از کاروان عقب مانده است؛ زیرا شترش دیگر نمی‌تواند قدمی بردارد.
بارها را خود بر دوش می‌گیرد و پیاده به راه ادامه می‌دهد.
آفتاب به شدّت می‌تابد. بسیار تشنه و خسته است؛ عرق از سر و رویش می‌ریزد. به سختی نفس می‌کشد امّا همچنان با اراده بیابان را پشت سر می گذارد.
خود را از یاد برده است و هدفی جز رسیدن به رسول خدا و سپاه اسلام ندارد؛ سپاهی که برای مقابله با دشمنان اسلام به سرزمینی دور می‌رود.
٭٭٭
در گوشه‌ای از آسمان، ابری می‌بیند.
 «خدایا ! تو را شکر می‌کنم. در میان این صحرای خشک و این ابر!»
راه خود را به سوی آن کج می‌کند. به محلّی می‌رسد که مقداری آب باران در آن جمع شده است؛ آبی زلال و خنک!
دستانش را پُر می‌کند؛ آب را به نزدیک لب‌های خشکیده‌اش می‌برد امّا ناگاه به یاد چیزی می‌افتد.
آب را با دقّت در مشکی که به همراه دارد، می‌ریزد و حرکت می‌کند.
مدّت هاست که پیاده می رود؛ خسته و تشنه تر از قبل است.
٭٭٭
ناگهان از دور چشمش به سپاه اسلام می‌افتد. اشک شوق از چشمانش سرازیر می‌شود؛ سریع تر گام برمی‌دارد.
٭٭٭
سپاهیان از دور شَبَحی را می‌بینند.
 «ای رسول خدا، کسی به سوی ما می‌آید.»
 «خدا کند ابوذر باشد!»
شبح نزدیک و نزدیکتر می‌شود؛
یکی از سپاهیان فریاد می‌زند: «او ابوذر است. ابوذر می‌آید.»
پیامبر لبخند می‌زند.
٭٭٭
پیامبرِ خدا به استقبالش می‌آید.
بارها را از دوش او می‌گیرد.
ابوذر از شدّت خستگی و تشنگی، بی حال بر زمین می‌افتد.
 «برادران، آب بیاورید؛ ابوذر خیلی تشنه است.»
لب‌های خشکیده‌اش باز می‌شود و با صدایی ضعیف می‌گوید: «نه! لازم نیست. آب همراه دارم!»
 «آب همراه داشتی و ننوشیدی؟»
 «بله ... در آن مشک ... آب گوارایی است... .»
 «پس چرا از آن ننوشیدی؟»
 «با خود گفتم شاید رسول خدا تشنه باشد؛ صبر کردم تا نخست او از آن بنوشد... .»
و از حال می‌رود.
سپاهیان بُهت زده به ابوذر نگاه می‌کنند.
لبخندی پرمعنا بر لبان پیامبر خدا نقش بسته است.

برایم بگو (صفحهٔ 74 کتاب درسی)

رفتار ابوذر، نشانه‌ی چه بود؟ ایثار و از خود گذشتگی و دوستی صمیمانه

کامل کنید (صفحهٔ 74 کتاب درسی)

حدیث زیر را با دقّت بخوانید.
رسول خدا فرمود: «سه کار است که باعث می‌شود محبّت دوستانت به تو زیاد شود: وقتی آنها را دیدی سلام کنی؛ وقتی وارد مجلسی می‌شوند، برایشان جا باز کنی؛ آنها را با نام‌هایی که نیکوست و دوست دارند، صدا بزنی.»

با توجّه به مفهوم حدیث بنویسید که شما برای دوستانتان چه کارهای دیگری انجام می‌دهید تا دوستی تان بیشتر شود.
عیادت هنگام بیماریبا دوستمان رو راست هستیم
عیب آنها را به کسی نمی‌گوییم
مرتب احوالشان را می‌پرسیم
در درس ها به او کمک می کنیم

بررسی کنید (صفحهٔ 75 کتاب درسی)

پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله می‌فرماید: «مؤمن آینه‌ی مؤمن است.»
آینه
1- آینه عیب ما را فقط به ما نشان می‌دهد.
2- پشت سر، عیب ما را نشان نمی‌دهد.
3- عیب ما را آرام و بی‌صدا می‌گوید و داد نمی‌زند.
4- عیب ما را به همان اندازه که هستنشان می‌دهد.
5- ما را همانگونه که هستیم نشان می‌دهد.

دوست مؤمن
1- عیب ما را فقط به خودمان می‌گوید.
2 پشت سر ما عیب جویی نمی‌کند.
3- عیب ما را به آرامی به خودمان می‌گوید.
4- عیب ما را بزرگ و کوچک نمی‌کند.
5- با ما یک رنگ و صادق است.

گفت وگو کنید (صفحهٔ 76 کتاب درسی)

در گروه‌های دو نفره به این سؤال‌ها پاسخ دهید.
تو از دوستت چه انتظاری داری؟
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
حدس می زنی دوستت از تو چه انتظاراتی دارد؟
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................

حالا نوشته‌ات را با نوشته‌ی دوستت عوض کن. آیا درست حدس زده‌ای؟ آیا او درست حدس زده است؟
در این باره با هم گفت وگو کنید.

ایستگاه فکر (صفحهٔ 76 کتاب درسی)

دوستان شما چه ویژگی‌های خوبی دارند؟ چهار ویژگی خوب دوستانت را بنویس.
مهربان
دلسوز
باگذشت
راستگو
آیا می‌دانی تمام این ویژگی‌هایی که برای دوستانت نوشتی، و یژگی‌های خودت هم هستند؟
شاید بگویی من که بعضی از این ویژگی‌ها را ندارم! امّا دیر یا زود شما هم دارای این ویژگی‌ها خواهی شد؛ می‌دانی چرا؟ چون که همراهی با دوست خوب باعث این می‌شود که ویژگی‌های او را بگیریم.
برای پاسخ دادن به این سؤال، درباره‌ی این شعر با دوستان خود گفت وگو کن و معنای آن را در چند جمله بنویس.
تو اوّل بگو با یکان زیستی              پس آنگه بگویم که تو کیستی
معنی: تو در ابتدا بگو با چه کسانی زندگی و معاشرت کردی (نشست و برخاست کردی) تا من بگویم که تو چگونه انسانی هستی.
این بیت به تأثیر زیاد هم نشینی بر روی رفتار و اخلاق انسان اشاره دارد.

تدبّر کنیم (صفحهٔ 77 کتاب درسی)

لَیتَنی لَم اَتَّخِذ فُلانًا خَلیلً
(فرد گناهکار در روز قیامت می‌گوید) ای کاش فلانی را به عنوان دوست انتخاب نکرده بودم. سوره‌ی فرقان، آیه‌ی 28

این آیه را بخوانید و درباره‌ی پیام آن با دوستانتان گفت وگو کنید
انتخاب دوست بر اخلاق و رفتار انسان تأثیر خواهد داشت و اگر دوست انسان فرد شایسته‌ای نباشد احتمال دارد او به گناه و راه خطا برود

ایستگاه خلّقیت (صفحهٔ 77 کتاب درسی)

با خطّ خوش، یک جمله‌ی به یاد ماندنی از آموزگارت درباره‌ی دوستی بنویس.
...............................................................

با خانواده (صفحهٔ 77 کتاب درسی)

پیامبر اسلام -صلّی الله علیه و آله- می‌فرماید: «دوست خوب نعمت است.» با اعضای خانواده‌ی خود گفت وگو کنید؛ چرا پیامبر اسلام، دوست خوب را نعمت معرّفی کرده است؟
چون می‌تواند در غم و شادی ما شریک باشد و در حل مشکلات ما را با هم فکری و مشورت خود یاری نماید.

توضیحات درس 11 هدیه چهارم ابتدایی

بعد از اراده و خواست و تصمیم انسان یکی از مهم ترین عوامل سازنده شخصیت هر فردی همنشین و دوست و معاشر او است

چرا که انسان خواه و ناخواه تأثیر پذیر است، و بخش مهمى از افکار و صفات اخلاقى خود را از طریق دوستانش مى گیرد.

در این درس با نقل ماجرای ابوذر و اظهار ارادت عملی ایشان به پیامبر اکرم زمینه آشنایی دانش آموزان با وظایف دوستان در مقابل یکدیگر، ویژگی دوستان خوب و راه های افزایش دوستی فراهم می شود

تا در نهایت به این نتیجه نائل گردند که دوست در شکل گیری شخصیت افراد نقش بسیار مهمی دارد.

دوست خوب می تواند در دنیا و آخرت یار و مددکار انسان باشد

و چنانچه انسان بتواند دوستان نیکویی برای خود برگزیند

و از این موهبت الهی به صورت صحیح و منطقی استفاده کند زندگی فردی و اجتماعی سالم تری خواهد داشت.

٭ اهداف درس  11 هدیه چهارم ابتدایی

1 آشنایی با ویژگی های دوست خوب

2 آشنایی با وظایف یک مسلمان در برابر دوستان

3 آشنایی با نیاز خود به ارتباط با همسالان

4 تمایل به انجام وظایف خود در برابر دوستان

5 تمایل به دوستی با افراد شایسته

6 علاقه به رفع نیاز خود در مورد ارتباط با همسالان

7 تلاش برای انجام وظایف خود در برابر دوستان

8 تلاش برای انتخاب دوستان شایسته

9 تلاش برای رفع نیاز خود در ارتباط با همسالان

10 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

مفاهیم کلیدی

دوست خوب

ویژگی های دوستان خوب

حفظ دوستی

توقع از دوستان

حق دوستی

ارتباط با همسالان

وظایف دوست

آموزش درس 11 هدیه چهارم ابتدایی

برای شروع می توانید با تلفیق با درس فارسی از دانش آموزان بخواهید شعر یا ضرب المثلی با موضوع دوست پیدا کرده و آن را به کلاس گزارش دهند

و بعد از نتیجه گیری وارد موضوع درس شوید.

می توانید با استفاده از شعری که در فعالیت ایستگاه فکر آمده از گروه ها بخواهید در گروه خود شعر را بخوانند

و معنی و برداشت خود را نوشته و به هم گروهی های خود گزارش دهند، این فعالیت می تواند شروع مناسبی برای تدریس شما باشد.

برای شروع، فیلم (خانهٔ دوست کجاست) عباس کیارستمی که در سال 1365 ساخته شده نیز می تواند کمک مناسبی برای تدریس شما باشد.

1 -چرا ابوذر از آبی که همراه داشت ننوشید؟
پاسخ: چون فکر کرد شاید رسول خدا تشنه باشد و آب را برای ایشان ببرد

2معنی کنید :
-شبح : سایه
-بهت زده : شگفت زده

3 -رفتار ابوذر نشانه چه بود؟
پاسخ: دوستی و ایثار و از خود گذشتگی نسبت به پیامبر و یارانش

4 -سه کار که رسول خدا فرمودند باعث محبت دوستانت می شود چه بود ؟
پاسخ: رسول خدا فرمودند : سه کار است که باعث می شود محبت دوستانت به تو زیاد شود
1 -وقتی آن ها را دیدی سالم کن
2 -وقتی وارد مجلس می شوند برایشان جا باز کنی
3 -آن ها را با نام های که نیکوست و دوست دارند صدا بزنی

5-چه کارهایی می تواند باعث بیشتر شدن دوستی شود ؟
پاسخ: مهربانی ، گذشت ، عیادت بیماران ، کمک و همکاری ، غیبت نکردن

6-پیامبر اسالم می فرماید : مومن آینه مومن است

7-چه شباهتی بین آینه و دوست مومن است ؟
پاسخ: همانطور که آینه عیب ما را فقط به ما نشان می دهد دوست مومن عیب ما را فقط به خودمان می گوید
همانطور که آینه پشت سرمان عیبمان را نمی گوید دوست مومن هم پشت سر ما عیب ما را نمی گوید
همانطور که آینه آرام و بی صدا عیب ما را می گوید دوست مومن هم آرام و بی سر و صدا عیب ما را می گوید
همانطور که آینه عیب ما را به همان اندازه که هست می گوید دوست مومن هم عیب ما را بزرگ و کوچک نمی کند و به همان اندازه که هست می گوید
همانطور که آینه ما را همانگونه که هستیم نشان می دهد دوست مومن هم ما را خوبی و بدی ما را همانطور که هستیم به ما می گوید و کم و زیاد نمی کند

8-چند ویژگی از دوستت انتظار داری بگو؟
پاسخ: مهربان باشد ، دلسوز ، راستگو و باگذشت باشد در مشاکلت کمک کند از چیزی از او خواستم به من بدهد

9-لیتنی لم اتخذ فالنا خلیال
پاسخ: فرد گناهکار در روز قیامت می گوید ای کاش فلانی را به عنوان دوست انتخاب نکرده بودم – سوره فرقان آیه 28

10-چرا انتخاب دوست مهم است ؟
پاسخ: چون انتخاب دوست بر اخلاق و رفتار انسان تاثیر می گذارد و اگر دوست شایسته ای نباشد ممکن است ما را به کار بد و گناه بکشاند

11-پیامبر اکرم درباره دوست چه می فرماید ؟
پاسخ: دوست خوب نعمت است

12-چرا دوست خوب نعمت است ؟
پاسخ: چون می تواند در غم و شادی همراه ما باشد و در مشاکلت به ما کمک و همفکری کند

13 -تو اول بگو با کیان زیستی پس آنکه بگویم که تو کیستی چه مفهومی دارد تو در ابتدا بگو با چه کسانی نشست و برخاست و زندگی کردی تا بگویم که چه آدمی هستی و چه اخلاقی داری یعنی رفتار و اخلاق دوستان و دیگران روی انسان اثر می گذارد