سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
پاسخ فعالیت های درس دهم آمادگی دفاعی نهم درس آمادگی در برابر زلزله
در این مطلب برای شما جواب فعالیت های درس ۱۰ آمادگی دفاعی پایه نهم را آماده کرده ایم
نام درس ۱۰ دفاعی نهم: آمادگی در برابر زلزله
جواب فعالیت ۱ درس ۱۰ دفاعی نهم:
۱-با توجه به راهنمای نقشهٔ فوق مطالبی را که دربارهٔ آن به نظرتان می رسد بنویسید.
کشور ما ایران بر روی کمربند زلزله واقع شده است و یکی از مناطق زلزله خیز جهان میباشد
همانطور که در نقشه میبیند بیشتر نفاط کشورمان با خطر خیلی بالای لرزه ها روبرو هستند بنابر این لزوم آموزش های مقابله با زلزله و مقاوم سازی استحکامات خیلی ضروری است.
۲- آیا می توانید محل وقوع چند زلزلهٔ بزرگ را که در کشور ما رخ داده است، نام ببرید؟
زلزله بم / زلزله طبس / زلزله منجیل/زمین لرزه بوئین زهرا با شدت ۷/۲ ریشتر/ قائن با شدت ۷/۱ریشتر /در سال ۱۳۰۹ زمین لرزه با بزرگی ۷/۴ ریشتر سلماس را لرزاند
جواب فعالیت – ۲ درس ۱۰ دفاعی نهم
از اخبار و تصاویر صفحه قبل چه پیامی دریافت می کنید؟ آیا کسب آمادگی بیشتر برای رویارویی با زلزله ضروری است؟
آری آمادگی در برابر زلزله نیازي اساسی است و سبب کاهش خسارات می شود و میتواند از خسارت های مالی و حانی جبران ناپذیر تا حد زیادی جلوگیری کند و آن هارا کاهش دهد
جواب فعالیت ۳ درس ۱۰ دفاعی نهم
آنچه از تصاویر بالا درباره راه های ایمنی برای آمادگی در برابر زلزله به ذهنتان می رسد بنویسید
۱- مقاوم سازی ساختمان و رعایت اصول مهندسی ۲- ایمن سازی و محکم کردن وسایل داخل ساختمان ۳- افزایش آگاهی و آموزش افراد جامعه
کسب آگاهی از نحوی وقوع زلزله
کسب آگاهی از میزان استحکام – بخشیساختمان ها
کسب آمادگی مقدماتی از اقدام های عملی در زمان وقوع زلزله
فعالیت ۴
به نقشه خطر لرزه ای ایران در صفحهٔ ۸۸ به دقت نگاه کنید و با استفاده از راهنمای نقشه نام قرار دارند نام چهار شهر از کشورمان را که در منطقه خطر لرزه ای بالا و خیلی بالا قرار دارند را بنویسید؟
مناطق خیلی بالا :کرمان / زنجان / قزوین/ یاسوج/ تهران/ رشت / بندر عباس
بالا: شیراز / ساری/ خرم آباد /زاهدان/اردبیل/ گرگان/ ایلام
٢ راه های ایمنی در برابر زلزله را نام ببرید.
مقاوم سازی ساختمان و رعایت اصول مهندسی ۲- ایمن سازی و محکم کردن وسایل داخل ساختمان ۳- افزایش آگاهی و آموزش افراد جامعه
٣ یک مورد از راه های ایمنی در برابر زلزله را شرح دهید.
ایمن سازی و محکم کردن وسایل داخل ساختمان : اگر ساختمان در برابر زلزله کاملا ایمن ساخته باشد ممکن است در اثر تکان های ناشی از زلزله دچا ر خرابی نشود اما سقوط ، پرتاب و شکستن وسایل داخل خانه مانند کمدها ، آینه ها، قفسه کتابخانه و….. ایجاد خطر می کند . بنابر این ایمن و محکم کردن وسایل داخل ساختمان در عین حال که بسیار کم هزینه و آسان است در پیشگیری از آسیب ها تأثیر به سزا یی دارد.
۴ شما دانش آموزان در آموزش خانواده و دوستان خود برای مقابله با زلزله چه نقشی می توانید داشته باشید؟
۱- باید در مورد ضرورت مقاوم سازی ساختمان ها و اهمیت آن برای حفظ جان اعضای خانواده با والدین صحبت کنیم.
۲- مطالبی را که در این کتاب می اموزید، با دوستان و خانواده مطرح کنید و به آن ها آموزش دهید.
۳- مطالب آموخته شده را در خانه به صورت تمرین انجام دهید.
نمونه سوالات امتحانی :
-چرا ایران از مناطق لرزه خیز دنیا می باشد؟
زیرا ایران بر روی کمربند لرزه ای فعال دنیا (آلپ – هیمالیا) قرار دارد.
2-نظر شما درباره ي نقشه ي خطر لرزه اي ایران چیست ؟
بیشتر مناطق ایران زلزله خیز است – خطر زلزله در مناطق قرمز پر رنگ و قرمز نقشه بیشتر است
3- نام چند زلزله ي بزرگ را نام ببرید .
منجیل و رودبار- آوج قزوین- اردبیل- بم- آذربایجان شرقی
زلزله طبس درسال ۱۳۵۷که 7/4ریشتر بوده اولین وبزرگترین زلزله در این مقیاس بزرگ شده است.
در سال ۱۳۰۹ زمین لرزه با بزرگی 7/4 ریشتر سلماس را لرزاند .
زمین لرزه بوئین زهرا نیز با شدت 7/2 ریشتر .
در سال ۱۳۵۸ هم قائن با شدت 7/1ریشتر لرزید .
رودبار و منجیل نیز در سال ۱۳۶۹ با شدت 7/4 ریشتر .
بیرجند هم در سال ۱۳۷۶ با شدت 7/3 ریشتر لرزید .
در سال ۱۳۸۱ آوج با شدت 6/6 ریشتر لرزید .
بم در سال ۱۳۸۲ با قدرت 6/3 ریشتر با خاک یکسان شد
4- آیا کسب آمادگی بیش تر براي رویارویی با زلزله ضروري است ؟
آمادگی در برابر زلزله نیازي اساسی است و سبب کاهش خسارات می شود.
5- آیا بشر تا کنون توانسته زلزله را پیش بینی کند؟
بشر با دانش کنونی خود قادر به پیش بینی زمان دقیق وقوع زلزله نیست.
6-چگونه می توان خطرات ناشی از زلزله را کاهش داد؟
با در پیش گرفتن روش های مناسب می تواند خطر های ناشی از این پدیده طبیعی را کاهش دهد.
7- یکی از مهمترین عوامل مؤثر در کاهش خطرهای ناشی از زلزله چیست ؟
ارائه آموزش هاي صحیح همگانی و آماده سازي اقشار مختلف جامعه.
8-شما دانش آموزان در آموزش خانواده و دوستان خود براي مقابله با زلزله، چه نقشی می توانید داشته باشید؟
1- آموزش به آن ها از طریق انتقال مطالب این کتاب
2- به آنها توصیه کنیم هنگام خرید ، ساخت و تعمیر ساختمان با متخصصین مشورت نمایند.
3- مطالب این درس در خانه را با آنها تمرین کنیم.
9- نام چند شهر کشور را که در منطقه ي خطر لرزه اي * بالا و خیلی بالا * قرار دارند ، بنویسید .
مقدمه درس ۹ دفاعی نهم: نظم در لغت به معنای آراستن برپا داشتن و انجام دادن به موقع کارهاست.
نظم یکی از امور فردی و اجتماعی است که رعایت آن برای تمام انسان ها لازم و مفید است نظم یکی از عوامل مهم در پیشرفت هر اجتماع است و در امور فردی هم عموم انسان های موفق افراد منظمی در طول زندگی خود بوده اند.
جواب فعالیت شماره ۱ درس ۹ دفاعی نهم:
شما به عنوان یک دانش آموز موفق مواردی از رعایت نظم در کلاس، مدرسه، خانه و جامعه را برشمرید:
در کلاس: انجام به موثع تکالیف و حظور به موقع در کلاس
در مدرسه: کوتاه کردن موها و حظور به موقع در مدرسه
در خانه: شب ها به موقع خوابیدن – انجام وظایف خود مانند تمیز نگه داشتم اتاق- همکاری با خانواده
در جامعه: رعایت قوانین و رعایت نظم در جامعه
جواب فعالیت ۲ آمادگی دفاعی پایه نهم:
درباره ی موشک های ساخت متخصصان ایرانی جست وجو کنید و جدول زیر را کامل کنید و در صورت امکان تصاویر مربوطه را در کلاس خود نمایش دهید.
سجیل
۲۳۵۴۰ کیلوگرم
۱۹۰۰ کیلو متر
———————-
قیام
۶۲۸۰ کیلو گرم
۸۰۰کیلومتر
———————-
خلیج فارس
۳۷۳۰ کیلوگرم
۳۰۰ کیلومتر
———————
فاتح ۱۱۰
۳۶۷۰ کیلو گرم
۲۵۰ کیلومتر
جواب فعالیت ۳ درس ۹ دفاعی پایه نهم:
اگر از نزدیک مین دیده اید یا از مناطق آلوده به مین اطلاعاتی دارید یا از سایر خطرات مین ها آگاهی دارید تجربیات و یافته های خود را با همکلاسی هایتان در میان بگذارید یا در قالب یک گزارش به کلاس ارائه دهید
مین مقداری ماده منفجره یا ماده دیگری است که در محفظهای فلزی چوبی یا پلاستیکی در اندازههای گوناگون قرار دارد و برای نابودی خودروها یا کشتیها یا قایقها یا هواپیماها و آسیبزدن به آنان و زخمی کردن افراد بهکار میرود.
بر اساس تعریف مندرج در پیمان اتاوا مین هر وسیلهای است که روی سطح زمین یا زیر خاک قرار میگیرد و طوری طراحی شده که در اثر حضور، نزدیکی و یا با تماس یک فرد منفجر شود
در حال حاضر ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مین در جهان کار گذاشته شده که ۴ میلیون آن باقیمانده جنگ جهانی دوم است و ۲۳۰ میلیون مین نیز در زرادخانهها وجود دارد. سرعت مینگذاری ۴ برابر بیش از سرعت خنثیسازی مینها است و گردآوری مینهای کارگذاشته شده کنونی به ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه و هزار سال زمان نیاز دارد
استفاده از مین به عنوان یک تاکتیک نظامی بسیار بحثبرانگیز است. مینها تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان قائل نیستند و پس از پایان درگیری هم همچنان خطرناک باقیمانده و زمینها را تا مدتها گذرناپذیر و غیرقابل استفاده میکنند. در بسیاری از موارد هم مکان دقیق مینگذاری مشخص نیست و این کار مینروبی را دشوار و آهسته میکند. این خطرات باعث شده تا مناطق دارای زمینهای مینگذاریشده با مشکلات بزرگی در زمینه سکونت مجدد، کشاورزی و گردشگری روبرو باشند
نمونه سوالات امتحانی :
- نظم به معنی چیست؟
نظم در لغت به معنی آراستن ، برپا داشتن و انجام دادن به موقع کارها است.
2-نظم جزء چه اموری است؟
یکی از امور فردی و اجتماعی است که رعایت آن برای تمام انسان ها لازم و مفید است.
3- نظم چه تأثیري در کارهاي ما دارد؟
نظم یکی از عوامل مهم در پیشرفت هر اجتماع است، و در امور فردي هم عموم انسان هاي موفق، افراد منظمی در طول زندگی خود بوده اند.
4- شما به عنوان یک دانش آموز موفق، مواردي از رعایت نظم در کلاس، مدرسه، خانه و جامعه را برشمرید.
در کلاس: حضور به موقع در کلاس و انجام تکالیف
در مدرسه: رعایت نظم و قوانین مدرسه
در خانه: منظم نگه داشتن اتاق خود و همکاري در خانواده
در جامعه: رعایت قوانین و رعایت نظافت جامعه
5- چرا در امور اجتماعی هم ما نیروهاي نظامی را به عنوان منظم ترین افراد می شناسیم ؟
زیرا یکی از ویژگی هاي مشخص آن ها رعایت نظم است.
6- نظام جمع چیست ؟
حرکاتی است که به صورت منظم انجام می شود افراد را در انجام کارهاي جمعی با یکدیگر هماهنگ می کند.
7- خبر چیست ؟
خبر یعنی اطلاع از نوع فرمان و ایجاد آمادگی در فرد براي انجام یک عمل مشخص.
8- اجرا چیست ؟
اطاعت از فرمان و انجام عمل مشخصی است که فرمانده دستور می دهد . به عنوان مثال : از جلو نظام از جلو = خبر نظام = اجرا
9- از جلو نظام یعنی چه ؟
فرمانی است که براي پشت سر هم قرار گرفتن افراد صادر می شود ؛ مانند زمانی که دانش آموزان در یک صف پشت سر هم قرار گیرند . ( عکس صفحه 79 کتاب )
10- «فرمان از جلو نظام » فرمانده چه کاری انجام می دهد؟
در فرمان از جلو نظام، فرمانده با صداي بلند می گوید « از جلو ! » در این حالت ، افراد تحت فرمان باید به سرعت ، پشت سر هم قرار گیرند . سپس فرمانده اعلام می کند :« نظام! » در این حالت افراد تحت فرمان، بدون صحبت و حرکت باید با فاصله معین که با دست مشخص می شود، پشت سر هم بایستند.
11- فرمان « به چپ چپ » چیست ؟
در این حرکت افراد 90 درجه بدن خود را به سمت چپ می چرخانند . افراد باید روي پاشنه ي پاي چپ و پنجه ي پاي راست خود حرکت کنند . ( عکس بالاي صفحه ي 80 کتاب )
12- فرمان « به راست راست » چیست ؟
در این حرکت افراد 90 درجه بدن خود را به سمت راست می چرخانند .در این عمل ،نفرات باید روي پاشنه ي پاي راست و پنجه ي پاي چپ خود حرکت کنند . ( عکس هاي وسط صفحه ي 80 کتاب )
13- عقب گرد چیست ؟
افراد باید از سمت چپ ، بدن خود را 180 درجه بچرخانند ؛ ( یعنی کلاً برگردند ) ( عکس هاي پایین صفحه ي 80 کتاب )
14- فرمان خبردار چیست ؟
در این حالت افراد باید به صورت صحیح در جاي خود بایستند . در این حالت پاها جفت و دست ها در امتداد پاها قرار می گیرد . ( عکس هاي بالاي صفحه ي 81 کتاب )
15- سیر تحول ابزارهاي جنگی را توضیح دهید ؟
ابتدا انسان به تناسب رشد فکری و عقلانی خود از ابزارهایی مانند سنگ ، چوب ، تیر و کمان ، نیزه و شمشیر استفاده می کردند(سلاح سرد) وپس از مدتی به سلاح هاي گرم و توپ و تانک رسید . سپس ماشین هاي جنگی مانند هواپیما ، زیر دریایی ، موشک هاي دور برد و ... به وجود آمدند و میدان جنگ از زمین به دریا و آسمان گسترش پیدا کرد.
16- سلاح هاي غیر متعارف را نام ببرید .
شیمیایی ، میکروبی و هسته اي
17- چرا استفاده از سلاح هاي غیر متعارف منع شده است؟
به دلیل مخالفت هاي جهانی با این سلاح ها و تلفات زیادي که به دنبال دارند.
18- در دوران کنونی تکیه قدرت هاي نظامی بر استفاده از چه چیزهایی می باشد ؟
جنگ الکترونیک ، جنگ اطلاعاتی ، جنگ اقتصادي ، جنگ نرم ، فناوري موشکی و ... .
19- چه چیزي باعث شده تا دشمنان کمتر در فکر تهاجم نظامی به میهن عزیز ما باشند؟
ساخت و تولید موشک هاي زمین به زمین و زمین به هوا در کنار سایر توانمندي هاي دفاعی کشورمان.
20- درباره موشک هاي ساخت متخصصان ایرانی جدول زیر را کامل کنید.
ردیف
نام موشک
وزن موشک
طول برد موشک
1
سجیل
23540 کیلوگرم
1900 کیلو متر
2
قیام
6280 کیلو گرم
800کیلومتر
3
خلیج فارس
3730 کیلوگرم
300 کیلومتر
4
فاتح 110
3670 کیلو گرم
250 کیلومتر
21- اسلحه انفرادي چیست ؟
وسیله اي که یک رزمنده ي مدافع میهن می تواند آن را حمل کند و از آن استفاده نماید .
مانند : اسلحه ي انفرادي کلاشینکف
سوالات جاخالی
1- در امور اجتماعی هم ما نیروهاي انتظامی را منظم ترین افرادمی شناسیم.
2- نظام جمع و اطاعت از فرماندهی یکی از اموري است که هر فرد نظامی باید آن را آموزش ببیند.
3.- حرکت نظام جمع از دو جزء تشکیل شده است : خبر و اجرا
4- در دنیاي امروز ، استفاده از فناوري موشکی یکی از محورهاي مهم توانمندي دفاعی هر کشور محسوب می شود.
5- نیروي انسانی با ایمان مهم ترین عامل توانمندي دفاعی کشور ما محسوب می شود.
سخنان مقام معظم رهبری را درباره ی جنگ نرم جست وجو کنید و درباره ی آن به بحث بپردازید؟
در جنگ نرم نوجوانان و دانشجویان افسران این جبهه هستند.
در میدان از پیش تنظیم شده دشمن بازی نکنید چون چه ببرد و چه ببازد به نفع آنهاست.
کسانی که نسبت به مسائل فرهنگی حساسیت داشته باشند متوجه جنگ نرم می شوند
جواب فعالیت شماره ۲- درس ۸ آمادگی دفاعی پایه نهم
نمونه هایی از جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی ایران را در کلاس درس بررسی کنید؟
۱ اعلام امکان وقوع جنگ و حمله نظامی توسط دولت آمریکا و رژیم اشغالگر قدس
۲ تحریم های جدید
۳ شایعه عدم موفقیت دانشمندان ایرانی در فعالیت های خود
۴ ترویج فساد و فحشا
۵ شایعه سازی و جو سازی علیه روحانیت
۶ فریب و تحقیر و نشر اکاذیب
۷ راه اندازی شبکه ها و سایت های مخالف جمهوری اسلامی ایران
جواب فعالیت ۳- درس ۸ آمادگی دفاعی پایه نهم
راه های مقابله و جلوگیری از شایعه پراکنی کدامند؟
هر مطلبی را که می شنویم نشر ندهیم
ابتدا منابع انتشار خبر را پیگیری کنیم و در صورت تایید شدن مطرح کنیم
مطالب ضروری بین مردم پخش شود
جواب فعالیت شماره ۴ – درس ۸ آمادگی دفاعی پایه نهم
در یکی از بازی های رایانه ای قهرمان بازی فردی آمریکایی است که باید افرادی را که اله اکبر و یا مهدی می گویند از پای درآورد تا به مراحل بعدی برسد.به نظر شما طراحان این بازی به دنبال چه اهدافی هستند؟
این بازی ها می خواهد این مورد را در ذهن ها حا بیندازد که بخواهیم پله های ترقی را طی کنیم و همچنین در کار های خودمان موفق شویم باید
مسلمانان را از بین ببریم و مشکلات جهان ناشی از مسلمانان باشد
نمونه سوال امتحانی :
- امام خمینی در باره مبارزه چه فرموده است؟
ما می گوییم تا شرک و کفر هست ، مبارزه هست و تا مبارزه هست ، ما هم هستیم.
2- مقام معظم رهبری در رابطه با جنگ نرم چه می فرماید؟
جنگ نرم یهنی ایجاد تردید در دل ها و ذهن های مردم
3- جنگ های نظامی یا جنگ سخت معایبی در پی داشت؟
هزینه ي زیاد- تَلَفات انسانی نیروهاي هم برای سربازن مدافع و هم برای سربازان مهاجم
4- چرا قدرت هاي نظامی دنیاي امروز تصمیم گرفتند تا از راه هاي دیگري به دنبال تأمین منافع خود باشند؟
هزینه هاي بالاي جنگ سخت، پیشرفت فنّاوري، مخالفت عموم مردم جهان با کشته شدن انسان ها در جنگ و ...
5- جنگ نرم به چه جنگی گفته می شود؟
به کلّیه فعالیت هاي غیرنظامی که دشمن و عوامل آن در جهت ایجاد تغییرات لازم در یک جامعه و یا گروهی خاص انجام می دهند تا بر آن جامعه و گروه تسلط یابند، جنگ نرم گفته می شود.
6- ابزار دشمن در جنگ سخت و جنگ نرم چیست؟
در جنگ سخت : تفنگ ، توپ ، تانک ، هواپیما، موشک و ...
در جنگ نرم :رسانه (روزنامه، مجله، عکس، فیلم، کتاب، جزوه و ...) شبکه هاي اجتماعی تلفن همراه، ماهواره، اینترنت، تلویزیون و رادیو و...
7- هدف دشمن در جنگ نرم چیست؟
در جنگ نرم نوع تفکر و اندیشه را تغییر می دهند؛ یعنی دشمن ذهن و فکر مردم کشور هدف را طوري تغییر می دهد که آنان همان چیزي را بخواهند که دشمن می خواهد.
8- شکل هاي مختلف جنگ نرم را نام ببرید .
جنگ روانی ، جنگ رسانه اي ، انقلاب مخملی و رنگی
9- خطر ناکترین شیوه جنگ نرم کدام است؟
جنگ روانی
10- جنگ روانی رومیان در گذشته علیه دشمنان چگونه بود ؟
رومیان کلاه خودها و زره هاي بزرگی را می ساختند که چندبرابر کلاه خود و زره معمولی بود. آنها وقتی از منطقه اي عبور می کردند؛ این تجهیزات را به عمد در مسیر به جا می گذاشتند، تا لشکریان طرف مقابل تصور کنند که سربازان آنها غول پیکرند و قبل از جنگ روحیه مبارزه و مقاومت خود را از دست بدهند.
11- جنگ روانی پیامبر در جریان فتح مکه چگونه بود ؟
در زمان حرکت سپاهیان اسلام براي فتح مکه، وقتی مسلمانان به نزدیک مکه رسیدند، رسول گرامی اسلام (ص) به یارانش دستور داد هنگام شب بر بالاي بلندي هاي اطراف مکه به صورت پراکنده آتش هاي زیادي روشن کنند تا هرکس از دور نگاه می کند، تصور نماید که یک سپاه چند هزارنفره مکه را محاصره کرده است. در همین حال، پیامبر عباس بن عبدالمطلب را به داخل شهر مکه فرستاد تا با دعوت از ابوسفیان وي را به محلی ببرد که بتواند آن آتش ها را تماشا کند. همین که ابوسفیان مشعل هاي فروزان بسیار زیاد را مشاهده کرد، چاره اي جز تسلیم در برابر سپاه اسلام ندید؛ در نتیجه مکه بدون جنگ و خونریزي فتح شد.
12- جنگ روانی معاویه در جریان جنگ صفین چگونه بود ؟
در جنگ صفین، وقتی سپاهیان امام علی (ع) به فرماندهی مالک اشتر در آستانه شکست دادن لشکریان معاویه قرار گرفتند، لشکریان معاویه به منظور ایجاد شک و تردید در سپاهیان امام علی (ع) و براي فرار از شکست، با حیله گري عمر وعاص، قرآن ها را بر سر نیزه قرار دادند و اعلام کردند که ما همه مسلمانیم و باید بین ما و شما این قرآن حکم کند. امام علی (ع) در واکنش به این اقدام معاویه به سپاهیان خود دستور ادامه جنگ داد و فرمود دشمنان شما اعتقادي به قرآن ندارند و این عمل آنها حیله و نیرنگی براي فرار از شکست است؛ اما بخشی از سپاهیان امام علی (ع) به فرمان آن حضرت توجه نکردند و در مقابل امام ایستادند. سرپیچی این عده در مقابل فرمان امام باعث شد که معاویه و لشکریانش از شکست حتمی نجات پیدا کنند.
13- جنگ روانی صدام علیه ایران چگونه بود ؟
بمباران شیمیایی رزمندگان و مناطق مرزي ، تهدید به بمباران شیمیایی شهرهاي بزرگ براي ایجاد ترس و وحشت در بین مردم و تضعیف روحیه ي آن ها
14- یکی از نمونه هاي روشن جنگ روانی دشمن علیه کشور ما چیست؟
تهدید به گسترش تحریم اقتصادي و مصوبه هاي مختلف در کنگره امریکا و شوراي عالی امنیت سازمان ملل متّحد علیه جمهوري اسلامی ایران.
15- نمونه هایی از جنگ روانی علیه جمهوري اسلامی ایران را بیان کنید.
1- اعلام جنگ و حمله نظامی آمریکا و اسرائیل 2- اعلام تحریم هاي جدید
16- میزان اثر گذاري جنگ روانی به چه عواملی بستگی دارد ؟
1- به ویژگی هاي شخصیتی افراد مانند اعتقادات دینی، شجاعت، اعتماد به نفس و پایبندي به ارزش هاي اخلاقی 2-به میزان علم و آگاهی انسان ها و شناخت دوست و دشمن واقعی
منتقل کردن و رساندن پیام ، افکار و عقاید به دیگران
19- در تبلیغات سعی می شود از چه چیز هایی بهره گیری نمایند؟و نتیجه آن چیست؟
با بهره گیری از کلمات ، تصاویر ، ، موسیقی و ... پیام به گونه ای آراسته شود که فکر و سلیقهء گیرنده ، پیام بر اساس خواست و تمایل فرستنده آن شکل بگیرد
20- چگونه می توان تبلیغات نادرست را خنثی نمود؟
همانطور که ممکن است با تبلیغات شایعه نادرستی پخش کرد ، به وسیله تبلیغات هم می توان آن را خنثی نمود.
21- چگونه کشور های سرمایه دار می توانند بر افکار مردم تأثیر بگذارند.
با استفاده از فناوری های روز و شبکه های ماهواره ای و کلیه امکانات خود بر فکر و احساس مردم جهان تأثیر می گذارند.
22- براي استفاده نادرست از تبلیغات توسط کشورهاي قدرتمند یک مثال بزنید.
امروزه امریکا، قدرت هاي سلطه گر و رژیم اشغالگر فلسطین با تشکیل گروهک هاي تکفیري یا حمایت از گروه هایی که با نام اسلام و مسلمانان درکشورهاي مختلف جهان دست به ایجاد نا امنی و جنایت می زنند، به معرفی چهره اي خشن و ضدانسانی از اسلام می پردازند.
23- شایعه چیست ؟ یک مثال بزنید.
به معنای انتشار مطالب و اخباري است که درستی و نادرستی آن معلوم نیست و عموماً منبع مطمئن و مشخصی هم ندارد .
شایعه شهادت رسول گرامی اسلام (ص) در جنگ اُحد که توسط مشرکان و به منظور تضعیف روحیه مسلمانان پخش شد؛ درصورتی که آن حضرت فقط به صورت جزئی مجروح شده بود.
24- از نظر اخلاقی و دینی شایعه چه حکمی دارد ؟
شایعه مجموعه اي از غیبت ، تهمت ، انتشار مطالب غیر مطمئن و ...است که سکوت در برابر آن و مقابله نکردن با آن گناه محسوب می شود . در دین اسلام به مسلمانان تأکید شده در اموري که اطلاع کافی ندارند ، بررسی کنند ؛ زیرا چشم ، گوش ، زبان و قلب انسان در پیشگاه خداوند مسئول هستند .
25- راه هاي مقابله و جلوگیري از شایعه پراکنی کدامند؟
اولین کار اینکه بررسی کنیم منبع خبر کجاست ، آیا خبري که اعلام شده است از فردي مسئول و موجه است یا نه آیا خبر منتشر شده از منابع خارج از ایران و یا بعضاً دشمنان است یا خبر از داخل پخش شده است . بعد از این که منبع خبر مشخص شد با مطالعه و پرس و جو از افراد مطلع و صاحب نظر صحت و یا دروغ بودن آن را مشخص می کنیم.
26- تحریف واقعیات یعنی چه ؟ یک مثال بزنید.
منحرف کردن خبري از مسیر و موضوع اصلی خود که به منظور انحراف اذهان مردم از حق به سوي باطل صورت می گیرد .
با وجود آنکه مقامات کشور ما بارها اعلام کرده اند که هدف شان از پیشرفت در فنّاوري هسته اي، استفاده صلح آمیز از آن براي تولید انرژي هسته اي است؛ ولی غربی ها با این تفسیراذهان عمومی مردم جهان را ،« ایران تاکنون نتوانسته ثابت کند که قصد استفاده صلح آمیز از فنّاوري هسته اي دارد » که قصد » به سمتی سوق می دهند که تصور شود ،« ایران قصد استفاده صلح آمیز از فناوري هسته اي دارد » از این واقعیت که «. ایران از پیشرفت در فناوري هسته اي، استفاده غیر صلح آمیز از آن است».
27- در تحریف واقعیات چه چیزی گفته نمی شود؟ توضیح دهید.
در تحریف واقعیات معمولاً دروغ گفته نمی شود ، بلکه واقعیات به صورت دیگری بیان می گردد که با اصل موضوع تفاوت زیادی دارد.گاهی کلماتی به متن اضافه یا از آن کم می شود و گاهی جملاتی به صورتی که بوده بیان می گردد،ولی به گونه ای تفسیر می شود که مخالف منظور گوینده یا نویسنده مطلب است و با اصل آن تفاوت دارد.
28- تفرقه افکنی را توضیح دهید . یک مثال بزنید.
دامن زدن به اختلافات موجود در یک یا چند کشور که به منظور ایجاد بدبینی و به وجود آوردن درگیري و از بین بردن وحدت و یکپارچگی یک جامعه صورت می گیرد . دامن زدن به اختلافات میان شیعه و سنی یا ایجاد بدبینی بین مسلمانان و سایر ادیان الهی و همچنین مطرح کردن اختلافات قومی در بین قومیت هاي مختلف
29- ترور چیست ؟
تهدید و تلاش براي ایجاد ترس و وحشت در یک گروه یا یک کشور براي تحت فشار قرار دادن آن ها به منظور تسلیم در برابر خواسته هاي طراحان آن می باشد .
30- انواع ترور را نام ببرید؟
ترور شخص- ترور شخصیت
31- ترور شخص را تعریف کنید .
در ترور شخص ، افراد موجّه ، توانمند و ارزشمند یک کشور که در آگاهی و پیشرفت جامعه نقش مؤثري دارند ، مورد تهاجم جسمی و فیزیکی قرار می گیرند . مانند : شهیدان مطهري ، بهشتی ، رجایی ، باهنر ، صیاد شیرازي و دانشمندان هسته اي و...
32- ترور شخصیت را تعریف کنید .
تخریب شخصیت هاي بزرگ و تأثیرگذار با استفاده از دروغ، شایعه، تهمت وتبلیغات ناروا
33- دشمنان پیامبر چگونه شخصیت پیامبر را ترور می کردند ؟
ایشان را جادوگر یا مجنون معرفی می کردند.
34- در زمان ما چه شخصیت هایی از سوي دشمنان ترور شخصیت شده اند ؟
امام خمینی و مقام معظم رهبري
35- براي ترور شخصیت مسلمانان و دین اسلام مثال بزنید .
در بعضی از فیلم هاي سینمایی ، شخصیت هاي منفی فیلم یک یا چند نفرمسلمان هستند- در بعضی از بازي هاي رایانه اي براي پیروز شدن باید به سمت افرادي که مسلمان هستند تیراندازي شود و براي به دست آوردن امتیاز باید به سمت کسی که« الله اکبر » می گوید شلیک شود .
36- در یکی از بازي هاي رایانه اي، قهرمان بازي فردي آمریکایی است که باید افرادي را که «یا مهدی» و « الله اکبر »می گویند، از پاي درآورد تا به مراحل بعدي برسد. به نظر شما طراحان این بازي به دنبال چه اهدافی هستند؟
آن ها می خواهند این مطلب را جا بیاندازند که اگر می خواهید پیشرفت کنید باید با مسلمانان مبارزه کنید و مسلمانان عامل مشکلات دنیاي امروز هستند.
37- اهداف شبکه هاي ماهواره اي فارسی زبان چیست ؟
1- بدبین کردن مردم به اسلام و نظام جمهوري اسلامی
2- قطع رابطه ي ملت با رهبري
3- ترویج بی بندوباري اخلاقی
4- از بین بردن استحکام خانواده
5- جدایی دین از سیاست
6- دور کردن مردم از ارزش هاي دینی
38- راه هاي مقابله با جنگ روانی دشمنان را بیان کنید .
1- شناخت دشمن و روش هاي تبلیغاتی آن ها
2- وحدت و همدلی بیشتر در جامعه و اتحاد حول محور قانون اساسی و رهبري
3- داشتن اعتماد به نفس و روحیه ي دفاع از اعتقادات دینی
4- کسب اطلاعات و اخبار از مراکز خبر رسانی مطمئن و خودي
5- حضور در برنامه هایی که پیام ملت ایران را به جهانیان می رساند ، مانند شرکت در راهپیمایی
6- دقت و مراقبت در ارتباطات اینترنتی
7- برنامه ریزي براي اوقات
فراغت و استفاده ي مناسب از آن
8- همکاري نکردن با گروه هاي مشکوك و نا مطمئن .
39- طراحان بازي هاي رایانه اي ضد مسلمانان چه اهدافی دارند ؟
از بین بردن اسلام و تخریب شخصیت مسلمانان
سوالات جا خالی
1- کشور هاي استعمارگر در گذشته براي رسیدن به اهداف خود از تهاجم نظامی استفاده می کردند .
2-امروزه به جنگ نظامی ، جنگ سخت می گویند .
3-مهم ترین ابزار تأثیرگذاري در جنگ نرم ، رسانه هاي جمعی هستند .
4-جنگ روانی خطرناكترین نوع جنگ ها است .
5-در دوران کنونی جنگ روانی توسط کشورها به عنوان یکی از مؤثرترین شیوه ها استفاده می شود .
6-همان طورکه ممکن است با تبلیغات، شایعه نادرستی را پخش کرد، به وسیله تبلیغاتهم می توان آن را خنثینمود.
7-شایعهمعمولاً با اصل خبر تفاوت زیادي دارد .
8-در تحریف واقعیات معمولاً دروغ گفته نمی شود بلکه واقعیات به صورت دیگري بیان می شود که با اصلخبر تفاوت زیادي دارد .
9-در جریان ترور مقام معظم رهبري در یکی از مساجد تهران در سال 1360 یک دست ایشان به شدت آسیب دید .
10-ترور شخصیت در مواردي به صورت کلی دین اسلام یا شخصیت مسلمانان را هدف قرار می دهد .
تنها راه مقابله با تهدیدها این است که وضعیت داخلی به گونه ای سازماندهی شود که
دشمن از پیروزی خود مطمئن نباشد و زمینه را برای ماجراجویی فراهم نبیند.
فعالیت – ۱
شما به عنوان یک نوجوان تا چه حدّی آمادگی دارید که در زمان حملهٔ دشمن؛ از خود، خانواده و دیگران دفاع کنی؟ به نظرت چه باید کرد؟
با توجه به آموزش های مختلف که در زمینه امدادگری دیده ام می توانم به مجروهان کمک کنم
در حال حاضر ما می توانیم با شرکت در دوره های مختلف نظامی امدادی و بالا بردن سطح علمی خود آمادگی خود را برای شرایط جنگ آماده تر کنیم.
فعالیت – ۲
پدافند غیرعامل را در سایر کشورها بررسی کنید
ساخت دیوار چین
دیوار ماژینو در فرانسه
کندن خندق در صدر اسلام
فعالیت – ۳
شما اگر ایمن سازی محل زندگی تان شهر، شهرک، محله یا روستا را برعهده بگیرید چه اقداماتی انجام می دهید؟
به صورت جزئی با توجه به ویژگی های نمای محل زندگی بررسی کنید.
مقاوم سازی منازل جهت کم شدن حجم تخریب- شناسایی
اماکن امن در محل- معرفی اماکن امن به همسایه ها-
تشکیل گروه های امدادی
نمونه سوال امتحانی :
1- خداوند در قران مجید سوره انفال آیه 60 چه می فرماید؟
«وَاَعِدّو لَهُمْ مَااسْتَطَعتُم مِنْ قُوَّه»
...تا آنجا که می توانید نیرو آماده کنید...
2- تاریخ زندگی بشر همراه چه بوده است؟
همراه با پدیده جنگ بوده و دفاع نیز برای مقابله با حمله ها و هجوم ها ، با حیات بشری آمیخته بوده است.
3- انسان هاي اولیه و قدیمی براي در امان ماندن از دشمنان چه کارهایي انجام می دادند؟
پناه بردن به غارها ، بالاي درختان و دیگرمخفی گاه هاي طبیعی- ایجاد خندق در اطراف شهرها و ایجاد قلعه و دروازه هاي مستحکم
4- چرا انسان هاي اولیه به بالاي درختان و دیگر مخفیگاه هاي طبیعی پناه می بردند؟
براي در امان ماندن از تهاجم حیوانات وحشی و دیگر دشمنان و همچنین براي کاستن از نگرانی هاي خود.
5- چرا دفاع در برابر حوادث غیر طبیعی و تهدیدهاي انسانی براي ما ضروري و مهم است ؟
زیرا کشور پهناور ایران در طول تاریخ به دلیل ویژگی هاي جغرافیایی ، اقتصادي ، فرهنگی و سیاسی و واقع شدن در منطقه ي حساس خاورمیانه و بهره مندي
از ذخایر طبیعی ، همیشه در معرض حوادث طبیعی و غیر طبیعی قرار داشته است .
6- رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت ا... خامنه اي درباره اهمیت دفاع چه می فرمایند
«دفاع جزئی از هویّت یک ملّت زنده است، هر ملّتی که نتواند از خود دفاع کند زنده نیست»
7- انواع دفاع ( پدافند ) را نام ببرید ؟
1- دفاع (پدافند) عامل 2- دفاع (پدافند) غیر عامل
8- دفاع ( پدافند ) عامل را تعریف کنید؟
مقابله و مبارزه ي مستقیم و استفاده از تجهیزات جنگی به منظور دفع حملات واقدامات جنگی دشمن پدافند عامل نامیده می شود .
9- دفاع(پدافند) عامل مخصوص چه زمانی است؟ و توسط چه کسانی و با چه وسایلی انجام می شود؟
مخصوص زمان جنگ است که توسط افراد آموزش دیده با کمک وسایلی مثل اسلحه ، موشک ، تانک و هواپیما انجام می شود.
10- دفاع ( پدافند ) غیر عامل را تعریف کنید .
مجموعه اقداماتی که بدون تجهیزات جنگی انجام می دهند تا از وارد شدن تلفات جانی و زیان هاي اقتصادي به مراکز و تأسیسات حیاتی و مهم کشور جلوگیري کنند یا آن ها را کاهش دهند .
11- شما به عنوان یک نوجوان تا چه حدي آمادگی دارید که در زمان حملهء دشمن؛ از خود، خانواده و دیگران دفاع کنی؟ به نظرت چه باید کرد؟
در حال حاضر ما می توانیم با شرکت در دوره هاي مختلف نظامی، امدادي و بالا بردن سطح علمی، خود را براي شرایط جنگ آماده کنیم.
12- دفاع یا پدافند غیرعامل در جنگ ها به چه منظوري صورت می گیرد؟
دفاع یا پدافند غیرعامل در جنگ ها براي مقابله با تهاجمات دشمن و کاهش خسارات ناشی از حملات زمینی، هوایی و دریایی صورت می گیرد.
13- چه مکان هایی در زمان جنگ مورد حمله ي دشمن قرار می گیرند ؟
پالایشگاه ها ، نیروگاه ها ، فرودگاه ها ، مراکز سیاسی مهم ، مراکز اصلی مخابراتی و ارتباطی ، پل هاي مهم ، پایگاه هاي هوایی ، مراکز و ایستگاه هاي رادیویی و تلویزیونی
14-خداوند در آیهء 60 سوره انفال در مورد دفاع به ما چه دستوري داده است؟
دستور داده است هرقدر که می توانیم،نیرویمان را جمع کنیم و همیشه آماده دفاع از سرزمین مان باشیم.
15- پدافند غیرعامل را در سایر کشورها بررسی کنید.
آلمان= بسیاري از تأسیسات و ساختمان هاي این کشور به صورت دو منظوره احداث شده است که در شرایط غیر عادي به پناهگاه تبدیل می شود . مانند : خطوط راه آهن زیر زمینی ، ایستگاه مترو و پارکینگ ساختمان
سوئیس= ساخت پناهگاه مقاوم در برابر انفجار اتمی که داراي امکانات ضروري براي استفاده مردم است .
روسیه= ساخت پناهگاه هاي ضد هسته اي- دومنظوره کردن بسیاري از مراکز و تأسیسات مانند خطوط راه آهن زیرزمینی ، ایستگاه مترو و پارکینگ زیرزمینی از حدود 50 سال قبل- ساخت مراکز بازدید عمومی ( مانند موزه ها ) در پناهگاه هاي زیر زمینی .
16-اصول پدافند غیر عامل چیست ؟ نام ببرید.
مجموعه اقداماتی است که با استفاده از آن ها می توان به اهداف پدافند غیرعامل دست یافت؛ از قبیل : 1- استتار 2- اختفا 3- پراکندگی 4- فریب 5- مکان یابی 6- مقاوم سازي و استحکامات
17- استتار چیست ؟ (مثال بزنید)
هم رنگ کردن و هم شکل کردن تأسیسات، تجهیزات و نیروي انسانی با محیط اطراف بطوري که شناسایی آن براي دشمن بسیار دشوار و تا حدودي غیر ممکن باشد ؛ مانند استفاده از بادگیر سفید در محیط برفی
18- مؤثرترین روش دفاع غیر عامل در دنیا چیست؟
استتار
19- براي استتار از چه وسایلی استفاده می شود ؟
رنگ ، تور ، شاخ و برگ درختان و ...
20- اختفا چیست ؟ (مثال بزنید) .
اختفا یا پنهان کاري به اقداماتی گفته می شود که از قرارگرفتن تأسیسات، تجهیزات ونفرات در دید مستقیم دشمن جلوگیري به عمل می آورد؛ مانند پنهان کردن هواپیماهاي جنگی در تونل
21- درجریان هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه چه کاری صورت گرفت؟چرا؟
با استفاده از اختفا و فریب که از اصول پدافند غیر عامل است ، دشمنان رسول اکرم (ص) نتوانستند به آن حضرت دسترسی پیدا کنند.
22- روش هاي اختفا را نام ببرید .
1- استفاده ي مناسب از عوارض زمین و احداث تأسیسات در محلی که به سادگی قابل تشخیص و مشاهده نباشد .
2- عادي و غیر مهم جلوه دادن تأسیسات با کارهایی مانند : جدول بندي ، درختکاري و ...
23-پراکندگی را تعریف کنید . (مثال بزنید) .
پخش نمودن و جمع نکردن نیروها، تجهیزات و تأسیسات براي کاهش آسیب پذیري آن ها در مقابل عملیات دشمن می باشد. براي مثال؛ نباید تعدادي از دانشمندان هسته اي کشور در یک مجتمع مسکونی زندگی کنند یا اگر می توانیم چند پالایشگاه در کشور بسازیم یا آنها را در چند شهر با فاصلهء زیاد از هم بسازیم.
24-فریب را تعریف کنید . (مثال بزنید).
فریب یعنی انجام کارهایی که فکر و دید دشمن را از اهداف اصلی و مهم به سوي اهداف فرعی و غیر اصلی و کم اهمیت منحرف نماید ؛ مانند : نصب ماکت تجهیزات جنگی در نقاط مختلف
25- مکان یابی را توضیح دهید .
از اقدامات اساسی و مهم پدافند غیر عانل ، انتخاب محل مناسب براي ایجاد تأسیسات حیاتی و مهم کشور است.
26- تأسیسات حیاتی و مهم کشور در کدام مناطق نباید ایجاد شود ؟
دشت هاي هموار ، کنار بزرگراه ها و جاده هاي اصلی و در نزدیکی مرزها .
27-« مقاوم سازي و استحکامات » را توضیح دهید.
یکی از کارهاي مفیدي که در زمان صلح می توان انجام داد تا در زمان حادثه از آن استفاده شود، ساخت مکان هایی است که در مقابل بمب و موشک مقاوم باشد و آثار ترکش و موج انفجار را تا حدود زیادي خنثی کند.
مانند: احداث پناهگاه در مجتمع هاي مسکونی و اداري و همچنین ساخت پناهگاه هاي عمومی در شهرها.
28- یکی از اقدامات مفیدی که باعث حفظ جان انسان ها در زمان وقوع حادثه می شود؟
احداث پناهگاه در مجتمع هاي مسکونی و اداري و همچنین ساخت پناهگاه هاي عمومی در شهرها.
29- رعایت اصول پدافند غیر عامل چه مزیّت هایی دارد ؟
1- قدرت دفاعی کشور را افزایش می دهد و باعث حفظ مراکز وتأسیسات مهم جامعه می شود .
2- هر چه قدرت دفاع عامل و غیر عامل کشور بیشتر باشد ، احتمال تهاجم دشمنان کمتر می شود .
30- شما اگر ایمن سازي محل زندگی تان (شهر، شهرك، محله یا روستا) را برعهده بگیرید، چه اقداماتی انجام می دهید؟
مقاوم سازي منازل- شناسایی مکان هاي امن در محل و معرفی آنها به همسایگان- تشکیل گروه هاي امدادي
سوالات جاخالی
1- دفاع عامل یا مستقیم مخصوص زمان جنگاست که با وسایلی مثل اسلحه ، موشک ، تانکوهواپیما صورت می گیرد
2- استتار از مؤثرترینروش هاي دفاع غیرعامل در دنیا است .
پاسخ فعالیت های درس 6 آمادگی دفاعی نهم درس مردان مبارز و زنان قهرمان
نام درس : مردان مبارز و زنان قهرمان
مشاهده جواب فعالیت های درس ۶ آمادگی دفاعی پایه نهم:
فعالیت شماره ۱ –
در زیر اسامی سه تن از مردان مبارز صدر اسلام و سه تن از مردان مبارز دوران معاصر ایران آمده است.
درباره زمان، شیوه و طرف مبارزه هرکدام دو سطر بنویسید. از دبیر خود، دبیر تاریخ، دبیر دین و زندگی و نیز
اعضای خانواده مشورت بگیرید.
عمار یاسر:
خانواده عمار از اولین مسلمانان بودند و آن ها شکنجه هاي بسیاري را در این راه متحمل شدند. وي با کسانی که به ساختن حدیث جعلی از پیامبر می پرداختند مبارزه می کرد.
سلمان فارسی:
وي در مدینه با پیامبر آشنا شد و مسلمان شد. به پیشنهاد او در جنگ خندق، مسلمانان اطراف شهر مدینه خندقی کندند تا دشمنان نتوانند وارد مدینه شوند.
مالک اشتر:
یکی از یاران با وفاي حضرت علی که در جنگ هاي جمل و صفین رشادت هاي فراوانی از خود نشان داد
————-
رئیس علی دلواري:
در دوره محمدعلی شاه قاجار به همراه دیگر مشروطه خواهان به مبارزه با استبداد شاه برخاست و بوشهر را از حاکمیت شاه خارج کرد
میرزا کوچک خان جنگلی:
وي در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوي زندگی می کرد. و بعد از جمع کردن دوستان و یاران خود در شهر رشت به مبارزه با ظلم و ستم حکومت پرداخت
آیت ا… شهید مدرس:
در دوره پهلوي در مجلس شوراي ملی به مبارزه با ظلم و ستم حکومت و استعمار انگلیس پرداخت.
فعالیت شماره ۲-
کامل کنید (شهید مهدی باکری )
مهدی باکری در سال ۱۳۳۳ در میاندوآب و در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد. در همان آغاز کودکی مادرش را از دست داد. او و دوستانش نقش مهمی در برپایی تظاهرات شهر تبریز در ۱۵ خرداد ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵ داشتند. همان زمان وی توسط ساواک شناسایی شد و بارها برای بازجویی و تحت نظر آزاد شد. پس از اخذ دیپلم وارد دانشگاه تبریز شد و در رشته مهندسی مکانیک شروع به تحصیل کرد. در حین تحصیل خبر مرگ برادرش، علی باکری را به وی دادند. بدین ترتیب او دومین عضو خانواده خویش را نیز از دست داد.
با پیروزی انقلاب ایران باکری نقش فعالی در سازماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشت. مدتی هم شهردار ارومیه بود و مدتی هم دادستان دادگاه انقلاب ارومیه شد. او همزمان با فعالیت در سپاه، مسئوولیت شهرداری ارومیه را نیز بر عهده گرفت. با شروع جنگ ایران و عراق ازدواج کرد و بلافاصله پس از ازدواج (روز بعد از ازدواجش) عازم جبههها شد.
يا الله يا محمد (ص) يا علي (ع) يا فاطمه زهرا (س) يا حسن (ع) يا حسين (ع) يا علي (ع) يا محمد (ع) يا جعفر (ع) يا موسي (ع) يا علي (ع) يا محمد (ع) يا علي (ع) يا حسن (ع) يا حجة (عج) و شما اي وليمان يا روح الله و شما اي پيروان صادق امام يا شهيدان.
خدايا چگونه وصيت نامه بنويسم در حاليكه سراپا گناه و معصيت، سراپا تقصير و نا فرمانيام. گرچه از رحمت و بخشش تو نا اميد نيستم ولي ترسم از اين است كه نيامرزيده از دنيا بروم. ميترسم رفتنم خالص نباشد و پذيرفته درگاهت نشوم.
يا رب العفو، خدايا نميرم در حاليكه از من راضي نباشي. اي واي كه سيه روز خواهم بود. خدايا كه چقدر دوست داشتني و پرستيدني هستي. هيهات كه نفهميدم. خون بايد ميشد و در رگهايم جريان مييافت و سلولهايم يا رب يا رب ميگفت. خدايا قبولم كن. يا اباعبدالله شفاعت.
آه چقدر لذت بخش است انسان آماده باشد براي ديدار ربش، ولي چه كنم تهيدستم، خدايا قبولم كن.
سلام بر روح خدا نجات دهنده ما از منجلاب عصر حاضر. عصر ظلم و ستم عصر كفر و الحاد، عصر مظلوميت اسلام و پيروان واقعياش.
عزيزانم اگر شبانه روز شكرگزار خدا باشيم كه نعمت اسلام و امام را به ما عنايت فرموده باز كم است.
آگاه باشيم كه سرباز راستين و صادق اين نعمت شويم. خطر وسوسههاي دروني و دنيا فريبي را شناخته و برحذر باشيم كه صدق نيت و خلوص در عمل تنها چارهساز ماست. اي عاشقان ابا عبدالله، بايستي شهادت را در آغوش گرفت، گونهها بايستي از حرارت و شوقش سرخ شود و ضربان قلب تندتر بزند. بايستي محتواي فرامين امام را درك و عمل نمائيم تا بلكه قدري از تكليف خود را در شكرگزاري بجا آورده باشيم.
وصيت به مادرم و خواهران و برادرهايم و فاميلهايم كه بدانيد اسلام تنها راه نجات و سعادت ماست. به ياد خدا باشيد و فرامين خدا را عمل كنيد. پشتيبان و از ته قلب مقلد امام باشيد. اهميت زياد به نماز و دعاها و مجالس ياد ابا عبدالله و شهدا بدهيد كه راه سعادت و توشه آخرت است.
همواره تربيت حسيني و زينبي بيابيد و رسالت آنها را رسالت خود بدانيد و فرزندان خود را نيز همانگونه تربيت بدهيد كه سربازاني با ايمان و عاشق شهادت و علمداراني صالح، وارث حضرت ابوالفضل، براي اسلام ببار آيند.
از همه كساني كه از من رنجيدهاند و حقي بر گردنم دارند طلب بخشش دارم و اميدوارم خداوند مرا با گناههاي بسيار بيامرزد.
خدايا مرا پاكيزه بپذير
مهدي باكري
۱۳۶۳/۱/۲
فعالیت ۳- کامل کنید
شهید عباس بابایی
عباس بابایی (۱۳۲۹ – ۱۳۶۶) سرلشکر خلبان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی شرکتکننده در جنگ ایران و عراق و معاون عملیات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در جنگ ایران و عراق کشته شد.
وی در خانوادهای متوسط و مذهبی در شهر قزوین و در ۱۴ آذر ۱۳۲۹ متولد شد. دوره ابتدایی را در دبستان «دهخدا» و دوره متوسطه را در دبیرستان «نظام وفا» گذراند. پس از گرفتن دیپلم، در سال ۱۳۴۸ در رشتهٔ پزشکی پذیرفته شد، اما به دلیل علاقه به خلبانی، داوطلب تحصیل در رشته خلبانی نیروی هوایی شد و پس از گذراندن دوره مقدماتی برای تکمیل تحصیلاتش در سال ۱۳۴۹ به آمریکا اعزام گشت.
فعالیت ۴ – معرفی شهید از بستگان یا از شهر، روستا، محله یا کوچه شما
با خود دانش آموز
جواب فعالیت ۵ –
به این سؤال بدون مشورت گروهی و کمک گرفتن از دیگران، فکر کنید و پاسخ دهید.
در دوران دفاع مقدس بیش از ٣٦ هزار دانش آموز از گروه همسالان شما در میدان جنگ، به خاطر دفاع از اسلام، انقلاب، کشور، دین و اعتقاداتمان به شهادت رسیده اند و جان خود را ایثار کرده اند. هم اکنون کشور عزیز ما مورد تهاجم نظامی واقع نشده؛ امّا دشمنان به تهاجم وسیع فرهنگی با هدف انحراف نوجوانان و جوانان روی آورده اند. به نظر شما چگونه می توان در مقابل این تهاجم دفاع کرد؟
جواب:
۱-شناخت اهداف دشمن از تهاجم فرهنگی
۲-تقویت اعتقادات دینی و سیاسی مردم
۳-گسترش امر به معروف و نهی از منکر
۴-گسترش فعالیت های فرهنگی
فعالیت ۶ –
در زیر نام سه تن از زنان قهرمان و تأثیرگذار در تاریخ زندگی انسان ها ذکر شده است. درباره زندگی و اقدامات برجسته آنان چند سطر بنویسید. از منابع معتبر تحقیق کنید.
حضرت خدیجه :
همسر با وفاي پیامبر اسلام که تمام ثروت خودر را وقف گسترش دین اسلام و حمایت ازمسلمانان کرد.
حضرت فاطمه :
دختر پیامبر اسلام و همسر باوفاي امام علی که بعد از رحلت پیامبر، سختی هاي زیادي کشیدولی دست از حمایت از امام خود برنداشت.
حضرت زینب :
دختر امام علی که زندگی سراسر رنج و سختی را تحمل کرد و بعد از واقعه عاشورا با سخنرانی هاي کوبنده خود چهره واقعی بنی امیه را به مردم نشان داد
فعالیت – ۷
با مراجعه به کتاب خاطرات مرضیه حدیدچی – دباغ -بخشی از خاطرات این زن قهرمان ایرانی را در کلاس بازخوانی کنید
در خاطرات مرضیه دباغ آمده است: مأموران به بهانه جلوگیری از خودکشی و حلقآویز شدن، چادر از سر من و دخترم گرفتند. صبح هر دوی ما را برای بازجویی و شکنجه بردند و چون پتو به سر داشتیم، خندههای تمسخرآمیز و متلکها شروع شد، «حجاب پتویی!» «مادر پتویی!، دختر پتویی!…» و یکی گفت «کجاست آن خمینی که بیاید و شما را با پتوی روی سرتان نجات دهد».
فعالیت ۸ –
شهدای نهضت علمی,انرژی هسته ای و مدافعان حرم نیز از قهرمانان دوران معاصر کشور هستند.در باره ی شهدایی چون شهید تهرانی مقدم,احمدی روشن و…. تحقیق کنید و نتیجه را به کلاس ارائه دهید.
شهید تهرانی مقدم:
۶ آبان سال ۱۳۳۸ در محله سرچشمه تهران متولد شدند.
سال ۱۳۵۶ در مقطع فوق دیپلم در مدرسه عالی تکنیکوم پذیرفته شدند.
در مبارزات سال۵۸ شرکت فعال داشتند.
سال ۱۳۵۸ در مقطع لیسانس رشته ی مهندسی صنایع پذیرفته شد.
از سال ۱۳۵۹ به عضویت در سپاه در آمد.
۲۱ آبان ۱۳۹۰ در پادگان امیرالمومنین به شهادت رسیدند.
نمونه سوالات امتحانی :
1- در طول تاریخ ، چه انسان هایی زندگی می کردند؟
انسان های موحد بسیاری بوده اند که تعدادی از آنها به دلیل شرایط حاکم بر جامعه خود ، یکتاپرستی را به کلی نهان می کردند و تعدادی نیز ، که معمولاً در اقلیت بودند ، سعی می کردند تا پرستش خدای یگانه را در میان خویشان و اطرافیان تبلیغ کنند.
2- با ظهور پیامبر (ص) چه دورانی آغاز شد؟
دوران دیگری از مبارزه با ظلم و جهل و بت پرستی و تبلیغ پرستش خدای یکتا آغاز شد.
3- اصحاب و پیروران پیامبر (ص) چه کاری انجام می دادند؟
اصحاب و پیروران پیامبر (ص) نیز به تناسب شرایط و موقعیتشان سعی می کردند تا با حرکت در مسیر مبارزه با ظلم و بت پرستی و... الگوهای مناسبی برای سایر مردم باشند.
4- درباره زمان، شیوه و طرف مبارزه هر یک از مردان مبارز صدر اسلام دو سطر بنویسید.
عمار یاسر: خانواده عمار از اولین مسلمانان بودند و آن ها شکنجه هاي بسیاري را در این راه متحمل شدند. وي با کسانی که به ساختن حدیث جعلی از پیامبر می پرداختند، مبارزه می کرد.
سلمان فارسی: وي در مدینه با پیامبر آشنا شد و مسلمان شد. به پیشنهاد او در جنگ خندق، مسلمانان اطراف شهر مدینه خندقی کَندند تا دشمنان نتوانند وارد مدینه شوند.
مالک اشتر: یکی از یاران با وفاي حضرت علی (ع) که در جنگ هاي جمل و صفین رشادت هاي فراوانی از خود نشان داد.
5- درباره زمان، شیوه و طرف مبارزه هر یک از مردان مبارز دوره معاصر دو سطر بنویسید.
رئیس علی دلواري: در دوره محمدعلی شاه قاجار به همراه دیگر مشروطه خواهان به مبارزه با استبداد شاه برخاست و بوشهر را از حاکمیت شاه خارج کرد.
میرزا کوچک خان جنگلی: وي در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوي زندگی می کرد. و بعد از جمع کردن دوستان و یاران خود در شهر رشت به مبارزه با ظلم و ستم حکومت پرداخت.
آیت ا... شهید مدرس: در دوره پهلوي در مجلس شوراي ملی به مبارزه با ظلم و ستم حکومت و استعمار انگلیس پرداخت.
6- چند نفر از مردان تلاشگر، مبارز و میهن دوست ایرانی در طول تاریخ را نام ببرید.
میرزاي شیرازي، سیدجمال الدین اسدآبادي، ستارخان، باقرخان، امیرکبیر و ... .
7- نام چند تن از انسان هاي آزاده اي که در مقابل دین ستیزي و ظلم و ستم حاکمان پهلوي ایستادند را نام ببرید .
شهیدنواب صفوي ، شهید سید علی اندرزگو ، شهید رجایی
8- زندگی نامه (سال و محل تولد) شهید مهدي باکري را بنویسید؟
در سال 1333 در میاندوآب متولد شد.
9- مسئولیت هاي شهید مهدي باکري بیان کنید؟
فرمانده لشکر عاشورا در عملیات والفجر مقدماتی و والفجر 13 و 4 ،2
10- قسمتی از وصیت نامه یا خاطره اي از شهید مهدي باکري را بنویسید.
اهمیت زیاد به نماز و دعا و مجالس یاد ابا عبدا... و شهدا
11- در مورد خصوصیات اخلاقی شهید مهدي باکري توضیح دهید.
با وجود خستگی زیاد در کارهاي خانه به خانواده کمک می کرد.
12- زندگی نامه (سال و محل تولد) شهید عباس بابایی را بنویسید.
در سال 1329 در قزوین به دنیا آمد.
13- مسئولیت هاي شهید عباس بابایی بیان کنید؟
معاون عملیات فرمانده نیروي هوایی
14- قسمتی از وصیت نامه یا خاطره اي از شهید عباس بابایی را توضیح دهید.
هر چه می خواهی در قرآن مجید هست.
15- در مورد خصوصیات اخلاقی شهید عباس بابایی توضیح دهید.
وي براي پیشرفت سریع عملیات علاوه بر نظارت،خود نیز در کارها پیشگام بود.
16- چگونه می توان با تهاجم فرهنگی وسیع دشمنان مقابله کرد.
1- شناخت اهداف دشمن از تهاجم فرهنگی
2- تقویت اعتقادات دینی و سیاسی مردم
3- گسترش امر به معروف و نهی از منکر
4- گسترش فعالیت هاي فرهنگی
17- امام خمینی (ره) در مورد زنان قهرمان چه فرموده اند؟
« مادرانِ شجاعِ فرزندانِ اسلام، خاطره جانبازي و رشادت زنان قهرمان را در طول تاریخ زنده کرده اند»
18-یکی از وظایف مهم و اساسی زنان چیست؟
تربیت فرزندانی است که زنان و مردان آینده جامعه را تشکیل می دهند.
19- در عصر حاضر زنان چه نقشی در جامعه دارند؟
در عصر حاضر، برخی از زنان علاوه بر اینکه در خانه به عنوان همسرو مادر نقش اساسی در رشد خانواده و تربیت فرزندان دارند، در جامعه نیز همپاي مردان مشغول فعالیت اند.
20-درباره زندگی و اقدامات برجستهء زنان قهرمان و تأثیرگذار زیر در تاریخ زندگی انسان ها چه می دانید؟
حضرت خدیجه (س): همسر با وفاي پیامبر اسلام (ص) که تمام ثروت خودر را وقف گسترش دین اسلام و حمایت ازمسلمانان کرد.
حضرت فاطمه (س): دختر پیامبر اسلام (ص) و همسر باوفاي امام علی (ع) که بعد از رحلت پیامبر، سختی هاي زیادي کشیدولی دست از حمایت از امام خود برنداشت.
حضرت زینب (س): دختر امام علی (ع) که زندگی سراسر رنج و سختی را تحمل کرد و بعد از واقعه عاشورا با سخنرانی هاي کوبنده خود چهره واقعی بنی امیه را به مردم نشان داد.
21-زنان در دفاع مقدس از چه راه هایی از اسلام و انقلاب دفاع کردند؟(چگونگی حضور زنان و دختران در دوران دفاع مقدس را توضیح دهید)
1- رساندن وسایل و اَدوات جنگی به رزمندگان
2- درمان مجروحان جنگ و انتقال آنها به پشت جبهه و مراقبت از آنان
3- خارج کردن شهدا از منطقهء نبرد به پشت جبهه
4- رساندن آب و مواد غذایی به رزمندگان
5- تهیه و تدارك دارو، لباس و سایر امکانات مورد نیاز رزمندگان
6- شرکت در نبرد مستقیم با دشمن (در صورت نیاز).
22-در مورد زندگی مبارزاتی خانم مرضیه حدیدچی (دباغ) چه می دانید.
یکی از زنان با ایمان و مبارز که پس از چندسال تحمل سختی و شکنجه در زندان هاي رژیم شاه، به خارج از ایران رفت و در اردوگاه هاي نظامی فلسطین به چریکی تمام عیار تبدیل شد. وي با وجود 8 فرزند، با توجه به احتمال دستگیري مجدد و اعدام توسط رژیم ستمگر شاه، به زندگی مبارزاتی سخت خود ادامه داد.
23- نقش زنان کشورمان در دوران دفاع مقدس چه بود؟
در دفاع مقدس، زنان با ایمان و شجاع ایرانی، از ابتداي تهاجم ارتش بعثی عراق به کشورمان، در کنار مردان و در مقابل دشمن ایستادگی و مقاومت کردند و پس از آن نیز در پشت جبهه کارهایی انجام می دادند که اگر ارزش و پاداش آن نزد خداوند از دفاع مستقیم بیشتر نباشد، کمتر نخواهد بود.
24- در مورد شهید مریم فرهانیان چه می دانید.
شهید مریم فرهانیان در 24 دي 1342 در آبادان و در خانواده اي متوسط و مذهبی به دنیا آمد. قبل از پیروزي انقلاب اسلامی همراه با برادرش مهدي در جلسات سیاسی، مذهبی و تظاهرات مردمی شرکت می کرد.
25- قهرمانان دوران معاصر کشورمان چه گروه هایی بودند؟
شهداي نهضت علمی، انرژي هسته اي و مدافعان حرم
26- کتاب« دا » اثر کیست ودر چه زمینه ای می باشد؟
اثر سیده زهرا حسینی ، دختر رزمندهء ساکن خرمشهر – در مورد خاطرات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می باشد.
نکته : در دوران دفاع مقدس بیش از 36 هزار دانش آموز به شهادت رسیده اند.
۸ – ترور نافرجام آیت الله واعظ طبسی /عامل ترور : حسین بابایی
خرداد سال ۱۳۶۰ یادآور خشونت،ترورهای خیابانی و بمب گذاری های سازمان مجاهدین خلق در ایران است کاری که توسط مسعود رجوی و فرماندهان فعلی مجاهدین شروع شد و برای قدرت طلبی شهرهای بزرگ ایران را در هرج و مرج فرو بردند.برخی از فرماندهان و واحدهای تروریستی مجاهدین در آن سال ها در درگیری های خیابانی یا پس از دستگیری در زندان کشته شدند و برخی دیگر اکنون در خارج از ایران به نسخه پیچی برای مردم ایران مشغول می باشند. لیست ترور ها را در بالا مشاهده میکنید
فعالیت شماره ۲ :
با استفاده از نقشه شهرهای اشغال شده توسط ارتش صدام را نام ببرید.
نفتشهر، قصرشیرین، مهران، سومار، فکه، بستان، خرمشهر، هویزه، موسیان، نوسود و بیش از ۳۰۰۰ روستا
فعالیت ۳ :
درباره نوجوان ١۳ ساله خرمشهری شهید بهنام محمدی گزارش مستند به همراه تصویر تهیه کنید و به صورت اسلاید در کلاس نمایش دهید. از
منابعی مانند خرمشهر در جنگ استفاده کنید.
جواب:
نام و نام خانوادگی : بهنام محمدی
متولد : ۱۲ بهمن ۱۳۴۵
شهادت : ۲۸ مهر ۱۳۵۹
زندگی :
بهنام در منزل پدر بزرگش در خرمشهر به دنیا آمد. ریزه بود و استخوانی اما فرز چابک بازیگوش و سرزبان دار.
شهریور ۱۳۵۹ شایعه حمله عراقی ها به خرمشهر قوت گرفته بود خیلی ها داشتند شهر را ترک می کردند کسی باور نمی کرد که خرمشهر به دست عراقی ها بیفتد اما جنگ واقعاً شروع شده بود بهنام که فقط ۱۳ سال سن داشت، تصمیم گرفت بماند. او مردانه ایستاد.هم می جنگید هم به مردم کمک می کرد. بمباران که می شد می دوید و به مجروحین می رسید. او با همان جسم کوچک اما روح بزرگ و دل دریاییاش به قلب دشمن میزد و با وجود مخالفت فرماندهان، خود را به صف اول نبرد میرساند تا از شهر و دیار خود دفاع کند. بهنام چندین بار نیز به اسارت دشمن درآمد؛ اما هر بار با توسل به شیوهای از دست آنان می گریخت.
برای فریب عراقی ها می زد زیر گریه و می گفت: “من دنبال مامانم می گردم گمش کردم” او با بهره گیری از توان و جسارت خود توانست اطلاعات ارزشمندی از موقعیت دشمن را به دست آورده و در اختیار فرماندهان جنگ قرار دهد.
عراقی ها که فکر نمی کردند این نوجوان ۱۳ ساله قصد شناسایی مواضع , تجهیزات و نفرات آنها را دارد , رهایش می کردند. یک بار که رفته بود شناسایی , عراقی ها گیرش انداختند و چند تا سیلی آبدار به او زدند جای دست سنگین مامور عراقی روی صورت بهنام مانده بود وقتی برگشت دستش را روی سرخی صورتش گرفته بود هیچ چیز نمی گفت فقط به بچه ها اشاره کرد عراقی ها کجا هستند و بچه ها راه می افتادند. این شیر بچه شجاع و پرتلاش بختیاری در رساندن مهمات به رزمندگان اسلام بسیار تلاش می کرد. گاه آنقدر نارنجک و فشنگ به بند حمایل خود آویزان میکرد که به سختی می توانست راه برود.علاقه عجیبی به امام خمینی (ره) داشت، به گونه ای که اینگونه سفارش کرده بود: از بچهها میخواهم که نگذارند امام تنها بماند و خدای ناکرده احساس تنهایی بکند.
بهنام محمدی نوجوان ۱۳-۱۲ سالهای بود که در تمام روزهای مقاومت از ۳۱ شهریور تا ۲۸ مهر ۵۹ در خرمشهر ماند.
شهادت
با تشدید جنگ و تنگ ترشدن حلقه محاصره خرمشهر , خمپاره ها امان شهر را بریده بودند. درگیری در خیابان آرش شدت گرفته بود مثل همیشه بهنام سر رسید اما نارحتی بچه ها دیگر تاثیری نداشت او کار خودش را می کرد کنار مدرسه امیر معزی (شهید آلبو غبیش) اوضاع خیلی سخت شده بود. ناگهان بچه ها متوجه شدند که بهنام گوشه ای افتاده است و از سر و سینه اش خون می جوشید پیراهن آبی و چهار خونه بهنام غرق خون شده بود و چند روز قبل از سقوط خرمشهر شیر بچه دلاور خوزستانی بالاخره در ۱۳۵۹/۷/۲۸ پر کشید.
این کبوتر خونین بال در قطعه شهدای کلگه شهرستان مسجد سلیمان شهر آبا و اجدادش مدفون است. در سال ۱۳۸۹ طی یک مراسم باشکوه و با شرکت مسئولان و مدیران استان خوزستان و هزاران نفر از اهالی شریف شهرستان مسجد سلیمان ، مزار مطهر این شهید بزرگ به قطعه شهدای گمنام در ورودی شهر مسجد سلیمان انتقال یافت.
بهنام محمدی نوجوان ۱۳-۱۲ سالهای بود که در تمام روزهای مقاومت از ۳۱ شهریور تا ۲۸ مهر ۵۹ در خرمشهر ماند. و به قول تمام بچههای خرمشهر باعث دلگرمی رزمندهها بود. اینکه نوجوانی در آن سن و سال و با آن قد و قواره کوچک در شهری که بیشتر از اینکه بوی زندگی بدهد بوی مرگ و خون میدهد مانده، شاید امروز برای من و تو باورپذیر نباشد.
با خودم فکر میکنم چه میشود نوجوانی که تا قبل از ۳۱ شهریور در کوچه با همسن و سالهای خود بازی میکرد و آماده شروع سال تحصیلی جدید میشد بعد از۲ الی ۳ هفته به مدافعی تبدیل میشود که بعد از رفتنش همه مدافعان بیتاب اند. بهنام نمونه و تصویری کامل از حماسه آفرینی رزمندگان اسلام است که به خلق تفکر و فرهنگى غنى منجر شد ، که می توان از آن به عنوان « فرهنگ مقاومت و پایدارى » یا « فرهنگ ایثار و شهادت » نام برد.
فعالیت شماره ۴:
با مراجعه به منابع معتبر و مستند درباره عملیات های دوران دفاع مقدس جدولی مانند جدول زیر تهیه و کامل کنید. جدول خود را با ذکر منابع در انتهای آن به دبیر مربوطه تحویل دهید. حداقل ١٠ عملیات بزرگ را فهرست کنید.
۱- کربلای ۵/ اسفند ماه ۱۳۶۵ / یا زهرا / آزادی ۱۵ کیلومتر از کشور
۲-کربلای ۴ / دی ماه ۱۳۶۵ / محمد رسول الاه/ شکست عملیات نظامی ایران
۳-بدر / اسفندماه ۱۳۶۳ / یا فاطمه زهرا / مورد هدف بودن شهر های عراق بویژه بصره
۴-بیت المقدس / مهر ماه ۱۳۶۰ /یا علی ابن ابی طالب / ازادسازی خرمشهر
لیست کامل همه عملیات ها:
شماره
نام عملیات
رمز
منطقه
تاریخ
۱-
بدر
یا فاطمة الزهرا
شرق دجله
۱۹/۱۲/۶۳
۲-
بیت المقدس ۱
یا على بن ابی طالب
غرب كارون
۱۰/۲/۶۱
۳-
بیت المقدس ۲
یا زهرا
شمال سلیمانیه
۲۵/۱۰/۶۶
۴-
بیت المقدس ۳
یا موسى بن جعفر
سلیمانیه
۲۴/۱۲/۶۶
۵-
بیت المقدس ۴
یا ابا عبدالله
دربندیخان
۶/۱/۶۷
۶-
بیت المقدس ۵
یا ابا عبدالله الحسین
پنجوین
۲۲/۱/۶۷
۷-
بیت المقدس ۶
یا امیرالمۆ منین
سلیمانیه
۲۷/۲/۶۷
۸-
بیت المقدس ۷
یا ابا عبدالله الحسین
شلمچه
۲۳/۳/۶۷
۹-
تحریر القدس
لبیک یا خمینی
دربندیخان عراق
۲۱/۱۱/۶۲
۱۰-
ثار الله
–
قصر شیرین
۱۵/۵/۶۱
۱۱-
ثامن الائمه
نصر من الله و فتح قریب
شمال آبادان
۵/۷/۶۱
۱۲-
حسین بن على
یا جواد الائمه
میمك
۲۶/۶/۶۱
۱۳-
خیبر
یارسول الله
هور الهویزه و جزایر مجنون
۳/۱۲/۶۲
۱۴-
رمضان
یاصاحب الزمان ادركنى
شرق بصره
۲۳/۴/۶۱
۱۵-
طریق القدس
یا حسین
غرب سوسنگرد و بستان
۸/۹/۶۰
۱۶-
ظفر ۷
یا محمد رسول الله
شرق سلیمانیه
۲۳/۱۲/۶۶
۱۷-
عاشورا
یا سید الشهداء
شمال فكه
۲۵/۵/۶۴
۱۸-
فتح ۷
یا فاطمة الزهراء
حلبچه
۷/۴/۶۶
۱۹-
فتح ۱۰
یا ابا عبدالله الحسین
شمال اربیل عراق
۱۳/۶/۶۶
۲۰-
فتح المبین
یا زهرا
غرب دزفول وشوش
۱/۱/۶۱
۲۱-
قدس ۱
یا محمد رسول الله
شرق دجله
۲۴/۳/۶۴
۲۲-
قدس ۲
یا محمد رسول الله
هور الهویزه
۴/۴/۶۴
۲۳-
قدس ۳
یا امام جعفر صادق
جنوب دهلران
۱۹/۴/۶۴
۲۴-
قدس ۴
محمد رسول الله
هور الهویزه
۱/۵/۶۴
۲۵-
قدس۵
یا على بن ابیطالب
غرب الهویزه
۱۶/۵/۶۴
۲۶-
كربلاى۱
یاابالفضل العباس ادركنى
مهران
۱۰/۴/۶۵
۲۷-
كربلاى۲
یا ابا عبدالله الحسین
حاج عمران
۱۰/۶/۶۵
۲۸-
كربلاى۳
حسبنا الله ونعم الوكیل
اسكله نفتى الامیه والبكر
۱۱/۶/۶۵
۲۹-
كربلاى ۴
محمد رسول الله
غرب اروند رود
۳/۱۰/۶۵
۳۰-
كربلاى۵
یا زهرا
شلمچه و شرق بصره
۱۹/۱۰/۶۵
۳۱-
كربلاى ۶
یا فاطمة الزهراء
شمال سومار
۲۳/۱۰/۶۵
۳۲-
كربلاى ۷
یا مولای متقیان
حاج عمران
۱۲/۱۲/۶۵
۳۳-
كربلاى ۸
یا صاحب الزمان
شرق بصره
۱۸/۱/۶۶
۳۴-
كربلاى۹
یا مهدى ادركنى
قصر شیرین
۲۰/۱/۶۶
۳۵-
كربلاى ۱۰
یا صاحب الزمان ادركنى
ماووت عراق
۳۰/۱/۶۶
۳۶-
محرم
یازینب
شرهانى و زبیدات
۱۰/۸/۶۱
۳۷-
محمد رسول الله
لا اله الا الله محمد رسول الله
غرب نوسود
۱۲/۱۰/۶۱
۳۸-
مسلم بن عقیل
یا ابالفضل العباس
غرب سومار
۹/۷/۶۱
۳۹-
مطلع الفجر
یا مهدى ادركنى
گیلانغرب ، سرپل ذهاب
۱۰/۹/۶۰
۴۰-
مولاى متقیان
یا على ادركنى
چزابه
۱/۱۲/۶۰
۴۱-
نصر ۱
یاصاحب الزمان
غرب بانه درعراق
۲۵/۱/۶۶
۴۲-
نصر ۲
یاحسین مظلوم
میمك
۱۳/۳/۶۶
۴۳-
نصر۳
–
جنوب دهلران
۲۷/۳/۶۶
۴۴-
نصر ۴
–
سلیمانیه
۳۱/۳/۶۶
۴۵-
نصر۵
یا زهرا
جنوب غربى سردشت
۳/۴/۶۶
۴۶-
نصر۶
یاابا عبدالله
میمك
۱۰/۵/۶۶
۴۷-
نصر۷
یا فاطمة الزهراء
غرب سردشت
۱۴/۵/۶۶
۴۸-
نصر۸
یا محمد بن عبدالله
ماووت عراق
۲۹/۸/۶۶
۴۹-
نصر ۹
یا مولاى متقیان
حاج عمران
۱/۹/۶۶
۵۰-
و الفجر مقدماتى
یا الله یا الله یا الله
فكه چزابه
۱۸/۱۱/۶۱
۵۱-
و الفجر۱
یا الله یا الله یا الله
شمال غرب فكه
۲۰/۱/۶۲
۵۲-
و الفجر ۲
یا الله یا الله یا الله
حاج عمران
۲۹/۴/۶۲
۵۳-
و الفجر۳
یا الله یا الله یا الله
مهران
۷/۵/۶۲
۵۴-
و الفجر۴
یا الله یا الله یا الله
پنجوین
۲۷/۷/۶۲
۵۵-
و الفجر۵
یا زهرا
چنگوله
۲۷/۱۱/۶۲
۵۶-
و الفجر۶
یا زهرا
چزابه و چیلات
۲/۱۲/۶۲
۵۷-
و الفجر ۷
یا زهرا
چزابه و چیلات
اسفند ۶۲
۵۸-
و الفجر۸
یا زهرا
فاو
۲۰/۱۱/۶۴
۵۹-
و الفجر۹
یا الله یا الله یا الله
شرق چوارته عراق
۵/۱۲/۶۴
۶۰-
و الفجر۱۰
یا الله یا الله یا الله
حلبچه
۲۵/۱۲/۶۶
نمونه سوال امتحانی :
1- خداوند متعال در قرآن کریم -سوره حج آیه 39- چه فرموده است؟
به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده ، اجازه جهاد داده شده است، چرا که مورد ستم قرار گرفته اند و خدا بر یاری آنها تواناست.
2-با سقوط نظام شاهنشاهی چه تغییری در سیاست ایران به وجود آمد؟
سیاست خارجی ایران بر اساس حمایت از مظلومان و مسلمانان و مخالفت با قدرت های ستمگر شکل گرفت. برای ابرقدرت ها قابل تحمل نبود که ایران اسلامی در جهت مخالفت با منافع آنها عمل کند.
3- بلافاصله پس از پیروز انقلاب اسلامی چه اتفاقاتی افتاد؟
گروهک های ضد انقلاب با حمایت و تحریک بیگانگان و با شعار و عناوین فریبنده در جهت خواست و منافع دشمنان فعالیت می کنند.
4- دشمنان برای از بین بردن انقلاب اسلامی چه کارهایی انجام دادند؟ و چرا به نتیجه نرسید؟
ترور شخصیت های برجسته و انقلابی ،تحریک قومیت های برای خود مختاری ،فعالیت مسلحانه گروه های ضد انقلاب در برخی از شهرها و منطق مرزی و... ، ولی تمامی آنه به رهبری هوشمندانه امام و مقاومت و پایداری مردم ایران با شکست مواجه شد.
5-صدام با ارتش مجهزی که فرماندهی آن را خودش بر عهده داشت چه گمانی می کرد؟
او گمان می کرد که در مدت یک هفته با اشغال میهن ما بخشی از این سرزمین را به کشور عراق ملحق خواهد کرد.
6-صدام و حامیان او چه چیزی را نمی دانستند؟
آنها نمیدانستند که وقتی پای اعتقادات و استقلال سرزمین ایران در میان باشد ، ملت ما ساکت نمی نشیند و با تمام توان ایستادگی و مقاومت می کند.
7- تهاجم نظامی صدام در چه زمانی شروع شد؟
تهاجم نظامی صدام در31 شهریور ماه 1359 آغاز شد و بخش وسیعی از مناطق جنوب و غرب ایران را به اشغال خود در آورد.
8- خرمشهر مظهر چیست؟ توضیح دهید.
خرمشهر مظهر پایداری و مقاومت مردم ایران در دوران دفاع مقدس شد. زیرا مردم خرمشهر و رزمندگانی که از شهرهای مختلف ایران خود را به آنجا رسانیدند ، در مقابل چند لشکر مجهز به توپ و تانک دشمن برای حفظ این شهر مقاومت کردند.
9- درچه عملیاتی حصر آبادان شکسته شد؟
با پیام امام مبنی بر شکسته شدن حصر آبادان نیروهای رزمنده ارتش و سپاه به همراه رزمندگان بسیجی در مهرماه 1360 در عملیاتی به نام «ثامن الائمه» برخی از مناطق اشغال شده را آزاد کردندو محاصره آبادان را در هم شکستند.
10-عملیات «ثامن الائمه» باعث چه شد؟
این عملیات خودباوری و اعتماد به نفس فرماندهان را افزایش داد و باعث شد نیروهای رزمنده با ایمان و توکل به خدا در چند عملیات متوالی ، بخش های دیگری از مناطق اشغال شده را از متجاوزان پس بگیرند.
11- چگونه خرمشهر آزاد شد؟
پس از آزاد شدن مناطقی از خوزستان توسط رزمندگان ارتش ، سپاه و نیروهای بسیجی که با هدایت و رهبری امام خمینی انجام شد ، ارتش صدام با دادن تلفات زیاد و به اسارت در آمدن بیش از 18000 نفر از نیروهایش در هم شکست. سرانجام در تاریخ سوم خرداد ماه 1361 خرمشهر قهرمان آزاد شد و پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران بار دیگر بر فراز گلدسته های مسجد جامع این شهر به اهتزاز در آمد.
12- چگونه و در چه زمانی جنگ تحمیلی به پایان رسید؟
سرانجام به پیشنهاد سازمان ملل متحد برای برقراری آتش بس ، جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای پذیرش قطعنامه اعلام کرد و در نهایت در مرداد ماه سال 1367 با پذیرش قطعنامه شماره 598 توسط ایران و عراق جنگ هشت ساله به پایان رسید.
13-اهداف دشمن در جنگ تحمیلی چه بود که به آنها نرسید و در نتیجه ما پیروز جنگ شدیم آنها را بیان کنید؟
الف) ساقط کردن نظام جمهوری اسلامی
ب) جدا کردن خوزستان از کشور
ج)حاکمیت بر اروند رود
د)گرفتن حتی یک وجب از خاک میهمن مان
14- چرا ما دوران هشت ساله جنگ تحمیلی را «دفاع مقدس » می گوییم؟*
1- دفاع برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور
2- استقامت در برابر ظالمین برای اطاعت از فرمان خداوند
3- مقاومت به منظور حفظ دین ، قرآن و انقلاب اسلامی
4) ایستادگی برای دفع تجاوز دشمن و رسیدن به صلح و امنیت
15- دستاوردهای داخلی هشت سال دفاع مقدس را بیان کنید؟
1- اعتماد به نفس و خود باوری
2- تولد تفکر بسیجی
3- پیشرفت در صنایع دفاعی
4-کسب تجارب نظامی
5- ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
6- نقش آفرینی مساجد در دفاع از میهن
جاخالی
1- صدام، با تحریک و حمایت قدرت های سلطه گر ، تهاجم و تجاوز سراسری خود را در طول بیش از 1200 کیلومتر از مرزهای جنوب و غرب سرزمین ما آغاز کرد.
2- یکی از رزمندگان ، نوجوان 13 ساله ای به نام بهنام محمدی بود که با وجود سن کم و جثه کوچک ، مردانه در مقابل دشمن ایستادگی کرد.
جواب فعالیت های درس ۴ دفاعی نهم بصورت کامل و رایگان را برای شما اماده کرده ایم
یکی از عوامل مهم پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی حضور با انگیزه مردم در تمام صحنه های سیاسی و اجتماعی جامعه است.
با پیروزی انقلاب اسلامی توطئه های همه جانبهٔ دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران شروع شد.
امام خمینی به عنوان رهبر آیند هنگر انقلاب اسلامی در تاریخ ٥ آذر ١٣٥٨ دستور تشکیل بسیج را صادر فرمود. زمانی که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران دستور تشکیل بسیج را صادر کرد، کمتر کسی میتوانست فکر کند که این آینده نگری چه نقشی در حفظ و بقای نظام نوپای اسلامی ایران خواهد داشت.
نام درس : بسیج مدرسه ی عشق
برای مشاهده پاسخ فعالیت های درس ۴ دفاعی کلاس نهم به ادامه مطلب مراجعه کنید
مقدمه ی درس بسیج مدرسه ی عشق:
درباره استفاده از الگوی بسیج در کشورهای فلسطین، لبنان، سوریه و عراق بررسی و تحقیق کنید؟
بسيج يك حركت عمومي و مردمي است و كلمه بسيجي تداعي كننده ارزش هاي انقلاب، اخلاص، ايثار، فداكاري و از خود گذشتگي است. امروز مردم كشورهاي منطقه بسيج را الگوي خود قرار داده اند و به صورت بسيجي از كيان و استقلال مملكت خود دفاع مي كنند. در سوريه، لبنان، فلسطين، عراق و يمن مردم با استفاده از الگوي بسيج جمهوري اسلامي ايران به مقاومت ميپردازند،امروز اگر شاهد مقاومت در فلسطين، لبنان و سوريه هستيم تمام آن الهام گرفته از حركت بسيج است و صحنه هاي ايثارگري در دوران دفاع مقدس و بسيج الگوهاي را در كشورهاي ديگر شكل داده است و باعث ايجاد تشكل هاي در اين كشورها شده است . استفاده از الگوي بسيج در كشورهاي فلسطين ، لبنان ، سوريه و عراق بسيج را نبايد در قالب يك سازمان نگريست بلكه بسيج يك فرهنگ است كه او را بايد در قامت يك الگو در كتاب آزادگي ديد. بسيج، يادگاري است از امام امت (ره) در دوراني كه ابرقدرت هاي غرب و شرق با هم رقابت داشتند و هر كدام براي استثمار كشورهاي جهان سوم دندان تيز مي كردند. بنيانگذار جمهوري اسلامي در ۵ آذر ماه ۱۳۵۸ دستور تشكيل ارتش ۲۰ ميليوني مستضعفان را صادر كردند و چراغي برافروختند كه به محو ظلمت ها بپردازد و به جاي كشورگشايي، دل گشايي نمايد.امام(ره) وقتي آن روزها اين فرمان را صادر كردند برخي فكر مي كردند فرمايشي است ايده آلي، اما امروز كه ۳ دهه از اين دستور مي گذرد، حكمت آن بيشتر روشن شده تا آن جا كه مايه استحكام محور مقاومت شده است و آنچه نمي گذارد در مقابل فشار قدرت هاي جهاني، مقاومت كشورهاي عضو محور مقاومت در عراق، سوريه و فلسطين شكسته شود، همين الگوست. امروز، مقاومت سوريه و عراق به بركت حضور قهرمانانه مردمان شان مي باشدكه با استفاده از الگوي بسيج سازماندهي شده اند.آن ها با به كارگيري اين الگوست كه مي توانند در مقابل تكفيري ها قامت راست كنند و آتش كينه بدخواهان را خاموش كنند. جهان سلطه از نظر سلاح هاي جنگي و مرگبار چيزي كم ندارد و قادر است نياز خود را در جنگ هاي فيزيكي تغذيه كند ولي تنها چيزي كه ندارد، حضور ارتشي است در قامت بسيج و همين مسئله باعث شده است كه آن ها نتوانند قدرت مقابل خودشان را ارزيابي كنند زيرا تعداد يك ارتش مردمي به خوبي براي آن ها روشن نيست. نكته مهم اين كه در سالروز تولد بسيج به دستور تاريخي امام راحل (ره)، بسيج مي بايست راهي را كه آمده است همچنان ادامه دهد و در اين مسير، گرفتار آفت هايي نشودكه بدخواهان در كمين آن شايد بگذارند. بديهي است ورود بسيج به جريان هاي سياسي از آفت هايي است كه از قدرت آن مي كاهد و به جاي استوانه و الگو، او را تبديل به يك جريان، حزب و … مي نمايد.بنابراين همين رويه اصولي، ولايت مداري و پاسداري از اصول و منافع ملي بايد بر بسيج حاكم باشد. در جنگ سوريه و پس از آن حمله تروريستهاي داعش به عراق نقش نيروهاي مردمي بسيار قابل توجه است. چند سال پيش بود كه مقامات دولت سوريه با الهام گرفتن از الگوي نيروي مقاومت بسيج در ايران، اقدام به راهاندازي ارتشي مردمي به نام “جيش الشعبي” در سوريه كردند كه اين ابتكار بلافاصله تاثير خود را در مهار و شكست فتنه تروريستها و حاميان منطقهاي و فرامنطقهاي آنها در اين كشور نشان داد. كارشناسان نظامي ميگويند با تشكيل اين يگانهاي مردمي، روحيه، جسارت و تحرك قابل ملاحظهاي دركالبد ارتش سوريه دميده شده است.
يكي از دلايلي كه كشورهاي غربي به ويژه آمريكا اقدام به حمله نظامي به سوريه نكرند اين بود كه حمله هوايي به سوريه بهتنهايي كافي نبوده و اگر ناتو يا آمريكا بخواهد كار مؤثري انجام دهد بعد از حمله هوايي بايد با استفاده از نيروي زميني خود را تثبيت كند. با وجود نيروي دفاع مردمي بسيج در سوريه كه سبب برتري ميداني حكومت و دولت سوريه شده است ، بنابراين حمله به سوريه ريسكي بزرگي است. مردم مناطق آزادشده در سوريه نخواستند كه تروريستها به آن مناطق بازگردند و دوباره منطقه آنها محل درگيري ميان ارتش و تروريستها شود، لذا مردم از نيروي بسيج مردمي پشتيباني ميكنند و نام آن را «نيروي دفاع مردمي» گذاشتهاند. گسترش نيروي دفاع مردمي موجب تثبيت مناطق پاكسازي شده توسط ارتش شده است. همچنين شواهد حاكي است پس از ورود مستقيم كشورهاي غربي و به ويژه آمريكا در حمايت از تروريستها و رسميت بخشيدن به موجوديت آنها، مقاومت مردمي در برابر معارضين نيز افزايش يافت. در عراق نيز نيروهاي بسيج مردمي نقش بسيار مهمي در جلوگيري از پيشروي تروريستها داشتهاند. فتواي جهاد آيتالله سيستاني و علماي سني عراق سبب ايجاد شوري عظيم در مردم شده است و جوانان عراقي گروه گروه به سوي مناطق درگيري در حال اعزام هستند. در اين ميان نقش سپاه بدر و جيشالمهدي عراق و ديگر گروههاي نظامي مردمي بسيار مهم است. تفكر بسيجي كه از جمهوري اسلامي الگوبرداري شده، امروز به عامل دفع تروريستهاي داعش در عراق تبديل گشته است. به حقيقت ميتوان گفت، استفاده سوريه و عراق از تجربه تشكيل نيروي مردمي جمهوري اسلامي ايران، كه متشكل از نيروهاي داوطلب است، نقش موثري در سركوب شورشيان و تروريستها داشته و سبب عقبنشيني مهاجمان شده است. دخالت و حضور مردم در قالب تفكر بسيجي در تامين امنيت و مشاركت در حكومت توانسته راهگشاي درگيريهاي اخير در سوريه و عراق باشد و با حضور مردم قطعا تروريستها و گروههايي كه توسط برخي كشورها و در راستاي خواست آمريكا مسلح شدهاند با شكست مواجه خواهند شد
سایر اقشار و تشکل های بسیج را درجدول زیر قرار دهید و درباره یکی از تشکل های بسیج توضیح دهید
سازمان بسيج ورزشكاران
سازمان بسيج اصناف
سازمان بسيج جامعه پزشكي
سازمان بسيج هنرمندان
سازمان بسيج كارگري
سازمان اردويي، راهيان نور و گردشگري
سازمان بسيج اساتيد
سازمان ورزش بسيج
سازمان بسيج جامعه زنان
سازمان بسيج حقوقدانان
سازمان بسيج دانش آموزي
سازمان بسيج دانشجويي
سازمان بسيج سازندگي
سازمان بسيج طلاب و روحانيون
سازمان بسيج عشايري
سازمان بسيج فرهنگيان
سازمان بسيج مداحان
سازمان بسيج مهندسين
سازمان بسيج پيشكسوتان
سازمان بسيج كارمندان
هر یک از اثشار بسیج فعالیت خاص خود را انجام میدد مثلا هنرمندان سعی میکنند با فعالیت های فرهنگی تفکر بسیجی را گسترش دهند مثلا: برگزار کردن نمایشگاه ها و تاتر های مذهبی و ساخت فیلم های دفاع مقدس و ارزشی
فعالیت های بسیج ١ فعالیت های علمی پژوهشی ٢ فعالیت های فرهنگی و هنری ٣ فعالیت های سیاسی ٤ فعالیت های سازندگی و امداد رسانی ٥ فعالیت های ورزشی
جواب فعالیت های درس ۴ دفاعی نهم
درباره هریک از فعالیت های بسیج با مشورت مسئولان بسیج مدرسه و محله گزارشی تهیه کنید و در کلاس درس ارائه دهید.
عرصه های عمده فعالیت بسیجیان به شرح ذیل تعیین شده است : ۱) دفاع در برابر تهاجم بیگانگان : شاید بتوان مهمترین عرصه فعالیت بسیج را در عرصه دفاع نظامی در مقابل متجاوزین به کشور اسلامی تلقی کرد . دشمنان به بهانه های مختلف همیشه در صدد بوده و هستند تا تمامیت ارضی کشور را خدشه دار سازند به همین جهت برای مقابله با تهدیدهای دشمنان کلیه انسانهای متدین و وطن دوست در قالب بسیج سازماندهی شده و در مواقع لزوم با حضور در جبهه های جنگ و در کنار نیروهای مسلح ، از کشور دفاع می نمایند .به عنوان مثال می توان به حضور حماسی و تعیین کننده بسیجیان در طول هشت سال دفاع مقدس علیه رژیم متجاوز عراق اشاره نمود . ۲) حفظ امنیت داخلی : زمانی که دشمن خارجی در مرزهای کشور با انسانهایی رزمنده و شجاع مواجه شده و نتوانند کشور را تهدید کنند ، برای تحقق هدفهای خود ، عواملی را در داخل سازماندهی کرده و به مقابله با نظام اسلامی وادار می کنند تا با اقدامات آشوب طلبانه و تروریستی در داخل شهرها و روستاها امنیت و اقتدار کشور را به خطر اندازند . در چنین شرایطی نیروهای بسیجی بر اساس ضوابط مشخصی به کمک نیروهای نظامی و انتظامی شتافته و آشوبها و بحرانهای داخلی را مهار می کنند . ۳) عرصه سازندگی : بسیج با ثبت نام از افراد داوطلب و علاقمند ، انها را برای شرکت در فعالیتهای سازندگی سازماندهی کرده و توان آنان را در جهت سازندگی کشور هدایت می کند . برخی از هدفهای بسیج در عرصه سازندگی عبارتست از : ۱) آشنا ساختن نوجوانان و جوانان با زمینه های اشتغال . ۲) غنی ساختن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان . ۳) کمک به افراد و اقشار نیازمند بخصوص ساکنین مناطق محروم و روستاها از طریق شرکت در فعالیتهای عمرانی مربوط به آنان . از جمله عرصه های حضور بسیجیان در سازندگی کشور می توان به مشارکت آنان در فعالیتهای مربوطه به عمران ( نظیر خانه سازی ، مدرسه سازی در روستاها ، راهسازی ، سد سازی ، لوله کشی آب ، برق کشی و …) فعالیتهای درختکاری ، لایروبی ، واکسیناسیون دام و طیور و جمع آوری آمار و اطلاعات مورد نیاز اشاره نمود . ۴) عرصه فرهنگی – اجتماعی : دشمنان انقلاب و ایران اسلامی پس از آنکه از طریق ایجاد آشوبهای داخلی ، ترور شخصیتهای اصلی انقلاب ، کودتای نظامی ، بمب گذاری ، تحمیل جنگ هشت ساله علیه ایران و ….. نتوانستند آسیبی جدی به ایران اسلامی برسانند و در هر جبهه ای که وارد شدند تا عناصر اصلی تضمین کننده پیروزی مسلمانان ، یعنی ایمان اسلامی ، وحدت کلمه و روحیه انقلابی را در آنان تضعیف نموده و از این طریق به هدفهای شوم خود که شکست جمهوری اسلامی است نائل شوند . در چنین شرایطی بسیجیان باید بطور همزمان به اشکال مختلف در عرصه فرهنگی با دشمنان مقابله کنند که از جمله می توان به تلاش در جهت افزایش آگاهی های دینی ، تقویت ایمان و افزایش بصیرت و تیزبینی در مسایل سیاسی و اجتماعی ، خنثی نمودن شایعات و ترفندهای تبلیغاتی دشمن ، امر به معروف و نهی از منکر ، تلاش برای تولید آثار فرهنگی و مطبوعاتی در جهت دفاع از دستاوردهای انقلاب و ارزشهای اسلامی و مقابله با توطئه های دشمنان و ….. اشاره نمود . ۵) عرصه علمی : یکی از مهمترین نیازهای کشور در دوران سازندگی ، توسعه علمی و دسترسی به آخرین یافته های علمی ئ پژوهشی جهان و همچنین تولید علم می باشد . از آنجا که رشد علوم و فنون در کشورها مانع مهمی برای ادامه سلطه کشورهای استکباری است فلذا این کشورها همیشه تلاش می کنند تا کشورهای دیگر از دستیابی به یافته های جدید علمی و فنی محروم کنند . در چنین شرایطی یکی از مهمترین وظایف بسیجیان تلاش برای حضور موثر در عرصه علمی کشور است. علاوه بر تلاش آحاد بسیجیان در این عرصه ، تشکیلات بسیج نیز با تشکیل انجمن های علمی برای دانشجویان و دانش آموزان و تشویق و حمایت از آنان ، زمینه تلاش موثر بسیجیان در عرصه علمی را فراهم می کند . برخی ازاقدامات بسیج در این زمینه عبارتند از : الف) تشکیل انجمن های علمی دانشجویی و دانش آموزی . ب) شناسایی و تشویق دانشجویان ، طلاب و دانش آموزان ممتاز کشور . ج) ارائه خدمات آموزشی ویژه به دانش اموزان ممتاز بسیجی برای شرکت در المپیادهای علمی کشور . د) حمایت از محققین و مبتکرین بسیجی . ۶) عرصه امداد ورسانی و بهداشت : یکی از وظایف بسیج کمک به امداد و نجات مصدومین در سوانح طبیعی و شرایط جنگی است . به همین منظور نیروی مقاومت بسیج با برنامه ریزی و ارائه آموزشهای مورد نیاز عموم مردم در این خصوص ، آمادگی های لازم برای مواجهه مطلوب با این حوادث را در آنان ایجاد می کند ، علاوه بر آن در مواقع بروز حوادث غیر مترقبه نظیر سیل و زلزله ، نیروهای سازماندهی شده بسیجی در قالب گردانهای امداد و نجات و دسته های امدادی بسیج دانش آموزی در دسترس ترین و مطمئن ترین امداد رسانانی هستند که بلافاصله در محل حادثه به کمک مصدومین می شتابند . یکی دیگر از قابلیتهای تشکیلات بسیج کمک به توسعه بهداشت در جامعه است که در همین راستا اجرای موفقیت آمیز واکسیناسیون فلج اطفال در سال ۱۳۷۱ توسط بسیج نمونه ای از حضور موفق بسیج در این عرصه می باشد. ” نظام خدمتی بسیج ” چگونگی جذب ، آموزش ، سازماندهی ، بکارگیری و چگونگی خدمات دهی به بسیجیان را مشخص می کند که بطور خلاصه و در حد نیاز به تشریح آنها می پردازیم : ● انواع عضویت های بسیج : الف) بسیج عادی : به عموم قشرهای متعهد به قانون اساسی جمهوری اسلامی و اهداف انقلاب اسلامی اطلاق می شود که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به خدمت ارتش بیست میلیونی در می آیند و سازماندهی می شوند . ب) بسیج فعال : آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که دارای شرایط لازم برای تبدیل عضویت به فعال می باشند و پس از گذراندن دروه های آموزشی سازماندهی می گردند و ضمن شرکت در برنامه های حفظ انسجام در انجام ماموریت های محوله با سپاه همکاری می کنند . ج) بسیج ویژه ( پاسدار افتخاری ) : اعضایی هستند که صلاحیت های یک پاسدار را دارا می باشند و پس از گذراندن دوره های آموزشی مطرح شده در قانون مقررات استخدامی سپاه سازماندهی و متعهد می شوند تا به هنگام نیاز به صورت تمام وقت در اختیار سپاه قرار گیرند .
نمونه سوال امتحانی :
1- بسیج را باکلامی از امام خمینی(ره)توصیف کنید.
بسيج مدرسه عشق، مکتب شاهدان و شهيدان گمنامی است که پيروانش بر گلدسته های رفيع آن اذان شهادت و رشادت سرداده اند.
2-- کلمه بسیج با چه چیزهایی رابطه ناگسستنی دارد؟ و این رابطه باعث چه شده است؟
با انقلاب اسلامی ، امام خمینی ، ولایت ، دفاع مقدس ، ایثار و شهادت رابطه ناگسستنی دارد. این رابطه باعث شده که بسیج همواره حافظ و نگهبان ارزش ها و دستاورد های انقلاب اسلامی باشد.
3- یکی ازعوامل مهم پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی چیست؟
حضور با انگیزهی مردم در تمام صحنه های سیاسی و اجتماعی است.
4- با پیروزی انقلاب اسلامی چه اتفاقی افتاد؟
توطئه های همه جانبه ی دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران شروع شد.
5-تنها عاملی که توانست مانع موفقیت دشمنان نظام شود را بیان نمایید؟*
حضور مستمر و سازماندهی شده مردم بود
6- چه عاملی همچون سدی محکم در برابر توطئه گران ، مانع تحقق اهداف دشمنان می شود؟*
حضور انسان های مؤمن ، انقلابی ، با انگیزه ، فداکار و آموزش دیده ، همچون سدی محکم در برابر توطئه گران ، مانع تحقق اهداف آنها می شود.
7-امام خمینی (ره)در چه تاریخی دستور تشکیل بسیج را صادر فرمود؟
در تاریخ 5 آذر ماه 1358 دستور تشکیل ارتش بیست میلیونی (بسیج) را صادر فرمود.
8- به چه کسی بسیجی گفته می شود؟
به جمعی از انسان های مؤمن ، فداکار و مقاوم که به کمک مدافعان با ایمان و شجاع ارتش و سپاه شتافتند.
9- سلاح نیرو های بسیجی در زمان جنگ چه بود؟
ایمان ، اعتقاد ، ایثار و فداکاری بود که به وسیله آن به مقابله با دشمن رفتند و پس از هشت سال دفاع مقدس متجاوزان را از خاک میهن بیرون راندند.
10-دوران سازندگی چه زمانی بود؟(دوران سازندگی به چه دورانی گفته می شد؟)
دوران پس از دفاع مقدس(سال 1367 به بعد) ، به دوران سازندگی مشهور است.خرابی های جنگ بی شمار بود و از طرف دیگر جنگ نرم دشمنان علیه انقلاب در قالب فرهنگی ادامه داشت.
11-بخشی از وظایف و تکالیف مهم بسیج را بنویسید؟
پاسداری از ارزش ها
هوشیاری در برابر تهاجم سخت و نرم دشمنان
سازندگی میهن اسلامی
سازماندهی و مدیریت برنامه ها
12- برای اینکه همه ی گروه های مردمی بتوانند در حفاظت و پاسداری از انقلاب اسلامی نقش داشته باشند، چه کاری باید صورت بگیرد؟
بسیج اقشار با عنوان هایی چون بسیج دانش آموزی ، بسیج دانشجویی ، بسیج فرهنگیان و ... وظیفه حضور و فعالیت افراد مؤمن و معتقد به نظام را برای حفظ و استمرار حرکت انقلاب بر عهده دارند.
13-برخی از وظایف و برنامه های بسیج دانش آموزی را بیان نمایید؟
الف)تقویت اعتقادات دینی و آگاهی سیاسی دانش آموزان
ب) تربیت دانش آموزانی منطبق بر الگو های دینی
ج)مشارکت دانش آموزان در زمینه فرهنگی ، سیاسی ، سازندگی و ...
د)تقویت توان علمی دانش آموزان و تشکیل انجمن های علمی و ادبی
ه)آموزش رشته های مختلف ورزشی و برگزاری اردو های متنوع و بانشاط
14- پنج نمونه از فعالیت های بسیج را بنویسید؟
1) فعالیت های علمی پژوهشی
2)فعالیت های فرهنگی هنری
3)فعالیت های سیاسی
4)فعالیت های سازندگی و امداد رسانی
5)فعالیت های ورزشی
جاخالی
1- هنوز یک سال از فرمان امام مبنی بر تشکیل بسیج نگذشته بود که صدام ، با حمایت قدرت های سلطه گر ، جنگی را بر کشور ما تحمیل کرد که هشت سال طول کشید.
پاسخ فعالیت های درس 3 آمادگی دفاعی نهم انقلاب اسلامی تداوم نهضت عاشورا
نام درس: انقلاب اسلامی تداوم نهضت عاشورا
کتاب: آمادگی دفاعی کلاس نهم
امام حسین با خون خود اسلام را زنده کرد. شما هم باتبعیت از او انقلاب و اسلام را ضمانت نمایید. عاشورا درس می دهد که برای حفظ دین فداکاری باید کرد
فعالیت-۱ درس ۳ دفاعی نهم چند شعار از دوران شکوهمند پیروزی انقلاب اسلامی انتخاب کنید و درباره ی مفهوم آن در کلاس گفت وگو کنید.
سکوت هر مسلمان/ خیانت است به قرآن ====> مفهوم: لزوم مبارزه با استکبار و کفر از دیگاه مسلمانان
این شعار داری وزن است و «مسلمان» و «قرآن» نیز هم قافیه اند.
در بهار آزادی جای شهدا خالی راه شهدا باقی =====> زنده نگه داشتن و گرامیداشت یاد شهدایی که در راه آزادی جان خود را فدا نمودند
نه سازش سیاسی، نه قانون اساسی به گفته خمینی جمهوری اسلامی ======> نشان دادن پیروی مردم از امام خمینی که فقط حرف ایشان را حجت میبینند
این شعار دارای یک ریتم خاصی است تکرار «س» در آن ایجاد «موسیقی حرف» کرده است تکرار «س» «هیس» و امر به سکوت را به ذهن متبادر می کند خطاب به دشمنان است و آنان که خواهان سازشند.
خون رنگین بهتر از زندگی ننگین است ==========> مرگ با افتخار بهتر از زندگی با ذلت است = لزوم ذلم ستیزی
جمله فوق چون دیوار نوشته است نه شعار، دارای وزن نیست، اما تکرار «ن» در آن ایجاد موسیقی کرده است.
فعالیت-۲ درس ۳ دفاعی نهم
دلایل قیام و مبارزه امام خمینی و مردم ایران با حکومت فاسد پهلوی :
۱ – استبدادی بودن حکومت پهلوی
۲ – نفی استعمار
۳ – تفکر شیعه طاغوت را نمیپذیرد
۴-گرفتن حق مظلومان از ظالمان
فعالیت-۳ درس ۳ دفاعی نهم
درباره قیام های مردمی در برابر زورگویان و متجاوزان و پیروزی آنها در طول تاریخ کشورمان، تحقیق و بررسی کنید.
به دنبال انتشار خبر بازداشت امام در سحرگاه ۱۵خرداد ۱۳۴۲ به مناسبت سخنرانی تاریخی امام که علیه اسرائیل و رژیم شاه بوده از نخستین ساعات روز ۱۵خرداد، اعتراضات گسترده ای در قم، تهران، ورامین، مشهد و شیراز برگزار شد که با شعارهایی بر ضد شاه و در طرفداری از امام همراه بود. مأموران نظامی که در نقاط مرکزی و حساس شهرهای قم و تهران مستقر بودند به روی تظاهرکنندگان آتش گشودند. مردم نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند.
نتایج و دستاوردهای انقلاب اسلامی: هر باغی محصولاتی دارد. شهدای انقلاب اسلامی که با خون خویش نهال اسلام و انقلاب را آبیاری کردند،
آثار و محصولات ارزنده ای را به ارمغان آوردند. در این راه مبارزانی خستگی ناپذیر با الهام از فرهنگ عاشورایی، پایه های استقرار نظام جمهوری اسلامی را بنا نهادند.
فعالیت-۴ درس ۳ دفاعی نهم
دستاوردهای انقلاب اسلامی:
الف- تأثیر جدی بر نظریههای سیاسی
ب- تأثیر بر مسایل راهبردی جهان و از جمله فروریختن نظام دو قطبی حاکم بر جهان با ضربه های اساسی که از سوی انقلاب اسلامی بر اندیشه مارکسیسم وارد گردید.
ج- بازتاب و تأثیر جدی بر حرکتهای رهاییبخش در جهان اسلام و خارج از آن، بهگونهای که اکنون بیداری اسلامی را میتوان به عنوانی یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی مورد مطالعه قرار داد. با انقلاب اسلامی جریان مقاومت اسلامی در منطقه در برابر رژیم صهیونیستی پدید آمد و در کوتاهترین زمان از جریان سازش پیشی گرفت. جنگهای ۳۳ روزه، ۲۲ روزه و ۸ روزه معادلات صهیونیستها را برهم ریخت و بحران سوریه نتوانست جبهه مقاومت را فرو ریزد.
د- ایجاد و تقویت روح مبارزه، مقاومت و ایستادگی در ملتها برای مبازه با آمریکا
ه- معرفی اسلام ناب به عنوان یک مکتب تعالیبخش و تمدنساز
و- تبدیل ایران به یک قدرت منطقهای و فرامنطقهای تاثیرگذار
جواب فعالیت های درس ۳ دفاعی نهم
فعالیت-۵ درس ۳ دفاعی نهم
باجست وجو در آثار امام خمینی )ره( ازجمله صحیفه نور، برخی از نصایح ، انتظارات و توصیه های ایشان به نوجوانان را انتخاب کرده و در کلاس قرائت کنید.
جوانيها و عيش و نوشهاي آن بسيار زودگذر است كه من خود همه مراحلش را طي كردم و اكنون با عذاب جهنمي آن دست به گريبانم و شيطان دروني دست از جانم بر نميدارد تا – پناه به خداي تعالي – آخر ضربه را بزند، ولي يأس از رحمت واسعه خداوند خود از كبائر عظيم است و خدا نكند كه معصيت كاري مبتلاي به آن شود.
نمونه سوالات متن :
مفهوم انقلاب اسلامی را بنویسید؟*
انقلاب اسلامی ایران ، به معنی قیام و اراده مردم مسلمان و با ایمان ما برای سرنگونی حکومت ستم شاهی و برقراری حق و عدالت براساس مکتب انسان ساز اسلام است.
2- چند شعار از دوران شکوهمند پیروزی انقلاب اسلامی را بنویسید؟
« استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی »
« خمینی خمینی ـ تو وارث حسینی »
«نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی»، « اللهاکبر، خمینی رهبر»
3- انقلاب اسلامی در حقیقت ریشه درچه چیزی دارد؟
ریشه در اعتقاد مردم به اسلام و پیروی آن ها از پیامبر اسلام ( ص) و ائمه اطهار دارد.
4-پیامبران و امامان مردم را به چه دعوت می کردند و و ازچه باز می داشتند؟
همه پیامبران و امامان ما که از طرف خدا و رسولش انتخاب می شدند مردم به یکتا پرستی ، صلح و دوستی ، صداقت و دانایی دعوت می کردند و از ظلم و ستم و شرک و نادانی باز می داشتند.
5- پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) مردم را به چه دعوت می کرد؟
مردم را به پرستش خدای یگانه و مبارزه با شرک و بت پرستی دعوت می کرد.
6-چرا مردم با ایمان میهن ما، رفتار و گفتار رسول خدا (ص)و تمامی امامان را الگو و سرمشق خود قرار می دهند؟
زیرا سعادت دنیا و آخرت خود را در دوستی پیامبر(ص) و اهل بیت آن حضرت می دانند.
7- دلایل قیام و مبارزه امام خمینی (ره) و مردم ایران با حکومت فاسد پهلوی (شاه) را بیان کنید؟*
الف)زیر پا گذاشتن قوانین و احکام اسلام مثل بی حجابی ، فساد و...
ب) وابستگی به بیگانگان
ج) روحیۀ خودکامگی و استبداد پهلوی
د) فکرتشیع که مخالف با طاغوت و ظلم بود
8-قیام بزرگ مردم با ایمان و غیور ایران به رهبری امام خمینی(ره) از چه سالی شروع شد و چند سال به طول انجامید؟*
از سال 1342 شروع شد و پس از 15 سال بسیار گسترده شد . و سر انجام در 22 بهمن 1357 به پیروزی رسید.
9- نتایج و دستاوردهای انقلاب اسلامی را بیان کنید؟*
الف) اجرای دستورات اسلامی و برقراری نظام جمهوری اسلامی
ب) شکستن ابهت پوشالی ابرقدرتها
ج )صف آرایی در برابر نمایش قدرت آمریکا
د)انتقال وحشت از دل مظلومان به دل مستکبران
ه)الگوسازی برای ملتهای مستضعف
و ) روی کارآمدن مسئولانی مردمی
10- امام راحل(ره)چه چیزی مهم تر از پیروزی انقلاب اسلامی است؟
حفظ و دفاع از انقلاب اسلامی مهم تر از پیروزی است.
11- چند نمونه از توطئه های دشمنان این نظام را بنویسید؟*
الف)کودتا
ب) جنگ تحمیلی 8 ساله
ج) تهاجم فرهنگی
د) تحریم های اقتصادی
12- رمز پیروزی انقلاب اسلامی در چیست؟*
راه حفظ و ادامه انقلاب ما ، «ایمان به خدا ، وحدت مردم و پیروی از رهبری» است که در پرتو بصیرت و هوشاری حاصل می شود.
13- خداوند در آیه 5 از سوره قصص ، در قرآن کریم به بنده های خود چه وعده داده است؟*
« و ما اراده کردیم تا بر مستضعفان روی زمین منت نهاده و آنان را پیشوایان مردم گردانیم و وارثان زمین کنیم».
14- چگونه ما دانش آموزان می توانیم زمینه ظهور امام زمان (عج) را فراهم سازیم؟
با اعتقاد به قرآن کریم ، با استفاده از تفکر و تعقل ، کسب علم و دانش و با اخلاق نیکو و عمل صالح ، زمینه ساز ظهور امام زمان (عج) باشیم.
سوالات جاخالی
1- ملّت ما درسعزت وآزادگی را از مکتب امام حسین (ع) و قیام عاشورا آموخته اند.
2- شهدای انقلاب اسلامی که با خون خویش نهال اسلام و انقلاب را آبیاری کردند، آثار و محصولات ارزنده ای به ارمغان آوردند.
3- مبارزان خستگی ناپذیر با الهام از فرهنگ عاشورایی ، پایه های استقرار نظام جمهوری اسلامی را بنا نهادند.
4- ریشه ها و پایه های انقلاب اسلامی مردم ایران در اعتقادآنها به مکتب انسان ساز اسلام و الگو قرار دادن پیامبر اعظم (ص) و امامان (ع) قرار دارد.
5-مردم ایران در12 فروردین 1358با رأی قاطع 98/2 درصدی خود به جمهوری اسلامی ایران رسمیت بخشیدند.*
6- در حال حاضر خطرناک ترین روش دشمن تهاجم فرهنگی است.*
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی در زمان دفاع مقدس فرمودند: >>امروز ما در حال دفاع هستیم و دفاع از کشور یکی از عبادات بزرگ است
در بخش تهدید ماجرا از این قرار بود که دو قلاده گرگ گوسفندان یک روستا را تهدید کرده بود. اگر دامداران و مردم روستا اقدامات بازدارنده ای را مثل تعقیب و ترساندن گرگ ها، نگهبانی شبانه روزی از گلهّٔ گوسفندان و … انجام دهند، تهدید دفع می شود و خطر از بین می رود اما اگر دامداران به گزارش های سیّدحسن و مشهدی بهادر توجه نکنند و تهدید و خطر پیش رو را جدّی نگیرند یا خطر و تهدید را به طور کلّی انکار کنند، چه اتفاقاتی رخ می دهد؟
پاسخ:گرگ به گله حمله میکند و آن ها دام های خود را از دست میدهند و خسارت مالی میبینند
اگر گروه های سیار مرزبانی در مرزهای آبی کشور پهناور ما برای خدمت و نگهبانی از مرزها آماده نباشند، چه خطراتی کشور را تهدید می کند؟
پاسخ:کشور های بیگانه به خود اجازه ی حمله و دست درازی به کشور ما را میدهند و امنیت مرز ها از بین خواهد رفت
تهاجم به چه معنی است؟
تهاجم به معنای شبیخون هجوم و حمله یک کشور به کشوری دیگر به منظور اشغال و سلطه بر سرزمین است
جواب فعالیت 1 درس ۲ دفاعی نهم
به روش گروهی درباره موضوعات زیر بحث کنید و نتیجه را در جدول مربوطه یادداشت کنید
نمونه هایی از آمادگی اعتقادی روحی و معنوی:
الف-شرکت در مجالس مذهبی ب- بالا بردن علم و معرفت و به موقع تصیم مناسب را اتخاذ نمایید ج-در همه کارها بر خداوند توکل نماییم د – بالا بردن روحیه رزمندگان از طریق مداحی
نمونه هایی از آمادگی نظامی، سیاسی، اقتصادی:
۱- ساختن وسایل نظامی جدید و کارآمد
۲-استفاده از رزمایش های مختلف در خاک و هوا و آب
۳-خودکفایی در زمینه های مختلف اقتصادی
۴-آشنایی با مسایل روز دنیا
تهاجم ممکن است به دو شکل نظامی و فرهنگی انجام شود
فعالیت 2
در گروه های خود بحث کنید که به چه دلایلی ممکن است بین دو کشور جنگ صورت بگیرد؟
بدست آوردن منافع مادی
کشور گشایی کشور ها از نظر جغرافیایی
زیر سلطه بردن کشور ها
از بین بردن حکومت ها
فعالیت 3
با مشورت گرفتن از معلم خود برخی از نمونه های دفاع از ارزش های معنوی را فهرست کنید و بنویسد
برگزاری نماز جماعت
شرکت در نماز جماعت
برگزاری مراسم های عزا داری در ماه محرم و صفر
برگزاری یاد واره ی شهدا
راه اندازی سایت ها و مجله های مذهبی
چند نمونه از دفاع و پیروزی گروه ها و کشورهای کوچک تر در مقابل قدرت های بزرگ تر را به صورت گزارشی مستند به کلاس ارائه نمایید
کشور ما ایران در مقابل استکبار جهانی و قدرت های بزرگ ۸ سال جنگید و به پیروزی رسید
کشور لبنان در مقابل صهیونیست ها در جنگ های مختلف به پیروزی رسید
فعالیت 4)
دو نمونه از مبارزات دفاعی مردم غیرتمند میهن ما در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی؟
تحریم تنباکو
قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲
ملی شدن صنعت نفت
فعالیت ) ۵
همان گونه که می دانید دفاع در برابر تهاجم بیگانگان آثار و نتایج فراوانی دارد.
چند نمونه از این آثار را در جدول زیر اضافه کنید
حفظ سرزمین و حراست از ارزش های جامعه
سربلندی مردم و حفظ اعتبار کشور در مقابل جهانيان
پيش گيری از طمع و تجاوز ساير کشورها
جلوگيری از ظلم و فساد تجاوزگران
جلوگيری از ايجاد نا امنی در جامعه
دفاع جزئی از هویت یک ملت زنده است هرملتی که نتواند از خود دفاع بکند زنده نیست.
هرملتی هم که به فکر دفاع از خود نباشد و خود را آماده دفاع نکند، در واقع زنده نیست.
هر ملتی هم که اهمیت دفاع را درک نکند به یک معنا زنده نیست
سوالات از متن درس دوم امادگی دفاعی نهم :
1- امام خمینی (ره) در زمان دفاع مردم از دین و سرزمینشان چه فرمودند؟
«امروز ما در حال دفاع هستیم و دفاع از کشور یکی از عبادات بزرگ است.»
2- اگر مرزبانان آبی در مرزهای آبی کشور پهناور ما آماده نباشند ، چه خطراتی کشور را تهدید می کند؟
الف- دشمن به راحتی به مرزهای آبی نفوذ می کند
ب-قاچاق کالا و سوخت به آسانی صورت می گیرد
ج- شهر های ساحلی در معرض تهدید قرار می گیرند.
د: اطلاعی از نیروهای خارجی نزدیک مرز به دست نمی آیدو نمی توان به موقع تصمیم مناسبی اتخاذ نمود..
3- تهاجم به چه معناست؟*
به معنای شبیخون ، هجوم و حمله یک کشور به کشوری دیگر به منظور اشغال و سلطه بر سرزمین است.
4- معمولاً قبل از تهاجم ،کشور تهدید کننده چه کاری انجام می دهد؟و چه زمانی تهاجم صورت می گیرد ؟
با ایجاد ترس ، میزان توان و آمادگی دفاعی آن کشور را آزمایش می کند.اگر این کشور در آمادگی کامل نبود ، آن وقت تهاجم آغاز می شود.
5-معمولاً دشمن قبل از تهاجم چه کاری انجام می دهد؟
تحریم
6- آمادگی دفاعی چیست؟*
به هرگونه آمادگی در مقابل شبیخون ، هجوم و حمله دشمن به کشور (تهاجم دشمن ) آمادگی دفاعی گفته می شود.
7-نمونه هایی از آمادگی اعتقادی ، روحی و روانی را بنویسید؟
الف-شرکت در مجالس مذهبی
ب- بالا بردن علم و معرفت و به موقع تصیم مناسب را اتخاذ نمایید
ج-در همه کارها بر خداوند توکل نماییم
8- نمونه هایی از آمادگی نظامی ، سیاسی و اقصادی را بنویسید؟
الف- ساختن وسایل نظامی جدید و کارآمد
ب-استفاده از رزمایش های مختلف در خاک و هوا و آب
ج-خودکفایی در زمینه های مختلف اقتصادی
د-آشنایی با مسایل روز دنیا
9- تهاجم به چند شکل انجام می شود آنها را نام ببررید؟*
1- نظامی(سخت) 2- فرهنگی
10- تهاجم نظامی چگونه است ؟با مثال.*
دشمن با ابزارهای مادی مانند: هواپیما ، تانک و سرباز به قصد اشغال یک کشور اقدام به حمله نظامی می کند.
مانند: تهاجم رژیم بعثی عراق به ایران(1367-1359)
11-در تهاجم فرهنگی چه کاری صورت می گیرد؟
دشمن با ابزار های غیرنظامی دست به حمله می زند . ابزار دشمن در این شکل از تهاجم ، ابزار و وسایل فرهنگی است.
12- تفاوت تهاجم نظامی و تهاجم فرهنگی چیست؟چهار مورد*
الف)هدف از تهاجم نظامی، اشغال سرزمین و خاک است ولی هدف در تهاجم فرهنگی ، اشغال ذهن و اعتقادات و تغییر ارزش ها و باورهای دینی مردم است
ب)در تهاجم نظامی از ابزار توپ ، موشک و... استفاده می شود ولی در تهاجم فرهنگی از امواج ماهواره ای و سایر رسانه ها استفاده می شود.
ج)زمان تهاجم نظامی معمولاً کوتاه مدت است ولی در تهاجم فرهنگی تدریجی ، بلند مدت و نامحدود است.
د)در تهاجم نظامی تلفات انسانی و زیان های اقتصادی زیاد است ولی در تهاجم فرهنگی فساد اخلاقی و شیوع مواد مخدرو... زیاد است.
13- کدامیک از تهاجم ها خطرناک تر است؟
تهاجم فرهنگی
14-چه زمانی جنگ اتفاق می افتد؟
زمانی که تهاجم نظامی یا تهاجم سخت یک کشور علیه کشور دیگر صورت بگیرد.
15-جنگ را تعریف کنید؟*
نبرد خشن و مسلحانه ای است که بین دو یا چند اجتماع مستقل اتفاق می افتد.
16-دلیل جنگ های اوّلیّه چه بود؟ و عمدتاً برای چه می جنگیدند؟
در ابتدا جنگ ها دلایل ساده و مشخصی داشت و عمدتاً دو طرف برای به دست آوردن غنایم ، قدرت نمایی و مقابله به مثل (تلافی کردن حملات قبلی ) با یکدیگر می جنگیدند.
17- دلايل شروع جنگ های بزرگ در طول تاريخ را بنویسید.
الف -طمع به خاک کشور ديگر و رسيدن به منافع مادی؛
ب- تحت تسلط قرار دادن کشورهای ديگر؛
ج- اختلافات مرزی و منطقه ای؛
د- اختلافات سياسی، قومی، مذهبی و …؛
ه- روحيه خودخواهی و قدرت طلبی حاکمان.
18- در جنگ چه اتفاقاتی می افتدکه اکثریت انسان ها با آن مخالفند؟
جنگ امر خوشایندی نیست و عموم انسان های عاقل آن را دوست ندارند و مخالف وقوع جنگ هستند، زیرا می دانند افراد زیادی در جنگ کشته می شوند و آسیب های فراوانی به امکانات و ثروت های مادی و معنوی هر دو طرف وارد می شود.
19- دفاع از سرزمین و اعتقادات باعث چه می شود؟*
زمینه بروز دلاوری در جوانان را فراهم می سازد و باعث گسترش اخلاق جوانمردانه ، تقویت روحیه سلحشوری و از خود گذشتگی مردم می شود.
20-معمولاً چه افرادی در جنگ تبدیل به قهرمان ملت خود می شوند؟
بهترین و با انگیزه ترین افراد از سرزمینشان تا پای جان دفاع می کنند و تبدیل به قهرمانان ملت خود می شوند.
21- چگونه عزت و سربلندی و رسیدن به کمال به دست می آید؟
با مقاومت در برابر تجاوز گران
22- قرآن کریم در مورد اهمیّت دفاع چه می فرماید؟(آیه 40، سوره حج )*
اگر خداوند بعضی از مردم را به وسیله بعضی دیگر دفع نمی کرد صومعه ها ، کلیساها ، کنسیه ها و مساجدی که نام خدا در آن ها بسیار برده می شود ، ویران می شد.
23- دفاع چیست؟ *
به مجموعه اقداماتی گفته می شود که انسان برای حفظ و حراست از حیات ، اعتقادات ، سرزمین و ...خود در برابر خطراتی که او را تهدید می کند ، انجام می دهد.
24-چگونه انسان مسلمان نوع و شیوه دفاع خود در برابر تهدیدات را انتخاب می کند؟*
متناسب با شرایط زمانی ، مکانی و چگونگی خطر و ... انتخاب می کند. و علاوه بر دفاع از جسم ، جان و امور مادی ، از امور معنوی دفاع می کند.
25-ملت ها برچه اساس در مقابل تهاجم بيگانگان ايستادگی و مقاومت می کنند؟
هرملتی براساس فطرت ذاتی خود و با بهره مندی از تفکر و اراده خويش در مقابل تهاجم بيگانگان ايستادگی و مقاومت می کنند.
26- خداوند در آیه 249 از سوره بقره چه می فرماید؟*
«چه بسا گروه اندک که بر گروهی بسیار به اذن خدا پیروز شدند.»
27- چند نمونه از دفاع و پيروزی گروه ها و کشورهای کوچک تر در مقابل قدرت های بزرگ تر را بیان کنید.
الف) ویتنام در مقابل آمریکا
ب) امام خمینی (ره) در برابر شاه
ج) حزب ا... لبنان در مقابل اسرائیل
28- چند نمونه ازآثار و نتايج دفاع دربرابرتهاجم بيگانگان را بنویسید.
١ - حفظ سرزمين و حراست از ارزش های جامعه؛
٢ - سربلندی مردم و حفظ اعتبار کشور در مقابل جهانيان؛
٣ - پيش گيری از طمع و تجاوز ساير کشورها؛
٤ - جلوگيری از ظلم و فساد تجاوزگران؛
٥ - جلوگيری از ايجاد ناامنی در جامعه.
29-ادامه حيات هرملتی به چه چیزی بستگی دارد؟
به توانايی و اراده آن ملت در دفاع از کشورشان بستگی دارد.
30- در تهاجم وحشيانه صدام به ايران اسلامی، مردم ایران چرا از کشور دفاع کردند؟
مردم ایران به پاخاستند و قهرمانانه از سرزمين، شرف، ناموس، اعتقادات و… خود دفاع کردند و تجاوزگران را با ذلت و خواری به بيرون راندند.
31-سوالات جاخالی
گاهی دشمن بدون تهدید تهاجم را شروع می کند.
تهاجم ممکن است به دو شکل نظامیو فرهنگیانجام شود.
تهاجم فرهنگی از جهات مختلف خطرناکتراز تهاجمنظامی است.
تهاجمنظامییا تهاجم سخت یک کشورعلیه کشور دیگر منجر به جنگمی شود.
برای وقوع جنگ های بزرگ در طول تاریخ دلایل فراوانی وجود دارد.
دفاع از سرزمين و اعتقادات زمينه بروز دلاوری جوانان را فراهم می سازد.
هر ملتی بر اساس فطرت ذاتی خود و با بهره مندی از تفکر و ارداه خویش در مقابل تهاجم بیگانگان ایستادگی و مقاومت می کنند.*
حفظعزتوسربلندی و رسیدن به کمال بدونمقاومت در برابر تجاوزگرانبه دست نمی آید.
انسان مسلمان نوعو شیوهدفاع خود در برابر تهدیدات را، متناسب با شرایط زمانی، مکانیو چگونگیخطرو ... انتخاب می کند.*
پاسخ فعالیت های درس 1 آمادگی دفاعی نهم امنیت و تهدید
جواب فعالیت های درس ۱ (یک ) دفاعی نهم ——————————————– فعالیت شماره ۱ درس ۱ دفاعی نهم: با اعضای گروه خود بحث کنید که چرا انسان های نخستین غارها را به عنوان اولین محل زندگی خود انتخاب کردند؟ همچنین نتیجه گیری و یادداشت کنید
چند نفر از بچه ها را پلیس مدرسه بگذاریم – گزاشتن نگهبان برای درب ورودی مدرسه-عدم استفاده از موادی که قابلیت اشتعال دارند-روی شیشه های بزرگ برچسب بزنیم و ….
_اگر پلیس راهنمایی و رانندگی و پلیس انتظامی یا کلانتری ها در جامعه حضور نداشته باشند یا نیروهای مسلح کشور از مرزهای آبی، خشکی و هوایی کشور مراقبت نکنند چه اتفاقی می افتد؟
پاسخ ( جواب):
باعث هرج و مرج در جامعه میشود و مقررات راهنمایی و رانندگی رعایت نمیشوند- دشمنان به فکر تجاوز به کشور ما می افتند و امنیت کشور از بین می رود
——————————————–
جواب فعالیت های درس ۱ دفاعی نهم
فعالیت شماره ۲ درس ۱ دفاعی نهم:
اگر در کشور امنیت برقرار باشد این امنیت چه آثار مثبتی در پی خواهد داشت؟
امنیت موجب برقراري آرامش مردم و پیشرفت اقتصادي کشور می شود و همچنین باعث افزایش قدرت نظامی در برابر دشمنان نیز می شود
تعریف ساده ی امنیت؟
ساده ترین تعریف امنیت چیست ؟
پاسخ (جواب): امنیت یعنی دور بودن از خطراتی که جان مال عقاید و ارزش های ما را تهدید میکند
در ساده ترین تعریف، تهدید یعنی خطرات و عواملی که امنیت ما و کشور را از بین ببرد.امنیت یعنی دور بودن از خطراتی که علیه منافع مادي (جان، مال، سرزمین و … )و ارزش هاي معنوي (دین، فرهنگ، اعتقادات و …) ما وجود دارد.
ابعاد امنیت: امنیت ملی- امنیت سیاسی – امنیت اقتصادی-نظامی -سیاسی و فرهنگی-زیست محیطی
_سیدحسن یکی از دامداران روستای احمدآباد است. او امروز که گوسفندان را به کوه برده بود، با دوربین شکاری خود، دو قلّده گرگ درّنده را در ارتفاعات حوالی روستا دیده است. او غروب برای سایر دامداران توضیح می دهد که گرگ ها جثهٔ بزرگی داشتند و از راه دور گلهّ های گوسفند روستا را زیرنظر داشتند. مشهدی بهادر می گوید: برادر همسر من از روستای مجاور تماس گرفته که دیشب گرگ به گوسفندان آنها حمله کرده و تعدادی از گوسفندان را دریده است! به نظر شما اقدامات دامداران و اهالی روستا چه خواهد بود؟ چند مورد را برشمرید.
تعداد بیشتری سگ برای نگهبانی قرار میدهتد هم چنین در آغل و طویله را قفل میکنند و افرادی را برای نگهبانی مستقر میکنند ————————————————- جواب فعالیت درس ۱ دفاعی نهم جواب فعالیت ۳ درس ۱ دفاعی نهم: در گذشته های دور چه خطراتی جامعه را تهدید می کرده است؟
پاسخ (جواب) :قحطی – خشک سالی – حمله حیوانات وحشی – سرما و گرمای زیاد – حمله سایر قبایل
سایر سوالات درس یک دفاعی نهم :
اگر گروه هاي مرزبانی دریایی از مرزهاي آبی نگهبانی نکنند، چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد؟
پاسخ :
ممکن است دشمن از راه دریا به خاك ما تجاوز کند یا دزدان دریایی امنیت کشتی هاي تجاري ما را به خطر بیاندازند . نقش مرزبانان در تأمین امنیت کشور را برشمرید.
۱- کنترل عبور و مرور از مرز ( تسهیل عبور و مرور مجاز و مانع رفت و آمد غیر مجاز ) ۲- جلوگیري از انتقال کالاهاي غیر مجاز ۳- حراست از مرزهاي کشور در مقابل تجاوز خارجی ۴- جمع آوري اطلاعات از وضع نیروهاي خارجی و ارائه آن به مرکز کشور ۵- کمک به مرزنشینان براي بهبود وضع زندگی شان
امروزه چه خطراتی جامعه و کشور ما را تهدید می کند؟ تحریم اقتصادي- تهاجم فرهنگی- تهاجم نظامی- اعتیاد و … «تهدید» از چند جنبه قابل مطالعه است ؟ برخی از تهدیدات طبیعی هستند، مانند زلزله، سیل، توفان و … و برخی منشأ انسانی دارند که خود دو نوع است : تهدید سخت و تهدید نرم تهدید هاي انسانی چند نوع هستند ؟ ۱- تهدید سخت ۲- تهدید نرم تهدید سخت چیست ؟ اگر کشوري ، کشور دیگر را تهدید به حمله ي نظامی کند ، تهدید از نوع سخت است . تهدید نرم چیست ؟ اگر ارزش ها ، باور ها و اعتقادات یک جامعه هدف قرار بگیرند ، تهدید از نوع نرم است . هدف تهدید نرم چیست ؟ تهدیدات نرم با این هدف صورت می گیرند که یک ملت از ارزش هاي خود دست بردارد و به ارزش هاي دیگران تمایل پیدا کند . چرا تهدید در مقابل امنیت قرار دارد ؟ زیرا هدف تهدید از بین بردن امنیت است.
نمونه اي از تهدید کشورهاي استعمارگر را نام ببرید ?
نظام سلطه گر آمریکا که براي جلوگیري از فعالیت هاي صلح آمیز هسته اd کشور ما را به حمله نظامی، تحریم اقتصادي و … تهدید می کند.
نمونه سوالات و پاسخ درس اول آمادگی دفاعی نهم :
1-حدیثی از پیامبر اکرم (ص) درباره امنیت بیان نمایید؟
" نعمتان مجهولتان ،الصحه و الامان " دو نعمت که قدرشان شناخته نمی شود ، سلامتی و امنیت است .
2- از نظر مقام معظم رهبری امنیت در جامعه موجب چه پیشرفت هایی می گردد؟
امنیت برای یک ملت جزو اساسی ترین نیازهاست ، اگر امنیت باشد ، پیشرفت به وجود می آید ، علم رشد می کند ، اقتصاد شکوفایی پیدا می کند و سازندگی در جامعه ایجاد می شود.
3-یکی از مهمترین نیازهای فطری و ضروری انسان چیسـت ؟
امنیت
4- یکی از مهمترین دلایلی که باعث پیدایش شهرها شده چیست ؟
نیاز مشترک انسانها به امنیت
5-چرا انسان هاي نخستین ، غارها را به عنوان اولین محل زندگی خود انتخاب کردند ؟
براي در امان ماندن از خطرات طبیعی و سرما و گرما
6- چرا در گذشته مردم یک روستا یا یک شهر در قلعه اي بزرگ زندگی می کردند ؟ چرا آنان اطراف شهر خود دیوار (برج و بارو) می کشیدند؟
براي دفاع از خود در مقابل دشمنان
7-الف) اگر پلیس راهنمایی و رانندگی و پلیس انتظامی یا کلانتري ها در جامعه حضور نداشته باشند ، چه اتفاقاتی راپیش بینی می کنید؟
مقررات راهنمایی و رانندگی رعایت نمی شود و باعث ایجاد ترافیک می شود
باعث هرج و مرج واختلاف در بین مردم می شود .
ب) اگر روزي نیروهاي مسلح کشور از مرزهاي آبی، خشکی و هوایی کشورمان مراقبت نکنند ! چه اتفاقاتی را پیش بینی می کنید ؟
دشمنان به فکر تجاوز به کشور ما می افتند و امنیت کشور ما از بین می رود .
8- ساده ترین تعریف امنیت چیست ؟(امنیت را تعریف کنید؟)
امنیت یعنی دور بودن از خطراتی که علیه منافع مادي (جان، مال، سرزمین و ... )و ارزش هاي معنوي (دین، فرهنگ، اعتقادات و ...) ما وجود دارد.
9- اگر در کشور امنیت برقرار باشد، چه آثار مثبتی درپی خواهد داشت؟
امنیت موجب برقراري آرامش مردم وپیشرفت اقتصادي کشور می شود .و همچنین باعث افزایش قدرت نظامی در برابر دشمنان نیز می شود .
10- ساده ترین تعریف «تهدید» چیست ؟(تهدید چیست؟)
تهدید یعنی خطرات و عواملی که امنیت ما و کشور را از بین ببرد .
11-در گذشته هاي دور چه خطراتی جامعه را تهدید می کرده است؟
قحطی - خشک سالی
حمله حیوانات وحشی -سرما و گرماي بیش از حد
حمله قبایل وحشی و ...
12- اگر گروه هاي سیار مرزبانی دریایی از مرزهاي آبی نگهبانی نکنند، چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد؟
ممکن است دشمن از راه دریا به خاك ما تجاوز کند یا دزدان دریایی امنیت کشتی هاي تجاري ما را به خطر بیاندازند .
13- نقش مرزبانان در تأمین امنیت کشور را برشمرید.
1- کنترل عبور و مرور از مرز ( تسهیل عبور و مرور مجاز و مانع رفت و آمد غیر مجاز )
2- جلوگیري از انتقال کالاهاي غیر مجاز
3- حراست از مرزهاي کشور در مقابل تجاوز خارجی
4- کمک به مرزنشینان براي بهبود وضع زندگی شان
١4 - امروزه چه خطراتی جامعه و کشور ما را تهدید می کند؟ *
چون آن ها می گفتند که می خواهند با ظلم و ستم مبارزه کنند و انتقام خون امام حسین(ع) و یارانش را بگیرند.
اما پس از مدتی، خاندان بنی عباس هم ستمگری را آغاز کردند و به دستورات اسلام توجهی نداشتند. در این دوره نیز امامان شیعه و پیروان آن ها را مورد اذیت و آزار قرار دادند.
توضیحات کامل :
زمانی که دستگاه خلافت عبّاسی دریافت اعزام لشکر از مرکز خلافت و گماشتن فرمانروایان غیر بومی در تأمین اهداف مورد نظر کارایی ندارد سیاست تأیید محافل متنفّذ ایرانی را در پیش گرفت تا از این طریق نهضتهای ضد عبّاسی را سرکوب نموده، جریان انتقال ثروت به بغداد را نیز تضمین نماید. طاهریان از جمله دهقانان و اعیان ایرانی بودند که در اوایل قرن سوم هجری با توجه به ملاحظات دو سویه خود و عبّاسیان قدرت را در شرق ایران به دست گرفتند. پیوستگیهای طاهریان با عبّاسیان آنقدر زیاد بود که برخی از مورّخان به هنگام بیان تاریخ آنان، به طور جداگانه به طاهریان به عنوان سلسلهای مستقل نپرداخته و اخبار آنان را در ضمن تاریخ عبّاسیان گزارش کردهاند. چون طاهریان هیچگاه به فکر تأسیس حکومتی ملی و ایرانی جدای از عباسیان نبودند، فقط حکومت را در خاندان خود موروثی کرده و در امور داخلی رویهای مستقل در پیش گرفتند. طاهربن حسین، مؤسس حکومت طاهریان که از سران نظامی خراسان بود، به عنوان فرمانده سپاه مأمون به جنگ با امین فرستاده شد. وی در شوال ۱۹۵ ق در دشت ری سپاه امین را به فرماندهی علی بن عیسی بن ماهان به سختی شکست داد. در این میان، علویان نیز تلاش میکردند از طاهر بهرهبرداری نمایند و او را قانع کنند که با آنها همراهی نماید; ولی طاهر به علت دوستی با عبّاسیان این کار را نپذیرفت. بنابراین، طاهر در پیروزی مأمون بر امین نقش مهمی داشت و این موضوع میتوانست در قدرتگیری طاهر مؤثر باشد. هرچند که ارتباط دوستانه طاهر و احمدبن ابی خالد (وزیر مأمون) باعث شد تا وزیر، مأمون را مجاب نماید که طاهر را به ولایت خراسان انتخاب نماید،۸ولی تهدید امنیت خراسان توسط خوارج نیز در انتخاب طاهر به عنوان عامل منطقه خراسان مؤثر بود، تا هم خدمات او را پاداش داده باشد و هم قاتل برادر را از پیش چشم خود دور نماید.
تشبیه (در هر دو مصراع) - تشخیص (دهان چشمه) - کنایه (تیر بر هدف رفتن کنایه از مستقیم و با سرعت) - جناس ناهمسان (صدف و هدف) - تناسب (تیر و هدف)
2- با توجّه به شعر نیما، «چشمه نماد» چه کسانی است؟
انسانهای مغرور و خودبین
3- آمیختن دو یا چند حس، در کلام را «حس آمیزی» میگویند؛ مانند: «از صدای سـخن عشـق ندیدم خوشـتر» ؛ به جای «شـنیدن سخن» ، «دیدن سخن» آمده است.
* نمونهای کاربرد این آرایۀ ادبی را در سرودۀ نیما بیابید.
شیرین سخنی (به دلیل آمیختگی دو حس چشایی و شنیداری) شاعر به جای شنیدن سخن از چشیدن سخن استفاده کرده است.
۴- هر واژه، یک معنای اصلی و یک یا چند معنای غیر اصلی دارد؛ ه معنای اصلی واژه، معنای حقیقی و به معنای غیر اصلی آن، معنای مجازی میگویند. کلمهای که در معنای غیر حقیقی به کار رفته باشد، «مجاز» نامیده میشود مثال:
همان طور که می دانید، «گوش» اندام شنوایی است و در این معنا، «حقیقت» است و نمیتواند در پسِ دیوار بیاید؛ شاعر در بیت اوّل، به مفهوم مجازی «گوش ،»یعنی؛ «انسانِ سخن چین» تأکید دارد. اکنون به بیت دوم توجّه نمایید.
«سرو»، در لغت، نام گونهای درخت است، ولی شاعر، آن را در معنای دیگری به کاربرده است ،یعنی؛ «سرو» در اینجا، «مَجاز» است.
در شعر این درس دو نمونه مَجاز بیابید و مفهوم هر یک را بنویسید.
قلمرو فکری (صفحهٔ ۱۵ کتاب درسی)
1- پس از رسیدن به دریا، چه تغییری در نگرش و نحوهٔ تفّکر «چشمه» ایجاد شد؟
به کوچکی و حقارت خود پی برد و از غرور و خودبینی دست برداشت و محو عظمت و بزرگی دریا شد.
2- معنای بیت زیر را به نثر روان بنویسید.
نعره بر آورده، فلک کرده کر
دیده سیه کرده، شده زَهره در
دریایی که خروشش گوش همه را کر کرده بود، چشمان ترسناک و هراس انگیز داشت.
3- سرودۀ زیر از سعدی است، محتوای آن را با شعر نیما مقایسه کنید.
یکی قطره باران ز ابری چکید
خجل شد چو پهنای دریا بدید
که جایی که دریاست من کیستم؟
گر او هست حقّا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید
صدف در کنارش به جان پرورید
بلندی از آن یافت کو پست شد
در نیستی کوفت تا هست شد
تأکید هر دو سروده بر فروتنی و تواضع و نیز پرهیز از غرور و خودبینی است. چشمهای که در شعر نیما مغرور و متکبراست و همه کس را به چشم حقارت میبیند با دیدن عظمت دریا سکوت اختیار میکند اما قطره باران در شعر سعدی متواضع و فروتن است و این تواضع سبب میشود که او با ارزش شود.
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
مرگ که شامل همهی انسانها میشود روزی نصیب شما هم خواهد شد.
آرایه: مجاز (خاص و عام از همۀ مردم) - مراعات نظیر (حلق، دهان) - تضاد (خاص، عام) - تلمیح (به کُل نفسٍ ذائقه الموت) چون دادِ عادلان به جهان در، بقا نکرد
بیداد ظالمان شما نیز بگذرد
زمانیکه عدالت انسانهای عادل در جهان پایدار نماند، پس مطمئن باشید که ستم شما ظالمان نیز از بین خواهد رفت.
آرایه: تضاد (داد و بیداد، عادلان و ظالمان)
در مملکت چو غرّشِ شیران گذشت و رفت
این عوعوِ سگانِ شما نیز بگذرد
در سرزمینی که نعرۀ انسانهای شیر صفت و جوانمرد گذشته، ناجوانمردی و سگ صفتی انسانهای پست هم از بین خواهد رفت.
آرایه: استعاره (شیران: پهلوان، سگان: ناجوانمردان) بادی که در زمانه بسی شمعها بکُشت
هم بر چراغدان شما نیز بگذرد
مرگ همچون بادی است که در این روزگار چراغ زندگانی بسیاری را خاموش کرد. شما هم آسوده نباشید که سرانجام چراغ عمر شما را نیز خاموش خواهد کرد.
آرایه: استعاره (باد استعاره از مرگ، شمع استعاره از مردم، چراغدان استعاره از عمر و زندگی) - مراعات نظیر (شمع و چراغدان) زین کاروانسرای، بسی کاروان گذشت
ناچار، کاروانِ شما نیز بگذرد
این دنیا چون کاروانسرایی است که انسانهای بسیاری آمدهاند و رفته اند. کاروان زندگی شما نیز به ناچار ازین کاروانسرا عبور خواهد کرد و عمرتان به پایان خواهد رسید.
آرایه: استعاره (کاروانسرا استعاره از دنیا، کاروان استعاره از انسانها) - تکرار (کاروان) ای مُفتَخَر به طالع مسعود خویشتن
تأثیر اختران شما نیز بگذرد
ای کسانی که به بخت خوب خود افتخار میکنید آگاه باشید که ستارۀ بخت شما نیز روزی خاموش خواهد شد.
آرایه: مراعات نظیر (طالع مسعود، تأثیر اختران)
بر تیر جورتان ز تَحمّل سپر کنیم
تا سختی کمان شما نیز بگذرد
مجبوریم در برابر ظلم و ستم شما تحمل کنیم تا قدرت حکومت شما سپری شود و سرنگون شوید.
آرایه: مراعات نظیر (تیر، سپر، کمان) - تشبیه (تحمل به سپر) - استعاره (سختی کمان استعاره از قدرت)
ای تو رمه سپُرده به چوپانِ گرگْ طبع
این گرگی شبان شما نیز بگذرد
ای پادشاه ظالمی که مردم بیچاره را به والیان درنده و گرگ صفت سپردهای، این دوران ظلم و ستم شما نیز پایان خواهد یافت.
آرایه: مراعات نظیر (چوپان، رمه، شبان، گرگ) - تشبیه (چوپان گرگ طبع) - استعاره (رمه از مردم و گرگ از حاکمان و والیان)
کارگاه متــن پژوهــی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۷۰ کتاب درسی)
1- در شعری که خواندید، پنج واژۀ مهمّ املایی بیابید و بنویسید.
گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشتگفتـا تـو بندگی کـن کاو بنده پـرور آید
بادی که در زمانه بسـی شمعها بکشتهـم بـر چراغـدان شـما نیـز بگـذرد
کشتن در بیت اول به معنای «در حسرت گذاشتن» آمده است، اما در بیت دوم به معنای «خاموش کردن» به کار رفته است.
- واژههای زیر را مانند نمونه به دو شیوه جمع ببندید.
نمونه: مکان: مکانها، اماکن
* مِحنَت: محنتها - مِحَن
* دعا: دعاها - ادعیه
* خاص: خاصیتها - خواص
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۷۰ کتاب درسی)
1- قافیه و ردیف را در بیت نخست این سروده مشخّص کنید.
واژههای قافیه «جهان» و «زمان» - ردیف «شما نیز بگذرد»
2- در بیت زیر، کنایه ها را بیابید و مفهوم آنها را بنویسید.
تا سختی کمان شما نیز بگذردبر تیر جورتان ز تحمّل سپر کنیم
سپر کردن تحمل: کنایه از تحمل رنجها و سختیهاسختی کمان: کنایه از قدرت و زورگویی
3- به بیت زیر توجّه کنید:
نقش کردم رخ زیبای تو در خانۀ دلخانه ویران شد و آن نقش به دیوار بماند
در مصراع اوّل، شـاعر، «دل» را به «خانه» تشـبیه کرده اسـت؛ سپس در مصراع دوم، به سبب شـباهت آن دو بـه هـم، مشبّه (دل) حـذف کـرده و فقط مشـبّه به (خانه) را ذکر کرده اسـت تا شباهت را تا مرحلۀ یکی شدن نشان دهد؛ به این تصویر خیال انگیز، «استعاره» میگویند. در استعاره، یک تشبیه (مشبّه یا مشبّه به) ذکر نمیشود.
مثال برای حذف مشبّه به خورشید شکفت.
«خورشـید» به «گل» تشـبیه شـده است. «شـکفتن» از ویژگیهای گل است که به خورشید نسـبت داده شده است.
* توجه: استعاره، نوعی مجاز است که بر پایۀ تشبیه بنا شده است.
* در بیت پنجم، استعاره ها را مشخّص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.
* بادی که در زمانه بسی شمعها بکشت ← باد: مجاز از مرگ و نابودی است. شمع: مجاز از مردم
* تأثیر اختران شما نیز بگذرد ← اختر: مجاز از بخت و اقبال نیکوست.
* آب اجل که هست گلوگیر خاص و عام ← خاص و عام: مجاز از همه مردم
قلمرو فکری (صفحهٔ ۷۱ کتاب درسی)
1- با توجه به توضیح زیر، معنی و مفهوم بیت اوّل درس را به نثر روان بنویسید.
سیف الدّین محمّد فرغانی، در سدۀ هفتم هجری، هنگامی که شهرهای بزرگ و آباد ایران، در آتش بیداد مغولان می سوخت، این شعر را سرود. سیف در این سروده، از رفتار ظالمانۀ فرمانروایان و تاخت و تاز سپاه مغول، با بیان کوبندهای انتقاد میکند.
2- در بیت زیر، مقصود شاعر از«رمه»، «چوپان گرگ طبع» و «گرگی شبان» چیست؟
ای تو رمه سپرده به چوپانِ گرگْ طبعاین گرگی شبان شما نیز بگذرد
رمه: مردم زیر دست حکومتچوپان گرگ طبع: حاکمان ستمگر دست نشاندهگرگی شبان: دوران ظلم و ستم
3- از متن درس، برای حدیث و آیۀ زیر، نمونه بیتی مرتبط بیابید و بنویسید.
* «الدّهرُ یَومانِ یومُ لَک و یَومُ علیک». امام علی (ع)
ای مُفتَخَر به طالع مسعود خویشتن
تأثیر اختران شما نیز بگذرد
* «کلُّ نفسٍ ذائقهُ الموت». سورۀ آل عمران، آیۀ 185
آب اجل که هست گلوگیر خاص و عام
بر حلق و بر دهانِ شما نیز بگذرد
4- سرودۀ زیر، یادآور کدام بیت درس است؟
ما بارگه دادیم، این رفت ستم بر مابر قصر ستمکاران، گویی چه رسد خِذلان
خاقانی
چون دادِ عادلان به جهان در، بقا نکرد
بیداد ظالمان شما نیز بگذرد
5- در بیت زیر به کدام باور قدیمی اشاره شده است؟
ای مُفتَخَر به طالع مسعود خویشتن
تأثیر اختران شما نیز بگذرد
اینکه ستارگان در سرنوشت انسانها مؤثر بوده اند و مایۀ خوش بختی و بدبختی آنها را ستارگان رقم میزدهاند.
ر
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
به او گفتم از انسانهای عاشق راه و رسم وفاداری یاد بگیر، گفت زیبا رویان کمتر وفا دارند.
آرایه: مناظره (گفتم و گفتا)
گفتم که بر خیالت راه نظر ببندم
گفتا که شبرو است او از راه دیگر آید
گفتم که دیگر به خیالت اجازه نمیدهم که وارد ذهن من شود. او گفت خیال من مانند شب گردان، شبانه در حرکت است و دوباره از راهی پنهان به ذهن تو وارد میشود.
گفتم که بوی خوش زلف تو مرا در گمراهی انداخت. گفت اگر خوب توجه کنی همین زلف تو را هدایت میکند.
آرایه: تشخیص (مصراع اول) - متناقض نما (زلف گمراه کننده میتواند هدایتگر باشد.) گفتم خوشا هوایی کز باد خُلد خیزد
گفتا خنک نسیمی کز کوی دلبر آید
به معشوق گفتم که چه خوش هوایی است، اگر از بهشت بیاید. گفت بهترین نسیم آن است که از کوچۀ معشوق بوزد.
آرایه: مراعات نظیر (هوا، باد، نسیم) - (خنک، خوشا) - موازنه گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشت
گفتا تو بندگی کن کاو بنده پرور آید
گفتم از حسرت لبهای شیرنات جانم به لب آمد. گفت تو بندۀ مطیعی باش، چون او به زیر دستانش توجه خاصی دارد.
آرایه: استعاره (لعل) - تشخیص (هر دو مصراع) - کنایه (به آرزو کشتن) گفتم دل رحیمت، کی عزم صلح دارد
گفتا مگوی با کس تا وقت آن درآید
گفتم دل مهربان تو چه زمانی قصد دوستی با من دارد؟ گفت این راز را با کسی در میان مگذار تا موقع آن فرا برسد. گفتا زمان عشرت، دیدی که چون سرآمد
گفتا خموش حافظ، کاین غُصه هم سرآید
گفتم دیدی که چگونه زمان خوشی به پایان رسید. گفت: حافظ! چیزی نگو، زیر این غم و غصه نیز روزی تمام میشود.
آرایه: جناس (سرآمد، سرآید)
کارگاه متــن پژوهـی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۵۱ کتاب درسی)
1- در متن درس، هر واژۀ زیر، در چه معنایی به کار رفته است؟
* خُلد (بهشت)* عشرت (شادی، خوشی)* شبرو (کسی که شبانه حرکت میکند)
2- گاهی ضمیر، در جایگاه اصلی خود قرار نمیگیرد و در جای دیگر مینشیند؛ به این جابه جایی ضمیر، «پَرش» یا «جهش ضمیر» میگویند؛ مانند کاربرد ضمیر پیوستۀ «ت» در بیت زیر:
ای بی نشان محض، نشان از که جویمت؟گم گشت در تو هر دو جهان از که جویمت؟
عطّار
در شعر این درس، نمونهای از جهش ضمیر را مشخّص کنید.
در مصراع: گفتا اگر بدانی، هم اوت رهبر آید ←← هم او رهبرت میشود. ←← «ــَــ ت» در نقش مضافٌالیه آمده است.
3- با توجّه به ساختمان واژه، کلمات مناسب را از متن درس بیابید و بنویسید.
ساده
مشتق
مرکب
خیال ساده
بندگی مشتق
دلبر مرکب
صلح ساده
گفتا مشتق
گمراه مرکب
رسم ساده
خوشا مشتق
بنده پرور مرکب
قلمرو ادبی(صفحهٔ ۵۱ کتاب درسی)
1- قافیه و ردیف را در بیت آغازین و پایانی شعر حافظ مشخّص کنید.
بیت اول:ردیف →→ آیدکلمات قافیه →→ سر، بر
بیت آخر:ردیف ←← آیدکلمات قافیه ←← سر، بر
2- هر گاه یک کلمه، به چند معنا به کار برود، آرایۀ «ایهام» پدید میآید. ایهام، از ریشهٔ «وَهم» و به معنای «به تردید و گمان افکندن» است؛ نمونه: «بی مهر رُخت، روزِ مرا نور نمانده است»؛ کلمۀ «مهر» در دو معنای «محبّت» و «خورشید» به کار رفته است.
نمونهای از این آرایۀ ادبی را در متن درس بیابید.
«برآید» در مصراع «گفتم که ماه من شو گفتا اگر برآید» ایهام دارد.1) طلوع کند.2) امکان پذیر باشد.
قلمرو فکری (صفحهٔ ۵۲ کتاب درسی)
1- از متن درس، برای هر یک از مفاهیم زیر، نمونه بیتی انتخاب کنید و بنویسید.
* اطاعت و فرمان پذیری
گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشت
گفتا تو بندگی کن کاو بنده پرور آید
* طلب عنایت و بخشش
گفتم دل رحیمت کی عزم صلح دارد؟
گفتا مگوی با کس تا وقت آن درآید
2- بیت زیر، با کدام قسمت از سرودۀ حافظ، ارتباط مفهومی دارد؟
غم و شادی جهان را نبود هیچ ثباتهر زمان، حال وی از شکل دگر خواهد شد
سنایی
گفتم زمان عشرت دیدی که چون سرآمد
گفتا خموش حافظ کاین غصه هم سر آید
3- بر پایۀ بیتهای این غزل، چند ویژگی هر یک از دو سوی گفتوگو را بنویسید.
پاسخ تمرین های درس هفتم فارسی 1 دهم درس جمال و کمال
گارکاه متن پژوهی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۵۶ کتاب درسی)
1- با توجّه به متن درس، معادل معنایی کلمههای زیر را بنویسید.
دولت (سعادت، ثروت، اقبال)کریمی (بزرگواری، بخشندگی)لئیمی (پستی، فرومایگی)
2- کدام قسمت جملۀ زیر،حذف شده است؟چگونه به نبود آن پی بردید؟
«نیکوخو، بهتر هزار بار از نیکو رو.»
فعل «است» با توجه به معنی و ظاهر جمله. فعل یکی از اجزای اصلی جمله است و نبودن آن در ساختار جمله، به سادگی مشخص است.
3- در فارسی معیار و رایج، برخی واژهها به دو شکل، تلفّظ میشوند؛ نظیر«مهرَبان، مهرْربان». در گفتار عادی، از هر دو گونۀ تلفظی میتوان استفاده کرد، امّا در شعر، با توجّه به وزن و آهنگ، باید تلفّظ مناسب را انتخاب کرد.
در متن درس، واژههای دو تلفّظی را بیابید. جاوْدان- جاوِدان، روزْگار- روزِگار، پادْشاه- پادِشاه
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۵۶ کتاب درسی)
1- در بند ششم متن درس( این قصه عجیبترین....)، کدام نوع از روابط معنایی واژهها، بر زیبایی سخن افزوده است؟
تضاد (فرقت و وصلت) - (محنت و راحت) (وفا و جفا)
2- در جملۀ زیر، دو رکن اصلی تشبیه (مسبّه و مشبّه به) را مشخّص کنید.
«قرآن مانند است به بهشت جاودان.»
قرآن: مشبهمانند: ادات تشبیهبهشت: مشبه به جاودان: وجه شبه
3- در عبارت زیر،کدام واژهها «جناس» دارند؟
«در مقابلۀ جفا، وفا کرد و در مقابلۀ زشتی، آشتی کرد.»
(جفا با وفا) (زشتی با آشتی)
4- به واژههایی که در پایان دو جمله بیایند و از نظر صامتها و مصوّتهای پایانی، وزن یا هردوی آنها هماهنگ باشند، کلمات «مُسَجّع» و به آهنگ برخاسته از آنها «سجع» میگویند.
دو عبارت مُسَجّع از متن درس بیابید و ارکان سجع را مشخّص نمایید.
تنها- دلها، نجاست- ذلت
قلمرو فکری (صفحهٔ ۵۷ کتاب درسی)
1- به چه دلیل نویسنده معتقد است که:» «مَثَل قرآن، مَثَل آب روان است.»؟
زیرا همچنان که آب حیاتبخش و پاککنندۀ نجاست است، قرآن نیز زندگی بخش دلها و پاک کنندۀ گناهان است.
2- کدام بخش از متن درس، به مفهوم آیۀ شریفۀ «و مَکَروا ومَکَراللّه واللّهُ خیرالماکرین.» (آل عمران، آیهٔ 54) اشاره دارد؟
بند پایانی درس آنجا که میگوید: (برادران یوسف، چون او را زیادت نعمت دیدند و یعقوب را بدو میل و عنایت دیدند، آهنگ کید و مکر و عداوت کردند تا مگر او را هلاک کنند و عالم از آثار وجود او پاک کنند. تدبیر برادران بر خلاف تقدیر رحمان آمد.
3- هر یک از بیتهای زیر، با کدام عبارت درس، ارتباط معنایی دارد؟
خدمت حق کن به هر مقام که باشیخدمـت مخلـوق افتخـار نـدارد
عطّار
ای دوست، درمان کار خود کن و اگر معاملت میکنی، با حق کن تا خلق سود خود نبیند با تو معاملت نکند! هر کس که روی از معاملت با خلق بتافت، دنیا و آخرت در راه معاملت با حق بیافت.
صورت زیبای ظاهر هیچ نیستای بـرادر، سیـرت زیـبـا بیــار
سعدی
قصۀ حال یوسف را نیکو نه از حسن صورت او گفت بلکه از حسن سیرت او گفت؛ زیرا که نیکوخوتر، بهتر هزار بار از نیکورو، نبینی که یوسف را از روی نیکو بند آمد و از خوی نیکو امر و فرمان آمد و از خوی نیکوش تخت و گاه آمد.
4- دربارۀ ارتباط مفهومی دو عبارت زیر، توضیح دهید.
* «الصّبرُ مِفتاحُ الفَرَج» .
* یعغوب، خودْ را به صبرْ آموزگار بود.
صبر راهگشای همۀ مشکلات است با صبر میتوان به اهداف خود رسید.
5- چرا نویسنده داستان حضرت یوسف را عجیبترین داستانها میداند؟
زیرا در این درس چندین امر متضاد چون غم و شادی، آسایش و بلا، جدایی و پیوستگی و... در کنار هم آمدهاند.
درک و دریافت (صفحهٔ ۵۸ کتاب درسی)
1- تناسبهای آوایی، برجسته ترین ویژگی این شعر است، هنگام خواندن شعر، آهنگ و موسیقی ویژهای به گوش میرسد و سبب دلنشینی و شورانگیزی بیشتر میشود. با تقسیم بیتها به پارههای موسیقایی، شعر را بازخوانی کنید.
به عهده دانشآموز
توضیح: علت این تناسب آوایی، قافیههای میانی شعر است و سجع پایانی هر نیم مصراع، این موسیقی زیبا را به وجود آورده است.
2- چرا این سروده، در ادب غنایی جا میگیرد؟
زیرا شاعر در این سروده، به بیان عواطف و احساسات خود پرداخته است
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
پاسخ تمرین های درس سوم فارسی 1 دهم درس سفر به بصره
کارگاه متــن پژوهــی
قلمرو زبانی (صفحه ی ۱۴ کتاب درسی)
1- معانی مختلف واژۀ «فضل» را با توجه به متن درس بنویسید.
به معنی دانش ←← هم از اهل فضل بود
به معنی کمال و فضیلت ←← مردی اهل بود و فضل داشت از شعر و ادب
به معنی: بخشش و رحمت ←← از فضل و رحمت کردگار نا امید نباید بود.
2- جدول زیر را کامل کنید.
واژه
مترادف
همخانواده
کَرَم
جوانمردی، لطف، بخشش، فضل
کریم، کرامت، اکرام
اِنعام
هدیه، پاداش دادن
نعمت، نعیم، مُنعِم
فِراغ
آسایش، راحتی
فراغت، فارغ
3- در زبان فارسی، کلمه ای اهمّیّت املایی بیشتری دارد که یک یا چند حرف از حروف شش گانۀ زیر در آن باشد: اکنون از متن درس، واژههایی را که این نشانهها در آنها به کار رفتهاند، بیابید و بنویسید.
ء، ع
ت، ط
ح، ه
ذ، ز، ض، ظ
ث، س، ص
غ، ق
عاجز
متوازع
احوال
غرض، عذر
تصور، مسلخ
قرض
رقعه
اطلاع
اهلیت
منظر، زیادت
اثر
فراغ
4- واژهها در گذر زمان، دچار تحوّل معنایی میشوند؛ برای پی بردن به این موضوع، معنای واژههای مشخّص شده را، با کاربرد امروزی آنها مقایسه کنید.
* ما را به نزدیک خویش بازگرفتمعنی گذشته: نگه داشت.معنی امروزی: پس گرفتن
* به مجلس وزیر شدیممعنی گذشته: رفتیم.معنی امروزی: فعل اسنادی است و حالتی را نشان میدهد.
* شوخ از خود باز کنیم.معنی گذشته: پاک کنیممعنی امروزی: بگشاییم. باز کردن.
5- کاربرد معنایی پسوند «ــَـک» را در هر یک از واژههای زیر بنویسید.
* خورجینک: کوچک و ناچیز بودن.* دَمَک* دِرَمک
قلمرو ادبی (صفحه ی ۱۴ کتاب درسی)
1- در متن درس، نمونهای از تشبیه بیابید و ارکان را مشخص کنید.
چون به بصره رسیدیم، از برهنگی و عاجزی به دیوانگاه ماننده بودیم. مشبه: یم {ما} - مشبه به: دیوانگان - وجه شبه: برهنگی و عاجزی - ادات تشبیه: در مفهوم فعل «ماننده بودیم» موجود است. (حذف شده)
2- دو ویژگی نثر ناصرخسرو را بنویسید و برای هر یک، از متن درس نمونهای بیاورید.
الف) کوتاهی جملات: چون وزیر بشنید، مردی را با اسبی نزدیک من فرستاد که «چنان که هستی برنشین و نزدیک من آی» من از بدحالی و برهنگی شرم داشتم و رفتن مناسب ندیدم. - میخواستم که در گرمابه روم، باشد که گرم شوم که هوا سرد بود و جامه نبود.
ب) سادگی: ما به گوشهای باز شدیم و به تعجب در کار دنیا مینگرستیم.
ج) استفاده از عبارتها و جملههای عربی: بحق الحق و اَهله
قلمرو فکری (صفحه ی ۱۵ کتاب درسی)
1- چرا ناصرخسرو دعوت وزیر را نپذیرفت؟
به دو دلیل: 1- تنگدستی و نداشتن لباس مناسب که باعث شرم او میشد. 2- این که وزیر به شایستگیهای وی پی ببرد.
2- معنا و مفهوم عبارت های زیر را به نثر روان بنویسید.
* دست تنگ بود و وسعتی نداشت که حال مرا مرمّتی کند. فقیر بود و توانایی مالی نداشت تا بتواند اوضاع مرا بهبود بخشد.
* چون بر رقعۀ من اطلاع یابد، قیاس کند که مرا اهلیّت چیست. وقتی نامۀ مرا بخواند به شایستگی من پی ببرد.
3- بیت زیر، با کدام قسمت درس، ارتباط معنایی دارد؟
«چنین است رسم سرای درشتگهی پشت بر زین، گهی زین به پشت»
فردوسی
قسمتی از درس که ابتدا وقتی وارد حمام شدند آنها را بیرون کردند و درست بیست روز بعد با نهایت احترام از آنها پذیرایی کردند و به آنان احترام گذاشتند. «بعد از آنجا که حال دنیاوی ما نیک شده بود و هر یک لباسی پوشیدیم روزی به در آن گرمابه شدیم که ما را در آنجا نگذاشتند چون از در رفتیم، گرمابه بان و هر که آنجا بودند همه بر پای خاستند و بایستادند.»
4- چگونه از پیام نهایی درس میتوانیم برای زندگی بهتر بهره بگیریم؟
از سختیها و مشکلاتی که در زندگی پیش میآید نباید شکایت کرد؛ باید به رحمت و بخشش خداوند امیدوار بود. با توکل به خداوند بزرگ، میتوان بر سختیها چیره شد.
5- ناصر خسرو در توصیف وزیر به کدام ویژگیهای او اشاره میکند؟
مردی اهل و ادیب و فاضل و نیکومنظر و متواضع و متدین خوش سخن
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
1- سپهری، برای کلمه«نقّاشی کردن» از چه معادله ای معنایی دیگری استفاده کرده است؟
کشیدن، رقم زدن، بستن، گرته ریختن، صورت دادن.
2- برای هریک از موارد زیر، یک مترادف از درس بیابید.
* برآمدگی پشت پای اسب(کُلهّ)
* چنبرۀ گردن(آخُره)
* میان دو کتف(غارِب)
3 - از متن درس، چهار واژۀ مهمّ املایی بیابید و بنویسید.
صورتگری، صدق، وقب، غارب، مخمصه، رعنا
4- نقش دستوری کلمات مشخص شده را بنویسید.
«صاد»هرگزجانوری جز از پهلو نکشید.
نهادقیدمفعولمتمم
5- به کاربرد حرف «و» در جمله های زیر توجه کنید:
الف) زندگی و سفر مانند هم هستند.
ب) در طول زندگی، سفر می کنیم و در سفر هم زندگی می کنیم.
«و» در جملـۀ «الـف»، دو یـا چنـد کلمـه را به هم پیوند داده اسـت؛ به این نـوع «و»،«واو عطف» می گویند.
«و» در جملۀ «ب»، دو جمله را به هم ربط داده اسـت. به این «و» که معمولا پس از فعل می آید و دو جمله را به هم می پیوندد، «نشـانۀ ربط یا پیوند» می گویند.
اکنون از متن درس، برای کاربرد هر یک از انواع «و»، نمونه ای بیابید و بنویسید.
واو عطف: زنگ نقاشی دلخواه و روان بود. - صاد معلم ما بود آدمی افتاده و صاف. نشانه ربط یا پیوند: نقشبندیاش دلگشا بود و رنگ را نگارین میریخت. - کارش نگار نقشه قالی بود و در آن دستی نازک داشت.
قلمرو ادبی (صفحه ی ۴۱ کتاب درسی)
1- در کدام قسمت از این متن، می توان نشانه های شاعری نویسنده را یافت؟
معلّم، مرغان را گویا میکشید؛ گوزن را رعنا رقم میزد؛ خرگوش را چابک میبست؛ سگ را روان گَرته میریخت.
2- دو نمونه از ویژگی های بارز نثر این درس را بنویسید.
جملات ساده، کوتاه با زبان صمیمی و شاعرانه و استفاده از اصطلاحات و کنایههای عامیانه.
3- دو کنایه در متن درس پیدا کنید و مفهوم آنها را بنویسید.
در بیرنگ اسب حرفی به کار بود. ←← مهارت نداشت.
پیبردیم راه دست خودش هم نیست. ←← خودش هم مهارت ندارد.
در نگار قالی دستی نازک داشت.←← استادی و مهارت داشت.
قلمرو فکری (صفحه ی ۴۲ کتاب درسی)
1- از نظر نویسـنده، کلاس درس نقاشـی در مقایسـه با کلاس درس های دیگر چه ویژگی هایی داشت؟
دلخواه و روان بود - خشکی نداشت - خنده در آن جایز بود - کلاس خیلی جدی گرفته نمیشد - معلم صمیمی و مهربان بود.
2- معنی و مفهوم هریک از عبارت های زیر را بنویسید.
* خَلَف صدق نیاکان هنرور خود بود. پیرو واقعی و جانشین راستین استادان (پدران) نقاشی پیش از خود بود.
* اسب از پهلو، اسبی خود را به کمال نشان می داد. کشیدن اسب از پهلو (نیم رخ) زیباتر بود و تناسب اندام اسب را بهتر نشان میداد.
3- معلم در کشیدن چه قسمتی از اسب مشکل داشت و برای حل مشکل خود چه چارهای اندیشید؟
کِلۀ پاها به همراه سم اسب، اسب را تا زانو در علف نشاند.
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
1- کدام کلمات، در متن درس، برای شما جدید و غیرتکراری است؛ معنای هر یک را بنویسید.
* ناتانائیل: یک شخصیت خیالی برای نویسنده است.
*تملک: در اختیار داشتن
*تصاحب: مالکیت
* ناکارآمد: بیفایده
* بامداد پگاه: صبحگاه
* گُستَره: عرصه و میدان
2- در زبان فارسـی، نشـانههایی هسـت که با آنها کسی یا چیزی را صدا میزنیم؛ مانند «آی، ای، یـا، ا»؛ بـه ایـن واژهها «نشـانۀ نـدا» میگوییم. اسـمی که همـراه آنهـا میآید،«منادا» نام دارد؛ ماننـد «ای خدا!». گاهـی منـادا بـدون نشـانه بـه کار میرود؛ در ایـن گونه موارد، بـه آهنگ خوانـدن جمله باید توجّـه کنیم. یک بند بنویسید و در آن، سه نشانۀ ندا به کار ببرید.پروردگارا به درگاه تو پناه میآورم و تو نیز پناهم بخش. خدایا آن چنان کن که قدر نعمت بدانیم و شکر نعمت به جای آوریم.
ای خالق هستی مگذار دامان وجودم به پلیدیهای گناه آلوده شود.
3- در جملۀ زیر نقش دستوری واژههای مشخص شده را بنویسید.
«ناتانائیل، من به تو شور و شوقی خواهم آموخت».
منادامتمممتمم مفعول
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۴۳ کتاب درسی)
1- عبارت زیر را از نظر آرایههای ادبی بررسی کنید. آسـمان را دیـدهام کـه در انتظـار سـپیده دم میلرزیـد.
آسـمان را دیـدهام کـه در انتظـار سـپیده دم می لرزیـد. سـتارهها یک یـک، رنـگ میباختند. چمنزارهـا غـرق در شـبنم بودند.
* مراعات نظیر (آسمان و ستاره - چمنزار و شبنم)* تشخیص (انتظار کشیدن آسمان و لرزیدن)
* کنایه (رنگ باختن کنایه از ناپدید شدن)* اغراق (چمنزارها غرق در شبنم بودند)
2- به کمک کلمۀ «شکوفایی» یک شبکۀ معنایی بسازید و آن را در یک بند، به کار ببرید.
بر پایه تناسب: شکوفایی، بهار، گل، درختان
در فصل بهار، درختان از خواب زمستاین بیدار میشوند و آرام آرام شکوفایی گلها از آمدن فصلی نو سخن میگوید. طبیعت جانی دوباره میگیرد و پرندگان ترانۀ شادی میخوانند.
بر پایه هم معنایی: شکوفایی، رونق، رشد، پیشرفت
خرید کالای ایرانی یکی از عوامل اصلی رشد و پیشرفت اقتصادی و زمینه ساز رونق بازار داخلی کشور و شکوفایی اقتصاد جامعه است.قلمرو فکری (صفحهٔ ۱۴۳ کتاب درسی)
1- نیکوترین اندرز نویسنده چیست؟ دربارۀ آن توضیح دهید.
بار بشر را به دوش گرفتن، تأکید نویسنده بر تعّهد و مسئولیت پذیری انسانها نسبت به یکدیگر است.
2- نویسنده دربارۀ «انتظار» چه دید گاهی دارد؟
انتظار باید پاک، عاشقانه، بدون چشم داشت و همراه با اشتیاق باشد.
3- هر یک از موارد زیر، با کدام بخش ازمتن درس، تناسب معنایی دارد؟به جهان خرّم از آنم که جهان خرّم از اوستعاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
سعدی
هرگز زیبایی لطیفی را در این جهان ندیده ام که بیدرنگ نخواسته باشم تمامی مهرم را نثارش کنم. بسوز ای دل که تا خامی، نیاید بوی دل ازتو کجا دیدی که بی آتش، کسی را بوی عود آمد
مولوی
اعمال ما وابسته به ماست. درست است که ما را میسوزانند اما برایمان شکوه و درخشش به ارمغان میآورد و اگر جان ما ارزشی داشته باشد، برای این است که سخت تر از برخی جانهای دیگر سوخته است. غیبت نکرده ای که شوم طالب حضورپنهان نگشته ای که هویدا کنم تو را
فروغی بسطامی
خدا در همه جا هست، در هر جا که به تصور درآید و نایافتنی است.
هر آفریدهای نشانۀ خداوند است اما هیچ آفریدهای نشان دهندۀ او نیست. (معنی آیه: دیدهها او را در نمییابند ولی او دیدهها را درک میکند.)
5- جملۀ «ای کاش عظمت در نگاه تو باشد.» را با سرودۀ زیر از سهراب سپهری مقایسه کنید.
«چشمها را باید شست، جور دیگر باید دید.»
هر دو عبارت، انسان را به نگاهی دقیق و زیبایی شناسانه و درک درست از جهان هستی، دعوت میکنند.
6- در عبارت زیر، نویسنده بر چه چیزی تأکید دارد؟، توضیح دهید.
برای من «خواندن» اینکه شـن سـاحلها نرم اسـت، بس نیسـت؛ میخواهم پاهای برهنهام این نرمی را حس کنند؛ به چشـم من، هر شـناختی که مبتنی بر احسـاس نباشـد، بیهوده اسـت.
تجربۀ عینی و حسی از پدیدههای جهان نه فقط تئوری و خواندن آن چیز.
درک و دریافت (صفحهٔ ۱۵۰ کتاب درسی)
1- کدام شخصیّت داستان، بیشتر مورد توجّه شما قرار گرفت؟ چرا؟
کوزت. مظلومیت و تنهایی این دختر دل هر انسان آزادهای را به درد میآورد. ستم و ظلمی که او از خانوادۀ تناردیه در آن شب ترسناک میبیند هر دل نازکی را آزرده میسازد. از طرف دیگر بیان گیرای نویسنده دربارۀ حالات این دختر سبب جلب توجه به شخصیت او میشود. به عبارتی نویسنده توانسته است در این قسمت، قهرمان خود را خوب پرورش و نشان دهد.2- دو نمونه از فضاسازی گیرا و جذّاب را در داستان مشخّص کنید.
کوزت بیحرکت مانده بود. درِ کوچه پیش رویش باز بود و سطل در دستش قرار داشت. به نظر میرسید که منتظر است تا کسی به کمکش آمد.هر چه بیشتر میرفت، تاریکی غلیظ تر میشد. هیچ کس در راه نبود. با این همه با زنی روبه رو شد که چون او را دید ایستاد، لحظه ای با نگاه دنبالش کرد و زیر لب گفت: این بچه این وقت شب کجا میرود؟
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
3- در مصراع زیر، نقش دستوری اجزای مشخص شده را بنویسید.
«پس، درهای امید و روشنایی را به رویما بگشای»
قیدمفعولمعطوف به مفعولمضافالیه
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۳۸ و ۱۳۹ کتاب درسی)
1- مصراعهای زیر را با توجه به آرایههای «تشخیص، کنایه و تشبیه» بررسی کنید.
* ای چون سبزه بر آمده از دفتر روزگارانتشبیه (لبنان به سبزه) - تشخیص (ای لبنان)
* ای کشتیهای صیّادی که مقاومت پیشه کردهاید! تشخیص (کشتیای که مقاومت میکند.)
* بگذار بوسه زنیم بر شمشیری که در دستان توست کنایه (بوسه زدن بر شمشیر) - تشخیص (دستان تو: لبنان)
2- کدام واژۀ مشخّص شده، «استعاره» به شمار میآید؟ مفهوم آن را بنویسید.
«ای مسافر دیرین بر روی خار و درد/ ای چون ستاره، فروزان»
خار: مجاز از رنج و سختی
3- شاعر، «بارانها» و «فصلها» را در کدام مفاهیم نمادین به کار برده است؟
باران: نماد آزادی و طراوتفصلها: نماد زمان و تاریخ
4- کاربرد مناسب شبکۀ معنایی، در شعر و نثر، ضمن آنکه به تداعی معانی کمک میکند، سبب زیبایی و دلنشینی سخن میشود و آرایۀ «مراعات نظیر» را پدید میآورد؛ مثال: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارندتا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری
سعدی
از متن درس، دو نمونه مراعات نظیر بیابید.
جز تو کسی نمانده است که در زندگی ما نخل و عنب و تاکستان بکارد
ای سرور بارانها و فصلها / تو را عطر مینامیم که در غنچهها خانه دارد / تو را پرستو نامیدمقلمرو فکری (صفحهٔ ۱۳۹ کتاب درسی)
1- دریافت خود را از سرودۀ زیر بنویسید.
«تو را جنوب نامیدم / ............/ ای انقلاب زمین که با انقلاب آسمانِ بَرین/ پیوند خورده ای».
شاعر قیام مردم لبنان علیه ظلم، یک انقلاب خدایی و آسمانی میداند.
2- در سرودۀ زیر:
«ای سرزمینی کز خاکت / خوشههای گندم می روید / و پیامبران برمی خیزند».
* الف) کدام سرزمین مورد خطاب است؟ لبنان
*ب) مقصود شاعر از مصراعهای دوم و سوم چیست؟ مصرع دوم بر امید به آینده و زندگی دوباره تاکید دارد. مصراع سوم به بعثت پیامبران از سرزمین لبنان اشاره دارد.
3- از متن درس، مصراعی را معادل معنایی قسمت مشخّص شده بیابید.
« تو را سپیده دمیدر انتظار زاده شدن/ و پیکری در اشتیاق شهادت نامیدم».
و گلهایی را میچیند / که از انگشتان شهیدان میرویند
4- قبّانی در این بخش از شعرش بر چه نکتهای تأ کید دارد؟
«ای که ردای حسین بر دوش داری/ و خورشید کربلا را در برداری ...».
فرهنگ شهادت طلبانه و شیعی مردم لبنان
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
دو رفیـق بودنـد بـه نام «خیر» و «شـر». روزی آهنگ سـفر کردند. هر یک توشـۀ راه مَشـکی پـر آب بـا خـود برداشـتند و رفتند تا به بیابانی رسـیدند که از گرمـا چون تنوری تافته بود و آهن در آن از تابش خورشـید نرم میشـد. خیر که بی خبر از این بیابان سـوزان، آب هـای خـود را تا قطرۀ آخر، آشـامیده بود، تشـنه ماند؛ چـون از بد ذاتی رفیق خود خبر داشـت، دم نمیزد، تا جایی که از تشـنگی بی تاب شـد و دیدهاش تار گشـت. سـرانجام دو لعـل گران بهایـی را کـه بـا خـود داشـت، در برابـر جرعـهای آب به شـر واگذاشـت. شـر بـه سـبب خُبث طینـت آن را نپذیرفت و گفت: از تو فریـب نخواهم خورد. اکنون که تشـنهای، لعل میبخشـی و چون به شـهر رسـیدیم، آن را باز میستانی. چیزی بـه مـن ببخش که هرگـز نتوانی آن را پـس بگیری. خیر پرسید: منظورت چیست؟ گفت: چشمهایت را به من بفروش. خیـر گفـت: از خـدا شـرم نـداری کـه چنین چیـزی از من میخواهـی؟ بیـا و لعلها را بسـتان و جرعـهای آب بـه من بده.
حالی آن لعل آبدار گشاد
پیش آن ریگ آبدار نهاد
فوراً آن مروارید با ارزش را در مقابل شر خسیس گذاشت.
آرایه: استعاره (ریگ آبدار: شر) - مراعات نظیر (لعل و ریگ) - جناس تام (آبدار، با ارزش، صاحب آب)
گفت مُردم ز تشنگی دریاب
آتشم را بکش به لختی آب
گفت از تشنگی مردم به فریادم برس و آتش درونم را با مقداری آب خاموش کن.
آرایه: تضاد (آب و آتش) - مراعات نظیر (تشنگی و آب) - اغراق (مصراع اول) - استعاره (آتش از تشنگی)
شربتی آب از آن زلالِ چو نوش
یا به همّت ببخش یا فروش
مقداری از آن آب گوارای شیرینت را یا از روی جوانمردی ببخش یا بفروش.
آرایه: تشبیه (آب به نوش) - واج آرایی (صامت «ش»)
هـر چـه خیـر التمـاس کرد، سـود نبخشـید و چـون از تشـنگی جانش به لب رسـید، تسـلیم گشت: گفت برخیز تیغ و دشنه بیار
شربتی آب سوی تشنه بیار
گفت برخیز و شمشیر و خنجرت را بیاور و در عوض مقداری آب برای تشنه بیار.
آرایه: مراعات نظیر (تیغ و دشنه) - جناس ناقص (تشنه و دشنه) - مجاز (تشنه از خیر)
دیدۀ آتشین من برکش
و آتشم را بکُش به آبی خَوش
چشمان آتشین مرا بیرون بیاور و آتش درونم را با مقداری از آن آب گوارا خاموش کن.
نجرش را در چشمان او فرو کرد و از کور کردن خیر هیچ افسوسی نخورد.
آرایه: تشبیه (چشم به چراغ) - استعاره (چراغ در مصراع دوم از چشم) - تکرار (چراغ) - کنایه (تیغ در چشم زدن: کور کردن)
چشم تشنه چو کرده بود تباه
آب ناداده کرد همّتِ راه
هنگامی که چشمان خیر را کور کرد، بدون اینکه به او آبی بدهد به راه خودش ادامه داد.
آرایه: مجاز (تشنه: خیر) - کنایه (همت راه: به مسیر خود ادامه دادن)
جامه و رخت و گوهرش برداشت
مردِ بیدیده را تُهی بگذاشت
لباس و مرواریدهای او را برداشت و مرد کور را تنها و بیچیز رها کرد.
آرایه: مراعات نظیر (جامه و رخت) - مجاز (جامه، رخت، گوهر: همه چیز)
چوپان توانگری که گوسـفندان بسـیار داشـت، با خانوادۀ خود از بیابانها میگذشت و هـر جـا آب و گیاهـی میدیـد، دو هفتهای میماند و پس از آن گلّه را برای چرا به جای دیگرمیبُرد. از قضا آن روزها گذارش به آن بیابان افتاد. دختر چوپان به جسـتوجوی آب روان شـد و بـه چشـمهای دور از راه برخـورد. کـوزهای از آب پـر کـرد و همیـن کـه خواسـت بـه خانـه بازگـردد، از دور نالهای شـنید. بر اثـر ناله رفت. ناگهـان جوانی را دید نابینـا کـه بر خاک افتاده اسـت و از درد و تشـنگی مینالد و خـدا را میخواند. پیش رفت و از آن آب خنـک چنـدان بـه او داد تـا جان گرفت و چشـمهای کَنـدۀ او را که هنوز گرم بـود، بـر جـای خود گذاشـت و آن را محکم بسـت. پس از آن جوان را بـا خود به خانه برد و غـذا و جای مناسـبی برایش آماده کرد. شـبانگاه کـه چوپـان بـه خانه باز آمد، جوانـی مجروح و بی هوش را در بسـتر یافت و چون دانسـت که دیدگانش از نابینایی بسـته اسـت، به دختر گفت: درخت کهنی در این حوالی اسـت که دارای دو شـاخۀ بلند اسـت. برگ یکی از شـاخهها برای درمانِ چشـمِ نابیناسـت و بـرگ شـاخۀ دیگر موجبِ شـفای صَرعیـان. دختر از پدر کمک خواسـت تا چشـم جـوان را درمـان کنـد. پدر بی درنگ مشـتی برگ بـه خانه آورد و به دختر سـپرد. دختـر آنهـا را کوبیـد و فشـرد و آبـش را در چشـم بیمـار چکاند. جوان سـاعتی از درد بی تاب شـد و پـس از آن به خـواب رفت. پنج روز چشم خیر بسته ماند و او بی حرکت در بستر آرمید. چون روز پنجم آن را گشودند:
چشم از دست رفته، گشت دُرست
شد بِعینه چنان که بود نخست
چشمان کور شده سالم و درست مانند روز اولش شد.
آرایه: کنایه (درست شدن: بنیا شدن)خیـر همیـن کـه بینایـی خـود را بـاز یافت، به سـجده افتاد و خدا را شـکر گفـت و از دختر و پدر مهربـان او نیـز سپاسـگزاری کرد. اهل خانه هم شـاد گشـتند. پـس از آن خیر هـر روز با چوپان به صحـرا میرفـت و در گلّه داری بـه او کمک میکرد و بر اثر خدمت و درسـتکاری هـر روز نزد پدر و دختر عزیزتر میشـد. چـون مدّتـی گذشـت، خیـر بـه دختـر علاقه منـد شـد؛ زیـرا کـه وی جان خـود را به دسـت او بازیافتـه بـود و پیوسـته نیـز از لطـف و محبّت او برخوردار میشـد، امّا با خود میاندیشـید که این چوپـان توانگـر بـا ایـن همـهمـال و منـال هرگز دختر خـود را به مُفسلی چـون او نخواهـد داد و چگونـه میتوانـد، بی هیـچ اندوختـه و مـال، دختـری را بدیـن جمـال و کمال به دسـت بیاورد. سـرانجام عزم سـفر کـرد تا بیـش از ایـن دل به دختـر نبندد. شـبانگاه قصـد سـفر را بـا چوپـان در میان گذاشـت و گفـت: نـور چشـمم از توسـت و دل و جـان بازیافتۀ تو. از خوان تو بسـی خـوردم و از غریب نـوازی تـو بسـی آسـودم. از مـن چنـان کـه باید سپاسـگزاری بر نمیآید، مگـر آنکه خدا حـقّ تو را ادا کند. گرچه از دوری تو رنجور و غمگین خواهم شـد؛ امّا دیرگاهی اسـت که از ولایتِ خویـش دور افتـادهام؛ اجـازه میخواهـم که فردا بامداد به سـوی خانهٔ خود عزیمت کنـم. چوپـان از ایـن خبر سـخت اندوهگین شـد و گفـت: ای جوان، کجـا میروی؟ میترسـم کـه بـاز گرفتـار رفیقی چون شـر بشـوی؛ همین جـا در ناز و نعمـت بمان. جز یکی دختر عزیز، مرا
نیست و بسیار هست چیز مرا
چوپان گفت من به غیر از این دختر عزیز کسی را ندارم، اما ثروت زیادی دارم.
آرایه: تضاد (نیست و هست)
گر نهی دل به ما و دختر ما
هستی از جان عزیزتر برِ ما
اگر به ما و دخترمان علاقه مند شدی، حتی از جان هم در نزد ما عزیز تر خواهی بود.
آرایه: کنایه (دل نهادن: علاقه مند شدن)
بر چنین دختری به آزادی
اختیارت کنم به دامادی
با وجود چنین دختری، تو را آزادانه به عنوان داماد خودم بر میگزینم.
و آنچه دارم ز گوسفند و شتر
دهمت تا ز مایه گَردی پر
و آنچه از گوسفند و شتر دارم آنقدر به تو میدهم تا ثروتمند شوی.
آرایه: مجاز (گوسفند و شتر: دارایی و ثروت) - کنایه (پر مایه شدن: ثروتمند شدن، بینیاز شدن)خیر که این خبر را شـنید، شـادمان شـد و از سـفر چشـم پوشـید. فردای آن روز جشـنی بـر پـا کردنـد و چوپـان دختـر خـود را به خیـر داد. خیر پـس از رنج بسـیار به خوشـبختی و کامیابی رسـید. پـس از چنـدی چوپـان با خانوادۀ خود از آن جایگاه کـوچ کرد. خیر پیش از حرکت بـه سـوی درختی که شـفابخش چشـمهای او بـود، رفت و دو انبـان از برگهای آن - یکـی بـرای علا ج صَرعیـان و دیگـری بـرای درمـان نابینایـان ـ پر کـرد و با خود برداشـت و همگی بـه راه افتادند. خانوادۀ چوپان راه درازی را پیمود تا به شـهر رسـید. از قضا دختر پادشـاه آن شـهر بـه بیمـاری صَـرع مبتلا بـود و هیچ پزشـکی از عهدۀ درمـان او بر نمیآمد. پادشـاه شـرط کـرده بـود کـه دختر خود را بـه آن کس بدهد که دردش را علاج کند و سـر آن کـس را کـه جمـال دختـر را ببیند و چارۀ دردش نکند، از تن جـدا کند. هزاران کس از آشـنا و بیگانه در آرزوی مقام و شـوکت، سـر خویش به باد دادند. خیر با شـنیدن این خبر کسـی را نزد شـاه فرسـتاد و گفت که علاج دختر دردست اوسـت و بی آنکه طمعی داشـته باشـد، برای رضای خدا در این راه میکوشـد. شـاه با میل پذیرفت و گفت: «عاقبت خیر باد چون نامت!». سـپس او را با یکی از نزدیکان به سـرای دختر فرستاد. خیر، دختر را دید که بسـیار آشـفته و بی آرام اسـت. نه شـب خواب و نه روز آرام دارد. بی درنـگ مقـداری از آن برگهـا را کـه همراه داشـت، سـایید و با آن شـربتی سـاخت و بـه دختـر خورانـد؛ همین که دختر آن شـربت را خورد، از آشـفتگی بیرون آمد و به خواب خوشـی فرو رفت. پس از سـه روز بیدار شـد و غذا طلبید. شـاه که این مـژده را شـنید، بی درنگ نـزد دختـر رفت و از دیدن او، که آرامـش یافته و با میل غذا خـورده بود، بسـیار شـاد شـد. پس بـه دنبال خیر فرسـتاد و به او خلعـت و زر و گوهر فراوان بخشید. از قضا وزیر شـاه نیز دختری زیبا داشـت که بیماری آبله دیدگانش را تباه سـاخته بـود. از خیر خواسـت که چشـم دختـرش را درمان کند. خیر با داروی شـفابخش خود چشم آن دختر زیبا را بینا کرد. پس از آن خیر از نزدیکان شاه شد و هر روز بر جاهش افزوده میگشـت تا آنکه پس از مرگ شـاه بر تخت شـاهی نشسـت. اتّفاقاً روزی با همراهـان بـرای گـردش بـه باغـی میرفت. در راه شـر را دید، او را شـناخت و فرمان داد کـه در حـال فراغـت او را به نزدش ببرند. چوپان که از ملازمان او بود، شمشـیر به دسـت، شـر را نزد شاه برد. شـاه گفت: تو آن نیسـتی که چشـم آن تشـنه را برای جرعهای آب بیرون آوردی و گوهـرش ربـودی و آب نـداده بـا جگر سـوخته در بیابان تنهایش گـذاردی؟ اکنون بدان که:
منم آن تشنۀ گُهر برده
بخت من زنده بخت تو مرده
من آن تشنهای هستم که مرواریدهایم را بردی اما بخت با من یار بود و با تو یار نبود.
شر چون در او نگریست، وی را شناخت و خود را به زمین انداخت و:گفت: «ز نهار اگر چه بد کردم
در بد من نبین که خَود کردم»
شر گفت: اگر چه به تو بدی کردم اما بدیهای مرا در نظر نیاور زیرا این بدیها را به نفس خود کردم.
نام من شـر اسـت و نام تو خیر؛ پس من اگر مناسـب نام خود بدی کردهام، تو نیز مناسـب نام خودنیکی کن. خیر او را بخشید و آزاد کرد، امّا چوپان که داستان خبث طینت او را از دهان خیر شنیده بود و میدانسـت که وجود او پیوسـته موجب رنج دیگران خواهد شـد، با شمشـیر سرش را از تن جدا کرد.
گفت: «اگر خیر است خیر اندیش
تو شری جز شرّت نیاید پیش»
چوپان گفت: اگر خیر انسان خیر خواهی است تو نیز شر هستی و از تو جز شرارت و بدی چیزی به دست نمیآید
آرایه: تضاد (خیر و شر)
در تنش جُست و یافت آن دو گهر
تعبیه کرده در میان کمر
بدنش را جستوجو کرد و گوهر را پیدا کرد. آنها را در میان کمرش جای داده بود.
آرایه: مراعات نظیر (تن و کمر)
آمد آورد پیش خیر فراز
گفت گوهر به گوهر آمد باز
پیرمرد گوهرها را در آورد و در مقابلش گذاشت وگفت اینک گوهرها به انسانی که مانند گوهر است برگشت.
بازنویسی هفت پیکر نظامی داستان های دل انگیز ادب فارسی، زهرا کیا (خانلری)
کارگاه متــن پژوهــی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۱۲۷ کتاب درسی)
1- در ابیات زیر، واژههای «آبدار» و «همّت» را از نظر معنایی بررسی کنید. حالـی آن لعـل آبـدار گشـادپیـش آن ریـگ آبـدار نهـاد
آبدار اول: با ارزشآبدار دوم: صاحب آب (جناس تام دارد) شربتی آب از آن زلال چو نوشیا به همّت ببخـش یا بفروش
چشـم تشـنه چو کرده بود تباهآب نـا داده کـرد همّـت را
همت و همت جناس تام دارند. در بیت اول به معنای «جوانمردی» و در بیت دوم به مفهوم «تصمیم و قصد» است.
2- متّضاد واژههای زیر را از متن درس بیابید.
پاکی (بد گُهری)بدبخت (مُقبل)غنی (مُفلس)
3- کلمۀ «گذاشـتن» در معنای حقیقی «قرار دادن» کاربرد دارد و مجازاً به معنای «وضع کردن و تأسـیس کردن» اسـت؛ امّا «گزاردن» به معنای «به جا آوردن، ادا کردن و اجرا کردن» اسـت. جملههای زیر را بر پایۀ این توضیح، اصلاح کنید.
* بنیانگزار مؤسسه، اعضای شورای سیاست گذاری را معرّفی کرد. بنیانگذار
* دانش آموزان زحمات خدمتگذار مدرسه را ارج می نهند و از او سپاسگزاری می کنند. خدمتگزار
* نامـۀ امـام علی(ع)، در بردارنـدۀ پیام های اصلی یک حکومت عادلانه برای همۀ کارگذاران است. کارگزاران
ناگهـان، جوانـی را دیـد نابینـا کـه بـر خـاک افتـاده اسـت و از درد و تشـنگی مینالـد و خدا را میخوانـد
* الف) نقش دستوری واژههای مشخّص شده را بنویسید.
ناگهان: قیدجوانی: مفعولخاک: متمم
* ب) زمان و نوع هر یک از فعلها را معیّن کنید.
دید: ماضی ساده افتاده است:ماضی نقلی مینالد: مضارع اخباریمیخواند: مضارع اخباریقلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۲۷ و ۱۲۸ کتاب درسی)
1- ابیات درس در چه قالبی سروده شده است؟ دلیل خود را بنویسید.
مثتنوی: زیرا هر بیت قافیۀ جداگانه دارد.
2- بیت زیر را از نظر آرایههای ادبی بررسی کنید. منم آن تشنۀ گهر بردهبخت من زنده، بخت تو مرده
جناس ناقص (مرده و برده) - تضاد (زنده و مرده) - کنایه (زنده یا مرده بودن بخت) - تکرار (بخت)
3- در ابیات زیر، استعارهها را بیابید و مقصود از آنها را بنویسید. الـف)دیدۀ آتشـین من برکشو آتشـم را بکش به آبی خوش
آتش: استعاره از تشنگی زیاد؛ تشنگی زیاد را به آتش مانند کرده و فقط مشبه به را ذکر کرده است.
ب)در چراغ دو چشـم او زد تیغنامـدش کشـتن چـراغ دریـغ
چراغ دوم: استعاره از چشمان خیر؛ چشم را در بینایی و سو داشتن به چراغ تشبیه کرده و مشبه را حذف کرده است.
قلمرو فکری (صفحهٔ ۱۲۸ کتاب درسی)
1- چرا «شر» از «خیر» چشمهایش را طلب کرد؟
به دلیل بدجنسی و اینکه بتواند جواهرات او را بدزدد.
2- در بیـت «آمـد آورد پیـش خیـر فـراز گفت گوهر به گوهر آمد باز»، مقصود از گوهر اوّل و دوم چیست؟
گوهر اول: مرواریدگوهر دوم: خیر (صاحب مروارید)
3- کدام قسـمت درس، مصداق مناسـبی برای مفهوم آیۀ شـریفۀ «تُعِزُّ مَن تَشاء و تُذلُّ مَن تَشاء» (سورهٔ آل عمران آیهٔ ۲۶) است؟
تو مرا کُشتی و خدای نکشت
مُقبِل آن کز خدای گیرد پشت
دولتم چون خدا پناهی داد
اینکم تاج و تخت شاهی داد
4- هر یک از مَثَلهای زیر، با کدام بخش از متن درس مناسبت دارند؟
* از ماست که بر ماست.
گفت: «ز نهار اگر چه بد کردم
در بد من نبین که خَود کردم»
* از کوزه همان برون تراود که در اوست. گفت: «اگر خیر است خیر اندیش
تو شری جز شرّت نیاید پیش»
5- داستان خیر و شر را با ماجرای حضرت یوسف (ع) مقایسه کنید.
هر دو داستان، شرح برخورد نیکی و بدی و نیز پاکی و بد ذاتی است که در نهایت به پیروزی و سربلندی انسانهای نیک و درستکار ختم میشود.
درک و دریافت (صفحهٔ ۱۳۰ کتاب درسی)
1- به نظر شما، چرا شخصیت اصلی قصّه، به چنین سرنوشتی دچارشد؟
به دلیل ساده لوحی بیش از حد
2- دربارۀ لحن و بیان داستان توضیح دهید.
«لحن» ایجاد فضا در کلام است. شخصیتها را از طریق لحن آنان میشناسیم. لحن میتواند رسمی، غیر رسمی، صمیمانه، جدی و طنز واره باشد. لحن در این درس طنز گونه است و راوی با استفاده از این لحن، سادگی و دهن بین بودن انسان را نقد کرده و زیانهای آن را نشان داده است.
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
مرد فقیری سر برهنه (بدون کلاه) از آنجا عبور میکرد در حالی که سرش همچون کاسۀ مسی صاف و بی مو بود.
آرایه: تشبیه (سر بی مو به طاس و طشت)
طوطی اندر گفت آمد در زمان
بانگ بر درویش زد که: هی، فلان!
از چه ای کَل، با کلان آمیختی؟
تو مگر از شیشه روغن ریختی؟!
طوطی فوراً به سخن آمد و با صدای بلند به آن مرد گدا گفت: چرا کچل هستی؟ آیا با کچلان رفت و آمد کردهای یا نه، تو نیز مانند من شیشههای روغن گل را ریختهای؟
آرایه: تکرار (کل)
از قیاسش خنده آمد خلق را
کاو چو خود پنداشت صاحب دلق را
از این مقایسه طوطی مردم خندیدند، زیرا او آن مرد گدا را مثل خود تصور کرده بود.
کار پاکان را قیاس از خود مگیر
گر چه باشد در نبشتن شیر و شیر
کار و عمل مردان حق را با کار و عمل خودت مقایسه نکن. دو کلمۀ شیر (جانور) و شیر (خوردنی) اگرچه در نوشتن یکسان هستند، اما در معنی بسیار متفاوتند.
آرایه: جناس تام (شیر و شیر)
جمله عالم زین سبب گمراه شد
کم کسی ز ابدالِ حق، آگاه شد
مردم جهان به سبب چنین قیاسهای نادرستی به گمراهی افتادهاند و کمتر کسی توانسته مردان حق را بشناسد و به مرتبۀ آنها پیببرد.
آرایه: مجاز (عالم از مردم عالم)
هر دو گون زنبور خوردند از محل
لیک شد از آن نیش و زین دیگر عسل
هر دو نوع زبنور (زنبور عسل و بیعسل) از یک محل غذا خورند اما آن غذا برای یکی به زهر تبدیل شده و برای دیگری به عسل.
هر دو گون آهو گیا خوردند و آب
زین یکی سرگین شد و، زان، مشک ناب
هر دو نوع آهو از یک جا آب و گیاه خوردند، اما یکی فضله پس داد و دیگری مشک خالص.
آرایه: جناس ناقص (آب، ناب) - تضاد (سرگین، مشک)
هر دو نی خورند از یک آبخور
این یکی خالی و، آن پر از شکر
دو نی از یک سرچشمه آب خوردند اما یکی از آنها تو خالی درآمد و دیگری پر از شکر شد.
آرایه: تضاد (پر و خالی)
صد هزاران این چنین اشباه بین
فرقشان هفتاد ساله راه بین
در این دنیا هزاران شباهت این چنینی وجود دارد، اما در باطن تفاوت آنها بسیار است.
چون بسی ابلیس آدم روی هست
پس به هر دستی نشاید داد دست
چون شیطانهای انسان نمای زیادی وجود دارد، پس نباید به هر کس دست دوستی داد.
سوداگر در گذشته به معنای «تاجر و بازرگان» به کار میرفته است، اما امروزه در معنی به کار میرود و به کسانی اطلاق میشود که در کار «مواد مخدر و قاچاق» هستند.
4- پسـوند «وش» در کلمۀ «خواجه وش» به چه معناسـت؟ دو واژۀ دیگر که این پسـوند را دارا باشند، بنویسید.
وش به معنای شباهت است و خواجهوش یعنی مانند خواجه
مهوش، پریوشقلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۱۶ کتاب درسی)
1- کنایهها را در بیت هشتم بیابید و مفهوم آنها را بنویسید. ریش بر کندن (ناراحت بودن)، آفتاب زیر میغ رفتن (نابود شدن، از بین رفتن)
2- مؤثّرترین شیوهای که مولوی در«مثنوی معنوی» از آن بهره میگیرد، « تمثیل» است. تمثیل معنای «تشـبیه کردن» و «مَثَل آوردن» اسـت و در اصطلالح ادبی، آن اسـت که شـاعر یا به نویسـنده برای تأیید و تأکید بر سـخن خویش، حکایت، داستــان یا نمونه و مثالی را بیان کند تـا مفاهیم ذهنی خود را آسـانتر بـه خواننده انتقال دهد.
*اکنون ارتباط محتوای این درس را با تمثیل به کار گرفته شده، توضیح دهید.
مولوی برای بیان روشن این مطلب که نباید با مقایسۀ نابجا و داوریهای سطحی و غیر منطقی به نتایج نادرست رسید، از تمثیل بهره برده است.
3- در بیت ششم درس، کلمات «چرب» و «ضرب» در یک حرف اختلاف دارند و آرایۀ «جناس ناهمسان» (ناقص) را دربردارند. کلماتی نظیر «روان» (روح) و روان (جاری) که جز معنی، هیچ گونه تفاوتی از دید آوایی و نوشتاری با هم ندارند، «جناس همسان» (تام) را پدید میآورند؛ مثال:
از متن درس، نمونههایی برای انواع جناس بیابید.
جناس ناهمسان (ناقص): دلق و خلق - آب و ناب
جناس همسان (تام): شیر و شیرقلمرو فکری (صفحهٔ ۱۱۷ کتاب درسی)
1- بیت زیر، بر چه مفهومی تأکید دارد؟ هر دو نی خوردند از یک آبخوراین یکی خالی و آن پر از شکر
این که حقیقت یکی است ولی درک و برداشت از آن، به چگونگی بهره مندی ما از آن بستگی دارد. و اینکه ظاهر یکسان داشتن و از یک آبشخور تغذیه کردن دلیل بر آن نیست که باطن هم یکی باشد؛ زیرا موارد زیادی هست که با وجود تشابه ظاهری، بسیار با هم متفاوت و حتی ضد یک دیگرند.
2- مولوی در بیت زیر، آدمی را از چه چیزی برحذر میدارد؟ چون بسی ابلیس آدم روی هستپس به هر دستی نشاید داد دست
از دوستی با افراد ناشایست و اعتماد کردن به آنها
3- استنباط خود را از شعر زیر بنویسید و آن را با داستان «طوطی و بقال» بسنجید. معرفـت زیـن جـا تفاوت یافته اسـتاین یکی محراب و آن بت یافته است
برداشت و تعبیر هر کس از حقیقت، به اندازۀ درک اوست. علت اینکه انسانها معبود و خدایشان متفاوت است، این است که به درک درست و معرفت کامل دست نیافتهاند. اگر انسانها به شناخت و معرفت درست برسند، هر کس به جا و موقعیت خویش پی برده و از حقیقت حال خویش آگاه میشود. آنگاه میتواند معبود و معشوق حقیقی را بشناسد. در داستان طوطی و بقال نیز اگر طوطی به معرفت دست مییافت، آن مقایسۀ خندهآور مطرح نمیکرد.
هنگامی که سهراب شیرافکن او را دید خندید و با حالت تمسخر لبهایش را به دندان گرفت.
آرایه: تشبه (سهراب به شیر)
بیامد دمان پیش گُردآفرید
چو دُختِ کمند افگن او را بدید،
کمان را به زه کرد و بگشاد بر
نَبُد مرغ را پیش تیرش گذر
سهراب به سرعت به نزد گُرد آفرید رفت. هنگامی که گُرد آفرید کمند افکن او را دید، کمان را آماده کرد و شروع به تیراندازی کرد؛ تیرهایی که هیچ پرندهای از دست او نمیتوانست فرار کند.
آرایه: کنایه (نَبُد مرغ را پیش تیرش گذر: بسیار در تیراندازی ماهر بود.)
به سهراب بر، تیرباران گرفت
چپ و راست، جنگ سواران گرفت
گُردآفرید به سمت سهراب تیراندازی کرد و از هر طرف با تیر به جنگ با او پرداخت.
آرایه: تضاد (چپ و راست) - مجاز (چپ و راست از همه طرف)
نگه کرد سهراب و آمدش ننگ
بر آشفت و تیز اندر آمد به جنگ
سهراب به او نگاهی کرد و از این کار او احساس ننگ گرد، خشمگین شد و سریع به جنگ با او شتافت.
آرایه: جناس ناقص (جنگ و ننگ)
چو سهراب را دید گُردآفرید
که بر سانِ آتش همی بر دمید
سر نیزه را سوی سهراب کرد
عنان و سنان را پُر از تاب کرد
گردآفرید هنگامی که دید سهراب همچون آتش، دمنده و خشمگین است، نیزۀ خود را به طرف سهراب گرفت و آماده نبرد شد.
آرایه: تشبیه (سهراب چون آتش) - واج آرایی (صامت «س») - کنایه (مصراع آخر: آماده جنگ شدن) - جناس ناقص (عنان و سنان) - مراعات نظیر (نیزه، سنان)
برآشفت سهراب و شد چون پلنگ
چو بَد خواهِ او چاره گر بُد به جنگ
سهراب همچون پلنگی خشمگین آماده پیکار شد زیرا دید که دشمن او در جنگ ماهر و حیلهگر است.
آرایه: تشبیه: (سهراب به پلنگ)
بزد بر کمربندِ گُردآفرید
زِرِه بر برش، یک به یک، بَر درید
نیزهاش را بر کمربند او زد و تمام زره را بر تن گُرد آفرید پاره کرد.
چو بر زین بپیچید گُرد آفرید
یکی تیغ تیز از میان برکشید
هنگامی که گردآفرید بر اثر ضربه سهراب بر روی زین به تکان افتاد، به سرعت شمشیرش را از کمرش بیرون آورد.
آرایه: مراعات نظیر (زین، تیغ)
بزد نیزه او را به دو نیم کرد
نشست از برِ اسپ و برخاست گرد
با ضربهای محکم نیزۀ او را به دو قسمت تقسیم کرد. دوباره بر اسبش سوار شد و از حرکت اسب گرد و غباری به آسمان رفت.
آرایه: جناس ناقص (کرد، گرد) - کنایه (برخاست گرد: سرعت حرکت اسب)
به آورد با او بسنده نبود
بپیچید ازو روی و برگاشت زود
گرد آفرید در میدان جنگ توانایی مقابله با سهراب را نداشت، از او روی برگرداند و به سرعت برگشت.
سپهبد، عنان، اژدها را سپُرد
به خشم از جهان، روشنایی ببرد
سهراب اختیار خود را به دست اسبش داد و با خشم خود همه را ترساند.
آرایه: استعاره (اژدها از اسب) - کنایه (عنان را سپردن: اختیار را به دست کسی دادن، روشنایی از جهان بردن: ترساندن) - اغراق (مصراع دوم)
چو آمد خروشان به تنگ اندرش
بجنبید و برداشت خُود از سرش
هنگامی که با فریاد به نزدیک گردآفرید رسید، با یک حرکت کلاه خود را از سر او برداشت.
رها شد ز بندِ زره موی اوی
درفشان چو خورشید شد، روی اوی
موهای گردآفرید از زیر زره بیرون آمد و صورت چون خورشید او نمایان شد.
آرایه: تشبیه (روی او به خورشید) - جناس ناقص (موی و روی)
بدانست سهراب، کاو دخترست
سر و موی او از درِ افسرست
سهراب فهمید که او دختر است و وضع ظاهری او نشان میدهد که او فرد بزرگی است.
آرایه: مجاز (سر و مو از وجود او)
شگفت آمدش: گفت از ایران سپاه
چنین دختر آید به آوردگاه؟!
تعجب کرد و گفت آیا از سپاه ایران باید چنین دختری به میدان جنگ بیاید؟
آرایه: مراعات نظیر (سپاه، آوردگاه)
بدو گفت کز من رهایی مجوی
چرا جنگ جویی، و ای ماه روی؟
به گرد آفرید گفت که از دست من خلاص نخواهی شد. زیبارویی چون تو، چرا باید در میدان جنگ باشد؟
آرایه: تشبیه (رو به ماه)
نیامد به دامم به سانِ تو گور
ز چنگم رهایی نیابی، مشور
تاکنون شکاری چون تو به دامم نیفتاده است. از دستانم نمیتوانی فرار کنی، پس فریاد نزن. (تلاش بیهوده نکن)
آرایه: تشبیه (تو مانند گور) - مجاز (چنگ از دست)
بدانست کاویخت گُرد آفرید
مر آن را جز از چاره درمان ندید
گردآفرید فهمید که اسیر شده و برای رهایی چارهای جز نیرنگ و فریب ندارد.
بدو روی بنمود و گفت: «ای دلیر
میان دلیران به کردار شیر،
دو لشکر، نظاره برین جنگ ما
برین گرز و شمشیر و آهنگ ما
کنون من گشایم چنین روی و موی
سپاه تو گردد پُر از گفت و گوی
که با دختری او به دشت نبرد
بدین سان به ابر اندر آورد گرد
کنون لشکر و دژ به فرمان توست
نباید بر این آشتی، جنگ جُست»
گردآفرید صورت خود را به او نشان داد و گفت ای پهلوان و ای کسی که در میان دلیران مانند شیر هستی. هر دو لشکر به این جنگ و نبرد تن به تن ما نگاه میکنند. اکنون اگر من صورت و موهای خود را نشان دهم سپاهیان تو حرفهایی خواهند زد. که سهراب با یک دختر در میدان جنگید و این چنین تلاش بسیار کرد تا او را شکست دهد. اکنون همۀ سپاهیان من مطیع تو هستند و نباید بعد از این صلح دوباره جنگ کرد.
آرایه: تشبیه (سهراب به شیر) - تکرار (دلیر) - جناس ناقص (روی و موی) - کنایه (گرد به ابرو آوردن: تلاش زیاد کردن) - مجاز (دژ از اهل دژ) - تضاد (جنگ و آشتی) - کنایه (به فرمان بودن: مطیع بودن)
عنان را بپیچید گُرد آفرید
سمند سرافراز بر دژ کشید
گردآفرید اسب خود را برگرداند و به سمت دژ حرکت کرد.
گردآفرید و سهراب در کنار هم تا نزدیکی دژ آمدند و گژدهم نیز تا در دروازه دژ آمد.
درِ باره بگشاد گُردآفرید
تنِ خسته و بسته، بر دژ کشید
گردآفرید دروازه قلعه را باز کرد و جسم خسته و مجروح خود را به داخل قلعه کشاند.
آرایه: جناس ناقص (بسته و خسته) -مراعات نظیر (دژ و باره)
درِ دژ ببستند و غمگین شدند
پُر از غم دل و دیده خونین شدند
اهالی غمگین قلعه دروازه را بستند، در حالی که از ناراحتی و اندوه چشمانشان پر از خون شده بود.
آرایه: کنایه (خونین شدن دل و دیده: ناراحت شدن) - مراعات نظیر (دل و دیده)
ز آزا گُرد آفرید و هجیر
پُر از درد بودند، بُرنا و پیر
از زخمی شدن هجیر و گردآفرید همۀْ اهل دژ غمگین و ناراحت بودند.
آرایه: مراعات نظیر (آزار، درد) - مجاز (برنا و پیر از همۀ مردم) - تضاد (برنا و پیر)
بگفتند: کای نیکدل شیر زن
پُر از غم بُد از تو، دل انجمن
گفتند ای شیر زن پاک دل، همۀ اهل دژ به خاطر تو غمگین و ناراحت بودند.
آرایه: تشبیه (زن به شیر) - مجاز (دل از کل وجود)
که هم رزم جُستی، هم افسون و رنگ
نیامد ز کار تو بر دوده ننگ
تو برای پیروزی، هم جنگیدی و هم دست به نیرنگ و فریب زدی اما از این شکست، نام و آوازه خانواده تو لکهدار نخواهد شد.
آرایه: جناس ناقص (رنگ و ننگ)
بخندید بسیار، گُرد آفرید
به باره برآمد، سپه بنگرید
گردآفرید خندید، آنگاه به بالای قلعه آمد و سپاه را نگاه کرد.
چو سهراب را دید بر پشت زین
چنین گفت کای شاهِ ترکانِ چین
چرا رنجه گشتی، کنون بازگرد
هم از آمدن هم ز دشت نبرد
هنگامی که گردآفرید سهراب را سوار بر اسب دید به او گفت ای پادشاه ترکان چین. چرا خود را به زحمت انداختی، اکنون از میدان نبرد به سمت خانهات برگرد.
تو را بهتر آید که فرمان کُنی
رخ نامور، سوی توران کُنی
تو بهتر است که به حرف من گوش کنی و به سمت توران برگردی.
آرایه: کنایه (فرمان کردن: اطاعت کردن، رخ به سمت جایی کردن: برگشتن)
نباشی بس ایمن به بازوی خویش
«خورَد گاوِ نادان، ز پهلوی خویش»
زیاد به قدرت خود مطمئن نباش زیرا انسان نادان همیشه از جانب خودش آسیب میبیند.
آرایه: مجاز (بازو از قدرت) - کنایه (مصراع دوم: آسیب دیدن از طرف خود) - ضرب المثل (مصراع دوم
کارگاه متــن پژوهــی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۱۰۷ کتاب درسی)
1- به کمک فرهنگ لغت، معانی «برکشیدن» را بنویسید.
برکشیدن(بیرون آوردن)2- دربارۀ کاربرد معنایی«بر»، در بیت زیر، توضیح دهید. بزد بر کمربند گُردآفرید
زره بر برش، یک به یک ، بردرید
در مصراع اول حرف اضافه است.
در مصراع دوم به ترتیب در جایگاه حرف اضافه به معنی پهلو و به عنوان پیشوند فعل به کار رفته است.
3- با توجّه به متن درس، زمان فعلهای زیر را تعیین کنید و معادل امروزی آنها را بنویسید.
* بدانست: ماضی ساده ، دانست (فهمید).
* همی رفت: ماضی استمراری ، میرفت.
4- در گذر زمان، شکل نوشتاری برخی کلمات تغییر میکند؛ مانند: «سپید ←← سفید».
از متن درس، نمونهای از تحوّل شکل نوشتاری کلمات بیابید و بنویسید.
اسپ ← اسبکمند افگن ← کمند افکنبرگاشت ← برگشت
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۰۷ کتاب درسی)
1- واژگان قافیه در کدام بیتها، دربردارندۀ آرایۀ جناساند؟
فرود آمد از دژ به کردار شیر
کمر بر میان، بادپایی به زیر
به پیش سپاه اندر آمد چو گرد
چو رعدِ خروشان یکی ویله کرد
نگه کرد سهراب و آمدش ننگ
بر آشفت و تیز اندر آمد به جنگ
رها شد ز بندِ زره موی اوی
درفشان چو خورشید شد، روی اوی
که هم رزم جُستی، هم افسون و رنگ
نیامد ز کار تو بر دوده ننگ
2- نمونهای از آرایۀ اغراق را در شعری که خواندید، بیابید.
کجا نام او بود «گُردآفرید»
زمانه ز مادر، چنین نآورید
سپهبد، عنان، اژدها را سپُرد
به خشم از جهان، روشنایی ببرد
3- مفهوم عبارتهای کنایی زیر را بنویسید.
* سپهبد، عنان، اژدها را سپرد (افسار اسبش را رها کرد)
*رخ نامور سوی توران کنی (به سرزمین خود (توران) برگردی)
* لب را به دندان گزید (تعجب کردن، مسخره کردن در این درس)4- یک مَثَل از متن درس بیابید و دربارهٔ معنا و کاربرد آن توضیح دهید؛ سپس با رجوع به امثال و حکم دهخدا، دو مَثَل، معادل آن بنویسید.
خورَد گاوِ نادان، ز پهلوی خویش: این مثل را زمانی به کار میبرند که کسی ناخواسته یا نادانسته با تکیه بر نیرو و قدرت خود، زمینۀ نابودی خویش را فراهم میکند. (هر آسیبی به انسان برسد از ناحیه خودش است.
از ماست که بر ماست و آفت طاووس آمد پرّ او معادل این ضرب المثل هستند.
قلمرو فکری (صفحهٔ ۱۰۸ کتاب درسی)
1- دلیل دردمندی و غمگین بودن ساکنان دژ، چه بود؟
شکست و اسارت هجیر (فرمانده دژ) و زخمی شدن گردآفرید در جنگ2- معنا و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید. بـه آورد بـا او بسـنده نبـود
بپیچیـد ازو روی و برگاشـت زود
گرد آفرید توان مبارزه با سهراب را نداشت از او روی برگرداند و به سرعت بازگشت.3- فردوسی در این داستان، گردآفرید را با چه ویژگیهایی وصف کرده است؟
پهلوانی، جنگاور، شجاع سوارکار و کمند اندازی ماهر و بیمانند، مغرور، وطن پرست، چاره اندیش و حیله گر4- «حماسـه» در لغت به معنای دلاوری و شـجاعت اسـت و در اصطلاح ادبی، شـعری اسـت با ویژگیهـای زیر:
* داستانی،
* قهرمانی،
* قومی و ملّی،
*حوادثی خارق العاده
بر پایۀ این توضیح، این درس را با متن روان خوانی «شیرزنان» مقایسه کنید.
شباهتها: هر دو در قالب داستان بیان شده و روایتی از قهرمانیها، پهلوانیها و رشادتهای ملت آزاده ایران در برابر هجوم دشمنان و متجاوزان به سرزمین شان است.
تفاوتها: از نظر قالب (نثر و نظم) - از نظر سبک بیان و لحن (سبک خراسانی و زمان معیار امروز) - از نظر تصویر صحنههای جنگ و ابزارها و شیوههای مبارزه
درک و دریافت (صفحهٔ ۱۱۰ کتاب درسی)
1- کدام ویژگیهای شعر حماسی را در این سروده میتوان یافت؟ دلایل خود را بنویسید.
زمینه ملی: در آن به آداب و رسوم و اعتقادات مردمش اشاره کرده است و فرهنگ آنها را در مبارزه نشان میدهد.
زمینه قهرمانی: از پهلوانان و دلاورانی سخن گفته که سرشتشان با دیگران متفاوت است و از کسی جز خدا نمیهراسند.2- یک بار دیگر شعر را با لحن حماسی بخوانید.
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
اشکبوس در همان لحظه جان داد آنچنان که گویی هرگز از مادر متولد نشده بود.
آرایه: اغراق (مصراع دوم)
کارگاه متــن پژوهــی
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۱۰۰ کتاب درسی)
1- بیت زیر را پس از مرتّب سازی اجزای کالم، به نثر ساده برگردانید.
بشد تیز، رهام با خود و گبرهمی گرد رزم اندر آمد به اب
2- وقتی میگوییم «بهار»، به یاد چه چیزهایی میافتید؟
درخت، گل، شکوفه، جوانه، شکفتن و... از چیزهایی هستند که به ذهن میرسند و به صورت یک مجموعه یا شبکه با هم میآیند؛ به این گونه شبکهها یا مجموعهها «شبکۀ معنایی» میگویند.
اکنون معنای هر واژه را بنویسید؛ آنگاه با انتخاب کلماتی دیگر از متن درس، برای هر واژه، شبکۀ معنایی بسازید.
گرز ←←معنا:کیوان ←←معنا:
گرز ←←شبکه معنایی:کیوان ←←شبکه معنایی:
3- در تاریخ گذشتۀ زبان فارسی، گاهی یک «متمّم» همراه با دو حرف اضافه به کار میرفت؛ مانند:
بگیر و به گیسوی او بر، بدوز (= برگیسو)به نیک اختر و فال گیتی فروز
در این درس، نمونۀ دیگری برای این گونه کاربرد متمّم پیدا کنید.
4- گاهی در برخی واژگان مصوّت «ا» به مصوّت «ی» تبدیل میشود؛ مانند؛
* رکاب ←←رکیب
* حجاب ←←حجیب
به این شکلهای تغییر یافته، کلمات «مُمال» گفته میشود.
* چند کلمۀ ممال در متن درس بیابید و بنویسید.
مزاج ←←مزیحسلاح ←←سلیحقلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۰۱ کتاب درسی)
1- مفهوم کنایی هریک از عبارتهای زیر را بنویسید.
* عنان را گران کردن: متوقف کردن اسب
* سر هم نبرد به گرد آوردن: شکست دادن و کشتن حریف
2- یکی از آداب حماسه، رجزخوانی پهلوانان دو سپاه است. کدام ابیات درس میتوانند نمونههایی از این رجزخوانی باشند؟ بیتهای 18 تا 32
3- هرگاه در بیان ویژگی و صفت چیزی، زیاده روی و بزرگنمایی شود، در زبان ادبی به این کار «اغراق» میگویند. این آرایه در متنهای حماسی کاربرد فراوان دارد؛ مانند:
شود کوه آهن چو دریای آب
اگر بشنود نام افراسیاب
از متن درس، دو نمونه از کاربرد «اغراق» را بیابید و آن را توضیح دهید.
خروش سواران و اسپان ز دشت
ز بهرام و کیوان، همی برگذشت
سر و صدا هر چقدر هم زیاد باشد نمیتواند به فاصله بسیار زیاد تا سیارهها برسد.
به گرز گران، دست برد اشکبوس
زمین آهنین شد، سپهر آبنوس
گرز آنقدر نمیتواند سنگین باشد که زمین به خاطر تحمل آن مثل آهن شود. چنین چیزی امکان ندارد.
نماند ایچ با روی خورشید، رنگ
به جوش آمده خاک، بر کوه و سنگ
تعداد سپاهیان هر چقدر زیاد هم باشد نمیتواند سبب ترس و رنگ پریدگی خورشید شود، این امر غیر ممکن است.
4- در کدام ابیات، لحن بیان شاعر، طنزآمیز است؟
بخندید رستم، به آواز گفت
که بنشین به پیش گرانمایه جُفت
سزد گر بداری، سرش در کنار
زمانی بر آسایی از کارزار
پیاده مرا زان فرستاد، طوس
که تا اسپ بستانم از اشکبوس
به شهرِ تو، شیر و نهنگ و پلنگ
سوار اندر آیند، هر سه به جنگ؟
مرا مادر نام، مرگِ تو کرد
زمانه مرا پُتک تَرگِ تو کرد
بدو گفت خندان: که نام تو چیست؟
تنِ بی سرت را که خواهد گریست؟
قلمرو فکری (صفحهٔ ۱۰۱ کتاب درسی)
1- چرا رستم از رهّام برآشفت؟
به خاطر شکست از اشکبوس و گریختن به سمت کوه
2- به نظر شما، چرا رستم پیاده به نبرد، روی آورد؟
برای تحقیر حریف و نشان دادن قدرت جنگاوری خود - خستگی اسبش رخش و...
3- بر پایۀ این درس، چند ویژگی برتر رستم را بنویسید. برخورداری از نیروی جسمانی، شجاعت و روحیۀ جنگاوری و مهارت در استفاده از ابزار نبرد.
4- از دید روحی - روانی چه ویژگیهایی در کلام فردوسی هست که ما ایرانیان بدان میبالیم؟
در کلام فردوسی مظاهر میهن دوستی، فداکاری و جنگ با تباهیها و سیاهیها آمده است و نیز بر آزادگی، فضیلت، شرافت، دادگری و آزادمنشی تأکید شده است
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
پاسخ تمرین های درس یازدهم فارسی دهم درس خاک آزادگان
معنی درس :
به خون، گَر کِشی خاک من، دشمن من
بجوشد گُل اندر گُل از گلشن من
ای دشمن، اگر سرزمین مرا غرق در خون کنی باز دوباره از باغ و گلزار من گل میروید.
آرایه: تکرار (گل) - واج آرایی (صامت «گ» و «ن») - استعاره (گلشن استعاره از سرزمین) تنم گر بسوزی، به تیرم بدوزی
جدا سازی ای خصم، سر از تن من
ای دشمن اگر بدنم را بسوزانی و یا با تیر مرا هدف بگیری و حتی سرم را از تنم جدا کنی.
آرایه: جناس ناقص (بسوزی و بدوزی) - مجاز (سر از کل بدن) کجا میتوانی، ز قلبم رُبایی
تو عشق میان من و میهن من؟
هرگز نمیتوانی عشق میان من و میهنم را از قلبم بگیری. من ایرانیام آرمانم شهادت
تجلّیِ هستی است، جان کندن من
من یک ایرانی هستم و آرزویم شهادت است. شهادت من آشکار کنندۀ هستی و بودنِ من است.
آرایه: کنایه (جان کندن کنایه از کشته شدن) مپندار این شعله، افسرده گردد
که بعد از من افروزد از مَدفَن من
فکر نکن که این شعلۀ عشق خاموش شود، هرگز! زیرا بعد از مرگ من از قبرم شعله ور خواهد شد.
آرایه: استعاره (شعله از عشق) - مراعات نظیر (شعله، افزوده) نه تسلیم و سازش، نه تکریم و خواهش
بتازد به نیرنگ تو، تو سن من
نه با تو صلح و سازش میکنم و نه از تو خواهش و تمنا خواهم کرد، بلکه این روح نا آرام من بر حیله و نیرنگ تو خواهد تاخت.
آرایه: سجع متوازی (سازش، خواهش) کنون رودِ خلق است، دریای جوشان
همه خوشۀ خشم شد خرمن من
اکنون سیل جمعیت مردم به دریای خروشانی تبدیل شده است و تمام وجود من نیز لبریز از خشم و خروش است.
آرایه: مراعات نظیر (رود و دریا، خوشه و خرمن) - تشبیه (خلق به دریا، خرمن به خوشه) من آزاده از خاکِ آزادگانم
گل صبر، میپرورد دامن من
من انسانی آزاده از سرزمین آزادگان هستم و دامان من محل رویش صبر است.
آرایه: مجاز (دامن مجاز از وجود من) (خاک مجاز از کشور) - اضافۀ تشبیهی (گل صبر) جز از جامِ توحید، هرگز ننوشم
زنی گر به تیغ ستم گردن من
من تنها خداوند یکتا را میپرستم حتی اگر با شمشیر ستم گردن مرا بزنی.
آرایه: مراعات نظیر (جام و نوشیدن) - مجاز (گردن مجاز از کل وجود)
قلمرو زبانی (صفحهٔ ۸۴ کتاب درسی)
1- برای واژۀ «افسرده» دو معادل معنایی بنویسید.
غمگین - پژمرده -اندوهگین
2- اجزای هر جملۀ بیت زیر را در جدول قرار دهید.
مـن ایرانیـم، آرمانـم شـهادت
تجّلیِ هسـتی اسـت، جانکندن من تجل
نهاد
من
گزاره
ایرانیم (ایرانی هستم)
نهاد
آرمانم (آرمان من)
گزاره
شهادت (شهادت است)
نهاد
جان کندن من
گزاره
تجلی هستی است
3- در بیت زیر، ضمیر «_َ_م» به ترتیب، در نقش دستوریمضافالیه و مفعولقرار گرفته است.
تنـم گـر بسـوزی بـه تیـرم بـدوزی
جدا سـازی ای خصم، سر از تن من ...
قلمرو ادبی (صفحهٔ ۸۴ کتاب درسی)
1- «مشبّه» و «مشبّه به» را در هر تشبیه معیّن کنید.
«کنون رود خلق است، دریای جوشانهمه خوشۀ خشم شد، خرمن من»
مشبه: خلقمشبه به: رود
مشبه: رود خلقمشبه به: دریای جوشان
مشبه: خرمنمشبه به: خوشۀ خشم
2- این سروده را از نظر قالب و مضمون با شعر«مهر و وفا» مقایسه کنید.
قالب هر دو شعر «غزل» است. با این تفاوت که از نظر مضمون غزل «مهر و وفا» عاشقانه - عارفانه است اما محتوای «خاک آزادگان»، حماسی و میهن پرستانه است.
3- در شعری که خواندید، واژههای «خاک» و «شعله» در کدام مفهوم مجازی به کار رفتهاند؟
خاک: کشورشعله: عشق
4- گاهی اجزای کلام، برای تأثیر بیشـتر سـخن در زبان ادبی، بنابر تشـخیص شـاعر یا نویسـنده جابه جـا میشـود؛ ماننـد مصـراع «گلِ صبر، میپرورد دامـن من»، که مفعـول و فعل بر نهاد، مقدّم شـده اسـت تا شـیوایی و رسـایی کلام بیشـتر شـود؛ به این گونه بیان، «شـیوۀ بلاغی» میگویند.
* نمونهای از کاربرد شیوۀ بلاغی را در متن درس بیابید و آن را توضیح دهید.
در مصراع «زنی گر به تیغ ستم، گردن من»، فعل بر متمم و مفعول جمله، مقدم شده است. اگر گردن من (را) به تیغ ستم زنی.
در مصراع «همه خوشۀ خشم شد خرمن من»، مسند و فعل بر نهاد مقدم شده است. خرمن من همه خوشۀ خشم شد.
قلمرو فکری (صفحهٔ ۸۵ کتاب درسی)
1- در کدام بیت، بر مفهوم «یگانه پرستی» تأکید شده است؟
جز از جامِ توحید، هرگز ننوشم
زنی گر به تیغ ستم گردن من
2- مضمون بیتهای دوم و سوم را با سرودۀ زیر مقایسه کنید.
تا زَبَر خاکی ای درخت تنومندمگسل از این آب و خاک ریشهٔ پیوند
ادیب الممالک فراهانی
همۀ این بیتها بر میهن دوستی و عشق به وطن تأکید دارند.
3- در کدام بیت، به مفهوم آیۀ شـریفۀ «وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ اَمْوَاتًا َبلْ اَحْیَاء عِندَ رَبّهِمْ یُرْزَقُونَ» (سورۀ آل عمران، آیۀ 169)اشاره شده است؟
معنی آیه: ای پیامبر، هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند. بلکه آنان زندهاند و نزد پروردگارشان روزی داده میشوند.
مپندار این شعله، افسرده گردد
که بعد از من افروزد از مَدفَن من
4- مقصود از مصراع دوم بیت زیر چیست؟
من آزاده از خاکِ آزادگانم
گل صبر، میپرورد دامن من
همچنین پاسخ سایر فعالیت های دروس فارسی 1 دهم را از لینک های زیر ببینید :
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن