خورشيد:

اغلب با اكسيد شدن اشتباه گرفته مي شود. در اين نقضان و عيب توسط اشعه هاي UV خورشيد يا لامپهاي فلورسنت هنگام كاتاليز اكسايش ، در شير بدون حفاظ ايجاد مي شود. فتواكسيداسيون ، ريبوفلادوين (‌ويتامين B2) را كه مسوول كاتاليز تبديل ميتونين به متانال است را فعال مي كند. در نتيجه اين بيشتر واكنش پروتئين است تا واكنش چربي ( ليپيد) . اگر چه طعم محصول نهايي آنها شبيه است اما بعد از ذخيره چند روزه تحليل مي رود.

مشخصه : پروئتئين سوخته و يا شبيه پرسوخته ، طعم شبه دارويي.

 

پخت شدن :

اين نقصان، نتيجه عملكرد زمان و دماي گرم كردن بخصوص حضورهر گونه عملكرد سوزاننده گرما به روي پروتئين هاي مخصوصي از جمله پروئئين هاي آب شير است. پروتئين هاي آب شير منبع پيوندهاي سولفيدي كه گروههاي سولفي هيدري را كه در طعم نقش دارند، شكل مي دهند. اين عيب بلافاصله بعد از گرما دادن ايجاد مي شود. اما در طول 1 الي 2 روز ناپديد مي شود.

مشخصه : كمي پخته شده يا بادامي مانند كه سوخته شده و يا كارامل مانند شده باشد.

طعمهاي منتقل شده :

گاوها بخصوص براي انتقال مزه به شير بد و ناخوشايند هستند و شير هم به همان نسبت به مزه ( بوي) بد در محل نگهداري آسيب پذير است. طعمهاي خوراكي و علف سبزنيز ممكن است شكل ساز شود. بنابراين لازم است گاوها را 2 تا 4 ساعت قبل از دوشيدن از غذا دور كنيم. علف هاي هرز ، سير /پياز و گل قاصدك مي توانند طعمهايي را به شير يا محصولات متعاقب آن مانند كره منتقل كند. بوهاي طويله اي، در صورت كاركرد ضعيف تهويه ، عدم نظافت مناسب طويله و تنفس گاوها در اين هوا، ممكن است در شير تاثير بگذارند. اين بوها فرار و ناپايدار هستند و مي توان آنها را توسط خلا هواگيري از بين برد.

مشخصه : يونجه / علوفه ، گاوي / طويله اي

ميكروبي

 بسياري از عيوب در طعم مزه مصحولات لبني ، ممكن است نتيجه باكتريها ،مخمرها يا كپك ها باشد. در شير خام (طبيعي ) ، اسيد بالا / مزه ترش، توسط رشد باكتري اسيد لاكتيك كه لاكتوز را تخمير مي كند ايجاد مي شود. امروزه بدليل تغيير در ميكروفلور شير خام، اين امر كمتر رايج است هم در شير خام و هم در شير بعمل آمده ، طعم ميوه اي ، در اثر سايكروتروف هايي ، مانند سودوموناس فراگي ) افزايش مي يابد.

طعم تلخ يا گنديده ، در اثر باكتري سايكروتروفي كه پروتئاز توليد مي كند ، ايجاد مي شود. در واقع عملكرد پروتئوليتيك پروتئاز است كه معمولا سبب گنديدگي در شير مي شود. طعم مالت مانند توسط s.lactis و مالتي ژنها ايجاد مي شود و با عطمي نسبي پوسته ذرت مشخص مي شود. با اين وجود ، بيشتر عيوب قابل لمس، از جمله شير طنابي شكل (خراب)، بخصوص آنهايي كه exopolysaccharides توليد مي كنند، توسط باكتريها ايجاد مي شوند.

معايب مختلف:

        ·قابض (سخت)

        ·گچ مانند

        ·شيميايي / دارويي – بيماري – مرتبط با آغشته (آلوده ، تقلبي)

        ·بي مزه – آغشته (آب)

        ·خارجي

        ·شور – مرتبط با بيماري

        ·تلخ – آغشته

اطلاعات بيشتر در زمينه طعم بد در شير را مي توانيد در Bassette et al و Shipe et alبيابيد.

طعم شير ازدرجه 1 تا 10 تقسيم بندي مي شود. برخي از معايب در طعم، حتي اگر اندكي موجود باشد، قادرا ست درجه شير را به حد چشمگيري پايين بياورد، در زير، درجات طعم پنير، با شدت معين معايب طعم ، نشان داده  شده است.

شدت نقصان (عيب)

معايب نقد (مزه )       ناچيز (اندك)             آشكار(قطعي)            شديد ( بارز)

قابض (سفت)            8                           7                           5

طويله اي                 7                           5                           3

تلخ                         7                           5                           3       

پخته شده                9                           8                           6

گاوي                      6                           4                           1       

علوفه (تغذيه)            9                           7                           5

بي مزه                    9                           8                           7       

خارجي                   5                           3                           0

سير/پياز                  5                           3                           1

اسيدبالا                   3                           1                           0

باكتري                    5                           3                           0

عدم تازگي               7                           5                           3

مالتي                      7                           5                           3

اكسيد شده               7                           5                           3       

فاسد (مانده )            7                           5                           3       

شور                       8                           6                           4       

آلوده                      7                           5                           3

فرآيند UHT

        · مقدمه ( پيشگفتار )

        ·فوايد

        ·مشكلات

        ·روشهاي UHT

        ·گرم كردن مستقيم

        ·گرم كردن غيرمستقيم

        ·بسته بندي

مقدمه :

شرايط پاستوريزه كردن كه بطور موثري موجودات ذره بيني پاتوژنيك موجود را از بين مي برد، براي بي اثر نمودن ، ميكروبهاي ترموزيستنت ( مقام در برابر گرما) در شير كافي نيست. واژه استرليزه كردن به حذف كامل همه موجودات ذره بيني اطلاق مي شود: درصنايع غذايي، واژه واقع گرايانه تر «‌استرليزه كردن تجارتي » استفاده مي شود . يك محصول لزوماً خالي از هر گونه موجود ذره بيني ( ميكروب) نيست، اما آن موجوداتي كه مي توانند در مراحل استرليزه كردن دوام بياورند، بعيد است كه در طول زمان نگهداري، رشد كرده و موجب فساد محصول شوند.

در كنسروكردن، لازم است مطمئن شويم كه « نقطه سرد» به دماي دلخواه ، براي مدت زمان دلخواه رسيده است. براي اكثر محصولات كنسروي، ميزان كمي از نفوذ گرما، به مركز گرمايي وجود دارد. اين امر موجب به عمل آمدن بيش از حد برخي بخشها، بخصوص بخشهاي نزديك به ديواره جعبه ( كانتينر) ، و خسارت به ويژگيهاي غذايي وحسي مي شود. اين موضوع زمان بعمل آمدن طولاني دردماي كمتر را نشان مي دهد.

شير مي تواند در دمايي متجاوز از 100 درجه سانتي گراد بصورت تجاري استريل و در جعبه هاي (كانتينرهاي ) بدون هوا بسته بندي شود. شير را مي توان يا قبل و يا بعد از استرليزه شدن بسته بندي كرد. مبنا ( اصل ) UHT، يا دماي بيش از حد بالا ،استرليزه كردن مواد غذايي پيش از بسته بندي، و سپس قراردادن آنها در محفظه هايي از قبيل استريل شده و درمحيطي استريل است، سبب كاهش در زمان مجاز ( كنترل شده) (S5-2) شده و عمليات جريان پيوسته را فعال مي كند.

نمونه هايي از محصولات غذايي بعمل آمده از طريق UHT عبارتند از :

        · مايعات – شير ، آ‘ميوه ، خامه (سرشير) ، ماست، شراب، سس سالاد

        ·غذاهايي با ذرات مجزا- غذاي بچه ،محصولات گوجه فرنگي، آبميوه ها و آب سبزيها ، سوپ ها

        ·ذرات بزرگ – خورشت ها

فوايد UHT:

كيفيت بالا :

 اعداد Z,D نسبت به موجودات ذره بيني ، از كيفيت بالاتري برخوردارند. كاهش زمان عمليات ، بدليل وجود دماي بالا (UHTST) و زمان اندك گرم شدن و سرد شدن ، منجر به محصولي با كيفيت بالاترمي شود.

تاريخ مصرف (عمر) طولاني:

 عمري بيشتر از 6 ماه ، بدون استفاده از يخچال انتظار مي رود.

اندازه (سايز) بسته بندي:

شرايط فرآيند، مستقل از اندازه بسته بندي است، كه اين امر اجازه استفاده از جعبه هاي بزرگتر براي خدمات غذايي، يا فروش به توليد كنندگان مواد خوراكي را مي دهد ( پوره ميوه ضدعفوني شده در حمل با فولاد ضد زنگ)

 بسته بندي ارزانتر:

هم هزينه بسته بندي و هم هزينه نگهداري وحمل ونقل را شامل مي شود. بسته بندي لايه به لايه به ما اجازه استفاده از طرحهاي گسترده اي را مي دهد.

 

مشكلات استفاده از UHT:

استريل (ضدعفوني )بودن:

پيچيدگي تجهيزات و نصب آنها نياز به ايجاد محيطي استريل در فاصله بين بعمل آمدن وبسته بندي دارد( مواد بسته بندي، شبكه لوله كشي،مخازن ، پمپ ها) ؛ وجود متصدياني با مهارت هاي بيشتر لازم است؛ استريل بودن بايد در حين بسته بندي ضدعفوني ادامه يابد.

اندازه ذرات ( قطعات):

در مورد ذرات بزرگتر، خطر بيش از حد پختن سطح آنها ونياز به جابجايي مواد، پيش مي آيد – كه هر دو مورد اندازه ذره را محدود مي كند.

تجهيزات:

بدليل ته نشين شدن جامدات ودر نتيجه بعمل امدن بيش از حد، كمبود امكانات براي استرليزه كردن ذرات وجود دارد.

حفظ كيفيت:

گرماي ثابت ليپازها يا پروتئازها مي تواند منجر به خراب شدن طعم ، دوره ژلاتينه شدن شير در طول زمان بشود – هيچ چيز براي هميشه دوام نمي آورد ! همچنين طعم پخته شده آشكارتري در شير UHT وجوددارد.

روش UHT:

دوروش بنيادي در مورد UHT وجود دارد.

1- گرم كردن مستقيم

2- گرم كردن غيرمستقيم

سيستم (روش) گرم كردن مستقيم:

محصول از طريق ارتباط مستقيم با بخار، با ويژگي قابل شرب و يا مخصوص آشپزي ، گرم مي شود. مزيت اصلي گرم كردن مستقيم اين است كه محصول در دماي بالا براي مدت كمتري نگهداري مي شود. براي محصولي حساس به گرما،مانند شير اين به معناي خرابي و ضرر كمتر است.

دو نوع روش گرم كردن مستقيم وجود دارد. (‌لطفاً دياگرام كلي تجهيزات را ببينيد).

1.      تزريق

2.       دميدن

تزريق :

بخار با فشار زياد به مايع از قبل گرم شده، توسط تزريق كننده بخار، تزريق شده كه منجر به بالا رفتن سريع دما مي شود.و بعد از نگهداشتن، محصول در خلا سريع سرد مي شود، تا آب معادل را به مقداري بخار متراكم مورد استفاده تبديل كند. اين روش ، امكان سرد كردن و گرم كردن سريع و تبديل (برطرف نمودن ) ناپايدار را فراهم مي كند.اما اين روش تنها براي برخي از محصولات مناسب است. اين روش شدت دهنده انرژي است و از آن جهت كه محصول در تماس با تجهيزات داغ است، احتمال خراب شدن و صدمه به مزه وجود دارد.

دميدن:

جريان محصول مايع از طريق لوله توزيع كننده به محفظه بخار پرفشار پمپ مي شود. اين روش با حجم بخار زياد و گنجايش محصول كم كه در سطح بزرگي از محصول توزيع مي شود.شناخته مي شود. دماي محصول بطور دقيقي توسط فشار كنترل مي شود. زمان نگهداري بيشتر، با استفاده از مبدل گرماي لوله اي و يا صفحه اي تحقق مي يباد كه با سرد كردن سريع در محفظه خلا دنبال مي شود.

اين روش فوايد بسياري دارد:

        · گرم كردن فوري و سرد كردن سريع.

        · بدون گرم كردن موضعي بيش از حد يا سوختن.

        ·مناسب جهت محصولات با غلظت كم و يا زياد.

روش گرم كردن غيرمستقيم :

وسيله گرمايي و محصول در ارتباط مستقيم نيستند، اما توسط سطوح ارتباطي تجهيزات از هم جدا مي شوند. نمونه هاي مختلف مبدل هاي گرمايي ،قابل كاربرد و مناسب هستند:

        ·صفحه اي

        ·لوله اي

        ·سطح خراشيده

        ·مخروط دوتايي

 

مدل گرمايي صفحه اي شكل

شبيه به آنچه در HTST استفاده مي شود ، است، اما فشار حين كار ( موثر) تسوط واشرهايي محدود مي شود. سرعت مايعات پايين است و منجر به گرم شدن متغير ( ناهماهنگ ) وسوختن مي شود. اين روش از لحاظ فضاي مورد استفاده اقتصادي است، به آساني قابل بررسي و كنترل است، وامكان احيا( بازسازي) احتمالي را فراهم مي كند.

مبدل گرماي لوله اي: انواع مختلف از آن وجود دارد:

        ·پوسته و لوله ( تيوپ)

        ·پوسته و حلقه (سيم پيچ)

        ·تيوپ دوتايي

        ·تيوپ سه تايي ( سه طرفه ) (سه بخشي)

تمامي اين مبدل هاي گرماي لوله اي، نسبت به مبدل گرمايي صفحه اي ، از واشرهاي كمتري استفاده مي كنند، كه منجر به فشار بيشتر و در نتيجه ميزان جريان بيشتر و دماي بيشتر مي شود. اين گرم كردن يكدست تراست، اما كنترل و بررسي آن مشكل تر است.

مبدل گرمايي سطح خراشيده :

 محصول در طول تيوبهاي روكش دار ، كه شامل وسيله گرمايي است و توسط چاقوي چرخان( گردشي) كناره هاي آن خراشيده شده است، جريان مي يابد، اين روش براي محصولات وذرات چسبنده (غليظ) مانند سس ميوه مناسب است، و مي شود آنرا براي محصولات مختلف، با تغيير ظاهر پروانه ( پره ، آرميچر) تطبق داد(بكاربرد) اين روش براي ذرات بزرگتر مشكل دارد. زمان طولاني فرآيند براي ذرات ، به معناي استفاده طولاني قطعات است، كه عملي نيست. اين امر منجر به صدمه به جامدات و بيش از حد بعمل آمدن سس مي شود.

مبدل گرماي مخروطي دوتايي (دو مخروطه ) :

اين مبدل مناسب ذرات بزرگتر است، چرا كه شامل جدا كننده جامدات ومايعات است و گرم كردن غيرمستقيم در مخلوط دو تايي ( يك نفوذ) رابا گرم كردن مستقيم بخش مايع تلفيق مي كند( اگر خيلي چسبنده (غليظ) باشند، استفاده از سطح خراشيده نيز ممكن است). قطعات جامد به دورن مخروط دوتايي ريخته شده، به آرامي روي محور افقي با تزريق بخار، و سطوح داغ گردانده مي شوند. بدليل دماي يكنواخت ، وسوختني در پي نخواهد بود. مايع ، جداگانه ، بصورت مستقيم با بخار گرم شده و پس از آن، از پيش سرد شدن اضافه مي شود، مخلوط دوتايي بعنوان يك مخلوط كن عمل مي كند، وجامدات را پوشش مي دهد. سپس محصول با فشار زياد به قيفي ضدعفوني با هواي استريل ريخته مي شود. اين روش براي سوپ ها ، خورشت ها، هويج ها وسبزيجات استفاده مي شود.

بسته بندي براي بعمل آمدني ( فرآيندي) ضدعفوني:

مهمترين چيزي را كه بايد به خاطر بسپاريد، اين است كه بايد استريل باشد. نگهداري (حمل ونقل) محصولات پس از بعمل آمدن ، همگي بايد در محيطي استريل انجام شود.

در اينجا 5 روش اصلي خط بسته بندي ضدعفوني وجود دارد.

1.   پركردن و مهر وموم كردن: كانتينرهايي (صندوق هايي) از پيش ساخته شده از پلاستيك ترموفرم (با گرما شكل داده شده )، شيشه ، يا فلز استريل ، در محيطي ضدعفوني پرشده (بارگير شده ) و مهر وموم مي شود.

2.       شكل دادن (ساختن)، پركردن و مهر وموم :

لوله هاي فلزي استريل، در محيطي استريل ساخته شده ، پر مي شود و مهر و موم مي شود، مانند تتراپك

3.      بنا كردن ( ايجاد كردن )، پركردن و مهر وموم كردن:

از جاهاي خالي سخت ( از شكافهاي سخت) استفاده شده ، ساخته شده و استريل مي شود. سپس پرشده و مهر و موم مي شود ، مانند: كارتناهي دوشيبه ، بلوك كمبري

4.      ترموفر به (شكل دادن گرمايي) ، پركردن و مهر و موم :

رول استاك (Stock) استريزه شده ، با گرما شكل داده شده و پر مي شود و سپس بصورت ضدعفوني مهر و موم مي شود، مثل ، خامه گيرها ، كنسروهاي پلاستيكي سوپ

5.      از بين بردن كپك (قالب) ، پركردن و مهر و موم :

شكلهاي بسته بندي مختلفي در فرآيند UHT ضدعفوني وجود دارد:

        · كنسروها

        ·مقوا / پلاستيك / زرورق (فويل) / ورقه هاي پلاستيكي

        ·كيسه هاي انعطاف پذير

        ·كانتينرهاي پلاستيكي ترموفرم ( با گرما شكل داده شده )

        ·كانتينرهاي شكل داده شده شناور

        ·كيسه – در – جعبه

        ·محموله حجيم

لازم است اشاره شود كه خيلي از محصولات بعمل آمده توسط گرم كردن UHT ، بطور ضدعفوني بسته بندي نمي شوند . اين كار اين امتياز را به آنها مي دهد كه در مقايسه با پاستوريزه كردن ، تاريخ مصرف (عمر) طولاني تري در دماي يخچال داشته باشند، اما بدليل احتمال آلوده شدن دوباره بعد از بعمل آمدن، سبب توليد محصولي با عمر ثابت در دماي محيط نمي شود.

محصولات لبني وغليظ:

شير مايع حاوي تقريباً 88% آب است. شيرغليظ با از ميان برداشتن ( از بين بردن) نسبي آب بدست مي آيد. محصولات لبني خشك، حتي مقدرا بيشتري آب از دست مي دهند، تاجاييكه به كمتر از 4% مي رسد. مزيت هر دوي اين فرآيندها ، افزايش تاريخ مصرف، راحتي،انعطاف پذيري محصول، كاهش هزنيه حمل و نقل ،ونگهداري است.

محصولات زير در اينجا مورد بحث قرار مي گيرند:

محصولات لبني غليظ ( فشرده) :

        · خامه غليظ شده ( تبخير شده ) يا شير كامل

        ·شير غليظ شيرين شده

        ·شيربدون چريب غليظ شده

        ·آب شير( آب پنير) غليظ شده

محصولات لبني خشك:

        · پودر شير ( شيرخشك)

        ·پودر آب شير( آب پنير)

        ·پروئتين آب شير غليظ شده

اصول تبخير و آب گيري رادربخش بعمل آمدن (فرآيند) مواد لبني مي توانيد بيابيد.

محصولات لبني غليظ شده :

خامه غليظ شده وشير كامل؛

 پس از اينكه شير خام، تصفيه و استاندارد (يكدست) شد. عمل از پيش گرم كردن 100-92 براي 25-10 دقيقه و 125-115 براي 1 تا 6 دقيقه ،انجام مي شود. در اين عمل فوايد بسياري وجود دارد:

        · افزايش استحكام شيرغليظ شده در طول استريزه كردن، كاهش احتمال انعقاد در طول نگهداري

        ·كاهش بار ميكروبي اوليه

        ·تغيير(اصلاح) غلظت محصول نهايي

        ·ورود شير به تبخير كننده از پيش گرم شده

سپس شير با خلا تبخير در دماي پايين غليظ مي شود. اين فرآيند بر مبناي قانون فيزيكي اي است كه نقطه جوش مايع هنگاميكه در معرض فشاري كمتر از فشار اتمسفر قرار مي گيرد، پايين مي آيد. دراين مورد ، نقطه جوش به حدود 45-40 كاهش پيدا مي كند.اين موضوع در مزه پخته شده تاثيري نمي گذارد. شير 40-30% بصورت كاملا جامد غليظ مي شود.

سپس شير غليظ شده ، هموژنيزه مي شود تا دوام امولسيون چربي شير افزايش مي يابد. فوايد ديگري نيز بخصوص در مورد اين محصول وجود دارد:

        · افزايش رنگ سفيد (سفيدي)

        · افزايش غلظت

        ·كاهش قابليت انعقاد

دومين استاندارد (يكدست كردن) ، درهنگام اطمينان از وجود تعادل مناسب در نمك انجام مي شود. قابليت شير رد وام آوردن مقابل گرماي شديد به ميزان زيادي بستگي به تعادل در ميزان نمك دارد.

محصول در اين هنگام كاملاً مستعد خراب شدن است. چربي به آساني اكسيد شده و بار ميكروبي اگر چه كاهش مي يابد، ولي همچنان تهديد محسوب مي شود. در اين مرحله ،شير غليظ شده معمولا در تانكرهايي براي استفاده در محصولات ديگر روانه بازار مي شود.

به منظور افزايش تاريخ مصرف، شير غليظ را مي توان در كنسرو ( قوطي) بسته بندي كرد ودر اتوكلاو استرليزه كرد. جريان استرليزه پيوسته ( بي وقفه) نيز به همراه بسته بندي در شرايط ضدعفوني انجام مي شود. هر گاه فرآيند استرليزه رنگ قهوه اي روشني ايجاد نمود ، محصول را مي توان با موفقيت تا 1 سال ذخيره و نگهداري نمود.

شير غليظ شيرين شده:

در حاليكه شير غليظ شده ، با استفاده از استرليزه كردن، تاريخ مصرفش افزايش مي يابد، شير غليظ شيرين شده، با افزودن شكر، عمر بيشتري مي يابد، ساكاروز ، به صورت بلور و يا محلول ، فشار اسمزي مايع را افزايش مي دهد، اما در مقابل مانع از رشد موجودات ذره بيني مي شود.

تنها عمل گرم كردن حقيقي (90-85 براي چندين ثانيه) كه اين محصولات دريافت مي كند ، پس از تصفيه و استاندارد (يكدست) شدن شيرخام اوست. فوايد اين عمل ، زا بين بردن كامل موجودات ذره بيني گرماگرا ( ترموفيليك ) و اسموفيليك ، غيرفعال نمودن ليپازها و پروتئازها ، كاهش تفكيك چربي ، وجلوگيري از تغييرات اكسيداسيون است. متاسفانه ، اين موضوع بر غلظت محصول نهايي هم تاثير گذاشته و ممكن است موجب افزايش معايب دوره ژلاتيني (age gellatine) شود.

شير با روشي شبيه شير غليظ شده، غليظ مي شود، اگر چه شكر ممكن است قبل از تبخير اضافه شود ، اما اضافه كردن آن بعد از تبخير، به منظور جلوگيري از تغييرات غلظت نامطلوب ، حين نگهداري، پيشنهاد مي شود.با اضافه كردن شكر به ميزان لازم، غلظت نهايي شكر حدود 45% خواهد بود.

سپس شير غليظ شيرين شده ، سرد شده ، و تبلور لاكتوز انجام مي گيرد. شير با بلورهاي لاكتوز پودري شكل واكسيناسيون، ويا بذر افشاني مي شود. سپس هنگام بهم زدن ( تكان دادن) سرد مي شود. لاكتوز را مي توان بدون بذرافشاني تبلور دارد ولي خطر شكل يافتن بلورهاي بسيار بزرگ وجود دارد. اين امر ممكن است سبب عيب بافتي ( ساختماني) شبيه آنچه در بستني sandiness ناميده مي شود، بشود كه در حس دهان تاثير مي گذارد. توسط بذرافشاني، تعداد بلورها افزايش ، و اندازه آنها كاهش مي يابد.

براي خرده فروشي، محصول در كانتنيرهاي كوچكتر بسته بندي مي شود ، مانند ، قوطي كنسرو، و براي فروش صنعتي درصندوق هاي حجيم بسته بندي مي شود.

شير بدون چربي غليظ شده :

شير بدون چربي محصول جانبي صنعت كره سازي است، كه مي تواند به تنهايي غليظ شده و يا با شير پس چرخ (شيربدون چربي) مخلوط شده، خشك شده و پودر شير ( بدون چربي) توليد كرد اين محصول مخلوط شده ، ممكن است به دليل وجود چربي بيشتر بلافاصله اكسيد شود، شير بدون چربي غليظ شده، خراب شدني است، بنابراين بايد تازه و ردجاي سرد نگهداري شود.

آب شير (آب پنير ) غليظ شده:

در فرآيند درست كردن پنير، مقدار زيادي آب شير(پنير) وجود دارد كه بايد دور ريخته شود ( بايد از شرش خلاص شود) يكي از راههاي استفاده از آب شير (پنير) غليظ كردن آن است. آب پنير متشكل از ، چربي ، لاكتوز، لاكتوگلوبين B، لاكتوآلبومين آلفا و آب است چربي معمولاً توسط سانتيفيوژ از بين رفته، و مانند خامه آب پنير مخلوط مي شود و يا در بستني استفاده مي شودتبخير اولين قدم در توليد پودر آب شير است.

محصولات لبني خشك:

پودر شير ( شيرخشك):

شير مورد استفاده در تهيه شير خشك ،ابتدا تصفيه و يكدست ( استاندارد) شده، سپس به آن گرما داده مي شود. اين گرم كردن معمولا شديدتر از آن گرمايي است كه پاستوريزه كردن احتياج دارد. علاوه بر از بين بردن پاتوژينك ها (مواد بيماري زا) و اكثر موجودات ذره بيني فاسد كننده، آنزيم ليپاز را كه ممكن است باعث ليپوليز (تجزيه چربي) در طول نگهداري شود، را هم غيرفعال مي كند.

سپس شير به دلايل زير ، قبل از خشك كردن ، تبخير مي شود:

        · هواي مسدود كمتر و تاريخ مصرف طولاني تر براي پودر

        ·افزايش غلظت منجر به ايجاد ذرات پودر بزرگتر مي شود.

        ·انرژي كمتري براي از بين بردن آب توسط تبخير نياز است و اقتصادي تر است.

هموژنيزه كردن ممكن است براي كاهش حجم چربي آزاد بكار رود. خشك كردن با اسپري بيشترين روش مورد استفاده براي توليد شيرخشك است. پس از خشك كردن، پودربايد در كانتينرها (جعبه هايي) بسته بندي شود كه قادر به ايجاد ايمني در مقابل رطوبت ، هوا، نور و .. مي باشد. سپس شير خشك را مي توان براي زماني طولاني ( تا 6ماه) در دماي محيط نگهداري كرد.

گرفتن خامه ( چربي) شيرخشك (SMP) : اين فرآيند مشابه فرآيندي است كه در بالا آمده ،به جز در مواردي زير:

        · حاوي چربي شيركمتري است.

        ·گرم كردن بيش از تبخير، كمابيش شديد (جدي) است.

        ·هموژنيزه كردن نياز نيست.

        ·حداكثر تااريخ مصرف به 3 سال افزايش مي يابد.

SMP بادرجه حرارت كم: عمل گرم كردن پاستوريزه را انجام داده ، و براي توليد پنير غذاي بچه و .. استفاده مي شود. SMP بادرجه حرارت بالا، علاوه بر پاستوريزه كردن به گرم كردن شديدي نياز دارد.اين محصول در صنعت نانوايي ، صنعت شكلات سازي ، و غذاهاي ديگر كه به مقدار زيادي پروتئين مصنوعي نياز دارند، استفاده مي شود/

شير خشك (پودر شير) موزي: با دوباره آبدهي (هيدراته كردن ) نسبي ذرات پودر شير خشك شده ، توليد مي شود. كه سبب چسبناك و متراكم شدن ذرات مي شود سپس آب توسط خشك كردن گرفته مي شود كه موجب افزايش ميزان هواي ادغام شده بين ذرات پودر مي شود.

پودر آب شير( آب پنير) :

آب شير( پنير) محصول جانبي توليد پنير و كازئين است. دور ريختن ( از بين بردن) اين آب پنير، مدتها يك مشكل محسوب مي شد.به دلايل محيط زيستي نمي توان آن را در درياچه ها و رودخانه ها تخليه كرد. به دلايل اقتصادي نيز به آساني بيرون ريختن و اتلاف آن مطلوب نيست، تبديل آب پنير به پودر، منجر به توليد تعدادي محصول شده كه مي توان با آن ادغام كرد. مطلوبترين كار ممكن، استفاده آن براي غذاي انسان است. بدليل اينكه حاوي مقداري كم ، اما ارزشمند از عناصر پروتئين است. استفاده از آن بعنوان غذاي حيوانات نيز امكان پذير است. آب شير ( پنير) ، درصنعت غذايي حيوانات خانگي و مخلوط كن هاي غذايي حيوانات، سالانه صدها ميليون پوند، فروخته مي شود. صنعت غذايي، بزرگترين مصرف كننده آب پنير خشك، و محصولات آب پنير است.

پودر آب پنير، اساساً مشابه روش تهيه ساير پودرهاي شير تهيه مي شودو. اسموز معكوس را مي توان تا حدي براي غليظ كردن آب شير، قبل از تبخير خلا استفاده كرد. پيش از اينكه آب پنير غليظ با اسپري خشك شود، تبلور لاكتوز سبب كاهش هيدروسكوپي (رطوبت نما) مي شود. اين امر با سرد كردن سريع در سردكننده هاي ( flash ،نوراني) ، پس از تبخير تحقق مي يابد. تبلور در مخزن هاي متحرك براي 4 تا 24 ساعت ادامه مي يابد. تحت سيال ( مايع) ممكن است براي توليد ذرات متراكم با ويژگيهايي نظير جريان آزاد (فراوان) ، غير هيدروسكوپيك، غيركيكي ( بدون قالب) ، استفاده شود.

پروتئين آب شير غليظ شده :

مشكل از بين بردن آب پنير و همچنين نگهداري از پروتئين هاي حيواني با كيفيت بالا ، توجه جهاني به پروتئين آب پنير غليظ شده را افزايش داد. آب پنير، پس از تصفيه و پاستوريزه شدن، سرد شده و به تركيب فسفات كلسيم ، كه بعدها فساد (آلوده شدن ) پوسته را كاهش مي دهد ، ثابت مي بخشد. عليرغم (باوجود) امكان استفاده از روشهاي نظير اسموز معكوس، ماكروفيلترلئين (پالايش كم) و demineralization ، آب پنير معمولا با استفاده از تصفيه (پالايش) شديد ultrafiltration بدست مي آيد. در حين پالايش شديد تركيباتي با وزن مولكولي كم ، مانند لاكتوز، مواد معدني، ويتامينها، و نيتروژن بدون پروئين در نفوذ ( رخنه كردن ) از بين مي روند. در حاليكه پروتئينها در retentate (محل نگهداري) غليظ مي شوند. پس از پالايش شديد ، كه محل نگهداري پاستوريزه مي شود. آب شير ممكن است تبخير شده، سپس خشك شود. خشك كردن ، معمولا خشك كردن با اسپري ، در دمايي كمتر نسبت به شير ، به منظور جلوگيري از ميزان زياد پروتئينهاي مصنوعي انجام مي شود.

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:32 منتشر شده است
برچسب ها : معايب و درجه بندي شير:,

مديريت ژاپني – مديريت آمريكايي – مديريت Z و بحث در مورد امكان اعمال آنها در سيستم مديريتي جامعه ايراني

ابتدا در ورود به بحث لازم است به خصوصيات ويژه هر يك از شيوه هاي مديريتي فوق اشاره شود.

 

 

 

 

 

همانگونه كه در مقايسة فوق مشهود است خصوصيات مديريتي هر جامعه براساس خصوصيات فرهنگي آن جامعه شكل گرفته است.

در جامعة ژاپني ما با يك فرهنگ گل گرا با غلبة روحية پدرسالارانه و با خصوصيت كيفيت گرايي – پرهيز از قدرت طلبي – روحية سازشكارانه – پرهيز از ناامني – فرهنگ ارزشگذاري به كار ولي نه چندان كارآفرين و با غلبة تفكر ماترياليستي روبرو هستيم.

در حاليكه در جامعة آمريكايي غلبه فرهنگي بيشتر به سمت روحية دموكراسي – فرد گرايي – عمل گرايي – نتيجه گرايي – ريسك پذيري – رقابت و قدرت طلبي – كارآفريني – هدف گرايي – روحيه مردانه – ماجراجويي – و تفكرات ماترياليستي است.

بدون شك كارايي هر يك از سيستمهاي مديريتي ژاپني و آمريكايي براساس تطابق با فرهنگ آن جامعه و توانايي و كارامدي سيستم در حل مشكلات ناشي از تغييرات سريع جهاني و تحولات اقتصادي ارزيابي مي شود.

اما مي‌توان محاسن و معايب هر يك از سيستمهاي مديريتي فوق را چنين برشمرد.

مديريت ژاپني

* محاسن

1- اعتماد پايدار بين فرد و سازمان – از طريق رفع نيازها و حمايت فرد از سوي سازمان و وفاداري و مسئوليت پذيري فرد در قبال سازمان كه منجر به رضايت وامنيت شغلي و بازدهي وكارايي سازمان مي‌شود.

2- تقسيم عقلاني نقش تصميم گيري و مسئوليت پذيري در ميان سطوح پايين و بالاي سازمان كه راهي براي كنترل و پيش گيري از هر نوع مانعن تراشي يا نيروي منفي در اجراي تصميمات به شمار رفته و ريسك تصميم گيري را به حداقل مي رساند.

3- كسب موشفقيت براساس سيستم كانرن- گمبا

(كايزن) يا ارتقاء مستمر فرايندها بوسيلة تمامي كاركنان، بدون صرف هزينه هاي زياد از مقوله هاي بنياني در مديريت ژاپني محسوب مي شود. كايزن كه آقاي Massaki Imai آنرا كليد موفقيت مديريت ژاپني مي‌داند در اصل متضمن حفظ روحية ارتقاء كيفيت مداوم و پذيرش تغييرات مثبت مستمر از طرف تمام كاركنان بوده و قلب تپنده ايي ارتقاء مستمر سيستم دواير كنترل كيفيت و كنترل كيفيت جامع مي باشد.

همچنين مديريت ژاپني محل واقعي عمليات را (GEMBA) توصيف مي كند و اعتقاد دارد تمركز روي امور مالي و نتايج كوتاه مدت تأثيرات ناپايداري در ارتقاء سيستم داشته و سوگيري و سياستگذاري سازمانها بايد براساس منافع دراز مدت شكل بگيرد تا سازمان كارآمدي و پويايي خود را حفظ نمايد.

معايب مديريت ژاپني

1- كند بودن روند تصميم گيري در سيستم ژاپني (Nema Vashi) و (Ringi) كه گاهي اوقات منجر به از دست رفتن فرصتهاي تجاري مي شود.

2- تأكيد بر همنوايي با سيستم گاهي اوقات منجر به پرهيز افراد از رويارويي با تصميمات نادرست جمعي مي شود و فرد به پذيرفته مسئوليت مشترك براي اخذ تصميمي كه ممكن است منجر به شكست بشود راضي مي گردد كه بعضاً نتايج اسف باري در پي دارد.

3- سيستم ارتقاء كند و وابستگي شديد فرد به سيستم سازماني سبب از بين رفتن حس رقابت و نوآوري در فرد شده و حتي بدليل امنيت شغلي بيش از حد نسل جديدي از كاركنان كم تعهد كه چندان به منشور اخلاقي و ارزشمندي كار هم معتقد نيستند بوجود آمده است.

4- عدم عدالت يكسان در امنيت شغلي براي تمام سطوح كاركنان جامعة ژاپني و در ژاپن تنها 30% كاركنان مرد ژاپني بصورت تمام وقت و در شركتها و سازمانهاي بزرگ براساس نظام استخدامي ژاپني Nenko استخدام مي‌شوند.

و در اين ميان كاركنان زن – كاركنان پاره وقت- و كاركنان قراردادي و كاركنان روزمزد- از تبعيضات زياد و عدم امنيت شغلي رنج مي ‌برند.

5- نظام مديريت ژاپني سبك مديريت خلاقانه و متهورانه‌اي را رايج نكرده است. و در شرايط سخت اقتصادي سيستم مديريتي به جاي آنكه بدنبال يافتن راه حلهاي جديد و خلاقانه باشد از سيستم رياضت اقتصادي و درهاي بسته براي حل مشكلات مديريتي سود مي برد كه اغلب فشار آن به شكل استثمار گرانه‌اي بر سطوح پايين سازمان منتقل مي‌شود.

6- اجراي سيستمهاي كايزن- گامبا عليرغم تبليغات گسترده بر روي كارايي فوق العاده آنها – هميشه و در هر سيستم با موفقيت همراه نبوده و در بسياري از موارد با مشكلات اجرايي و حتي كارآمدي پايين روبرو مي‌شوند.

7- مديريت ژاپني محدوديتها و تبعيضات شغلي زيادي را براي زنان ايجاد مي كند. كه اگر چه ممكن است با فرهنگ مرد سالارانه ژاپني چندان تعارضي نداشته باشد اما در جوامع ديگر مي‌تواند منجر به ايجاد تنشهاي جدي اجتماعي گردد.

مزاياي مديريت آمريكايي

1- عمل گرايي كه مانع از اتلاف وقت و سرمايه مي‌شود.

2- ارزشمندي خلاقيت : اين روحيه باعث مي شود سازمان از محدود كردن بيش از حد افراد در چارچوب قوانين و مقررات خشك خودداري كرده و با احترام به استقلال فركي افراد از نيروي خلاقيت و نوآوري آنان درجهت منافع سازمان سود بجويد.

3- ريسك پذيري: روحية ماجراجويانة آمريكايي ايجاب مي كند سازمان و افراد آن در جستجوي فرصتهاي جديد و مناسب بوده و در راه بهره برداري از اين فرصتها سيستم مديريتي آمريكايي ريسك معقول و حساب شده را مي پذيرد و تشويق مي كند، كه در بسياري از موارد اين امر مي تواند نتايج جهشي و چشمگيري بدنبال داشته باشد.

4- بهره وري براساس رشد فرديت كاركنان : مديريت آمريكايي عميقاً معتقد است يك سازمان موفق بايد امكان رشد فردي و بالندگي شغلي را براي فرد فراهم نمايد تا كاركنان با انگيزه لازم در جهت ابراز لياقت خود كه منجر به خودكارآيي هر چه بيشتر سيستم نيز خواهد شد. جايگاهشان را در سيستم ارتقاء دهند.

5- مديريت آمريكايي با اعتقاد بر تصميم گيري فردي و مسئوليت پذيري افراد، امكان اتخاذ تصميمات سريع، به موقع و .. را براي سازمانهاي تحت مديريت خود فراهم مي نمايد.

6- درسيستم آمريكايي روند جاري امور و وظايف افراد، كاملاً‌ روشن و شفاف بوده واين امر مانع از فرار فرد از پاسخگويي مستقيم و مخفي ماندن خطاها در پوشش مسئوليت گروهي مي شود و همين امر آسيب پذيري سازمان را در قبال خطاها و لغزشهاي فردي كاهش مي دهد.

7- سيستم مديريت آمريكايي بيشتر بر دموكراسي و عدالت اجتماعي استوار بوده و ناعدالتي هاي شغلي و اجتماعي و جنسي در محيط كار كمتر از حمايت فرهنگي و محمل اجتماعي برخوردار است.

معايب سيستم مديريت آمريكايي

1- نتيجه گرا بودن بيش از حد و تمركز روي امور مالي و نتايج كوتاه مدت سبب غفلت از برنامه ريزي سيستم روي نتايج و سياستهاي دراز مدت مي گردد.

2- تصميم گيري هاي فردي و مسئوليت پذيري مديران اگر چه منافعي مانندق درت تصميم گيري سريع را بدنبال دارد اما عملاً با مشكلات عديده‌اي مواجه مي‌شود كه از ان جمله مي‌توان به عدم پايبندي كاركنان سطوح پايين به تصميمات اخذ شده بديل عدم مشاركت در اخذ تصميمات اشاره كرد كه اغلب باعث كند شدن و بروز مقاومت در اجراي تصميمات اتخاذ شده از بالا مي گردد.

3- عدم پايبندي و وفاداري افراد به سيستم سازماني باعث مي شود به امر آموزش كاركنان بعنوان يك سرمايه گذاري دراز مدت با ترديد نگريسته شود.

4- ساختار سازماني رسمي و ديوانسالارانه باعث بروز مشكلات خاص سيستم بروكراتيك و كندي عملكرد سازمان مي شود.

5- رقابت موجود در محيط كاري و ما بين كاركنان باعث بروز احساس عدم امنيت و رضايت شغلي و ظهور رفتارهاي غيراخلاقي در محيط كار مي‌شود.

6- عدم امنيت شغلي از وفاداري كاركنان به سيستم كاسته مانع از شكل گيري حساس همسو بودن منافع فرد و سازمان مي شود.

7- از آنجا كه رهبري سيستم در مديريت آمريكايي به شكل رياست اعمال مي شود، تصميمات فردي و بالا دستانه گاهي اوقات روند همكاري را ناممكن مي سازد.

8- در سيستم مديريت آمريكايي نظارت از سطوح بالا و برد كاركرد فردي اعمال مي شود اين امر امكان استفاده از دواير ارتقاء كيفيت را كه نوعي اعمال ظارت گروهي بر كاركرد سيستم مي باشد و از رموز موفقيت مديريت ژاپني محسوب مي شود ناممكن مي سازد.

حال كه با خصوصيات مزايا و معايب سيستم مديريت ژاپني و آمريكايي شآنا شديم . لازم است به بررسي تئوري مديريتي Z كه برآيندي از دو سيستم مديريتي فوق يم‌باشد بپردازيم.

تئوري مديريتي Z

ويليام اوچي كه از تئوري پردازان علم مديريت معاصر محسوب مي شود در در بررسي گروهي از شركتها و سازمانهاي آمريكايي موفق مانند IBM مشاهده كرد آنها بطور ناخودآگاه برخي از ويژگيهاي مديريت ژاپني را با مديريت آمريكايي تلفيق نموده و به موفقيتهايي دست پيدا كرده اند وي اين نحوة تلفيق خصوصيات مديريتي آمريكحايي و ژاپني را تئوري Z نام نهاد.

تئوري Z برخي از فاكتورهاي مثبت مديريت ژاپني را انتخاب و آنرا سازگار با محيط و فرهنگ آمريكايي به كار مي بندد.

براي درك بهتر اين نحوة تلفيق مقايسه اي احتمالي بين اين سد تئوري مدريتي انجام شده كه بررسي آن خالي از لطف نيست.

 

در تئوري Z عليرغم تأكيد بر تصميم گيري گروهي وجمعي مسئوليت تك تك افراد نيز مورد توجه قرار مي گيرد.

و علاوه بر وجود روابط متكي بر اعتماد وا حترام در محيط كاربر پيوندهاي غيررسمي و ديوانسالاري در مجموعه سازمان بي توجه نيست و وظايف افراد و حيطه مسئوليشتان كاملاً واضح و شفاف است.

در تئوري Z جريان آزاد اطلاعاتي را براي بهره گيري از مشاركت جمعي برقرار مي سازد اما بر هدفهاي رسمي و برنامه ريزي سازماني تاكيد ويژه دارد در اين تئوري ارزشهاي شركتي و فلسفه سازماني همراه با ارزيابي هاي آماري و اندازه گيري هاي عددي هر دو به تناسب كنشهاي مديريتي را هدايت مي‌كنند.

و در اين تئوري به انسان به صورت وجودي كامل و نه بعنوان ابزاري براي توليد نگريسته مي‌شود.

به نظر مي رسد پس از آشنايي اجمالي با سه تئوري ذكر شده بررسي و امكان سنجي در مورد اعمال شيوه هاي مديريتي فوق در ايران امكان پذير باشد.

برخلاف فناوري توليد كالا- شيوه هاي مديريتي به هيچ وجه قابل كپي برداري نيست ولي اين به معني نفي الگوگيري از شيوه هاي مديريتي نمي باشد از طرفي با نگاهي دقيق تر مي توان دريافت كه هر سبك و شيوه مديريتي داراي دو بعد اساسي است.

1- محتوي يا هسته آن شيوه مديريتي كه بعنوان روح جاري برسيستم عمل مي كند و بدون آن عملكرد ظاهري و بي محتوايي از سيستم باقي مي ماند. كه مفيد فايده نخواهد بود.

2- شكل و ساختار ظاهري سيستم مديريتي كه ريشه در زيرساختهاي مديريتي، پيشينه فرهنگي – تاريخي – سياسي و خصوصيات محيطي و اقتصادي شرايط و نيازهاي موجود دارد. كه بي توجهي به آن درنهايت موجب زيان ها و خطاهاي فاحش خواهد گرديد.

بنابراين براي پياده كردن هر مدل مديريتي و يا الگو برداري هاي مديريتي بايد از مدگرايي در مديريت بشدت پرهيز نمود.

و ضمن تجزيه و تحليل عميق و ساختاري الگوهاي مديريتي ارائه شده بايد از ساختار فعلي مديريتي كشور – نقاط ضعف – نقاط قوت – نيازها – ضرورتها اطلاع حاصل كرد. تا بتوان براساس شرايط حاضر از امكانات و الگوهاي موجود حداكثر بهره برداري را نمود.

بنابراين در تببين اجمالي بحث مي توان به موارد زير اشاره كرد:

    · روح جاري بر سيستم مديريت ژاپني يك روه كل گراوHolistic است كه با روح و فرهنگ شرقي و اسلامي حاكم بر جامعه ايراني قرابت بيشتري دارد اما در اين ميان به روحيه فردگرايي عميق ايرانيان نيز نبايد بي توجه بود.

    ·اما مشكل ظاهري، سيستم مديريتي ژاپني و سيستم مديريتي آمريكايي و همچنين سيستم مديريتي مبتني بر تئوري Z هيچكدام به تنهايي و به طور مطلق الوي مناسبي براي مديريت جامعه ايراني محسوب نمي شوند.

بنابراين با توجه به زمينه هاي فرهنگي – اجتماعي- اقتصادي- سياسي – معنوي و همچنين نيازها و امكانات موجود كشور بايد تلفيقي از ساختارهاي مديريتي موجود با فرهنگ و شرايط خاص جامعه امروز ايراني بوجود آورد و چه بسا در آينده بتوان نام اين تئوري مديريتي را (تئوري P) يا (Persian theory) نام نهاد كه اين مهم البته به عهده متخصصين امر و دست اندركاران سياست گذاري هاي كلان ملي مي باشد.

اما مواردي كه با توجه به بضاعت اندك اينجانب به نظر مي رسد عبارتند از :

1- با توجه به نياز كشور به تحولات عميق و اساسي و در عين حال وجود بحرانهاي حاد و غير قابل اغماض در كشور.

2- با توجه به سابقه طولاني مدت نظامهاي استبدادي در كشور و خو گرفتن فرهنگي مردم ايران استبداد و اعتقاد عميق آنها به ارجحيت تصميم گيري هاي فردي بر تصميمات جمعي لازم است مانند مديريت آمريكايي سيستم هاي تصميم گيري فردي تقويت و كارمند شوند اما در عين حال به زمينه سازي فرهنگي واجتماعي براي آموختن شدن جامعه ايراني با فرهنگ تصميم گيري و مسئوليت پذيري جمعي هم بايد توجه لازم مبذور گردد.

3- با توجه به فرهنگ نظم گريزي و حتي نظم ستيزي كه در سطح گسترد‌ه‌اي از جامعه ايراني نمود دارد لازم است همانند مديريت آمريكايي حدود مسئوليت ها و تصميم‌گيري‌ها و وظايف محوله دقيقاً مشخص و سيستم نظارتي كارآمدي بر عملكرد افراد جاري شود و ساختار سازماني رسمي و ديوان سالارانه  قوياً‌تقويت و كارآمد گردد و از محول كردن امور بطور نامشخص به گروهها وسازمانها تا زمانيكه فرهنگ نظم وكارگروهي بر جامعه ايراني حاكم نشده خودداري گردد.

4- با توجه به روحيه فردگرايي – رقابت جويي – و خلاقيت در جامعه ايراني لازم است سيستم هاي استخدامي وحمايتي در سازمانها بگونه اي بكار گرفته شوند كه در عين حال كه توانايي هاي خلاقانه افراد رشد مي كنند امكان ارتقاء سريع وجود دارد افراد حمايتهاي شغلي لازم را از سازمان دريافت دارند چون احساس ناامني شغلي از عواملي است كه باعث دلسردي و قانون گريزي در جامعه ايراني خواهد شد( تلفيقي از نظام استخدامي – اداري – آمريكايي و ژاپني با ارجحيت نظام آمريكايي)

5- ارزيابي ها در سيستم مديريت ايراني لازم است براي پس ارزيابي مديريت آمريكايي بنا نهاده شود چون با روحيه فرد گرايي ايراني هماهنگ تر است و ارزيابي كاركرد گروه اغلب با مسئوليت گريزي همراه خواهد شد.

6- به نظر مي رسد جلب مشاركت و همكاري در فرهنگ ايراني بيشتر براساس منافع فردي صورت مي گيرد تا براساس وفاداري به سازمان ها بنابراين در جلب انگيزش ايرانيان به مشاركت سيستم مديريت آمريكايي و تقويت فرهنگ وفاداري به حرفه و تخصص كارآمدتر خواهد بود.

در عين حال بايد براي رسيدن به فرهنگ مشاركت جمعي و پايبند بودن به ارزشهاي گروه و سازمان زمينه سازي فرهنگي بعمل آيد (مديريت ژاپني)

7- رهبري در سيستم مديريت ايراني لازم است به شكل تلفيقي از رهبري پدرسالارانه با قاطعيت رياست مآبانه اعمال شود تا در عين استفاده از روحيه احساسي و شرقي ايرانيان در جهت همكاري با رهبري و مديريت روحيه فردگرايي و نظم گريزي آنان مخل روند جاري امور نشود. (تلفيقي متعادل از مديريت ژاپني و امريكايي)

8- روحيه عدالت جويي ايرانيان ايجاب مي كند از خصوصيات تعبيض آميز مديريت ژاپني در مورد زنان و بعضي از گروههاي كاري خودداري شده ضمن تأمين حقوق اجتماعي و شهروندي افراد نظام شايسته سالاري در سيستم مديريت ايراني اعمال شود كه اين امر با مديريت آمريكايي كه به ظاهر به اصول دموكراتيك پايبندتر است سازگاري بيشتري خواهد داشت.

9- فرهنگ اسلامي و شيعي ايرانيان حاوي پتانسيلهاي عظيم و كارآمدي در جهت برانگيختن و بكارگيري نيروهاي جمعي و مشاركت و مسئوليت پذيري اجتماعي است كه نمونه آنرا در هيتئها و دسته جات مذهبي مشاهده مي كنيم و حتي شكلي از اين كاركرد قوي اجتماعي را در حركتهاي دموكراتيك از جمله انتخابات چند دوره اخير مشاهده نموده ايم. كه اين امر مي تواند از خصوصيات منحصر به فرد جامعه ايراني باشد. و بدون شك بكارگيري اين پتانسيل ويژه در تحولات اجتماعي مي تواند نقطه مثبت و متعادل كننده اي در مقابل فرهنگ عميق فرد گرايي ايرانيان باشد كه نبايد از ديد تئوريسين هاي مديريت ايراني دور بماند.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:27 منتشر شده است
برچسب ها : مديريت ژاپني – مديريت آمريكايي – مديريت Z و بحث در مورد امكان اعمال آنها در سيستم مديريتي جامعه ايراني,

 

همراه قو

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بنام خدا

تقديم به دوستاني كه كليد قلبم در صندوقچه رازهايشان پنهان است.

مرگ قو

دكتر مهدي حميدي

آفرينش آدم و حوا و روايتي از هابيل و قابيل

خداوند انسان را نيز مانند موجودات ديگر بصورت جفت آفريد تا براي هم موجب آرامش باشند. آدم تنهاي تنها در بهشت بسر مي برد و از نوع خود هيچكس را هم صحبتي نداشت تا با وي مانوس باشد، روحش سكون و آرامش نداشت، خداوند همدم و مونسي به نام حوا در كنارش آفريد. روزي آدم بدنبال يك خواب طولاني همينكه سر از خواب برداشت چشمش به زني افتاد كه بالاي سرش نشسته است، پرسيد تو كيستي؟ حوا پاسخ داد من همسر تو هستم، آفريده شدم تا مونس تو باشم. خداوند فرمود اي آدم خودت و همسرت در اين باغ زيبا مسكن گزينيد ولي به آن درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد. آدم و حوا وسوسه شدند و به آن درخت ميوه نزديك شدند و از بهشت به روي زمين اخراج شدند. خداوند در وجود انسان ميل جنسي را به او هديه كرد، كه براي بشر شامل دو هدف اصلي است هدف اول ارتباط با علم الحياة (بيولوژي) دارد و بقصد توليد نسل مي‎باشد و ديگري فرعي و براي رفع حوائج شهواني بوده و با حصول لذائذ انجام ميگيرد. كه ازدواج بخاطر هدفهاي فوق صورت مي‎گيرد بشرطي كه در مسير درست و حلال باشد. زماني كه آدم و حوا از ميوه ممنوعه خوردند و از بهشت رانده شدند در زمين سكونت كردند و خداوند توبه آنها را پذيرفت و اجازة زندگي روي زمين را به آنان داد، آنها صاحب فرزنداني شدند هم دختر و هم پسر، دو تن از پسران آدم خواهان يكي از خواهرانشان شدند يعني زماني كه هابيل و قابيل به سن ازدواج رسيدند. لذا خداوند به حضرت آدم امر كرد كه هابيل و قابيل بايد هدايايي را بياورند و هديه اي كه قبول واقع شود صاحب آن هديه «شوهر» خواهرش خواهد بود. هابيل دامداري مي نمود و قابيل كشاورزي، هابيل يكي از بهترين بره هاي خود را جدا كرده و قابيل چند خوشه خشكيده گندم را انتخاب و روز امتحان هر دو بالاي يك بلندي مي‌روند، بادي وزيدن گرفته و بره را از دست هابيل مي برد يعني هديه هابيل مورد قبول واقع شده و دختر براي اوست. قابيل از فرط عصبانيت با سنگي بر سر برادر خود زده و او را مي كشد چون كمي از او بزرگتر بود قدرت بيشتري داشت، حالا او نمي دانست با جنازة برادر چه بايد بكند. خداوند دو كلاغ را در حال نزاع فرستاد، يكي از آنها ديگري را كشت و زير خاك دفن كرد، قابيل نيز همين كار را با جنازة برادرش كرد و او را دفن كرد، پنهاني به نزد خانواده رفته دست خواهرش را مي گيرد و از آنجا فرار مي كند و در جاي ديگري از زمين صاحب كودكان و نسلي ديگر از انسانها مي شوند.

كتاب آدم و حوا اثر بي آزار شيرازي

زن در جاهليت عربستان:

يكي از وحشتناكترين رسوم و عادتهاي شوم دوران جاهليت دختركشي بود، آن هم در زشتترين صورت يعني زنده بگور كردن يا گردن زدن و يا از بالاي بلندي به پائين پرت كردن فرزندان دختر. آنان دختران را در رديف حيوانات قرار مي دادند، بي عفتي و بي ناموسي در حدي بود كه به طور آزاد و رسمي بينشان نكاح چند تايي صورت مي گرفت، يعني مردان با قدرت مالي خود هر چند زن كه
مي خواستند اختيار مي كردند و زنان نيز در اختيار هر فردي قرار مي گرفتند، زناني هم بودند كه بر سر در خانه هاي خود پرچمي يا علامت و نشانه اي به اين عنوان نصب مي كردند، و اگر فرزندي مي آوردند مدعيان را همراه قيافه شناسان جمع مي كردند، قيافه شناسان كودك را شبيه هر كدام از مردان
مي دانستند او را به عنوان پدر كودك معرفي مي كردند. در چنين شرايطي پيامبر پا به عرصه وجود گذاشت و با خواست خداوند توسط عبدالله نوري پاك به رحم آمنه منتقل شد تا پيامبر به دنيا آمد.

كتاب: سيره چهارده معصوم محمد مهدي اشتهاردي

ازدواج پيامبر (ص) و خديجه (س):

خديجه از خاندان قريش، بانوئي بسيار پاكدامن و ارجمند بود، او دو شوهر كرد، هر دو از دنيا رفتند، و اموال بسياري از آنها از طريق ارث به او رسيد، ثروت او از حد و مرز مي گذشت. همواره كاروانهاي بازرگاني او در شام و يمن و طائف، در حركت بودند، عموي خديجه از دانشمندان و كشيشان مسيحي بود و همه كتابهاي آسماني را خوانده بود، او نشانه هاي پيامبري را در وجود پيامبر اسلام ديده بود، خديجه توسط او به مقام پيامبر آگاه شده بود، و خود او نيز روش پاك و امانت داري و صداقت او را مشاهده كرده بود، از اين رو مجذوب و شيفته بي قرار پيامبر (ص) شد و تصميم گرفت با پيامبر ازدواج كند، در اين وقت پيامبر (25) سال داشت ولي از سن خديجه (40) سال مي گذشت. پيامبر با وساطت عمويش ابوطالب پدر علي (ع) وسايل ازدواج با خديجه را فراهم كرد، خديجه بسيار فداكار و مهربان بود و همه ثروتش را در اختيار پيامبر گذاشت تا در راه هدفي بزرگ به مصرف برسد. پيامبر سال فوت خديجه را «سال غم» ناميد پيامبر مي فرمود: خديجه وقتي به من پيوست كه همه از من دور مي شدند، او در راه اسلام، هرگز مرا تنها نگذاشت، همواره از من حمايت كرد، خدا او را رحمت كند كه بانوي پر بركتي بود. حضرت فاطمه (س) حاصل چنين ازدواجي بود.

سيره چهارده معصوم

ازدواج علي (ع) و فاطمه (س):

خواستگاران بسياري براي حضرت فاطمه آمدند نزد پيامبر خدا ولي حضرت محمد و فاطمه (س) حضرت علي را برگزيدند. حضرت محمد به علي (ع) فرمودند چه چيزي را مهريه قرار ميدهي، علي (ع) فرمود شمشير و اسب و زره و شتري براي كشيدن آب از نخلستان دارم. پيامبر فرمود شمشير و شتر و اسب براي خودت لازم است براي جنگ با مشركان و كشاورزي و زندگي، فقط زره مي ماند كه من آن را به عنوان مهريه زهرا (س) مي پذيرم حضرت علي زره را 480 درهم قطري فروخت به حضرت محمد داد و او را نيز با اين جهازيه حضرت فاطمه را تهيه كرد. امام صادق مي فرمايند: اگر خداوند علي را براي فاطمه (س) نمي آفريد، در سراسر زمين از حضرت آدم گرفته تا تمام انسانهاي بعد از او، همسر همتايي براي فاطمه (س) پيدا نمي شد. پيامبر از پولي كه حضرت علي به او داد وسايل زير را به عنوان جهاز راهي خانه علي (ع) كردند: پيراهن يك عدد – روسري يك عدد – چادر مشكي عربي يك عدد – بقچه بافته شده از ليف خرما – دو عدد متكا – پرده پشمي – حصير – آسياب دستي – طشت مسي- كاسه سفالي – مشك آب – آفتابه سفالي – فرش پوستي – عباي سفيد – ظرف آب خوري . هنگامي كه اين وسايل ساده و بي آلايش را به حضور پيامبر آوردند اشك در چشمانش حلقه زد و سر به آسمان نمود و گفت: خدايا به زندگي قومي كه گرانمايه ترين ظروفش سفالي است بركت بده. در حديثي نقل شده است كه: حضرت فاطمه (س) بعد از وفات رسول خدا (ص) هرگز لبخند نزده بود جز زماني كه تابوت پوشاننده را ديد از خوشحالي خنديد و فرمود: اين تابوت چقدر زيباست كه مانع مشخص شدن حجم بدن مي شود. گويي ايشان از چگونگي حمل جنازه زنان در مدينه ناخرسند بودند چون آنها بدن زن را روي چوبي بدون ديواره مي نهادند به طوري كه حجم بدن زن را نمايان مي كرده است و با ديدن تابوت پوشاننده خنديده بودند.

كتاب: سيره چهارده معصوم

انگيزه هاي ازدواج و عوامل بازدارنده ازدواج:

غريزه بقاي نسل، انگيزه تكامل نسل، نياز جسمي، ميل داشتن استقلال، بر آورده نيازهاي عاطفي و انگيزه رفع تنهايي از انگيزه ازدواج مي باشند و عوامل بازدارنده ازدواج در دختران و پسران نيز مي تواندشامل: ازدواج را زود دانستن (يعني معتقد است در آينده با كسب آمادگي هاي لازم و امكانات بيشتر ازدواج كند، زندگي آرام، راحت و طبيعي تري خواهد داشت) دنبال كردن اهداف مهم تر، اعتقاد به داشتن زندگي آزاد، شكست در عشق، اختلالات رواني – جنسي و افسردگي ، بدبيني، افراد وسواسي، و وابستگي بيمارگونه به خانواده، باشد. لذت زندگاني در مجاهده است بايد با حقايق روبرو شد و بجاي افسوس و آه با نيروي سعي و همت اشكالات را كه بر سر راه كاميابي است از ميان برداشت. از حقيقت به خيال پناه بردن و در پس زانوي غم نشستن، بيماري ناكامي را درمان نميكند.

ازدواج مطلوب آن است كه زن و شوهر يكديگر را شناخته حسن تفاهم دارند و هر كدام از آنها بهدف و وظايف خويش آگاهي داشته و در تامين زندگي و تهيه سعادت خانوادگي تشريك مساعي مي نمايند.

كتاب: روانشناسي عمومي دكتر حمزه گنجي

انتخاب همسر و ازدواج از نظر اسلام:

در اسلام خانواده محبوبترين بنياد اجتماعي است. تا آنجا كه تشكيل هيچ بنياني نزد خدا ارزشمند تر از تشكيل خانواده نيست و هر كه براي تشكيل خانواده اقدام كند و خود را از آلودگي به گناه برهاند، نيمي از دين خويش را از دستبرد شياطين محفوظ داشته است. پيامبر (ص) مي فرمايند ازدواج سنت من است هر كس از آن پيروي نكند از من نيست و مسلمان نيست و خدا نيز او را دوست ندارد. از نظر اسلام معيارهاي انتخاب همسر خيلي مهم مي باشد. چرا كه اولين و مؤثرترين قدم در موفقيت يك خانواده، دقت و بررسي كافي در مرحله انتخاب همسر است. تجربه نشان مي دهد كه ريشه بسياري از ناكاميها در خانواده ها نا آگاهي يا غفلت در همين مرحله است – اولين مسئله مهم ايمان و تقوا مي باشد: شخص با ايمان، به علت ارتباط قلبي با خدا فردي قابل اعتماد است و هر چه ايمان او قويتر باشد بيشتر مي توان به قول و تعهد او در امر ازدواج اعتماد كرد. اعتماد كردن به كسي كه فاقد نيروي كنترل كننده ايماني و اعتقادي است، غالباً به مصلحت نيست. دومين مسئله اخلاق خوب است: همسر بد اخلاق انسان را به پيروي زودرس مبتلا مي كند و زندگي كردن با انسانهاي بد اخلاق خيلي مشكل است. سومين مسئله مهم اصالت خانواگي مي باشد: پيامبر مي فرمايند از سبزة مزبله (زباله دان) بپرهيزيد يعني از زن زيبايي كه در خانواده بد زندگي مي كند. محيط خانه و دانشگاه دو عاملي هستند كه مي توانند جوانان را در راه تشكيل يك فلسفه زندگي صحيح و موافق با اصول اسلامي و انساني تربيت و راهنمايي نمايند. دختر و پسري كه به حد بلوغ رسيدند، مي خواهند اطاق مخصوص به خود داشته باشند تا بتوانند دور از چشم همه بخصوص خواهر يا برادر كوچكتر از خود فكر كرده و نقشه فعاليتهاي آينده خود را بكشند. يك فرد بالغ طبيعي بهيچ وجه حاضر نيست كه ديگران فكر كنند هنوز محتاج به كمك و راهنمايي است. بهمان نسبت اگر با پسر و دختر در اين سنين مانند اشخاص بالغ رفتار شود بهمان نسبت بيشتر به آنها اعتماد كرده و اگر مسئوليتي به آنان محول كنيم نتيجة بهتري خواهيم گرفت. احتياجات جنسي در اين سن ببالاترين مرحله خود ميرسد و شخص بالغ در جستجوي كسي است كه بتواند مسائل جنسي خود را بااو در ميان گذارد. ميل جنسي در زنان نسبت به اشخاص مختلف و ساختمانهاي بدني گوناگون متفاوت است و اين ميل ممكن است، ضعيف، شديد، و يا منحرف باشد. كه از آنها به سردي مزاج (بي ميلي جنسي كه دلايل گوناگون دارد) تحريكات شديد و شهوت انگيز و جنون شهوت (كه ريشه در بيماريهاي روحي دارد) نام مي برند.

كتاب معارف اسلامي

عشقهاي واهي و مجازي:

زناني كه از دور به شخصي علاقمند مي گردند و او را ايده‌آل خود دانسته و هميشه به عشق خيالي خوش بين مي باشند. در حاليكه اين خواب و خيال ممكن است هيچگاه به حقيقت نپيوندند. در ضمن شوهر در نظر اين قبيل زنان هرگز مانند نمونه دلخواه آنهاست و نزد آنان جلوه نخواهد داشت. اين نوع زنان عاشق سايه و خيالند و اغلب خود را دلبسته و فريفتة شعراي متقدم (قديمي) و خوانندگان مشهور و هنرپيشگان و بازيگران سينما و تلويزيون و يا ورزشكاران از قبيل فوتباليستها و غيره مي كنند ولي از نزديك شدن به آنان خودداري مي نمايند تا بد نام نگردند و همچنان در شيفتگي باقي بمانند. نا گفته نماند كه اين عاشقهاي دائمي هيچگاه بوصال نمي رسند. زن بيشتر حس ميكند، عميق تر دوست ميدارد، شجاعانه فداكاري مينمايند. عواطف و احساساتش رقيق تر و لطيف تر است. بخانواده و كانون زندگي خويش دلبستگي فراوانتر دارد و كمتر در صدد تجاوز بر مي آيد، و با تامين نيازمنديهاي انساني خود بحفظ آرامش خويش علاقمند ميگردد. زنان كمتر جاه طلبند و ندرتاً مرتكب جنحه يا جنايتي ميگردند. زن ممكن است خودخواه، بلهوس يا حسود باشد، ولي عواطف مادري را به تنهايي دارا مي باشد كه مرد اين مهم را ندارد. مثال بارز عشق را مي توان عشق شهريار دانست او پس از پنج سال تحصيل پزشكي يعني كمي پيش از اخذ مدرك دكتري به علت ناكامي در عشق كه خود آن را عشق مجازي مي خواند، پزشكي را رها مي كند و به شاعري مي پردازد و آثار جاويدان خلق مي كند او اين عشق را در غزل معروف «ناكامي» چنين بيان مي كند:

ناكامي

استاد «شهريار»

چه بسيار مردان و زناني كه در گوشه و كنار اين جهان در كنار همسر خود ولي دل در گرو عشقي واهي و مجازي دارد.

كتاب روانشناسي عمومي دكتر حمزه گنجي

در اين نزديكيها:

مسيحياني كه زن را شيطان مي دانند و تمام گناهان مرد را از زن مي دانند و در كتاب انجيل چنين نقل شده كه شيطان ابتدا حوا را فريب داد و حوا حضرت آدم را تا اينكه از بهشت اخراج شدند، اينان زن را مايه گناه دانسته و هرگز تن به ازدواج نمي دهند تا آخر زندگيشان مجرد باقي مانده و مي ميرند، مسلماناني كه چهار زن اختيار كرده و هر زن را با كمك زن قبلي به نكاح خود در مي آورند. قوميتهايي كه دختران بالغ را به مبالغي مي فروشند و مانند كالا با زن رفتار مي كنند و خريدار اين كالا صاحب آن شناخته مي شود. در قسمتهايي از آذربايجان هنوز هم دختر و پسر با هم فرار مي كنند و زندگي بسيار شاعرانه اي را شروع مي كنند در هند تمام مخارج عروسي از جمله جشن و تهيه جهازيه و خانه به عهده خانواده دختر مي باشد و چه دخترهايي كه از فرط فقر دست به خودكشي زده اند. در برخي فرهنگها با وجود چند فرزند والدين تازه ازدواج مي‌كنند اروپاي غربي، آمريكا و … . در كشورهاي اروپاي غربي و بخش هاي زيادي از قاره امريكا و حتي قسمتهايي از آسياي بزرگ روسپي گري يك شغل بوده و زنان براحتي مشغول اين كارند با مجوزهاي دولتي. آزادي هم جنس بازان در كشورهاي مثلاً پيشرفته يعني ازدواج و همراهي مرد با مرد يا زن با زن.و دست آخر اينكه اجاره كردن زن به توسط قرارداد فقط تا زماني كه فرزندي را براي كسي يا خانواده اي به دنيا آورد و قرارداد منقطع گردد در اصطلاح مادر اجاره اي. آيا براستي فلسفه ازدواج چيست؟ آيا براستي سن و سال در ازدواج و يا قانونهاي ديگر غير از قانونهاي خدايي و كتابهاي آسماني چه معنا و مفهومي دارند. چه بسيارند دختراني كه جوان يا نوجوان هستند ولي در دل دوستدار مرداني بوده اند خيلي از نظر سني بزرگتر از خودشان ولي از ترس حرفهاي ديگران و خجالت كشيدن از ديگران اين مسئله را پنهان داشت و تا آخر عمر در خاطرشان نگه داشته اند اي كاش اين دسته عشقشان را آشكار مي ساختند شايد از خوشبخت ترين ها مي گشتند. و يا پسر هايي كه عاشق زنان مسن تر از خودشان شده اند و يك تار موي آنها را به صد دختر جوان نمي داده اند ولي اين مسئله را عنوان نكرده اند و چه اشتباهي كرده اند شايد همانند پيامبر (ص) خوشبخت مي شدند. دوست داشتن و عشق واقعي و تكيه دادن بر كسي كه انسان را خوشبخت مي كند سن و سال نمي شناسد. براستي كه اين جهان، جهان شگفتيهاست و انسان بوجود آوردة تمام زيباييها و زشتي هاي اين جهان است.

مطالب: مجيد غلامپور

چرا مردي شيفته زني مي شود:

دوست داشتن بمعني لذت بردن است از ديدن، لمس كردن، بوئيدن چيز دوست داشتني. اين عقيده استاندال نويسنده معروف فرانسوي است. اما اين نويسنده نمي گويد كه اين چيز دوست داشتني بايد داراي چه خصوصياتي باشد كه حقيقتاً دوست داشتني شود و در دل دوستدار خود ايجاد لذت نمايد. اين هم از زيركي و نكته سنجي استاندال است، زيرا او به خوبي مي داند كه علائم مشخصه زيباي آنقدر متفاوت و متغير است و تحت شرايط مختلف با يكديگر فرق دارد كه نميتوان اين علائم را مشخص و بيان كرد. عوامل و علائم زيبايي براي هر ملت و مملكت و محيط وقتي براي هر فرد انساني فرق دارد. هر روز هزاران مورد پيش مي آيد كه مردي عاشق زني مي شود. اما كسي نمي تواند پرده از اين راز بردارد و بفهمد كه چرا و به چه دليل دودلداده نسبت به هم عشق پيدا مي كنند. آيا چه عاملي در وجود فلان زن هست كه مردي را عاشق و بيقرار مي سازد و او را بجنبش و تلاش وا مي دارد، تا موانع را از پيش بردارد او را بهمسري خود اختيار كند. باين سوال كسي نمي تواند جواب روشني بدهد. بخصوص وقتي كه آدم با مواردي روبرو مي شود كه مي بيند، فلان مرد دل به زني باخته است كه نه تنها به چشم شخص ديگر زيبا نيست بلكه بي ريخت و حتي غير قابل تحمل است. از اين قبيل موارد زياد است كه براستي محبوبة انتخابي بسياري از مردان حتي با شرايطي معمولي و اصول اوليه زيبايي شناسي هم جور در نمي آيد. چه بسيار موارد پيش آمده است كه يك عكس و تصوير، يا حتي يك مجسمه سنگي باعث شده است كه بيننده اي را عاشق صاحب آن عكس و مجسمه كند. چندي قبل يك جوان عكس دختري را پشت ويترين يك عكاسي ديده و چنان بصاحب ناديده اين عكس دل باخت كه چندين سال براي پيدا كردن و بدست آوردن او به تلاش مي پردازد و موقعي او را يافت كه دختر تهيه عروسي خود را ميديد، ولي وقتي از ماجراي تلاشهاي چندين ساله عاشق صادق خود آگاهي يافت . تحت تاثير اين عشق شديد قرار گرفت و با اين جوان ازدواج كرد. اين افسانه يوناني خيلي شهرت دارد، پيگايون مجسمه سازي بود، سالها زحمت كشيد و از عاج مجسمه زن زيبايي ساخت بعد در مقابل زيبايي شگرف اين مجسم چنان شيفته شد كه الهه عشق برحم آمد و به اين مجسمه جان داد و مجسمه ساز به وصال معشوق خود رسيد. البته چنين ماجرائي فقط افسانه مي تواند باشد. حقيقت ندارد، ولي از اينكه نگاه در ايجاد عشق، يكي از موثرترين عوامل است، ترديدي نيست. نگاه نه تنها مي تواند حامل اشارات عاشقانه باشد، بلكه مي تواند حالت عاشقانه ايجاد كند، بعضي زنها وقتي با چشم نيمه باز به نگاه خود زيبايي و نفوذ مي بخشند، مي توانند مردي را در مقابل خود بزانو در بياورند. از نگاه گذشته صدا نيز يكي ديگر از عوامل ايجاد عشق است، زير و بم صدا يك لهجه بخصوص، حتي گاهي مختصري تُك زباني حرف زدن، مي تواند دل مرد را بهيجان در آورد، الكساندر دوما مينويسد كه هنرپيشه اي بملاقاتم آمد از اطاق مجاور صداي زني را كه منشي من بود را شنيد، هنرپيشه بمحض شنيدن اين صدا حرف خود را قطع كرد و با اشتياق بصداي منشي گوش داد. پس از اينكه او را به منشي ام معرفي كردم هفته اي نگذشت كه آندو با هم عروسي كردند. اين يكي از مواردي است كه نشان مي دهد چگونه مرد با نظر اول يا بهتر بگوئيم با شنيدن صدايي عاشق مي شود. نقش عمده اي را كه صدا در ايجاد عشق و علاقه دارد ميتوان از علاقمندان زيادي كه خوانندگان خوش صدا دارند فهميد. بوي تني كه براي مردي دل انگيز است ممكن است مرد ديگري را آزار دهد بخصوص بوي عرق تن در روابط زناشوئي تاثير عميق دارد و همين طور بوي لباس هاي طرف مقابل به همين جهت است كه از دير زماني عطرهاي گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. عطرهاي مطبوع دو اثر خوب دارند: هم بوهاي نا مطلوب عرق را از بين مي برد و هم ميل برميانگيزد) ماركينز دوپمپادور تا وقتي زنده بود يعني تا چهل و دو سالگي معشوقه لوئي پانزدهم با اينكه باقي ماند. چرا كه لويي پانزدهم مي توانست كس ديگر اختيار كند ولي نتوانست. اين زن هزينه زيادي هر سال براي خريد عطر صرف مي كرد و همين عطرها در تحكيم رابطه طولاني عاشقانه او با لويي پانزدهم سهم موثري داشت. از اين ها گذشته طرز آرايش و لباس پوشيدن هم در ايجاد عشق و جلب علاقه موثر است. بسياري از مردان دوست دارند زن مورد علاقه شان به تمامي معني زن باشد و از زني كه مثل مردها لباس ميپوشد، مثل مردها راه مي رود و حرف مي زند بيزارند، معمولاً لباسهاي پر زرق و برق، لباس هايي كه تن را به طور نيمه عريان نمايان مي‌سازد، توي ذوق مي زند. آنچه مسلم است لباس ساده و پوشاننده رغبت انگيزتر است براي هم مرد و هم زن. با وجود نكاتي كه شرح داده شد تا زماني كه علم روانشناسي علت ايجاد عشق و علاقه مرد را نسبت به زن روشن نكند بايد صريحاً گفت راز عشق، يعني رازي كه مردي را برمي انگيزد تا بزني دل ببازد و او را بهمسري انتخاب كند بصورت يك راز مبهم باقي است.و هنوز فلسفه و دانش با آن دست نيافته و همين قدر معلوم است كه از لحاظ عشق «آن» در هر معشوقي يا زني وجود دارد و حافظ خوب اين نكته را دريافته است:    

مطالب: كتاب سلامت فكر

بحران داماد در ده سال آينده در ايران:

مدير كل دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي كشور معتقد است كه بي برنامگي در امر ازدواج جامعه را اكنون با مازاد 790 هزار دختر در سن ازدواج مواجه كرده، در 10 سال آينده ما با كمبود 6 ميليون روبرو خواهيم بود. يعني در برابر يك مرد تحصيلكرده 15 زن تحصيلكرده خواهد بود. در كشور چين 25 ميليون مرد بيش از تعداد زنان است. در كشور يونان هم اكنون دختران در سن ازدواج به حدي تعداد كمي را شامل مي‎شوند كه مردان آمادة ازدواج جايي براي انتخاب ندارند يعني مازاد داماد دارند و جوانان يوناني از كشورشان به ديگر نقاط جهان مسافرت مي‌كنند به اميد يافتن همسر و زني مناسب اين هم يكي ديگر از شگفتيهاي جهان آفرينش.

مطلب: جرايد

چند نكته:

در اين پايتخت غالباً قيافه ها گرفته و چهره ها مغموم است از كارفرماي ميليونر تا كارگر تنگدست همه فاقد نوعي نشاط باطني هستند و همه مي نالند و شكوه دارند، در كوچه ها و خيابانها در منازل و مجالس غالب مردم عبوس و اخمو و افسرده بنظر مي رسند مثل اينكه نشاط و شادماني از ميان ما ايرانيان رخت بربسته است. بايد سعي كنيم روحيه خود را آماده كنيم تا از نشاطي كه محيط مان را در بر گرفته استفاده كنيم براي بهره مندي از شادي اين چند نكته را رعايت كنيم: ثروت را موجه سعادت ندانيم بلكه آنرا از وسائل تحصيل شادي بشناسيم. پيش از وقت خوب و بد هر چيز را در نظر بگيريم تا از پيش آمد خلاف آن متاثر نشويم. هيچكس و هيچ چيز را بدون عيب تصور نكنيم و بدانيم كه خلقت انسان كامل نيست و حتماً همه ما داراي نقايص و معايب فراوان هستيم. با گذشت باشيد، گذشته را فراموش كنيد و توجه خود را به آينده معطوف داريد. لذايذ طبيعي را بر هوي و هوس مقدم بشماريد. لذت ببريد ولي بحدي كه متعاقب آن رنج و زحمتي براي خودتان و ديگران فراهم نسازيد. هر پيش آمدي قابل جبران است. اگر به بليه اي دچار شديد تسليم باشيد و عاقلانه راه چاره را بينديشيد. نشاط و شادي در نهاد هر فردي هست ولي بايد آن را تربيت و تقويت كرد، نگراني و اندوه موجب پيري و زوال است و بايد با آن مبارزه كرد.

مطلب: مجيد غلامپور

همسرداري

همسر داري مهارتي است كه زن و شوهر با شناخت توانمنديها، تفاوتها و حساسيتهاي يكديگر بتوانند به نيازهاي جسمي ، عاطفي، رواني و جنسي طرف مقابل پاسخ دهند، به طوري كه هر دو احساس رضايت خاطر نموده به آرامش نسبي دست يابند.

تفاوت هاي روانشناختي زنان و مردان در زندگي مشترك:

ميزان اعتماد به نفس زنان با احساس اطمينان آنان از (دوست داشته شدن) رابطه مستقيمي دارد، در حاليكه مردان زماني از اعتقاد به نفس كافي برخوردارند كه بتوانند درخواستهاي همسران خود را بر آورده كنند. زنان دوست دارند براي حل شدن يك موضوع درباره آن صحبت كنند (حتي اگر وقت زيادي صرف نمايند) در حالي كه مردان اين عمل زنان را پر حرفي تلقي مي كنند. زنان دوست دارند كه شوهرانشان محبت خود را ابراز كنند و به آنان بگويند كه چقدر دوستشان دارند، اما مردان فكر مي كنند كه همسرانشان بايد بدانند كه (من فقط او را دوست دارم، نيازي به گفتن نيست). وقتي مردان از زنان خود حمايت مي كنند آنان را در حل مشكلاتشان توانمند تر مي سازند و به زندگي اميدوارتر و علاقه مند تر مي كنند. زنان فرمان بردن را دوست دارند ولي معتقدند اين فرمان بردن بايد عاشقانه باشد، در اين صورت حاضر به هر گونه ايثار و فداكاري خواهند بود. هنگامي كه مردان دير مي كنند، زنان با سؤالهاي (چرا دير كردي؟) (كجا بودي؟) در حقيقت دلواپسي و نگراني توام با عشق و علاقه را به همسر خود ابراز مي كنند، اما شوهران فكر مي كنند كه همسرانشان مي خواهند آنها را زير سوال ببرند و افرادبي مسئوليت و غير مطمئني جلوه دهند. وقتي شوهران فكر مي كنند كه براي زندگي و همسرانشان مفيد هستند، احساس ارزشمندي و توانمندي مي نمايند ولي زنان زماني اين احساس كه فكر مي كنند براي همسرانشان عزيز هستند. مردان پس از گوش كردن به صحبت هاي همسر خود بلافاصله مي خواهند مشكل را حل كنند، بنابراين به راهنمايي آنان مي پردازند، در صورتيكه شايد زنان فقط مي خواستند احساساتشان را بيان كنند. زنان ميزان ارزشمندي و علاقه شوهرانشان را به خود با ميزان بر آورده شدن خواسته هايشان محك مي زنند. مردان بايد سعي كنند خواسته هاي منطقي آنان را بر آورده كنند و يا آنان را با دلايل صحيح متقاعد سازند.

بروشور: انجمن اولياء و مربيان

كليدهاي برقراري ارتباط صحيح با خويشان همسر:

احترام به خانواده همسر. با خانواده همسر همانند خانواده خود رفتار كنيم. اجازه دخالت به هيچ يك از خانواده ها ندهيم و در صورت راهنمايي آنان از تجربه هاي آنان استفاده كنيم و تصميم نهايي را با مشورت همسر خود اتخاذ نماييم. در صورت بروز اختلاف از در ميان گذاشتن موضوع با نزديكترين خويشاوندان نيز پرهيز كنيم، زيرا اينكار موجب گسترش دامنه اختلاف مي شود. توجه به همسر خود در حضور خويشان و شركت دادن او در گفتگو ها. پرهيز از چشم و هم چشمي و حسادت فاميلي. به آداب و رسوم خانواده همسرمان احترام بگذاريم چنانچه برخي از آنها را صحيح نمي دانيم هرگز آنان را به خاطر پايبندي به آداب و رسوم فرد استهزا نكنيم. لازم است گاهي همسران به تنهايي به ديدار خانواده خود بروند. در صورت لزوم هر يك از همسران بايد بنحوي از افراد خانواده خود حمايت كنند.

 

برخي از مهارتهاي همسرداري

شاد باشيم- صبور باشيم- منطقي رفتار كنيم- كم توقع باشيم- مثبت نگر باشيم- خوش بين باشيم- يكدل باشيم- شنونده خوبي باشيم- مشوق همسر خود باشيم- به پيشرفت يكديگر اهميت دهيم- خوش قول باشيم- احترام به شخصيت يكديگر كنيم- ارتباط كلامي و عاطفي را حفظ كنيم- با هم مهربان باشيم- محبت پذير و قهرگريز باشيم- راستگو باشيم- محيط خانواده را باصفا كنيم- پابند به ارزشهاي ديني و اخلاقي باشيم- مشورت كنيم- قدرشناس باشيم- احساس مسئوليت كنيم- برنامه ريزي كنيم- براي پيشنهاد همسر احترام قائل شويم و خود را عقل كل ندانيم- فرمان ندهيم- از ازدواج خود اظهار پشيماني نكنيم- حتي به شوخي روي نقاط ضعف همسرمان انگشت نگذاريم- مقابله به مثل نكنيم- خود را به جاي همسرمان بگذاريم- روابط زناشويي را بسيار مهم بدانيم. گفتن كلمه دوستت دارم را براي همسرمان هرگز فراموش نكنيم.

               ماهي و غوك

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:26 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد همراه قو,

 

دانشگاه آزاد اسلامي

واحد  شهريار- شهر قدس

 

موضوع:

كارآفريني

 

نام استاد:

جناب آقاي نجف آبادي

 

نام دانشجو:

فاطمه مهردارساران

دل آرام اكرمي

 

بهار 87

 

 

 

 

 

 

تحقيقات بازاريابي

استان مازندران

در صنعت روغنهاي روانكار

تاريخچه

شركتهاي اقتصادي عضو حاضر بايستي در مورد استراتژيهاي بازاريابي و ماموريت ها واهداف خود بيشتر و بهتر بينديشند. بازاريابي شركت هاي اقتصادي امروز در محيطي انجام نمي گيرد كه رقباي ثابت و شناخته شده اي در آن وجود داشته باشند و يا مشتريان داراي ترجيحات و نيازهاي معين و با ثباتي باشند ،بلكه آنها در محيط هايي فعاليت مي نمايند كه رقبا به سرعت در حال تغيير بوده و پيشرفتهاي تكنولوژي ،قوانين و مقررات جديد از يكطرف باعث كاهش وفاداري مشتريان نسبت به محصول شده و از جانب ديگر خط مشي هاي بازرگاني شركتها و موسسات را كنترل مي نمايند و تحت الشعاع قرار مي دهند.

در گذشته شركتها مي توانستند با توليد كالا و عرضه آن به بازار با فعاليت هاي فروش و تبليغات وسيع موفق گردند . امروزه وضع تغيير كرده است زيرا خريداران با انبوهي از محصولات مواجه هستند و انتظارات آنها در مورد كيفيت كالاها و خدمات باگذشته تفاوت زيادي دارد با توجه به اين واقعيتها، خريداران ، كالاها و خدماتي را انتخاب خواهند كرد كه با نيازها و انتظارات آنها بيشتر مطابقت داشته باشد.

عليهذا با توجه به گستردگي بازار ونيازهاي آنها شركت هاي موفق ، صداقت ، درستي و احترام به مردم را از ارزش هاي اساسي شركتهاي خود اعلام مي كنند و شهرت و اعتبار خودشان را در گروه فعاليت صادقانه و يكپارچه در تمامي معاملات مي دانند و بدين صورت است كه مي توانند اعتماد و اعتبار مردم را كسب كنند. پس امروز بازاريابي فقط تحقيقات و تبليغات نيست بلكه فراتر از اين نامها وعمليات بوده و امروزه شركتهاي مطرح براي جايگاه معنوي خود در بين ملل مختلف مي انديشند و راهبرد تعريف مي كنند. شركهتاي موفق در ارضاء نيازهاي مشتريان خود در بازارهاي هدف بيشتر تلاش
مي نمايند و از نظر اين شركتها، « فلسفه بازاريابي»  بايستي در كل سازمان ها حاكم باشد( از توليد كننده تا مصرف كننده ). اما وظيفه بازاريان شركتها اين مي باشد كه بازارهايي را شناسايي كنند كه در ارضاء نيازهاي مشتريان، بهتر و موثرتر از رقبا باشد.

متاسفانه تا كنون در مورد مديريت بازاريابي به اندازه كافي و عملي در شركتهاي ايراني فعاليت نشده و بايد در اين مورد مانند كشورهاي پيشرفته تلاشهاي بيشتري بعمل آيد.

خوشبختانه گروه تحقيقات بازاريابي و بازرگاني شركت نشانه با حمايت هاي بي دريغ مديريت محترم آقاي سعيد علي نژاد ، در اين مسير گام نهاده اند و چنين شايسته است كه از ديدگاهها و تشويق هاي آن مديريت از گروه بازاريابي را مورد تحسين قرار داد.

مقدمه

با توجه به رشد روز افزون تكنولوژي و بهره گيري صنايع از تكنولوژي روز ، نياز به همگام شدن با شرايط تكنولوژي برتر روز به روز بيشتر مي گردد و در همين راستا توليد و عرضه روغنهاي روانكار با ويژگيهاي خاص مورد نياز مي باشد و شركتهاي مطرح در توليد روغن هاي روانكار در جهان مانند : شل – توتال – اني و .. در جهت رسيدن به حداكثر كيفيت و كارآيي دست به تلاش مستمر مي زنند.

عليهذا با عنايت به مزاياي كشور ايران در راستاي توليد محصولات روغن روانكار كه يك كشوري نفت خيز و داراي تكنولوژي قابل قبول در صنايع نفت و گاز مي باشد و از طرفي علاقه مند به سرمايه گذاري در جهت كسب علوم روز دنيا براي توليد محصولات با كيفيت و متناسب با نيازهاي مصرف كنندگان داخلي و خارجي و از طرف ديگر با توجه به توليد روغنهاي پايه با بهترين كيفيت در داخل كشور و وجود بازار مصرف بالقوه مناسب، شركتهاي خارجي را علاقه مند به همكاري سرمايه گذاري با شركتهاي توليد روغن در ايران را نموده است و اين امر باعث توليد بهينه محصول و توسعه محصول و تغيير الگوي مصرف شده است.

حال شركتهاي نفتي مطرح در جهان كه در زمينه توليد روغنهاي روانكار از قدمت تاريخي برخوردار هستند بر آن داشته است كه بصورت مشترك با شركتهاي نفتي ايران اقدام به توليد روغنهاي روانكار را كيفيتي متناسب با نياز بازار امروز را بنمايند.

جهت بالفعل كردن بازار، نياز به بررسي و تحقيقات جامع و علمي بازار ايران احساس مي گردد و شركت نشانه (نماينده  Aqip) با هدف رسيدن به رفع نيازهاي مصرف كنندگان كه نهايتا باعث فروش بهتر خواهد شد دست به بررسي و تحقيقات بازار در سطح استان مازندران نموده است.

حال كليه اطلاعات جمع آوري شده در مورد رقبا، نيازهاي مصرف كنندگان و .. و. استراتژيهاي لازم در مورد ورود به بازار و حفظ آن ، از طريق گروه تحقيقات بازاريابي شركت نشانه بصورت مكتوب و مستند بحضورتان تقديم مي گردد و اميد است در جهت شناخت بازار ايران و نيازهاي مصرف كنندگان حركتهاي مشابهي از طرف شركتهاي ارائه كننده اين محصول انجام گردد.

جغرافياي استان مازندران

استان سرسبز مازندران با وسعت 4/23756 كيلومتر مربع در شمال كشور ايران واقع شده است و اين استان 4/1 درصد مساحت كل كشور را شامل مي گردد و از حيث وسعت هجدهمين استان كشور است.

براساس سرشماري سال 1375 جمعيت استان 20602008 نفر بوده كه از ميان جميعت فوق 1202127 شهرنشين (2/46 درصد ) و 1399880 نفر روستانشين ( 8/53 درصد ) بودند.

متوسط نرخ رشد جمعيت در سال 1375 عدد 3/1 درصد مي باشد وبا فرض اينكه همان نرخ رشد تا به سال 1383 ثابت بوده باشد اكنون مي بايست جمعيت استان در سال 1383 تقريبا 673/2811 نفر مي باشد و نرخ رشد جمعيت شهر نشين در سال 5/2 درصد و نرخ رشد جمعيت روستا نشين 4/0 درصد بود.

استان مازندران در سال 1379 داراي 15 شهرستان و 36 شهر و 38 بخش و 104 دهستان و 3549 آبادي مي باشد و شهرساري مركز استان مي باشد و شهرستان بابل داراي بيشترين تعداد آبادي و شهرستان ساري وسيعترين شهرستان در مقايسه با ساير شهرستانها بودند. از كل جمعيت استان 52 درصد را زنان و 48 درصد را مردان شامل مي گردد و سهم جمعيت استان از كل كشور تقريبا 3/4  درصد مي باشد و سهم جمعيت شهري از كل جمعيت شهري كشور 26/3 درصد مي باشد و سهم جمعيت روستائي از كل كشور 6 درصد مي باشد.

آمارهاي استان :

-         تقريبا 80 درصد جمعيت استان با سواد هستند كه البته نسبت به كل كشور تقريبا داراي سهم يكساني است.

-          ميزان نرخ بيكاري درسال 77 تقريبا 66 درصد بود.

-         براساس سرشماري 1375 تعداد مسلمان 7/99 درصد ساير اديان و 3/0% جمعيت كل استان را شامل مي شوند.

-    براساس برآورد سال 1377 درصد هزينه خانواده شهري عبارتند از : 74/29 درصد هزينه يك خانوار را هزينه خوراكي و 73/48 درصد هزينه دخاني و 37/21 درصد هزينه غير خوراكي مي باشد.

-    از مجموع هزينه هاي غيرخوراكي يك خانوار شهري در سال 1377 مسكن با 6/37 درصد بيشترين و پوشاك 3/18 و بهداشت درمان 9/11 درصد وحمل و نقل 1/9 درصد را بخود اختصاص دادند.

-    وضعيت حمل ونقل : در سال 1379 از كل بار استان 8% با راه آهن و 92% با وسايل نقليه از طريق  جاده اي انجام شده است.

-    تعداد كل مسافران خارج شده از پايانه هاي حمل و نقل در سال 1379 تعداد 444/124/3 نفر بوده كه از اين ميزان 10 درصد با راه آهن و يك درصد با هواپيما و 89 درصد با وسايل نقليه برون استاني بودند.

شاخص بهاي كالا ها و خدمات مصرفي خانوارهاي شهري استان (100=1374)

در سال 78 شاخص بهاي كالا ها در استان 6/271 مي باشد و شاخص بهاي كالاها در كشور 6/198 مي باشد.

در سال 78 شاخص بهاي خدمات در استان 3/257 مي باشد و شاخص بهاي خدمات در كشور 4/216 مي باشد.

اطلاعات گردشگري در سه ماهه تابستان سال 1380

ميزان گردشگر بر حسب محور و نوع وسيله نقليه در سه ماهه تابستان سال 80

 

 

ميزان گردشگر بر حسب تحصيلات در سه ماهه تابستان سال 80

 

 

ميزان گردشگر بر حسب سن در سه ماهه تابستان سال 80

 

ميزان گردشگر بر حسب مدت اقامت در سه ماهه تابستان سال 80

 

ميزان مصرف بنزين

ميزان مصرف بنزين در سال 79 در استان  000/392/795 ليتر بود كه نسبت به سال 78 مقدار  4/8% افزايش داشته است  به فرض نسبت فوق را طي سالهاي گذشته ثابت فرض كنيم مورد مصرف سال 82 عدد 045/160/090/1 پيش بيني مي گردد كه براساس پيش بيني فوق مصرف روزانه بنزين در سطح استان سه ميليون ليتر برآورد مي گردد و با توجه به بررسي كه از منطقه بعمل امد ميزان مصرف روزانه در سال 83 مابين 3 ميليون تا 5/3 ميليون ليتر بوده است (بستگي به ميزان گردشگر دارد. )

ميزان مصرف روغن موتور :

اگر مصرف متوسط را 2/3 ميليون ليتر فرض كنيم و با فرض اينكه خود مصرف بنزين به ازاي 1000 كيلومتر 13 ليتر باشد و با توجه به بررسي بعمل آمده اكثريت مردم بطور متوسط در هر 300/3 كيلومتر اقدام به تعويض روغن ماشين خود مي نمايند لذا مي توان گفت كه در روز 7459 گالن 4 ليتري تعويض روغن در سطح استان انجام مي گيرد.

حضور و بسته بندي رقبا :

در استان مازندران كليه توليد كنندگان داخلي يا خارجي حضور فعال داشته كه تعدادي از آنها كه  حضور خوبي داشتند عبارتند از :

-    محصولات شركت بهران مانند بهران پيشتاز – بهران تكتاز – بهران رخش – بهران توان در  ظروف 4،1،20 ليتري  در بسته بنديهاي فلزي و پلاستيكي

-    محصولات كاسترول مانند  GTx و مگناتگ در بسته بندي چهار ليتري و يك ليتري  20 ليتري ( مخصوص ماشينهاي سنگين )

-    محصولات شركت شيل مانند : ‌Sheel SL , Shell plus , Shell Super , Shell RimulA  درسايزهاي 5 ليتري و 4 ليتري و يك ليتري در ظروف قرمز – زرد و آبي و  طوسي رنگ

-         محصولات شركت  Total مانند 5000 Total ، Total 7000 در بسته بندي فلزي و پلاستيكي

-          محصولات شركت كيلومولي در ظرف چهارليتري در سه رنگ

-         محصولات شركت نفتي پارس

-         محصولات شركتهايي كه روغنهاي تصفيه دوم توليد مي كنند ماند Bast  و ملت – قطران كاوه و …

-         محصولات شركت eni با نام سوپرآجيب در ظروف چهار ليتري به شكل خيلي محدود.

منابع موضوعات تحقيقاتي :

طي تحقيقات بازاريابي بعمل امده از 15 پايگاه تحقيقاتي در سطح استان مازندران در مورد آميزه هاي بازاريابي محصول ، به تفكيك و به شرح ذيل اعلام مي گردد:

1- حاشيه سود : حاشيه سود براي نماينده بين 7 الي 10 درصد از فروش مي باشد.

2- قيمت هاي فروش :‌

حاشيه سود براي تعويض روغنها 20%-16%‌از فروش مي باشد.

قيمت هاي جدول فوق به ريال مي باشد.

توزيع :

توزيع روغن موتور توسط نمايندگان آزاد انجام مي گرفت.

وسايل توزيع :

كليه پخش محصولات شركتهاي رقيب توسط خودروهاي شخصي نمايندگان انجام
مي گرفت.

ساختار فروش :

در مورد كاسترول وبهران ساختار فروش بصورت علمي بوده و در سطح بالايي قرار دارد و از مدير فروش ،مسئول منطقه ، مسئول ناحيه و .. استفاده مي گردد.

در هر حال شركتهاي موفق در بازار داراي روابط عمومي قوي، قدرت هاي مالي بالا، و ساختار فروش مي باشند.

خدمات :

-         در مورد خدمات قبل از فروش اولاً شركتهاي بصورت اعتباري دو ماه مي فروختند و شركت كاسترول  علاوه بر مطلب بالا از تحقيقات فروش نقدي ( به ميزان 4 درصد ) و تحويل درب نماينده ( كرايه حمل بعهده شركت كاسترول ) استفاده مي نمود.

 

 

خدمات درحين از فروش:

قبلا ايرانول بازاء تعويض هر گالن 4 ليتري به ميزان 360 ريال به تعويض روغنها پرداخت مي كرد.

خدمات پس از فروش :

شركت كاسترول قبلا براي فروشندگان( تعويض روغنها ) خود از كارتهاي تخفيف روي جعبه هاي كارتن استفاده مي كرد.

رسانه هاي تبليغاتي :

شركتهاي كاسترول و بهران از تبليغات تلويزيوني و نصب سردر و بيل بورد در حدوسيع استفاده مي كنند.

POS :

Pos هايي مثل تابلوي سردر ، تابلوي داخلي ، برچسب هاي داخلي ، لباس كار صددرصد مورد علاقه و توجه تعويض روغنها مي باشد.

هداياي تبليغاتي :

دستمال كاغذي و برچسب مشخصات تعويض صد درصد مورد توجه مصرف كنندگان و تعويض روغنها مي باشد.

ابزار پيشبردي :

اجراي مسابقات و همايش هاي علمي براي عوامل توزيع فوق العاده از اهميت زيادي برخوردار است.

ويژگيهاي محصول :

از ويژگيهاي محصول ،گرانروي بالا ، درجه روغن و زيبايي بسته بندي كاملا مورد توجه بود و سطح كيفي روغن (ApI) در مورد 60% از مصرف كنندگان توجه مي كردند.

-    علت فروش بيشتر روغن موتور بهران از نظر تعويض روغنها، آشنايي مصرف كنندگان ( قدمت بهران ) تنوع محصول و قيمت هاي مطلوب اين شركت مي دانستند.

-     70 درصد از مصرف كنندگان در مورد انتخاب نوع روغن از مسئولين تعويض روغنها سوال مي كردند و به نظرات آنها اهميت مي دادند.

-    تعويض روغنها  كيفيت روغن خوب را در عدم بوي نامناسب، گرانروي بالا
 مي دانستند و رنگ زرد روشن را براي روغن مناسب مي ديدند.

نحوه واگذاري سردر :

سردر از طرف شركتهاي كاسترول و بهران بصورت رايگان انجام شده است و اغلب به فروشگاههاي با قدمت بالا و موقعيت مناسب واگذار شده است.

علائم API :

مصرف كنندگان به علائم  ApI توجهي ندارند و آنها اطلاعاتي در اين زمينه  ندارند .

روغن موتورهاي 1 ليتري و 20 ليتري :

روغن موتورهاي 20 ليتري براي ماشين هاي سنگين مصرف دارد و روغن موتورهاي يك ليتري براي موتور سيكلت ها و سرريز خودروها مورد مصرف قرار مي گيرد.

 

سهم بازار محصولات رقبا :

سهم از بازار محصولات رقبا با توجه به تحقيقات تعويض روغنها و مصرف بنزين به تفكيك بشرح ذيل مي باشد:

مصرف بنزين 000/200/3 ليتر در روز بوده و با توجه به مصرف 13 ليتر بنزين در يكصد كيلومتر و با توجه به تعويض روغن در هر 3300 كيلومتر بشرح ذيل محاسبه
مي شود:

ميزان كاركرد خودورها در هر روز :             384/615/24 = 13/(100×000/200/3)

ميزان مصرف روغن به گالنهاي چهارليتري:                 7459 = (3300/24615384)

ميزان مصرف روغن به گالن در سال                           762/237/2 = 300×7459

حال با توجه به تعداد واحدهاي فروش روغن در بايگاه هاي تحقيقاتي كه بشرح ذيل است:

- كل فروش ( نمونه برداري )                             25/19 واحد             100%

- فروش روغنهاي متوسط القيت                14  واحد                 7/72%‌

- فروش روغنهاي خارجي و گرانقيمت        25/5 واحد               3/27%

اما به تفكيك رقبا، فروش روغنهاي متوسط در قيمت وگران تحت نام محصولات نسبت به فروش كل گالن عبارتند از :

با توجه به تحقيقات بعمل آمده از ميزان فروش كاسترول در طول يكسال به ميزان 1260000 گالن و با توجه به درصد بدست آمده از مصرف بنزين براي سهم بازار كاسترول و همچنين با توجه به ساير تحقيقات ميزان مصرف روغن موتورهاي مظروف به تعداد 1615384 گالن در سال تخمين زده شده و ميزان روغن موتورهاي فله اي به تعداد 622377 گالن خواهد بود.

 بنابراين سهم از بازار روغن هاي مظروف 8/27 درصد وروغن فله اي به ميزان 2/72 درصد خواهد بود.

پيش بيني فروش براي روغن موتور AgIP :

در صورت رعايت استراتژيهاي بازاريابي و تبليغات و .. پيش بيني فروش براي يكسال بصورت ذيل اعلام مي گردد.

سال اول :                000/48-000/64 گالن

سال دوم :               000/58-000/90 گالن

 لازم به يادآوري است كه بر خلاف پيش بيني اوليه كه تعداد تعويض روغنها بتعداد 2300 باب مغازه برآورد مي شد طي تحقيقات بعمل آمده از منطقه تعداد 700 الي 800 باب مغازه تعويض روغن فعال موجود مي باشد.

رقبا ( وضعيت رقبا در مورد محصول SG 20-50W)

جايگاه رقبا از نظر ويژگيهاي كالا يا محصول در مراحل مختلف منحني عمر محصول در ذيل مشخص گرديده است كه با توجه به اين جايگاهها ، استراتژي ها احتمالي از طرف رقبا در حال و آينده به تفكيك نام آنها آمده است.

 

 

 

 

 

 

شركت بهران :

شركت بهران با توجه به استراتژي هايي كه در بازار بكار مي برد و ضمناً با توجه به وضعيتي كه در بازار دارد، جايگاه محصول بهران تكتاژ و پيشتاز در مرحله بلوغ قرار مي گيرد و حال در ذيل به چند نكته از وضعيت اين محصول اشاره مي گردد:

1- ميزان فروش داراي رشد آهسته مي باشد.

2-سود از فروش محصول شروع به كاهش نموده است.

3- ميزان توزيع محصول قوي مي باشد.

4- نوع مشتريان اين مصحول دربازار انبوه قرار دارد.

5- رقباي اين محصول در حال افزايش است.

6- قيمت اين محصول در مقايسه با كيفيت مشابه در نمونه هاي خارجي ،كمترين است.

7- نوع پيام هاي تبليغاتي بيشتر به قصد تثبيت وفاداري و درگاهي اوقات به قصد ايجاد ترجيح مي باشد.

8- استراتژي بكار رفته ، توسعه محصول و دفاع از سهم بازار مي باشد.

 

 شركت Castrol :

شركت كاسترول با توجه به وضعيتهاي ذيل در انتهاي مرحله رشد قرار دارد.

-         ميزان فروش افزايش سريعي داشته است.

-         سود شركت با توجه به مقدار فروش وضعيت به ميزان حداكثر خود خواهد بود.

-         ميزان توزيع قوي مي باشد.

-         نوع مشتريان در بازار انبوه مي باشد.

-         رقباي زيادي در حال ورد به بازار مي باشد.

-         عدم رعايت قيمتهاي ارائه شده در مرحله معرفي محصول از طرف نمايندگان به عاملين فروش

-         هزينه هاي بازاريابي با عنايت به ميزان تبيلغات در حد بالايي مي باشد.

-         صفات محصول جديد ارائه شده نسبت به قبل در حال بهبود مي باشد.

-         نوع پيام تبيلغاتي به قصد ايجاد ترجيح مي باشد.

-         استراتژي بكار رفته از طرف  اين شركت ، توسعه بازار و حداكثر كردن سهم بازار و توسعه محصول مي باشد.

شركتهاي Agip , Total , Shell:

شركتهاي فوق با توجه به وضعيتهاي ذيل در ابتداي مرحله معرفي محصول قرار دارند :

-         ميزان  فروش پايين است.

-         سود منفي يا بسيار كم است.

-         توزيع بصورت پراكنده انجام مي شود.

-         نوع مشتريان در بازار پيروان مد ومحصول جديد هستند.

-         قيمت بالا مي باشد.

-         نوع پيامهاي تبليغاتي آگاهي دهنده مي باشد.

-         استراتژي مورد استفاده اين شركتها ، نفوذ در بازار و پر كردن زواياي خالي است.

عليهذا با توجه به وضعيت شركتهاي فوق كه در بالا مطرح شد قاعدتا بايد شركت بهران از استراتژي توسعه محصول و ايجاد نقطه عطف براي محصولات خود استفاده كند و اما شركت كاسترول از استراتژي توسعه محصول و دفاع از سهم بازار استفاده نمايد و اما Agip چگونه عمل خواهد كرد؟

مديريت بازاريابي استراتژيك

 در ماتريسs .w.o.t   نقاط قوت و ضعف مربوط به شركت و فرصتها و تهديدهاي مربوط به بيرون از شركت مشخص شده و بعد از آن استراتژي هاي بازاريابي براي هر شركت اتخاذ مي گردد.

 نقاط قوت شركت :

-         قيمت مناسب

-         سطح كيفيت مطلوب

-         عدم كم كردن روغن

نقاط ضعف  :

-         عدم بسته بندي مناسب از نظر رنگ و طرح

-          ناكفايي يا ضعف مجاري فروش و عدم سيستم فروش

-         عدم تبليغات و اگاهي مصرف كننده از ويژگيهاي محصول

-         عدم تناسب جايگاه محصول با كيفيت محصول

-         وجود مشكلات مالي

-         پايين بودن سهم بازار ( حالت تبعيت در بازار )

-         ضعف مديران در برنامه ريزي و كنترل و نظاير آنها

-         عدم تنوع محصول از نظر كيفيت

-         روابط عمومي ضعيف

فرصت ها :

-         گشايش بازار يا نفوذ در بازار

-         افزايش  مواردي مانند جمعيت ، شهرنشيني ، خودرو ،مصرف بنزين

-         موقعيت توريستي منطقه ( 10-8 ميليون مسافر در سال )

-          تغيير الگوي مصرف با توجه به بالا رفتن تكنولوژي خودروها

-         پايين بودن كرايه حمل كالا به منطقه

-         عدم تبليغات بعضي از شركتهاي رقيب

-         تصوير ذهني مثبت مصرف كنندگان به محصولات خارجي

-         بالا بودن حاشيه سود به تعويض روغنها

تهديدات :

-         ورود احتمالي رقباي جديد به صنعت

-         توسعه محصول از طرف رقباي قديمي

-         وجود كالاهاي رقيب يا جانشين

-         قدرت مالي رقبا

-         روابط عمومي قوي رقبا

-         اشباع محتمل الوقوع بازار

استراتژي پيشنهادي به Agip ( استراتژي هاي احتمالي )

 الف ) استراتژي نفوذ در بازار :

 شركت جهت فروش محصولات خود در منطقه بايد نمايندگان با سابقه و نمايندگان شركتهاي رقيب را جهت همكاري جذب نمايد چرا كه در اين صورت هم توانايي نمايندگان رقيب را كم كرده و از طرف ديگر براي خود نمايندگاني معتبر رادر نظر گرفته است.

ضمنا با عنايت به مرحله معرفي محصول كه هزينه هاي بازاريابي زياد است ، جذب نمايندگي كم هزينه ترين راه براي ورود به بازار مي باشد.

ب ) استراتژي هاي قيمت گذاري :

شركت بايد براساس كيفيت محصول جايگاه منابسي را براي محصول تعيين نمايد و براساس همين جايگاه قيمت گذاري نمايد كه در اين روش قيمت گذاري بر مبناي ارزش ذهني مشتري از محصول تعيين مي شود ، در اين روش هزينه به تنهايي مبناي قيمت گذاري نيست و اساس ، ارزش گذاري مشتري به محصول به هنگام خريد است.

و اصولاً استراتژي تنظيم قيمت براي تكميل روش فوق پيشنهاد مي گردد كه اين استراتژي عبارتند از : ( استراتژي ارائه تخفيف به خريدار )

1- تخفيف خريد نقدي

2- تخفيف مقداري

3- تخفيف فصلي

ج ) استراتژي توسعه بازار :

با توجه به وجود كانالهاي توزيع مطمئن ، كم هزينه و با كيفيت و از طرفي با توجه به بازارهاي دست نخورده از طرف شركت، اجراي اين استراتژي مي تواند كمك موثري در بالا بردن حجم فروش نمايد.

د ) استراتژي پيشبرد فروش :

به منظور افزايش مداوم فروش و توسعه عمليات تجاري در دو زمينه زير بايد اقدامات جدي صورت گيرد :

1-د) تبليغات و اطلاع رساني در مورد محصولات تا محصولات اعتبار و شهرت لازم را كسب نمايند.

2- د)  ارائه هداياي تبليغاتي ، برگزاري همايش هاي علمي باعث ارتباط عاطفي و صميمي با مصرف كننندگان نهايي و تعويض روغنها خواهد بود.

هـ ) استراتژي توزيع :

روشهاي توزيع شركت در صورت موجود بودن بايد ادامه يابد ولي در انتخاب نمايندگان يا توزيع كنندگان جديد ، موارد زير بايد مورد توجه واقع شود :

-         توزيع كننده از شهرت و اعتبار خوبي نزد بانكها ،مشتريان و ساير همكاران برخوردار باشد.

-          اطلاعات علمي ، حرفه اي ،تخصصي در مورد روغن موتور را دارا باشد.

-          نيروي فروش كافي در اختيار داشته باشد.

-         امار فروش قابل توجهي داشته باشد.

-         ساختار مالي نمايندگان كاملا قوي باشد.

و ) استراتژي آموزش  :

شركت بايد نيروهاي فروش آموزش ديده را آماده نمايد تا در جذب نماينندگان جديد و توسعه و كنترل و ارزيابي بازار اقدامات لازم را انجام دهند.

ز) استراتژي برنامه ريزي :

 شركت بايد داراي استراتژي ها ( قيمت گذاري و تبليغات و … ) و سيستم فروش واحدي متناسب با تعداد نمايندگان و وسعت بازار و حجم فروش اتخاذ نمايد و اصولا درچنين شرايطي مي توان به سود كافي براي اجراي ساير استراتژيها رسيد.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:24 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد كارآفريني,

 

 

 

 

استرس و فنون كاهش استرس

«بسمه تعالي»

استرس و فنون كاهش استرس

قرن بيست و يكم عصر شلوغي است. هياهو در ذهن نفوذ مي‎كند و آن را با همهمه اي از حواس پرتي ها انباشته مي سازد- مقوله هاي جديد، قطعات خبري دو طرفه، صداي انفجارآميز موسيقي، دوره هاي نمايشي مدام مكرر كه آسودگي بعد از اوج نمايش را به همراه نمي آورد، صرفاً اشتياقي را براي تخليه هيجاني روزانه ايجاد مي كنند.

آلدوس هاگزلي

سكوت، آزادي، آرامش، 01946 ، ص 24

رابطة بين استرس زندگي و آسيب شناسي رواني موسسة ملي بهداشت رواني نتيجه گرفته است كه زنجيرة متصل (رابطة) بين استرس (فشار) زندگي و آسيب شناسي رواني در نوشته ها به خوبي مورد حمايت قرار مي‎گيرد.

هر چند كاوش متداول تشريح آن است كه چگونه استرس زندگي سلامتي و آسودگي يك نفر را از بين مي‎برد.

به عنوان يك چهارچوب مفهومي (كلرمن و ويس من (1985، ص 56) يك تعريف كارا را از استرس و نامگذاري مربوطة آنرا تأمين كردند.

استرس : تغييرات رواني فرض شده، هيجاني يا جسماني بر اثر عامل استرس آور است.

استرس آورها: تغييرات محيطي پرفشار به ويژه از رخدادهايي كه نيازمند تغييرات در الگوها، خط سيرعادي كارها يا تعامل ها است.

پاسخ استرس: پاسخهاي رفتاري، رواني، هيجاني، جسمي يا شناختي كه در تلاشي براي از عهده برآمدن، وفق دادن يا باقي ماندن تجربه مي‎شود.

پيامدهاي سلامتي نامطبوع: مستعد بودن براي بيماريهاي جسمي يا اختلالات هيجاني به طور فزاينده.

نمودار 12-1

معادله اختلال عاطفي يا رفتاري

ميزان بروز اختلال عاطفي يا رفتاري= استرس + آسيب پذيري جسماني، عاطفي، اجتماعي و شناختي

مهارت از عهده برآمدن + حمايت اجتماعي + عزت نفس

استرس آورها يك تأثير تعديل كننده يا سبب ساز مي‎شوند كه با خصلت ها و عوامل شخصي در محيط اجتماعي تعامل مي كنند. (دورنوندودور نوند، 1985)

كنترل استرس، كاهش استرس و روندهاي آسودگي از استرس طرحهاي مداخله مي باشند. يك عمل مخاطره آميز آسيب شناسي رواني فرد با حضور استرس ضعيف كننده و معلوليت جسماني شدت مي گيرد، و اگر شخص داراي مهارت هاي قابل اعتماد باشد كه از عهده برآيد، داراي يك حس مثبت از خود باشد.

از بين مي رود و فرد وجود حمايت اجتماعي در محيط را مشاهده مي‎كند. از چشم انداز فرد، سلامتي مي‎تواند با معادله نشان داده شده در نمودار 12-1 ارزيابي شود. همچنين با يك معادله مشابه در محيطي متمركز در نمودار 12-2 نشان داده شده است، كه بر مخاطرة آسيب شناسي رواني در يك جمعيت متمركز است (آلبي، 1982).

آسيب شناسي رواني كمتر احتمال دارد كه در يك جمعيت واقع شود، اگر تمرينات اجتماعي شدن وجود داشته باشد كه رقابت اجتماعي، منابع حمايتي قابل دسترس در محيط، و فرصت هاي قابل دسترس براي افراد را آموزش دهد تا قيودات ساختاري، قيودات مثبت اجتماعي، و هويت هاي مرتبط با علايق مشترك اجتماعي را شكل دهد. هر دو معادله به هم وابسته هستند و نياز مهمي را براي اقدامات مربوطة استرس منعكس مي كنند كه چند بعدي هستند (الياس، 1989)

برخي از علائم استرس در نمودار 12-3 نشان داده شده.

استرس كار درماني :

روان درماني اغلب براي پزشكان ايجاد استرس مي‎كند. در ميان پراسترسترين جنبه هاي درماني برطبق نظر هلمن، موريسن و آبراموويتز (1986) شك دربارة تأثير گذاري خود، مشكلات در برنامه ريزي، درگير شدن بيش از حد در كار، كاهش يافتگي و دشواري داشتن مديريت برقراري ارتباط با مراجعان بود.

نمودار 12-2

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت = استرس آورها + عوامل مخاطره در محيط

تمرينات اجتماعي سازي + منابع حمايت اجتماعي + فرصت ها براي ارتباط

علائم استرس

نمودار 12-3

عصبانيت                                                       يبوست يا اسهال

دردهاي عضلاني                                            كاهش شهوات جنسي

افزايش يا كاهش اشتها                                     فشار خون بالا

مصرف زياد دخانيات                                      خشكي دهان

اختلال در خواب                                             برآشفتگي

افزايش تعرق                                                  بيحالي‌ورخوت‌يا خستگي

لكنت زبان يا گيري زبان                                   دستهاي سرد و مرطوب

حالت تهوع يا اختلال روده اي و معده اي            افسردگي

دندان قروچه كردن                                          ترس، اندوه يا اضطراب

اختلالات پوستي                                             بي قراري

گريه هاي دوره اي                                          علائم ديگر

پنج نوع از رفتار مراجعان كه باعث بيشترين استرس براي درمانگران مي‎شوند تهديد به خودكشي، مقاومت، بيان احساسات منفي، رفتار تهاجمي و اعمال وابسته به آسيب شناسي درماني بودند.

به طور متداول، نگراني زيادي براي جوان آمريكايي در مورد خودكشي، سوء استفادة جنسي، دشمني، افسردگي، بدكاري خانوادگي، بارداري در بين جوانان 13 تا 19 ساله، ويروس ايدز، بزهكاري، و درجات محروميت اجتماعي رو به تصاعد، نياز بحراني براي بزرگسالان مسئول را نشان مي‎دهد تا ارتباطات نزديك، درخور توجه را با افراد جوان برقرار سازند. استرس تضعيف كننده به همراه همة اين شرايط است، كه به نوبة خود پيامدهاي سلامتي نامساعد را به وجود مي‎آورد (ويليام تي، كميسيون كمك مالي كار، خانواده، و شهروندي، 1988)

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني

در صورت انگيختگي باور نكردني هيجاني، خشم، غمگيني، وحشت زدگي، اندوهگيني، تضاد، انتظار مي رود كه درمانگر بي تفاوتي، استقلال، تحمل ناكامي، همدلي، هوشياري، علاقه، كنترل تكانه را بدون احساس ضعف، محروميت و انزوا، نشان دهد. گويي چنين خواسته هايي كافي نيستند، ما همچنين قرار است هنگاميكه به خانه مي رسيم جذاب و سرحال باشيم، از آنجا كه دوستان و خانوادة ما كار ما را مي دانند، توقعات بيشتري دارند كه ما به طور سنگدلانه صبور، بخشنده و مصالحه گر باشيم در طي لحظاتي كه آنها سبب مي‎شوند كه ما در نبرد قفل شويم. زيگموند فرويد نامه هاي كامل زيگموند فرويد به ويلهلم فيليس

1887-1904 چاپ شده بوسيلة ج. م. ماسون، 1985، ص 104

بهبود ارتباطات با محيط خود

اختلال هيجاني فصلي:

اختلال هيجاني فصلي (SAD) يك اختلال حالتي است كه با افسردگيهاي ويژه در پائيز و زمستان ديده مي‎شود كه با دوره هاي غيرافسردگي در بهار و تابستان متناوب است (رزنت هال، سك، كيلين، لويي، گودوين، داون پورت، موئلر، نيوسام و ور، 1984)

كارشناسان معتقدند كه 10 ميليون آمريكايي ممكن است شديداً به اين علائم مبتلا باشند، نظر به اينكه 25 ميليون نفر ديگر ممكن است به درجات خفيفتر از آن رنج ببرند. (رزنت هال و ور 1987) معيار عملياتي ذيل را براي تشخيص اختلال هيجاني فصلي در نظر گرفته اند.

1-  تاريخچه اي از حداقل يك حادثه ضمني عمده مربوط به افسردگي، بر طبق نظر اسپيترز، انديكات و رابينز (1978)

2-  افسردگي هايي كه به طور منظم در پائيز و زمستان واقع مي‎شوند. (حداقل 2 افسردگي كه در طي زمستانهاي پي در پي واقع شوند) كه با دوره هاي غيرافسردگي در طول بهار و تابستان متناوب است.

3-   نداشتن هيچ اختلال رواني عمدة ديگر

4-   هيچيك از متغيرهاي رواني- اجتماعي براي تغييرات منظم در اين حالت به حساب نيايد.

اين معيارها تغيير يافته اند و در DSM- IV (انجمن موسسه روانپزشكي آمريكايي، 1994 به عنوان الگوي فصلي نشان داده شده اند.)

يك نشانه كه ممكن است هر اختلال حالتي را بيان كند افسردگيهاي فصلي با منظومه اي متمايز از علائم همراه است.

مانند: خواب زدگي، پرخوري، ولع خوردن شيرينيجات، اضافه وزن، خستگي، و كناره گيري از جامعه. آن به وسيلة نور معيوب بوجود مي‎آيد و به يك درمان تازه، نور درماني پاسخ مي‎دهد. محققين يك ارتباط قوي را بين فصلها و ميزان بروز افسردگي ها، شيدايي (ماني)، خودكشي ها، و اقدام به خودكشي را نشان داده اند.

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني

نور مصنوعي روشن تاثيرات ضدافسردگي بر SAD دارد. اثربخشي نور در درمان SAD نخست به وسيلة محققين در موسسة ملي بهداشت رواني در اوايل دهه 19800 نشان داده شده است.

مراجعاني كه بخاطر SAD درمان مي‎شوند به طور نمونه روزي دو ساعت نور دريافت مي كنند.

منبع نوري كه بسيار مكرر استفاده شده است چراغ فلوئورسنت با طيف كامل بوده است (ويتاليت، شش پاورتويست) همچنين مي‎توان 8 لولة منظم 40 وات را كه به درون يك سطح ثابت فلزي چهارگوش فرو مي رود، تقريبا به اندازة 4*2 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/3 سانتيمتر] ، با يك سطح منعكس كننده، در پشت آنها، را به كار گرفت.

شدت نور بايد 5 تا 10 بار روشنتر از نور معمولي اطاق باشد مراجعان صرفاً نزديك جعبة نور مي نشينند در حاليكه نورها روشن و چشمها باز است.

رزنت هال، كارپنتر، جيمز (1986) عقيده دارند كه نور روشن ممكن است با بازداري تراوش ملاتونين تاثيرات ضدافسردگي را اعمال كند، لويي، سك و ميلر (1987) عقيده دارند كه نور تاثيرات ضدافسردگي خود را به وسيلة خواص مرحلة جابجايي خود به صورت 24 ساعته اعمال مي‎كند. فرضيه اي كه در حال تحقيق است.

به علاوه به نظر مي رسد كه گويي برخي افراد قابليت انعطاف پذيري در مقابل يك مادة شيميايي اعصاب را دارند (شايد به طور ژنتيكي معلوم شده باشد) كه در صورت فقدان نور كافي، نور محيطي تغييرات رفتاري ديده شده در SAD را ايجاد مي‎كند.

نور روشن كه احتمالاً از طريق چشم و فرضاً از طريق فرافكنيهاي مربوط به هيپوتالاموس شبكيه اي عمل مي‎كند قادر است كه اين نابهنجاري شيميايي را از بين ببرد اگر نور به حد كافي شدت داشته باشد و به طور منظم و براي مدت كافي مورد استفاده قرار گيرد (رزنت هال، 1989، ص 3)

نور مصنوعي روشن قادر است تا زمان دوره هاي بيست و چهار ساعته در انسان را تغيير دهد كه ممكن است در شرايط دوره هاي بيست و چهار ساعته نابهنجار مانند تأخير جت، خستگي كار نوبتي يا واكنشهاي مزمن مثلاً در نشانگان مرحلة خواب دير شده (بيخوابي) و SAD مفيد باشد، محققان موسسة ملي بهداشت رواني درمان موفقيت آميز با استفاده از چراغهاي فلئورسنت با طيف كامل كه بر روي زمين قرار دارند را نشان داده اند.

چراغ روشن علائم SAD را از طريق تناوب ها، توليد هورمون و شيمي بدن از بين مي‎برد.

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس

فنوني مانند تمرين آرميدگي در حال پيشرفت عضله، بازخورد زيستي، خواب مصنوعي به خود، تنفس موزون و تمرين مي‎تواند موجب آسوده سازي شود.

تمرين آسوده سازي مي‎تواند انگيختگي فيزيولوژيكي را كاهش دهد و تاثيرات استرس مزمن را كاهش دهد چندين تكنيك تعمقي براي اهداف درماني مورد مطالعه قرار گرفته است (بنسن، 1974، گلدمن، شوارتز، 1976، هيدر، 1985، ماهارش 1972)

مراقبه

با آسوده سازي بدن و آرام ساختن ذهن مراقبه سعي مي‎كند تا تاثيرات مضر تنش و استرس را كم كند.

اگرچه مراقبه ريشه هاي خويش را در تمرينات مذهبي شرقي دارد، منافع بهداشتي آن مستقل از جنبه هاي معنوي آن است. تعمق تاثيرات قابل اندازه گيري بر روي تكانه هاي الكتريكي دارد كه در مغز جريان دارد.

مطالعات با يك دستگاه نوارسنج مغزي (EEG) نشان مي‎دهد كه آن شدت امواج آلفا همراه با حالات آرام و پذيرا را تا حدي بالا مي‎برد كه حتي هنگام خواب ديده نشود. مطالعات ديگر همزماني افزايش امواج مغزي را در بين دو نيمكرة مغز در هنگام مراقبه، پائين آمدن هورمون استرس و گردش گسترده را نشان مي‎دهد اسيد لاكتيك كه محصول فرعي تنش و اضطراب است پس از مراقبه پائين مي‎آيد (هنگامي كه براي يك دورة زماني طولاني تمرين شود)

همچنين مراقبه مصرف اكسيژن را كاهش مي دهد، ضربان قلب را كند مي كند، فشار خون را پائين مي‎آورد.

كساني كه مراقبه مي كنند اغلب عنوان مي كنند كه آن حافظة آنها و توانايي هاي ذهني آنها را پيشرفت مي‎دهد. آنها را از بيماريها محافظت مي كند، و استفاده آنها را از الكل و دارو كاهش مي‎دهد.

تمرين تعمق مي‎تواند بواسطة بعد تجربة بشري مقوله بندي شود:

1)     عقلاني ، آنگونه كه براي رسيدن به يك آگاهي ذهني عظيمتر از واقعيت است؛

2)     هيجاني: براي بسط آگاهي بيشتر هيجان مثبت مي كوشد.

3)     جسماني: آنگونه كه مي كوشد كاملاً در جنبش جسمي جذب شود.

4)  عمل: آنگونه كه در تمرين يك مهارت يا فن ويژه است، (لشان، 1974). وين هولو (1987) منافع رسيدن به يك حالت متفاوت از آگاهي را فهرست بندي كرد.

·        يك حالت وجد را تجربه كردن

·        بينش هاي معنوي را كسب كردن

·        از درد و رنج فرار كردن

·        انگاره هاي جديد خلاق را به دست آوردن

·        پيشرفت بهداشت يا ملايم ساختن بيماري

·        افزايش تيزحسي (صفحات (17-14)

مراقبه شكلهاي بسياري به خود مي‎گيرد. يك روش ساده انتخاب يك محل ساكت براي چند دقيقه در روز براي انديشة منعكس طولاني يا تفكر است و زدودن ذهن از همة انديشه هاي آگاه، و تمركز به يك صدا، تصوير ذهني شيئي، كلمة ويژه است. برخي از تلقيات در مورد تعمق به محدود ساختن آگاهي تأكيد مي‎كند. نظر به اينكه ديگر تلقيات بر گسترش آگاهي تأكيد مي كنند. تعمق كنندگان مجرب قادر هستند تا تغييرات عمده اي را در عملكرد فيزيولوژيكي خود مانند: ضربان قلب پائين، تنفس آهسته شده، و تغييرات در امواج مغزي را ايجاد مي‎كند. سرانجام رسيدن به يك هماهنگي داخلي است، آرامش در درون خود فرد، در زواياي استفاده از القاء مثبت به خود

فن: مراقبه

هدف مشاوره اي:كاهش دادن استرس در ميان مراجعان، قدرتمند ساختن آنها براي كسب كنترل بررفتارهاي غلبه بر خود كه يك پاسخ استرس مزمن را آشكار مي سازد، برانگيختن فن آسوده سازي با تعمق (دوي، 1963، ص 126)

شرح: مراجع يك شمع را به عنوان نقطة ثابت استفاده مي‎كند.

1-   حالا چشمانتان را بر فراز شعله نگاه دارد و اجازه ندهيد كه چشمانتان سرگردان شوند.

2-   نفس كشيدن را به صورت موزون شروع كنيد.

3-  سپس چشمانتان را ببنديد و سعي كنيد تا شعله را نگاه دارد. شما مي توانيد آن را به وضوح مجسم كنيد، تصوير را نگاه داريد، اما اگر نور طفره مي رود، چشمانتان را براي نگاهي ديگر به نور باز كنيد.

4-  چشمانتان را دوباره ببنديد و ببينيد كه آيا اين بار قادر به تجسم شعله هستيد. اين كار را تكرار كنيد تا آن هنگام كه قادر به تسخير و نگاهداري برداشت هستيد. امتحان كنيد، و امتحان را ادامه بدهيد، تا آن هنگام كه موفق شويد. عجله نكنيد يا چيزي را در فشار قرار ندهيد. زياد با شدت امتحان نكنيد. به ياد داشته باشيد كه مهمترين چيز آن است كه ضمير دروني شما آسوده و بي حركت باقي بماند.

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي

هدف مشاوره اي: براي برانگيختن پاسخ آسوده سازي با بكار گرفتن فن تعمق هاروارد (بنسن 1974)

شرح: مراجع را وادار كنيد كه كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   يك محيط آرام را انتخاب كنيد در آنجا كه شما دچار حواس پرتي يا مزاحمت نشويد.

2-   دوبار در طول روز انتخاب كنيد در هنگامي كه بتوانيد 10 تا 20 دقيقه از وقت را اختصاص دهيد.

براي برخي از افراد يك زمان خوب قبل از صبحانه يا قبل از شام است. و يك وقت به ويژه خوب هنگامي است كه شما در حال تجربة استرس هستيد .

3-   يك صندلي راحتي را انتخاب كنيد. در وضعيتي بنشينيد كه احساس راحتي كنيد.

4-   هر لباس تنگي را گشاد كنيد، كفشهايتان يا لباسهايي كه ممكن است ماية ناآسودگي باشند را درآوريد.

5-  چشمانتان را دوباره ببنديد، با فكر كردن دربارة آسودن شروع به آسودگي كنيد. در حاليكه به پاهايتان، ساق پاهايتان، تنه، بدن، بازوان، گردن و سر فكر مي‎كنيد.

6-   از راه بيني تنفس كنيد و از تنفس خود آگاه باشيد.

7-  يك كلمة سادة يك يا دو بخشي را در هنگام بازدم به خود بگوئيد. تقريباً هر كلمه اي مي‎تواند باشد. كلماتي كه بعضي از افراد دوست دارند اينها هستند: گوهام، كريم، شيم يا شرين، كلمة بدون معني بهتر كارگر است.

8-   به آساني و به طور طبيعي نفس بكشيد.

هنگامي كه در حال مراقبه هستيد نگراني ها، انگاره ها و يا اضطرابها را نديده بگيريد،

پس از آنكه تعمق را تمام كرديد، به مدت يك دقيقه با چشمان بسته، سپس با چشمان باز به آرامي بنشينيد.

فن: افزودن آگاهي حسي

هدف مشاوره اي: براي بالا بردن آگاهي حسي

شرح : مراجع كارهاي ذيل را انجام مي‎دهد:

1-   به مكاني برويد كه احساس آسودگي كنيد، ترجيحاً به بيرون برويد.

2-  چشمان خود را بر روي يك شي، يك درخت ، يك صخره، يك عكس متمركز كنيد. گويي هرگز آنرا قبلاً نديده ايد.

3-   آگاه از اندازه، شكل، رنگ و بافت آن باشيد.

4-   حالا اجازه بدهيد كه آن محو شود و بگذاريد كه زمينه شروع به تمركز كند.

5-  اين كار را با اشياء ديگر تكرار كنيد يا، اگر آرام هستيد، آنجا بمانيد و بگذاريد كه ذهن و حواستان استراحت كند.

6-  توجه خود را به گوش دادن به صداهاي اطرافتان متمركز كنيد. از شدت آن صداها، كوتاهي و بلندي صداها و وزن آنها آگاه باشيد.

بكوشيد تا اين تجارب را هر روز حداقل به مدت ده دقيقه تكرار كنيد، زمينه ها و اشياء متفاوت را براي تفكر انتخاب كنيد مشاهده و شنيدن فعال مراجع را قادر مي سازد تا از رايحه ها، طعم ها و بافت ها، نيز بيشتر آگاه شود.

بالا بردن آگاهي حسي شما شكلي از تعمق است كه نه تنها به شما ياري خواهد كرد تا آسوده باشيد، بلكه همچنين شما را قادر خواهد ساخت تا كاملتر قدرشناس دنياي اطراف خود باشيد.

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد

هدف مشاوره اي: برانگيختن فن آسوده سازي بطور خودزاد

شرح : با فنون آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد، مراجع ترغيب مي‎شود تا با گفتن اينكه او احساس آرامش، آسودگي، مي‎كند تنش را از خود رها سازد مراجع راهنمايي مي‎شود تا آگاهي هاي خلاق خود را استفاده كند. و اظهارات بخودش، آنگونه كه آسوده سازي عميق را احساس و تجربه مي‎كند را تكرار كند.

خلاصه نگاري ذيل از اظهارات بخود (تكرار حداقل 2 بار براي هر كدام) معطوف به تمامي بدن بيمار، شروع شده با ساق پاها و بازوان مي‎باشد.

1-   تنفس آهسته : «من يك نفس عميق آهسته مي كشم»

2-   تنش سبك، سپس رهاسازي.

من احساس تنش سبكي در پاهايم مي كنم و حالا كاملاً آسوده ام»

3-   احساس گرمي و سنگيني كردن «احساس مي كنم كه پاهايم گرم و سنگين هستند»

4-   جريان گرما «گرما از بازويم به سينه ام جريان مي يابد»

5-   درجه ضربان قلب، ضربان قلبم آرام و منظم است.

6-   ذهن آرام. «ذهن من آرام و خموش است.»

7-  جدايي از احاطه كننده ها، «ذهن من از محيط كناره گيري مي كند، من احساس مي كنم كه آرام ساكت، خموش هستم، انديشه هايم كاملاً معطوف به ضمير درونم است.»

8-   آرامش و هماهنگي، بدن و ذهن من در هماهنگي كامل هستند.»

9-   اظهار ختم كننده، «من اكنون آرام، ساكت، و باانرژي باز نو شده ام.»

آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد مي‎تواند در تمرين ذهني (ذيلير جلد ولازادوس ، 1987) براي رهاسازي تنش منجر به خواب بهتر، در تحت كنترل درآوردن استرس و افزايش كارايي (كارينگتون، 1977) ، در درمان اختلالات افسردگي، اجباري، عصبي (رومن، 1981) و در حصول حالتي از سلامتي بهينه استفاده شود (پلينر، 1980)

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي

قصد مشاوره اي : متمركز ساختن كنترل بر خود از طريق بازپس خوراند زيستي

شرح‌: بازپس خوراند زيستي به يك گزارش سمعي و بصري از تغييرات در واكنش هاي بدني برمي گردد. كه بواسطه تغييرات در انديشه ها و عواطف پديد آورده شده است (مارسر، 1986)

پس از آنكه مراجعان با اطلاعاتي درباره يك حالت بدني به حد كافي بطور مكرر تأمين شدند مي‎توانند درباره زنجيره اتصال بين انديشه ها ، احساسات، واكنش هاي جسمي آگاه شوند. كنترل برخود يك فن آوري گسترش يافته است كه به افراد قدرت مي‎دهد تا بواسطه تغيير دادن عادات مخرب يا الگوهاي ناكارا كه شكل رفتارهاي مثبت را گرفته احساس بهتري كنند.

آن اساساً يك مرحله تدريجي گام به گام براي كنترل خود است و بسياري از همان فنون استفاده شده توسط درمانگران رفتاري بكار گرفته مي‎شود.

بازپس خوراند زيستي شامل تأمين افراد با اطلاعاتي درباره فرآيند فيزيولوژيكي است كه از آن به طور معمول آگاهند با بهره مندي از اين اطلاعات افراد مي‎توانند آگاه شوند تا شرايط فيزيولوژيكي كه ممكن است براي سلامتي آنها مضر باشد را با ميل خود و تحت كنترل درآورند.

تمرين بازپس خوراند زيستي مي‎تواند بعنوان يك فرآيند ياد گيري سه مرحله اي در نظر گرفته شود.

1-   افزايش آگاهي از حالات بدن

2-   ياد گرفتن كنترل بميل خود در مورد اين حالات

3-   ياد گيري بكار گرفتن اين مهارت هاي جديد در زندگي روزانه

هدف اين است كه افراد ياد بگيرند كه اين كنترل بميل خود را تمرين كنند بدون آنكه از ابزار بازپس خوراند زيستي استفاده شود.

بطوريكه آنها بتوانند مهارت هاي تازه كسب شده خود را در زندگي روزانه خود بشيوه اي بكار گيرند كه آنها را قادر سازد تا پاسخ هاي استرس خود را كنترل كنند. از اين چشم انداز، بازپس خوراند زيستي اساساً بازگشتي از مسئوليت براي سلامتي فرد بسوي فرداست پيش از آنكه بسوي يك مراقب باشد.

بازخورد زيستي و فن آوري هاي تمرين آسوده سازي كاربرد و موفقيت وسيعي را در درمان حالات اضطراب، ديابت، سردردهاي تنشي و سردردهاي ميگرني يافته اند فنون آسوده سازي و بازخورد زيستي همچنين در ميان چنين شرايط متغير مثل پرتنشي ، بي نظمي قلبي، سكته، صرع، تنگي نفس (آسم) سورياسين (نوعي بيماري پوستي) درد مزمن و بيخوابي كاربرد دارد.

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق تمرين در حال پيشرفت آسوده سازي عضلات (PMRt)

شرح : شايد PMRt گسترده ترين استفاده را در ميان همه اقدامات رفتار شناختي دارد و آن رويه اي است كه توانايي ياد گيري براي آسودن مي‎باشد كه بواسطه آگاه ساختن فرد از كشيدن و آسوده ساختن گروههاي عضلاني عمده است، برنشتن و بروك اور (1973) دستورالعمل ذيل را براي آسوده سازي در حال پيشرفت مهيا ساختند.

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:

1-   اطمينان حاصل كنيد كه دچار وقفه نشويد.

2-  بر يك تخت يا نيمكت راحت دراز بكشيد. صاف به پشت بخوابيد، بازوانتان دو طرفتان باشد و پاهايتان متقاطع نباشد.

3-   چشمانتان را در اثناي يك دوره 3 يا 4 دقيقه اي بتدريج ببنديد.

4-   فقط چند دقيقه اي را به تشخيص تنش ها در عضلاتتان صرف كنيد.

5-   هرگز به عضله اي دست نزنيد تا آنرا آسوده سازيد.

6-   وضعيت خود را جابجا نكنيد يا سعي نكنيد كه خود را خموش نگاه داريد فقط بگذاريد همانطور پيش رود.

اگر هر مرحله اي به نظر دشوار برسد احتمالاً بدان سبب است كه شما عضلاتي را در جايي تحت تنش نگاه داشته ايد اگر شما بطور مقتضي در حال استراحت باشيد بايد به نظر برسد كه حواس شما در حال تنزل است آسوده ساختن عضلات ممكن است نخست احساس گرما بدهد بعداً احتمالاً احساس سرما و تنش- احساس بدهد يا هيچ احساسي ندهد.

توجه : فشار آوردن و كشيدن عضلاتتان قبل از آسوده ساختن آنها آسوده سازي در حال پيشرفت نيست در آسوده سازي در حال پيشرفت، مراجع شروع مي‎كند كه كشش كافي را بر روي عضله قرار دهد بطوريكه او بتواند تشخيص بدهد و ياد بگيرد كه چه وقت بگذارد رها شود. آسوده سازي عضلات غيرفعال است، يك رها سازي از همه تنش ها.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق كشش بهنگام فقدان توجه.

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق فن آوري هاي كشش بهنگام فقدان توجه.

شرح : مراحل فن آسوده سازي

كشش بهنگام فقدان توجه توسط وايت وفادي من (1976) گسترش يافت.

اين فن آوري مي‎تواند در طول سه يا چهار جلسه تمرين فراگرفته شود و در موقعيت هاي روزانه ياري رساند.

تمرين شماره 1

1-   بر لبه تخت يا كف زمين بنشيند.

2-   چشمهايتان را ببنديد و آنها را براي همه تمرينات بسته نگاه داريد.

3-   بگذاريد تا شانه ها و گردنتان هر چه قدر كه ممكن است آزاد باشد.

4-   سر خود را با آهستگي چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد، عضلات را هنوز آزادتر سازيد.

5-   جهت را معكوس سازيد و سر خود را چهار بار در جهت خلاف جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد.

تمرين شماره 2

1-   دراز بكشيد و پاي راست خود را در حدود 12 اينچ [5/2*12 سانتيمتر] بالا نگاه داريد.

2-   عضلات پاي خود را هر چقدر كه ممكن است سفت و كشيده بسازيد.

3-  عضلات را در پاهايتان از نوك انگشت بزرگ پا تا باسن مجسم كنيد. توجه خود را معطوف به آنها كنيد و بكوشيد تا آنها را تنگ و خسته سازيد.

4-  پاهايتان را بالا هر چقدر كه بتوانيد بلندتر نگاه داريد. بگذاريد تا پاهايتان آنقدر خسته شود كه پيش از اين نتوانيد آنرا بالا نگاه داريد.

5-   بگذاريد تا پاهايتان كاملاً شل و آزاد بماند آنگونه كه بگذاريد بسرعت بيفتد.

تمرين شماره 3

1-   پاي چپ خود را بلند كنيد و تمام توجه خود را به سوي آن منحرف كنيد.

2-   حالا تمام مراحل تمرين 2 را با استفاده از پاي چپ تكرار كنيد.

تمرين شماره 4

1-   بازوي راست خود را بلند كنيد، مشتتان را بحالت سلام ببنديد.

2-   عضلات را سفت و تنگ بسازيد.

3-   انديشه هاي خود را تنها در مورد اين بازو حفظ كنيد.

4-   هنگامي كه بازويتان خسته مي‎شود بگذاريد كه آن شل به پهلويتان بيفتد.

تمرين شماره 5

بلافاصله بازوي چپ خود را بلند كنيد و همه مراحل را در تمرين 4 تكرار كنيد.

تمرين شماره 6

1-  دايره اي به قطر تقريبي 4 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/2 سانت] در بالاي سرتان بر روي سقف تصور كنيد.

2-  در حاليكه چشمانتان را بسته نگاه داشته ايد اين دايره را چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت با چشمانتان دنبال كنيد. اين كار با آهستگي انجام دهيد.

3-   جهت را معكوس كنيد و دايره را در جهت خلاف عقربه هاي ساعت دنبال كنيد.

4-   يك مربع را به جاي دايره تصور كنيد.

5-   چهار بار در هر جهت به دور مربع برويد.

6-   بمدت چند دقيقه بياراميد و از آسوده سازي لذت ببريد.

7-   با انديشيدن درباره هر چيز مطبوع، توجه خود را از چشمانتان منحرف سازيد.

PMRT در درمان بيخوابي، تنگي نفس تنش، سردرد، كشش عضلاني، ضربان قلب بالا، تشويش مزمن و هراس اثربخش بوده است.

ديدگاه درمانگر : در مورد استرس آمريكايي ها بطور متوسط سه سال را به نشستن در جلسات صرف مي كنند 5 سال را در صفها مي گذرانند 17000 ساعت با كارت تلفن بازي مي كنند 4000 ساعت در پشت چراغ قرمز مي ايستند و يك عمر مي كوشند تا استراحت كنند.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق يوگا

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق يوگاي اساسي

شرح : يوگا يك تمرين هندويي است كه مي‎تواند يكي از 5 شكل را داشته باشد.

1-   راجايوگا: از طريق تفكر بر حقايق عمومي

2-   جانانايوگا: تعمق بر سرشت خود

3-   كارمايوگا: يوگاي فعال در خدمت ديگران

4-  بهاكي يوگا تعمق با استفاده از عبادت و سرود خواني پنجمين شكل از يوگا كه بيشتر در دنياي غرب استفاده مي‎شود هاتايوگا است آن بيشتر اغلب بعنوان شكلي از تمرين براي بالا بردن سلامتي خوب ملايم ساختن استرس، انرژي دادن و براي آسوده كردن بدن و ذهن استفاده مي‎شود ميت لند 1975 پيشنهادات ذيل براي يوگاي اساسي ارائه شده است :

1-   بگذاريد تا حركات ريه هايتان را منقبظ يا منبسط گرداند.

2-   هر كدام از حركات را يك بار يا دو بار يا سه بار تكرار كنيد.

3-   در هر دو جهت، جهت عقربه هاي ساعت و خلاف جهت عقربه هاي ساعت حركت كنيد.

4-   توجه خود را بر عضلات تحت كشش حفظ كنيد.

5-   وضعيت خود را تا آن هنگام نگاه داريد كه عضلات شما امتداد مي يابد.

6-   يك آگاهي مداوم را از بدن خود ابقاء كنيد. در همان حال كه از طريق تمرين هاي خود پيش مي رويد.

فن: تغيير دادن هشياري فرد از طريق كنترل ذهني سيلوا

هدف مشاوره اي : تغيير دادن هشياري فرد از آگاهي هاي روزانه از طريق كنترل ذهن سيلوا

شرح : كنترل ذهني سيلوا فرآيندي از تغيير آگاهي بيدار شده فعلي (بتا) به يك فركانس پاينتر آگاهي (آلفا) براي حل بهتر مشكل و حافظه فزاينده، كارآيي، و خلاقيت است. فن ذهن را براي ذهن استفاده مي‎كند. تا نخست آسوده سازي جسمي و ذهني سپس تصديق، تجسم، و تكيه گاه (سيلوا و استون، 1983، ص 93) شيوة آسوده سازي متشكل از چرخاندن چشمها به طرف بالا و شمارش معكوس از 10 تا 1 است.

تكيه گاه گذاشتن سه انگشت با هم است: فرآيند بينايي متشكل از ديدن موقعيت در درجه نخست آنگونه كه هست، سپس ديدن موقعيت در فرآيند تغيير مثبت است در نظر گرفتن تصوير ذهني دوم بر سمت چپ براي فعال نمودن مغز سمت راست است و سرانجام ديدن اينكه موقعيت حل شده است (سيلوا و استون 1983) اين طرح بكار گرفته شده تا اهداف شخصي را تحقق بخشد تا انرژي و اشتياق را بوجود مي‎آورد.

چشم انداز درمانگر: در مورد نكات گسستني

كارهاي بزرگ نيست كه مرد را به ديوانه خانه مي فرستد … نه تداوم يك سري از غمنامه هاي كوچك است يك مرد را به ديوانه خانه مي فرستد.

نه مرگ عشق او بلكه بند كفشي كه در زماني كه وقتي باقي نمانده با صداي ترق پاره مي‎شود.

چارلز باكوفسكي

(روزها همچون اسبها مي دوند، 1983 ص 24)

فن: خلق تجربه ها از طريق تجسم

قصد مشاوره اي : تجسم براي خلق تجربه در يك يا دو شيوه حسي

شرح : تجسم تصوير را بكار مي‎گيرد تا تجربه را خلق كند تجسم پذيرا عمل مي‎كند تا فعاليت تحليلي مغز را كاهش دهد آن را قادر سازد تا انديشه هاي نيمه آگاه عواطف، انگاره ها، يا بينش ها ظهور كند يك مثال كلاسيك از اين نوع تجسم، داشتن يك راه حل براي يك مشكل پيچيده است كه در يك حالت آرام ظهور مي‎كند.

تجسم فعال با شكل دادن به انديشه عمل مي‎كند (گووين 1982) يك مثال از تجسم فعال ايجاد كردن تصوير ذهني از يك شغل جديد با گذر موفقيت آميز در ضمن يك دوره پراسترس است تجسم مكرر عمل مي‎كند تا ديدگاه فرد را از خود تغيير دهد قويترين تجسم ها خالص ملموس، مكرر و اعطاي پاداش به خود است.

فن: افزودن بر ذهن، رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق ها

قصد مشاوره اي : معطوف كردن ذهن. رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق هاي مثبت

شرح : بطور غريزي اعتقادات حاضر در ذهن فرد عواطفي را ايجاد مي كنند كه اعمال را تحت تأثير قرار مي دهند كه بنوبة خود نظر فرد بر زندگي را تحت تأثير قرار مي دهند ، كه گفتگو با خود را چه مثبت يا منفي ترقي مي بخشد.

شدت نتايج يا تاثيرات بر زندگي فرد باقتضاي عمق اعتقاد و شدت احساس خواهد بود. (1986، رابينز، 1986). تغيير دادن اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت منفي به اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت مثبت مي‎تواند رخداد زندگي بيمار را تغيير دهد به يك تصديق مثبت مثل «من استحقاق بيشتري دارم» جايگزين « من اصلاً بحساب نمي آيم مي‎شود.»

فنون تصويرسازي ذهني :

تصوير سازي ذهني راهي را براي ارتباط برقرار كردن با ذهن نيمه آگاه مهيا مي سازد. (هنگامي كه يكنفر تصويري را در ذهن “مي بيند”، آن همكاري بين آگاه و نيمه آگاه است. تصوير ديده شده هميشه متفاوت از آنچه خواهد بود كه ديگران مي بينند. زيرا آن از خود خاطرات و تجارب شخص شكل مي‎گيرد. تصوير سازي ذهني مثل يك روياي شخصي سازي شده، راهنمايي شده همراه با عواطف است. هر كسي قادر است تا از تصويرسازي ذهني استفاده كند، اما مثل مهارت هاي ديگر، بايد تمرين شود. تصوير سازي ذهني فقط تجسم نيست آن شامل حواس ديگر (چشايي، بويايي، شنوايي، لامسه) نيز است. دانشمندان در حال كشف آن هستند كه ذهن با كنترل كردن سيستم ايمن حقيقتاً براي برقراري توازن ياري مي رساند، هنگامي كه توازن طبيعي دچار اختلال مي‎شود استعداد در مقابل بيماريها افزايش مي يابد. تصوير سازي ذهني ياري مي رساند تا اين توازن ايجاد و ابقاء شود در حاليكه استرس كاهش مي يابد. بسياري از دانشمندان اعتقاد دارند در هنگامي كه شما مشكلات را درون بدن خود مجسم مي‎كنيد ذهن ناآگاه دفاعيات طبيعي بدن شما را به كار مي اندازد.

بعنوان يك فن مشاوره اي تصويرسازي ذهني مي‎تواند بعنوان يك ابزار روانشناسانه اوليه براي ارزيابي، اقدام، و افزايش نيروي بشري مورد استفاده قرار بگيرد. در طول دو دهة گذشته تصوير سازي ذهني بعنوان يك واسطة درماني مؤثر براي طيف وسيعي از بيماريهاي رواني ذكر شده است: پرده برداشتن از موانع عاطفي يا بازداري آنها (آندرسون 1980) ؛ كاهش دادن تشويش؛ گسترش حافظه و حصول، افزايش عزت نفس (لازاروس، 1977، شيخ و شيخ، 1985)؛ از بين رفتن بيخوابي (شيخ، 1976)، افسردگي، (شولتز، 1978)، فربهي (برنشتين و سيپرل، 1973)، عملكرد ناصحيح در امور جنسي، درد مزمن (جف و برشلر، 1980).

بيماري روان- تني (لازاروس، 1977؛ شور، 1974؛ سيمونتون، ميتوز سيمونتون، وكريتون، 1978).

اخيراً، يك علاقه به تصويرسازي ذهني بعنوان ابزاري براي مشاوره همراه با الگوي جابجا سازي دور از حمايت محدود از طرف مدارس مشاوره اي و روان- درماني بسوي يك تلقي شناختي- رفتاري وجود دارد. وانگهي، گسترش هاي معاصر در تحقيق مغز و روانشناسي سلامتي تلقيات غيرسنتي را قانوني ساخته اند (كورن، و جانسون، 1983 تصويرسازي ذهني يك عمل طبيعي از ذهن بشر است و اجباري نيست كه آموزش داده شود (وينترو يانگ (1985، ص 187) آن مواردي را كه در آنها تصويرسازي ذهني بتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا امكانات بشري را افزايش هد خلاصه سازي كردند.

·        افزايش هشياري خود و ديگران.

·        نقشه ريزي آتي و حرفه اي يا گسترش سبك زندگي

·        كنترل يافتن بر رفتار نامطبوع

·        درمان بيماري

·        پيشرفت دادن فراگيري، گسترش مهارت و اجرا.

·        كاهش دادن استرس و افزودن بر سلامتي

·        افزودن خلاقيت و حل كردن مشكل زندگي روزانه.

استفادة كلينيكي از تصويرسازي ذهني بعنوان يك ابزار براي اقدام درماني بوسيلة شيح و جردن (1983) خلاصه سازي شد.

1-  تصوير سازي ذهني مي‎تواند بعنوان يك منبع انگيزه سازي براي رفتار آتي عمل كند. تصويرسازي ذهني هدايت شده مي‎تواند اطلاعات رايانه اي تازه و راه حل هاي جديد را ايجاد كند. اهداف و راه حل هاي تمرين شده از طريق تصويرسازي ذهني مي‎تواند در بيرون از زمينة درماني آسانتر بكار گرفته شود.

2-  تصويرسازي ذهني مي‎تواند دسترسي به وقايع مهم كه در اوايل عمر يكنفر اتفاق مي افتد را آسان سازد، خاطرات اوليه يك جزء درماني از يك چشم اندازه بيشتر آدلري است تا تليقات ، اعتقادات و انگيزه هاي شخص را به يقين برساند.

3-  تصوير سازي ذهني كانوني را مهيا مي سازد كه مي‎تواند از واكنش هاي عاطفي يا از حالات مؤثر بسيار شديد پرده بردارد، ارتباطات بيشتري را با كشاندن بحث بسوي يك تراز پرمعنا بپرورد. آن همچنين بيان احساسات دشوارتر را آسان مي سازد. از طريق تصويرسازي ذهني، همدلي و مهارت هاي ارتباط ميان فردي مي‎تواند گسترش يابد.

4-  تصوير سازي ذهني مي‎تواند مورد استفاده قرار بگيرد تا دو راهي ها را توسط از عهده برآمدن دفاعيات حل كند يا توسط بازداري كه ممكن است در وقفة كلامي واقع شود، همينطور با ايجاد كردن تغيير درماني به دور از هر تفسيري توسط درمانگر به دور از هر بينش تعقلانه اي توسط بيمار وتيمر و يانگ (1985) همچنين تعدادي از پيش نيازها براي گسترش تصويرسازي ذهني كه مي‎تواند اثربخشي را افزايش دهد را خلاصه سازي مي كنند:

·   آمادگي. يك محيط آرام بدون عوامل حواس پرتي، يك وضعيت آسوده و يك تمهيد ذهني كه به عنوان نقطه اي از كانون عمل مي‎كند- مانند يك صدا، كلمه، عبارت، يا يك نقطه اي كه به آن خيره شوند- مفيد هستند. همة تمرينات تصوير سازي ذهني بايد با ايجاد يك مكان ايمن در دنياي تصويرسازي ذهني بيمار شروع شود (براي مثال، يك ساحل گرم، يك اطاق مخصوص، يك معبر آرام).

اگر تصويرهاي ذهني بيش از حد برانگيزانندة اضطراب و يا ماية ناآسودگي باشند مراجع مي‎تواند به مكان ايمن خود بازگردد يا از طريق تصويرهاي ذهني تهديدآميز وارد مرحله تدريجي شده يا عمل كند.

·   روشني: درجة مشخصي از روشني براي ايجاد تصوير ذهني اساسي است. بيشترين اثربخشي هنگامي گزارش مي‎شود كه تجارب چند گانة حسي تجربه مي‎شود (براي مثال، بصري، صدا، يا اجزاء عاطفي)

قابليت كنترل سازي

كنترل تصوير سازي ذهني اثربخشي درماني را اطمينان مي بخشد. شيوه اي كه در كنترل تصويرسازي ذهني مساعدت مي‎كند نشانه گذاري است- دادن يك آماية دستوري به شخص تا برآن متمركز شود، چه نتيجه مطلوب يا فرآيند باشد. هنگامي كه تصوير ذهني نتيجه برقرار مي‎شود، ذهن بطور شهودي يك دست- نوشته يا سناريو را خلق مي‎كند تا به نتيجه متصور حصول يابد.

كوتلاو و مك كولر (1978) نتيجه گرفتند كه كنترل مي‎تواند بعد پيشرفت يابد با تأكيد بر مراجعاني كه (1) تصويرسازي ذهني از آنهاست- آنها آنرا خلق مي كنند و آزاد هستند تا آنرا تغيير دهند؛ (2) تصور مي كنند كه پاسخ مطلوب از يك پاسخ ناخواسته بازداري مي‎كند؛ و (3) نگهداري ثبت وقايع در مورد يك سفر هوايي يا با كشتي و همراهي كردن با تصويرهاي ذهني كه تنشي را برانگيخته مي‎كند كه آنها را قادر مي سازد تا تصويرهاي ذهني بعدي را شناسايي كنند يا تغيير دهند.

فن: تمرين شخص عاقل

قصد مشاوره اي : قادر ساختن بيمار براي آنكه مكالمه اي را با يك شخص عاقل از طريق تخيل تجربه كند

شرح : تصوير ذهني كه پديدار مي‎شود ممكن است كه يك بيگانه ، يك دوست، يا يك وجود معنوي باشد، بياساييد و همه تنش ها و انديشه هاي نگراني آور را رها سازيد. اجازه بدهيد كه صورت يا شكل يك شخص بسيار عاقل، دوست داشتني، پديدار شود. شما ممكن است يك سوال بپرسيد. گوش كنيد و به هر آنچه كه مي رسد پذيرا باشيد. ممكن است بخواهيد مكالمه اي داشته باشيد. شخص عاقل ممكن است يك پيام خاص براي شما داشته باشد، چيزي كه شما نپرسيده باشيد.

اگر مايل هستيد كه اين را دريافت كنيد، به شخص عاقل بگوييد و منتظر يك پاسخ باشيد. خود را وادار كنيد تا موقعيت را همانگونه ببينيد كه شخص عاقل مي بيند. حالا ببينيد كه آن چگونه در زندگي شما مناسب است يا مفهوم دارد. وقت ترك كردن شخص عاقل است. مي توانيد در هر زمان بازگرديد و هدايت و نيرو بيابيد.

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني

قصد مشاوره اي:  قادر ساختن مراجع براي كسب آسوده سازي جسمي و ذهني. از طريق تجسم (وتيمر و يانگ، 1987، ص 9)

شرح : مطالب ذيل را به مراجع پيشنهاد كنيد:

1-   با استفاده از تصوير ذهني يك عروسك پارچه اي، مجسم كنيد كه در حال آسوده سازي بدن خود هستيد.

2-   مكان آرام مطلوب خود را مجسم كنيد.

3-   احساسات و انديشه هاي بد را از خود دور كنيد، «همچون حبابهايي كه مي شكنند يا شناورند.»

4-  نور و گرماي خورشيد را تصور كنيد كه به بدن شما وارد مي‎شود و به همة قسمتها جريان مي يابد، كه آسوده سازي مي‎آورد.

5-   يك مسافرت و صحنه هايي از طبيعت را مجسم كنيد (براي مثال: كوهها، ساحل دريا، جنگل، كشتزار، يا نهر).

6-   مراحلي را استفاده كنيد كه سنگيني، گرما، و يك آرامش دروني را فرا مي خوانند.

فن: تصوير سازي ذهني براي بسط حسي

هدف مشاوره اي : استفاده از تصوير سازي ذهني براي عميق ساختن تمركز و آسوده سازي ژرف.

شرح : پس از حصول به يك حالت آسوده تصوير ذهني ذيل را تمرين كنيد.

صحنة جنگل (فزلر، 1990)

شما در يك روز زيباي تابستاني در زواياي جنگلي از درختان كاج در حال قدم زدن هستيد. ببينيد كه آسمان بالاي سر آبي درخشان است، گرما را از خورشيد در مقابل چهرة خود احساس كنيد، صداي نرم و آهسته خش خش باد را در زواياي تنه هاي كاجها بشنويد. زاغهاي كبود از شاخه به شاخه پرواز مي كنند، با صداي بلند صدا مي دهند، قات قات هاي بلند، به بالا برسيد و يكي از كاجهاي سوزني را بچينيد، آنرا به دو نيم بشكانيد. قطره اي از مايع آن بر كف دست شما مي چكد. قطره را استشمام كنيد. آن به مشام كاج تلخ را مي رساند. قطره را بليسيد، طعم تلخ كاج را بچشيد، حالا به كنار جنگل بياييد. به داخل يك باغ سيب برويد، قرمز درخشان در نور خورشيد، در مقابل شاخ و برگ سبز. يك سيب را بچينيد. يك چاقوي بزرگ جيبي را از جيب خود بيرون بياوريد و سيب را به دو نيم كنيد، دانه هاي عصارة سيب بر وري لبة فلزي چاقو برق مي زنند، عطر شيرين سيب را استشمام كنيد، با دقت عصاره را بليسيد. مزة شيرين سيب بعد شما بداخل درختستاني از ليمو برويد، ميوة زرد در برگهاي سبز كم رنگ در آفتاب تابستاني سوسو مي زند، يك ليمو بچينيد، آنرا قاچ كنيد. رايحة ليمويي پوست ليمو را ببوييد. ليمو را گاز بزنيد، عصارة ليموترش به درون دهان شما مي ريزد. در همان حال كه عصارة ليموترش را مي مكيد، گونه هايتان چين مي خورد و جمع مي‎شود و آب بزاقتان جاري مي‎شود. و شمابه قدم زدن ادامه مي دهيد.

از درختستان ليمو بيرون بياييد و به يك ساحل شني اقيانوس برويد. نور گيج كنندة آب فيروزه اي امتداد مي يابد تا مادام كه بتوانيد ببينيد نمك در هوا را استشمام كنيد. لبهايتان را بليسيد.

شما مي توانيد از افشانة اقيانوس نمك را بچشيد. بر روي شن داغ خشك قدم بزنيد. نزديكتر به درياي سوسو زن حركت كنيد، در آنجا بايستيد كه آب به آنجا تراوش كرده است. كفشها و جورابهايتان را درآوريد. سرما را، شن مرطوب را در زير پاهاي برهنة خود حس كنيد، برگرديد و قدم به ساحل بگذاريد. در شن گرم بياراميد، نسيم ملايمي آغاز مي‎شود تا شما را همراه با شنها دربرگيرد، آنرا خشك و سبك، سالم و ايمن، حفاظت شده، در پيله اي از شن حس كنيد.

اينك خورشيد براقيانوس در حال غروب كردن است. آسمان پرتقالي در حال تپش است. رنگش بر افق به قرمز آتشين تغيير مي يابد. در همان حال كه خورشيد بدرون آب فرو مي رود، شفق بنفش ژرف شما را در برمي گيرد، به بالا، به آسمان شب بنگريد، آن يك شب پرستارة درخشان است، صداي امواج ، طعم و بوي نمك، دريا ، آسمان، و شما، و شما احساس مي‎كنيد كه خودتان بسوي بالا و بسوي بيرون بدرون فضا برده مي شويد، يكنفر با دنيا!

(صفحات 100-99)

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود

يك عامل مهم كه باعث مي‎شود تا افراد در تنهايي خود فرو روند آن اعتقاد است كه خود واقعي آنها. خود دروني، خودي كه از ديگران پنهان است، آن خودي است كه هيچكس نمي تواند آن را دوست داشته باشد. خيلي آسان است تا منشأ احساس را رديابي كرد. احساسات همزمان يك كودك، تلقيات واقعي او، آنقدر توسط والدين او و ديگران مورد مخالفت قرار گرفته كه او همين تلقي را خود شروع به تكذيب كرده و احساس مي‎كند كه واكنش هاي همزمان او و آن خودي كه او حقيقتاً است، متشكل از شخصي است كه هيچكس نمي تواند دوست داشته باشد.

كارل راجرز

فن: تعيين وجه حسي خود

قصد مشاوره اي: قادر ساختن مراجع براي كشف تصوير سازي ذهني حسي او.

شرح: تصويرهاي ذهني مي‎تواند بصري، سمعي، گيرندة عضلاني (احساسات و حواس پوستي) و جنبشي (حركات بدن) ، يا بويائي و چشايي (بويايي و چشايي) باشد. اگرچه بيشتر افراد مسلط به تصويرسازي بصري هستند، بسياري از افراد بيشتر آماده اند تا به تصويرهاي ذهني شنيداري، جنبشي، يا بويشي پاسخ دهند. وين هولد، (1987، ص 9) تمرين ذيل را براي تعيين وجه حسي يكنفر گسترش داد.

1-    بصري

·   چشمانتان را ببنديد و همة رنگهاي در يك جعبه رنگ يا مداد رنگي را تصور كنيد- صورتي، نارنجي، زرد، ارغواني، قهوه اي، سفيد، قرمز، و سبز.

·   چشمانتان را ببنديد، گشتي در زواياي خانه يا آپارتمان خود بزنيد؛ هر چيزي را كه مي توانيد در هر اطاق ببينيد.

2-   مربوط به گيرنده عضلاني

·   چشمانتان را ببنديد و در حاليكه در حال حمام گرفتن يا دوش گرفتن هستيد احساس آب را بر روي بدن خود تصور كنيد. تصور كنيد كه يك تخم مرغ را در دست خود مي شكانيد؛ سري آنرا احساس كنيد، تصور كنيد كه يك گلولة برفي را در دست برهنة خود نگاه مي داريد، و وزش سخت باد را بر بيني و گوشهاي خود تصور كنيد،

3-   شنيداري

·   چشمانتان را ببنديد و تصور كنيد كه يك زنگ كليسا مي نوازد. يك اركستر يا گروهي را در حال نواختن يا خواندن يك لحن دلخواه تصور كنيد. صداي يك آژير اضطراري را تصور كنيد.

4-   جنبشي

·        خود را در حال تاب خوردن بر يك تاب در زمين بازي يا رفتن به درون چرخ و فلك تصور كنيد.

·        خود را در حال بالا رفتن از يك تپه با يك كوله پشتي بر پشت خود تصور كنيد.

·        خود را در حال رقصيدن يا ورزشي را بازي كردن مجسم كنيد.

5-   بويايي و چشايي

·        خود را آماده براي نشستن براي شام عيد شكرگزاري تصور كنيد.

·        تصور كنيد كه عسل يا موز را بر روي خميردندانتان مي چشيد.

·        تصور كنيد كه ادكلن يا عطر دلخواه خود را استشمام مي‎كنيد.

تصوير سازي ذهني هدايت شده در گسترش انعطاف پذيري شناختي، تجسم ، و خلاقيت بسيار بسيار مفيد است. زيلبرجلد و لازاروس (1987) دريافتند كه مراجعان آنها در ارتباط با موقعيت هاي استرس در استفاده از تجسم به موفقيت رسيده اند و اهدافشان تحقق يافته است. آن مي‎تواند همچنين مورد اسفتاده قرار بگيرد تا وقايع بطور ذهني تمرين شود، تا آينده هاي متفاوت تصور شود، حقايق را تركيب كرد، و بمرور بهبود يافتن را مجسم كرد.

فن: مكان آرام دلخواه

قصد مشاوره اي : ياري رساندن براي فراگيري كه چگونه از طريق تصور به آرامش دست يافت.

شرح: مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

اهميتي ندارد كه كجا باشيد، شما هميشه مي توانيد به يك مكان مخصوص در ذهن خود برويد. مكاني را تصور كنيد كه واقعي يا تخيلي باشد، در آنجا كه احساس امنيت، آرامش، و شادي مي‎كنيد. چشمانتان را ببنديد و به آن مكان برويد. خود را آنگونه آزاد ببينيد كه انجام بدهيد هر آنچه را كه مي خواهيد. به هر چيزي در اطراف خود توجه كنيد، صداها را بشنويد. احساس كنيد آنچه را كه براي جسمتان در حال اتفاق افتادن است. فقط از اين احساس لذت ببريد. شما مي توانيد براي استراحت، انديشيدن، تنها بودن، و احساس خوبي داشتن به اين مكان برويد، اهميتي ندارد كه كجا باشيد. بآهستگي به آن مكان بازگرديد كه جسمتان در آنجاست، چشمانتان را بنرمي باز كنيد. آن مكان هميشه براي بازگشت شما آنجا خواهد بود.

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت

هدف مشاوره اي : گسترش دادن طرحهاي حل مشكل از طريق تجسم.

شرح : مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

بكوشيد تا ذهن خود را بعنوان يك صحنة تلويزيون يا سينما تصور كنيد. شما تهيه كننده، هنرپيشه، و بيننده، همه در يك زمان، هستيد. مي توانيد اجازه بدهيد كه تصاوير همزمان بر روي اين صحنه ظاهر شود بدون آنكه آگاهانه بخواهيد يا آنها را كنترل كنيد.

مرحلة 1. آسودگي با بستن چشمهايتان، يا خيره شدن به يك نقطه در جلوي خود شروع به آزاد ساختن ذهن خود از حواس پرتي ها كنيد. جسم خود را از سر تا به انگشتان پا آسوده سازيد. به تنفس خود توجه كنيد. يك يا دو بار نفس عميق بكشيد، و هر بار كه نفس به بيرون مي دميد خود را از تنش خلاصي دهيد. ذهن شما آرام و واضح است. شما آماده هستيد تا توجة خود را به تصاوير بر روي صحنة ذهنتان بچرخانيد.

مرحلة 2 . تصويرسازي ذهني همزمان بگذاريد تا تصويرهاي ذهني يا عكسها به ذهنتان برسد بگذاريد تا آنها بيايند و بروند حالا مشكل يا موقعيتي كه شما را گيج كرده تصور كنيد. خود را وادار بسازيد كه يك پاسخ را جستجو كنيد. فقط يك تصوير واضح از مشكل يا موقعيت را ببينيد، ذهن خود را براي پاسخها و راه حل هاي احتمالي باز كنيد. بگذاريد تا آنها بيايند و بروند. تصويرسازي ذهني مشكل و راه حل را حفظ كنيد، و سپس منتظر بمانيد شما خواهيد دانست كه آيا يكي از تصاوير متناسب با شما يا موقعيت شما است يا نه. يك احساس درستي به شما دست خواهد داد، و شما احساس رضايت خواهيد داشت آن ممكن است پاسخي براي حل يك مشكل باشد.

مرحلة 3 . تصوير سازي ذهني معطوف شده: احساس آرامش و آسودگي خود را تداوم ببخشيد. حالا تصاوير را معطوف مي سازيد. شما مسئوليت خواهيد پذيرفت. مشكل يا موقعيت را بر صحنة خود بگذاريد. در چشم ذهنتان راههايي را كشف كنيد كه ممكن است به آن پرسش پاسخ بدهد كه بر صحنة شما آشكار مي‎شود. توجه داشته باشيد كه چگونه داستان به پايان مي رسد. داستان ديگري را با يك فرجام متفاوت خلق كنيد. شما در حال آزمودن راههاي متفاوت براي رسيدن به يك راه حل هستيد. شما خود را در حال انجام كارهايي مي بينيد كه كشف مي‎كنيد: آيا آنها كار آرا هستند يا نه. اين تصاوير را در حافظة خود براي استفادة بعدي ذخيره كنيد. اگر هيچ پاسخي ظاهر نشود، راضي باشيد كه شما قادر بوده ايد تا مشكل را در ذهن خود به تصوير بكشيد. پاسخ ممكن است بعداً فرا برسد. انگاره هاي خود را بنويسيد، آنها را بكشيد، يا به يكنفر ديگر بگوييد، پس به ياد خواهيد داشت.

هنگامي كه مراحل تدريجي را طي مي كنيد، گهگاه ممكن است كه پاسخها بيكباره فرا برسد، اما در مواقع ديگر ممكن است آنها نياز به زمان داشته باشند تا در طول چند روز يا چند ماه گسترش يابند. هر چند، همه مشكلات و پرسشها بايد كشف شوند. به طوريكه ذهن بتواند راه حل هاي متناوب و بالقوه را پيدا كند. به سبب انديشيدن محدود و همگرا كه در جستجوي پاسخ نگاشته درست- غلط، حاضر و آماده است راه حل براي مشكلات پيدا نمي‎شود در حاليكه انديشيدن درباره امكانات يا انديشة همگرا مي‎تواند با تصور كردن فرد تشويق شود كه يك راه حل را بيازمايد و همة پيامدهاي ممكن را ملاحظه كند. (وتيمر و يانگ، 1987، ص 46)

فن: كنترل كردن استرس- واكنش آرام كننده

قصد مشاوره اي : مهيا ساختن يك نقشة داراي نظام براي محو يا كاهش استرس آورها

شرح : پاسخ آرام كننده يك فن عملي، داراي نظام است كه مي‎تواند در هر زمان مورد استفاده قرار گيرد. آن مي‎تواند مراجع را قادر سازد تا كنترل يك واكنش استرس را در ظرف دقايقي از واقعه به دست گيرد.

به مراجع آموزش دهيد تا كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   مراحل ذيل را فرا گيريد و تمرين كنيد.

علائم استرس خود را تشخيص دهيد (تنفس سريع، تپش قلب ضربان سريع قلب، غده در گلو، سختي و دردناكي شكم از طريق تصويرسازي ذهني سوراخهايي در ته پاهايتان)

به آهستگي دم عميق بكشيد (بايروم، 1989)

شروع به بازدم عميق كنيد. آرواره را در آرامش قرار دهيد و زبان را پايين آوريد، اجازه بدهيد كه هواي گرم از ميان تصويرسازي ذهني سوراخها در پاهايتان رها شود، و همزمان با بازدم گرما و سنگيني را تصور كنيد كه به عنوان هواي گرم از ميان گردنتان، شانه هايتان، بازوانتان، و سينة شما بيرون مي رود.

2- بررسي كنيد كه چرا پاسخ آرام بخش يك شيوه مؤثر در كاهش استرس است و چگونه مي‎تواند در تجارب روزانة فرد استفاده شود.

3- احساسات تنش و آسوده سازي را در گروههاي عضلاني گوناگون مقايسه كنيد، از پاسخ آرام بخش براي آغاز كردن حالت آسوده سازي استفاده كنيد.

(توصيه هاي كاهش استرس روزانه)

به طور طبيعي اينها در زماني است كه توصيه ها نتواند مورد استفاده قرار گيرد، اما شخص بايد سعي كند به تدريج آنها را در زندگي به كار گيرد

1-   چيزي زيبا را به طور روزانه به زندگي خود بيفزاييد (مثلاً گلها)

2-   هر موقع كه امكان دارد فعاليتهاي لذتبخش انجام دهيد.

3-   قدم بزنيد، كار كنيد و در يك گام آسوده بخوريد.

4-   بعد از وعده هاي اصلي غذا يك زنگ تفريح كوتاه براي استراحت داشته باشيد.

5-  اگر ممكن باشد، حداقل يك بار در روز به بيرون برويد و به چيزهاي ساده اي مثل آب و هوا و منظره توجه كنيد.

6-  در طي روز، هر وقت كه به ياد مي آوريد، به هر تنشي در بدن خود توجه كنيد (آرواره، گردن، ديافراگم، شانه ها، غيره) به طور عميق نفس بكشيد و هر ناحيه تنش را به نرمي بكشيد و آسوده سازيد.

7-   اگر شما به ذهن خود توجه داريد كه به سرعت حركت مي‎كند يا درباره گذشته يا آينده نگران است، يك دقيقه نفس عميق بكشيد و به نرمي بر چيزي در همان لحظه مثل نفس خود، منظره يا پرندگان متمركز شويد.

8-   در طي كار روزانه، زنگ تفريح داشته باشيد تا بياساييد.

9-  هر موقع كه امكان داشته باشد لباسهاي راحت و گشاد بپوشيد، هر موقع كه مي توانيد كفشهايتان را درآوريد.

10-     از نگه داشتن احساسات روزانه خود اجتناب كنيد. اما يك امكان ايمن را بيابيد تا آنها را احساس كنيد، بيان كنيد، و بپذيريد.

بعضي از افراد گهگاه عاداتي مي يابند كه به طور مفرط پراسترس هستند، آن كاملاً عادي است. به آن تغيير صرفاً، به يك طريق غيرقابل قضاوت توجه داشته باشيد و به تمرينات كاهش استرس و توصيه هايي بازگرديد كه يك طريق سالم زندگي را نشان مي‎دهد.

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي

هدف مشاوره اي : افزايش پاسخ آسوده سازي شركت كنندگان

شرح : گروه كوچكي از افراد را داشته باشيد كه عضلات خود را دچار كشش مي كنند و دم عميق مي كشند.

1)     پس آنها بايد به مدت 5 ثانيه كشيده باقي بمانند.

2)  آنها بايد شروع به تن آرا مي كنند با سر شروع كرده و حركت رو به پائين به سوي پاها داشته باشند، در همان حال كه چنين مي كنند عمل بازدم را انجام دهند.

3)     از مراحل 1 تا 3 را چندين بار تكرار كنند.

4)  همينكه آنها داراي مهارت هاي لازم شدند آنها را وادار كنيد تا به كسي فكر كنند كه از او عصباني هستند، يا به چيزي فكر كنند كه آنها را ناكام كرده است.

5)     آنها را عصبي كنيد كه به يك خشم يا ناكامي بينديشند.

6)  در همان حال كه آنها مي آسايند، به آنها بگوييد كه خشم در حال تخليه شدن از آنهاست، كه همة هيجان از نوك انگشتان بزرگ پاهاي آنها به بيرون چكه مي‎كند و اينك در يك گودال بر پاهاي آنهاست.

7)  همينكه آنها خشم را تخليه كردند، بايد كنار بايستند دور از گودال (هيجان)، و خشم را در پشت سر رها سازند.

8)  در هنگامي كه وقت مقتضي براي تخليه باشد، بحثي را با گروه شروع كنيد و آنها را وادار سازيد تا بيان كنند كه چگونه احساس مي كنند، و در هنگامي كه عاقلانه است تا از خشم يا ناكامي قدم به بيرون بگذارند با آنها صحبت كنيد.

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد

هدف مشاوره اي : استفاده از يك شيئي براي رهاسازي استرس (مك كي و فانيننگ 1999)

شرح : شركت كنندگان را وادار سازيد تا چشمان خود را ببندند و به يك وضعيت آسوده برسند.

هنگامي كه نواحي محلي هواي فشار بالا با هواي فشار پايين برخورد مي كنند آنها مي‎توانند تندبادي را توليد كنند كه غبار و آشغال را مي مكد و در مسيري حركت مي‎كند كه اختلال و نابودي را گسترش مي‎دهد هنگامي كه يك شيوة زندگي فشار بالا با يك جزر پايين در تراز انرژي برخورد مي‎كند يك تندباد هيجاني از هر چيزي كه با ارزش است. چيزهاي دوست داشتني- شغل، اميدها، روياها، به نظر مي رسد كه مثل تكه هايي باشد كه در اطراف بي هدف مي چرخند. قبل از آنكه در مسير يك چشم انداز هيجاني حركت كنيد كه اختلال و نابودي را گسترش مي دهد، لحظه اي را براي آسودن و تمركز داشتن در نظر بگيريد.

هنگامي كه زندگي مثل يك تندباد به نظر مي رسد، تصوير ذهني مركز آرامش مهم است- در مركز دقيق يك تندباد، نقطه اي از هواي كاملاً آرام وجود دارد.

گفتگو با خود بايد از مطالب ذيل متشكل باشد.

«من مركز آرام تندباد هستم. مي توانم دقيقه اي را در نظر بگيرم تا خودم را آماده كنم، تا به مركز بازگردم، در هستة من يك نقطه آرامش است كه با هر يورش باد دچار پيچش نمي‎شود.»

به عكس، هنگامي كه شما مكان خود را به عنوان يك مركز آرامش در نظر بگيريد، تندباد آهسته مي‎شود، گرد و غبار نشست مي‎كند و زندگي شما منظم تر و بيشتر قابل كنترل به نظر مي رسد يك مداد معمولي مي‎تواند براي يافتن مركز آرامش ياري رساند اين كاري است كه مي‎تواند بر روي ميز تحرير يا ميز معمولي انجام شود، هنگامي كه روي صورت حسابها كار مي كنيد، يا تكاليف خود را انجام مي دهيد، هنگامي كه نياز براي به سرعت بازگشتن به نقطة آرامش و ادامه دادن كار وجود دارد.

1-  يك مداد را از طرف نوك برداريد. آنرا به سبكي بين انگشت شست و نوك انگشت خود نگاه داريد، بگذاريد تا پاك كن در انتها دو انيچ (5 سانتيمتر) در بالاي ميز رو به پائين آويزان بماند سر را در دست ديگر به آرامي تكان دهيد و هر قدر كه مي توانيد آسوده باشيد.

2-   به آهستگي نفس بكشيد و تمركز حواس داشته باشيد.

3-  هنگامي كه شما به حد كافي آسوده ايد، مداد از انگشتان شما سر خواهد خورد و خواهد افتاد اين نشانة رهاسازي به طور كامل خواهد بود، كه براي دو دقيقه فقط بياساييم و احساس آرامش كنيم.

4-  نقطة آرامش يك تندباد را تصور كنيد. بشنويد كه باد سرد در همه جا است به غير از مركز آرامش. خورشيد در حال درخشش است. شما احساس گرما و امنيت مي‎كنيد. تصور كنيد كه همة دغدغه ها و نگراني ها دور مي شوند، تندباد بسط مي يابد و آهسته مي‎شود مركز آرامش بزرگتر و آسوده تر مي‎شود.

5-  نفس كشيدن به آهستگي را ادامه دهيد، دربارة آرامش يافتن و آسوده ساختن همة عضلات سفت بينديشيد. اگر يك نگراني يا شك مزاحم شود شما فكر كنيد همه چيز رو به راه است. من مي توانم آنرا اينك رها سازم و بياسايم. من درست اينجا مي نشينم، آرام و متمركز، عميقاً، عميقاً آسوده!!

6-  به مدت دو دقيقه ادامه بدهيد كه از مركز آرامش لذت ببريد. سپس با يك نيروي بازيافته به كار در دست خود بازگرديد. احساس آرامش مي كنيد، آسوده و متمركز هستيد.

«نتيجه گيري»

آموزش كنترل كردن استرس مراجعان يكي از مهمترين كارهايي است كه ما مي توانيم براي آنها انجام دهيم. استرس پيامد اجتناب ناپذير زندگي است. خوشبختانه كنترل استرس به طور وسيعي يك مهارت فراگيرنده است. يك تكنيك بحث شده براي كاهش تاثيرات استرس تصويرسازي ذهني و تجسم است، فكر كردن به انديشه هاي آرام بخش باعث مي‎شود كه شخص احساس آسودگي كند، در تصور كردن يك محل آرام بخش، مراجعان حواس خود را از انديشه هاي پراسترس پرت مي كنند. اين كانون مقدمه اساسي روانشناسي شناختي- رفتاري را در برمي گيرد، احساسات و رفتارها به وسيلة انديشه ها به وجود مي آيند. بهترين راه براي كنترل استرس فراگرفتن آن است كه اضطراب را به علاقه تغيير دهيد. علاقه بدان معناست كه مراجع مهارت و انگيزه دارد تا مشكلات واقعي خود را در زندگي مراقب باشد و از اندوه و دغدغه اجتناب كند. تغيير دادن احساسات يك موضوع فراگير است كه انديشه هاي نااميد كننده را كه سبب هيجانات نااميد كننده هستند را شناسايي كرده و تغيير دهيد.

فهرست:

استرس و فنون كاهش استرس.... 46

استرس و فنون كاهش استرس.... 47

استرس كار درماني :50

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني.. 52

بهبود ارتباطات با محيط خود. 53

اختلال هيجاني فصلي:53

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني.. 55

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس.... 57

مراقبه. 57

فن: مراقبه. 60

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي.. 61

فن: افزودن آگاهي حسي.. 62

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد. 63

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)65

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي.. 65

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات... 67

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:68

فنون تصويرسازي ذهني :77

قابليت كنترل سازي.. 82

فن: تمرين شخص عاقل.. 83

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني.. 84

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود. 87

فن: تعيين وجه حسي خود. 88

فن: مكان آرام دلخواه. 90

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت... 91

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي.. 97

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد. 99

 

«نتيجه گيري»102 

 

 

 

استرس و فنون كاهش استرس

«بسمه تعالي»

استرس و فنون كاهش استرس

قرن بيست و يكم عصر شلوغي است. هياهو در ذهن نفوذ مي‎كند و آن را با همهمه اي از حواس پرتي ها انباشته مي سازد- مقوله هاي جديد، قطعات خبري دو طرفه، صداي انفجارآميز موسيقي، دوره هاي نمايشي مدام مكرر كه آسودگي بعد از اوج نمايش را به همراه نمي آورد، صرفاً اشتياقي را براي تخليه هيجاني روزانه ايجاد مي كنند.

آلدوس هاگزلي

سكوت، آزادي، آرامش، 01946 ، ص 24

رابطة بين استرس زندگي و آسيب شناسي رواني موسسة ملي بهداشت رواني نتيجه گرفته است كه زنجيرة متصل (رابطة) بين استرس (فشار) زندگي و آسيب شناسي رواني در نوشته ها به خوبي مورد حمايت قرار مي‎گيرد.

هر چند كاوش متداول تشريح آن است كه چگونه استرس زندگي سلامتي و آسودگي يك نفر را از بين مي‎برد.

به عنوان يك چهارچوب مفهومي (كلرمن و ويس من (1985، ص 56) يك تعريف كارا را از استرس و نامگذاري مربوطة آنرا تأمين كردند.

استرس : تغييرات رواني فرض شده، هيجاني يا جسماني بر اثر عامل استرس آور است.

استرس آورها: تغييرات محيطي پرفشار به ويژه از رخدادهايي كه نيازمند تغييرات در الگوها، خط سيرعادي كارها يا تعامل ها است.

پاسخ استرس: پاسخهاي رفتاري، رواني، هيجاني، جسمي يا شناختي كه در تلاشي براي از عهده برآمدن، وفق دادن يا باقي ماندن تجربه مي‎شود.

پيامدهاي سلامتي نامطبوع: مستعد بودن براي بيماريهاي جسمي يا اختلالات هيجاني به طور فزاينده.

نمودار 12-1

معادله اختلال عاطفي يا رفتاري

ميزان بروز اختلال عاطفي يا رفتاري= استرس + آسيب پذيري جسماني، عاطفي، اجتماعي و شناختي

مهارت از عهده برآمدن + حمايت اجتماعي + عزت نفس

استرس آورها يك تأثير تعديل كننده يا سبب ساز مي‎شوند كه با خصلت ها و عوامل شخصي در محيط اجتماعي تعامل مي كنند. (دورنوندودور نوند، 1985)

كنترل استرس، كاهش استرس و روندهاي آسودگي از استرس طرحهاي مداخله مي باشند. يك عمل مخاطره آميز آسيب شناسي رواني فرد با حضور استرس ضعيف كننده و معلوليت جسماني شدت مي گيرد، و اگر شخص داراي مهارت هاي قابل اعتماد باشد كه از عهده برآيد، داراي يك حس مثبت از خود باشد.

از بين مي رود و فرد وجود حمايت اجتماعي در محيط را مشاهده مي‎كند. از چشم انداز فرد، سلامتي مي‎تواند با معادله نشان داده شده در نمودار 12-1 ارزيابي شود. همچنين با يك معادله مشابه در محيطي متمركز در نمودار 12-2 نشان داده شده است، كه بر مخاطرة آسيب شناسي رواني در يك جمعيت متمركز است (آلبي، 1982).

آسيب شناسي رواني كمتر احتمال دارد كه در يك جمعيت واقع شود، اگر تمرينات اجتماعي شدن وجود داشته باشد كه رقابت اجتماعي، منابع حمايتي قابل دسترس در محيط، و فرصت هاي قابل دسترس براي افراد را آموزش دهد تا قيودات ساختاري، قيودات مثبت اجتماعي، و هويت هاي مرتبط با علايق مشترك اجتماعي را شكل دهد. هر دو معادله به هم وابسته هستند و نياز مهمي را براي اقدامات مربوطة استرس منعكس مي كنند كه چند بعدي هستند (الياس، 1989)

برخي از علائم استرس در نمودار 12-3 نشان داده شده.

استرس كار درماني :

روان درماني اغلب براي پزشكان ايجاد استرس مي‎كند. در ميان پراسترسترين جنبه هاي درماني برطبق نظر هلمن، موريسن و آبراموويتز (1986) شك دربارة تأثير گذاري خود، مشكلات در برنامه ريزي، درگير شدن بيش از حد در كار، كاهش يافتگي و دشواري داشتن مديريت برقراري ارتباط با مراجعان بود.

نمودار 12-2

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت = استرس آورها + عوامل مخاطره در محيط

تمرينات اجتماعي سازي + منابع حمايت اجتماعي + فرصت ها براي ارتباط

علائم استرس

نمودار 12-3

عصبانيت                                                       يبوست يا اسهال

دردهاي عضلاني                                            كاهش شهوات جنسي

افزايش يا كاهش اشتها                                     فشار خون بالا

مصرف زياد دخانيات                                      خشكي دهان

اختلال در خواب                                             برآشفتگي

افزايش تعرق                                                  بيحالي‌ورخوت‌يا خستگي

لكنت زبان يا گيري زبان                                   دستهاي سرد و مرطوب

حالت تهوع يا اختلال روده اي و معده اي            افسردگي

دندان قروچه كردن                                          ترس، اندوه يا اضطراب

اختلالات پوستي                                             بي قراري

گريه هاي دوره اي                                          علائم ديگر

پنج نوع از رفتار مراجعان كه باعث بيشترين استرس براي درمانگران مي‎شوند تهديد به خودكشي، مقاومت، بيان احساسات منفي، رفتار تهاجمي و اعمال وابسته به آسيب شناسي درماني بودند.

به طور متداول، نگراني زيادي براي جوان آمريكايي در مورد خودكشي، سوء استفادة جنسي، دشمني، افسردگي، بدكاري خانوادگي، بارداري در بين جوانان 13 تا 19 ساله، ويروس ايدز، بزهكاري، و درجات محروميت اجتماعي رو به تصاعد، نياز بحراني براي بزرگسالان مسئول را نشان مي‎دهد تا ارتباطات نزديك، درخور توجه را با افراد جوان برقرار سازند. استرس تضعيف كننده به همراه همة اين شرايط است، كه به نوبة خود پيامدهاي سلامتي نامساعد را به وجود مي‎آورد (ويليام تي، كميسيون كمك مالي كار، خانواده، و شهروندي، 1988)

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني

در صورت انگيختگي باور نكردني هيجاني، خشم، غمگيني، وحشت زدگي، اندوهگيني، تضاد، انتظار مي رود كه درمانگر بي تفاوتي، استقلال، تحمل ناكامي، همدلي، هوشياري، علاقه، كنترل تكانه را بدون احساس ضعف، محروميت و انزوا، نشان دهد. گويي چنين خواسته هايي كافي نيستند، ما همچنين قرار است هنگاميكه به خانه مي رسيم جذاب و سرحال باشيم، از آنجا كه دوستان و خانوادة ما كار ما را مي دانند، توقعات بيشتري دارند كه ما به طور سنگدلانه صبور، بخشنده و مصالحه گر باشيم در طي لحظاتي كه آنها سبب مي‎شوند كه ما در نبرد قفل شويم. زيگموند فرويد نامه هاي كامل زيگموند فرويد به ويلهلم فيليس

1887-1904 چاپ شده بوسيلة ج. م. ماسون، 1985، ص 104

بهبود ارتباطات با محيط خود

اختلال هيجاني فصلي:

اختلال هيجاني فصلي (SAD) يك اختلال حالتي است كه با افسردگيهاي ويژه در پائيز و زمستان ديده مي‎شود كه با دوره هاي غيرافسردگي در بهار و تابستان متناوب است (رزنت هال، سك، كيلين، لويي، گودوين، داون پورت، موئلر، نيوسام و ور، 1984)

كارشناسان معتقدند كه 10 ميليون آمريكايي ممكن است شديداً به اين علائم مبتلا باشند، نظر به اينكه 25 ميليون نفر ديگر ممكن است به درجات خفيفتر از آن رنج ببرند. (رزنت هال و ور 1987) معيار عملياتي ذيل را براي تشخيص اختلال هيجاني فصلي در نظر گرفته اند.

1-  تاريخچه اي از حداقل يك حادثه ضمني عمده مربوط به افسردگي، بر طبق نظر اسپيترز، انديكات و رابينز (1978)

2-  افسردگي هايي كه به طور منظم در پائيز و زمستان واقع مي‎شوند. (حداقل 2 افسردگي كه در طي زمستانهاي پي در پي واقع شوند) كه با دوره هاي غيرافسردگي در طول بهار و تابستان متناوب است.

3-   نداشتن هيچ اختلال رواني عمدة ديگر

4-   هيچيك از متغيرهاي رواني- اجتماعي براي تغييرات منظم در اين حالت به حساب نيايد.

اين معيارها تغيير يافته اند و در DSM- IV (انجمن موسسه روانپزشكي آمريكايي، 1994 به عنوان الگوي فصلي نشان داده شده اند.)

يك نشانه كه ممكن است هر اختلال حالتي را بيان كند افسردگيهاي فصلي با منظومه اي متمايز از علائم همراه است.

مانند: خواب زدگي، پرخوري، ولع خوردن شيرينيجات، اضافه وزن، خستگي، و كناره گيري از جامعه. آن به وسيلة نور معيوب بوجود مي‎آيد و به يك درمان تازه، نور درماني پاسخ مي‎دهد. محققين يك ارتباط قوي را بين فصلها و ميزان بروز افسردگي ها، شيدايي (ماني)، خودكشي ها، و اقدام به خودكشي را نشان داده اند.

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني

نور مصنوعي روشن تاثيرات ضدافسردگي بر SAD دارد. اثربخشي نور در درمان SAD نخست به وسيلة محققين در موسسة ملي بهداشت رواني در اوايل دهه 19800 نشان داده شده است.

مراجعاني كه بخاطر SAD درمان مي‎شوند به طور نمونه روزي دو ساعت نور دريافت مي كنند.

منبع نوري كه بسيار مكرر استفاده شده است چراغ فلوئورسنت با طيف كامل بوده است (ويتاليت، شش پاورتويست) همچنين مي‎توان 8 لولة منظم 40 وات را كه به درون يك سطح ثابت فلزي چهارگوش فرو مي رود، تقريبا به اندازة 4*2 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/3 سانتيمتر] ، با يك سطح منعكس كننده، در پشت آنها، را به كار گرفت.

شدت نور بايد 5 تا 10 بار روشنتر از نور معمولي اطاق باشد مراجعان صرفاً نزديك جعبة نور مي نشينند در حاليكه نورها روشن و چشمها باز است.

رزنت هال، كارپنتر، جيمز (1986) عقيده دارند كه نور روشن ممكن است با بازداري تراوش ملاتونين تاثيرات ضدافسردگي را اعمال كند، لويي، سك و ميلر (1987) عقيده دارند كه نور تاثيرات ضدافسردگي خود را به وسيلة خواص مرحلة جابجايي خود به صورت 24 ساعته اعمال مي‎كند. فرضيه اي كه در حال تحقيق است.

به علاوه به نظر مي رسد كه گويي برخي افراد قابليت انعطاف پذيري در مقابل يك مادة شيميايي اعصاب را دارند (شايد به طور ژنتيكي معلوم شده باشد) كه در صورت فقدان نور كافي، نور محيطي تغييرات رفتاري ديده شده در SAD را ايجاد مي‎كند.

نور روشن كه احتمالاً از طريق چشم و فرضاً از طريق فرافكنيهاي مربوط به هيپوتالاموس شبكيه اي عمل مي‎كند قادر است كه اين نابهنجاري شيميايي را از بين ببرد اگر نور به حد كافي شدت داشته باشد و به طور منظم و براي مدت كافي مورد استفاده قرار گيرد (رزنت هال، 1989، ص 3)

نور مصنوعي روشن قادر است تا زمان دوره هاي بيست و چهار ساعته در انسان را تغيير دهد كه ممكن است در شرايط دوره هاي بيست و چهار ساعته نابهنجار مانند تأخير جت، خستگي كار نوبتي يا واكنشهاي مزمن مثلاً در نشانگان مرحلة خواب دير شده (بيخوابي) و SAD مفيد باشد، محققان موسسة ملي بهداشت رواني درمان موفقيت آميز با استفاده از چراغهاي فلئورسنت با طيف كامل كه بر روي زمين قرار دارند را نشان داده اند.

چراغ روشن علائم SAD را از طريق تناوب ها، توليد هورمون و شيمي بدن از بين مي‎برد.

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس

فنوني مانند تمرين آرميدگي در حال پيشرفت عضله، بازخورد زيستي، خواب مصنوعي به خود، تنفس موزون و تمرين مي‎تواند موجب آسوده سازي شود.

تمرين آسوده سازي مي‎تواند انگيختگي فيزيولوژيكي را كاهش دهد و تاثيرات استرس مزمن را كاهش دهد چندين تكنيك تعمقي براي اهداف درماني مورد مطالعه قرار گرفته است (بنسن، 1974، گلدمن، شوارتز، 1976، هيدر، 1985، ماهارش 1972)

مراقبه

با آسوده سازي بدن و آرام ساختن ذهن مراقبه سعي مي‎كند تا تاثيرات مضر تنش و استرس را كم كند.

اگرچه مراقبه ريشه هاي خويش را در تمرينات مذهبي شرقي دارد، منافع بهداشتي آن مستقل از جنبه هاي معنوي آن است. تعمق تاثيرات قابل اندازه گيري بر روي تكانه هاي الكتريكي دارد كه در مغز جريان دارد.

مطالعات با يك دستگاه نوارسنج مغزي (EEG) نشان مي‎دهد كه آن شدت امواج آلفا همراه با حالات آرام و پذيرا را تا حدي بالا مي‎برد كه حتي هنگام خواب ديده نشود. مطالعات ديگر همزماني افزايش امواج مغزي را در بين دو نيمكرة مغز در هنگام مراقبه، پائين آمدن هورمون استرس و گردش گسترده را نشان مي‎دهد اسيد لاكتيك كه محصول فرعي تنش و اضطراب است پس از مراقبه پائين مي‎آيد (هنگامي كه براي يك دورة زماني طولاني تمرين شود)

همچنين مراقبه مصرف اكسيژن را كاهش مي دهد، ضربان قلب را كند مي كند، فشار خون را پائين مي‎آورد.

كساني كه مراقبه مي كنند اغلب عنوان مي كنند كه آن حافظة آنها و توانايي هاي ذهني آنها را پيشرفت مي‎دهد. آنها را از بيماريها محافظت مي كند، و استفاده آنها را از الكل و دارو كاهش مي‎دهد.

تمرين تعمق مي‎تواند بواسطة بعد تجربة بشري مقوله بندي شود:

1)     عقلاني ، آنگونه كه براي رسيدن به يك آگاهي ذهني عظيمتر از واقعيت است؛

2)     هيجاني: براي بسط آگاهي بيشتر هيجان مثبت مي كوشد.

3)     جسماني: آنگونه كه مي كوشد كاملاً در جنبش جسمي جذب شود.

4)  عمل: آنگونه كه در تمرين يك مهارت يا فن ويژه است، (لشان، 1974). وين هولو (1987) منافع رسيدن به يك حالت متفاوت از آگاهي را فهرست بندي كرد.

·        يك حالت وجد را تجربه كردن

·        بينش هاي معنوي را كسب كردن

·        از درد و رنج فرار كردن

·        انگاره هاي جديد خلاق را به دست آوردن

·        پيشرفت بهداشت يا ملايم ساختن بيماري

·        افزايش تيزحسي (صفحات (17-14)

مراقبه شكلهاي بسياري به خود مي‎گيرد. يك روش ساده انتخاب يك محل ساكت براي چند دقيقه در روز براي انديشة منعكس طولاني يا تفكر است و زدودن ذهن از همة انديشه هاي آگاه، و تمركز به يك صدا، تصوير ذهني شيئي، كلمة ويژه است. برخي از تلقيات در مورد تعمق به محدود ساختن آگاهي تأكيد مي‎كند. نظر به اينكه ديگر تلقيات بر گسترش آگاهي تأكيد مي كنند. تعمق كنندگان مجرب قادر هستند تا تغييرات عمده اي را در عملكرد فيزيولوژيكي خود مانند: ضربان قلب پائين، تنفس آهسته شده، و تغييرات در امواج مغزي را ايجاد مي‎كند. سرانجام رسيدن به يك هماهنگي داخلي است، آرامش در درون خود فرد، در زواياي استفاده از القاء مثبت به خود

فن: مراقبه

هدف مشاوره اي:كاهش دادن استرس در ميان مراجعان، قدرتمند ساختن آنها براي كسب كنترل بررفتارهاي غلبه بر خود كه يك پاسخ استرس مزمن را آشكار مي سازد، برانگيختن فن آسوده سازي با تعمق (دوي، 1963، ص 126)

شرح: مراجع يك شمع را به عنوان نقطة ثابت استفاده مي‎كند.

1-   حالا چشمانتان را بر فراز شعله نگاه دارد و اجازه ندهيد كه چشمانتان سرگردان شوند.

2-   نفس كشيدن را به صورت موزون شروع كنيد.

3-  سپس چشمانتان را ببنديد و سعي كنيد تا شعله را نگاه دارد. شما مي توانيد آن را به وضوح مجسم كنيد، تصوير را نگاه داريد، اما اگر نور طفره مي رود، چشمانتان را براي نگاهي ديگر به نور باز كنيد.

4-  چشمانتان را دوباره ببنديد و ببينيد كه آيا اين بار قادر به تجسم شعله هستيد. اين كار را تكرار كنيد تا آن هنگام كه قادر به تسخير و نگاهداري برداشت هستيد. امتحان كنيد، و امتحان را ادامه بدهيد، تا آن هنگام كه موفق شويد. عجله نكنيد يا چيزي را در فشار قرار ندهيد. زياد با شدت امتحان نكنيد. به ياد داشته باشيد كه مهمترين چيز آن است كه ضمير دروني شما آسوده و بي حركت باقي بماند.

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي

هدف مشاوره اي: براي برانگيختن پاسخ آسوده سازي با بكار گرفتن فن تعمق هاروارد (بنسن 1974)

شرح: مراجع را وادار كنيد كه كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   يك محيط آرام را انتخاب كنيد در آنجا كه شما دچار حواس پرتي يا مزاحمت نشويد.

2-   دوبار در طول روز انتخاب كنيد در هنگامي كه بتوانيد 10 تا 20 دقيقه از وقت را اختصاص دهيد.

براي برخي از افراد يك زمان خوب قبل از صبحانه يا قبل از شام است. و يك وقت به ويژه خوب هنگامي است كه شما در حال تجربة استرس هستيد .

3-   يك صندلي راحتي را انتخاب كنيد. در وضعيتي بنشينيد كه احساس راحتي كنيد.

4-   هر لباس تنگي را گشاد كنيد، كفشهايتان يا لباسهايي كه ممكن است ماية ناآسودگي باشند را درآوريد.

5-  چشمانتان را دوباره ببنديد، با فكر كردن دربارة آسودن شروع به آسودگي كنيد. در حاليكه به پاهايتان، ساق پاهايتان، تنه، بدن، بازوان، گردن و سر فكر مي‎كنيد.

6-   از راه بيني تنفس كنيد و از تنفس خود آگاه باشيد.

7-  يك كلمة سادة يك يا دو بخشي را در هنگام بازدم به خود بگوئيد. تقريباً هر كلمه اي مي‎تواند باشد. كلماتي كه بعضي از افراد دوست دارند اينها هستند: گوهام، كريم، شيم يا شرين، كلمة بدون معني بهتر كارگر است.

8-   به آساني و به طور طبيعي نفس بكشيد.

هنگامي كه در حال مراقبه هستيد نگراني ها، انگاره ها و يا اضطرابها را نديده بگيريد،

پس از آنكه تعمق را تمام كرديد، به مدت يك دقيقه با چشمان بسته، سپس با چشمان باز به آرامي بنشينيد.

فن: افزودن آگاهي حسي

هدف مشاوره اي: براي بالا بردن آگاهي حسي

شرح : مراجع كارهاي ذيل را انجام مي‎دهد:

1-   به مكاني برويد كه احساس آسودگي كنيد، ترجيحاً به بيرون برويد.

2-  چشمان خود را بر روي يك شي، يك درخت ، يك صخره، يك عكس متمركز كنيد. گويي هرگز آنرا قبلاً نديده ايد.

3-   آگاه از اندازه، شكل، رنگ و بافت آن باشيد.

4-   حالا اجازه بدهيد كه آن محو شود و بگذاريد كه زمينه شروع به تمركز كند.

5-  اين كار را با اشياء ديگر تكرار كنيد يا، اگر آرام هستيد، آنجا بمانيد و بگذاريد كه ذهن و حواستان استراحت كند.

6-  توجه خود را به گوش دادن به صداهاي اطرافتان متمركز كنيد. از شدت آن صداها، كوتاهي و بلندي صداها و وزن آنها آگاه باشيد.

بكوشيد تا اين تجارب را هر روز حداقل به مدت ده دقيقه تكرار كنيد، زمينه ها و اشياء متفاوت را براي تفكر انتخاب كنيد مشاهده و شنيدن فعال مراجع را قادر مي سازد تا از رايحه ها، طعم ها و بافت ها، نيز بيشتر آگاه شود.

بالا بردن آگاهي حسي شما شكلي از تعمق است كه نه تنها به شما ياري خواهد كرد تا آسوده باشيد، بلكه همچنين شما را قادر خواهد ساخت تا كاملتر قدرشناس دنياي اطراف خود باشيد.

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد

هدف مشاوره اي: برانگيختن فن آسوده سازي بطور خودزاد

شرح : با فنون آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد، مراجع ترغيب مي‎شود تا با گفتن اينكه او احساس آرامش، آسودگي، مي‎كند تنش را از خود رها سازد مراجع راهنمايي مي‎شود تا آگاهي هاي خلاق خود را استفاده كند. و اظهارات بخودش، آنگونه كه آسوده سازي عميق را احساس و تجربه مي‎كند را تكرار كند.

خلاصه نگاري ذيل از اظهارات بخود (تكرار حداقل 2 بار براي هر كدام) معطوف به تمامي بدن بيمار، شروع شده با ساق پاها و بازوان مي‎باشد.

1-   تنفس آهسته : «من يك نفس عميق آهسته مي كشم»

2-   تنش سبك، سپس رهاسازي.

من احساس تنش سبكي در پاهايم مي كنم و حالا كاملاً آسوده ام»

3-   احساس گرمي و سنگيني كردن «احساس مي كنم كه پاهايم گرم و سنگين هستند»

4-   جريان گرما «گرما از بازويم به سينه ام جريان مي يابد»

5-   درجه ضربان قلب، ضربان قلبم آرام و منظم است.

6-   ذهن آرام. «ذهن من آرام و خموش است.»

7-  جدايي از احاطه كننده ها، «ذهن من از محيط كناره گيري مي كند، من احساس مي كنم كه آرام ساكت، خموش هستم، انديشه هايم كاملاً معطوف به ضمير درونم است.»

8-   آرامش و هماهنگي، بدن و ذهن من در هماهنگي كامل هستند.»

9-   اظهار ختم كننده، «من اكنون آرام، ساكت، و باانرژي باز نو شده ام.»

آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد مي‎تواند در تمرين ذهني (ذيلير جلد ولازادوس ، 1987) براي رهاسازي تنش منجر به خواب بهتر، در تحت كنترل درآوردن استرس و افزايش كارايي (كارينگتون، 1977) ، در درمان اختلالات افسردگي، اجباري، عصبي (رومن، 1981) و در حصول حالتي از سلامتي بهينه استفاده شود (پلينر، 1980)

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي

قصد مشاوره اي : متمركز ساختن كنترل بر خود از طريق بازپس خوراند زيستي

شرح‌: بازپس خوراند زيستي به يك گزارش سمعي و بصري از تغييرات در واكنش هاي بدني برمي گردد. كه بواسطه تغييرات در انديشه ها و عواطف پديد آورده شده است (مارسر، 1986)

پس از آنكه مراجعان با اطلاعاتي درباره يك حالت بدني به حد كافي بطور مكرر تأمين شدند مي‎توانند درباره زنجيره اتصال بين انديشه ها ، احساسات، واكنش هاي جسمي آگاه شوند. كنترل برخود يك فن آوري گسترش يافته است كه به افراد قدرت مي‎دهد تا بواسطه تغيير دادن عادات مخرب يا الگوهاي ناكارا كه شكل رفتارهاي مثبت را گرفته احساس بهتري كنند.

آن اساساً يك مرحله تدريجي گام به گام براي كنترل خود است و بسياري از همان فنون استفاده شده توسط درمانگران رفتاري بكار گرفته مي‎شود.

بازپس خوراند زيستي شامل تأمين افراد با اطلاعاتي درباره فرآيند فيزيولوژيكي است كه از آن به طور معمول آگاهند با بهره مندي از اين اطلاعات افراد مي‎توانند آگاه شوند تا شرايط فيزيولوژيكي كه ممكن است براي سلامتي آنها مضر باشد را با ميل خود و تحت كنترل درآورند.

تمرين بازپس خوراند زيستي مي‎تواند بعنوان يك فرآيند ياد گيري سه مرحله اي در نظر گرفته شود.

1-   افزايش آگاهي از حالات بدن

2-   ياد گرفتن كنترل بميل خود در مورد اين حالات

3-   ياد گيري بكار گرفتن اين مهارت هاي جديد در زندگي روزانه

هدف اين است كه افراد ياد بگيرند كه اين كنترل بميل خود را تمرين كنند بدون آنكه از ابزار بازپس خوراند زيستي استفاده شود.

بطوريكه آنها بتوانند مهارت هاي تازه كسب شده خود را در زندگي روزانه خود بشيوه اي بكار گيرند كه آنها را قادر سازد تا پاسخ هاي استرس خود را كنترل كنند. از اين چشم انداز، بازپس خوراند زيستي اساساً بازگشتي از مسئوليت براي سلامتي فرد بسوي فرداست پيش از آنكه بسوي يك مراقب باشد.

بازخورد زيستي و فن آوري هاي تمرين آسوده سازي كاربرد و موفقيت وسيعي را در درمان حالات اضطراب، ديابت، سردردهاي تنشي و سردردهاي ميگرني يافته اند فنون آسوده سازي و بازخورد زيستي همچنين در ميان چنين شرايط متغير مثل پرتنشي ، بي نظمي قلبي، سكته، صرع، تنگي نفس (آسم) سورياسين (نوعي بيماري پوستي) درد مزمن و بيخوابي كاربرد دارد.

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق تمرين در حال پيشرفت آسوده سازي عضلات (PMRt)

شرح : شايد PMRt گسترده ترين استفاده را در ميان همه اقدامات رفتار شناختي دارد و آن رويه اي است كه توانايي ياد گيري براي آسودن مي‎باشد كه بواسطه آگاه ساختن فرد از كشيدن و آسوده ساختن گروههاي عضلاني عمده است، برنشتن و بروك اور (1973) دستورالعمل ذيل را براي آسوده سازي در حال پيشرفت مهيا ساختند.

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:

1-   اطمينان حاصل كنيد كه دچار وقفه نشويد.

2-  بر يك تخت يا نيمكت راحت دراز بكشيد. صاف به پشت بخوابيد، بازوانتان دو طرفتان باشد و پاهايتان متقاطع نباشد.

3-   چشمانتان را در اثناي يك دوره 3 يا 4 دقيقه اي بتدريج ببنديد.

4-   فقط چند دقيقه اي را به تشخيص تنش ها در عضلاتتان صرف كنيد.

5-   هرگز به عضله اي دست نزنيد تا آنرا آسوده سازيد.

6-   وضعيت خود را جابجا نكنيد يا سعي نكنيد كه خود را خموش نگاه داريد فقط بگذاريد همانطور پيش رود.

اگر هر مرحله اي به نظر دشوار برسد احتمالاً بدان سبب است كه شما عضلاتي را در جايي تحت تنش نگاه داشته ايد اگر شما بطور مقتضي در حال استراحت باشيد بايد به نظر برسد كه حواس شما در حال تنزل است آسوده ساختن عضلات ممكن است نخست احساس گرما بدهد بعداً احتمالاً احساس سرما و تنش- احساس بدهد يا هيچ احساسي ندهد.

توجه : فشار آوردن و كشيدن عضلاتتان قبل از آسوده ساختن آنها آسوده سازي در حال پيشرفت نيست در آسوده سازي در حال پيشرفت، مراجع شروع مي‎كند كه كشش كافي را بر روي عضله قرار دهد بطوريكه او بتواند تشخيص بدهد و ياد بگيرد كه چه وقت بگذارد رها شود. آسوده سازي عضلات غيرفعال است، يك رها سازي از همه تنش ها.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق كشش بهنگام فقدان توجه.

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق فن آوري هاي كشش بهنگام فقدان توجه.

شرح : مراحل فن آسوده سازي

كشش بهنگام فقدان توجه توسط وايت وفادي من (1976) گسترش يافت.

اين فن آوري مي‎تواند در طول سه يا چهار جلسه تمرين فراگرفته شود و در موقعيت هاي روزانه ياري رساند.

تمرين شماره 1

1-   بر لبه تخت يا كف زمين بنشيند.

2-   چشمهايتان را ببنديد و آنها را براي همه تمرينات بسته نگاه داريد.

3-   بگذاريد تا شانه ها و گردنتان هر چه قدر كه ممكن است آزاد باشد.

4-   سر خود را با آهستگي چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد، عضلات را هنوز آزادتر سازيد.

5-   جهت را معكوس سازيد و سر خود را چهار بار در جهت خلاف جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد.

تمرين شماره 2

1-   دراز بكشيد و پاي راست خود را در حدود 12 اينچ [5/2*12 سانتيمتر] بالا نگاه داريد.

2-   عضلات پاي خود را هر چقدر كه ممكن است سفت و كشيده بسازيد.

3-  عضلات را در پاهايتان از نوك انگشت بزرگ پا تا باسن مجسم كنيد. توجه خود را معطوف به آنها كنيد و بكوشيد تا آنها را تنگ و خسته سازيد.

4-  پاهايتان را بالا هر چقدر كه بتوانيد بلندتر نگاه داريد. بگذاريد تا پاهايتان آنقدر خسته شود كه پيش از اين نتوانيد آنرا بالا نگاه داريد.

5-   بگذاريد تا پاهايتان كاملاً شل و آزاد بماند آنگونه كه بگذاريد بسرعت بيفتد.

تمرين شماره 3

1-   پاي چپ خود را بلند كنيد و تمام توجه خود را به سوي آن منحرف كنيد.

2-   حالا تمام مراحل تمرين 2 را با استفاده از پاي چپ تكرار كنيد.

تمرين شماره 4

1-   بازوي راست خود را بلند كنيد، مشتتان را بحالت سلام ببنديد.

2-   عضلات را سفت و تنگ بسازيد.

3-   انديشه هاي خود را تنها در مورد اين بازو حفظ كنيد.

4-   هنگامي كه بازويتان خسته مي‎شود بگذاريد كه آن شل به پهلويتان بيفتد.

تمرين شماره 5

بلافاصله بازوي چپ خود را بلند كنيد و همه مراحل را در تمرين 4 تكرار كنيد.

تمرين شماره 6

1-  دايره اي به قطر تقريبي 4 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/2 سانت] در بالاي سرتان بر روي سقف تصور كنيد.

2-  در حاليكه چشمانتان را بسته نگاه داشته ايد اين دايره را چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت با چشمانتان دنبال كنيد. اين كار با آهستگي انجام دهيد.

3-   جهت را معكوس كنيد و دايره را در جهت خلاف عقربه هاي ساعت دنبال كنيد.

4-   يك مربع را به جاي دايره تصور كنيد.

5-   چهار بار در هر جهت به دور مربع برويد.

6-   بمدت چند دقيقه بياراميد و از آسوده سازي لذت ببريد.

7-   با انديشيدن درباره هر چيز مطبوع، توجه خود را از چشمانتان منحرف سازيد.

PMRT در درمان بيخوابي، تنگي نفس تنش، سردرد، كشش عضلاني، ضربان قلب بالا، تشويش مزمن و هراس اثربخش بوده است.

ديدگاه درمانگر : در مورد استرس آمريكايي ها بطور متوسط سه سال را به نشستن در جلسات صرف مي كنند 5 سال را در صفها مي گذرانند 17000 ساعت با كارت تلفن بازي مي كنند 4000 ساعت در پشت چراغ قرمز مي ايستند و يك عمر مي كوشند تا استراحت كنند.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق يوگا

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق يوگاي اساسي

شرح : يوگا يك تمرين هندويي است كه مي‎تواند يكي از 5 شكل را داشته باشد.

1-   راجايوگا: از طريق تفكر بر حقايق عمومي

2-   جانانايوگا: تعمق بر سرشت خود

3-   كارمايوگا: يوگاي فعال در خدمت ديگران

4-  بهاكي يوگا تعمق با استفاده از عبادت و سرود خواني پنجمين شكل از يوگا كه بيشتر در دنياي غرب استفاده مي‎شود هاتايوگا است آن بيشتر اغلب بعنوان شكلي از تمرين براي بالا بردن سلامتي خوب ملايم ساختن استرس، انرژي دادن و براي آسوده كردن بدن و ذهن استفاده مي‎شود ميت لند 1975 پيشنهادات ذيل براي يوگاي اساسي ارائه شده است :

1-   بگذاريد تا حركات ريه هايتان را منقبظ يا منبسط گرداند.

2-   هر كدام از حركات را يك بار يا دو بار يا سه بار تكرار كنيد.

3-   در هر دو جهت، جهت عقربه هاي ساعت و خلاف جهت عقربه هاي ساعت حركت كنيد.

4-   توجه خود را بر عضلات تحت كشش حفظ كنيد.

5-   وضعيت خود را تا آن هنگام نگاه داريد كه عضلات شما امتداد مي يابد.

6-   يك آگاهي مداوم را از بدن خود ابقاء كنيد. در همان حال كه از طريق تمرين هاي خود پيش مي رويد.

فن: تغيير دادن هشياري فرد از طريق كنترل ذهني سيلوا

هدف مشاوره اي : تغيير دادن هشياري فرد از آگاهي هاي روزانه از طريق كنترل ذهن سيلوا

شرح : كنترل ذهني سيلوا فرآيندي از تغيير آگاهي بيدار شده فعلي (بتا) به يك فركانس پاينتر آگاهي (آلفا) براي حل بهتر مشكل و حافظه فزاينده، كارآيي، و خلاقيت است. فن ذهن را براي ذهن استفاده مي‎كند. تا نخست آسوده سازي جسمي و ذهني سپس تصديق، تجسم، و تكيه گاه (سيلوا و استون، 1983، ص 93) شيوة آسوده سازي متشكل از چرخاندن چشمها به طرف بالا و شمارش معكوس از 10 تا 1 است.

تكيه گاه گذاشتن سه انگشت با هم است: فرآيند بينايي متشكل از ديدن موقعيت در درجه نخست آنگونه كه هست، سپس ديدن موقعيت در فرآيند تغيير مثبت است در نظر گرفتن تصوير ذهني دوم بر سمت چپ براي فعال نمودن مغز سمت راست است و سرانجام ديدن اينكه موقعيت حل شده است (سيلوا و استون 1983) اين طرح بكار گرفته شده تا اهداف شخصي را تحقق بخشد تا انرژي و اشتياق را بوجود مي‎آورد.

چشم انداز درمانگر: در مورد نكات گسستني

كارهاي بزرگ نيست كه مرد را به ديوانه خانه مي فرستد … نه تداوم يك سري از غمنامه هاي كوچك است يك مرد را به ديوانه خانه مي فرستد.

نه مرگ عشق او بلكه بند كفشي كه در زماني كه وقتي باقي نمانده با صداي ترق پاره مي‎شود.

چارلز باكوفسكي

(روزها همچون اسبها مي دوند، 1983 ص 24)

فن: خلق تجربه ها از طريق تجسم

قصد مشاوره اي : تجسم براي خلق تجربه در يك يا دو شيوه حسي

شرح : تجسم تصوير را بكار مي‎گيرد تا تجربه را خلق كند تجسم پذيرا عمل مي‎كند تا فعاليت تحليلي مغز را كاهش دهد آن را قادر سازد تا انديشه هاي نيمه آگاه عواطف، انگاره ها، يا بينش ها ظهور كند يك مثال كلاسيك از اين نوع تجسم، داشتن يك راه حل براي يك مشكل پيچيده است كه در يك حالت آرام ظهور مي‎كند.

تجسم فعال با شكل دادن به انديشه عمل مي‎كند (گووين 1982) يك مثال از تجسم فعال ايجاد كردن تصوير ذهني از يك شغل جديد با گذر موفقيت آميز در ضمن يك دوره پراسترس است تجسم مكرر عمل مي‎كند تا ديدگاه فرد را از خود تغيير دهد قويترين تجسم ها خالص ملموس، مكرر و اعطاي پاداش به خود است.

فن: افزودن بر ذهن، رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق ها

قصد مشاوره اي : معطوف كردن ذهن. رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق هاي مثبت

شرح : بطور غريزي اعتقادات حاضر در ذهن فرد عواطفي را ايجاد مي كنند كه اعمال را تحت تأثير قرار مي دهند كه بنوبة خود نظر فرد بر زندگي را تحت تأثير قرار مي دهند ، كه گفتگو با خود را چه مثبت يا منفي ترقي مي بخشد.

شدت نتايج يا تاثيرات بر زندگي فرد باقتضاي عمق اعتقاد و شدت احساس خواهد بود. (1986، رابينز، 1986). تغيير دادن اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت منفي به اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت مثبت مي‎تواند رخداد زندگي بيمار را تغيير دهد به يك تصديق مثبت مثل «من استحقاق بيشتري دارم» جايگزين « من اصلاً بحساب نمي آيم مي‎شود.»

فنون تصويرسازي ذهني :

تصوير سازي ذهني راهي را براي ارتباط برقرار كردن با ذهن نيمه آگاه مهيا مي سازد. (هنگامي كه يكنفر تصويري را در ذهن “مي بيند”، آن همكاري بين آگاه و نيمه آگاه است. تصوير ديده شده هميشه متفاوت از آنچه خواهد بود كه ديگران مي بينند. زيرا آن از خود خاطرات و تجارب شخص شكل مي‎گيرد. تصوير سازي ذهني مثل يك روياي شخصي سازي شده، راهنمايي شده همراه با عواطف است. هر كسي قادر است تا از تصويرسازي ذهني استفاده كند، اما مثل مهارت هاي ديگر، بايد تمرين شود. تصوير سازي ذهني فقط تجسم نيست آن شامل حواس ديگر (چشايي، بويايي، شنوايي، لامسه) نيز است. دانشمندان در حال كشف آن هستند كه ذهن با كنترل كردن سيستم ايمن حقيقتاً براي برقراري توازن ياري مي رساند، هنگامي كه توازن طبيعي دچار اختلال مي‎شود استعداد در مقابل بيماريها افزايش مي يابد. تصوير سازي ذهني ياري مي رساند تا اين توازن ايجاد و ابقاء شود در حاليكه استرس كاهش مي يابد. بسياري از دانشمندان اعتقاد دارند در هنگامي كه شما مشكلات را درون بدن خود مجسم مي‎كنيد ذهن ناآگاه دفاعيات طبيعي بدن شما را به كار مي اندازد.

بعنوان يك فن مشاوره اي تصويرسازي ذهني مي‎تواند بعنوان يك ابزار روانشناسانه اوليه براي ارزيابي، اقدام، و افزايش نيروي بشري مورد استفاده قرار بگيرد. در طول دو دهة گذشته تصوير سازي ذهني بعنوان يك واسطة درماني مؤثر براي طيف وسيعي از بيماريهاي رواني ذكر شده است: پرده برداشتن از موانع عاطفي يا بازداري آنها (آندرسون 1980) ؛ كاهش دادن تشويش؛ گسترش حافظه و حصول، افزايش عزت نفس (لازاروس، 1977، شيخ و شيخ، 1985)؛ از بين رفتن بيخوابي (شيخ، 1976)، افسردگي، (شولتز، 1978)، فربهي (برنشتين و سيپرل، 1973)، عملكرد ناصحيح در امور جنسي، درد مزمن (جف و برشلر، 1980).

بيماري روان- تني (لازاروس، 1977؛ شور، 1974؛ سيمونتون، ميتوز سيمونتون، وكريتون، 1978).

اخيراً، يك علاقه به تصويرسازي ذهني بعنوان ابزاري براي مشاوره همراه با الگوي جابجا سازي دور از حمايت محدود از طرف مدارس مشاوره اي و روان- درماني بسوي يك تلقي شناختي- رفتاري وجود دارد. وانگهي، گسترش هاي معاصر در تحقيق مغز و روانشناسي سلامتي تلقيات غيرسنتي را قانوني ساخته اند (كورن، و جانسون، 1983 تصويرسازي ذهني يك عمل طبيعي از ذهن بشر است و اجباري نيست كه آموزش داده شود (وينترو يانگ (1985، ص 187) آن مواردي را كه در آنها تصويرسازي ذهني بتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا امكانات بشري را افزايش هد خلاصه سازي كردند.

·        افزايش هشياري خود و ديگران.

·        نقشه ريزي آتي و حرفه اي يا گسترش سبك زندگي

·        كنترل يافتن بر رفتار نامطبوع

·        درمان بيماري

·        پيشرفت دادن فراگيري، گسترش مهارت و اجرا.

·        كاهش دادن استرس و افزودن بر سلامتي

·        افزودن خلاقيت و حل كردن مشكل زندگي روزانه.

استفادة كلينيكي از تصويرسازي ذهني بعنوان يك ابزار براي اقدام درماني بوسيلة شيح و جردن (1983) خلاصه سازي شد.

1-  تصوير سازي ذهني مي‎تواند بعنوان يك منبع انگيزه سازي براي رفتار آتي عمل كند. تصويرسازي ذهني هدايت شده مي‎تواند اطلاعات رايانه اي تازه و راه حل هاي جديد را ايجاد كند. اهداف و راه حل هاي تمرين شده از طريق تصويرسازي ذهني مي‎تواند در بيرون از زمينة درماني آسانتر بكار گرفته شود.

2-  تصويرسازي ذهني مي‎تواند دسترسي به وقايع مهم كه در اوايل عمر يكنفر اتفاق مي افتد را آسان سازد، خاطرات اوليه يك جزء درماني از يك چشم اندازه بيشتر آدلري است تا تليقات ، اعتقادات و انگيزه هاي شخص را به يقين برساند.

3-  تصوير سازي ذهني كانوني را مهيا مي سازد كه مي‎تواند از واكنش هاي عاطفي يا از حالات مؤثر بسيار شديد پرده بردارد، ارتباطات بيشتري را با كشاندن بحث بسوي يك تراز پرمعنا بپرورد. آن همچنين بيان احساسات دشوارتر را آسان مي سازد. از طريق تصويرسازي ذهني، همدلي و مهارت هاي ارتباط ميان فردي مي‎تواند گسترش يابد.

4-  تصوير سازي ذهني مي‎تواند مورد استفاده قرار بگيرد تا دو راهي ها را توسط از عهده برآمدن دفاعيات حل كند يا توسط بازداري كه ممكن است در وقفة كلامي واقع شود، همينطور با ايجاد كردن تغيير درماني به دور از هر تفسيري توسط درمانگر به دور از هر بينش تعقلانه اي توسط بيمار وتيمر و يانگ (1985) همچنين تعدادي از پيش نيازها براي گسترش تصويرسازي ذهني كه مي‎تواند اثربخشي را افزايش دهد را خلاصه سازي مي كنند:

·   آمادگي. يك محيط آرام بدون عوامل حواس پرتي، يك وضعيت آسوده و يك تمهيد ذهني كه به عنوان نقطه اي از كانون عمل مي‎كند- مانند يك صدا، كلمه، عبارت، يا يك نقطه اي كه به آن خيره شوند- مفيد هستند. همة تمرينات تصوير سازي ذهني بايد با ايجاد يك مكان ايمن در دنياي تصويرسازي ذهني بيمار شروع شود (براي مثال، يك ساحل گرم، يك اطاق مخصوص، يك معبر آرام).

اگر تصويرهاي ذهني بيش از حد برانگيزانندة اضطراب و يا ماية ناآسودگي باشند مراجع مي‎تواند به مكان ايمن خود بازگردد يا از طريق تصويرهاي ذهني تهديدآميز وارد مرحله تدريجي شده يا عمل كند.

·   روشني: درجة مشخصي از روشني براي ايجاد تصوير ذهني اساسي است. بيشترين اثربخشي هنگامي گزارش مي‎شود كه تجارب چند گانة حسي تجربه مي‎شود (براي مثال، بصري، صدا، يا اجزاء عاطفي)

قابليت كنترل سازي

كنترل تصوير سازي ذهني اثربخشي درماني را اطمينان مي بخشد. شيوه اي كه در كنترل تصويرسازي ذهني مساعدت مي‎كند نشانه گذاري است- دادن يك آماية دستوري به شخص تا برآن متمركز شود، چه نتيجه مطلوب يا فرآيند باشد. هنگامي كه تصوير ذهني نتيجه برقرار مي‎شود، ذهن بطور شهودي يك دست- نوشته يا سناريو را خلق مي‎كند تا به نتيجه متصور حصول يابد.

كوتلاو و مك كولر (1978) نتيجه گرفتند كه كنترل مي‎تواند بعد پيشرفت يابد با تأكيد بر مراجعاني كه (1) تصويرسازي ذهني از آنهاست- آنها آنرا خلق مي كنند و آزاد هستند تا آنرا تغيير دهند؛ (2) تصور مي كنند كه پاسخ مطلوب از يك پاسخ ناخواسته بازداري مي‎كند؛ و (3) نگهداري ثبت وقايع در مورد يك سفر هوايي يا با كشتي و همراهي كردن با تصويرهاي ذهني كه تنشي را برانگيخته مي‎كند كه آنها را قادر مي سازد تا تصويرهاي ذهني بعدي را شناسايي كنند يا تغيير دهند.

فن: تمرين شخص عاقل

قصد مشاوره اي : قادر ساختن بيمار براي آنكه مكالمه اي را با يك شخص عاقل از طريق تخيل تجربه كند

شرح : تصوير ذهني كه پديدار مي‎شود ممكن است كه يك بيگانه ، يك دوست، يا يك وجود معنوي باشد، بياساييد و همه تنش ها و انديشه هاي نگراني آور را رها سازيد. اجازه بدهيد كه صورت يا شكل يك شخص بسيار عاقل، دوست داشتني، پديدار شود. شما ممكن است يك سوال بپرسيد. گوش كنيد و به هر آنچه كه مي رسد پذيرا باشيد. ممكن است بخواهيد مكالمه اي داشته باشيد. شخص عاقل ممكن است يك پيام خاص براي شما داشته باشد، چيزي كه شما نپرسيده باشيد.

اگر مايل هستيد كه اين را دريافت كنيد، به شخص عاقل بگوييد و منتظر يك پاسخ باشيد. خود را وادار كنيد تا موقعيت را همانگونه ببينيد كه شخص عاقل مي بيند. حالا ببينيد كه آن چگونه در زندگي شما مناسب است يا مفهوم دارد. وقت ترك كردن شخص عاقل است. مي توانيد در هر زمان بازگرديد و هدايت و نيرو بيابيد.

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني

قصد مشاوره اي:  قادر ساختن مراجع براي كسب آسوده سازي جسمي و ذهني. از طريق تجسم (وتيمر و يانگ، 1987، ص 9)

شرح : مطالب ذيل را به مراجع پيشنهاد كنيد:

1-   با استفاده از تصوير ذهني يك عروسك پارچه اي، مجسم كنيد كه در حال آسوده سازي بدن خود هستيد.

2-   مكان آرام مطلوب خود را مجسم كنيد.

3-   احساسات و انديشه هاي بد را از خود دور كنيد، «همچون حبابهايي كه مي شكنند يا شناورند.»

4-  نور و گرماي خورشيد را تصور كنيد كه به بدن شما وارد مي‎شود و به همة قسمتها جريان مي يابد، كه آسوده سازي مي‎آورد.

5-   يك مسافرت و صحنه هايي از طبيعت را مجسم كنيد (براي مثال: كوهها، ساحل دريا، جنگل، كشتزار، يا نهر).

6-   مراحلي را استفاده كنيد كه سنگيني، گرما، و يك آرامش دروني را فرا مي خوانند.

فن: تصوير سازي ذهني براي بسط حسي

هدف مشاوره اي : استفاده از تصوير سازي ذهني براي عميق ساختن تمركز و آسوده سازي ژرف.

شرح : پس از حصول به يك حالت آسوده تصوير ذهني ذيل را تمرين كنيد.

صحنة جنگل (فزلر، 1990)

شما در يك روز زيباي تابستاني در زواياي جنگلي از درختان كاج در حال قدم زدن هستيد. ببينيد كه آسمان بالاي سر آبي درخشان است، گرما را از خورشيد در مقابل چهرة خود احساس كنيد، صداي نرم و آهسته خش خش باد را در زواياي تنه هاي كاجها بشنويد. زاغهاي كبود از شاخه به شاخه پرواز مي كنند، با صداي بلند صدا مي دهند، قات قات هاي بلند، به بالا برسيد و يكي از كاجهاي سوزني را بچينيد، آنرا به دو نيم بشكانيد. قطره اي از مايع آن بر كف دست شما مي چكد. قطره را استشمام كنيد. آن به مشام كاج تلخ را مي رساند. قطره را بليسيد، طعم تلخ كاج را بچشيد، حالا به كنار جنگل بياييد. به داخل يك باغ سيب برويد، قرمز درخشان در نور خورشيد، در مقابل شاخ و برگ سبز. يك سيب را بچينيد. يك چاقوي بزرگ جيبي را از جيب خود بيرون بياوريد و سيب را به دو نيم كنيد، دانه هاي عصارة سيب بر وري لبة فلزي چاقو برق مي زنند، عطر شيرين سيب را استشمام كنيد، با دقت عصاره را بليسيد. مزة شيرين سيب بعد شما بداخل درختستاني از ليمو برويد، ميوة زرد در برگهاي سبز كم رنگ در آفتاب تابستاني سوسو مي زند، يك ليمو بچينيد، آنرا قاچ كنيد. رايحة ليمويي پوست ليمو را ببوييد. ليمو را گاز بزنيد، عصارة ليموترش به درون دهان شما مي ريزد. در همان حال كه عصارة ليموترش را مي مكيد، گونه هايتان چين مي خورد و جمع مي‎شود و آب بزاقتان جاري مي‎شود. و شمابه قدم زدن ادامه مي دهيد.

از درختستان ليمو بيرون بياييد و به يك ساحل شني اقيانوس برويد. نور گيج كنندة آب فيروزه اي امتداد مي يابد تا مادام كه بتوانيد ببينيد نمك در هوا را استشمام كنيد. لبهايتان را بليسيد.

شما مي توانيد از افشانة اقيانوس نمك را بچشيد. بر روي شن داغ خشك قدم بزنيد. نزديكتر به درياي سوسو زن حركت كنيد، در آنجا بايستيد كه آب به آنجا تراوش كرده است. كفشها و جورابهايتان را درآوريد. سرما را، شن مرطوب را در زير پاهاي برهنة خود حس كنيد، برگرديد و قدم به ساحل بگذاريد. در شن گرم بياراميد، نسيم ملايمي آغاز مي‎شود تا شما را همراه با شنها دربرگيرد، آنرا خشك و سبك، سالم و ايمن، حفاظت شده، در پيله اي از شن حس كنيد.

اينك خورشيد براقيانوس در حال غروب كردن است. آسمان پرتقالي در حال تپش است. رنگش بر افق به قرمز آتشين تغيير مي يابد. در همان حال كه خورشيد بدرون آب فرو مي رود، شفق بنفش ژرف شما را در برمي گيرد، به بالا، به آسمان شب بنگريد، آن يك شب پرستارة درخشان است، صداي امواج ، طعم و بوي نمك، دريا ، آسمان، و شما، و شما احساس مي‎كنيد كه خودتان بسوي بالا و بسوي بيرون بدرون فضا برده مي شويد، يكنفر با دنيا!

(صفحات 100-99)

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود

يك عامل مهم كه باعث مي‎شود تا افراد در تنهايي خود فرو روند آن اعتقاد است كه خود واقعي آنها. خود دروني، خودي كه از ديگران پنهان است، آن خودي است كه هيچكس نمي تواند آن را دوست داشته باشد. خيلي آسان است تا منشأ احساس را رديابي كرد. احساسات همزمان يك كودك، تلقيات واقعي او، آنقدر توسط والدين او و ديگران مورد مخالفت قرار گرفته كه او همين تلقي را خود شروع به تكذيب كرده و احساس مي‎كند كه واكنش هاي همزمان او و آن خودي كه او حقيقتاً است، متشكل از شخصي است كه هيچكس نمي تواند دوست داشته باشد.

كارل راجرز

فن: تعيين وجه حسي خود

قصد مشاوره اي: قادر ساختن مراجع براي كشف تصوير سازي ذهني حسي او.

شرح: تصويرهاي ذهني مي‎تواند بصري، سمعي، گيرندة عضلاني (احساسات و حواس پوستي) و جنبشي (حركات بدن) ، يا بويائي و چشايي (بويايي و چشايي) باشد. اگرچه بيشتر افراد مسلط به تصويرسازي بصري هستند، بسياري از افراد بيشتر آماده اند تا به تصويرهاي ذهني شنيداري، جنبشي، يا بويشي پاسخ دهند. وين هولد، (1987، ص 9) تمرين ذيل را براي تعيين وجه حسي يكنفر گسترش داد.

1-    بصري

·   چشمانتان را ببنديد و همة رنگهاي در يك جعبه رنگ يا مداد رنگي را تصور كنيد- صورتي، نارنجي، زرد، ارغواني، قهوه اي، سفيد، قرمز، و سبز.

·   چشمانتان را ببنديد، گشتي در زواياي خانه يا آپارتمان خود بزنيد؛ هر چيزي را كه مي توانيد در هر اطاق ببينيد.

2-   مربوط به گيرنده عضلاني

·   چشمانتان را ببنديد و در حاليكه در حال حمام گرفتن يا دوش گرفتن هستيد احساس آب را بر روي بدن خود تصور كنيد. تصور كنيد كه يك تخم مرغ را در دست خود مي شكانيد؛ سري آنرا احساس كنيد، تصور كنيد كه يك گلولة برفي را در دست برهنة خود نگاه مي داريد، و وزش سخت باد را بر بيني و گوشهاي خود تصور كنيد،

3-   شنيداري

·   چشمانتان را ببنديد و تصور كنيد كه يك زنگ كليسا مي نوازد. يك اركستر يا گروهي را در حال نواختن يا خواندن يك لحن دلخواه تصور كنيد. صداي يك آژير اضطراري را تصور كنيد.

4-   جنبشي

·        خود را در حال تاب خوردن بر يك تاب در زمين بازي يا رفتن به درون چرخ و فلك تصور كنيد.

·        خود را در حال بالا رفتن از يك تپه با يك كوله پشتي بر پشت خود تصور كنيد.

·        خود را در حال رقصيدن يا ورزشي را بازي كردن مجسم كنيد.

5-   بويايي و چشايي

·        خود را آماده براي نشستن براي شام عيد شكرگزاري تصور كنيد.

·        تصور كنيد كه عسل يا موز را بر روي خميردندانتان مي چشيد.

·        تصور كنيد كه ادكلن يا عطر دلخواه خود را استشمام مي‎كنيد.

تصوير سازي ذهني هدايت شده در گسترش انعطاف پذيري شناختي، تجسم ، و خلاقيت بسيار بسيار مفيد است. زيلبرجلد و لازاروس (1987) دريافتند كه مراجعان آنها در ارتباط با موقعيت هاي استرس در استفاده از تجسم به موفقيت رسيده اند و اهدافشان تحقق يافته است. آن مي‎تواند همچنين مورد اسفتاده قرار بگيرد تا وقايع بطور ذهني تمرين شود، تا آينده هاي متفاوت تصور شود، حقايق را تركيب كرد، و بمرور بهبود يافتن را مجسم كرد.

فن: مكان آرام دلخواه

قصد مشاوره اي : ياري رساندن براي فراگيري كه چگونه از طريق تصور به آرامش دست يافت.

شرح: مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

اهميتي ندارد كه كجا باشيد، شما هميشه مي توانيد به يك مكان مخصوص در ذهن خود برويد. مكاني را تصور كنيد كه واقعي يا تخيلي باشد، در آنجا كه احساس امنيت، آرامش، و شادي مي‎كنيد. چشمانتان را ببنديد و به آن مكان برويد. خود را آنگونه آزاد ببينيد كه انجام بدهيد هر آنچه را كه مي خواهيد. به هر چيزي در اطراف خود توجه كنيد، صداها را بشنويد. احساس كنيد آنچه را كه براي جسمتان در حال اتفاق افتادن است. فقط از اين احساس لذت ببريد. شما مي توانيد براي استراحت، انديشيدن، تنها بودن، و احساس خوبي داشتن به اين مكان برويد، اهميتي ندارد كه كجا باشيد. بآهستگي به آن مكان بازگرديد كه جسمتان در آنجاست، چشمانتان را بنرمي باز كنيد. آن مكان هميشه براي بازگشت شما آنجا خواهد بود.

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت

هدف مشاوره اي : گسترش دادن طرحهاي حل مشكل از طريق تجسم.

شرح : مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

بكوشيد تا ذهن خود را بعنوان يك صحنة تلويزيون يا سينما تصور كنيد. شما تهيه كننده، هنرپيشه، و بيننده، همه در يك زمان، هستيد. مي توانيد اجازه بدهيد كه تصاوير همزمان بر روي اين صحنه ظاهر شود بدون آنكه آگاهانه بخواهيد يا آنها را كنترل كنيد.

مرحلة 1. آسودگي با بستن چشمهايتان، يا خيره شدن به يك نقطه در جلوي خود شروع به آزاد ساختن ذهن خود از حواس پرتي ها كنيد. جسم خود را از سر تا به انگشتان پا آسوده سازيد. به تنفس خود توجه كنيد. يك يا دو بار نفس عميق بكشيد، و هر بار كه نفس به بيرون مي دميد خود را از تنش خلاصي دهيد. ذهن شما آرام و واضح است. شما آماده هستيد تا توجة خود را به تصاوير بر روي صحنة ذهنتان بچرخانيد.

مرحلة 2 . تصويرسازي ذهني همزمان بگذاريد تا تصويرهاي ذهني يا عكسها به ذهنتان برسد بگذاريد تا آنها بيايند و بروند حالا مشكل يا موقعيتي كه شما را گيج كرده تصور كنيد. خود را وادار بسازيد كه يك پاسخ را جستجو كنيد. فقط يك تصوير واضح از مشكل يا موقعيت را ببينيد، ذهن خود را براي پاسخها و راه حل هاي احتمالي باز كنيد. بگذاريد تا آنها بيايند و بروند. تصويرسازي ذهني مشكل و راه حل را حفظ كنيد، و سپس منتظر بمانيد شما خواهيد دانست كه آيا يكي از تصاوير متناسب با شما يا موقعيت شما است يا نه. يك احساس درستي به شما دست خواهد داد، و شما احساس رضايت خواهيد داشت آن ممكن است پاسخي براي حل يك مشكل باشد.

مرحلة 3 . تصوير سازي ذهني معطوف شده: احساس آرامش و آسودگي خود را تداوم ببخشيد. حالا تصاوير را معطوف مي سازيد. شما مسئوليت خواهيد پذيرفت. مشكل يا موقعيت را بر صحنة خود بگذاريد. در چشم ذهنتان راههايي را كشف كنيد كه ممكن است به آن پرسش پاسخ بدهد كه بر صحنة شما آشكار مي‎شود. توجه داشته باشيد كه چگونه داستان به پايان مي رسد. داستان ديگري را با يك فرجام متفاوت خلق كنيد. شما در حال آزمودن راههاي متفاوت براي رسيدن به يك راه حل هستيد. شما خود را در حال انجام كارهايي مي بينيد كه كشف مي‎كنيد: آيا آنها كار آرا هستند يا نه. اين تصاوير را در حافظة خود براي استفادة بعدي ذخيره كنيد. اگر هيچ پاسخي ظاهر نشود، راضي باشيد كه شما قادر بوده ايد تا مشكل را در ذهن خود به تصوير بكشيد. پاسخ ممكن است بعداً فرا برسد. انگاره هاي خود را بنويسيد، آنها را بكشيد، يا به يكنفر ديگر بگوييد، پس به ياد خواهيد داشت.

هنگامي كه مراحل تدريجي را طي مي كنيد، گهگاه ممكن است كه پاسخها بيكباره فرا برسد، اما در مواقع ديگر ممكن است آنها نياز به زمان داشته باشند تا در طول چند روز يا چند ماه گسترش يابند. هر چند، همه مشكلات و پرسشها بايد كشف شوند. به طوريكه ذهن بتواند راه حل هاي متناوب و بالقوه را پيدا كند. به سبب انديشيدن محدود و همگرا كه در جستجوي پاسخ نگاشته درست- غلط، حاضر و آماده است راه حل براي مشكلات پيدا نمي‎شود در حاليكه انديشيدن درباره امكانات يا انديشة همگرا مي‎تواند با تصور كردن فرد تشويق شود كه يك راه حل را بيازمايد و همة پيامدهاي ممكن را ملاحظه كند. (وتيمر و يانگ، 1987، ص 46)

فن: كنترل كردن استرس- واكنش آرام كننده

قصد مشاوره اي : مهيا ساختن يك نقشة داراي نظام براي محو يا كاهش استرس آورها

شرح : پاسخ آرام كننده يك فن عملي، داراي نظام است كه مي‎تواند در هر زمان مورد استفاده قرار گيرد. آن مي‎تواند مراجع را قادر سازد تا كنترل يك واكنش استرس را در ظرف دقايقي از واقعه به دست گيرد.

به مراجع آموزش دهيد تا كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   مراحل ذيل را فرا گيريد و تمرين كنيد.

علائم استرس خود را تشخيص دهيد (تنفس سريع، تپش قلب ضربان سريع قلب، غده در گلو، سختي و دردناكي شكم از طريق تصويرسازي ذهني سوراخهايي در ته پاهايتان)

به آهستگي دم عميق بكشيد (بايروم، 1989)

شروع به بازدم عميق كنيد. آرواره را در آرامش قرار دهيد و زبان را پايين آوريد، اجازه بدهيد كه هواي گرم از ميان تصويرسازي ذهني سوراخها در پاهايتان رها شود، و همزمان با بازدم گرما و سنگيني را تصور كنيد كه به عنوان هواي گرم از ميان گردنتان، شانه هايتان، بازوانتان، و سينة شما بيرون مي رود.

2- بررسي كنيد كه چرا پاسخ آرام بخش يك شيوه مؤثر در كاهش استرس است و چگونه مي‎تواند در تجارب روزانة فرد استفاده شود.

3- احساسات تنش و آسوده سازي را در گروههاي عضلاني گوناگون مقايسه كنيد، از پاسخ آرام بخش براي آغاز كردن حالت آسوده سازي استفاده كنيد.

(توصيه هاي كاهش استرس روزانه)

به طور طبيعي اينها در زماني است كه توصيه ها نتواند مورد استفاده قرار گيرد، اما شخص بايد سعي كند به تدريج آنها را در زندگي به كار گيرد

1-   چيزي زيبا را به طور روزانه به زندگي خود بيفزاييد (مثلاً گلها)

2-   هر موقع كه امكان دارد فعاليتهاي لذتبخش انجام دهيد.

3-   قدم بزنيد، كار كنيد و در يك گام آسوده بخوريد.

4-   بعد از وعده هاي اصلي غذا يك زنگ تفريح كوتاه براي استراحت داشته باشيد.

5-  اگر ممكن باشد، حداقل يك بار در روز به بيرون برويد و به چيزهاي ساده اي مثل آب و هوا و منظره توجه كنيد.

6-  در طي روز، هر وقت كه به ياد مي آوريد، به هر تنشي در بدن خود توجه كنيد (آرواره، گردن، ديافراگم، شانه ها، غيره) به طور عميق نفس بكشيد و هر ناحيه تنش را به نرمي بكشيد و آسوده سازيد.

7-   اگر شما به ذهن خود توجه داريد كه به سرعت حركت مي‎كند يا درباره گذشته يا آينده نگران است، يك دقيقه نفس عميق بكشيد و به نرمي بر چيزي در همان لحظه مثل نفس خود، منظره يا پرندگان متمركز شويد.

8-   در طي كار روزانه، زنگ تفريح داشته باشيد تا بياساييد.

9-  هر موقع كه امكان داشته باشد لباسهاي راحت و گشاد بپوشيد، هر موقع كه مي توانيد كفشهايتان را درآوريد.

10-     از نگه داشتن احساسات روزانه خود اجتناب كنيد. اما يك امكان ايمن را بيابيد تا آنها را احساس كنيد، بيان كنيد، و بپذيريد.

بعضي از افراد گهگاه عاداتي مي يابند كه به طور مفرط پراسترس هستند، آن كاملاً عادي است. به آن تغيير صرفاً، به يك طريق غيرقابل قضاوت توجه داشته باشيد و به تمرينات كاهش استرس و توصيه هايي بازگرديد كه يك طريق سالم زندگي را نشان مي‎دهد.

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي

هدف مشاوره اي : افزايش پاسخ آسوده سازي شركت كنندگان

شرح : گروه كوچكي از افراد را داشته باشيد كه عضلات خود را دچار كشش مي كنند و دم عميق مي كشند.

1)     پس آنها بايد به مدت 5 ثانيه كشيده باقي بمانند.

2)  آنها بايد شروع به تن آرا مي كنند با سر شروع كرده و حركت رو به پائين به سوي پاها داشته باشند، در همان حال كه چنين مي كنند عمل بازدم را انجام دهند.

3)     از مراحل 1 تا 3 را چندين بار تكرار كنند.

4)  همينكه آنها داراي مهارت هاي لازم شدند آنها را وادار كنيد تا به كسي فكر كنند كه از او عصباني هستند، يا به چيزي فكر كنند كه آنها را ناكام كرده است.

5)     آنها را عصبي كنيد كه به يك خشم يا ناكامي بينديشند.

6)  در همان حال كه آنها مي آسايند، به آنها بگوييد كه خشم در حال تخليه شدن از آنهاست، كه همة هيجان از نوك انگشتان بزرگ پاهاي آنها به بيرون چكه مي‎كند و اينك در يك گودال بر پاهاي آنهاست.

7)  همينكه آنها خشم را تخليه كردند، بايد كنار بايستند دور از گودال (هيجان)، و خشم را در پشت سر رها سازند.

8)  در هنگامي كه وقت مقتضي براي تخليه باشد، بحثي را با گروه شروع كنيد و آنها را وادار سازيد تا بيان كنند كه چگونه احساس مي كنند، و در هنگامي كه عاقلانه است تا از خشم يا ناكامي قدم به بيرون بگذارند با آنها صحبت كنيد.

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد

هدف مشاوره اي : استفاده از يك شيئي براي رهاسازي استرس (مك كي و فانيننگ 1999)

شرح : شركت كنندگان را وادار سازيد تا چشمان خود را ببندند و به يك وضعيت آسوده برسند.

هنگامي كه نواحي محلي هواي فشار بالا با هواي فشار پايين برخورد مي كنند آنها مي‎توانند تندبادي را توليد كنند كه غبار و آشغال را مي مكد و در مسيري حركت مي‎كند كه اختلال و نابودي را گسترش مي‎دهد هنگامي كه يك شيوة زندگي فشار بالا با يك جزر پايين در تراز انرژي برخورد مي‎كند يك تندباد هيجاني از هر چيزي كه با ارزش است. چيزهاي دوست داشتني- شغل، اميدها، روياها، به نظر مي رسد كه مثل تكه هايي باشد كه در اطراف بي هدف مي چرخند. قبل از آنكه در مسير يك چشم انداز هيجاني حركت كنيد كه اختلال و نابودي را گسترش مي دهد، لحظه اي را براي آسودن و تمركز داشتن در نظر بگيريد.

هنگامي كه زندگي مثل يك تندباد به نظر مي رسد، تصوير ذهني مركز آرامش مهم است- در مركز دقيق يك تندباد، نقطه اي از هواي كاملاً آرام وجود دارد.

گفتگو با خود بايد از مطالب ذيل متشكل باشد.

«من مركز آرام تندباد هستم. مي توانم دقيقه اي را در نظر بگيرم تا خودم را آماده كنم، تا به مركز بازگردم، در هستة من يك نقطه آرامش است كه با هر يورش باد دچار پيچش نمي‎شود.»

به عكس، هنگامي كه شما مكان خود را به عنوان يك مركز آرامش در نظر بگيريد، تندباد آهسته مي‎شود، گرد و غبار نشست مي‎كند و زندگي شما منظم تر و بيشتر قابل كنترل به نظر مي رسد يك مداد معمولي مي‎تواند براي يافتن مركز آرامش ياري رساند اين كاري است كه مي‎تواند بر روي ميز تحرير يا ميز معمولي انجام شود، هنگامي كه روي صورت حسابها كار مي كنيد، يا تكاليف خود را انجام مي دهيد، هنگامي كه نياز براي به سرعت بازگشتن به نقطة آرامش و ادامه دادن كار وجود دارد.

1-  يك مداد را از طرف نوك برداريد. آنرا به سبكي بين انگشت شست و نوك انگشت خود نگاه داريد، بگذاريد تا پاك كن در انتها دو انيچ (5 سانتيمتر) در بالاي ميز رو به پائين آويزان بماند سر را در دست ديگر به آرامي تكان دهيد و هر قدر كه مي توانيد آسوده باشيد.

2-   به آهستگي نفس بكشيد و تمركز حواس داشته باشيد.

3-  هنگامي كه شما به حد كافي آسوده ايد، مداد از انگشتان شما سر خواهد خورد و خواهد افتاد اين نشانة رهاسازي به طور كامل خواهد بود، كه براي دو دقيقه فقط بياساييم و احساس آرامش كنيم.

4-  نقطة آرامش يك تندباد را تصور كنيد. بشنويد كه باد سرد در همه جا است به غير از مركز آرامش. خورشيد در حال درخشش است. شما احساس گرما و امنيت مي‎كنيد. تصور كنيد كه همة دغدغه ها و نگراني ها دور مي شوند، تندباد بسط مي يابد و آهسته مي‎شود مركز آرامش بزرگتر و آسوده تر مي‎شود.

5-  نفس كشيدن به آهستگي را ادامه دهيد، دربارة آرامش يافتن و آسوده ساختن همة عضلات سفت بينديشيد. اگر يك نگراني يا شك مزاحم شود شما فكر كنيد همه چيز رو به راه است. من مي توانم آنرا اينك رها سازم و بياسايم. من درست اينجا مي نشينم، آرام و متمركز، عميقاً، عميقاً آسوده!!

6-  به مدت دو دقيقه ادامه بدهيد كه از مركز آرامش لذت ببريد. سپس با يك نيروي بازيافته به كار در دست خود بازگرديد. احساس آرامش مي كنيد، آسوده و متمركز هستيد.

«نتيجه گيري»

آموزش كنترل كردن استرس مراجعان يكي از مهمترين كارهايي است كه ما مي توانيم براي آنها انجام دهيم. استرس پيامد اجتناب ناپذير زندگي است. خوشبختانه كنترل استرس به طور وسيعي يك مهارت فراگيرنده است. يك تكنيك بحث شده براي كاهش تاثيرات استرس تصويرسازي ذهني و تجسم است، فكر كردن به انديشه هاي آرام بخش باعث مي‎شود كه شخص احساس آسودگي كند، در تصور كردن يك محل آرام بخش، مراجعان حواس خود را از انديشه هاي پراسترس پرت مي كنند. اين كانون مقدمه اساسي روانشناسي شناختي- رفتاري را در برمي گيرد، احساسات و رفتارها به وسيلة انديشه ها به وجود مي آيند. بهترين راه براي كنترل استرس فراگرفتن آن است كه اضطراب را به علاقه تغيير دهيد. علاقه بدان معناست كه مراجع مهارت و انگيزه دارد تا مشكلات واقعي خود را در زندگي مراقب باشد و از اندوه و دغدغه اجتناب كند. تغيير دادن احساسات يك موضوع فراگير است كه انديشه هاي نااميد كننده را كه سبب هيجانات نااميد كننده هستند را شناسايي كرده و تغيير دهيد.

فهرست:

استرس و فنون كاهش استرس.... 46

استرس و فنون كاهش استرس.... 47

استرس كار درماني :50

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني.. 52

بهبود ارتباطات با محيط خود. 53

اختلال هيجاني فصلي:53

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني.. 55

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس.... 57

مراقبه. 57

فن: مراقبه. 60

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي.. 61

فن: افزودن آگاهي حسي.. 62

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد. 63

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)65

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي.. 65

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات... 67

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:68

فنون تصويرسازي ذهني :77

قابليت كنترل سازي.. 82

فن: تمرين شخص عاقل.. 83

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني.. 84

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود. 87

فن: تعيين وجه حسي خود. 88

فن: مكان آرام دلخواه. 90

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت... 91

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي.. 97

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد. 99

«نتيجه گيري»102

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:23 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد استرس و فنون كاهش استرس,

انقلاب اسلامي

دههٔ فجر (در اصطلاح رسانه‌های ایران: ایام‌الله دهه فجر) به فاصلهٔ ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه هر سال که از سال ۱۳۵8 آغاز شده‌است، گفته می‌شود. ۱۲بهمن روز ورود آیت الله خمینی بعد از تبعید پانزده ساله به ایران بود.

طی این ده روز شاپور بختیار که در زمان نخست وزیر ایران بود کاملاً کنترل کشور را از دست داده بود. خميني از نظامیان در خواست کرد که به نیروهای انقلاب بپیوندند.^{[نیاز به ذکر منبع]} نهادهای حکومت پهلوی از هم پاشید و در ۲۲ بهمن سال ۵۷ کنترل اوضاع عملاً به دست سید روح الله خمینی افتاد و انقلاب ۵۷ به پیروزی رسید.

 

انقلاب اسلامي با شهادت مشكوكآيت الله سيد مصطفي خميني در نجف اشرف توسط عوامل رژيم شاهنشاهي وارد مرحله تازه ايشد و امواج خوروشاني در بين مردم به پا كرد ، اما امام خميني اين حادثه را از الطافخفيه الهي دانستند.
روز 17 دي 1356 ، در روزنامه اطلاعات مقاله اهانتآميزي تحت عنوان ايران و استعمار سرخ و سياه با امضاي مستعار احمد رشيدي مطلق و درحقيقت با دستور شاه و دربار عليه امام خميني به چاب رسيد ، مراجع ، مردم و طلاب قمدر اعتراض به اين مقاله اهانت آميز ، قيامي تاريخي را در 19 دي 1356 به ثبت رساندندكه اين قيام توسط عوامل رژيم پهلوي به خاك و خون كشيده شد .
مراجع تقليد خواستار بر گزاري مراسم چهلم شهداي قم در سراسر كشورشدند و در اكثر نقاط ايران مراسمي بر گزار شد ، اما اينبار نوبت مردم رشيد تبريزبود تا در 29 بهمن 1356 قيام آنها به خاك و خون كشيده و حماسه اي ديكر در تاريخانقلات اسلامي ثبت شود .
نوروز سال 1357 عزاي عمومي اعلام شد و مردم مراسمچهلم شهداي تبريز را در شهرهاي مختلف برگزار كردند كه قيام مردم يزد با سركوب شديدرژيم پهلوي ثبت نمود.
در 28 مرداد 1357 سيما ركس آبادان توسط عوامل ساواكبه آتش كشيده شد و مردم بيگناه جان سبردند.
جمشيد آموزكار كه در سال 1356 بهجاي امير عباس هويدا بر مصدر نخست وزير تكيه زده بود با گسترش امواج انقلاب اسلاميمجبور به استعفا شد و جعفر شريف امامي كه با شعار دولت آشتي ملي سعي در فريب انظارعمومي داشت به نخست وزيري رسيد ، او تاريخ شاهنشاهي را لغو و قمار خانه ها را تعطيلو مطبوعات را آزاد و حزب رستاخيز را منحل كرد ، اما هشياري رهبري انقلاب و مردممسلمان نقشه رژيم را نقش بر آب كرد.
روز 13 شهريور 1357 نماز عيد فطر درقيطريه تهران به امامت آيت الله مفتح به نحو بي نظيري برگزار شد و با تظاهرات مردمدر روز 16 شهريور اعلام حكومت نظامي شد ، روز جمعه 17 شهريور ، مردم بيخبر از حكومتنظامي به خيابانها ريخته و ارتش شاه در ميدان ژاله (شهدا) به روي مردم بي دفاع آتشكشود و خيابانهاي اطراف راغرق در خون بيگناهنمود.
17 شهريور 1357 بدين شكل در تاريخ انقلاب به جمعه سياه معروف كرديد، با آغاز سال تحصيلي دانشجويان و دانش آموزان حضور مؤثرتري يافتند ، امام خميني در 13 مهر 1357 عازم فرانسه شدند ، و از آنجا سكان كشتي مردم را در امواج خوروشانانقلاب اسلامي هدايت نمودند.
دهكده نوفل لوشاتو در حوالي باريس مبدل به كانون خبرساز جهان كرديد و مردم و خبرنكاران از همه نقاط دنيا براي مصاحبه با حضرت امام بهآنجا سرازيز شديد،
در آبان ماه اعتصابات كار كنان شركت نفط ، مخابرات ،بانك ملي ، سازمان آب ، راديو و تلفزيون و ... بر دامنه مبارزاتافزود.
در 13 آبان 1357 تظاهرات دانش آموزان و دانشجويان مقابل دانشكاهتهران به خاك و خون كشيده شد ، 14 آبان ارتشبد غلامرضا ازهاري مأمور تشكيل كابينهشد.
تظاهرات تاسوعا و عاشورا ، عملا به صورت همه برسي بر ضد رجيمشاهنشاهي در آمد و مردم در شعارهايشان خواستار استقلال آزادي و جمهوري اسلامي شديد .
رجيم شاه آخرين نفسها را ميكشيد و آخرين تير تركش شاه و اربابانغربيش نخست وزيري شابور بختيار از اعضاي قديمي جبهه ملي بود كه با شعار سوسيالدموكراسي آمده و خود را مرغ طوفان ميدانست ، تمهيد ديكر شاه براي حفظ نخست و تاجخود تشكيل شوراي سلطنت بود ، و در 26 دي 1357 ، محمد رضا شاه بهلوي ناجار به خروجاز ايران شد .
امام كه دولت بختيار را غير قانوني اعلام كردند و شوراي انقلاب راتشكيل داده بودند با فرار محمد رضا شاه از ايران آماده عزيمت به ميهن اسلامي شديد ،بختيار فرودكاه ها را بست و برواز امام يك هفته به تأخير افتاد ، اما سر انجام روز 12 بهمن 1357 حضرت امام پس از 15 سال تبعيد به ايران باز گشتند ، ورود امام به ميهنرا ميليون ها نفر از تهران و ساير نقاط كشور استقبال كردند ، امام خميني بس از ورودبه تهران ضمن حضور بر مزار هزاران شهيد انقلاب اسلامي ، در سخنراني خود در بهشتزهراء ، دولت بختيار را غير قانوني اعلام نمود و فرمودند كه بزودي به بشتوانه رأيملت و حق شرعي خود دولت تعيين ميكنند.

امام سپس در مدينه علوي و رفاهمستقر شدند و در 16 بهمن ، مهندس بازرگان را به نخست وزيري دولت مؤقت منسوبنموديد.

در روز 19 بهمن ، پرسنل نيروي هوائي ارتش به محضر امام رسيدند و باايشان بيعت نمودند.

شب 21 بهمن در نيروي هوائي تهران در گيري مسلحانه بينعده اي از افراد اين نيرو و گارد شاهنشاهي پيش آمد كه با دخالت مردم ، درب پادكانها به روي مردم باز شد و سلاح هائي به دست مردمافتاد.

سران أرتش دست اندر كار كودتا شدند و در روز 21 بهمن از ساعت 4 بعداز ظهر اقلام حكومت نظامي شد ، امام اعلام كردند كه مردم به جكومت نظامي اعتنانكنند ، مردم در روز 22 بهمن به مراكز دولتي نظامي، انتظامي و راديو و تلفزيون يورشبرده و آنها را فتح كردند ، با فرار بختيار از ايران و اعلام بيطرفي ارتش در روز 22بهمن 1357 انقلاب اسلامي ايران پس از سالها مجاهدت ايثار ، فدا كاري و مقاومت درراه رضاي الهي با رهبري بي نظير حضرت امام خميني و به همت مردم سرافراز ايران بهبيروزي نهائي رسيد.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:03 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد انقلاب اسلامي,

قرارداد 1919

سيدضياءالدين طباطبايي (رئيس كابينه كودتا) در روز 27 فروردين 1300 با انتشار اعلاميه‌اي لغو رسمي قرارداد 1919 ميان ايران و انگلستان را اعلام كرد. اين قرارداد روز نهم اوت 1919 (17 تيرماه 1298) ميان وثوق‌الدوله (رئيس‌الوزراي وقت ايران) و سر پرسي كاكس (وزير مختار بريتانيا در تهران) امضاء شده بود، اما اجراي آن در اثر مخالفت‌هاي داخلي و خارجي عملاً متوقف ماند و در سال 1300، ديگر از آن به قراردادي «مرده» تعبير مي‌شد. با وجود اين، لرد كرزن، وزير امور خارجه انگلستان و طراح اصلي قرارداد، نسبت به آن تعصبي عجيب داشت و لغو رسمي‌اش توسط سيدضياء به مذاق او هيچ خوش نيامد. چنانچه به خاطر داشته باشيم كه سقوط كابينه سيدضياء (بر خلاف آنچه در تاريخ رسمي مشهور است) تا حدود زيادي نتيجه عدم حمايت دولت بريتانيا از آن بود، اهميت رنجش كرزن از اين اقدام رئيس‌الوزراي دولت كودتا بيشتر روشن مي‌شود.
قرارداد
انعقاد قرارداد 1919 ميان ايران و بريتانيا نتيجه مستقيم جنگ جهاني اول بود. ايران به رغم اعلام فوري بي‌طرفي در آغاز جنگ، مورد هجوم طرف‌هاي درگير (روسيه، عثماني، انگلستان و حتي آلمان) قرار گرفت و آسيب‌هاي فراوان ديد. تصوير ايران پس از جنگ را مي‌توان به ويرانه‌اي قحطي‌زده كه ناله و دود از جابه‌جاي آن رو به آسمان مي‌رود تشبيه كرد. خزانه مملكت تهي بود، قواي بيگانه شمال، جنوب، شرق و غرب كشور را در اشغال داشتند، از نفوذ و اقتدار دولت مركزي هيچ باقي نمانده بود و بيماري، ناامني و فقر بي‌داد مي‌كرد.
از سوي ديگر وقوع انقلاب در روسيه به فروپاشي حكومت سلطنتي اين كشور انجاميده و توازن قدرت را در جهان تغيير داده بود. در چنين شرايطي دولت بريتانيا براي جلوگيري از نفوذ امواج انقلاب سرخ به سوي هندوستان تصميم گرفت حضور نظامي و مالي خود را در ايران افزايش دهد.

گروهي از دولتمردان ايراني در اين شرايط به اين نتيجه رسيدند كه تنها راه نجات كشور از آشفتگي و نابودي، تن دادن به الزامات نزديكي بيشتر با انگلستان است.

 بنابراين براي انعقاد قراردادي كه سازوكار روابط دو كشور را در شرايط جديد مشخص مي‌كرد، با نماينده بريتانيا در تهران وارد گفتگو شدند. حاصل اين گفتگوها كه با هدايت مستقيم لرد كرزن در لندن انجام مي‌گرفت، قرارداد 9 اوت 1919 بود كه بخش‌هايي از متن آن چنين است: «ماده يك: حكومت بريتانياي كبير به صريح‌ترين و مؤكدترين بياني كه ممكن است قول‌ها و وعده‌هايي را كه در گذشته بارها داده است، داير بر اينكه استقلال و تماميت ارضي ايران را محترم بشمارد.

 يكبار ديگر تأكيد و ابرام مي‌كند (اين، همان ماده‌اي است كه سيد حسن مدرس مي‌گفت نشان مي‌دهد توطئه‌اي عليه استقلال مملكت در شرف وقوع است). ماده دو: حكومت بريتانياي كبير بر عهده مي‌گيرد هر عده مستشار و كارشناس كه پس از شور و مشورت طرفين حضورشان در ايران ضروري تشخيص داده شد، به خرج دولت ايران در اختيار حكومت ايران قراردهد تا اصلاحات لازم را در وزارتخانه‌ها و دواير دولتي آغاز كنند... ماده سه: حكومت انگلستان متعهد مي‌شود، به هزينه دولت ايران، هر تعداد افسر و هر ميزان اسلحه و مهمات جديد كه به تشخيص كميسيون مختلط نظامي براي نوسازي ارتش ايران لازم باشد، در اختيار حكومت ايران قرار دهد... ماده چهار: حكومت بريتانياي كبير آماده است اعتبارات مالي لازم را براي اصلاحاتي كه در مواد 2 و 3 اين قرارداد پيش‌بيني شده است، به صورت وامي كلان در اختيار حكومت ايران بگذارد...»
يك قرارداد مالي نيز ضميمه اين معاهده بود كه ميزان وام اعطايي انگلستان و ملاحظات مالي و گمركي را تعيين مي‌كرد. هر چه بود، بسياري از ناظران ايراني، اين قراردادها را پذيرش نوعي تحت‌الحمايگي تلقي كردند كه امور مالي و نظامي ايران را در اختيار مستشاران انگليسي قرار مي‌داد.

جالب اينجاست كه سيدضياء كه در آن هنگام روزنامه «رعد» را منتشر مي‌كرد، از معدود مدافعان اين قرارداد بود. او در واقع بدون اينكه سمت دولتي داشته باشد، در بسياري از مذاكرات طرفين در مورد قرارداد حضور داشت.

 او عقيده داشت «قايق شكسته» ايران را براي نجات از گرداب‌ها و طوفان‌هاي پيش رو بايد به كشتي بزرگ و مجهز انگلستان بست.
الغاء
انتشار مفاد قرارداد 1919، هم در ايران و هم در فضاي بين‌المللي هنگامه‌اي به پا كرد. رهبري مخالفان قرارداد را در ايران سيدحسن مدرس به عهده داشت. دولت‌هاي فرانسه و ايالات متحده آمريكا نيز به مخالفت با اين قرارداد پرداختند. اين مخالفت‌ها عملاً قرارداد را از كار انداخت.
كودتايي كه آيرونسايد و نورمن (وزيرمختار وقت بريتانيا در تهران) در اواخر سال 1299 طراحي كردند و سيدضياء و رضاخان ميرپنج آن را به اجرا در آوردند، در واقع نتيجه شكست قرارداد بود. اين واقعيت كه كرزن از اين طرح بي‌خبر نگاه داشته بود، خشم او را برانگيخت.

 

 اما لطمه اصلي به حمايت دولت انگلستان از دولت سيدضياء را لغو رسمي قرارداد وارد كرد. سيدضياء به نورمن اطلاع داده بود براي جلب افكار عمومي ايرانيان چاره‌اي جز لغو اين قرارداد بدنام ندارد. او در عين حال اطمينان داده بود كه مفاد اصلي آن به اجرا در خواهد آمد. اما اين‌ها نتوانست نظر كرزن را جلب كند. او حاضر نشد نيرويي را كه سيدضياء براي حفظ دولت خود احتياج داشت در اختيارش بگذارد. احمدشاه كه از ابتدا از سيدضياء خوشش نيامده بود، به زودي دريافت او بدون حمايت قاطع دولت انگليس دوام نخواهد آورد. مجموعه اين عوامل باعث شد كابينه كودتا بيش از صد روز عمر نكند.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:02 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد قرارداد 1919,

BIOS چيست و چگونه كار مى كند؟

 

يكى از متداول ترين كاربردهاى Flash memory در سيستم ابتدايى

ورودى ‎/ خروجى (basic input/output system)  كامپيوتر است كه

معمولاً به BIOS شناخته مى شود. وظيفه BIOS كه تقريباً روى هر         

كامپيوترى وجود دارد،آن است كه مطمئن شود تمام قطعات و اجزاى

افزارى يك  كامپيوتر  در  كنار يكديگر  به درستى  كار مى كنند . هر

كامپيوترى در قلب  خود  براى  پردازش درست اطلاعات  شامل  يك

ميكروپروسسور است . ميكروپروسسور قسمت  سخت افزارى  كار

 است. براى  انجام درست كار ،  به نرم افزار نيز  احتياج است.  هر

كاربرى با دو نوع نرم افزار آشنا است:سيستم عامل و نرم افزارهاى

كاربردى. BIOS  نوع سوم نرم افزارى است كه  كامپيوتر  شما  براى

اجراى درست به آن نيازمند است.

BIOS چه كارى انجام مى دهد: نرم افزار BIOS مجموعه اى از وظايف مختلف را بر عهده دارد، ولى مهم ترين آنها اجراى سيستم عامل است. وقتى يك كامپيوتر روشن مى شود، ميكروپروسسور سعى مى كند اولين دستورات را اجرا كند. ولى نكته در اين است كه اين دستورات بايد از جايى به ميكروپروسسور اعلام شود. گرچه سيستم عامل روى هارد وجود دارد، ولى ميكروپروسسور نمى داند اطلاعات در آنجاست. BIOS  دستورات اوليه را براى اين دسترسى به ميكروپروسسور اعلام مى كند.

برخى ديگر ازكارهايى كه BIOSانجام مى دهد، عبارتند از:
ـ امتحان آن كه تمام سخت افزارها روشن هستند، به جهت مطمئن شدن كه همه چيز درست كار مى كند.
ـ فعال كردن BIOSهاى احتمالى ساير سخت افزارها
ـ مديريت ابزارهاى ورودى و خروجى كامپيوتر به صورتى كه سيستم عامل بتواند با آنها كار كند، مثل كيبورد و مانيتور.

BIOS نرم افزار مخصوصى است كه دسترسى سخت افزارهاى مختلف را براى سيستم عامل شما مهيا مى كند. معمولاً اين نرم افزار روى يك چيپ Flash memory روى motherboard ذخيره مى شود، ولى ممكن است نوع چيپ از مدل هاى ديگر (Read Only Memory) ROM نيز باشد.

اولين كارى كه يك BIOS انجام مى دهد، چك كردن اطلاعاتى است كه روى يك رم ۶۴ بيتى كه در چيپ CMOS قرار دارد. COMS اطلاعات دقيقى مربوط به سيستم شما را ارائه مى كند و بر اساس تغييرات، سيستم شما نيز قابل تغيير نيز هست.

هر گاه كامپيوتر خود را روشن مى كنيد، اولين چيزى كه مى بينيد، عملياتى است كه نرم افزار شما انجام مى دهد. در بسيارى از كامپيوترها، BIOS اطلاعاتى مثل حجم حافظه رم، نوع هارد و غيره را نمايش مى دهد.

يكى ديگر از كارهايى كه BIOSانجام مى دهد، فعال كردن كارت گرافيكى است. بعد از آن چك مى كند كه آيا كامپيوتر reboot شده است و يا تازه روشن شده است.

اگر تازه روشن شده باشد، رم با نوشتن و خواندن اطلاعات از تمام آدرس هاى حافظه چك مى شود. بعد از آن پورت هاى مختلف (USB,PS/2) براى وجود كيبورد و موس چك مى شوند وبعد از آن به دنبال كارت هاى PCI مى گردد. اگر در اين مرحله مشكلى وجود داشته باشد، BIOS آن را به صورت بوق هاى متوالى و يا به صورت متنى به اطلاع كاربر مى رساند.

بعد از اين مرحله است كه اطلاعاتى مثل CPU، فلاپى و هارد، رم، نسخه و تاريخ BIOS، نمايش داده مى شوند.

بعد از اين مرحله نوبت به چك كردن ابزارهايى است كه در CMOS به عنوان ابزارهاى boot معرفى شده اند. منظور از boot پروسه اجراى سيستم عامل است. BIOS سعى مى كند كه به ترتيب از اولين ابزار براى boot كردن استفاده كند.

شما به عنوان كاربر مى توانيد وارد CMOS شده و آن را تغيير دهيد. براى اين كار معمولاً در همان ابتدايى كه كامپيوتر روشن مى شود بايد يك دكمه به خصوص را فشار داد كه معمولاً Delete است.

برخى از بخش هاى استانداردى كه در هر CMOS ديده مى شوند عبارتند از: تاريخ و روز سيستم، ترتيب Boot، تنظيمات مربوط به هارد، درايو CD و فلاپى درايو، گذاشتن اسم رمز براى كامپيوتر و مديريت انرژى.

در اعمال تغييرات دقت كنيد، چرا كه يك تغيير غلط ممكن است باعث شود كامپيوتر bootنشود و يا يكى از اجزاى آن كار نكند. بعد از اعمال تغييرات ذخيره تغييرات را فراموش نكنيد، ضمن آنكه معمولاً مى توان حالات BIOS را به حالت default برگرداند. باترى ساعتى كه معمولاً روى motherboard كامپيوتر قرار دارد، اين تغييرات را مى تواند براى سال ها در CMOS نگهدارى كند.

به روزرسانى BIOS: معمولاً لازم است هر از چند يكبار BIOS كامپيوتر خود را ارتقا بدهيد. اين امر با توجه به سخت افزارها و استانداردهاى جديدى كه ارائه مى شود لازم است. براى اين كار اولاً نسخه BIOS خود را شناسايى كنيد و سپس به وب سايت سازنده motherboard برويد و به دنبال نسخه جديدتر BIOS مربوطه بگرديد. معمولاً براى نوشتن BIOS جديد لازم است يك نرم افزار خاص ديگر نيز داشته باشيد كه آن هم معمولاً از همان سايت قابل downloadاست. اين دو را روى يك فلاپى ريخته و دستگاه را با استفاده از آن boot كرده و با استفاده از نرم افزار مربوطه BIOS را به روز كنيد. باز هم دقت كنيد كه اشتباه در اين مرحله نيز مى تواند به عدم كاركرد كامپيوتر منجر شود. در هر حال حتماً از BIOS قبلى خود يك پشتيبان تهيه كنيد.

 

    

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:00 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد BIOS چيست و چگونه كار مى كند؟,

آشنايي با CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش اول)

ريزپردازنده واحد پردازش مركزي يا مغز رايانه مي باشد. اين بخش مدار الكترونيكي بسيار گسترده و پيچيده اي مي باشد كه دستورات برنامه هاي ذخيره شده را انجام مي دهد. جنس اين قطعه كوچك (تراشه) نيمه رسانا است. CPU شامل مدارهاي فشرده مي باشد و تمامي عمليات يك ميكرو رايانه را كنترل مي كند. تمام رايانه ها (شخصي، دستي و...) داراي ريزپردازنده مي باشند. نوع ريزپردازنده در يك رايانه مي تواند متفاوت باشد اما تمام آنها عمليات يكساني انجام مي دهند.

تاريخچه ريزپردازنده
ريزپردازنده پتانسيل هاي لازم براي انجام محاسبات و عمليات مورد نظر يك رايانه را فراهم مي سازد. در واقع ريزپردازنده از لحاظ فيزيكي يك تراشه است. اولين ريزپردازنده در سال ۱۹۷۱ با نام Intel ۴۰۰۴ به بازار عرضه شد. اين ريزپردازنده قدرت زيادي نداشت و تنها قادر به انجام عمليات جمع و تفريق ۴ بيتي بود. تنها نكته مثبت اين پردازنده استفاده از يك تراشه بود، زيرا تا قبل از آن از چندين تراشه براي توليد رايانه استفاده مي شد. اولين نوع ريزپردازنده كه بر روي كامپيوتر خانگي نصب شد. ۸۰۸۰ بود. اين پردازنده ۸ بيتي بود و بر روي يك تراشه قرار داشت و در سال ۱۹۷۴ به بازار عرضه گرديد. پس از آن پردازنده اي كه تحول عظيمي در دنياي رايانه بوجود آورد ۸۰۸۸ بود. اين پردازنده در سال ۱۹۷۹ توسط شركت IBM طراحي و در سال ۱۹۸۲ عرضه گرديد. بدين صورت توليد ريزپردازنده ها توسط شركت هاي توليدكننده به سرعت رشد يافت و به مدل هاي ۸۰۲۸۶، ۸۰۳۸۶، ۸۰۴۸۶، پنتيوم ۲، پنتيوم ۳، پنتيوم ۴ منتهي شد.
اين پردازنده ها توسط شركت Intel و ساير شركت ها طراحي و به بازار عرضه شد. طبيعتاً پنتيوم هاي ۴ جديد در مقايسه با پردازنده ۸۰۸۸ بسيار قوي تر مي باشند زيرا كه از نظر سرعت به ميزان ۵۰۰۰ بار عمليات را سريعتر انجام مي دهند. جديدترين پردازنده ها اگر چه سريعتر هستند گران تر هم مي باشند. كارآيي رايانه ها بوسيله پردازنده آن شناخته مي شود. ولي اين كيفيت فقط سرعت پروسسور را نشان مي دهد نه كارآيي كل رايانه را. به طور مثال اگر يك رايانه در حال اجراي چند نرم افزار حجيم و سنگين است و پروسسور پنتيوم ۴ آن ۲۴۰۰ كيگاهرتز است، ممكن است اطلاعات را خيلي سريع پردازش كند. اما اين سرعت بستگي به هاردديسك نيز دارد. يعني اين كه پروسسور جهت انتقال اطلاعات زمان زيادي را در انتظار مي گذراند.
پروسسورهاي امروزي ساخت شركت Intel، پنتيوم ۴ و سلرون هستند. پروسسورها با سرعت هاي مختلفي برحسب گيگاهرتز (معادل يك ميليارد هرتز با يك ميليارد سيكل در ثانيه است) براي پنتيوم ۴ از ۴/۱ گيگاهرتز تا ۵۳/۲ متغير است و براي پروسسور سرعت از ۸۵/۰ گيگاهرتز تا ۸/۱ گيگاهرتز است. يك سلرون همه كارهايي را كه يك پنتيوم ۴ انجام مي دهد را مي تواند انجام دهد اما نه به آن سرعت.
پردازنده دو عمل مهم انجام مي دهد:
۱- كنترل تمام محاسبات و عمليات
۲- كنترل قسمت هاي مختلف
پردازنده در رايانه هاي شخصي به شكل يك قطعه نسبتاً تخت و كوچك به اندازه ۸ يا ۱۰ سانتي متر مربع كه نوعي ماده، مانند پلاستيك يا سراميك روي آن را پوشانده است تشكيل شده در واقع فرآيند بوجود آمدن اين مغز الكترونيكي به اين گونه مي باشد كه از سيليكان به علت خصوصيات خاصي كه دارد جهت ايجاد تراشه استفاده مي شود. بدين گونه كه آن را به صورت ورقه هاي بسيار نازك و ظريف برش مي دهند و اين تراشه ها را در درون مخلوطي از گاز حرارت مي دهند تا گازها با آنها تركيب شوند و بدين صورت طبق اين فرآيند شيميايي سيليكان كه از جنس ماسه مي باشد به فلز و بلور تبديل مي شود كه امكان ضبط و پردازش اطلاعات را در بردارد. اين قطعه كار ميليونها ترانزيستور را انجام مي دهد.
پردازنده وظايف اصلي زير را براي رايانه انجام مي دهد:
۱- دريافت داده ها از دستگاه هاي ورودي
۲- انجام عمليات و محاسبات و كنترل و نظارت بر آنها
۳- ارسال نتايج عمليات با دستگاه هاي خروجي
پردازنده مانند قلب رايانه است و از طريق كابلهاي موجود با واحدهاي ديگر مرتبط مي شوند.
در واقع از نظر فني عملكرد پردازنده با دو ويژگي تعيين مي شود:
۱- طول كليد- تعداد بيت هايي كه يك پردازنده در هر لحظه پردازش مي كند و طول اين كلمات معمولاً ۴ و ۸ و ۱۶ و ۳۲ و يا ۶۴ بيتي مي باشد.
۲- تعداد ضربان الكترونيكي كه در يك ثانيه توليد شده است و با واحد مگاهرتز سنجيده مي شود.
محل قرارگيري پردازنده ها بر روي مادربرد مي باشد. بنابراين بايستي هماهنگي لازم بين مادربرد و پردازنده وجود داشته باشد. اين هماهنگي باعث بالا رفتن عمليات رايانه مي شود. در غير اين صورت نتيجه خوبي بدست نمي آيد.
نكته: بر روي پردازنده حروف و ارقامي ديده مي شود كه در واقع نشان دهنده شماره سريال ها ،سرعت، ولتاژ، مدل، نسل و نام سازنده آن مي باشد. با توجه به نوع دستورالعمل ها يك ريزپردازنده با استفاده از واحد منطبق و حساب خود (ALU) قادر به انجام عمليات محاسباتي مانند جمع و تفريق و ضرب و تقسيم است. البته پردازنده هاي جديد اختصاصي براي انجام عمليات مربوط به اعداد اعشاري نيز مي باشند. ريزپردازنده قادر به انتقال داده ها از يك محل حافظه به محل ديگر مي باشند و مي توانند تصميم گيري نمايند و از يك محل به محل ديگر پرش داشته باشد تا دستورالعمل هاي مربوط به تصميم اتخاذ شده را انجام دهد.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:57 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد آشنايي با CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش اول),

 

 

موضوع تحقيق :

قبيله‌هاي سرخ پوست در امريكا، چگونه پيام رساني مي‌كردند

 

 

 

نام دبير :

 

گردآورنده‌ :

سودابه تلوي

 

پاييز 1387

تفاوت بین "هندی آمریکایی"، "آمریکایی بومی" و اولین ملت و مردم بومی" در آمریکا چیست؟

این کلمات مترادف هم هستند و به مردم مشابهی گفته می شوند. این مردم همان هایی هستند که ما به آنها سرخ پوست می گوییم. به طور کلی بومی اصطلاح وسیعی است که به مردمی از یک فرهنگ که از ابتدا در یک مکان زندگی می کردند، گفته می شود. در ایالات متحده آمریکا به این مردم "هندی آمریکایی" گفته می شود (کریستف کلمب کاشف آمریکا آنها را هندی ها نامید) و در کانادا اصطلاح "اولین ملت ها" درباره آنها به کار می رود و به طورکلی "آمریکایی های بومی" هم برای توصیف بومی های هر دو کشور مورد استفاده قرار می گیرد. اما بیشتر این بومیان خودشان را به نام قبیله شان می شناسند (مثل قبیله چروکی).

بهتر است که به بومی های آمریکا "هندی سرخ" گفته نشود. اولاً به این دلیل که به طورکلی این نام به قبیله به خصوصی گفته می شده که افراد قبیله شان به زبان بومی، "بئوتوسکا" نامیده می شدند. این افراد بدن و صورتشان را با خاک سرخ (گل اخری) رنگ می کردند. دوم این که اصطلاح هندی های سرخ در آمریکا به وسیله نژادپرستان مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین به کاربردن این کلمه ممکن است احساسات بومیان آمریکا را جریحه دار کند. همچنین به آنها سرخ پوست نگویید. چون این کلمه هم کلمه خشن و زمختی است.

 

 

آیا اسکیموها، اهالی هاوایی و متیس ها هم آمریکایی بومی هستند؟

نه! هرچند که این سه گروه هم بومی کشورهای کانادا و ایالات متحده هستند، اما تاریخ و فرهنگ منحصر به فردی دارند و خودشان را جدا از آمریکایی های بومی در نظر می گیرند. "اینویت ها" -که در ایران به نام اسکیمو شناخته می شوند-، مردم ساکن قطب هستند که در مناطق دوردست شمال کانادا،آلاسکا و گرینلند زندگی می کنند (کلمه اسکیمو هم از نظر بسیاری از اینویت ها توهین تلقی می شود).

هاوایی ها مردمی از نژاد پولنیزی هستند که به دلایل سیاسی بومی در نظر گرفته می شوند (جزایر هاوایی از سرزمین اصلی آمریکای شمالی خیلی دور هستند، اما به ایالات متحده ضمیمه شده اند). متی ها مردمی هستند که اختلاط نژادی دارند. یعنی اجداد اولیه شان هندی های کری و کانادایی های فرانسوی بودند. آنها از این دو فرهنگ تأثیر پذیرفتند و فرهنگ بی همتایی را توسعه دادند.

آیا فرهنگ آمریکایی های بومی مثل گذشته است؟ این فرهنگ در حال حاضر شبیه به چیست؟

صدها فرهنگ متعلق به آمریکاییان بومی از کالیفرنیا تا مین و از یوکان تا کشور آرژانتین وجود دارد. این فرهنگ ها ممکن است بسیار متفاوت از یکدیگر باشد. مثل تفاوتی که به عنوان مثال فرهنگ چینی با فرهنگ فرانسوی دارد.

 

 

در گذشته آمریکایی های بومی شبیه به چه بودند؟ لباس ها و سبک موهایشان چگونه بوده است؟

آمریکایی های بومی شبیه به هم نبودند. قبایل مختلف در لباس پوشیدن سبک های مختلفی داشتند. به عنوان مثال مردم "گوییچین" در آلاسکا همان لباس های هندی های "کالوسا" در فلوریدای جنوبی را نمی پوشیدند. حتی افراد یک قبیله هم اغلب به نظر می رسید که کاملاً با همدیگر فرق دارند. همه لباس های آنها با دست تهیه می شد و آنها معمولاً این لباس ها را با طرح ها، تسبيح ها و هنرهاي ديگر تزيين مي كردند. بنابراين دونفر در يك قبيله يك جور لباس بر تن نداشتند. اما بعضي از تصاوير از لباس ها و كفش هاي از جنس پوست بوميان مي تواند درباره شكل لباس هاي آمريكايي هاي بومي قديمي به شما ايده بدهد.

امروزه چه تعداد آمريكايي بومي در جهان زندگي مي كنند؟

طبق گزارش ها،‌ حدود دو ميليون آمريكايي بومي در ايالات متحده آمريكا و يك ميليون نفر در كانادا زندگي مي كنند.

چه تعداد زبان آمريكايي بومي وجود دارد و چه تعداد از مردم به آنها صحبت مي كنند؟

حدود 150 زبان آمريكايي بومي در كانادا و ايالات متحده وجود دارد و به 600 تا 700 زبان ديگر در آمريكاي جنوبي و مركزي صحبت مي شود. اما به طور دقيق مشخص نيست كه چه تعداد زبان آمريكايي بومي و جود دارد. همه اين زبان ها بي همتا هستند. اگر دو زبان چنان شبيه به هم باشند كه كساني كه به آن صحبت مي كنند بتوانند زبان همديگر را بفهمند، زبانشان لهجه هاي آن زبان ناميده مي شود. به عنوان مثال انگليسي آمريكايي و انگليسي بريتانيايي از يك لهجه هستند در حالي كه انگليسي و آلماني زبان هاي متفاوتي هستند. با اين كه اين زبان ها با هم ارتباط دارند، كسي كه به زبان انگليسي صحبت مي كند، لزوماً نمي تواند زبان آلماني را بفهمد. اما بعضي وقت ها استثنائاتي هم وجود دارد. به عنوان مثال كساني كه به زبان ايتاليايي و اسپانيايي صحبت مي كنند، اغلب زبان همديگر را متوجه مي شوند. در حالي كه بعضي وقت ها كساني كه به دو لهجه انگليسي صحبت مي كنند به سختي زبان همديگر را مي فهمند (به خصوص وقتي كه سريع صحبت مي كنند). بنابراين اگرچه بيشتر زبان شناسان "كري شرقي" و "كري پلينز" را لهجه هاي همان زبان كري در نظر مي گيرند، اما بعضي از مردم باور دارند كه آنها را بايد دو زبان مختلف به شمار آورد. چون كه كساني كه به زبان كري صحبت مي كنند هميشه نمي توانند زبان يكديگر را بفهمند. بنابراين بستگي دارد به اين كه آنها را چه به حساب بياوريم. بين 750 تا 850 زبان بومي در آمريكاي جنوبي، مركزي و شمالي صحبت می شود. حدود نيمي از يك ميليون نفر از كساني كه در كانادا و آمريكا به زبان بومي صحبت مي كنند و 25 ميليون نفر هم در آمريكاي جنوبي و مركزي به اين زبان ها صحبت مي كنند.

 

 

منابع : 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:55 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد قبيله‌هاي سرخ پوست در امريكا، چگونه پيام رساني مي‌كردند,