سایت علمی و پژوهشی آسمان - 3081

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: شنبه 02 فروردین 1393 ساعت: 13:51 منتشر شده است
برچسب ها : فهرست حذفیات کنکور 93,حذفیات کنکور 93,اخبار کنکور 93,چه منابعی در کنکور 93 حذف شد,

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

آمار متقاضیان کنکور 93

بازديد: 407

دسته بندي: جدید ترین اخبار,جدید ترین اخبار عمومی,

مرحله دوم ثبت‌نام آزمون سراسری سال 93 در حالی تا 14 اسفندماه ادامه دارد که تا رسیدن تعداد ثبت‌نامی‌ها به مرز یک میلیون نفر راه زیادی باقی نیست.

به گزارش خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در شرایطی که به گفته مسئولان، جمعیت جوان کشور و به تبع آن متقاضیان ورود به دوره کارشناسی رو به کاهش است، اما آمار ارائه شده توسط سازمان سنجش نشان می‌دهد که تعداد ثبت‌نامی‌ها تفاوت زیادی با متقاضیان سال گذشته نخواهد داشت.

بر اساس این گزارش، مرحله نخست ثبت‌نام از داوطلبان کنکور 93 از 16 تا 29 آذر ماه سال جاری انجام شد و طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان سنجش، 897 هزار و 955 نفر، داوطلب شرکت در کنکور سال آینده شدند که از این تعداد 542 هزار و 351 نفر معادل 60/38درصد داوطلبان زن و 355 هزار و 604 نفر، معادل 39/62درصد داوطلبان مرد بوده‌اند.

اما ثبت‌نام از داوطلبان آزمون سراسری سال 93 در همین مرحله خلاصه نشد و سازمان سنجش برای جاماندگان ثبت‌نام مرحله جدیدی از ثبت‌نام را در نظر گرفت.

دور جدید ثبت‌نام از داوطلبان کنکور 93 از سوم اسفندماه آغاز شد و تا 14 همین ماه نیز ادامه دارد و گویی تعداد زیادی از متقاضیان از ثبت‌نام اولیه جامانده بودند.

سازمان سنجش تعداد داوطلبان ثبت‌نام کننده در این مرحله را تا ساعت هشت صبح امروز چهارشنبه هفتم اسفندماه 95 هزار و 305 نفر عنوان کرد که مجموع داوطلبان مرحله نخست و مرحله دوم این ثبت‌نام تاکنون 993 هزار و 260 نفر رسیده است.

این در حالی است که تعداد کل ثبت‌نام کنندگان آزمون سراسری سال گذشته، یک میلیون و 83 هزار و 571 نفر بود، بنابراین با توجه به اینکه هنوز فرصتی یک هفته‌ای برای ثبت‌نام در این آزمون باقیست، به نظر می‌رسد تعداد داوطلبان باز هم از مرز یک میلیون نفر خواهد گذشت و تفاوت چندانی با متقاضیان سال گذشته نخواهد داشت.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: شنبه 02 فروردین 1393 ساعت: 13:40 منتشر شده است
برچسب ها : کنکورامار کنکوروضعیت کنکور 93,آمار کنکور 93 چند نفر است,چند نفر در کنکور 93 شرکت کردن,

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

نقشه

بازديد: 295

مپ

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: جمعه 01 فروردین 1393 ساعت: 13:28 منتشر شده است

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

شیوه های ارائه مطلب ( ارائه کتبی و شفاهی )

بازديد: 3417

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,

موضو ع : شیوه های ارائه مطلب ( ارائه کتبی و شفاهی )

درس : شیوه

تهیه و تنظیم : فاطمه قربانی کریم

استاد راهنما : خانم حمیدی

دانشگاه انقلاب اسلامی بجنورد

زمستان 89

1 _ ارائه کتبی

در اینجا به شرح بعضی از اجزاء بخش آغازین در یک ارائه کتبی می پردازیم

جلد :

در بعضی از گونه های ارائه کتبی لازم ودر بعضی دیگر لازم نیست. معمولا در آن گونه هایی که نیاز به جلد دارند محتوای صفحه عنوان روی جلد هم درج می شود .

صفحه عنوان :

در بیشتر گونه های ارائه کتبی صفحه عنوان صفحه جداگانه ای است که صورت و محتوای خاص خود را دارد.

پیشگفتار :

متنی است که ارائه کننده در بعضی گونه های کتبی می نویسد تا اطلاعاتی را در مورد ارائه کتبی وجنبه های مرتبط با آن به خواننده بدهد. محتوای پیشگفتار بستگی به نظر ارائه کننده و قلم و قدرت نگارش او دارد .

در یک ارائه علمی – فنی معمولا به نکات زیر در پیشگفتار اشاره و پرداخته می شود :

یک یا دو جمله آغازین و جذب کننده

اهمیت و جایگاه موضوع

انگیزه و هدف از انتخاب موضوع

سوابق کارهای انجام شده توسط دیگران در موضوع

امکانات و دشواریهای مطالعه وتحقیق

روش تحقیق و کسب اطلاعات

مخاطبین و سطح پیش دانسته های آنها

نحوه مطالعه ارائه کتبی

توضیح علائم اختصاری و قراردادهای نگارشی و غیره

توضیح در مورد نحوه انتخاب معادل های کلمات بیگانه

تقدیم و سپاسگزاری

یک یا دو جمله پایانی تاثیرگذار

درج یک یا دو عبارت یا جمله از حکیمان و دانایان متناسب با موضوع توصیه میشود .

نام و نام خانوادگی نویسنده

فهرست شکلها و جدولها :

برای تنظیم این فهرستها به همان ترتیب فهرست مطالب عمل می گردد با این تغییر که به جای عبارت << فهرست مطالب >> عبارت << فهرست شکلها >> یا << فهرست جدولها >> گذاشته می شود .

اگر تعداد شکلها و جدولها کم باشد نیازی به دو فهرست جداگانه نیست .

چکیده مولف :

برای اصطلاح چکیده تعریفهای متعددی ارائه شده است و گاه آن را با خلاصه یکسان می دانند و گفته می شود : خلاصه ای بسیار فشرده از یک متن . اما چکیده از دیدگاه تخصصی چکیده نویسان انواع دارد . چکیده نویسی در معنای گسترده آن نوعی تخصص است و کارشناسان خاص خود را دارد .

اهداف چکیده نویسی در معنای گسترده عبارتند از :

- صرفه جویی در زمان مطالعه

- رفع مشکل زبان : چکیده معمولا به زبانهای زیادی تولید می شود .

- تسهیل در تصمیم گیری در انتخاب منبع

- تسهیل در جستجوی مطلب

- کمک به نشر دانش و فن

نکاتی که در نوشتن چکیده مولف باید رعایت گردد:

- اندازه چکیده : بین 50 تا 250 کلمه

- چکیده باید به طرزی تنظیم شود که بدون مراجعه به متن اصلی ایده اصلی متن به خواننده منتقل شود .

- مفاهیم اصلی متن ( کلمات کلیدی ) باید در انتهای چکیده ذکر شوند .

- چکیده معمولا درست قبل از شروع متن اصلی آورده می‌شود .

- چکیده ارائه کتبی آکادمیک بهتر است به دو زبان ( فارسي و انگلیسی ) نوشته شود .

پیشنهادات و نظرات :

در برخی از گونه های ارائه کتبی مثل گزارشهای اداری ، فنی ، گزارش کار آموزی ، رساله فارغ التحصیلی و غیره لازم است که ارائه کننده پیشنهادات و نظرات خود را به طور منطقی و منسجم ارائه کند . در هر حال در متون علمی وفنی پیشنهادات و نظرات باید صریح – صادقانه – مسئولانه – و خیرخواهانه و منطبق بر << منطق سرد >> نوشته شوند و خالی از حب و بغض باشند .

پیوستها :

- در ارائه کتبی گاه لازم است مطالبی را که به نحوی از نظر موضوعی یا مفهومی مرتبط با مطالب متن اصلی هستند اضافه کنیم . تشخیص اینکه چه مطالبی را باید در قسمت پیوستها آورد همیشه آسان نیست .

معمولا در موارد زیر مطالب را در قسمت پیوستها درج می کنیم:

مطالبی که از نظر ارائه کننده اصلی نبوده ولی به نحوی با مباحث متن اصلی در ارتباط هستند مطالبی که پس از تنظیم نهایی ارائه کتبی به آنها دست یافته باشیم توضیح بیشتر بعضی از اصطلاحات متن اصلی انواع فهرستها مثل فهرست اختصارات وعلایم بکار رفته در متن اصلی ، فهرست اسامی خاص ، نمایه ها و غیره جدولها ، شکلها و فرمولهای کامپیوتری که به دلیلی امکان درج آنها در متن اصلی نباشد .

فهرست منابع :

این فهرست را کتابنامه ، کتابشناسی ، و گاه کتابنگاری نیز می گویند . در اکثر انواع ارائه نوشتاری حتما باید منابعی که در تنظیم و آماده سازی محتوای ارائه مورد استفاده قرار گرفته اند معرفی شوند زیرا اصل رعایت امانت نزد اهل اندیشه و قلم چنین حکم می کند .

فهرست منابع را می توان بر اساس ضوابط مختلفی تنظیم کرد از جمله :

- برحسب فرم انتشار منبع

- برحسب اصلی و فرعی بودن منبع

- بر حسب تاریخ انتشار

- بر حسب نظم الفبایی نام مولفین

- برحسب نظم الفبایی عنوان منابع

- برحسب موضوعات

- بر حسب زبان

نکاتی در مورد نحوه نوشتن مشخصات منبع :

- در متون علمی – فنی گاه به سبب اهمیت فقره اطلاع تاریخ آ ن را بلافاصله بعد از نام کوچک مولف قید مکنند .

- اگر از یک مولف بیش از یک منبع مورد استفاده قرار گرفته باشد تکرار نام خانوادگی و نام کوچک او لزومی ندارد .

- گاه چهار حرف اول نام خانوادگی مولف و دو رقم تاریخ محصور در علامت [ ] قبل از نام خانوادگی مولف آورده میشود .

- توجه داشته باشیم که در جزئیات اطلاعات فوق به ویژه استفاده از نشانه های سجاوندی بین مولفین ، ویراستاران و ناشران چندان اتفاق نظر نیست .

مشخصات نشر	مشخصات منبع	مشخصات مولف	نوع منبع
محل نشر علامت : نام ناشر ويرگول تاريخ نشر نقطه	عنوان كامل كتاب ويرگولنام ويراستار يا مترجم باقيد كلمه ويراسته يا ترجمه ويرگول شماره مجلد ويرگول شماره ويراست نقطه	نام خانوادگي مولف (مولفين ) ، نام (هاي) كوچك مولف (مولفين) يا نام ويراستار به عنوان مولف يا موسسه اي كه نقش مولف را دارد نقطه	كتاب
عنوان مجله ويرگول شماره مسلسل ويرگول تاريخ ويرگول شماره صفحات اول و آخر نقطه	عنوان كامل مقاله محصور در علامت ”‌ ” نقطه	به همان صورت بالا	مقاله از مجله
محل نشر علامت : نام ناشر ويرگول شماره صفحه (ها) نقطه	عنوان مقاله محصور در علامت ” ” ويرگول كلمه «در» عنوان كتاب ويرگول نام ويراستار (ها) كلمه ويراستار در پرانتز نقطه	مثل بالا	مقاله از كتاب
نام دانشگاه ويرگول تاريخ ويرگول شماره صفحه (ها) نقطه	عنوان رساله ويرگول درجه اي كه رساله براي اخذ آن نوشته است در پرانتز ويرگول	مثل بالا	رسا له (تز)
عنوان روزنامه ويرگول محل نشر ويرگول تاريخ نقطه	مثل مقاله از مجله	مثل مقاله از مجله	مقاله از روزنامه
عنوان دايره المعارف ويرگول شماره مجلد ويرگول شماره صفحات اول وآخر نقطه	مثل مقاله از مجله	مثل كتاب	مقاله از دائره المعارف

ویژگیهای نوشتار علمی- فنی :

1. ویژگیهای زبانی

2. ویژگیهای کیفی

3. عوامل منفی در ارائه نوشتاری علمی – فنی

4. لزوم مدیریت نوشتار علمی – فنی

ویژگیهای زبانی عبارتند از :

- روانی و سادگی

- طبیعی بودن

- موجز بودن

- کتابتی بودن

- معاصر بودن

- جدی بودن

- نداشتن افعال شخصی

- نداشتن ضمایر شخصی

- نداشتن عبارات یا جملات طولانی

ویژگیهای کیفی عبارتند از :

- اطلاع دهندگی

- داشتن اعتبار و درستی علمی – فنی

- منطق مندی

- مستدل بودن

- انسجام و یکدست بودن

- متناسب با موضوع بودن

- وضوح

- کامل بودن

- صریح بودن

- تخصصی و موکد به موضوع بودن

- عینی و واقعیت نما بودن

- امین بودن

- نداشتن لفاظیهای بی مورد

- نداشتن تکیه های بیجا و بیش از اندازه

- اطمینان بخش بودن

- مبالغه آمیز نبودن

- حقیقت مند بودن و غیره

عوامل منفی در ارائه نوشتاری علمی – فنی

- نادرستی تعریف موضوع

- عدم دقت در تعیین عنوان اصلی

- عدم انتخاب درست سرفصلها و عناوین داخلی

- روشن نبودن انگیزه نوشتن

- تعیین نادرست خواننده و سطح آن

- نادرستی داده ها

- عدم صراحت بیان

- عدم توانایی نویسنده در بررسی مطلب از دیدگاه خواننده

- عدم انتخاب روشهای مناسب گسترش مطلب

- ضعیف بودن استدلالها

- عدم انسجام و هماهنگی قسمتهای مختلف نوشتار

- عدم وجود توالی منطقی بین قسمتهای نوشتار

- وجود اطلاعاتی که بدیهی هستند

- چند بار نویسی، لفاظی و حاشیه پردازی

- کامل نبودن نوشته

- وجود اصطلاحات علمی – فنی ناآشنا و غیره

لزوم مدیریت نوشتار علمی – فنی :

در سازمانهایی که به نحوی به کار دانش و فن می پردازند اعم از آکادمیک ، دانشگاهی ، فنی – صنعتی، حرفه ای و ... لازم است که بخشی از سازمان به عنوان مسئول تولید نوشتار علمی – فنی در نظر گرفته شود . این نکته بسیار مهم باید درک شود که در حیطه دانش و فن و به ویژه در کار پژوهش ، تولید و توسعه، نوشتن امری اساسی است . بدون نوشتن ایده ها ، یافتارها ، دانستارها و ... و ارائه آنها کار پژوهش ، تولید و توسعه ناتمام است .

وظایف مدیریت نوشتار علمی – فنی:

1. تامین نیروی تخصصی تولید نوشتار علمی – فنی

2. تامین مکان و ابزارهای مناسب برای تولید نوشتار

3. سرپرستی نویسندگان و استفاده بهینه از زمان

4. تبیین صریح و روشن خواسته های مدیریت سازمان از تولیدکنندگان نوشتار

5. نظارت در آماده سازی نوشتار

6. ویرایش نوشتار بطور کامل و صریح

7. تایید نهایی نوشتار و ارائه آن به مدیریت سازمان

8. ارزیابی و تشویق نویسندگان کارآ

انواع نوشتار علمی – فنی :

نوشتارهای علمی – فنی را می توان از چند دیدگاه رده بندی کرد مثلا از نظر محیط تولید ، صورت( فرم )، محتوا ، کاربرد ، سطح و ...

انواع نوشتار علمی – فنی باتوجه به هدف اصلی تالیف کتاب حاضر :

نوشتار دانشگاهی و غیر دانشگاهی :

منظور از نوشتار دانشگاهی ( تحصیلی ) بعضی و نه همه نوشتارهایی است که فرد در سطوح مختلف تحصیلات دانشگاهی تهیه و تنظیم می کند مثلا کتاب و جزوه در اینجا مورد نظر نیست .

منظور از نوشتار غیر دانشگاهی ( کاری ) بعضی و نه همه نوشتارهایی است که یک فرد در محیطهای کاری تهیه وتنظیم میکند و کاربردهای متفاوت دارند .

گونه های رایج نوشتار دانشگاهی ( تحصیلی ):

گزارش مطالعه بیشتر ( تحقیق ) در چارچوب یک درس

گزارش درس << سمینار >>

گزارش انجام پروژه در چارچوب یک درس ( پروژه درسی )

گزارش انجام << کارآموزی >>

گزارش پروژه پایان دوره کارشناسی

پایان نامه ( رساله ) دوره کارشناسی ارشد

دانشنامه ( تز ) دوره دکترا و پسا دکترا

گزارش کار آزمایشگاه

n ارائه شفاهی

n کاملیا آریافر استاد:

n الهه رحیم طرقی سرکار خانم دکتر شریف

n فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

4-5-1: ساختمندی

4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

n تعريف

n نوعي انتقال اطلاعات

n رسانه اصلی ß کلام يا گفتار

n نياز به انشاء مطلب ß انشاي خطابی (در معنای عام)

n تعريف (ادامه)

n پيشينه زبان ß به درستی دانسته نيست که انسان از چه زمان گفتارمند شد (کلمات: نوعی قرارداد غير رسمی بين افراد بود) ß ايجاد قبائل ß پديد آمدن زبانها

n برخي از پژوهشگران زبان را دنباله و متمّم تکامل فکر در انسان مي دانند.

n برخي معتقدند که زبان اساساً ذاتي و فطري است.

n اولين صورت زبان ß گفتار : دستگاهي که از نمادهاي طبيعی آوايي تشکيلشده است.

n به عقيده زبان شناسان گفتار مقدم بر نوشتار است.

n فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

4-5-1: ساختمندی

4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

n خصوصيات

n حضوري است.

n قابل استناد نيست.

n محدوديت زماني ß به اندازه ارائه کتبي مشروح نيست (خطر ناقص بودن)

n کنترل کيفي و کمي آن دشوار است.

n تعداد مخاطبين معمولا کمتر از ارائه کتبی است.

n از نظر سبک بيان ضوابط ارائه کتبی را ندارد.

n تاثيرگذاري اش مي تواند سريع باشد (هر چند اثرش در مخاطب لزوما ديرپاي نيست)

n نوعي انتقال اطلاعات دو سويه است ß)شکل 1)

n از نظر مجموعه امکانات از ارائه کتبي غني تر است (زبان بدن ß بسيار موثر)

n هدف : 1)آگاه سازي 2)مجاب کردن مخاطب و جلب نظر موافق او

n از اين نظر ممکن است آگاه ساز(informative) يا مجاب کننده (persuasive) باشد.

n 2 ـ ارائه شفاهی

تعريف

خصوصيات

انواع

خصوصيات سخنرانی عمومی

خصوصيات کلی تدريس

خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

امکانات ارائه شفاهی

سخنرانی علمی-فنی

ساختمندی

خصوصيات سخنران علمی-فنی

زمان سخنرانی علمی-فنی

مکان سخنرانی علمی-فنی

آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

شيوه سخنرانی علمی-فنی

n انواع

انواع ارائه شفاهي عبارتند از:

1. سخنراني عمومي

2. تدريس

3. سخنراني علمي-فني

4. قرائت نثر و شعر

خصوصيات سخنراني عمومي

n معمولاً از امکانات ديداري و شنيداري استفاده نمي شود.

n انفرادی

n حدود نيم ساعت و گاه بيشتر

n ارائه کننده بايد با آيين سخنوري آشنا باشد.

n شخصيت سخنران و رفتار او ß تاثير در موفقيت يا عدم موفقيت سخنراني

n محتوا تابع مناسبت است.

n وضع روحي-عاطفي،احساسي مخاطب در اين نوع ارائه عامل مهمي است (شرايط زمانی و مکانی)

خصوصيات تدريس (ارائه تعليمی)

n معمولاً از امکانات شنيداري و ديداري ساده استفاده مي شود.

n هدف اصلي ß آموزش

n ارائه کننده بايد شيوه تدريس را بداند.

n بر اساس يک طرح درس مشخص

n معمولاً مخاطبين اطلاع چنداني از موضوع ندارند.

n مخاطبين موظف به رعايت آداب خاصي هستند.

n مخاطبين ملزم به دريافت هستند.

n کسب اطمينان از انجام فراروند دريافت و درک بسيار مهم است.

n حتماً بايد با کنترل کيفي و کمي دقيق انجام شود.

n مخاطبين از نظر دانش و آگاهي در موضوع ارائه،معمولاً هم سطح و زير سطح ارائه کننده هستند.

خصوصيات سخنرانی علمی- فنی

n خاص محافل علمي- فني (کنفرانس، سمينار و...)است.

n موضوع ß تخصصی

n از انواع امکانات ديداری و شنيداری استفاده می شود (استفاده بجا و درست ß ارائه مطلوبتر) ß (شکل 2)

n مدت : ۱۰ تا ۲۵دقيقه

n معمولاً انفرادی (گاهی بر اساس يک طرح ارائه چند نفره)

n از نظرآماده کردن محتوا تمام مراحل يک ارائه کتبی را دارد (غِير از مرحله تنظيم ساختار سه بخشی)

n خصوصيات سخنرانی علمی- فنی

n نيازي نيست که سخنران آيين سخنوري بداند، اما هرچه با آداب سخنرانی بيشتر آشنا باشد، موفق تر است.

n مخاطبين ممکن است از نظر دانش و آگاهي علمي – فني در سطوح مختلف باشند.

n حضور در جلسه ارائه آداب خاصي دارد که اهل دانش و فن بايد در محافل علمي – فني رعايت کنند.

n می تواند آگاه ساز يا مجاب کننده باشد.

n بر اساس يک طرح زمانبندی مشخص

n ارائه کننده بايد آدابي خاصي را رعايت کند.

n مقايسه ميزان دريافت مخاطب در انواع ارائه

n فصل چهارم : ارائه شفاهی

n 4-1: تعريف

n 4-2: خصوصيات

4-3: انواع

4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

4-5-1: ساختمندی

4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

امكانات ارائه شفاهی

1. امكانات مربوط به ارائه كننده (ناشی از وضع کانال ارائه کننده)

2. امكانات مربوط به مخاطب (ناشی از وضع کانال مخاطب)

3. امكانات ناشی از ماهيت ارائه شفاهی

4. امكانات محيطي

n امكانات مربوط به ارائه كننده

n آمادگي روحي - جسمي و تسلط بر موضوع ارائه

n آشنائي با موضوعات همسايه با موضوع ارائه

n انگيزه و هدف درست

n شناخت از وضع مخاطب از هر نظر (سن، ميزان دانسته ها، وضع اجتماعی، ...)

n مهارت بكارگيري صحيح رسانه ارائه

n مهارت انجام درست فرآيندهاي ارائه پيام

n اهميت قائل شدن براي مخاطب

n صادق و امين بودن در ارائه

n دقيق بودن

n شناخت از محيط طبيعي و اجتماعي ارائه

n نداشتن تعصب بيجا

n امكانات مربوط به مخاطب

n آمادگي روحي – جسمي

n داشتن حداقل دانش اوليه لازم

n داشتن ملزومات پيام گيري

n اهميت قائل شدن براي ارائه

n داشتن دقت ، صبر ودرعين حال شوق در پيام گيري

n داشتن شناخت نسبی از ارائه كننده

n داشتن انگيزه و هدف درست

n نداشتن تعصب بيجا

n امكانات ناشي از ماهيت ارائه شفاهي

n كلام

n سبك بيان و صدا

n حضور فيزيكي و رويارویي

n نگاه

n زبان بدن ( به ويژه حركت دستها و سر)

n تغييرات سريع و اصلاحات

n گفتارها و حركتهاي موردي

n امكانات محيطي

n وضع مكاني ، زماني و اجتماعي ارائه

n امكانات ديداري – شنيداري

n امكانات ديداري - شنيداري

n تخته سياه (يا سفيد)

n چارت

n پوستر

n ابزارهاي نمايشی

n دستگاه هاي تقويت و پخش صدا

n اهداف استفاده از امكانات ديداري - شنيداري

n جلب توجه دقيق مخاطبين به يك موضوع مشخص

n تقويت تاثير پيام

n تشديد علاقه مخاطبين به موضوع

n نمايش مفاهيم يا ايده هايي كه شرح آنها با كلام زمانگير يا دشواراست.

n موارد عدم استفاده ازامكانات ديداري-شنيداري

n تاثير گذاشتن روي مخاطب از طريق ارائه تعداد زيادي جدول و نمودار

n اجتناب از برقراري تماس پويا با مخاطبين

n ارائه ايده هاي متعدد در يك مطلب واحد

n ارائه ايده هاي ساده اي كه با كلام به آساني قابل بيان هستند

n فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

ساختمندی

n خصوصيات سخنران علمی-فنی

زمان سخنرانی علمی-فنی

مکان سخنرانی علمی-فنی

آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

شيوه سخنرانی علمی-فنی

n سخنرانی علمی - فنی

n ارائه شفاهی رایج در محافل علمی و فنی

v عوامل تاثیر گذاری بر مخاطب:

¨ ساختمندي سخنرانی علمی – فنی

¨ خصوصيات سخنران علمی – فنی

¨ زمان سخنرانی علمی – فنی

¨ مکان سخنرانی علمی – فنی

¨ آماده سازی سخنرانی علمی – فنی

¨ شیوه سخنرانی علمی – فنی

n ساختمندی

• شروع ß مقدمه ای جاذب

• بخش بندي شده ، با شروع از مفاهيم آشنا براي مخاطبين و بيان مفاهيم مبنایی

• تسلسل و توالي منطقی بخش هاي مختلف بحث

• تيجه گيريهاي مرحله اي

• پاسخگويي به سئوالات مربوط به هر مرحله از بحث

• جمع بندي نهايي و نتيجه گيريهاي لازم پس از اتمام هر بخش

• پاسخگويي به سئوالات مخاطبين

• طرح سئوالاتي در موضوع ارائه شده و در صورت امكان دريافت پاسخ مخاطبين

• برگزاري بخش بحث پاياني با مخاطبين

• سپاسگزاري از مخاطبين

n ساختمندي

n مقدمه

¨ جملات كوتاه و موثر

¨ رعايت شئون فرهنگي و عرف محيط

¨ اداي احترام به حاضرین ß هیئت رئیسه

¨ كسب اجازه از صاحبنظران و پيشكسوتان و اساتيد در موضوع ارايه

¨ معرف اجمالي خود

¨ طرح عنوان اصلي و عناوين داخلي مهمتر

¨ بيان حيطه و حدود موضوع

¨ بيان سوابق كارهاي انجام شده در موضوع به اختصار

¨ اشاره مختصر به امكانات و مشكلات احتمالي مطالعه در موضوع

n ساختمندي

شکل 3: نمودار ميزان توجه مخاطب در سخنراني غير ساختمند

n ساختمندي

شکل 4: نمودار ميزان توجه مخاطب در سخنراني ساختمند

n خصوصيات سخنران علمي - فني

n ظاهر آراسته و متناسب با عرف جامعه

n تمرکز فکر، جمعيت خاطر

n گشاده رويي

n صبر و حوصله

n قابليت (هنر) جلب توجه مخاطب

n توانايي اشراف بر فضاي ارائه و کنترل جو ارائه

n ادب در کلام و ادب در رفتار

n خصوصيات سخنران علمي – فني (ادامه)

n تاثير نگاه

n نفوذ کلام

n حضور ذهن

n خونسردي

n تسلط بر اعصاب

n حاضر جوابي

n توانايي برقراري ارتباط حضوري زنده و پويا

n زمان سخنراني علمي - فني

n حساسيت مسئله انتخاب زمان و تاریخ

n صبح ß مطالب مهم و پيچيده

n بعد از ظهر و غروب ß مطالب معمولي و ساده

n زمان هاي نامطلوب :

¨ قبل از ظهر

¨ بلافاصله بعد از ظهر

¨ ساعت آخر وقت در محيط هاي اداري

n زمان سخنراني علمي - فني

n مکان سخنراني علمي - فني

n معماري مناسب

n امکانات و تجهيزات

n ظرفيت کافي

اطلاعات اضافی ß پیوست

n آماده سازي سخنراني علمي - فني

n اجراي مراحل اول تا پنجم از ارائه کتبي

¨ تعيين موضوع، تهيه منابع، تهيه طرح اوليه، كسب و سازماندهي اطلاعات، توليد متن اصلي و تنظيم ساختار سه بخشي (در صورت نياز به صورت کتبي سخنراني)

n تهيه طرح زمان بندي

n تهيه برگ هاي شفاف

§ حاوي تصاوير جالب و گويا

§ حاوي متن اصلي سخنراني ß براي توضيحات بيشتر

n تهيه امکانات شنيداري و ديداري

n تمرين سخنراني

n حجم مطالب

n تعداد برگ هاي شفاف

n تعداد اسلايد ها

n استفاده از طرح زمان بندي

n پيش بيني مشکلات و موانع احتمالي ß قطع برق ، رفتار نامطلوب افراد و ...

n شيوه سخنراني علمي - فني

n کمترين اشتباه ß سخنراني موفقتر و مؤثرتر

n گردش آرام نگاه قبل از شروع

n اصل نايکنواختي صدا

n صداي متناسب با موقعيت مکاني، تعداد حاضرين و موضوع

n استفاده از آهنگ، نواخت و لحن کلام

n بيان ساده و روان

n جملات کوتاه، مؤثر و در عين حال با احساس

n شيوه سخنراني علمي - فني

n نداشتن تکيه کلام

n سخن گفتن با چند سبک (در صورت امکان)

n ارائه مطلب طبق طرح زمان بندي

n اجتناب از حاشيه پردازي و زياده گويي

n تأکيدات و تکرار هاي بجا

n مکث و سکوت بجا ß ابزاري براي تأثيرگذاري بيشتر

n اجتناب از به کار بردن کلمات و عبارات ابهام انگيز

n شيوه سخنراني علمي - فني

n درک وضعيت مخاطبين

¨ ميزان کشش، علاقه و حوصله آنها به شنيدن و دنبال کردن مطلب

n نگاه ß ابزاري پويا جهت ارتباط و تاثيرگذاري

n عدالت در تقسيم نگاه

n استفاده از حرکات بدن به ويژه دست ها ß ثابت نایستد

n شرکت دادن مخاطبين در بحث

n تلطيف کلام

n پرهيز از تکبر، خودنمايي و فضل فروشي

n شيوه سخنراني علمي - فني

n تواضع

n استفاده از امكانات ديداري و شنيداري

n اهميت قائل شدن براي مخاطبين

n سخن گفتن با اطمينان

n منابع

n ا ـ ایرج ، صادقی ، کتاب شیوه های ارائه مطالب علمی ، فنی و ........ ، نشر حریم دانش

n 2 ـ http://www.jozve-computer.blogfa.com/post-18.aspx

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 6 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 اسفند 1392 ساعت: 18:47 منتشر شده است
برچسب ها : مقاله شیوه ارائه مطلب,شیوه های ارائه مطلب شفاهی و کتبی,تحقیق انواع شیوه های ارائه مطلب,

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

ديدگاه امام علي(ع)درباره عدالت درحکومت اسلامی

بازديد: 357

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع :

ديدگاه امام علي(ع)درباره عدالت درحکومت اسلامی

( از مطالب برگرفته شده در نهج البلاغه )

تهیه و تنظیم : مهدی آدینه

استاد گرامی : جناب اقای نهاردانی

دانشگاه پیام نور نقاب

رشته مدیریت بازرگانی

بهار 1391

ديدگاه امام علي(ع)درباره عدالت در حکومت اسلامی ( از مطالب برگرفته شده در نهج البلاغه )

چکيده

موضوع عدل و عدالت يکي از مباحث مهم دين مقدس اسلام است و مهمترين منبع آن قرآن، سنت است. در ميان فرقه هاي مختلف اسلامي شيعيان عدل (الهي) و امامت را جزء اصول دين خود مي دانند. مظهر عدل و عدالتخواهي علي (ع) اولين امام آنها مي باشد. امام علي (ع) عدالت را يک تکليف و وظيفه الهي بلکه يک ناموس الهي مي داند. نهج البلاغه اثر جاويدان امام علي (ع) است که در آن عدالت اجتماعي به صورت يک فلسفه و يا نظريه اجتماعي، سياسي و اقتصادي مورد توجه قرار گرفته است.

در اين تحقيق ديدگاه امام علي(ع) درباره معني و مفهوم عدل و عدالت،مزاياي آن و راهكارهاي رسيدن به عدالت اقتصادي در يك حكومت اسلامي مورد مطالعه قرار مي گيرد.شكي نيست كه يكي از مظاهر توسعه يافتگي برخوداري عامه مردم از رفاه نسبي اقتصادي مي باشد و تحقق چنين امري از ديدگاه اسلام در احقاق حقوق مشروع هر فرد در جامعه توسط حاكمان عادل، متقي و ساده زيست ميسر مي باشد و اين همان اصولي است كه امام علي(ع) بدان توجه و تاكيد داشته است.

1-مقدمه

عدالت در لغت به معناي برابر سازي و توازن است و در مفهوم اجتماعي، هرگاه حق هر صاحب حقي به او داده شود مي گويند عدالت رعايت شده است.بنابراين عدالت اقتصادي-كه يكي از مظاهر عدالت اجتماعي است- به معناي رعايت استحقاق ها و دادن حقوق اقتصادي افراد است.

تعريف مذكور از عدالت اقتصادي ما را به اين نكته رهنمون مي سازد كه برابري در حقوق و امكانات و بر قراري تعادل در جامعه ،هميشه همراه با عدالت نيست و هر گونه برابري و تعادل بدون رعايت حقوق صاحبان حق، نوعي بي عدالتي به حساب مي آيد.بنابراين عدالت اقتصادي چيزي غير از تعادل اقتصادي است و دليل ناكام ماندن بسياري از تئوري هاي اقتصادي در جهت تامين عدالت اقتصادي،برابر دانستن مفهوم عدالت و تعادل بوده است،در صورتي كه بسياري از تعادل هاي اقتصادي موجب بروز شكاف طبقاتي و محروم شدن عده اي از حقوق خودشان گرديده است.براي نمونه تاكيد اقتصاددانان بر تعادل عرضه و تقاضا و مكانيزم بازار را مي توان مطرح كرد: اگر دخالت دولت و حاميان اجراي عدالت نباشد مكانيزم هاي موجود، تعادل در عرضه و تقاضا رابوجود مي آورند،ولي اين تعادل به بهاي خارج شدن عرضه كنندگاني است كه ياراي رقابت با غول هاي اقتصادي را ندارند يا موجب خارج ساختن نيازمنداني است كه از صف متقاضيان به دليل فقر و محروميت بازمانده اند و اين امر باعث عميق تر شدن شكاف طبقاتي و خدشه دار شدن ريشه هاي عدالت در جامعه مي گردد.

مكتب اسلام با الهام از آيات قرآني و روايات پيشوايان ديني كه بر اقامه عدل و قسط در جامعه انساني تاكيد دارند،به عدالت اقتصادي به عنوان يكي از اصول اقتصاد اسلامي مي نگرد و از آن جا كه هدف از بعثت انبيا تحقق عدالت اجتماعي است، بر عدالت خواهي در همه ابعاد اجتماعي،سياسي،فرهنگي و اقتصادي پافشاري مي نمايد.به عنوان مثال قرآن كريم فلسفه تشكيل حكومت ها و بعثت انبيا را اقامه قسط و عدل و حل اختلافات گوناگون بين مردم دانسته است(سوره بقره آيه 113و حديد،آيه 25).

ساير مكاتب اقتصادي نيز هدف حقوقي جامعه را تامين مصالح اجتماعي دانسته اند،با اين تفاوت كه مكتب اسلام علاوه بر تكاپو و تلاش براي تامين مصالح اجتاعي،هدف نهايي جامعه را تكامل معنوي انسان ها و تقرب به در گاه الهي مي داند،در صورتي كه مكاتب غير الهي به دليل اعتقاد نداشتن به جهان آخرت و اكتفا به برنامه ريزي براي زندگي كوتاه دنيوي، نامين مصالح اجتماعي را هدف نهايي مي دانند.از اين جا مي توان به رابطه تنگاتنگ حقوق و اخلاق در مكتب اسلام پي برد،زيرا نظام حقوقي اسلام زير مجموعه نظام اخلاقي است و رعايت كامل احكام و قواعد حقوقي در صورتي كه با نيت خالص و به قصد نيل به كمال و سعادت يعني تقرب به خدا انجام پذيرد، نوعي اطاعت از تكاليف اخلاقي محسوب مي گردد.اين رابطه موجب معيار قرار گرفتن عدالت و جلوگيري از هر گونه ظلم و اجحاف در فقه اسلامي شده است و همه احكام و قواعد فقهي با توجه به اين اصل تنظيم گرديده اند،قواعدي چون لا ضرر يا احكام مالكيت عوامل توليد و توزيع و...همه بر محور عدالت و رعايت اسنحقاق ها مي باشند.

امام علي(ع)يك شخصيت ولايي بود كه در حدود 4 سال و 9 ماه در يكي از پهناورترين ممالك جهان حكومت كرد.وي نظرات مختلفي در زمينه مسائل ديني،اجتماعي ، سياسي و اقتصادي دارد كه به عنوان يك حجت براي رفتار مسلمانان و پيروان آن حضرت تلقي مي گردد.مهمترين كتاب و سند معتبر از انديشه هاي امام علي(ع) نهج البلاغه است كه شامل خطبه ها،نامه ها و سخنان قصار آن حضرت مي باشد كه در سال 400 هجري توسط شريف رضي گردآوري شده است.در اين مقاله ديدگاه هاي امام علي(ع) درباره معني و مفهوم عدالت ، عدالت اقتصادي و راهكار هاي نائل شدن به آن در يك حكومت اسلامي مورد مطالعه قرار مي گيرد.

2- معني و مفهوم عدالت از ديدگاه امام علي (ع)

از ديدگاه امام علي (ع)، عدل و عدالت داراي چندي معني و مفهوم است:

1- يكي از معاني عدل و عدالت از ديدگاه امام علي (ع)، " محق بودن هر فرد نسبت به حقي که به طور مشروع دارد، مي باشد".

امام علي (ع) احقاق حقوق مردم را يك رويه اي عادلانه و از وظايف حاکم اسلامي مي داند و در اين رابطه مي فرمايد:

]خوارترين افراد نزد من عزيز است تا حق او را باز گردانم و فرد قوي در نزد من پست و ناتوان است تا حق او را بازستانم.[ (خطبه 37، نهج البلاغه، ص 91).

]مرد را سرزنش نکنند که چرا حق اش را با تأخير مي گيرد، بلکه سرزنش در آنجاست که آنچه حق اش نيست بگيرد.[ (نهج البلاغه، حکمت 166، ص 667).

]هيچ عدلي سودمندتر از بازگرداندن مظلمه و اداي ديون نمي باشد.[ (غرر الحكم1 ، ص 187).

2- معني و مفهوم ديگر عدل از ديدگاه امام علي (ع)، "انصاف" است. انصاف به معني رفتار درستکارانه و سازگار با اصول عدالت (فرهنگ معاصر، ص 153).

علي (ع) در اين باره مي فرمايد:

]خداوند به عدل و احسان فرمان مي دهد. عدل، مراعات انصاف است و احسان همان بخشش و تفضل مي باشد.[ (نهج البلاغه، حکمت 231، ص 679).

از امام علي (ع) پرسيدند که عدل برتر است يا بخشش؟

آن حضرت فرمود:

]عدل و عدالت هر چيزي را در جاي خود مي نهد در حاليکه بخشش آن را از جاي خود خارج مي سازد. عدالت تدبير عمومي مردم است، در حاليکه بخشش گروه خاصي را شامل است. پس عدالت شريف و برتر است.[ (نهج البلاغه، حکمت 437، ص 735).

- امام علي (ع) مي فرمايد: ]به درستي که عدل و دادگري آن است که به هنگام حکم دادن با انصاف باشي و از ظلم دوري نمايي.[ (غرر الحكم، ص 220).

از سخنان و کلمات قصار امام علي (ع) چنين استنباط مي شود که آن حضرت عدل را به معني مراعات انصاف در حقوق مختلف افراد در جامعه مي داند. منظور از انصاف يعني هر امري در جاي خود و متناسب با حق خود رعايت شود. به عبارت ديگر رعايت اعتدال در امور و پرهيز از افراط و تفريط به معني رعايت انصاف در امور مي باشد. نقطه مقابل عدل و عدالت، جور و ستم و ظلم در امور مختلف مي باشد و بر هر فرد مسلمان واجب است که نه تنها به ديگران ظلم نکند بلکه در برابر ظالمان ايستادگي و با آنها مقابله نمايد.

3- مزاياي برقراري عدل و عدالت از ديدگاه امام علي (ع)در يك جامعه اسلامي

اسلام يکي از اصول و بنيان هاي قوام و استحکام هر جامعه را برقراري عدل و عدالت مي داند و نقطه مقابل عدل را ظلم مي پندارد که باعث اضمحلال و فرو پاشي حکومت ها در جوامع مي شود.

از نظر امام علي (ع) برقراري عدل و عدالت در جامعه يک تکليف و وظيفه الهي است و اساس قوام و استمرار حکومت ها در رعايت عدالت توسط حاکمان آنها مي باشد. در اينجا برخي از نظرات علي (ع) درباره مزايا و اهميت برقراري عدل و عدالت ارائه مي گردد، امام علي (ع) مي فرمايد:

1- عدل، زيبائي و جمال حاکمان است (غرر الحكم، ص 50).

2- زيبايي سياست، رعايت عدالت در حکومت است (غرر الحكم، ص 165).

3- هر که عدالت را به کار بندد، رتبه اش والا گردد و هر که ستم روا دارد، در هم شکسته شود (غرر الحكم، ص 625).

4-عدالت را به کار گير و از بي انصافي و بي عدالتي بر حذر باش که بي انصافي کردن با مردم آنان را آواره مي کند و بي عدالتي به قيام مسلحانه وا مي دارد (نهج البلاغه، حکمت 476، ص 743).

همان طور که ملاحظه مي شود، علي (ع) يکي از واجبات فردي و اجتماعي را رعايت عدل و عدالت توسط افراد در جامعه مي داند و مقابله با بي عدالتي و ظلم در جامعه را يکي از مصادر نهي از منکر تلقي مي نمايد. بنابراين، برقراري عدالت اجتماعي در همه ابعاد آن يکي از اصول مهم و با اهميتي است که علي (ع) در حکومت اسلامي هم در تئوري و هم در عمل به آن توجه داشته است.

4- راهکارهاي اجراي عدالت در يك حكومت اسلامي از ديدگاه امام علي (ع)

پس از بيان اهميت و تعريف عدل و عدالت، مهمترين موضوع چگونگي اجراي عدالت در يك حكومت اسلامي مي باشد. علي (ع) چند عامل را به عنوان ابزارهاي اجراي عدالت به شرح ذيل مطرح مي نمايد:

4-1- وجود حاکمان و حکمرانان عادل و متّقي

امام علي (ع) در ارتباط با وجود حاکمان و مسئولان عادل و با تقوا در جامعه و نظارت بر رفتار شخصي و اجتماعي آنان توجه زيادي مبذول داشته است. بديهي است که در صورتي مسئولان هر جامعه افرادي عادل و عدالتخواه باشند و ابتداً اين موضوع را در زندگي شخصي خود و بستگان شان اعمال نمايند، اعتماد مردم به آنها جلب شده و به عنوان الگويي مفيد مورد پيروي و احترام مردم در جامعه خواهند بود. حاکمان مسلمان بايد عدالت را براي آحاد مردم در جامعه و بدون تبعيض بين اقشار مختلف اجرا نمايند. احقاق حق مظلوم از ظالم نيز از وظايف مهم يک حکمران اسلامي است که به شدت مورد تأکيد امام علي (ع) بوده است. علي (ع) در نهج البلاغه هدف از قبول خلافت را احقاق حق مظلومان مي داند. در اين باره در روز دوم خلافت خود در سال 35 هجري مي فرمايد:

]به خدا سوگند، بيت المال تاراج شده را هر کجا که بيابم به صاحبان اصلي آن باز مي گردانم. گرچه با آن ازدواج کرده يا کنيزاني خريده باشند، زيرا در عدالت گشايش براي عموم است. آن کس که عدالت بر او گران آيد، تحمل ستم بر او سخت تر است.[ (نهج البلاغه، خطبه 15، ص 59).

]به خدا سوگند، همين کفش بي ارزش نزد من از حکومت بر شما محبوب تر است، مگر اينکه حقي با آن به پا دارم و يا باطلي را دفع نمايم .[(نهج البلاغه، خطبه 33، ص 85).

]به خدا قسم ،داد ستم ديده را از ظالم ستمگر بستانم و مهار ستمگر را بگيرم و به آبشخور حق وارد سازم، گرچه تمايل نداشته باشد.[ (نهج البلاغه، خطبه 136، ص 255).

]رعيّت اصلاح نمي شود، جز آنکه زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نمي شوند جز با درستکاري رعيّت.[ (نهج البلاغه، خطبه 126، ص 441).

]هرگز براي حمايت اشراف و بزرگان قريش، اموال بيت المال را به طور غير عادلانه تقسيم نخواهم کرد و به آنها سهمي بيشتر نخواهم داد. حتي اگر اين اموال از آن خودم بود، به طور مساوي بين مردم تقسيم مي کردم تا چه رسد به اموال بيت المال.[ (نهج البلاغه، خطبه 126، ص 239).

]عدالت را به کار گير و از بي انصافي و بي عدالتي بر حذر باش، که بي انصافي با مردم آنان را آواره مي کند و بي عدالتي به قيام مسلمانه وا مي دارد.[ نهج البلاغه ،حکمت 476، ص 473).

همان طوريکه از سخنان امام علي (ع) ملاحظه مي شود، وجود حاکمان عادل که هدف اصلي آن احقاق حق مرد ستمديده باشد، يکي از اصول برقراري عدالت در جامعه مي باشد.

4-2- نظارت بر اعمال و رفتار صاحب منصبان در جامعه

علي (ع) به عنوان امام و رهبر يک نظام سياسي همواره بر اعمال و رفتار حاکمان منصوب خود نظارت داشت و نسبت به حيف و ميل بيت المال و عدم برقراري عدالت در جامعه به شدت از خود عکس العمل نشان مي داد و حکمرانان را مؤاخذه مي کرد. بنابراين از نظر آن حضرت نظارت بر رفتار و عملکرد مسئولان حکومتي يکي از وظايف رهبران جامعه و از ابزارهاي برقراري عدالت مي باشد. در اين باره در نهج البلاغه نامه هاي زيادي از جانب امام علي (ع) به حاکمان مرقوم شده است:

علي (ع) در نامه اي به زياد ابن ابيه جانشين فرماندار بصره مي نويسد:

]همانا من به راستي به خدا سوگند مي خورم، اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومي خيانت کردي، چنان بر تو سخت گيرم که قادر به تامين معاش عيال خود نيز نباشي.[ (نهج البلاغه، نامه 20 ، ص 499).

علي (ع) در نامه اي به محمد ابوبکر فرماندار مصر مي نويسد:

]با مردم فروتن باش. نرمخو و مهربان باش ،گشاده رو و خندان باش. در نگاه هايت و در نيم نگاه و خيره شدن به مردم، به تساوي رفتار کن تا بزرگان در ستم کاري تو طمع نکنند، و ناتوان ها در عدالت تو مأيوس نگردند.[ (نهج البلاغه، نامه 27 ص 509).

- امام علي (ع) به يکي از حکمرانان خود در سال 40 هجري مي نويسد:

] ... به من خبر رسيده که کشت زمين ها را برداشته و آنچه را که مي تواني گرفته و آنچه در اختيار داشتي، به خيانت خورده اي ، پس هر چه زودتر حساب اموال را براي من بفرست و بدان که حسابرسي خداوند از حسابرسي مردم سخت تر است .[(نهج البلاغه، نامه 40، ص 567).

امام علي (ع) در بخشي از نامه اي که به فرماندار بصره مي نويسد، مي فرمايد:

]... به من خبر رسيده که اموال بيت المال را که سهم بيوه زنان و يتيمان بود به يغما بردي و ... از خدا بترس. اموال آنان را بازگردان و اگر چنين نکني خدا مرا فرصت دهد، تو را کيفر خواهم داد... . به خدا سوگند اگر حسن و حسين چنان مي کردند که تو انجام دادي از من روي خوش نمي ديدند و به آرزو خود نمي رسيدند تا آنگاه که حق را از آنها بستانم و باطلي که به ستم پديد آمده، نابود سازم.[ (نهج البلاغه، نامه 41 ص 547).

- امام علي (ع) در نامه اي به مصقله بن هبيره شيباني، فرماندار اردشير خّره (فيروز آباد) از شهرهاي فارس ايران در سال 38 هجري مي نويسد:

]... به من گزارش رسيده که تو غنايم مربوط به مسلمانان را که به وسيلة اسلحه و اسب هايشان به دست آمده و خون هايشان در اين راه ريخته شده، در بين افرادي از باديه نشينان قبيله ات تقسيم کرده اي. اگر اين گزارش صحيح باشد، تو در نزد من خوار خواهي شد و ارزش و مقدرات کم خواهد بود.

آگاه باش، حق مسلماناني که نزد من و پاپيش تو هستند در تقسيم اين اموال مساوي است، بايد همة آنها به نزد من آيند و سهمية خود را از من بگيرند.[( نهج البلاغه، نامه 43، ص 551).

چنانکه در نامه هاي امام علي (ع) ملاحظه مي شود، وجود حکمرانان عادل و با تقوا يکي از اصول برپايي عدل و عدالت در جامعه مي باشد و نظارت بر عملکرد آنان در ارتباط با لغزش هاي مادي و دنيوي و در صورت لزوم برکناري آنها به علت خيانت به بيت المال از جمله وظايف رهبر و پيشواي جامعه اسلامي مي باشد.

4-3 حقوق متقابل مردم و حاکمان (عدالتخواه) در جامعه

احقاق حق مظلومين در جامعه و حمايت مردم از مجريان برقراري عدل و عدالت يکي ديگر از شرايط برقراري عدالت در جامعه مي باشد. بديهي است که هرگاه جامعه از نظر فکري توان پذيرش حق و عدالت را نداشته باشد و رهبران عدالتخواه خود را در مقابل فاسقان پشتيباني نکند، اجراي عدالت در جامعه با شکست مواجه مي شود.

امام علي (ع) در بخشي از خطبه 92 نهج البلاغه ( ص 173) که پس از قتل عثمان و هجوم مردم براي بيعت با وي در سال 35 هجري بيان نمود ، عدم تمايل خود را براي پذيرش خلافت به شرح ذيل مطرح مي نمايد:

[ مرا واگذاريد و ديگري را به دست آريد. زيرا ما به استقبال حوادث و اموري مي رويم که رنگارنگ و فتنه آميز است و چهره هاي گوناگون دارد و دل ها بر اين بيعت ثابت و عقل ها بر اين پيمان استوار نمي ماند...].

امام علي (ع) در خطبه شقشقيه (خطبه 3، ص 47) به آشوب طلبي و مقابله ناکثين، قاسطين و مارقين در برابر حکومت عادلانه خود اشاره دارد.

در ارتباط با حقوق متقابل مردم و رهبران، امام علي (ع) در بخشي از در خطبه 216 ( ص 443) نهج البلاغه مي فرمايد:

[... و در ميان حقوق الهي بزرگ ترين حق، حق رهبر بر مردم و حق مردم به رهبر است. مردم اصلاح نمي شوند مگر به اصلاح حاکمان و حاکمان اصلاح نمي شوند مگر به استقامت و پايداري مردم... و آنگاه که مردم حق رهبري را ادا کنند و زمامدار حق مردم را بپردازند، حق در آن جامعه بين آنها عزّت يابد و راه هاي دين پايدار و نشانه هاي عدالت برقرار و سنت (پيامبر) پايدار گردد ، پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت اميدوار و دشمن در آرزوهايش مأيوس مي گردد.اما اگر مردم بر حکومت چيره شوند يا زمامدار بر مردم ستم کند، وحدت کلمه از بين مي رود، نشانه هاي ستم آشکار و نيرنگ بازي در دين فراوان مي گردد.]

بنابراين از ديدگاه امام علي (ع) رعايت حقوق متقابل مردم و دولت امري واجب است. دولت ها وظيفه دارند در قلمرو اختيارات خويش شرايط رشد و تعالي و زمينه تکامل و توازن اجتماعي و دستيابي عادلانه هر کس به حق و حقوقش را فراهم سازند. مردم نيز وظيفه دارند به تعهدات خود در برابر زمامداران وفا کنند، کارهاي جامعه را انجام دهند مسئوليت پذير باشند و براي استواري جامعه از دولت ها و رهبران عدالتخواه حمايت نمايند. افراد بايد بدانند که رفتار فردي داراي بعد اجتماعي است. مجموعه تلاش هاي فردي حرکتي بزرگ و پيوسته پديد مي آورد، سبب به سامان شدن جامعه و احقاق حق همگان خواهد شد[.

4-4 لزوم ساده زيستي حاکمان اسلامي

امام علي (ع) از اشرافيت و زندگي تجملي بيزار است و در جامعه اسلامي كه افرادي فقير دارد، ساده زيستي را از جمله وظايف حاکمان اسلامي مي داند. در نهج البلاغه اين موضوع به حاکمان و فرمانداران توصيه شده است:

- امام علي (ع) در نامه 3 نهج البلاغه ( ص 481) شريح بن الحارث قاضي (قاضي کوفه) که خانه اي به 80 دينار خريده بود، در ارتباط با سوء استفاده مالي هشدار مي دهد.

در بخشي از نامه مي فرمايد:

[...به من خبر دادند که خانه اي به 80 دينار خريده اي و سندي براي آن نوشته اي و گواهاني آن را امضا کرده اند. اي شريح انديشه کن که آن خانه را با مال ديگران و يا پول حرام نخريده باشي که آنگاه خانه دنيا و آخرت را از دست داده اي[.

- امام علي (ع) در نامه 45 نهج البلاغه ( ص 553) عثمان بن حنيف انصاري، فرماندار بصره را از اينکه به ميهماني اشراف و ثروتمندان بصره شرکت کرده و در آن غذاهاي رنگارنگ و تجمّلي وجود داشته، مورد سرزنش قرار مي دهد و به وي توصيه مي کند که غذاهايي که حلال و حرام بودنش را نمي داند، دور بيفکند و آنچه را به پاکيزگي و حلال بودنش يقين دارد، مصرف نمايد.

- امام علي (ع)، در نامه 71(نهج البلاغه ص 613) به منذر بن جارود عبدي، فرماندار استخر در ايالت فارس، وي را از زندگاني تجمّلي و هواپرستي منع مي کند و مورد سرزنش قرار مي دهد.

بنابراين ساده زيستي حاکمان اسلامي و اطلاع از زندگي افراد کم درآمد و فقير نيز يکي از خصوصيات رهبران و مسئولان عادل در جامعه مي باشد و امام علي (ع) رعايت آن را واجب مي داندو معتقد است كه ساده زيستي حاكمان اسلامي زمينه را براي اجراي عدالت و اقامه ان در جامعه اسلامي فراهم مي آورد.

5- جمع بندي و نتيجه گيري

موضوع برقراري عدل و عدالت در جامعه يکي از ارکان دين مقدس اسلام مي باشد، به گونه اي عدل الهي يکي از اصول اعتقادي شيعيان و برخي از فرقه هاي اهل تسنن مانند معتزله مي باشد.

امام علي (ع) عدل و عدالت را يکي از پايه ها و بنياين هاي قوام هر حکومت مي داند. آن حضرت عدل را زيبايي و جمال حاکمان و معيار سياست مطلوب را رعايت عدالت در جامعه مي پندارد.

امام علي (ع) عدالت را تساوي و برابري حق افراد (در شرايط برابر) تعريف نموده است و معتقد است که بنا بر اصل تساوي افراد در خلقت، آزادي و مساوات يک حق بشري و الهي براي همه مردم است. آن حضرت معتقد است که توزيع اموال بيت المال بايد به صورت عادلانه بين مردم تقسيم شود و هرگز حاضر نبود براي حمايت اشراف و بزرگان قريش و حتي برادرش عقيل (که وضعيت مالي خوبي براي تأمين مايحتاج عيال و فرزندانش نداشت) سهمي بيشتر به آنها اختصاص دهد (نهج البلاغه، خطبه 224، ص 459 و خطبه 126، ص 239).

بنابراين ديدگاه هاي امام علي (ع) دربارة عدل و عدالت و راهکارهاي برقراري آن، انديشه اي جاودانه و ابدي و الگويي منحصر به فرد براي هر حكومت اسلامي است و به مرور زمان نه تنها سست و کم اهميت نگشته بلکه پس از گذشت قرن ها، مشتاقان و شيفتگان( مسلمان و غير مسلمان) بسياري پيدا کرده است.لذا در نظر گرفتن اصول عدل و عدالت از ديدگاه امام علي(ع)مي تواند الگو و ضابطه مناسبي براي بر پايي هر حكومت اسلامي باشد و از مسئولين كشور اسلامي ما انتظار مي رود كه هر چه بيشتر در اقامه قسط و عدل علوي اقدام نمايند.

فهرست منابع و مأخذ

- آمدي تميمي، عبدالواحد (1377) . غرر الحكم و دررالکلم. ترجمه انصاري. محمد علي جلد اول و دوم. تهران. انتشارات آرمان.

- امامي، محمد جعفر و آشتياني، محمد رضا (1378). نهج البلاغه. جلد اول و دوم و سوم. چاپ يازدهم. قم: مدرسه امام علي بن ابيطالب.

- پاشاپسندي، حسينعلي (1379). امام علي (ع) و عدالت. مجموعه مقالات نخستين جشنواره نهج البلاغه دانشگاهيان سراسر کشور. تهران. کميته علمي نخستين جشنواره دانشگاهيان سراسر کشور.

- دشتي، محمد (1379). ترجمه نهج البلاغه. چاپ هفتم. قم :نشر مشرق.

- حکيمي، محمد (1381). زمينه ها و موانع تحقق عدالت اقتصادي. تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر.

- كرمي،محمد مهدي،پورمند،محمد(1383).مباني فقهي اقتصاد اسلامي.تهران:انتشارات سمت.

- صدري، افشار، غلامحسين و همکاران(1381). فرهنگ معاصر فارسي چاپ سوم. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.

- مجلسي، محمد باقر (1373). بحارالانوار. جلد 78. تهران. انتشارات کتابچي.

- مطهري، مرتضي (1372). سيري در نهج البلاغه، چاپ نهم. تهران: انتشارات صدرا.

- مولانا، حميد (1380). ابعاد عدالت اجتماعي از ديدگاه امام علي (ع). کنگره بين المللي امام علي (ع). جلد اول تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.

1– منظور كتاب غررالحكم و دررالكلم عبدالواحد آمدي تميمي است.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد