به نام خدا

 

نماز چيست ؟

نمازمراسم مخصوصي است براي پرستش خداوند و راز و نياز با او است كه در آن جنبه هاي ارزنده و آموزنده خاصي در نظر گرفته شده و به همين جهت شكل مخصوصي به خود گرفته است .

نماز سرود توحيد و يكتا پرستي و سرود فضيلت و پاكي است كه بايد فكر و روح ما را در برابر عوامل روزمره با آنها سرو كار داريم پاك و يكتا پرست نگه دارد.

كمتر كسي است كه در زندگي روزانه تن و چهره و البسه ها يش  مورد آلودگي قرار نگيرد و به تعويض و تميز كردن آن مي پردازد تا آن ظاهر ناپاك و آلوده را از خود دور گرداند روح ما نيز چنين است و به همين اندازه يا بيشتر در معرض آلودگي است آلودگي به خود خواهي ها و چشم و همچشمي ها و هوس‌ها ،‌ كينه و انتقام و . . .  .

بنابراين همانطور كه لباس و تن خود را شستشو مي دهيم و پاكيزه مي كنيم بايد روح خود را نيز به سرچشمه پاكي و كمال نزديك سازيم لحظاتي را به ياد خدا ، به نيايش با او و راز و نياز با او بگذرانيم و روح آلوده را در چشمه صاف و زلال الهي شستشو دهيم .

اين است نمازي كه مسلمان روزي چند بار مي خواند ـ نماز يكنوع وظيفه شناسي است .

شرايط ظاهري

طهارت يكي از اين شروط است كه عبارت است از غسل ، وضو ، تيمم و رفع آلودگي از بدن و لباس و حتي الامكان تمام محل نماز و ديگر احتراز از لباس ابريشم ، حرير و نيز طلا براي مردان و دوري جستن از پوست و پشم و كرك حيوانات حرام گوشت تهيه شده است .

شرط ديگر مراعات وقت نماز ، بخصوص اول وقت و ايستادن در محلي كه كساني يا چيزي از جلوي آدمي عبور نكند و ديگر قرار گرفتن به طرف قبله با تمام وجود و توجه به اينكه انسان مي خواهد چه برنامه اي را اجرا كند و در برابر چه قدرت عظيمي ايستاده است و بسياري از شرايط ديگر .

شرايط باطني :

از جمله شرايط باطني

حضور قلب : حضور قلب حقيقي است كه از تمركز در برنامه هاي نماز و توجه عميق انسان به حق پديد مي آيد .چنانچه در نماز فكر انسان و حالات قلب مكلف ، ميدان جولاني جز ياد محبوب داشته  باشد ، حضور روي نخواهد داد و روي جان به جانب از عالم ملكوت كسب نور كند.

نماز وارزش هاي معنوي

نماز پيوند ميان انسان و خالق است و اگر نباشد انسان دچار طغيان وسركشي مي شود. از اين رو بايد روزانه حداقل پنج مرتبه خداوند را ياد كند تسبيح گويد، سجده و ركوع و ابزار خضوع و خشوع كند تا همواره در راه راست ومستقيم گام بردارد و از بدي ها و پليدي ها وزشتي ها دور ماند و روابطش با مردم براساس حق و عدالت باشد مال مردم را به باطلب نخورد، احتكار نكند، ظلم نورزد، دزدي نكند،.. تا نفسش پاكيزه وروحش تزكيه شود و احساس آرامش دروني كند و به سعادت دنياو آخرت دست يابد و در نتيجه جامعه نيز در آرامش وسعادت به سر برد.

تفهم

عبارت از چشيدن معناي نماز و دريافت لطايف الهي آن است؛ لطايفي كه به دست آوردنش انسان را مست باده عالم معنا مي كند و قدرت عجيبي براي معراج روح بوجود مي آورد .

هيبت

حالت خوف و ترس از مقام با عظمت الهي است كه مبدأش معرفت و حقيقي به حق است ، و آن كس كه از معرفت محروم است و به خاطر توجه به مقام دوست قلبش را تسخير نكرده ، نمي تواند داراي هيبت باشد .

اميد

چه بسا كه انسان از صاحب مقامي بتر سد ، اما به عنايت  ولطف او اميد داشته باشد . نمازگزار علاوه بر تعظيم نسبت به حق و خوف از مقام صاحب هستي ، بايد به مولا اميد داشته و از او متوقع لطف و كرم و رحمت باشد .

مكان

انسان بايد بداندكه در پيشگاه عدالت قرار دارد و محل رسيدگي به حساب است ، اگر پرونده اش سراسر از كثرت گناه سياه باشد چه بايد كرد؟

ما بايد توجه داشته باشيم كه بهترين مكان براي نماز مساجد و مشاهده مشرفه است زيرا خداوند مهربان اين گونه مكانها را محل اجابت دعا و مركز رسيدن رحمت و لطف ومحبت و عنايت به بندگان قرارداده است .

و از جمله ديگر شرايط باطني مي توان از حيا ، تعظيم ، اذان ، وقت نماز و قبله نيز اشاره كرد .( سيماي نماز / حسين انصاري )

فلسفه و روح نماز

1-نماز ياد خداست : خداوند به موسي مي فرمايد : اقم الصلوه تذكري ـــ براي ياد من نماز به پا دار.

ذكر قلبي با روش مخصوص ياد خداوند ، با شيوه ايي ابتكاري كه اعضاي انسان از موي سر تا نوك پا در آن نقش دارند. هنگام وضو هم روي سر را مسح ميكنيم و هم روي پا را ، هنگام سجده هم پيشاني بر زمين نهاده مي شود . هم انگشت پا و هم زبا ن حركت مي كند هم دل به ياد اوست . در نماز بايدچشمها به محل سجده در حال نيمه باز دوخته شود . قسمتهايي از بدن بايد پوشيده شود ، كمر در ركوع خم مي شود . دستها هنگام گفتن (( الله اكبر‌)) بالا بيايد ، گردن صاف و در ركوع كشيده شود ،‌ به هر حال در نماز همه اعضاء‌ به نحوي در خدمت ياد خدا هستند .

2-نماز و تشكر : يكي از اسرار نماز تشكر از ولي نعمت است ، قرآن مي‌فرمايد ( عبادت كنيد پروردگاري را كه شما و نيكان را كه شما را آفريد هستي شما و همه از اوست ) و اعبدوا ربكم الذي خلقكم و الدين من قبلكم ــــ تشكر از ولي نعمت ارزش است .

خشوع روح نماز است

اگر ركوع و سجود و قرائت و تسبيح را جسم نماز بدانيم حضور قلب و توجه دروني به حقيقت نماز و كسي كه با او راز نياز ميكنيم نماز است .

خشوع نيز در واقع چيزي جز حضور قلب توأم با تواضع و ادب و احترام نيست و به اين ترتيب روشن مي شود كه مؤمنان تنها به نماز به عنوان يك كالبد بي روح مي نگرد . بلكه تمامي توجه آنها به باطن و حقيقت نماز است.

بسيارند كساني كه اشتياق فراوان به حضور قلب و خشوع و خضوع در نمازها دارند اما هر چه ميكوشند توفيق آنها را نمي يابند

نماز يكي از اصول نيكي هاست

سومين اصل از اصول نيكها بر پا داشتن نماز است . نمازي كه اگر با شرايط و حدودش و با اخلاص و خضوع انجام گيرد انسان را از هر گناهي باز مي دارد و به هر خير و سعادتي تشويق مي كند.و پيامبر در مورد نماز مي فرمايد : نماز چشمه پر از آب زلالي است كه يك مسلمان خود را پنح نوبت ميشويد .( تفسير نمونه ، جلد اول ، آيت الله مكارم شيرازي )

بر پا داشتن نماز يكي از اوصاف نيكوكاران است

آيه بعد محسنين را با سه صفت توصيف كرده ، مي گويد : ْ آنها كساني هستند كه نماز را بر پامي دارند و زكات را ادا مي كنند ،‌و به آخرت يقين دارند.ْ

(الذين يقيمون الصلوه و يؤتون الزكاه و بالاخره هم يوقنون ).

پيوند آنها با خالق از طريق نماز و با خلق خدا از طريق زكات قطعي است و يقين آنها به دادگاه قيامت انگيزه نيرومندي است براي پرهيز از گناه و براي انجام وظايف .(تفسير نمونه ، جلد هفدهم ، آيت الله مكارم شيرازي  ).

نماز دعوت به توحيد و پاكي مي كند

قوم گمراه شعيب از روي تعجب از پيامبرشان پرسيدند كه آيا اين نماز تو به ترك پرستش بتها و ترك كم فروشي و تقلب مي كند ؟

شايد آنها فكر مي كردند اين حركات و اذكار چه اثري مي تواند در اين امور بگذارد در حالي كه ما ميدانيم نيرومند ترين رابطه ميان اين دو برقرار است ، اگر نماز به معني واقعي يعني حضور انسان با تمام وجودش در برابر خدا باشد ، اين حضور نردبان تكامل و وسيله تربيت روح و  جان و پاك كننده زنگار گناه از قلب او است ، اين حضور اراده انسان را قوي ، عزمش را را سخ و غرور و كبر را از او دور ميسازد . ( تفسير نمونه ، جلد نهم ، زير نظر آيت الله مكارم شيرازي ).

نماز بازدارنده از زشتيها و بديهاست

خداوند مي فرمايد كه قرآن بخوان و در زندگيت به كار بند، بخوان و از آن الهام بگير ‌،‌ بخوان و قلبت را به نور تلاوتش روشن كن بعد از بيان اين دستور كه در حقيقت جنبه  آموزش دارد به دستور دوم مي پردازد كه شاخه اصلي پرورش است ، مي گويد ْ‌نماز را بر پا دار  ْ‌سپس به فلسفه بزرگ نماز پرداخته مي گويد : زيرا نماز انسان را از زشتيها و منكرات باز مي دارد .( إن الصلاه تنهي عن الفحشاء و المنكر ).

طبيعت از آنجا كه انسان را به ياد نيرومندترين عامل بازدارنده يعني اعتقاد به مبدأ و معاد مي اندازد ،‌ داراي اثر بازدارندگي از فحشاء و منكر است. (تفسير نمونه ، جلد  شانزدهم ، آيت الله مكارم شيرازي ).

 

جنبه هاي اجتماعي نماز

مخصوصاً نماز از اذان و اقامه كه دعوت به اجتماع براي نماز است گرفته تا سوره هاي حمد كه آغاز گر نماز است  السلام عليكم كه پايان آن است همه دليل بر اين است كه اين عبادت در اصل جنبه اجتماعي دارد يعني بايد به صورت جماعت انجام شود درست است كه نماز فرادي نيز در اسلام صحيح است اما عبادت فرادي جنبه هاي فرعي و درجه دوم را دارد .(‌ تفسير نمونه ، جلد اول ، آيت الله مكارم شيرازي ).

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 15:47 منتشر شده است
برچسب ها : فلسفه و روح نماز,خشوع روح نماز است,جنبه هاي اجتماعي نماز,

نـعـنـاع

Peppermint

نعناع  در درمان بسياري از امراض معده موثر است و روند هضم خوب را سرعت مي بخشد. بنا به خواص آرامبخشي و كرخ كردن اعضاء، اين گياه براي انواع سردردها و ناراحتيهاي پوست مفيد است. اين گياه بسياري از بيماريهاي مربوط به سرماخوردگيها و عوارض آنفلونزا را درمان مي كند.

معرفي گياه

گياه نعناع داراي ساقه هاي چهارگوش است و تا دو پا رشد مي كند. اين گياه بين جولاي و اوت شكوفه باز مي كند و گلهاي ريز ارغواني به صورت مارپيچي و تيز از آن مي رويند. برگهاي ساده، دندانه دار و معطر اين گياه در جهت مخالف گلها مي رويند. نعناع بومي اروپا و آسياست و برخي از انواع آن بومي آفريقاي جنوبي، آمريكاي جنوبي و استراليا هستند. اين گياه در آمريكاي شمالي بومي شده است و در مناطقي نظير اورگون، واشنگتن و ويسكونسين پرورش داده ميشود.

تركيبات گياه

تهيه فرآورده هاي نعناع از برگها و سر گلدار گياه آغاز ميشود. اين قسمتهاي گياه حاوي روغن فرار است كه مي توانيد عنصر فعال اوليه نعناع به نام منتول را در آن بيابيد.

اشكال موجود

·               از برگهاي تازه نعناع مي توان نعناي خشك تهيه كرد و اين نوع فرآورده به صورت چاي در سطح گسترده اي قابل دسترسي است.

·               تنتور: عطر نعناع نوعي محلول الكلي است كه حاوي 10% روغن نعناع و 1% عصارة برگ آن است. براي تهيه تنتور در منزل، روغن نعناع را به نسبت يك به دو با الكل دانه خالص مخلوط كنيد.

·               كپسولهاي داراي پوشش روده اي كه به منظور عبور كپسول از معده به روده ها به طرز خاصي تهيه شده است. (2% ميلي ليتر روغن نعناع در هر كپسول).

·               انواع كرم و پماد (بايد حاوي 1 تا 16 درصد منتول).

 

 

 

نحوه مصرف

نعناع در درمان تهوع، اسهال، سوءهاضمه، روماتيسم مفصلي و نفخ مؤثر است. اين گياه عضلات معده را تسكين مي دهد و روند جريان صفرا را كه بدن براي هضم چربي بدن نياز دارد، بهبود مي بخشد. در نتيجه غذا از طريق معده به سرعت عبور مي كند كه اين امر به رفع بسياري از ناراحتيهاي هاضمه كمك مي كند. نعناع همچنين عضلات را آرام مي كند كه اين كار به بدن كمك مي كند تا از گازهاي هاضمه دردآور رهايي يابد. براي تهيه چاي نعناع (جوشانيده نعناع) براي هر ليوان آب داغ حدود يك تا دو قاشق غذاخوري نعناع اضافه كنيد. به منظور تسهيل هضم يا رفع ناراحتي معده،‌ روزانه 3 تا 4 ليوان چاي نعناع ميل كنيد. براي درمان استفراغ 3 تا 6 گرم برگ نعناع يا 5 تا 15 قطره تنتور آنرا مصرف كنيد.

آنچه در پي مي آيد فهرست ناتمامي از ساير ناراحتيهايي است كه با مصرف نعناع بهبود يافتني هستند:

·         گرفتگيهاي قاعدگي: چون نعناع در آزاد و آرام كردن عضلات خيلي مؤثر است. لذا در درمان گرفتگيها نيز كارساز است.

·         سندرم روده تحريك پذير: تحقيقات نشان داده است كه انواع كپسولهاي پوشش دار نعناع از توانايي تسكين عضلات روده برخوردار هستند. مصرف اينگونه كپسولها سبب رهايي و بهبود درد اين نوع سندرم روحي مي گردد. براي اينكار روزانه سه بار يك تا دو عدد كپسول پوشش دار بين غذا مصرف كنيد.

·         سنگهاي صفراك روغن نعناع به بدن كمك مي كند تا سنگهاي صفرا را بشكند و در اصل گزينه اساني را فراروي عمل جراحي قرار مي دهد. براي اين منظور روزانه سه بار يك تا دو عدد كپسول پوشش دار بين غذا مصرف كنيد.

·         ويروسها: روغن نعناع داراي خواص شد ويروسي قوي است كه مي تواند با ويروسهاي عامل آنفلونزا، گوشك، عفونتهاي مخمري، سينوزيت، گلودرد، التهاب ناشي از سرماخوردگيها و التهابهاي آلت تناسلي ناشي از تب خال مبارزه و آنها را از پاي درآورد.

·         خارش و ناراحتيهاي پوست: نعناع روي ناراحتيها و بيماريهاي پوست ناشي از كهير، پيچك سمي يا بلوط سمي اثرات تسكين بخش و خنك كننده دارد. براي اينكار از كرم يا پماد نعناع، البته نه بيش از روزانه سه يا چهار بار، استفاده كنيد.

·         سردردها و ميگرنهاي اضطرابي: تحقيقات نشان داده است كه توانايي روغن نعناع در ازاد ساختن عضلات و تسكين درد، اين گياه را به صورت عامل به ويژه مؤثري در قبال غذاب سردرد تبديل كرده است. چندين مطالعه تحقيقي اثبات كرده است كه ماليدن تنتور روغن نعناع روي پيشاني مي تواند به اندازه مصرف دو قرص استامينوفن كارساز باشد. نقطه مورد نظر را با لايه نازكي بپوشانيد به طوري كه تنتور مصرفي فرصت و امكان تبخير داشته باشد.

·         انواع سرماخوردگيها و آنفلونزا: نعناع و عامل فعال اصلي آن به نام منتول در زمره احتقان زادهاي موثر تلقي مي شوند. از آنجا كه منتول سبب شل شدن خلط   مي گردد، اين ماده داروي خلط آور نيز هست. اين ماده در تسكين و آرام شدن انواع گلودرد و سرفه خشك موثر است.

نكات احتياطي

چاي نعناع معمولا بي خطر است اما مادران باردار و شيرده بايد چاي نعناع كم بخورند. افرادي كه داراي سابقه سقط جنين هستند در دوران بارداري از مصرف نعناع بايد اجتناب ورزيد.

معدود عوارض منفي ناشي از كپسولهاي پوشش دار روده اي روغن نعناع عبارت است از : بثورات پوست، سوزش سردرد، ضربان پايين قلب و لرزش عضله.

منتول يا روغن نعناع كه روي پوست ماليده شده باشد مي تواند سبب بروز التهاب يا بثورات پوستي گردد. روغن نعناع بايد رقيق شود و ميزان مصرف آن بايد كم باشد چون ميزان مصرفي بالا سبب آسيب ديدگي كليه ميشود. منتول خالص سمي است و نبايد مصرف دالي شود. روغن نعناع و نتول را نبايد به صورت نوزادان و كودكان ماليد. دقت كنيد كه روغن و تنتور تهيه شده از نعناع را اشتباه نگيريد.

زنجبيل

Ginger

زنجبيل اصالتاً يك گياه چيني و هندی است و در اين كشورها در طول بيشتر از 4000 سال در پخت و پز غذا مصرف شده است. از آنجا كه مردم علاقه وافري به طعم تند و بوي معطر آن داشته اند و نوعي خاصيت گرمايي داشته و براي درمان درد معده مؤثر بوده است، كاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسيري آن را كشت داده اند. ريشه اين گياه در درمان سرگيجه، تعريق، تهوع و استفراغ ناشي از بيماريهاي حركتي يا دريازدگي مؤثر واقع ميشود. اين گياه همچنين گلودرد، سردردها، پاره اي از انواع دردهاي قاعدگي و آرتريت و تب و درد ناشي از انواع سرماخوردگيها و آنفلونزا را درمان مي كند.

معرفي گياه

ساقه هاي ريشه دار زنجبيل عبارت از دكمه اي به هم پيچيده، ضخيم و قهوه اي روشن است كه مي توانيد از بازار محلي نيز آنرا تهيه كنيد. از آنجا كه زنجبيل نوعي گياه زيرزميني است لذا ساقة ريشه دار اين گياه بخشي از ساقه اصلي است كه برحسب انفاق در زيرزمين رشد و نمو پيدا مي كند. ريشه اصلي اين گياه از گره هاي موجود روي ساقه هاي ريشه دار آن نمو مي كند. بالاي سطح زمين ساقه هاي 12 اينچي  داراي برگهاي طولاني، باريك، كج و معوج و سبز با گلهاي سفيد و سبز مايل به زرد قرار دارد.

تركيبات گياه

فرآورده هاي حاصله از زنجبيل از ريشه تازه يا خشك آن يا از طريق تقطير روغن از ساقه آن تهيه ميشود.

اشكال موجود

پس از قطع ساقة ريشه دار اين گياه، مواد شيميايي فعال موجود در گياه از قبيل "زينجيبرن"، "بنزابولن"، "جينجرول"، "شوقول" خاصيت ذاتي خود را از دست مي دهند. شركتهاي دست اندركار و فعال در زمينه فرآورده هاي گياهي، زنجبيل را به صورت عصاره، تنتور، انواع كپسول يا روغن آن عرضه مي كنند تا از زايل شدن اين مواد شيميايي جلوگيري شود. بنابراين فرآورده هايي را مصرف كيند كه به وضوح در برچسب خودش ميزان زنجبيل مورد مصرف شما را ذكر كرده باشد.

مي توانيد ريشه زنجبيل تازه را نيز بخريد، و با دكم كردن تكه هاي آن به اندازه نصب كف دست يا با نصف قاشق چياخوري دكمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم يا با ريختن نيم ليتر آب جوش روي 30 گرم ساقه ريشه دار، چاي زنجبيل درست و مصرف كنيد. براي اينكار بگذاريد چاي مورد نظر به مدت 15 دقيقه دم بكشد و سپس روزانه دو ليوان از آنرا ميل كنيد. ديگر منبع مناسب تهيه زنجبيل همانا زنجبيل كريستال شده است. ليكن فريب لايه پوششي قندي آن را نخوريد. چون زنجبيل كريستال شده مزة تندي دارد.

نحوه مصرف

نحوه مصرف فرآورده هاي زنجبيل به سليقه شخصي شما و آنچه شما را آزار مي دهد، بستگي دارد. در كل، نبايد روزانه بيشتر از دو تا چهار گرم زنجبيل مصرف كنيد، چرا كه علاوه بر ميزان زنجبيلي كه مصرف مي كنيد ممكن است مقداري از اين ماده را نيز از طريق برنامه غذايي (يعني از موادي نظير آبجو زنجبيل، نان شيريني زنجبيل دار، نان زنجبيل دار يا مواد غذايي مخلوط و سرخ شده) جذب كنيد. اگر زنجبيل تازه مصرف مي كنيد، حتماً مقدار مصرفي را وزن كنيد تا تقريباً دريابيد كه چه حدي از آن معادل 2 تا 4 گرم است.

براي درمان، تهوع، گاز معده يا سوء هاضمه روزانه 2 تا 4 گرم ريشه تازه (معادل 0/25 تا 1 گرم پودر ريشه) يا 1/5 تا 3 ميلي ليتر تنتور آنرا مصرف كنيد.

براي پيشگيري از استفراغ، هر 4 ساعت يك گرم پودر زنجبيل (نصف قاشق چايخوري) يا معادل آن يا روزانه سه بار دو عدد كپسول زنجبيل(يك گرم) مصرف كنيد. البته مي توانيد يك تكه 8 گرمي زنجبيل تازه را نيز بجويد.

براي بيماريهاي ناشي از سرماخوردگي، تب ناشي از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگيهاي ناشي از قاعدگي يا سردرد، دو قاشق غذاخوري از دم كرده زنجبيل يا چندين ورق از ساقه ريشه دار تازه آنرا بخور دهيد. براي درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره يا چاي زنجبيل تازه به ميزان روزانه 4 گرم مصرف كنيد يا روغن آنرا روي مفصل دردناك بماليد يا ريشه تازه آنرا در ضماد داغ يا گازهاي ضمادي قرار دهيد و روي نقاط داراي درد بگذاريد.

نكات احتياطي

انجمن فرآورده هاي گياهان دارويي آمريكا ريشه زنجبيل تازه را از نظر درجه بندي سلامتي و بي خطري در رديف اول قرار داده است لذا زنجبيل گياهي بي خطر و وسيع الطيف است. با اين وجود ميزان تجويزي آن بايد رعايت شود. انجمن آمريكايي مذكور ريشه زنجبيل خشك را در مرتبة دوم سلامتي و بي خطري قرار داده است و توصيه مي كند كه از مصرف آن در طول بارداري اجتناب گردد.

برخي از زنان براي رهايي از علايم بيماري صبح دم از زنجبيل استفاده مي كنند ليكن مصرف زنجبيل براي اين هدف بحث انگيز است. براي رعايت اصول ايمني و سلامتي هرگز نبايد بيش از ميزان معمولي آن مصرف گردد. زنجبيلي كه به عنوان بخشي معمولي از برنامه غذايي فرد مصرف مي شود بي خطر تلقي مي شود.

اگر از سنگ صفرا رنج مي بريد، از مصرف زنجبيل بپرهيزيد. هر چند كه مصرف زنجبيل معمولاً فاقد عوارض جانبي است، اما مصرف بيش از حد آن مي تواند سبب گرمازدگي جزيي گردد.

تداخل هاي احتمالي

اگر داروهاي تهيه شده از سير يا داروهاي ضد انعقادي نظير وارفارين يا داروهاي مربوط به درمان ديابت مصرف مي كنيد و مي خواهيد جهت پيشگيري از بيماري مسافرت، سرگيجه، ميگرن، گرفتگيهاي رحمي يا ورم مفاصل زنجبيل مصرف كنيد، ابتدا با پزشك خود مشورت كنيد. هر چند هيچ مطالعه اي تداخل اين گياه دارويي را با ساير داروها نشان نداده است، ليكن اين خطر وجود دارد كه زنجبيل اثرات برخي از اين داروها را خنثي و يا تشديد كند.

 

 

آویشن

گیاهی دارویی است از تیره نعنا. درختچه‌ای کوتاه و پر شاخه است که برگهای نازک و متقابل دارد .دارای گل‌هایی سفید و چتری و منفرد است. گونه‌های مختلفی از آن در کوهستان‌های ایران میروید و نام‌های گوناگونی دارد. از جمله در همدان به آن آزربه و در کوخرد هرمزگان به آن اَوشُه می‌گویند.

خواص دارویی:

ضد عفونی کننده، هاضم غذا، ضد سرفه، ضد بو، ضد تشنج، چاشنی غذا

آويشن كوهي يكي از گياهان زيبا و معطر است كه در اكثر مناطق معتدله رويش دارد. نمونه اهلي اين گياه آويشن شيرازي است كه بصورت كشت داده شده مورد بهره برداري قرار مي گيرد و در شيراز كشت مي شود.از نظر شكل ظاهري و طعم اين دو نوع آويشن با هم فرق دارند. البته خواص درماني آويشن كوهي بسيار بيشتر از آويشن شيرازي است.

اين گياه بوي بسيار مطبوع و مزه تندي دارد و به خاطر خاصيتش در شدت دادن به جريان خون، به هر عضوي كه ماليده شود خون به آن طرف سرازير مي شود. براي ريزش مو، جوشانده اين گياه استفاده مي شود تا جريان خون را در آن قسمت بيشتر كرده و پياز مو تغذيه شود.اين گياه داروي بسيار خوبي براي دستگاه تنفسي و بيماريهايي از قبيل زكام، برونشيت، آسم، گريپ و .... است. همچنين اين گياه داروي خوبي براي معده مي باشد و ناراحتيهاي معده را از نظر هضم، نفخ به طور كلي برطرف مي كند.

اين گياه از جمله گياهان نيروزا است و همچنين ضد ترشح و ضد عفونت نيز مي باشد.

نحوه مصرف

براي مصرف اين گياه تقريباً ۱٠ گرم آن را با يك ليتر آب مخلوط مي كنند و به صورت جوشانده مورد استفاده قرار مي گيرد كه مصرف خوراكي دارد.

 جوشانده ٥٠ گرم از اين گياه به علاوه يك ليتر آب به صورت غليظ براي مصرف موضعي مورد استفاده قرار
مي گيرد.

آويشن باغي يكي از قديمي‌ترين گياهان دارويي و ادويه‌‌اي است. تيموس (Thymus) كلمه‌اي يوناني و به معناي شجاع است. مردم يونان باستان اين گياه را نماد شجاعت ميدانسته‌اند. از آويشن باغي در اكثر فارماكوپه‌هاي (دارونامه‌ها) معتبر به عنوان يك گياه دارويي نام برده شده و خواص درماني آن بر شمرده شده است.

 

گل گاوزبان

گُل گاوزَبان (نام علمی: Borago officinalis) گیاهی است چند ساله و دارای ریشه‌های نیمه غده‌ای که بطور عمودی تا عمق ۵۰ سانتیمتر در خاک فرورفته است و بعلت داشتن ریشه‌های اصلی و فرعی در اعماق خاک مقاومت آن در برابر خشکی خاک زیاد است. برگهای آن زبانه‌ای و پوشیده از خارهای ظریفی است که به آن حالت خشن می‌دهد و به همین علت به گاوزبان معروف است. گلهای آن به رنگ قرمز خوشرنگی است که پس از خشک شدن به رنگ آبی تیره در می‌آید .

ترکیبات شیمیایی

این گیاه حاوی مواد موسیلاژ، قندی، تانن و ترکیبات فنلی و نیز مقدار کمی آلکالوئید است (آرام بخش)

خواص درمانی

گاوزبان حواس پنجگانه آدمی را تقویت می‌کند. دمکرده آن نشاط آور بوده و رنگ رخسار را باز می‌کند.سینه را نرم می‌کند. تنگی نفس و دردگلو را شفا می‌دهد. دلهره و وحشت را از بین می‌برد. غم و غصه را کم کرده و برای کسانی که با خود حرف می‌زنند بسیار خوبست. از برگهای تازه آن برای درمان جوشهای چرکی دهان و درمان برفک استفاده می‌شود . از گل گاوزبان در درمان علائم سرماخوردگي و همچنين به عنوان آرام بخش استفاده می‌‌شود. در طب گذشته از گاوزبان به عنوان نشاط آور، آرامبخش، مدر و بر طرف كننده علائم سرماخوردگي استفاده می‌‌كرده اند.

سازگاری

گاوزبان بیشتر در بلندیهای رامسر، رودسر و شهسوار بصورت خودرو و نیز زراعی وجود دارد. شرایط آب و هوایی کوهستانی سردسیر و نیمه مرطوب که در طول بهار و تابستان دارای بارانهای متناوب هستند، برای کشت این گیاه مفید است.

اجزاي فراورده:

هر كيسه حاوي ۲ گرم پودر گل گاوزبان (EchiumAmoenum) می‌‌باشد.

 

 

مواد موثره:

گل گاوزبان داراي موسيلاژ به ميزان ۵-۳ %، فلاونوئيد ۰.۱۵% و آنتوسيانين با آگليكون دلفينيدين و سيانيدين به ميزان ۱۳.۴۳% و به مقدار ناچيز آلكالوئيد از دسته پيروليزيدين است.

مقدار مصرف:

 حداكثر ۳  بار در روز 

دستور مصرف:

يك يا دو كيسه را در يك فنجان آب جوش قرار داده ۱۰ دقيقه صبر كنيد سپس كيسه را پس از فشردن خارج نموده محتوي فنجان را كه مايعي با بوي مطبوعي می‌‌باشد با قند ميل نماييد.جهت خارج شدن كامل مواد موثره می‌‌توان از روش دم كردن روي چراغ استفاده كرد.

عوارض جانبي:

نبايد در موقع حاملگي و شير دهي استفاده شود.

روش تکثیر و کاشت

کشت گاوزبان در دو فصل پائیز و بهار انجام می‌شود و بهترین روش کاشت بذر در فصل پائیز است. عمق کاشت ۱۲ سانتیمتر و فاصله میان بوته‌ها ۵۰ ۴۰ سانتیمتر و فاصله میان ردیف‌ها ۶۰۷۰ سانتیمتر است.

میزان مصرف بذر در هر هکتار ۱۰۱۵ کیلوگرم است. عمر مفید بوته گاوزبان ۲ سال و بیشینه عمر آن ۴ سال است. در مناطقی که بارندگی به اندازه کافی و پراکندگی بارش آن مناسب باشد، کشت به صورت دیم صورت می‌گیرد. اما در مناطق خشک مانند اصفهان نیاز به آبیاری مرتب است. مهم‌ترین آفت این گیاه کرم برگ‌خوار است که بیشترین خسارت خود را در زمان برداشت به گیاه می‌زند و چون در این زمان مبارزه شیمیایی صلاح نیست، لازم است از مبارزه زیستشناختی استفاده شود .

برداشت فراورده

عمل گل چینی در اوایل خرداد صورت می‌گیرد و گلهای چیده شده را در کنار مزرعه روی پارچه یا سفره‌های پلاستیکی به ارتفاع ۲-۳سانتیمتر پهن می‌کنند و برای آنکه آفتاب نخورد، روی آن پارچه می‌اندازند. البته خشک کردن محصول در سایه بهتر بوده و محصول مرغوبتری خواهد داد. بهم زدن گلها حین خشک شدن ضروری است. گل مرغوب گلی است که دارای دم سفید و گلبرگهای بنفش باشد. میزان عملکرد آن حدود ۱۰۰۰۱۱۰۰ کیلوگرم گل تازه است که از این میزان حدوداً ۲۵۰۳۰۰ کیلوگرم گل خشک بدست می‌آید.

بابونه آلمانی

GermanChamomile

مادر پيتر رابيت پس از بازگشت پيتر در يك روز پرمخاطره از باغ آقاي مك گرگور يك ليوان بابونه به ايشان داد تا ناراحتي معده وي را تسكين بخشد و او را بخواباند. ليكن مصرف دارويي و طبي بابونه قبل از داستان پيتر رابيت آغاز شده بود. مصريها، روميها و يونانيان باستان از گلهاي بابونه براي درمان آفتابزدگي، تب ها و قولنج استفاده مي كردند. آلمانيها براي توصيف بابونه از عبارتي به نام "alles zutraut" استفاده مي كنند كه مفهوم اين عبارت اين است: "بابونه هر دردي را درمان مي كند".

مصرف چاي يا عصاره مايع بابونه آلماني   مي تواند در تسكين دردهاي ناشي از گاز، سوزش سردل و زخم ها مفيد واقع شود. مصرف كرم يا پماد بابونه به عنوان داروي موضعي روي پوست مي تواند در كاهش علايمي نظير پسوريازيس، اگزما يا سوختگيهاي پرتو درماني سرطان مفيد واقع شود. پماد بابونه در ترميم زخمهايي كه بهبود آنها مستلزم مدت زمان طولاني است، مؤثر واقع ميشود. مي توانيد گلهاي بابونه خيس خورده يا تنتورهاي اين گياه (محلولهاي تهيه شده از گياه مزبور، الكل و آب) را در داخل وان حمام بريزيد و سپس در آن فرو رويد. اينكار به درمان يكسري از بيماريهاي پوست از جمله بواسير كمك مي كند. براي درمان سرماخوردگي بخور چاي بابونه را كه در داخل يك كتري ريخته يا چندين قطره از روغن بابونه را كه در آب جوش ريخته شده است، استنشاق كنيد. پس از سرد شدن چاي، مي توانيد از آن براي شستشوي دهان يا غرغره به منظور كاهش درد ناشي از بيماري لثه ها يا زخمهاي دهان استفاده كنيد.

معرفي گياه

گلهاي كوچك مرواريد گونه بابونه آلماني ميتواند معده،ريه ها و پوست تحريك شده را درمان كند. گلهاي اين گياه داراي طوقه هاي سفيدي است و به صورت چرخشي، قيفي شكل وبا مركز زردرنگ بزرگ ميشود. پهناي آنها كمتر از يك اينچ است و روي ساقه هاي بلند، و نازك سبز رنگ مي رويند. گاهي اوقات بابونه وحشي نيز مي رويد كه ارتفاع آن از زمين چندان فاصله نمي گيرد و مي توان آن را در كنار مزارع و باغهاي گياهان دارويي مشاده كرد. ارتفاع اين گياه به سه پا مي رسد. بابونه شامل انواع بابونه اعم از بابونه آلماني يا بابونه رومي (انگليسي) است. .

تركيبات گياه

براي تهيه چاي بابونه گلهاي آنرا در داخل كيسه هاي چاي بسته بندي مي كنند، يا آنها را كوبيده و بخار مي دهند كه محتواي روغن آن كه آبي رنگ است به طور جداگانه قابل استخراج و بسته بندي باشد. روغن بابونه حاوي تركيباتي است كه از ورم اعضاي بدن جلوگيري مي كند و در كاهش روند رشد باكتريها، ويروسها و حتي قارچها مؤثر است.

اشكال موجود

بابونه آلماني به صورت سرگل خشك، چاي، عصاره مايع و پماد موضعي يافت ميشود.

نحوه مصرف

بابونه مصارف زيادي دارد. تحريك ناشي از سرماخوردگيها، زخمهاي ديرخوب شونده، دمل (آبسه ها)، ورم لثه هاپسوريازيس، اگزما، ناراحتيهاي كودكان مانند آبله مرغان، سوختگي در اثر كهنة بچه ها و قولنج در زمره دلايل متعارف مصرف چاي بابونه، شستشو با آن يا انواع تنتورهاي اين گياه محسوب ميشود.

بابونه معمولاً موقعي مورد مصرف قرار مي گيرد كه عارضه آشكار شده باشد. اگر براي درمان زخم، آفتابزدگي يا هر نوع موقعيت جدي از بابونه استفاده مي كنيد ولي علايم بيماري رفع نمي شود يا بدتر ميشود، در اسرع وقت با پزشك معالج خود مشورت كنيد.

·         براي درمان قولنج. زخم، درد معده، سوزش سردل و گاز از دو تا سه گرم اين گياه كه در آب داغ خيس خورده باشد، چاي تهيه كنيد و روزانه سه تا چهار بار بين غذا از آن ميل كنيد، يا اينكه 5 ميلي ليتر از تنتور 1:5 بابونه را روزانه سه بار مصرف كنيد.

·         براي غرغره كردن و شستشوي زخمهاي دهان يا بيماري لثه ها، از دو تا سه گرم اين گياه كه در آب داغ خيس خورده باشد، چاي تهيه كنيد سپس بگذاريد سرد شود و تا هر چند بار كه مي خواهيد از آن استفاده كنيد.

·         براي تسكين ريه ها به هنگام سرما يا درمان سرفه چندين قطره از روغن اصيل اين گياه را در داخل آب در حال تبخير بريزيد و سپس بخار مزبور را استنشاق كنيد يا چاي آنرا تهيه و بخار را استنشاق نماييد.

·         براي تسكين درد بواسير، بريدگيها، اگزما يا گزش حشرات 1/4 پوند از گلهاي خشك بابونه را در هر بار شستشو مصرف كنيد، يا از عصاره الكلي گلهاي بابونه در وان حمام استفاده كنيد.

·         براي استفاده از بابونه، به عنوان داروي شستشو از محلول 3 تا 10 درصد آن استفاده كنيد (گياه مزبور در آب جوشانيده باشد كه به اين حالت چاي بابونه نيز گفته ميشود).

·         براي درمان پسوريازيس، اگزما يا پوست خشك و فلسي، از كرم بابونه حاوي 3 تا 10 درصد محتواي داروي خالص بابونه استفاده كنيد.

نكات احتياطي

استفاده از بابونه عموماً بي خطر است. ليكن چاي غليظ اين گياه مي تواند سبب استفراغ گردد. اگر به "ابروسيا" حساسيت داريد بايد از مصرف بابونه بپرهيزيد چون اين دو از يك تيره گياهي هستند. از مصرف زياد آن در دوران بارداري يا شيردهي اجتناب ورزيد. اگر باردار هستيد موضوع مصرف آن را با پزشك معالج خود در ميان بگذاريد.

داخل هاي احتمالي

هيچگونه گزارشي مبني بر تأثير و تأثر دو جانبه بابونه با ساير داروها وجود ندارد. اما احتمالاً، بهتر است از مصرف بابوبه به هنگامي كه فرد تحت درمان با داروهاي ضد انعقاد است، پرهيز شود.

اکاليپتوس

Eucalyptus

ساكنين اوليه استراليا- بوميهاي استراليايي- از برگهاي اكاليپتوس براي درمان جراحات و پايين آوردن تب استفاده مي كردند. آنها همچنين مي دانستند اگر در منطقه بياباني استراليا به نام "آتبك"(Outpack) با بي آبي مواجه شوند، مي توانند ريشه هاي اكاليپتوس را، كه آكنده از آب است، از زمين براي رفع تشنگي بيرون بياورند. برگهاي اكاليپتوس و روغني كه آنها توليد مي كنند سبب كشتن باكتريها و رفع ناراحتيهاي تنفسي افراد مبتلا به خناق، آسم و برونشيت ميشود. اگر سابقه مصرف ويكس داريد، آنگاه احتمالاً خنكي و احساس سوزش ناشي از مرهم روي پوست و پاك شدن سينوس ها در اثر رايحة نعناعي و معطر را به ياد خواهيد آورد. در واقع اين اثرات روغن اصيل اكاليپتوس است. اكاليپتوس به انواع عطر، صابون و برخي از مواد غذايي و نوشيدنيها اضافه ميشود. از اين گياه همچنين به عنوان عامل دفع حشرات نيز استفاده و به روغن شمع و افشانه هاي حشره كش نيز اضافه ميشود. اگر به هيره ها (حشرات) گرد و غبار آلرژي داريد، مي توانيد اضافه كردن چند قطره روغن اصلي اكاليپتوس به مايع شستشوي لباسهايتان را مورد توجه قرار دهيد. تحقيقات اخير مؤيد اين است كه اين گياه دارويي تعداد هيره ها (حشرات)ي گرد و خاك را تا حد زيادي كاهش مي دهد و راه تنفس شما را بازتر
 مي كند.

اگر در خانة خود شاهد سوسك هستيد، اضافه كردن چندين قطره روغن اصيل اكاليپتوس بر لباسهاي مندرس و گذاشتن آنها را در كمد لباسهايتان امتحان كنيد (دقت كنيد لباسهاي مزبور را از مواد غذايي يا ظروف دور نگهداريد). به خاطر داشته باشيد كه روغن اكاليپتوس فوق العاده براي انسان سمي است و در مصرف آن بايد دقت كنيد.

اگر فرزند داريد، اطمينان پيدا كنيد كه روغنهاي اصيل اين گياه دور از دسترس او نگهداشته شود.

معرفي گياه

كاليپتوس بومي استراليا است، و در اين قاره غذاي اصلي موجود در وعده غذايي خرسهاي كوآلا محسوب ميشود. امروزه اين گياه در سرتاسر جهان از جمله ايالات متحده كشت ميشود. اكاليپتوس گونه هاي بسياري دارد. برخي از گونه هاي آن به اندازه گلهاي تزئيني و برخي ديگر به اندازه درختان بزرگ است. اكاليپتوس لثه آبي يا درخت تب استراليا، شناخته شده ترين گونه اكاليپتوس است كه مصرف پزشكي دارد. ارتفاع اين گياه به 230 پا مي رسد.

برگهاي 4 تا 12 اينچي اين گياه سبز تند و براق است.

وقتي پوستة خاكستري آبي اين گياه كنده ميشود، زير آن پوسته كرمي رنگ وجود دارد.

تركيبات گياه

چاي و عصاره اين گياه از مادة برگ خيس خورده در محلول الكل كه داراي مواد فعال است، تهيه ميشود. پاره اي از اين عناصر و تركيبات فعال "تانين" و "فلاونويد" ناميده ميشوند. روغن اصيل برگ تهيه شده از تقطير بخار عمدتاً از عنصر فعالي به نام "سينوئول" تشكيل شده است. روغن اين گياه همچنين حاوي ساير عناصر شيميايي گياهي است.

اشكال موجود

اين گياه به صورت روغن مايع اساسي، روغن اساسي به شكل پماد تنتور برگ (محلول تهيه شده از گياه و الكل يا گياه، الكل و آب)، برگ خام و چاي قابل دسترسي است. قطره هاي ضد سرفه تجاري، انواع شربتها، مايعات تبخير كننده، روغنهاي ماليدني، انواع خميردندان و مواد شستشوي دهان حاوي روغن اكاليپتوس يا تركيب اصلي آن يعني سينئول است.

 

نحوه مصرف

اين گياه براي درمان التهاب سينه، ريه ها، بيني و گلو بكار مي رود و مي تواند برخي از گونه هاي باكتري و همچنين برخي از انواع قارچها را از بين ببرد. وقتي ازاين گياه دارويي براي مصرف موضعي استفاده مي كنيد، مي تواند درد رماتيسمي را تسكين بخشد. قبل از مصرف ميزان ريز يا هر ميزان مصرف، با پزشك معالج خود مشورت و از دستورات ايشان پيروي كنيد.

·         جوشانده برگ اكاليپتوس (براي احتقاق): 1/2 تا 1 ميلي ليتر روزانه.

·         روغن براي مصرف موضعي (براي مقاصل متورم يا احتقاق سينه): 30 ميلي ليتر روغن اكاليپتوس را به 500 ميلي ليتر آب ولرم اضافه كنيد.

·         اكاليپتول: روزانه 0/05 تا 0/2 ميلي ليتر (1 تا 2 قطره براي هر ليوان آب جوش).

·         روغن اكاليپتوس (براي استعمال موضعي): نصب تا يك ميلي ليتر (15 تا 30 قطره) روغن مزبور را به نصف ليوان روغن مايع (كنجد، زيتون و غيره) اضافه كنيد.

به منظور استفاده استنشاقي از اين گياه داروئي، 5 تا 10 قطره از روغن آنرا به 2 ليوان آب جوش اضافه كنيد و سپس حوله را بالاي سر خود بكشيد و بخار آنرا استنشاق كنيد.

نكات احتياطي

در دوران بارداري يا شيردهي از مصرف اكاليپتوس پرهيز كنيد. روغن اين گياه اگر استعمال موضعي داشته باشد، سمي نيست. اما نبايد از اين گياه براي مصارف داخلي استفاده كرد.

انجمن فرآوردهاي گياهان دارويي آمريكا برگ اكاليپتوس را از نظر بي خطري در رديف و درجه دو ارزيابي كرده است. درجه 2 به معناي اين است كه در كاربرد اين گياه محدوديتهايي متصور است. در ارتباط با عصاره هاي برگ اكاليپتوس بايد گفت كه افرادي كه مبتلا به التهاب معده اي- روده اي يا التهاب مجراي صفراوي هستند، بايد از مصرف عصاره برگ اكاليپتوس اجتناب كنند. در صورت ابتلا به ناراحتي كبد نيز از مصرف آن پرهيز كنند. در صورتي كه مشمول هر كدام از اين حالات هستيد، با پزشك خود مشورت كنيد. از مصرف بي رويه عصارة مزبور نيز اجتناب ورزيد. "تانين" موجود در عصاره اين گياه مي تواند، در صورتي كه بي رويه مصرف شود، به انواع شكم درد يا آسيب كبدي و كليوي منجر شود. هرگونه روغن اين گياه را به صورت يا بيني كودكان زير دو سال نماليد.

 

تداخل هاي احتمالي

روغن و عصاره اكاليپتوس مي تواند اثرات داروهايي را كه براي درمان كمبود قند خون بكار مي رود، خنثي كند. اگر به بيماري افت قندخون مبتلا هستيد، مطمئن شويد كه پزشك شما قبل از آغاز درمان با اين گياه در جريان امر واقع شده است.

سـيـر

Garlic

بوي مشمئز كننده سير كه براي برخي از افراد زننده است، از طريق تنفس و حتي پوست بدن فرد پس از مصرف آن قابل حس است. به رغم اين، كارشناسان گياهان دارويي در سرتاسر جهان اين گياه را به عنوان يكي از مهمترين داروهاي گياهي تلقي مي كنند. اين گياه در ميان بسياري از فرهنگها در طول هزاران سال هم مصرف غذايي و هم مصرف دارويي داشته است. كارگران ساختماني كه اهرام مصر را مي ساختند براي مراقبت از خود در قبال بيماريها مقدار معتنابهي سير مصرف مي كردند. گوركنان اوايل قرن نوزدهم در فرانسه دم كرده سير خرد شده را به صورت عرق مصرف مي كردند تا ابتلاي آنها به طاعون را كه جان بسياري از انسانها را در اروپا تلف كرد، پيشگيري كند. در طول جنگ جهاني اول و دوم به سربازان سير داده مي شد، تا از بيماري قانقاريا پيشگيري شود.

معرفي گياه

سير يك گياه بومي آسياي ميانه است و امروزه در تمامي نقاط جهان يافت ميشود و نوعي گياه بادوام است كه طول آن به دو پا يا كمي بيشتر مي رسد. مهمترين بخش اين گياه كه مصرف دارويي و طبي دارد، هسته مركب آن است. هر هسته سير از 4 تا 20 دانه تشكيل شده است و وزن هر دانه به حدود يك گرم مي رسد.

تركيبات گياه

عنصر و تركيب اصلي فعال در سير، عنصر «آلين» است. آلين عنصر شيميايي بي بو از تيرة اسيد آمينه "سيستين" است. وقتي كه هسته هاي سير كوبيده ميشود، آلين موجود در آن به تركيب و ماده ديگري به نام آليسين تبديل ميشود. آليسين ماده فعالي است كه به سير ويژگي داشتن بو و بسياري از خواص درماني آنرا مي بخشد.

سير تازه حاوي 0/25 تا 1/15 درصد آلين است. كل ميزان مواد داراي گوگرد سير پس از كوبيده شدن سير به 25 تا 35 درصد آن مي رسد. آليسين خواص آنتي بيوتيكي به سير مي بخشد. آليسين همچنين از تشكيل كلسترول بيشتر جلوگيري مي كند. "آجون" ماده فعال مهم ديگري در سير است كه سبب پيشگيري از سخت شدن رگها و سكته مغزي ميشود.

اشكال موجود

فرآورده هاي حاصله از سير از سير كامل تازه، دانه هاي تازه يا خشك شده يا از روغن سير تهيه ميشود. اما ميزان آليسين موجود در فرآورده هاي تجاري بسته به نحوة تهيه آن يا درصد عناصر فعال در هسته هاي سير تازه فرق مي كند. تمامي انواع سير به ميزان يكسان، عناصر فعال ندارند. فرآورده هاي چندين ساله تهيه شده از سير از طريق تخمير اين ماده گياهي حاصل ميشود. اينگونه فرآورده ها عاري از بوي مشمئز كننده است، اما فوايد سلامتي و بهداشتي زيادي ندارد. عمل تخمير، اغلب عناصر فعال موجود در سير را غيرفعال مي سازد، در نتيجه اين نكته حائز اهميت است كه عنوان كليه فرآورده هاي حاصل از اين گياه را به دقت بخوانيد. توصيه ميشود كه فرآورده هاي استاندارد آن مورد استفاده قرار گيرد تا اطمينان حاصل گردد كه غلظت خاصي از آليسين و ساير مواد فعال مصرف مي شوند.

 نحوه مصرف

انسانها در طول ساليان متمادي از سير براي درمان و پيشگيري از سخت شدن رگها (آرتريواسكلروز)، فشارخون بالا، سرماخوردگيها، سرفه، بونشيت و ناراحتيهاي مجاري معده اي- روده اي و درد ناشي از قاعدگي استفاده كرده اند. تحقيقات پزشكي نشان داده است كه سير مي تواند بسياري از انواع باكتريها، برخي از ويروسها، عفونتهاي قارچي و حتي انگلهاي روده اي را از بين ببرد. سير همچنين يك ماده ضد اكسيد است و مي تواند سيستم ايمني بدن شما را بالا ببرد. سير حتي در پيشگيري از سرطان مؤثر است. ليكن سير، از نظر خواص و اثرات مطلوب خود روي سيستم ايمني قلب و عروق شهرت دارد. اين گياه در درمان و پيشگيري از كلسترول بالا، تري گليسريد بالا، تصلب شرايين و عفونتهاي تنفسي نظير سرماخوردگي و سرفه نيز مؤثر است.

مي توانيد سير را به شكل زير براي پيشگيي از ناراحتيهاي قلب و عروق و سرماخوردگي معمولي مصرف كنيد. كپسولهاي سير: روزانه 1000 تا 3000 ميلي گرم (دوز مصرفي كمتر براي پيشگيري و دوز مصرفي بيشتر براي معالجه و درمان).

روغن: روزانه سه بار به مقدار 0/03 تا 0/12 ميلي ليتر.

 

 

نكات احتياطي

از مصرف زياده از حد سير بنا به احتمال بروز دردمعده اجتناب ورزيد، اگر بيشتر با سير تازه يا خشك سروكار داشته باشيد، ممكن است به سوختگي پوست يا تحريكات پوستي مبتلا گرديد. اگر مي دانيد خون شما به كندي انعقاد پيدا مي كند، از مصرف درماني زياد آن پرهيز كنيد. اين مسأله در صورتي كه درصدد انجام عمل جراحي هستيد اهميت بيشتري پيدا مي كند. مصرف زيادي سير احتمال خونريزي در طول يا پس از عمل جراحي را افزايش مي دهد. اگر باردار يا شيرده هستيد، قبل از مصرف زياد سير با پزشك خود مشورت كنيد. مصرف كم سير اشكالي ندارد اما ميزان مصرفي بالا مي تواند سبب تحريك رحم و حتي سقط جنين شود.

تداخل هاي احتمالي

اگر داروهاي ضد انعقاد نظير آسپيرين مصرف مي كنيد، از مصرف زياد سير اعم از تازه يا فرآوري شده تجاري آن اجتناب ورزيد.

اراقيطون

(برگ باباآدم)

Burdock

كارشناسان طب گياهي انگليس در طول قرون وسطي ريشه اراقيطون (باباآدم) را در درمان كوركها، اسكوربوت و روماتيسم به "سارساپاريلا" ترجيح مي دادند. درمانگران بومي آمريكا علاقمند به باباآدم بعنوان يك گياه دارويي بودند. كارشناسان طب گياهي آمريكا از ريشه ها و تخم اين گياه به عنوان ماده تصفيه كننده خون و مسكن درد به مدت بيش از دو قرن استفاده كرده اند.

ريشه و برگهاي اين گياه در درمان با گياهان دارويي مورد استفاده قرار مي گيرد، اما اغلب مصرف ريشة آنرا ترجيح مي دهند. گياه باباآدم عمدتاً در درمان آرتريت، نقرس و ساير حالات التهابي مورد توجه است. تصور ميشود كه اين گياه با تحريك كبد در درمان نقرس و روماتيسم مفيد واقع ميشود. اين گياه به عنوان ادرارآور (ديورتيك) مورد استفاده قرار مي گيرد. تنفس را راحت مي كند و اين حالات سبب ميشود كه اين گياه در درمان نقرس مؤثر واقع شود. كارشناسان طب گياهي در سرتاسر جهان براي درمان طيف و سيعي از بيماريها از جمله ذات الريه، آبسه، آكنه، تب، شوره سر و عفونتهاي گلو و همچنين التهاب از باباآدم استفاده كرده اند. با اين وجود، اسناد و مدارك دال بر مؤثر بودن باباآدم در درمان نقرس، آرتريت و بيماريهاي پوستي عمدتاً كافي نيست.

معرفي گياه

گياه باباآدم ابتدا در اروپا و شمال آسيا روييد. عضوي از اين گياه  كه تيره "تاتاري" است بعنوان يك گياه دو ساله امروزه در سرتاسر ايالات متحده مي رويد. اين گياه داراي شاخه هاي پهن است و ارتفاع آن به سه يا چهار پا مي رسد. گلهاي ارغواني آن بين ماههاي ژوئن و اكتبر غنچه باز مي كنند. شكل ديگري از گياه باباآدم، داراي برگهاي پيچ خورده و قلبي شكل است كه قسمتهاي بالاي آنها سبز اما قسمت پائين مايل به سفيد است. ريشه هاي عميق اين گياه داراي رنگ سبز متمايل به قهوه اي با قسمتهاي بيروني تقريباً سياه است. ريشه هاي آن مهمترين بخش گياه است كه براي اهداف درماني مورد استفاده قرار مي گيرد.

اين گياه بصورت وحشي بخوبي رشد مي كند اما در معرض نور و خاك، خشك و پژمرده ميشود. كارشناسان طب گياهي برگهاي اين گياه را در طول اولين سال رشد آن جمع آوري مي كنند و ريشه هاي آنرا در پائيز اولين سال پس از كاشت گياه (يا در طول بهار آتي قبل از اينكه گلها غنچه باز كنند) برداشت مي كنند.

تركيبات گياه

گياه باباآدم حاوي عناصر و تركيبات فعالي بنام "لاكتون سيسكوئيترپين" است. اين گياه داراي درصد بالايي هيدرات كربن بنام اينولين يا (فراكتوسان) است. همچنين حاوي روغن مايع، استرول هاي گياهي، تانين و روغن چربي دار است. كارشناسان طب گياهي از قديم الايام از ريشه و برگهاي اين گياه در درمان آرتريت، روماتيسم، نقرس، بيماريهاي پوستي، اسكوربوت، بيماريهاي آميزشي، پسوريازيس و ساير اختلالات پوستي استفاده مي كردند. اما آنها مطمئن نيستند كه كدام تركيب و عنصر فعال موجود در ريشه اين گياه عامل خواص درماني است.

اشكال موجود

فرآورده هاي اين گياه از ريشه ها يا برگهاي تازه و خشك آن تهيه ميشوند. معمولاً ميتوانيد آنرا بصورت پودر ريشه خشك شده، عصاره (مايعي كه از طريق جوشاندن گياه در آب تهيه ميشود)، تنتور (محلولي از گياه در الكل يا آب و الكل) يا عصاره مايع تهيه كنيد.

نحوه مصرف

ريشه باباآدم در ميان كارشناسان سنتي طب گياهي براي درمان روماتيسم، نقرس، تاولهاي پوستي و عفونت مثانه مورد توجه است. اين گياه اشتها را تحريك مي كند، لذا كارشناسان امروزي براي درمان بي اشتهايي عصبي آنرا توصيه مي كنند. اين گياه همچنين بعنوان داروي ادرارآور براي درمان علائم مجاري معده اي - روده اي يا براي مصرف موضعي درمان پوست فلسي و پسوريازيس مورد استفاده قرار مي گيرد. تحقيقات علمي بعمل آمده در طول تقريباً پنجاه سال بيش نشان داد كه ريشه باباآدم داراي پاره اي خواص آنتي بيوتيكي است. اسناد و مداركي نيز دال بر مؤثر بودن اين گياه در درمان كوركها وجود دارد. برخي افراد حتي ادعا مي كنند كه ريشه اين گياه در درمان ديابتيها نيز مؤثر است. اما تحقيقات بعمل آمده در خصوص ديابتيها چندان سريح و روشن نيست.

در يك تحقيق به عمل آمده معلوم گشت كه اين گياه سبب كاهش ميزان قند خون و براساس تحقيق ديگري حتي سبب تشديد علايم و ناراحتيهاي ديابت در حيوانات گرديد.

تحقيقات اخير نشان داده كه اين گياه از آسيب مواد شيميايي خطرناك منعقد شده به سلولها پيشگيري كرده است. اين دستاورد مويد اين احتمال است كه گياه مزبور مي تواند در كاهش ميزان خطر رشد سرطان ناشي از مواد شيميايي سمي جلوگيري كند. گياه باباآدم را مي توانيد به صورتهاي زير به عنوان تقويت كننده روزانه مصرف كنيد:

·         ريشه خشك: 2 تا 6 گرم عصاره اين گياه روزانه سه بار.

·         تنتور (1/5): 8 تا 12 ميليليتر روزانه سه بار.

·         عصاره مايع (1/1): 2 تا 6 ميليليتر روزانه سه بار.

·         چاي گياه: 2 تا 6 گرم در 500 ميليليتر آب.

نكات احتياطي

خطر شناخته شده اي كه مرتبط به استفاده از باباآدم باشد، وجود ندارد، اما هنگام تماس با آن مراقب باشيد چون شانس كمتري وجود دارد كه آدم بتواند از تحريك پوستي ناشي از استعمال آن گريزي داشته باشد. اگر باردار يا شيرده هستيد، به اين گياه دست نزنيد. چون ممكن است سبب تحريك رحم گردد كه نهايتاً به سقط جنين منتهي خواهد شد.

در هر صورت، در اين مرحله بهتر است از مصرف زياده از حد آن (به ويژه ريشه آن) اجتناب ورزيد چون كارشناسان هنوز اثرات سمي بودن اين گياه را به طور عميق تحقيق نكرده اند.

تداخل هاي احتمالي

اگر تحت درمان بيماري ديابت هستيد، از مصرف زياده از حد اين گياه اجتناب ورزيد زيرا مي تواند اثر ساير داروها را خنثي كند. اگر مبتلا به ديابت هستيد، با پزشك خود قبل از مصرف اين گياه يا هر تقويت كننده ديگري مشورت كنيد.

اسطوخودوس ( لاواندر )  Lavander

نام علمی  Lavandula

كليات گياه شناسي

اسطوخودوس در بيشتر نقاط دنيا بحالت خودرو مي رويد مخصوصا در جنوب فرانسه مناطق مديترانه و در تورنتو به مقدر زياد وجود دارد و بسته به شرايط محيط و خاك به انواع مختلفه ظاهر مي شود .

اسطوخودوس گياهي است چندين ساله به ارتفاع حدود نيم متر با برگهاي متقابل ، باريك ، دراز سبز رنگ و پوشيده از كركهاي سفيد پنبه اي . گلهاي آن برنگ بنفش و بصورت سنبله مي باشد .

قسمت مورد استفاده اين گياه ، گلها و سرشاخه هاي گلدار آن است . اسطوخودوس بوي بسيار مطبوعي درد . طعم آن تلخ است و بعلت بوي مطبوع آن در عطر سازي مصرف مي شود .

اسانس اسطوخودوس كه از تقطير گل و سرشاخه هاي گلدار اين گياه بدست مي آيد مايعي است زردرنگ يا زرد مايل به سبز كه داراي بوي مطبوعي است .

تركيبات شيميايي:

اسانس اسطوخودوس داراي حدود 40% استات ليناليل است همچنين در آن تركيباتي نظير اسيد بوتيريك ، اسيد پروپيونيك و اسيد والريك ، لينالول آزاد و ژرامبول وجود دارد .

خواص داروئي:

اسطوخودوس از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است .

1)براي رفع خستگي و آرامش چند قطره روغن اسطوخودوس را در وان آب گرم ريخته و براي مدت يكربع ساعت در آن دراز بكشيد .

2)گرفتگي ها را باز مي كند .

3)مقوي معده است .

4)ادرار آور مي باشد .

5)معرق است و تب را پائين مي آورد .

6)صفرا بر بوده و كبد را بكار مي اندازد و بيماري هاي كبدي را برطرف مي كند .

7) ضد تشنج است .

8)براي تقويت عمومي بدن خوب است .

9)كرم هاي معده و روده را از بين مي برد .

10)بيماري هاي سينه و سرفه را برطرف مي كند .

11)در معالجه زكام موثر است .

12)از آن مي توان بعنوان مسهل و تميز كننده استفاده كرد.

13)براي رفع بيماريهاي مجاري و ادرار مفيد است .

14)براي برطرف كردن رعشه و سرگيجه حدود 5 گرم از پودر آنرا با عسل مخلوط كرده و هر شب بخوريد .

15)براي رفع فراموشي و تقويت حافظه از دم كرده اسطوخودوس استفاده كنيد .

16)براي رفع بيخوابي يك قطره از روغن اسطوخودوس را روي يك تكه پنبه بچكانيد و آنرا داخل بالش خود قرار دهيد خواب مطبوعي براي شما مي آورد .

17)براي برطرف كردن غم و اندوه هر روز دم كرده اسطوخودوس بنوشيد .

18)اگر دست و پاي شما خواب مي رود از اين گياه استفاده كنيد .

19)براي پيشگيري از آب آوردن بدن دم كرده اسطوخودوس بنوشيد .

20)زردي را برطرف مي كند .

21)براي رفع حالت تهوع و سرگيجه مفيد است .

22)سردرد و سردردهاي يكطرفه را درمان مي كند .

23)براي معالجه ضعف اعصاب مفيد است .

24)طپش قلب را از بين مي برد .

 25) آسم را برطرف مي كند .

26)براي رفع ترشحات زنانه مي توانيد از اين گياه استفاده كنيد .

27)براي برطرف كرده سوء هاضمه يك قطره اسانس اسطوخودوس را در يك ليوان آب نيم گرم ريخته و يا يك فنجان از دم كرده آن را بنوشيد .

28)اسطوخودوس درمان كنده رماتيسم ، آرتروز و نقرس است . براي اين منظور كمپرس آنرا بر روي عضو مورد نظر بگذاريد و يا اينكه 2 قطره روغن آنرا با يك قاشق روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و عضو دردناك را با آن ماساژ دهيد .

29)زخم هاي كهنه را با ماليدن اسانس اسطوخودوس كه در الكل حل كرده ايد برطرف كنيد .

30)براي درمان بيماريهاي ريوي 2 تا 3 قطره روغن اسطوخودوس را با يك قاشق غذا خوري روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و سينه و پشت بيمار را ماساژ دهيد .

31) ماليدن پماد اسطوخودوس زخم ها را ضد عفوني كرده و التيام مي بخشد .

32)براي برطرف كردن بوهاي نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ريخته و بگذاريد به آرامي بجوشد عطر مطبوعي را در هوا پخش مي كند .

33)براي رفع بيخوابي يك قاشق چايخوري پودر اسطوخودوس را با يك قاشق چايخوري پودر سنبل الطيب مخلوط كرده و در يك ليوان آبجوش ريخته و بمدت 10 دقيقه دم كنيد . اين دم كرده را يكساعت قبل از رفتن برختخواب ميل كنيد تا بيخوابي شما برطرف شود .

طرز استفاده:

1) دم كرده اسطوخودوس : حدود 5 گرم سرشاخه گلدار و يا گل اين گياه را در يك ليتر آبجوش ريخته و بمدت 10 دقيقه دم كنيد . مقدر مصرف اين دم كرده 4-3 فنجان در روز است .

2)كمپرس اسطوخودوس : 30 گرم گل و يا سرشاخه گلدار اين گياه را با يك ليتر آبجوش مخلوط كرده و بمدت 10 دقيقه دم كنيد .

3)اسانس و روغن اسطوخودوس را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها تهيه كنيد براي مصرف يك قطره از آنرا با يك قاشق روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و براي ماساژ استفاده كنيد . و يا يك قطره آنرا روي يك حبه قند و يا يك قاشق عسل مخلوط كرده بخوريد .

مضرات :

اسطوخودوس گياهي است بي ضرر كه همه مي توانند از آن استفاده كنند . فقط براي اشخاص صفراوي مزاج خوب نست و باعث آشفتگي مي شود . اينگونه اشخاص بايد آنرا با سكنجبين يا كتيرا بخورند .

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 15:44 منتشر شده است
برچسب ها : نـعـنـاع,زنجبيل,آویشن,گل گاوزبان,بابونه آلمانی,اکاليپتوس,اراقيطون,اسطوخودوس,Lavandula,

مواد مخدر

انواع مواد

•        تریاک و مشتقات آن و نیز داروهای مخدر صناعی مانند پتی‌دین و بعضی چسبهای صنعتی.

•        مواد محرک مانند کوکائین که محرک قشر مغز می‌باشد و آمفتامین.

•        مواد توهم‌زا که فعالیت روانی را مختل و ایجاد توهم می‌کنند مانند: حشیش ، ال. اس. دی، مسکالین و پسیلوسیلین.

•        خواب‌آورها مانند باربیتوریکها و همچنین داروهای ضداضطراب و آرام‌بخش مانند مپروبامات و بنزودیازپین‌ها که با مصرف طولانی و مکرر ممکن است وابستگی جسمانی و روانی ایجاد کنند و به هنگام ترک دارو علایم ترک اعتیاد را آشکار سازند.

در زیر برخی از موارد مذکور را توصیف می‌کنیم.

تریاک و مشتقات آن

تریاک شیرابه سفت شده‌ای است که از گیاهی به ‌نام کوکنار یا خشخاش گرفته می‌شود. برای تهیه تریاک کپسول نارس خشخاش را تیغ می‌زنند و با روشهای خاصی شیرابه‌ها را جمع‌آوری و آماده مصرف می‌کنند. رنگ تریاک معمولا قهوه‌ای و بوی آن نافذ و قوی است. هرچند تریاک در دست پزشک دارویی موثر برای درمان بیماریهاست و مشتقات آن در بسیاری داروها از جمله برخی شربتهای سرفه وجود دارد اما مصرف نادرست آن فاجعه می‌آفریند و تریاکی‌ها همگی دچار عوارض متعدد می‌شود. با مصرف تریاک ابتدا نوعی نشاط و خوشحالی زودگذر به شخص دست می‌دهد. پس از آن مرحله منفی آغاز می‌شود که فرد را برای بدست آوردن آن حالت خوش اولیه به ‌مصرف مجدد تریاک وا می‌دارد.

 

حرکات ارادی معتاد پس از مرحله اول کند‌ می‌گردد و شخص نسبت به امور بی‌تفاوت می‌شود. اراده تریاکی سست و متزلزل و گریز از دام اعتیاد برایش مشکل است. معتاد از لحاظ اجتماعی و اخلاقی به قهقرا می‌رود و با زیر پا گذاشتن ضوابط اخلاقی و قوانین و مقررات همه فعالیت خود را پیرامون بدست‌ آوردن ماده مخدر متمرکز می‌سازد. در صورتی که ماده مخدر به معتاد نرسد دچار علایم خماری می‌شود و نشانه‌هایی مانند خمیازه ، آبریزش از بینی، عطسه ، عرق زیاد ، تپش قلب ، لرز ، بی‌قراری و اضطراب در او بوجود می‌آید. با ادامه محرومیت ، عوارض شدیدتر و استفراغ ، اسهال ، بی‌اشتهایی ، دردهای شدید پشت و شکم و عضلات دست و پا به عوارض دیگر افزوده می‌شود.

 

تریاک در انسان سبب مسمومیت حاد و مزمن می‌شود. در مسمومیت حاد که خیلی سریع بروز می‌کند ابتدا مرحله تحریکی فرا می‌رسد، بیمار دچار سردرد ، سرگیجه ، سنگینی سر می‌شود و سپس احساس تشنگی شدید می‌کند. آنگاه بیمار به خواب عمیق فرو رفته و به طرف مرگ سیر می‌کند. مردمک چشم تنگ می‌شود و دیگر به تحریک با نور پاسخ نمی‌دهد. تنفس نیز خیلی آهسته می‌شود و از 4 تا 5 نفس در دقیقه تجاوز نمی‌کند. مرگ ممکن است در طی چند دقیقه تا چند ساعت در اثر اغما و وقفه تنفس پیش آید. گاهی نیز مسموم با یک بهبودی زودگذر چند روز زنده مانده و سرانجام جان می‌سپارد. در گذشته بسیاری از مسمومیت‌ها و خودکشی‌ها با تریاک انجام می‌گرفت. مسمومیت و مرگ با تریاک فراوان مشاهده می‌شود. مسمومیت مزمن در نزد معتادان دیده می‌شود. آلکالوئیدهای مهم تریاک را که عبارتند از مرفین ، کدئین ، نارسئین، نارکوتین و پاپاورین می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد: مرفین مهمترین آلکالوئید تریاک و دارای طعمی تلخ است.

 

هروئین

یکی از مشتقات مرفین ، هروئین است که از استیله شدن مرفین به‌دست می‌آید. مرفین داروی ضد درد باارزشی است که برای تسکین دردهای حاد و شدید بکار می‌رود. کدئین ، پس از مرفین ، از آلکالوئیدهای مهم تریاک محسوب می‌شود و اثر تخدیر کننده ندارد و برای تسکین سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد. موارد اعتیاد به کدئین به‌ندرت مشاهده شده است.

بنابراین در بین آلکالوئیدهای تریاک ، هروئین به عنوان خطرناک‌ترین ماده مخدر شناخته می‌شود. اعتیاد به هروئین بسیار قوی و خطرناک است و مصرف آن وابستگی شدید جسمی و روانی ایجاد می‌کند. هروئین از راه استنشاق ، تزریق زیرجلدی و تزریق درون سیاهرگی استفاده می‌شود. از آنجا که فروشندگان مواد مخدر ،‌ برای سود بیشتر ، هروئین را با گنه‌گنه ، گچ ، لاکتوز ،‌ نمک و مواد دیگر مخلوط می‌کنند،‌ در نتیجه هروئین ناخالصی که به‌دست معتاد می‌رسد بیش از 5 درصد هروئین خالص ندارد. ناخالصی‌های هروئین و نیز غیراستریل بودن سرنگ تزریق ، یکی از علل مرگ معتادان است که تاکنون هزاران نفر جوان را از پای درآورده است.

 

پس از آنکه فرد با مصرف هروئین احساس سرخوشی و لذت کرد ناگزیر به ادامه مصرف آن می‌شود و با احساس لزوم استعمال از لحاظ جسمی و روانی به دارو وابسته می‌شود. معتاد درمی‌یابد که اگر به دارو دسترسی نداشته باشد اضطراب ، بی‌قراری‌ و عوارض دیگر در او بروز می‌کند. این وابستگی سبب می‌شود که نه تنها مصرف دارو را ادامه دهد، بلکه هربار مقدار مصرف را نیز اندکی افزایش دهد تا به آن اثری که اولین‌‌بار با مصرف هروئین دست یافته است، برسد. به‌ این ترتیب معتاد مادام که از هروئین استفاده می‌کند خود را سرخوش و راضی می‌پندارد و هنگامی که به آن دسترسی ندارد دچار بی‌قراری ، اضطراب ،‌ تنش ،‌ خمیازه و افزایش تحریک‌پذیری می‌شود. افراد معتاد به‌تدریج ضعیف و پژمرده می‌شوند و در اثر اختلالات روحی و روانی میل به کار را از دست می‌دهند. در واقع همه فعالیتهای معتاد برای به‌دست آوردن دارو برای نوبت دیگر صرف می‌شود و در این راه از دروغ ، دزدی و پشت‌پا زدن به همه قیدهای اخلاقی و اجتماعی ابایی ندارد.

کوکائین

کوکائین از برگ کوکا به‌دست می‌آید. کوکا بوته‌ای است از جنس اریتروکسیلوم ، که دارای برگ‌های ساده و همیشه سبز است. برگ کوکا دارای دو نوع تانن است و از مدتها پیش در آمریکای جنوبی و مکزیک افراد فقیر برای رفع گرسنگی آن را می‌جویده‌اند. اما کوکائین که سمی و خطرناک است، نه برای رفع گرسنگی ، بلکه برای اثر محرکی که دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلریدرات کوکائین دارای اثر بی‌حس کننده موضعی است و از این خاصیت آن برای تسکین درد و بی‌حس کردن موضع برای عمل جراحی استفاده می‌شود. کوکائین محرک قشر مغز و دستگاه عصبی مرکزی است. مصرف آن سبب تهییج و بی‌خوابی می‌شود و به توهم و هذیان می‌انجامد. هرچند کوکائین از نظر فیزیولوژیک اعتیادآور نیست، اما از لحاظ روانی شخص را به دنبال خود می‌کشاند و استفاده از آن همان عواقب فردی و اجتماعی را که مواد اعتیادآور دارند، به ‌بار می‌آورد.

 

افرادی که کوکائین مصرف می‌کنند ابتدا احساس سرخوشی و نشاط می‌کنند و خود را سعادتمند و نیرومند و توانا به انجام کارهایی که به‌طور معمول قادر به انجام آنها نیستند،‌ می‌پندارند. حالت تحریکی ، بی‌قراری ،‌ اضطراب ، ترس ، پرحرفی ،‌ بی‌خوابی ،‌ هیجان و توهم و گیجی پس از مرحله اول گریبانگیر فرد می‌شود و قدرت واهی او رو به زوال می‌رود. از اینرو شخص به مصرف مجدد دارو می‌پردازد و دایره معیوب ادامه پیدا می‌کند. فرد کوکائینی ، معمولا دچار توهم‌های حسی و هذیان است و گاه حتی دوستان خود را نیز به‌جا نمی‌آورد و اشخاص را به‌جای یکدیگر عوضی می‌گیرد.

آمفتامین‌ها

آمفتامین دارویی است که به عنوان محرک روانی شناخته شده است و چون سبب بی‌اشتهایی می‌شود در درمان چاقی نیز از برخی از انواع آن استفاده می‌شود. استفاده مداوم از آمفتامین‌ نوعی اعتیاد با نشانه‌هایی چون بی‌اشتهایی ، کاهش وزن ، تندی ضربان قلب و تنفس ، لرزش ، افزایش تحریک‌پذیری ، بی‌خوابی و روان‌پریشی ایجاد می‌کند.

 

 

حشیش

شاهدانه گیاهی است که در اکثر نقاط جهان می‌روید و بسته به محل رویش دارای تفاوتهایی می‌باشد. شاهدانه ، به‌ویژه شاهدانه هندی دارای یک ماده رزینی به‌نام کانابیس یا حشیش است که در کشورهای غربی و آمریکا ماری‌جوانا نامیده می‌شود. حشیش بوی قوی و طعم تند و خاصیت سکرآور دارد. حشیش یا کانابیس بر روی دستگاه عصبی مرکزی اثر می‌کند و استعمال طولانی آن به لاغری ، رنگ پریدگی ، ضعف و اختلالات روانی می‌انجامد.

 

چند دقیقه پس از تدخین یا یکی دو ساعت پس از خوردن حشیش مرحله تحریکی آغاز می‌شود که طی آن فرد احساس خوشی و انبساط خاطر می‌کند. تحت تاثیر حشیش کنترل رفتار مختل می‌شود و پرحرفی ، قهقهه و حس پرواز در بیمار پیش می‌آید. ادراک فرد از زمان و مکان مختل می‌شود و اختلال‌های حسی نیز پیش می‌آید. شخص دچار توهم و تصورات واهی می‌شود، محیط خود را غیر از آنچه که هست می‌بیند،‌ دست‌های خود را پر و بال می‌بیند و حوض خانه را دریا. از این‌رو حشیش را باید ماده خطرناکی تلقی کرد که اگرچه از نظر فیزیولوژیک وابستگی ایجاد نمی‌کند، اما چون وابستگی روانی به آن سبب می‌شود که فرد به طرف استفاده مداوم سوق داده شود باید به‌طور جدی با آن مبارزه کرد.

 

ال.اس.دی.LSD

ال. اس. دی. که نام کامل آن لیزرژیک اسید دی‌اتیل‌آمید است، از مواد توهم‌زاست که در قارچ ارگو وجود دارد. ال. اس. دی. سبب ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد می‌شود، شناخت زمان و مکان را مختل ، فرد را دچار خوشی بی‌جا ، خودستایی ، احساس سبکی و بی‌وزنی ، هذیان و افسردگی می‌کند و ممکن است مصرف کننده را به خودکشی و آدم‌کشی بکشاند. با مصرف ال. اس. دی. توهم‌های بینایی و شنوایی دست می‌دهد و اشباح خیالی جای خاصی در ذهن فرد باز می‌کنند. به دلیل خاصیت توهم‌زایی شدید ال.اس.دی باید آن را یکی از مواد بسیار خطرناک تلقی کرد که نسل جوان را معرض تهدید قرار داده است.

 

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یــك «بیمارى اجتماعی» است كه عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى كه بـه علل گرایش «بیمار» توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه‏ بخش خواهد بود و فـــرد مـــعتاد دوباره گرفتار « مواد اعتیاد آور» می‏ گردد.اعتیاد به موادمخدر یكى از مهمترین مشكلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است كه عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب ركود اجتماعى در زمینه ‏هاى مختلف مى‌گـــــردد .

همچنین ویــرانگری‏ هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش‌ها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى‌اندازد.پدیده شوم قاچاق موادمخدر بیش از آنكه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافیاى اقتصاد بین ‏المللى باشد، ابزارى كارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر كشورهاى توسعه نیافته است. تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند كه در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى كشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می‏ رود. متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزى به حدى است كه حتى قشر متفكر و تحصیل كرده را نیز به سمت خود كشانده است. مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنكه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیك در مقابله با ابزار نظام سلطه جهانى در انحطاط اخلاقى جوامع با اهداف خاص سیاسی.

اعتیاد بعنوان یك آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور كامل ریشه‏  كن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به كنترل در آورد. در این راستا تلاش ما بر این است تا با ارتقاء سطح آگاهى اقشار مختلف جامعه پیشگیرى از اعتیاد را بر درمان معتادین مقدم بداریم. به امید روزى كه جامعه‏ اى داشته باشیم كه اگر هم در آن فرد معتادى وجود دارد، درصدد نجات خویشتن باشد.

 مواد مخدر

انواع فرآورده هاى گیاهان خشخاش، شاهدانه، كوكا و تركیبات شیمیایى مشابه كه مصرف آنها موجب اعتیاد می‏ گردد.

انواع مواد مخدر :

۱- سستی زا

۲- توهم زا

۳- توان افزا

 مواد سستى ‏زا :

موادى هستند كه مصرف آن بر روى سلسله اعصاب مصرف‏ كننده اثر گذاشته و در نتیجه فعالیت فكرى و بدنى او را سست نماید.

 این مواد به دو دسته تقسیم می‏شوند :

- طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه خشخاش، تریاك، شیره تریاك، مرفین

- مصنوعى ، مانند : هروئین، متادون، نرمتادون، پاپاورین، پتیدین، انواع و اقسام قرص هاى مسكن و آرام ‏بخش

موادتوهم‏زا:

با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى می ‏شود. این مواد را هالوسینوژن می‏ گویند كه شامل:

- طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه شاهدانه،حشیش، بنگ، ماری‏جوانا، گراس، چرس؛ مسكالین، جو سیاه آفت ‏زده، برخى از قارچهاى حاوى مواد توهم ‏زا، دانه‏ هاى نوعى نیلوفر وحشی

- مصنوعی ، مانند : ال.اس.دی(L.S.D) ، دی‏ متیل تریپتامین (D.M.T) ، دی‏ اتیل تریپتامین (D.E.T)

مواد توان‏ افزا

مصرف آن بر روى سلسله اعصاب تأثیر گذاشته و در نتیجه فعالیت فكرى و بدنى مصرف‏ كننده بیشتر و باعث هیجان می‏ شود. این مواد به دو دسته تقسیم می‏ شوند كه عبارتند از :

- طبیعی ، مانند : برگ كوكا، كوكائین، كراك، برگ و ساقه برخى درختان مثل خات و كراتم و ناس

- مصنوعی ، مانند : آمفتامین، متیل آمفتامین، تركیبات آمفتامین‏ها

مواد سستى زا

خشخاش

بوته ‏اى است یكساله كه در مناطق معتدل می‏ روید. رشد سالانه این گیاه به ارتفاعى معادل  ۱۱۰-۷۰ سانتیمتر می‏رسد. در اواسط بهار، بعد از این كه گلهاى رنگارنگ ان كم‏ كم شروع به ریختن می‏ كند، از میان گلها كپسول ظاهر می ‏شود كه به آن گرز خشخاش می‏ گویند. این گرزها در اواخر بهار و اوائل تابستان داراى پوست سبزى است كه به زردى مى ‏گراید. البته، قبل از این كه میوه گیاه خشك و زرد شود به روش خاص مبادرت به تیغ زدن آن می‏ نمایند. این كار به وسیله افرادى كه تجربه خاصى در تیغ زدن دارند، انجام می‏شود. آنان در ساعات اولیه شب با تیغهاى مخصوص و با ایجاد چندین شیار افقى و یا عمودى و یا مورب بر روى گرزها مبادرت به تیغ زدن می‏نمایند. صبح روز بعد، شیره سفید رنگى از محل شكافهاى گرز به بیرون ترشح می‏كند و در مجاورت هوا به صمغ قهوه‏اى رنگ تبدیل گردیده در پیاله مخصوص جمع‏ آورى و براى تریاك مالى آماده و به صورت لول روانه بازار قاچاق می ‏شود

تریاك

تاریخچه :

قدیمى ‏ترین و مشهورترین ماده مخدر است كه از گیاه خشخاش به دست می‏ آید. این گیاه حدود ۲۵۰۰ ســــال قبل در منطقه مدیترانه كشت مى ‏شده است. سابقه این گیاه را    تا ۵۰۰۰ سال قـــــــبــل هم ذكر می ‏كنند. از آثارى كه از سومریها باقـــى مانده اســــت، چــنین بــر می ‏آید، آنها این ماده را استعمال می ‏كرده اند و با آن گیاه شادى بخش می ‏گفتند. در نوشته‏ هاى هومر از تریاك نام برده شده است.

شكل ظاهرى :

تریاك شیره منعقد شده تخمدان كال بوته خشخاش است كه از نظر علمى به پاپاور معروف است. تریاك آماده مصرف، ماده ‏اى است خمیرى به رنگ قهوه‏اى كه بر حسب نوع و منطقه كشت خشخاش و آب و هواى منطقه پرورش از قهوه‏اى روشن تا تیره وجود دارد نامهاى دیگر آن افیون، اپیوم و تریاق می‏ باشد.

الكالویید :

تریاك داراى تركیبات بسیارى است كه تاكنون ۲۵ نوع موثر آن شناخته شده است. مهمترین آلكالوییدهاى تریاك عبارتند از مرفین، ناركوتین، پاپاورین، تبائین، كدئین و نارسئین.

نحوه مصرف :

- تدخین به وسیله وافور و یا با وسیلى مانند آن مثل قلیان، قلقلی، سیخ و سنگ

- استفاده به صورت قرص

- حل كردن در آب یا چاى و نوشیدن آن

عوارض :

- مغز: وابستگى (اعتیاد)، بی‏خوابى هنگام شب، خواب الودگى در طى روز

- تغییرات شخصیتی:

۱-كاهش علائق و انگیزه‏ها

۲-كاهش احساس مسئولیت

۳-كاهش توجه به تحصیل، شغل و خانواده

۴-افسردگى و بی قراری، پرخاشگری، اغماء به دنبال مصرف زیاد

- گوارش: تهوع و استفراغ، كاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا، كاهش فعالیت روده ‏ها و یبوست مزمن، بی‏ اشتهایى و كاهش وزن، سوء تغذیه، خشكى دهان، اختلال در كبد

- پوست: خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، كهیر

- بیضه و تخمدان: كاهش توان و میل جنسی، بهم خوردن دوره ‏هاى قاعدگى در زنان

- تضعیف دفاع بدن علیه بیماریها: بی ‏حسى و عدم تعادل بدنی‏، عفونت ریه، یست تنفسى به دنبال مصرف زیاد، انقباض مردمك چشم

شیره تریاك:

پس از تیغ زدن گرز خشخاش، ماده ‏اى شیرى رنگ از آن خارج می ‏شود كه به آن شیره تریاك گویند. این شیره در مجاورت هوا تیره شده به رنگ قهوه ‏اى تبدیل می ‏گردد.

مرفین :

مرفین از كلمه مورفئوس خداى رویایى یونان باستان مشتق شده است و یكى از اجزاى اصلى و اساسى تریاك است كه به طور متوسط از هر ۱۰ كیلوگرم تریاك یك كیلوگرم مرفین تهیه می‏شود. رنگ آن به صورت كرم روشن و گاهى اوقات به رنگ آرد نخودچى و مزه آن تلخ است. ذرات آن در زیر ذره‏ بین شبیه كریستال هاى سوزنى است.

از نظر دارویی، ضد درد بوده، با اثرات رخوت ‏زیى كه بر روى مغز دارد، باعث كنترل دردهاى شدید می‏ شود و به همین خاطر مصرف مجاز آن فقط در بیمارستانهاست.

هروئین :

هروئین از كلمه هیروس یا هیرو به معنى مرد قهرمان گرفته شده است. البته این كلمه به معنى زن قهرمان، زن برجسته، زنى كه خدمات بزرگى به عالم بشریت كرده و زن ایده ‏آل نیز اطلاق می‏شود. هروئین یكى از تركیبات مرفین مى ‏باشد كه با عمل استیلاسیون بدست مى آ‏ید.ا ین ماده به رنگ سفید میل به كرم داراى طعمى تلخ و بى ‏بو است كه پس از مدتى نگهدارى بوى ترشى و سركه می‏ دهد.

نحوه پیدیش :

هروئین، قوی‏ترین و مخرب‏ترین ماده مخدر دنیا به شمار مى اید كه در سال۱۸۷۴ توسط یك دانشمند انگلیسى ساخته شد و تحقیقات بیشتر را درباره این ماده دانشمندان آلمان در سال ۱۸۹۰ تكمیل نموده و آن را به عنوان دارو معرفى نمودند. در ایران اولین لابراتور هروئین‏ سازى در سال ۱۳۳۴ توسط فردى به نام دكتر مصطفوى ایجاد گردید. وى نحوه ساخت و استخراج هروئین از تریاك را به عده‏ اى آموخت كه باعث به وجود آمدن لابراتوارهاى بیشترى در سطح كشور گردید.

نحوه استعمال :

هروئین از طریق كشیدن از راه مجارى تنفسی، تزریق داخل رگها و تزریق زیر جلدى استعمال می‏شود. مصرف هروئین از طریق مجارى تنفسی(دهان) با زرورق به این صورت است كه لبه زرورق سیگار یا هر نوع زرورق دیگر را به طرفى كه از جنس كاغذ است تا می‏ كنند و با آن یك لوله می‏سازند، سپس هروئین را كه معمولا حدود ۵ سانتى است روى سطح زرورق دیگرى می ‏ریزند و یك تكه مقواى بریده و نازك را به صورت چوب كبریت درآورده پس از آتش زدن زرورق گرفته سپس دود حاصله را از دهان استنشاق می ‏كنند.

در استعمال تزریقی، ابتدا معتادان از رگهایى كه جلوى ساعد دستها نمایان است استفاده كرده، پس از آن كه مدت طولانى از تزریق نقاط مختلف دستها گذشت و دیگر این نقاط جوابگو نبود ، به ترتیب نوبت به پشت دست، ساق پا، گردن و در نهایت به بیضه‏ ها می‏رسد. تزریق در بیضه‏ ها آخرین مرحله این گونه معتادان است.

عوارض :

- مغز : وابستگی، افسردگی

- تغییرات شخصى :

۱-كاهش علائق و انگیزه ها

۲-كاهش احساس مسؤلیت

۳-كاهش توجه به تحصیل ، شغل و خانواده

- بی‏خوابى هنگام شب، خواب‏ آلودگى در طى روز، پرخاشگری، آبسه چركى مغز، عفونت مغز، بیماریهاى مختلف ناشى از مرگ بخشى از سلولهاى مغزى و نخاع به دنبال مصرف زیاد

- گوارش : تهوع و استفراغ، كاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا بى ‏اشتهایى و كاهش وزن

- كلیه : ناتوانى در تخلیه ادرار، نارسایی، عفونت كلیه

- پوست : خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، كهیر، عفونت پوست

- ریه : انسداد ناگهانى رگهاى تغذیه كننده ریه، عفونت ریه، ایست تنفسى به دنبال مصرف زیاد

- قلب : نارسایى قلب، بهم خوردن نظم ضربان قلب، عفونت كلیه داخلى و دریچه ‏هاى قلب

- عروق و خون : سخت شدن دیواره عروق، التهاب عروق، عفونت عروق

- كبد : اشكال در كار كبد، عفونت و التهاب كبد، بیمارى مزمن كبدى

- بیضه و تخمدان : كاهش میل جنسی، كاهش توان جنسى

متادون :

یك ماده مخدر مصنوعى است كه در جنگ جهانى دوم به علت كمبود مرفین براى تسكین مجروحین به وسیله آلمانى ها ساخته شد. در حقیقت متادون یك داروى برطرف‏ كننده درد است كه براى تسكین سرفه هم از آن استفاده می‏كنند. گرچه متادون خود یك ماده اعتیادآورنده قوى است ولى به عنوان یك داروى پزشكى براى ترك و معالجه معتادان به تریاك، هروئین و مرفین از آن استفاده می‏ كنند. اثرات دارویى آن تا حدى شبیه به مرفین بوده، با این تفاوت كه پس از مصرف، مدت بیشترى طول می‏كشد تا اثرات آن ظاهر شود و به مدت طولانى ‏تر در بدن باقى می ‏ماند

كدئین :

یكى از مشتقات معروف تریاك است كه ۰/۲الى ۰/۸ درصد آن را تشكیل می‏دهد و به عنوان مسكن در اشكال مختلف قرص، كپسول و شربت در پزشكى كاربرد دارد. اثر كدئین در حدود اثر مرفین است و در صورتى كه زیاد مصرف شود علائمى مانند اثرات مرفین خواهد داشت. نحوه مصرف آن به صورت تزریقى و خوراكى می‏باشد.

پاپاورین :

یكى از مشتقات مؤثر تریاك می‏باشد كه سفید كریستالى است و از نظر زهرآگین بودن حد وسط مرفین و كدئین است. ماده ‏اى است نشاط آور و محرك. كار عضلات صاف مثل روده را كند كرده و باعث شل شدن آنها می‏گردد. در برونشها و رگها انبساط ایجاد نموده و در آب نامحلول است و در الكل حل می‏شود.

پتیدین :

این ماده هم مثل متادون از داروهاى سستی‏ زاى مصنوعى می ‏باشد كه قدرت ضد درد آن از مرفین كمتر است و عضلات بدن را سست و شل می‏ كند

مواد توهم زا  :

شاهدانه :

بوته ‏اى است شبیه گزنه كه بلندیش تا ۲ متر می‏رسد. گیاه نر و ماده آن به صورت جداگانه بوده داراى برگهاى انبوه دراز و كنگره ‏دار می‏باشد كه میوه آن در سر شاخه به صورت خوشه نمایان است. اصولا شاهدانه براى روغن گیرى و خوراك طیور استفاده می‏شود. بو داده و برشته آن را مردم به صورت تفنن می‏خورند. نام لاتین این گیاه كانابیس است. اگر از سر شاخه‏ هاى به گل نشسته گیاه ماده چسبنده‏اى به نام رزین كه در حال ترشح است جمع ‏آورى و خشك شود، در واقع حشیش به دست آمده است. این گیاه در آمریكاى شمالى به نام ماری‏جوانا یا چرس، در انگلیس به گراس، در فرانسه ادب، در هندوستان بنگه و گنجا، در خاور نزدیك و خاورمیانه حشیش، در افریقاى جنوبى دگا، در سوریه و لبنان حشیشه ‏الكیف، در تركیه اسر یا اسرا، در افریقاى مركزى كامبا، در اسپانیا و در دیگر كشورها به اسامى مختلفى چون وید، پات، شانگ، چاراز، مكونا و غیره شهرت دارد.

در هر حــال هــر اســم و نــامــى بر ایــن گیاه و مشتقات آن نهاده شود، اثرات توهم ‏زایى آن همچنان پابر جاست در اینجا به حالاتى كه پس از استعمال حشیش و ماری‏جوانا در مصرف كننده روى می‏دهد به طور اختصار اشاره می‏ كنیم :

- در اثر نشئه شدن اشیاى مجاورش را بزرگتر و یا كوچكتر مى بیند.

- اشتهاى كاذب و میل به مصرف غذا پیدا می ‏كند.

- احساس قدرت عجیب در خود داشته و دست به اعمال وحشیانه و جنون ‏آور و خشونت زا زده و احساس پرواز كردن و سفر در آسمان و نوعى انبساط خاطر و آرامش و اعتماد به نفس كاذب پیدا می‏كند.

- فرد به خواب عمیقى فرو مى ‏رود.

حشیش :

ماده ‏اى به رنگ سبز تیره و گاهى قهوه ‏اى مایل به سبز شبیه حنا كه از گل، برگ و ساقه گیاه شاهدانه مؤنث و از ترشحات چسبنده آنها به صورت صمغ به دست می آ‏ید. حشیش حاوى ماده‏اى شیمیایى به نام T.H.C (تترا هیدرو كانا بینول) است كه ماده مؤثر آن به شمار می ‏رود. حــشیـش در طــبــقـه ‏بـنـدى مـواد مخدر، جزء مواد توهم‏ زاى طبیعى می ‏باشد.

 

آثار مصرف حشیش:

- تغییر در درك رنگ و صدا

- افزیش اشتهاى كاذب

- تند شدن ضربان قلب

- قرمزى چشم

- اختلال حافظه، گیجى و بی‏توجهى به اطراف

- به هم‏خوردگى تعادل حركتى

- علائم روانى شدید، مانند شنیدن صداهاى غیر واقعی، صحبتهاى نامربوط، توهم و هذیان، اختلال توجه، احساس كند شدن گذر زمان، سرخوشى و خنده خود به خود

عوارض مصرف طولانى حشیش:

- بیماریهاي تنفسى مزمن و سرطان ریه

- نازایى در زن و عقیمى در مرد

- از بین رفتن سلولهاى مغزى (پوك شدن مغز)

- التهاب و انسداد مزمن مجارى تنفسى

- اختلال روانى شدید و پیدار

- كم شدن علاقه و انگیزه براى زندگی، شغل و روابط اجتماعى و خانوادگى

- سندرم بی‏ انگیزگى (ناامیدی، بی ‏تفاوتى و بی ‏مسئولیتى در مقابل امور جارى زندگى)

- تشنج

علائم ترك حشیش:

- تحریك ‏پذیری، بی ‏قرارى و اضطراب

- اختلال خواب و بی ‏اشتهایى

- تعریق و لرزش

- اسهال، تهوع و استفراغ

- دردهاى عضلانى

- افزیش درجه حرارت

بنگ :

سر شاخه‏ هاى گلدار یا به میوه نشسته و خشك شده بوته شاهدانه - اعم از ینكه ماده رزینى آن را قبلا گرفته یا نگرفته باشند - بنگ نامیده می‏ شود.

مارى ‏جوانا :

در آمریكا برگها و گلهاى شاهدانه آمریكایى را خشك می‏كنند و از آن توتون سبز رنگى به دست می‏ آورند كه همان ماری‏ جواناست. چون این توتون خیلى زبر است براى پیچیدن آن از چندین دور كاغذهاى سفید یا قهوه ‏اى رنگ استفاده می‏كنند و آن را ریفر مى ‏نامند. مشتاقان آن را به صورت دسته‏ جمعى در محل هایى به نام تی‏پاد تدخین می‏كنند. این سیگار به كندى می‏سوزد و خیلى زود خاموش می‏گردد، به همین علت معتادان با پكهاى سریع و دسته‏ جمعى مانع خاموش شدن آن می ‏شوند و براى این كه از این سیگار استفاده كامل بشود در اماكن سر بسته استعمال می‏گردد.

گراس :

در زبان انگلیسى به معنى علف است و در اصطلاح همان بنگ و ماری‏جواناست. برگهاى بوته شاهدانه كه در واقع مثل علف است جمع ‏آورى كرده، مانند سیگار مصرف می ‏كنند، گاهى هم آن را مثل چاى دم كرده و می ‏خورند.

چرس :

همان حشیش است كه از رزین آماده شده از سر شاخه‏ هاى گلدار و به میوه نشسته گیاه بالغ شاهدانه تهیه می‏شود و از انواع دیگر ان مرغوبتر است.

مسكالین :

ماده اصلى و فعال كاكتوس است (معمولا این كاكتوسها به نام پیوت معروفند) كه قرنهاست به عنوان دارویى سحرآمیز براى درمان دردها مصرف می ‏شود. نحوه تهیه آن به این صورت است كه تكه‏ هایى از قسمت فوقانى این گیاه را بریده و پس از خرد كردن می ‏جوند و یا با ساییدن آن را به صورت پودر درآورده و با ریختن به داخل كپسول، مورد استفاده قرار می‏دهند.

ال.اس.دی :

مخفف “ اسید لیزرژیك دى اتیل امید ” ماده نیمه تركیبى است كه در لابراتور به دست مى ‏آید. این ماده به صورت طبیعى در چاودار آفت زده وجود دارد. بر روى آن قارچى به رنگ مس نشو و نما می‏كند كه آرگو نامیده می‏شود. این قارچ حاوى اسیدى به نام اسید لیزرژیك می‏باشد و مشتقات آن توهم ‏زا می‏ باشد. یكى از عوارض مصرف، تیره شدن مردمك چشم و ایجاد خطوط رنگین به هنگام بسته ‏شدن چشمها در منطقه بینایى است. عمق تصاویر و اشیا در نظر مصرف‏ كننده تشدید شده و اشیاى ثابت ممكن است در نظرش به حركت درآیند، گاهى حالت تهوع، سرد شدن بدن و لرزش احساس می‏شود. قدرت شنوایى تشدید شده و زمزمه‏ هاى نامفهوم به گوش می‏رسد. حس زمان و گذشت آن در حد بسیار زیادى كند می‏شود. انطباق فكر از بین رفته و هر چه میزان مصرف بیشتر باشد تجزیه و تحلیل منطقى كمترى در ذهن به وجود می ‏آید.

دى . ام . تى :

یكى از مواد توهم ‏زا می‏ باشد كه معمولا معتادین ال . اس . دى از این ماده استفاده می ‏كنند. آثار آن شبیه ال. اس .دى است. كسانى كه به دنبال راه گریز سریع از واقعیتها هستند از ان مصرف می‏كنند. اگر از راه دهان مصرف شود تولید دل ‏درد می ‏كند. بنابرین یا از راه تزریق عضلانى استعمال و یا با توتون و ماری‏جوانا مخلوط كرده دود می‏ كنند.

مواد توان افزا  : 

كوكا :

گیاهى است كه در ارتفاع ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ مترى از سطح دریا در دامنه باخترى كوههاى آند كه هواى معتدل و مرطوبى دارد می‏روید. ارتفاع این گیاه به ۲ متر هم می‏رسد و برگهایى دارد كه شكل و رنگ و ابعاد آن یاد آور درخت زیتون است. گیاه كوكا حاوى ماده توان‏ا فزا ست كه مصرف آن سبب فعال شدن مركز بی‏خبرى و سرخوشى در مغز مصرف كننده می‏شود. ماده حاصل از برگ كوكا، كوكائین نامیده می‏شود.

كوكائین :

یك از موادمخدر توان‏ افزاى طبیعى می‏ باشد كه از برگ كوكا تهیه می‏شود كشورهاى بولیوی، كلمبیا و پرو بزرگترین محل رشد و نمو كوكا به شمار می‏روند. نخستین بار بومیان كشور “پرو” از برگ این درخت براى تسكین درد و رفع خستگى استفاده نمودند. اعتیاد به آن جنبه روانى دارد. كوكائین ماده مؤثر رگ برگهاى این گیاه است كه به ارى تاكسیلین شهرت دارد. رنگ آن سفید شفاف و همانند كریستال ریز می‏باشد و با مختصر تكانى بلورهاى ریزان بر روى هم می‏غلتند. این ماده، یك ضد درد موضعى بسیار قوى است، از پوست و مخاط بینى هم جذب می‏شود. گرد كوكائین از راه بینى استنشاق و یا در رگ تزریق می‏شود كه خاصیت آن، ایجاد نیرو و هیجان، كاهش احساس گرسنگى مى ‏نماید و استعمال زیاد آن موجب جنون می‏شود. نامهاى خیابانى آن كوك، كاندی، هپى می‏باشد.

كراك :

مشتقى از كوكائین است كه جنبه اعتیادآورى آن بسیار زیاد و اثرات جانبى آن دهشتناك است. در واقع كراك، كوكائینى است كه دستكارى شده و غالبا با پیپ هاى شیشه‏اى دود می‏شود. براى معتاد شدن به كراك فقط چند پیپ كراك كفایت می‏كند.

خات یا قات :

خات علاوه بر این كه به صورت وحشى رشد مى ‏كند، عمدتا در مناطق مشخصى از شرق افریقا و شبه جزیره عربستان كشت می‏شود. برگهاى این گیاه با توجه به خواص محركشان به صورت جویدنى مصرف مى ‏شوند، به طورى كه به مصرف‏ كننده احساس نشاط داده و تا حدودى جلوى گرسنگى را می‏گیرد.

 طعم آن تلخ است و مصرف آن بیشتر در عصر و اوائل شب صورت می‏گیرد. كشورهاى تولیدكننده، مقادیر انبوهى محموله‏ هاى منجمد، خشك و واكیوم شده خات را به اروپا و سایر نقاط جهان ارسال می‏كنند. این محموله در كشورهاى مزبور توسط اتباع كشورهاى تولید كننده مصرف می‏شود. برخى كشورها جهت محدود كردن واردات یا مصرف خات تدابیرى اتخاذ كرده ‏اند. خات در حال حاضر تحت كنترل مقررات بین ‏المللى قرار ندارد.

كراتم :

درختى است كه در تایلند می‏ روید. مردم آن سرزمین برگهاى تازه آن را می‏جوند و یا آن را خشك كرده مانند سیگار می‏كشند. خاصیت ماده مؤثر این درخت، توان ‏افزیى است و احساس نشاط و هوشیارى كاذب مختصرى نیز در مصرف‏كننده به وجود مى ‏آورد.

ناس :

در بسیارى از منابع آمده است، ناس بوته ‏اى است كه در افغانستان و پاكستان مى ‏روید. برگهاى آن را اگر تازه باشد ، می‏جوند و خشك كرده آن را مثل حنا كوبیده در زیر لثه قرار می‏دهند. براى تأثیر بهتر و بیشتر، كمى خاك سیگار یا آب آهك به آن اضافه می‏كنند. مصرف‏ كنندگان آن احساس گرمى و نشاط می‏كنند، ولى اثر آن به مراتب از سایر مواد محرك كمتر است.

آمفتامین:

گروه وسیعى از داروهاى محرك (توان‏ افزا) هستند كه باعث تحریك و فعالیت سلسله اعصاب مركزى مى ‏شوند و به اشكال قرص، كپسول، پودر و میع وجود دارند.

مراحل اعتیاد :

۱- مرحله آشنایى:

این مرحله با تشویق دیگران (مخصوصاً دوستان ناباب) یا از روى غرور و كنجكاوى خود فرد شروع می ‏شود.

۲ ـ مرحله شك و تردید :

در این مرحله فرد با مبارزه با امیال خود می ‏پردازد.

۳ ـ مرحله اعتیاد واقعى :

 

در صورت ادامه مصرف در مرحله شك و تردید فرد به مرحله اعتیاد واقعى مى رسد. در این مرحله پدیده «تحمل» باعث می‏شود كه فرد به مرور زمان بر میزان مصرف خود بیفزاید تا به نشئگى قبلى برسد.

توصیه پیشگیرانه (دوستانه) به جوانان و نوجوانان:

 ۱. خطرات و عوارض مصرف مواد اعتیاد‏آور را خوب بشناس.

۲. به هر كس كه به تو مواد تعارف كرد محكم و قاطع بگو «نه» اینكه ما بتوانیم به دوست خودمون «نه» بگیم خودش یك هنر است. افراد خوش فكر هر تعارفى كه مخالف سلامتى شونه براحتى رد مى‌كنن.

 ۳. جوابهایى از قبل براى اصرار زیاد اطرافیانت آماده كن. پیشاپیش به این جمله ‏ها فكر كن «خیلى كیف  داره» ، «شنگول میشی» ، «سرحال میشی» و اگر كمى تردید كنى میگن: «بچه ننه‏ ای» ، «‌ترسویی» ، «اول تجربــــه كن بعد بگو بده» ، «هنوز مرد نشدی»، «پس چرا فلانى كشید و معتاد نشد ؟ و …

۴. موادمخدر را حتى یك بار هم امتحان نكن. هیچكس توى دنیا نمی‏تونه به تو اطمینان بده كه یكبار مصرف كردن معتادت نمی‏كنه. اصلاً مگه معتادى وجود داره كه بخاطر معتاد شدن مصرف مواد را شروع كرده باشه؟ پس این همه معتاد از كجا اومدن؟!!! یا دوست دارى پریدن از طبقه بیستم یك ساختمان یا لمس كردن سیم‏هاى بدون روكش برق را حتى براى یك بار هم امتحان كنی؟

۵. یادت باشه كه كشیدن سیگار مقدمه ا‏یه براى اسارت در چنگال اعتیاد به موادمخدر.

 ۶. از رفت و آمد در مكان‏هاى آلوده و دوستى با افراد مشكوك پرهیز كن.

 ۷. از دوستى با افرادى كه اختلاف سنى اونا با تو زیاده خوددارى كن.

 ۸. مواد اعتیادآور سم كشنده ا‏یه كه اثراتش به تدریج ظاهر می‏شه.

 ۹. به صحبت‏هاى پدر و مادرت كه خیرخواه‏ترین دوستان تو هستن اطمینان كن. ارتباطت را با اونا محكم كن.

 ۱۰. اعتقادات و پایبندى مذهبى خودتو تقویت كن.

 ۱۱. با مطالعه، ورزش و تفریحات سالم براى اوقات فراغت خودت برنامه ‏ریزى كن.

 ۱۲. اونى كه موادمخدر رو به جوونا معرفى می‏كنه، چهره ‏اش فرقى با دیگران نداره. پس دوستان و نزدیكان خودتو خوب بشناس.

 ۱۳. بعضی‏ها فكر می‏كنن با بقیه فرق دارن و هر وقت كه اراده كنن مى‌تونن مصرف مواد رو كنار بگذارن، در حالى كه این طرز تفكر منجر به اعتیاد می‏شه.

 ۱۴. به هنگام سختى و ناراحتى با پدر و مادر و یا یك بزرگتر مطمئن و قابل اعتماد مشورت كن.

 ۱۵. اگه نمى‌تونى حرفتو به اونا بزنى مشاورین نیروى انتظامى با جان و دل حرفهاى تو رو می‏شنون و كمكت می‏كنن.

بیشترین تأثیر مخرب اعتیاد بر اركان خانواده وارد مى آید، همانطورى كه مؤثرترین عامل پیشگیرى از اعتیاد نیز نهاد خانواده است.

توصیه پیشگیرانه به والدین:

 ۱. درباره مواد اعتیادآور (علل و عوامل مؤثر در مصرف مواد، خطرات، عوارض و علائم آن) اطلاعات كافى كسب كنید.

۲. مهارت‏هاى تربیتى خود را افزیش دهید.

۳. الگوى مناسبى براى فرزندان خود باشید و هرگز بر خلاف گفته خود عمل ننمائید.

 ۴. فضایى ایجاد كنید كه فرزندانتان در آن احساس آرامش كنند.

 ۵. به صحبت‏هاى فرزندانتان خوب گوش كنید. با لبخند، تكان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی‏دانستم» و … آنها را به گفتن بیشتر تشویق كنید.

 ۶. شرایطى ایجاد كنید كه شما را محرم اسرار خود بدانند.

 ۷. از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهاى برآورد نشده شما را تحقق بخشند.

 ۸. از قبل، خود را براى پاسخگویى به سئوالات كنجكاوانه فرزندانتان آماده نمائید.

ممكن است روزى از شما بپرسند كه آیا تاكنون مواد مصرف كرده ‏اید؟ این فرصت خوبى است كه علت عدم مصرف خود را به زبان سال‏هاى جوانى به آنها منتقل كنید، یا اگر احیاناً قبلاً مصرف كرده ا‏ید علت گرایش خود به مواد و سپس كنار گذاشتن آن را به ایشان بگوئید و اینكه حالا چرا می‏خواهید ایشان اشتباه شما را تكرار نكنند. بیاد داشته باشید كه نباید مسائل را بیش از اندازه تشریح كنید مبادا كنجكاوى آنها برانگیخته شود.

 ۹. با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم‏ گیرى و از بین بردن افسردگى وكم رویى فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب‏ زا مقاوم سازید.

 ۱۰. راه مقاومت و پایدارى در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف موادمخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.

 ۱۱. موانع رابردارید. به فرزندانتان انگیزه داده و از آنها حمایت كنید.

 ۱۲. وقت بیشترى را با فرزندانتان صرف كنید. با آنان به رستوران، پارك، كوه، سینما و … بروید. باتفاق آنان به موسیقى گوش دهید و از همه مهمتر به آنان ابراز عشق كنید و بگویید كه دوستشان دارید.

 ۱۳. سعى كنید حتى آهنگ صدایتان ملایم و دوستانه باشد.

 ۱۴. مواضع خود را برابر سیگار، موادمخدر و الكل مشخص نموده، صریحاً آنرا به زبان بیاورید.

 ۱۵. عقاید خود را به زور به آنها تحمیل نكنید.

 ۱۶. نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصى در خانواده برقرار سازید و براى سرپیچى از آن تنبیهات مناسبى در نظر بگیرید و قاطعانه آنرا به مرحله اجرا در آورید.

 ۱۷. سعى كنید در ساعات غذا خوردن همه اعضاء خانواده را دور هم جمع كنید.

 ۱۸. فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانى نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف موادمخدر آگاه سازید.

 ۱۹. آنان را بیش از اندازه و بطور اغراق‏ آمیز نترسانید.

 ۲۰. از چگونگى دوست‏یابى و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستانشان ارتباط برقرار كنید. در صورتى كه به منزل دوستشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضاء خانواده اكتفا نكنید.

 ۲۱. به نحوه خرج كردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.

 ۲۲. براى اوقات فراغت آنان برنامه ‏ریزى كنید. همواره آنان رابه مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب نمائید و زمینه این امور را برایشان فراهم كنید.

 ۲۳. زمان مناسبى را به گفتگو اختصاص دهید. چرا كه فرزند شما ارزش نصايحتان را با ارزش زمانى كه به آن اختصاص داده ا‏ید می ‏سنجد.

 ۲۴. راهنمایی‏هاى خود را از طریق مربیان و دبیرانشان به آنها منتقل كنید. جوانان باورها و ارزش‏هاى خود را دارند. طبیعتاً اگر والدین بهترین نصایح را هم بگویند ممكن است آنها را نپذیرند. شنیدن نصایح شما از زبان مربیان و دبیرانشان تأثیر بیشترى بر آنها می ‏گذارد.

 ۲۵. بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.

 ۲۶. تفكر انتقادى را كه از ویژگی‏هاى دوران بلوغ و نوجوانى است، در فرزندان خود سركوب نكنید.

 ۲۷. آنان را به رعایت اصول مذهبى و انجام فرائض دینى تشویق كنید.

 ۲۸. در انجام فعالیت‏هاى منطقى به فرزندان خود استقلال و آزادى بدهید.

 ۲۹. در رفتارهاى خود بیشتر دقت كنید. ممكن است با تمسخر یك معتاد و یا صحبت كردن با لحن افراد معتاد پیامى نادرست به فرزندتان منتقل كنید.

 ۳۰. اگر می‏خواهید مانع پویایى و رشد جسم و روان فرزندانتان نشوید، از انتقاد غیرسازنده، تمسخر و شرمنده كردن آنان مخصوصاً درمقابل دیگران جداً بپرهیزید.

 ۳۱. فرزندانتان را به خاطر رفتارهاى مثبت آنان تشویق كنید.

 ۳۲. در موقعیت‏هاى بحرانی، فشارها و تنش‏هاى روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.

 ۳۳. هرگز فضاى خانه را متشنج ننموده و از مشاجره و بحث‏هاى بیهوده بپرهیزید.

 ۳۴. مسئولیت و تكلیفى به فرزندان خود بدهید كه با توان آنان متناسب باشد.

 ۳۵. در روابط خود با فرزندانتان همواره صادق و مهربان باشید.

 ۳۶. از تنها گذاشتن فرزندان خود در منزل، بویژه هنگامى كه به مسافرت یا میهمانى می‏روید جداً خوددارى نمائید.

 ۳۷. به حس ششم خود توجه كنید. هر گاه در درون خود احساس كردید كه مشكل خاصى وجود دارد حتماً آنرا جدى بگیرید.

 ۳۸. در صورت شك و تردید، وسائل شخصى و لباسهاى فرزندانتان را مخفیانه بازرسى نمائید.

 ۳۹. ترحم به معتادین محله ‏تان را خیانت به فرزندان خود بدانید.

 ۴۰. همواره در نظر داشته باشید كه خانواده‏ ها در زمینه پیشگیرى از اعتیاد نقش بسیار مؤثرترى در مقایسه با نیروى انتظامى و سایر سازمان‏هاى مسئول بر عهده دارند.

 ۴۱. رعایت بسیارى از نكات مذكور منحصر به والدین نبوده بلكه سایر اعضاء خانواده بویژه برادران و خواهران بزرگتر را نیز در برمی ‏گیرد و چه بسا تاثیرپذیرى جوانان و نوجوانان از آنها در بسیارى از موارد بیش از پدر و مادر باشد.

 

خواندن اين مطالب را نيز توصيه ميکنيم :

‪۴۰درصد از جامعه جوانان استان مركزي به گونه‌اي از اختلالات رواني رنج مي‌برند.  منتشر شده توسط admin در تاريخ February 4th, 2008

نوجواناني که دچار بي‌خوابي‌هاي مکرر هستند، در آينده از نظر روحي آسيب پذيرترند و بيشتر در معرض افسردگي قرار دارند. منتشر شده توسط admin در تاريخ March 9th, 2008

نوزادان و كودكان زير سه سال كه برنامه‌هاي تلويزيون تماشا مي‌كنند ، دچار اختلال خواب می شوند منتشر شده توسط admin در تاريخ March 1st, 2008

نامه الكترونيك يا "ايميل" يكي از آزاردهنده‌ترين عوامل فشار رواني در دوران كنوني است. منتشر شده توسط admin در تاريخ March 10th, 2008

چرا مردان و زنان رنگ‌های متفاوتی را برای ظاهرشان می‌پسندند؟ منتشر شده توسط admin در تاريخ April 2nd, 2008

وياگرا، در يک تحقيق توانسته است ناتواني جنسي در زنان افسرده را درمان کند. منتشر شده توسط admin در تاريخ July 25th, 2008

کودکان قلدر ، به خاطر مشکلاتي که سلامت، ايمني و تحصيلات آنها را تهديد مي کند بيشتر آسيب مي بينند. منتشر شده توسط admin در تاريخ July 27th, 2008

گوش دادن به موسيقي، ظرفيت ورزش كردن و تمرينات بدني را افزايش مي‌دهد منتشر شده توسط admin در تاريخ October 8th, 2008

احتمال ابتلا به اختلال حافظه در افراد خوش معاشرت و آرام به مراتب کمتر از افراد منزوی و سرشار از استرس است منتشر شده توسط admin در تاريخ January 26th, 2009

استرس نه تنها مانع فعاليت افراد نمي‌شود بلكه شرايط را براي پيدا كردن راه براي رسيدن به هدف و ارتقاي موقعيت فراهم مي‌كند منتشر شده توسط admin در تاريخ January 15th, 2008

استرس های شغلي در محیط کار ، سلامت رواني ما را هدف قرار داده است منتشر شده توسط admin در تاريخ April 2nd, 2008

تشنج چیست ؟ _ انواع تشنج ، تشنج ناشی از تب ، صرع ، علائم ، پیشگیری ، درمان ( مرجع کامل اطلاعات ) منتشر شده توسط admin در تاريخ April 20th, 2008

خواب كمتر از شش و بيشتر از هشت ساعت با ابتلا به سندرم سوخت وسازي ارتباط دارد. منتشر شده توسط admin در تاريخ May 9th, 2008

در هنگام عصبانیت فقط ۶۰ ثانيه طلايى براى بازيابى آرامش احتیاج دارید منتشر شده توسط admin در تاريخ April 29th, 2008

" نگرانی " در صورتي كه حالت دائمي و افراطي داشته باشد می تواند نشانه ابتلا به اختلال اضطرابي كلي يا GAD باشد. منتشر شده توسط admin در تاريخ April 29th, 2008

بزرگترین شبکه مافیایی مواد مخدر در غرب"

دو شنبه 22 سپتامبر 2008, بوسيله ى Habib

 

عطامحمد نور والى بلخ که درمراسم تجليل از روزجهانى صلح درمزاشريف سخن مى گفت جامعه جهاني را متهم به عدم صداقت در مبارزه به مواد و تامین صلح در افغانستان کرد.

این مقام در ولایت بلخ میگوید که بزرگترين شبكه هاى مافياى مواد مخدر در بدنه حكومت هاى غربى جاى دارند.

اقاى نور ضمن آنكه ازصلح به عنوان نياز اساسي بشريت بويژه مردم افغانستان ياد نمود ازعملكرد جامعه جهانى درقبال تامين امنيت و مبارزه با موادمخدر درافغانستان انتقاد نمود.

والی بلخ افزود درحاليكه كشورهاى بزرگ دنيا ادعاى مبارزه با مواد مخدر را دارند اما بزرگترين شبكه هاى مافياى مواد مخدر در دستگاههاى حكومتى کشورهاى چون آمريكا، انگلستان و فرانسه جا بجا هستند.

وی همچنان جامعه جهانى و دولت افغانستان را درعدم صداقت وقاطعيت مبارزه با مواد مخدر متهم نمود.

عطا محمد نور چالش بزرگ دربرابر عدم برقرارى صلح درافغانستان را احترام نگذاشتن كشورهاى خارجى به حاكميت ملى وقانون اساسي افغانستان دانست.

وى افزود،كسانى كه تروريزم را پرورش داده و از ادامه دهشت افگنى در افغانستان حمايت مى كنند امروزخود شان با این مشکل دست پنجه نرم میکند.

گفتنی است که برای اولین بار در ولایت بلخ از روز جهانی صلح طی محفلی پرشکوه تجلیل بعمل آمد

کارشناسان نسبت به گرایش دانشجویان به مصرف موادمخدر هشدار داده‌اند.

براساس تازه‌ترین یافته‌های پژوهشی انجام شده در میان دانشجویان کشور، دانشجویان رشته‌های پزشکی و هنر بالاترین میزان مصرف موادمخدر را نشان داده‌اند.

اگرچه منابع دسترسی دانشجویان پزشکی به مواد مخدر و اعتیادآور حتی در خوابگاه‌ها ذکر نشده اما این زنگ خطری است که در میان قشر فرهنگی کشور به صدا درآمده است.

پژوهشگران می‌گویند گرایش به مصرف موادمخدر درمیان قشر دانشگاهی با محتوای تحصیلی، رشته تحصیلی و مطالعه طولانی رابطه و تاثیری مستقیم دارد.

کامبیز کامکاری عضو شورای پژوهش دبیرخانه مواد مخدر می‌گوید برخی رشته های تحصیلی سنگین و در عین حال فاقد نیاز به نیروی تجزیه و تحلیل هستند بنابراین گرایش دانشجویان را به مصرف مواد مخدر افزایش می‌‏دهند.

این پژوهشگر مشخص نکرد که این یافته‌ها را براساس کدام پژوهش و در کدام جامعه آماری به دست آورده است.

وی تاکید می‌کند دانشجویان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی بیشتر به مواد مخدر گرایش دارند، اما در ظاهر این امر بیشتر در دانشجویان هنر مشاهده می‌شود.

وفور مواد مخدر در دانشگاه‌ها

بررسی عوامل گرایش به مصرف موادمخدر و آمار ارائه شده از عوامل مرتبط در میان دانشجویان کشور حکایت از رشد مصرف حرفه‌ای موادمخدر در این قشر دارد.

مریم رامشت مشاور دانشگاه علوم پزشکی تهران در اعلام نتایج یک پژوهش درمیان دانشجویان گفت: گروه هم‌سالان (رفیق بد) با 58.8 درصد به عنوان مهم‌ترین عامل گرایش دانشجویان به مصرف مواد مطرح شده است.

فقدان اعتماد به نفس با 36.6 درصد، نبود بهداشت روانی و استرس و فشارهای روانی 25.8 درصد، مشکلات عاطفی 25.2 درصد، احساس تنهایی و غربت 21.4 درصد، احساس پوچی 19.9 درصد، مشکلات خانوادگی 19.7 درصد، هیجان‌طلبی 13.8 درصد، آزادی‌های بی قید و شرط 16.3 درصد، نبود امکانات تفریحی 15.5 درصد، فقدان آگاهی کافی در زمینه مواد مخدر 14.3 درصد و در دسترس بودن مواد 13.7 درصد از دیگر عوامل گرایش به موادمخدر درمیان دانشجویان کشور اعلام شده است.

در این جامعه آماری پژوهش بر روی سه هزار و 177 دانشجو از 42 دانشگاه کشور در مقطع کارشناسی سال تحصیلی 85 ـ84 انجام شد.

با توجه به رشد جمعیت دانشگاهی کشور و دردسترس بودن موادمخدر، میزان افزایش مصرف موادمخدر در دانشگاه‌ها در سال تحصیلی 85-86 می‌تواند بالاتر از ارقام یادشده باشد.

آموزش مهارت‌های زندگی در ایران معنا ندارد

نکته ای که از نگاه پژوهشگران در گرایش به مصرف موادمخدر میان دانشجویان کشور قابل تامل است، آموزش مهارت‌های زندگی است که در ایران از آن غفلت شده و راهکارهای ثانویه ازجمله اخراج دانشجو و محرومیت از تحصیل، زندان و مراکز بازپروری مورد تاکید قرار گرفته است.

سازمان جهانی بهداشت درسال 1993 با همکاری «یونیسف»، «بانک جهانی» و «صندوق جمعیت سازمان ملل» راهکار برنامه پیشگیری با نام «آموزش مهارت‌های زندگی» را ارائه کرد.

این ابتکار نگرشی بر ایجاد و حفظ مهارت‌های زندگی از طریق توسعه آگاهی، بکارگیری تجارب، پرکردن اوقات فراعت به روشی معقول و تاکید بر روش‌های مشارکتی خانواده و مشاوره است که در برخی جوامع غربی آموزش آن از دوران پیش دبستانی شروع می‌شود و براساس آن کودک به‌تدریج با نیازهای طبیعی و غریزی و چالش‌های زندگی روزمره آشنا می‌شود.

در کشور ما این برنامه در کتب درسی گنجانده نشده و تنها در برخی رشته‌های دانشگاهی ارائه شده است درنتیجه دانشجو نمی‌تواند به‌طور آگاهانه در مشکلات خود تصمیم‌گیری کند، قادر به ایجاد ارتباط سالم به‌ویژه با جنس مخالف و تفکر منطقی و خلاق در کنش‌ها و واکنش‌ها نیست.

این راهکار به‌طور مستقیم با بهداشت فیزیکی و روانی درارتباط است اما دانشجوی ایرانی به خاطر محرومیت از این آموزش در دوران رشد ، در بسیاری موارد سرخورده می‌شود و گریزگاه مشکلات را روی آوردن به موادمخدر یافته است.

رامشت مشاور دانشگاه معتقد است آموزش مهارت های زندگی در ایران محدود به دانشگاه‌ها و با تغییر محتوا و به‌صورت بلاتکلیف ارائه می‌شود.

 

این درحالی است که براساس بند «ز» از ماده 97 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بکارگیری استراتژی کاهش آسیب، آموزش مهارت‌های زندگی و بهره‌گیری از یافته‌های علمی و تجارب جهانی در برنامه‌ریزی‌های عملی مبارزه با مصرف موادمخدر در اولویت قرار گرفته است.

تخصیص بودجه

حمیدرضا حسین‌آبادی رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر اسفند سال گذشته از اختصاص یک هزار و ‪ ۳۰میلیارد ریال اعتبار برای انسداد مرزها از سوی مجلس با هدف جلوگیری از ورود موادمخدر به کشور خبر داد.

در این راستا، اسماعیل‌ احمدی‌مقدم، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر از به اجرا درآمدن قانون جامع مبارزه با مواد مخدر تا پایان سال 87 خبر داد.

 

طرح ارتقای امنیت اجتماعی در حوزه قاچاق موادمخدر و اعدام قاچاقچیان، ایجاد سرپناه برای زنان معتاد در مناطق آسیب‌خیز تهران و دایرکردن مراکز بازپروری ازجمله راهکارهای کاهش مصرف موادمخدر در کشور اعلام شده است.

براساس تفاهم‌نامه‌ای که سازمان ملی جوانان و ستاد مبارزه با مواد مخدر ماه گذشته امضا کردند نشست‌های علمی بین دانشگاهیان برای پیشگیری و درمان اعتیاد جوانان برگزار می‌شود و ارائه طرح‌های ملی برای کنترل این پدیده نیز از دیگر محورهای همکاری دو طرف است.

اما نکته در اینجاست که با تمام راهکارهایی که مقام‌های کشور برای مبارزه با موادمخدر درنظر گرفته‌اند عدم انجام پژوهش‌های فراگیر با اطلاع‌رسانی شفاف و صریح آمار دقیقی از تعداد معتادان در کشور نشان نمی‌دهد اگرچه بر اساس آمار تخمینی حدود دو میلیون معتاد در کشور وجود دارد و در این میان، تعداد دانشجویان معتاد در ابهام قرار گرفته است.

موادمخدر جديد معتادان را درکمتر از يک‌سال زمين‌گير مي‌کند

 

معاون آموزشي مرکز ملي مطالعات اعتياد ايران با ابراز نگراني از گسترش مصرف مواد مخدر جديد به ويژه در ميان جوانان، گفت: در گذشته عوارض اعتياد پس از 10 تا 15 سال در فرد نمايان مي‌شد در حالي که مواد مخدر جديد مانند «کراک» در کمتر از يک سال فرد را زمين‌گير مي‌کند.

 

 به گزارش سرويس «اجتماعي» ايسنا، دکتر آذرخش مکري در آستانه برپايي همايش درمان‌هاي سوءمصرف موادمخدر که هشتم تا دهم آبان ماه در تهران برپا مي‌شود، افزود: مواد مخدر موجود در بازار که بسيار قوي‌تر و موثرتر از مواد مخدر سنتي است، سبب بر هم خوردن تعادل مصرف معتادان شده است.

 

 وي گفت: همسايگي ما با افغانستان که تنها در دو سال گذشته توليد مواد مخدر خود را از چهار به هشت هزار تن رسانده و اين افزايش توليد، سبب سرريز شدن حجم بالاي مواد مخدر خالص مانند کراک به داخل کشور شده، يکي از دلايل گسترش مصرف مواد مخدر در سال‌هاي اخير در ايران بوده است.

 

 دبير همايش درمان‌هاي سوءمصرف مواد مخدر با اشاره به فعاليت کلينيک‌هاي درمان‌هاي نگهدارنده اظهار کرد: در گذشته بسياري از معتادان به تنهايي و بدون مداخله پزشک قادر به ترک مواد مخدر بودند، اما استفاده‌کنندگان از مواد مخدر جديد به ويژه کراک به دليل شدت وابستگي، ‌اکثرا بدون مداخلات پزشک قادر به ترک اعتياد نيستند.

 

 وي ادامه داد: با توجه به موارد فوق، ‌ضرورت تاسيس کلينيک‌هاي درمان‌هاي نگهدارنده که توسط افراد آموزش ديده تاسيس شده و از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي مورد نظارت قرار گيرد، بيش از پيش ضروري به نظر مي‌رسد.

 

 وي افزود: تاسيس 600 کلينيک فعال در اين زمينه که تعداد آن‌ها به زودي به يک‌هزار کلينيک خواهد رسيد در زمينه ارائه شيوه‌هاي علمي ترک اعتياد موفقيتي چشمگیر بوده است.

 

 دکتر مکری با انتقاد از پوشش ندادن درمان‌های اعتیاد از سوی بیمه‌ها یادآور شد: با توجه به این که هزینه کردن در سیستم درمان به شدت مقرون به صرفه بوده و سبب کاهش هزینه‌های دولت به میزان زیادی می‌شود، سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه ضروری است.

 

 به گفته وی، سرمایه‌گذاری دولت در زمینه درمان معتادان به میزان بسیار زیادی در مبارزه با جرایم، کاهش آسیب‌های اجتماعی و غیره موثر است.

 

 وی یادآور شد: درمان‌های متوسط که اثربخشی مناسبی نیز دارند،‌به طور میانگین ماهانه 50 تا 80 هزار تومان هزینه‌بر هستند، اما این هزینه تا میلیون‌ها تومان از عوارض اجتماعی، اقتصادی،‌ انتظامی و غیره پدیده اعتیاد در اجتماع می‌کاهد.

 

 دبیر همایش درمان‌های سوءمصرف مواد مخدر خاطر نشان کرد: مراکز دولتی ترک اعتیاد، پاسخگوی انبوه مراجعان نیستند که در این جا نقش کلینیک‌های ارائه‌دهنده درمان‌های نگهدارنده پررنگ‌تر می‌شود.

 

 وی افزود: به همین منظور همایش فوق از سوی مرکز ملی مطالعات اعتیاد و با همکاری معاونت سلامت و معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان زندان‌ها، ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، مرکز تحقیقات ایدز و شرکت دارو درمان پارس برگزار می‌شود.

منبع خبر: خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران

 

مجموعه کامل قوانین و قواعد بین‌المللی مواد مخدر

کتاب «مجموعه کامل قوانین و قواعد بین‌المللی مواد مخدر» به قلم حمید عسکری‌پور از سوی مجمع علمی و فرهنگی مجد تجدید چاپ شد.

به گزارش ایبنا؛ این کتاب درباره قوانین، معاهدات، قطعنامه‌های بین‌المللی، آیین‌نامه‌ها، تصویب‌نامه‌ها، آرای هیات ‌عمومی دیوان عدالت اداری، آرای شعب دیوان عالی کشور و استفتائات فقهی درباره مواد مخدر است.

این مجموعه در شش بخش تنظیم شده که بخش اول درباره «قوانین» مربوط به موادمخدر، بخش دوم با عنوان «مقررات» درباره آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌ها، تصویب‌نامه‌ها و بخش سوم با عنوان «معاهدات و قطع‌نامه‌های بین‌المللی» درباره مواد مخدر است.

بخش چهارم کتاب با عنوان «گزیده‌‌ای از مجموعه‌ نظرهای مشورتی اداره‌ کل حقوقی و تدوین قوانین قوه‌ قضائیه در زمینه مواد مخدر» به مباحثی نظیر استعمال و تعدد جرم، خرید و فروش مواد مخدر، مشارکت در فروش مواد مخدر، مجازات معتادان و جرایم غیر مشابه در مواد مخدر اشاره دارد.

بخش پنجم کتاب «گزیده‌ای از مجموعه نظرهای دیوان عالی کشور و دادستانی کل در زمینه مواد مخدر» است و بخش آخر کتاب نیز به تشریح استفتائات فقهی و نظرات هریک از آیات عظام درباره مواد مخدر می‌پردازد.

نظرات قضایی درجرایم مواد مخدر، مجموعه قوانین و مقررات قاچاق مواد مخدر و بررسی مواد مخدر در متون اسلامی، از جمله منابع مورد استفاده در تالیف این کتاب‌اند.

چاپ دوم کتاب «مجموعه کامل قوانین و قواعد بین‌المللی مواد مخدر» در شمارگان 2000 نسخه ،368 صفحه و بهای 48000ریال روانه بازار نشر شد.

مبارزه با مواد مخدر

مرحله ای جدید از همکاری میان فرانسه و ایران در زمینه مبارزه با مواد مخدر

آقای برنار پولتی، سفیر فرانسه در ایران و سردار حمیدرضا حسین آبادی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ایران، روز جمعه 19 دسامبر ( 28 آذر) در مراسم نمایش ده سگ موادیاب جدید که فرانسه به ایران تحویل داده، در محوطه مرکز تربیت سگ موادیاب ناجا در کرج شرکت کردند

این سگ ها توسط CIVIPOL نماینده وزارت کشور فرانسه که مسئولیت اجرای این همکاری را به عهده دارد، در فرانسه انتخاب شده و به ایران فرستاده شدند. این سگ ها تحت نظارت یک کارشناس فرانسوی یک ماه در ایران تعلیم دیدند و این تعلیمات تا زمان استفاده از آنها در چند هفته آینده ادامه خواهد داشت.

این مرحله جدید، در چارچوب حمایت بیش از پیش جامعه بین المللی از تلاش های ایران در راستای مبارزه با قاچاق موادمخدر قرار دارد.

بی توجهی به مساله مواد مخدر، موجب بحران امنیتی و خطرناک می شود

 

مهندس طاهری جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ریاست جمهوری صبح امروز در اولین همایش مشترک تشکل های غیر دولتی و دولتی با عنوان سالم سازی فضای خانه تا مدرسه با بیان اینکه تولید موادمخدر در افغانستان در سال 2001، 200 تن بوده است، گفت: این در حالی است که این رقم با حضور کشورهای ناتو در افغانستان به هشت هزار و 200 تن رسیده است.

 

مهندس طاهری تاکید کرد:

بی توجهی به مساله مواد مخدر، موجب بحران امنیتی و خطرناک می شود

تهران- خبرگزاری ایسکانیوز: جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه بی توجهی به مساله موادمخدر باعث به وجود آمدن بحران امنیتی و خطرناک در کشور می شود، خواستار مبارزه همه جانبه با این معضل شد.

 

** افزایش 41 برابری تولید موادمخدر در افغانستان

وی خاطرنشان کرد: کشت خشخاش و تولید موادمخدر در افغانستان نسبت به 10 سال گذشته 41 برابر شده و به همین میزان مقدار ورود موادمخدر به ایران نیز افزایش یافته است.

وی با اعلام اینکه قاچاق موادمخدر بعد از تجارت نفت و اسلحه و مهمات سودآورترین تجارت در جهان محسوب می شود، تصریح کرد: بنابراین، این موضوع باعث می شود مقابله با موادمخدر که امروز مهمترین معضل جهانی به شمار می رود، بسیار سخت شود.

 

** هزینه 600 میلیون دلاری ایران در جهت انسداد فیزیکی مرزها

مهندس طاهری به اقدامات نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در راستای مبارزه با قاچاق موادمخدر اشاره کرد و افزود: امسال 600 میلیون دلار از سوی ایران در جهت انسداد فیزیکی مرزهای شرقی هزینه شده است.

** احداث 200 کیلومتر دیوار بتنی تا پایان سال در مرزهای شرقی کشور

جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر به احداث 70 کیلومتر دیوار بتنی در مرزهای شرقی کشور اشاره کرد و افزود: امیدواریم این میزان تا پایان سال جاری به 200 کیلومتر ارتقا یابد.

** کشف 400 تن انواع موادمخدر

مهندس طاهری همچنین از کشف 400 تن انواع موادمخدر طی شش ماه گذشته خبر داد و خاطرنشان کرد: این میزان چند برابر کشفیات سایر کشورها در جهان است.

وی با تاکید بر اینکه هزینه های بسیاری در جهت مبارزه با موادمخدر به ایران تحمیل می شود، گفت: این در حالی است که کمک سازمان های بین المللی به جمهوری اسلامی تنها 60 هزار دلار بوده است.

** سالانه بین 30 تا 60 نفر در عرصه مقابله با موادمخدر شهید می شوند

جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران سالانه بین 30 تا 60 شهید را جهت مقابله با معضل موادمخدر نثار می کند، گفت: هر سال حدود 200 نفر در این راستا جانباز می شوند.

 

** اعتیاد در بین اعضای خانواده های ایرانی پنج سال پنهان می ماند

جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ریاست جمهوری با استناد به تحقیقات صورت گرفته گفت: در خانواده های ایرانی به طور میانگین اعتیاد اعضای خانواده به مدت پنج سال پنهان می ماند.

وی اظهار داشت: اعتیاد یک بیماری مزمن عود کننده خطرناک و پیش رونده است که درمان آن بسیار سخت و نیازمند یک پروسه طولانی مدت است.

جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه مساله اعتیاد یک مساله همه گیر است و به کسی رحم نمی کند، گفت: اتخاذ سیاست ها و پروتکل های معین در جهت مبارزه جدی با این معضل یک امر ضروری و واجب است.

وی با انتقاد از یکی از تولیدات سازمان صدا و سیما و آثار یکی از کارگردانان در به تصویر کشیدن زندگی یک شخص معتاد که در ایام ماه مبارک رمضان از رسانه ملی پخش شد، اظهار داشت: نباید ترک اعتیاد را برای افراد سالم تبلیغ کنیم چرا که این امر موجب می شود سطح گرایش آنها به این معضل جهانی بیشتر شود با این توجیه که به راحتی می توانند ترک کنند.

 

مهندس طاهری به تلاش های مراکز مردم نهاد و NGO ها اشاره و تصریح کرد: خوشبختانه طی چند سال اخیر این مراکز توانستند با فعالیت های خود تاثیرات مهمی را در کاهش آسیب درمان و حتی پیشگیری از اعتیاد به موادمخدر داشته باشند.

مهندس طاهری به تاکید مقام معظم رهبری درخصوص مبارزه همه جانبه و قانونی با موادمخدر اشاره کرد و گفت: اصلاحات قوانین مربوط به مبارزه با موادمخدر، مسقتیم تقدیم مجمع تشخیص مصلحت نظام می شود.

وی ادامه داد: یک طرح ویژه با چهار محور محلات کارگری، خانواده و آموزش و پرورش وجود دارد که امیدواریم با تصویب آن جهش بزرگی درعرصه مبارزه با موادمخدر شاهد باشیم.

 

طاهری با اعلام اینکه یک میلیون و 160 معتاد حرفه ای وجود دارد، گفت: در جمع باید گفت با احتساب معتادان تفننی در ایران حدود دو میلیون معتاد وجود دارد.

وی گفت: این میزان معتاد بر اساس تحقیقات علمی به دست آمده و سایر آمارهایی که از سوی سازمان ها اعلام می شود دارای سندیت نیستند.

 

«اظهارات فوق بيانگر ديدگاههای منبع خبری بوده و لزوما" ديدگاه رسمی و پذيرفته شده مركز ملی مطالعات اعتياد نمی باشد»

 

منبع خبر: ایسکانیوز

 

قاچاق مواد مخدر و دارو از طریق اینترنت تهدیدی جدی علیه سلامت مصرف کنندگان

نماینده هیات بین المللی کنترل مواد مخدر(INBC) در ایران اعلام کرد: سالانه میلیارد ها تن دارو و مواد مخدر به صورت قاچاق از طریق اینترنت فروخته می شود که سلامتی مصرف کنندگان اين نوع داروها را به شدت تهدید می کند.

بر اساس گزارش سالیانه هیات بین المللی کنترل مواد مخدر INCB در سال جاری که به صورت سراسری در تمام دنیا منتشر شده است ، طی یک ساله گذشته میزان بالائی از قاچاق مواد مخدر و خرید و فروش داروهای کم یاب و غیر قانونی در فضای سایبر و از طریق اینترنت صورت گرفته است.

 

به گزارش بخش خبر شبكه فن آوري اطلاعات ايران، از موسسه تحقیقات و توسعه ناجا، "روبرتو آربیتریو" گفت: قاچاق مواد مخدر و فروش داروهای توهم زا و انرژی زا از طریق اینترنت و ایمیل متقاضیان طی سالهای گذشته به صورت بی رویه ائی افزایش یافته است ، و در حال حاضر حجم گسترده ای از فروش های اینترنتی و داد و ستد های محیط سایبر را تشکیل داده اند.

وی در ادامه افزود: فروش غیر قانونی و قاچاق داروها ی شبه افیونی ، مشروبات الکلی مهیج کننده و محرک،تقویت کننده ها، بیحس کننده ها، و دارو های اعصاب و روان که خاصیت آرام بخش و خواب آور دارند ، در صورتی انجام می شود که پزشکان و متخصصان به شدت در مورد مصرف بدون تشخیص و تجویز آنان توسط پزشکان هشدار می دهند و آن را تهدیدی جدی علیه سلامتی افراد تلقی می کنند.

آربیترو با اشاره به شیوع استفاده از این مواد و داروها بین رده های سنی مختلف در تمامی کشورهای جهان خاطر نشان کرد:یکی از حقایق وحشتناک دیگری که INBC در مورد آن هشدار می دهد، عدم رعایت محدودیت های سنی تعیین شده در توزیع و فروش این مواد بین افراد در رده های سنی مختلف است، به نحوی که بنا بر گزارش هیات بین المللی کنترل مواد مخدر این مواد در آمریکا بین نوجوانان ،جوانان و بزرگسالان یعنی هر متقاضی در هر رده سنی از طریق اینترنت فروخته می شود.

نماینده INBC در ایران تصریح کرد:این در حالی است که کیفیت و سلامت این مواد به هیچ وجه تضمین شده نیست، به طوری که در بسیاری از موارد نشان داده شده است که دارو و مواد تقلبی به مشتری عرضه شده است و از آنجا که این مواد ، مواد بسیار حساسی اند مستقیما مغز و سیستم عصبی را در گیر می کنند، استفاده از نوع تقلبی آنها پیامد های وحشتناکی برای مصرف کننده به همراه داشته است.

وی افزود:از آنجا که فروش بدون نسخه پزشک این داروها در اکثر کشور ها ممنوع است ، فروش قاچاقی این مواد از طریق اینترنت بسیار گران تر، و با هزینه سنگین تری برای مشتری تمام می شود.

 

بنا بر گزارش سالیانه هیات بین المللی کنترل مواد مخدر INBC:با توجه به گسترش روز افزون معظل بین المللی قاچاق مواد مخدر و دارو از طریق اینترنت، هیات بین المللی کنترل مواد مخدر INCB ،در پائیز سال 2004 جلسات و گردهماييهاي متشکل از گروه های کارشناسی و متخصص در این زمینه را تشکیل داده است.

کارشناسان و متخصصاني از سایر کشور ها نيز در این همایش شركت كرده اند تا برای رفع این مشکل در سطح جهانی تبادل آراء و نظر داشته باشند و راه حل بیاندیشند.

INBC همچنان قصد دارد از کلیه سازمانها ونهاد های ملی و بین المللی که در زمینه کنترل موارد قانونی فعالیت می کنند، سازمانهائی نظیر اینترپل (پلیس بین الملل) ، سازمان گمرک جهانی، سازمان بهداشت جهانی و سازمان پست جهانی به جهت کمک و ارائه راهکار در حل این معظل دعوت به همکاری نماید.

پروفسور "حمید قدس" رئیس هیات بین المللی کنترل مواد مخدر گفت :طی یک سال گذشته پیامد های مثبت و مثمر ثمر این همایشها و تبادل آراء و همکاریها در چندین مورد به وضوح مشاهده شده است ،به گونه ائی که در کشور هلند با کمک پلیس اینترپل بسیاری از قاچاق های اینترنتی داروها و مواد مخدر کنترل شده و آمارها نيز در این زمینه کاهش یافته است.

وی گفت:INCB, امیدوار است تا بتواند با گسترش همکاریهای بین المللی بتواند این آمار را در کشورهايی نظیر پاکستان نیز کاهش دهد و برای رفع جدی این مشکل در این کشورها ارائه راهکار دهد.

"حمید قدس"در ادامه خاطر نشان کرد:INCB دو رهیافت و راهکار را برای گسترش همکاری کشور ها و به اشتراک گذاشتن اطلاعات و داده هایشان در نظر گرفته است، اولین راهکار پیشنهاد شده دعوت تمامی کشور ها به ، به اشتراک گذاشتن تجارب و اطلاعاتشان با یکدیگر از طریق تاسیس یک مکانیسمی است که امکان تبادل سریع اطلاعات را در موارد بسیار خاص فراهم آورد.

وی گفت:این مهم نیازمند کنترل داروهای اینترنتی بدون مجوز است، لذا کشور ها بایستی قوانین جدی و خاصی را در جهت کنترل خرید و فروش داروهای اینترنتی ومهار روند قاچاق سایبر مواد مخدر در کشور هایشان تصویب کنند.

قدس اظهار کرد: رهیافت دیگر علاوه بر تصویب قوانین اجرائی خاص، تشخیص INCB به نیاز مقامات اجرائی ملل به افزایش عملکردهای هشدار دهنده با توجه به خطرات بالقوه فروش داروهای قاچاق از طریق اینترنت است .

مصرف کنند گان بایستی آگاه باشند که فروش این محصولات خلاف قوانین ملی و بین المللی است و می تواند حتی برای سلامتی بسیار خطرناک باشند زیرا هیچ کنترل کارشناسانه ای روی تهیه این مواد وجود ندارد.

هیات بین المللی کنترل مواد مخدر در پایان افزود: فعالیتها و عملکردهای خاص و مثمر ثمر در راه مقابله با قاچاق اینترنتی مواد مخدر و داروهای غیر قانونی نیازمند همکاریهای گسترده بین المللی است و در این راستا دولت ها و سیاستمداران بایستی اهمیت این مساله را از نظر سیاسی درک کنند، و در جهت رفع این معظل تلاش کنند.

 

اقتصاد پيچيده مواد مخدر

 

دكتر فريبرز رئيس دانا نه به عنوان مدرس بلكه به عنوان پژوهشگر در دانشگاه علوم بهزيستي مشغول فعاليت است. رئيس دانا در طي سال هاي گذشته و در مقاطع گوناگون، علاقه مندي خود به مقوله اقتصاد سياسي را نشان داده است.<مواد مخدر> آنگونه كه رئيس دانا از آن تعريف ارايه مي دهد، در برخي از ابعاد و سطوح اقتصادي در قلمرو اقتصاد سياسي مي گنجد. رئيس دانا در اين گفت وگو با تا كيد بر ضرورت توجه به ابعاد اقتصادي مقوله <مواد مخدر>، حل اين آفت انساني را در گرو تبعيت از نگاه جامع مي داند. او نگاه به مواد مخدر از زاويه اقتصاد را به سه سطح، اقتصاد متعارف، اقتصاد تجويزي و اقتصاد سياسي تقسيم مي كند. با ما همراه باشيد:

     آتيه: آقاي دكتر رئيس دانا! اقتصاد مواد مخدر چيست؟ آيا اساساً مي توان از چنين تركيبي استفاده كرد؟ اجزاي تشكيل دهنده يا مؤ لفه هاي قوام دهندهِ آن كدام است و در چه سطح از اقتصاد جاي مي گيرد و محدوده و حوزه پوشش يا دربرگيري آن به چه ميزان است؟

     دكتر فريبرز رئيس دانا: اقتصاد موادمخدر به مانند هر مقوله اقتصادي ديگر داراي محدوده و حوزه خاصي است كه روابط مادي و غيرمادي مشخص دارد.

     مقوله مواد مخدر بسته به اينكه از چه زاويه اقتصادي بدان نگريسته شود متفاوت است. اگر از زاويه اقتصاد سياسي به موضوع نگريسته شود، انگيزه ها، علت ها، گروه ها و نيروهاي اجتماعي فعال در اين قلمرو، تحول و تغيير نيروها از لحاظ تاريخي، عوامل مؤ ثر در توليد و مصرف، شرايط ايجاد سود و ارزش افزوده، مكانيزم هاي تعيين قيمت ها، تابع ريسك و ارتباط آن با مبارزه نهاد رسمي نظير نيروي انتظامي موردتوجه قرار مي گيرد.

     اما اگر فقط درصدد پرده برداري از روابط موجود باشيم، آنگاه از زاويه ديد اقتصاد متعارف به موضوع نگاه كرده ايم.

     در يك تقسيم بندي اوليه، اگر بخواهيم تا ثير ورود يك محموله به يك بازار، نظير تهران يا توقيف آن در يك نقطه ديگر (دوردست يا نزديك بازار پرمصرفي همچون تهران) بر قيمت را بررسي كنيم، در چارچوب اقتصاد متعارف و عاميانه كار كرده ايم كه اينگونه بررسي ها نتايج قابل توجهي را به همراه نخواهد داشت. اما كنكاش عميق تر درخصوص دست اندركاران، عوامل مافيايي و آنچه در بالا اشاره شد در قلمرو اقتصاد سياسي قرار مي گيرد. فراتر از سطح اقتصاد متعارف براي عميق تر شدن بحث ناچار به ورود به حوزه تجويزي هستيم. در حوزه تجويزي هرچند كه بايد به مباني اقتصاد سياسي توجه كرد، اما نيازي به كنكاش در تمامي لايه هاي موضوع نيست. درواقع حوزه تجويزي، بينابيني است.

     در اين حوزه درصدد مشخص كردن تا ثير مداخله اقتصاددانان بر نتايج، يعني كاهش مصرف، سخت كردن ورود كالا، بي علاقه كردن مصرف كننده و ايجاد جايگزين هاي قيمتي هستيم.

     به طور مشخص تر شمار توليدكننده ها و سطح زندگي آنان انگيزه هاي توليد مكانيزم هاي نگه داري و قاچاق، تابع ريسك، حمل و نقل و نگهداري، در طرف توليد و گروه هاي درآمدي و سني مصرف كننده، نوع و ابستگي به مصرف، تا ثير مكانيزم قيمت در طرف تقاضا و علاوه بر اين خروج از كشور و دسترسي بازار جهاني، مافياي جهاني و انباشت سرمايه موضوعات اقتصاد مواد مخدر را تشكيل مي دهد.

     پرده برداري از راز دروني اين مشكل و فاجعه بشري و تجويزهاي ريشه اي و بلندمدت مهمترين قصد و نيت اقتصاددانان در پرداختن به اين موضوع است.

     آتيه: موادمخدر در ايران بيشتر مقوله اي اجتماعي و از نوع درجه دوم به شمار مي آيد. به نظر مي رسد مشخص كردن مباني اقتصاد سياسي اين موضوع، كمك شايان توجهي به تعيين كردن جايگاه و اهميت آن به شمار مي آيد؟

    - به نظر من حتي در زماني كه موادمخدر در حوزه اجتماعي بحث مي شود، نمي توان فقط آن را در حوزه جامعه شناسي محدود كرد.

     موادمخدر مانند مقوله شورش هاي ناخواسته تماشاگران فوتبال يا طرز تلقي گروه هاي خاص جامعه از يك مقوله، نيست كه با واسطه به مسائل اقتصاد مرتبط باشد.

     همه جامعه شناسان به محض مواجهه با مسا له موادمخدر خواهند دانست كه بدون درنظر گرفتن بعد اقتصاد و حضور اقتصاددانان، نمي توانند تمامي ابعاد ماجرا را مورد بررسي قرار دهند.

     درمقابل اقتصاددانان نيز نمي توانند بدون بهره گرفتن از كمك جامعه شناسان و بررسي هاي اجتماعي موضوع را به دقت ارزيابي كنند. زيرا چرايي و چگونگي شكل گيري فرآيند توليد، مصرف و توزيع مهمترين مقوله موردبحث در اقتصاد سياسي به شمار مي آيد.

     درواقع در حوزه اقتصاد سياسي چگونگي شكل گيري مصرف مهم است.

     بررسي رابطه سود و توزيع، انباشت سرمايه و استثمار توليدكننده اصلي و همچنين مافيا به معناي بين المللي آن هم در اين حوزه قرار مي گيرد.

     آتيه: مهمترين عوامل مؤ ثر در شكل گيري مصرف چيست؟

    - مصرف كنندگان ما به نوعي قربانيان نظام سرمايه داري هستند. در نظام هاي داراي برنامه ميزان اعتياد به موادمخدر بسيار اندك است. اعتياد به موادمخدر نسبت بسيار روشني با ميزان محروميت دارد. تبعيض، اختلاف طبقاتي، محروميت نسبي و نابهنجاري هاي اجتماعي مهمترين مؤ لفه هاي تا ثيرگذار در ميزان اعتياد است.

     منظور از محروميت، الزاماً محروميت اقتصادي نيست. محروميت اجتماعي ابعاد غيرمالي را نيز دربر مي گيرد.80 درصد افزايش شمار معتادان را مي توان به فقر و محروميت منتسب كرد. 20 درصد باقيمانده نيز به مسائل تربيتي، شكم سيري و نوكيسگي مربوط مي شود.

     آتيه: تلاش هاي رسمي ايران به چه اندازه در مبارزه با تجارت موادمخدر مؤ ثر بوده است؟

    - نيروي انتظامي هزينه بسيار فراواني را در مبارزه با موادمخدر متحمل شده است كه شهادت 250 نفر از ما موران آن تنها در يك سال يكي از اين هزينه هاست.

     ايران بيشترين هزينه و قرباني را در مبارزه با موادمخدر پرداخت كرده است اما به نظر مي رسد نتيجه بخش نبودن اين مبارزه مداوم در دو مسا له خلاصه مي شود. اول قرار گرفتن ايران. در مسير ترانزيت بين المللي و ديگر بروز برخي ناهماهنگي ها در مبارزه با اين آفت انساني.

     آتيه: حجم گردش مالي تجارت موادمخدر در ايران يا كل جهان به چه ميزان است؟

    - بسياري از ارقام اعلام شده واقعي نبوده و اغراق آميز است. اساساً ارقام و اعداد اعلام شده در بسياري از موارد غيرواقعي است.

     گفته مي شود كه از زمان روي كارآمدن دولت جديد تا به حال 200 ميليارد دلار از ايران خارج شده است. حال آنكه اين ميزان بسيار بسيار اغراق آميز است. اگر ما كشوري بوديم كه 200 ميليارد دلار را پيش از اين در خود نگه داشته بوديم، پس وضع ما بايد بسيار بهتر از اين باشد.

     بيان چنين اعداد و ارقامي يا بهانه اي براي برژوازي داخلي ايران براي افزايش قيمت كالا يا دست پرورده رسانه هاي خارجي براي وخيم نشان دادن اوضاع داخلي ايران است.

     كارشناسان بر اين باورند كه پيش از اين سالانه حدود 2 تا 3 ميليارد دلار از كشور خارج مي شد كه ممكن است اين رقم در سال 84 حداكثر به 8 ميليارد دلار رسيده باشد. درمورد تجارت موادمخدر هم مانند قدرت مافياي آن اغراق فراواني صورت مي گيرد.

     عده اي در ايران آگاهانه يا ناآگاهانه درصدد نشان دادن افزايش حجم تجارت موادمخدر يا قدرت گردانندگان باندهاي موادمخدر هستند.

     من حساب كردم حدود 3 سال پيش كه اوج انتقال موادمخدر از ايران بود، ارزش كل ترياك توليدشده در افغانستان تا مقصد شهر مونيخ آلمان 19 ميليارد دلار بود. اين ارزش در ازاي حجم 3 يا 4 هزار تن بود. جالب اينكه بدانيد از اين 19 ميليارد دلار تنها 300 ميليون دلار نصيب توليدكننده افغاني شده است.

     درواقع جمعيت 2 ميليوني توليدكنندگان افغاني و خانواده هاي آنان تنها 300 ميليون دلار از اين حجم گردش سرمايه بهره مي برند.

     آتيه: حجم موردنظر شما فقط تجارت از راه ايران را دربر مي گيرد، آيا كل حجم تجارت جهاني قابل محاسبه است؟

    - كارشناسان و صاحبنظراني كه فعاليت هاي خود را بر اقتصاد موادمخدر و جنبه هاي اقتصاد سياسي آن متمركز ساخته اند بر حجمي درحدود 350 ميليارد دلار توافق دارند.

     آتيه: و درمورد ايران چطور؟

    - آنچه از حجم تجارت جهاني موادمخدر در ايران به گردش درمي آيد و مصرف مي شود، بين 2 تا 5/2 ميليارد دلار است. اين حجم حاصل محاسبه هم قيمت ورودي و هم قيمت نهايي است. يعني هم قيمت بياباني و هم قيمت خياباني.

     البته اين پول شامل سهم شركاي بين المللي نمي شود. مافياي موادمخدر ايران معمولاً در غرب كشور فعال است و از طريق ارتباط با مافياي كشور تركيه فعاليت مي كند. هرچه از غرب به طرف شرق برويم از نقش مافيا كاسته شده و بر نقش گروه هاي خانوادگي، قومي و محلي افزوده مي شود.

     آتيه: نيروي انساني فعال در زمينه فعاليت انتقال و توزيع موادمخدر به چه ميزان است. عمده فروشان و خرده فروشان چه تعداد را تشكيل مي دهند؟

    - از طريق شمارش ميزان معتادان بهتر مي توان به يك آمار تقريبي رسيد. آمارهاي متنوعي درباره تعداد معتادان به موادمخدر مشتق از خشخاش گفته مي شود، اين آمار از 8/1 ميليون نفر مورد ادعاي نيروي انتظامي شروع شده و تا برخي آمارها تا مرز 6 ميليون هم مي رسد.

     من اين ميزان را اندكي كمتر از 3 ميليون نفر مي دانم. معمولاً همواره براساس الگوي مصرف بين ميزان معتادان و ميزان توزيع كنندگان رابطه مشخصي وجود دارد.

     در انگليس در ازاي هر 20 معتاد يك توزيع كننده جزء وجود دارد. اما در ايران اين نسبت 4 به يك است.

     مشكلات اقتصادي باعث شده كه عوامل جزيي و خرده فروشان دست اندركار در توزيع موادمخدر در ايران افزايش يابند.

     اما محاسبه ميزان افراد مرتبط در سطوح بالاتر به دليل پيوندهاي قومي - قبيله اي و خانوادگي بسيار مشكل است.

     اما به طور تقريبي مي توان 200 يا حداكثر 300 نفر را مرتبط با توزيع كنندگان عمده موادمخدر در كل ايران دانست.

     آتيه: اين تعداد را از چه طريق به دست مي آوريد؟

    - محاسبه از طريق تعداد پرونده هاي كشف شده يكي از راه هاي تقريبي به دست آوردن آمار و ارقام در اين زمينه است.

     به طور معمول تعداد پرونده هاي كشف شده را بايد در عدد 10 ضرب كرد تا به آمار تقريبي رسيد.

   

مواد مخدر و برسی اثار ان بر بدن انسان

 

تعريف:

به تمامي تركيبات شيميايي گفته مي شود كه مصرف آنها باعث دگرگوني در سطح هوشياري مغز شود. مثل حالت سرخوشي و لذت، خواب آلودگي و سستي.

 

انواع:

1)depressant

مواد مخدري كه واكنش هاي مغز را اهسته ميكند.

اثرات:

- كم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - كم شدن فشارخون - خواب اور

مثال: هروئين - ترياك - مورفين

2)stimulant

مواد مخدري كه به سيستم عصبي بدن سرعت ميبخشد.

اثرات:

- بيشتر شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - بيشتر شدن فشارخون

*براي ايجاد احساس هيجان و جلوگيري از خواب استفاده ميشود.

مثال: كوكائين - نيكوتين

3)hallucinogen

مواد مخدري كه باعث حالتهايي مثل هذيان ميشود.

اثرات:

- از دست دادن حافظه - لرزش - حالت استفراغ - عوض شدن اخلاق

مثال: LSD - PCP

4)inhalnt

مواد مخدري كه از طريق استنشاق (توسط دماغ) استفاده ميشود.

اثرات: - اهسته شدن فرايند مغز - بيشتر شدن ضربان قلب - سردرد

مثال: ماريجوانا

برخي سرعت مسموميت توسط مواد مخدر:

- خوردن: بين 20 تا 30 دقيقه

- تزريق كردن

a) رگ: بين 15 تا 30 ثانيه

b)ماهيچه: بين 3 تا 5 دقيقه

- استنشاق: بين 5 تا 8 ثانيه

- ريختن در چشم: بين 3 تا 5 دقيقه

- ايا ميدانستيد بزرگترين کشور توليد کننده مواد مخدر جهان افغانستان است .

- ايا ميدانستيد از تقريبأ هر 20 نفر يک نفر در ايران “معتاد” است.

آثار موادمخدر بر بدن

مهمترين محل اثر موادمخدر بر مغز است. در مغز گيرنده هايي وجود دارد كه اين مواد بر آنها اثر مي كنند. اين گيرنده ها به 3 گروه تقسيم مي شوند:

1 _ اثر بر گروه اول سبب تنظيم و كاهش احساس درد، كاهش فعاليت مركز تنفس، يبوست و اعتياد مي شود.

2 _ اثر برگيرنده هاي دوم سبب كاهش احساس درد، افزايش حجم ادرار و ايجاد حالت آرامش مي شود.

3 _ اثر موادمخدر بر گيرنده هاي گروه سوم سبب كاهش احساس درد مي شود.

حدود بيست و پنج سال پيش مشخص شد كه در بدن انسان موادي شبيه موادمخدر [مرفين] توليد مي شود كه مهمترين آنها به نام آندورفين ها و آنكفالين ها است. به طور طبيعي وقتي بدن دچار آسيب هاي دردزا و حوادث ناراحت كننده مي شود مغز اين مواد را ترشح مي كند و سبب كاهش احساس درد و ناراحتي مي شود.

اثر موادمخدر بر روي سيستم پاداش

در شرايط معمولي وقتي بشر از انجام دادن كاري لذت ببرد و به عبارتي ديگر پاداش بگيرد، از مناطق پاييني مغز او موادي به اسم دوپامين و نوراپي نفرين ترشح مي شود و بر روي قشر و ساير مراكز حياتي آن اثر مي كند و احساس لذت و پاداش به او دست مي دهد و سعي در تكرار آن عمل دارد. يكي از آثار مهم موادمخدر فعال كردن همين سيستم است.بنابراين كساني كه يك بار با اين مواد آشنا مي شوند چون سيستم پاداش در مغز آنها تقويت شده، تمايلي شديد به تكرار مصرف آنها پيدا مي كنند.از بين موادمخدر هروئين خيلي راحت تر در چربي حل مي شود. مغز انسان مقدار زيادي چربي دارد، بنابراين در مقايسه با مرفين و مشتقات آن، هروئين پس از مصرف در طي زمان كوتاه تري روي مغز اثر مي كند بنابراين آثار پاداش دهنده و خوشي آور و ضد درد سريع تري دارد.كدئين كه از مشتقات ترياك است به آساني در سيستم گوارش جذب شده و در بدن تبديل به مرفين مي شود. در يك مطالعه روشن شده كه در معتادان، يكي از آثار مصرف موادمخدر كاهش جريان خون در بعضي از نواحي مغز است.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 15:41 منتشر شده است
برچسب ها : معرفی مواد مخدر,تحقیق کامل در باره انواع مواد مخدر,مقاله مواد مخدر,انواع مواد مخدر و مضرات آن,اسامی انواع مواد مخدر,انواع مواد مخدر جدید,انواع مواد مخدر عکس,مواد مخدر چیست,انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی,اثرات مواد مخدر,

 

مقدمه

مسلماسنگواره‌های موجود در سنگها برای مطالعه حیات و تکامل موجودات گذشته کامل و کافی نیستند. زیراتعداد زیادی یاخته‌های موجودات زنده قبل از مدفون شدن و یا بعد از آن تحت تاثیرعوامل مختلف از بین می‌روند. ترکیبات شیمیایی نیز که بیانگر آثار حیاتی هستند دراثر عوامل مختلف به نحوی تغییر می‌کند که به راحتی قابل شناختنمی‌باشد.

موجودات زنده اولیه از نوع تک یاخته‌ای بودند که از آنها آثارمعدودی بر جای مانده است. استروماتولیت‌هااز نمونه‌های فسیلی هستندکه به تعداد نسبتا زیاد در رسوبات پرکامبرین بر جای مانده‌اند، این فسیلها در مقطعبه شکل لایه‌های چین خورده دیده می‌شوند. قدیمی ترین آثار استروماتولیتی به سن 3.4تا 3.5 بیلیون سال در غرب استرالیا گزارش شده است.

حیات در پروتروزوئیک

آغازپیدایش حیاترا به 4600 میلیون سال قبلتخمین می‌زنند. به علت وسعتسنگهای دگرگونیدرپروتروزوئیکآثار و بقایای موجودات کمترباقی مانده است. در سال 1883 والوچ (Walcoh) به آثار فسیلهای آهکی با ساختماندایره‌ای متحدالمرکز که از جلبکهای آهکی یااسفنجها به حساب می‌آیند پی برد که بعدا به استروماتولیت معروف شدند. آثاری ازمرجانها و باز و پایان مانند لینگوللا (Lingulella) و خاردارانی چون تری براکسیدیوم (Tribrachidium) متعلق به پروتروزوئیک جدید در بعضی نقاط یافت شده‌اند.

حیات در پالئوزوئیک

از نظر زیست چینه‌ای و گسترش و تنوع موجودات زنده ،اکثریت گروههایبی‌مهرگاندرپالئوزوئیکپسین وجود داشته‌اند. مهره‌دارانبه جزپرندگانوپستانداران نیز در این دوران ظهور نموده‌اند. مهمترین گروههای بی‌مهرگان از جمله روزنه داران ،اسفنج‌ها،بازوپایان،نرمتنان،خارپوستان ،گراپتولیت‌ها،بریوزوئرهادر این دوران می‌زیسته‌اند.

 

مزوزوئیک

 

مززوئیک از دو کلمه Meso به معنی میانه و Zoa به معنی حیات ساخته شده است. دوران مزوزوئیک که دوران میانه زیستی نیز نامیده می‌شود 160 میلیون سال به طول انجامیده است. این دوران از سه دوره زمین شناسی تشکیل شده است که به ترتیب از قدیم به جدید عبارتند از : تریاس ، ژوراسیک ، کرتاسه.
در رسوبات دوان مزوزوئیک آثار بقایای موجودات حد واسط بین موجودات دوران پالئوزویک و دوران سنوزوئیک وجود دارد. در این دوران دو دسته مهم جانوری وجود دارد که عبارتند از خزندگان غول پیکر به نام دایناسورها و آمونیت‌ها. آب و هوای دوران مزوزوئیک نسبتا گرم و از نوع آب و هوای استوایی و یکنواخت تر از آب و هوای فعلی بوده است.
حد و مرز مزوزوئیک با دورانهای دیگر

حد زیرین

حد بین پالئوزوئیک و مزوزوئیک همیشه در همه جا به خوبی مشخص نیست. در بیشتر نواحی دوره تریاس ادامه دوره پرمین به شمار می‌رود و به همین سبب زمین شناسان اصطلاح پرمر - تریاس را برای این حد بکار می‌برند. از لحاظ کوهزایی این حد ارتباط کوهزایی هرسی نین با کوهزایی آلپی را مشخص می‌نماید. از لحاظ فسیل شناسی حد بین دوران پالئوزوئیک و مزوزوئیک با از بین رفتن تریلوبیت‌ها و برخی دیگر از جانوران مشخص می‌شود.

حد بالایی

از لحاظ بیواستراتیگرافی حد بین دورانهای مزوزوئیک و سنوزوئیک به خوبی قابل تشخیص است. زیرا تغییرات شدیدی در بین جانوران این دو دوران قابل مشاهده است و علت این تغییرات شدید مربوط به تغییرات آب و هوایی و گسترش سرمای عمومی می‌باشد. در این مرز برخی از موجودات پلانکتون از بین رفته و گونه‌های جدیدی از آنها بوجود آمدند و همچنین آمونیت‌ها و بلمنیت‌ها در اواخر مزوزوئیک از بین رفتند.
جغرافیای دیرینه دوران مزوزوئیک

در دوران مزوزوئیک دو قاره در سطح کره زمین وجود داشته است. یکی از این قاره‌ها لورازپا نام داشت و شامل آمریکای شمالی و خشکی اروپا - آسیا بوده است و در تمام این دوران دریاها روی آن پیشروی داشته‌اند. شواهد نشان دهنده جدا شدن خشکی اروپا - آسیا در اواخر کرتاسه است که این جدایش منجر به تشکیل اقیانوس اطلس گردیده است. خشکی دیگر گندوانا نام داشت که در قسمت میانی کره زمین قرار داشت. این خشکی از پرمو - تریاس شروع به تقسیم شدن نموده است.

دو کمربند کوهزایی در دوران مزوزوئیک اتفاق افتاده است. یکی در اطراف اقیانوس آرام و دیگری کمربند کوهزایی مزوژه. اقیانوس هند در دوره‌های تریاس و ژوراسیک و اقیانوس اطلس در دوره کرتاسه بوجود آمده‌اند. اقیانوس آرام نیز بطور مداوم وجود داشته است. در ژوراسیک دو حوضه رسوبی مهم در اروپا وجود داشته است که دو حوضه عبارتند از : حوضه جنوبی تندیس به نام ThethyanRelean و حوضه شمالی به نام Boureal Releam. ایران در دوره‌های تریاس ژوراسیک در قسمتهای مرکزی تتیس قرار داشت.
آب و هوای دوران مزوزوئیک

بطور کلی آب و هوای دوران مزوزوئیک نسبت به دوران پالئوزوزوئیک گرفته و یکنواخت تر بوده است. در رسوبات این دوره هیچگونه آثار یخچالی مشاهده نمی‌شود مطالعات ایزوتوپی نشان می‌دهد که آب دریاهای این دوران حدود 10 درجه گرمتر از دریاهای معتدله کنونی بوده است.

این آبهای گرم محیط مسلعدی را برای تشکیل رخساره‌های آهکی بیوشیمیایی با صدفهای فراوان نرم تنان و انواع جلبکها و آهک االیتی و ریفی بوجود آورده بود. در آغاز مزوزوئیک ، قطب شمال با مختصات 140 درجه عرض جغرافیایی در اقیانوس آرام قرار داشت. مهاجرت و جابجایی استوا به سمت جنوب در کرتاسه موجب پایین آمدن درجه حرارت در اروپا گردیده است. با سرد شدن هوا در خشکی لوازیا ، خشکی گندوانا گرمتر شده و باعث ایجاد رسوبات تبخیری در آفریقای شمالی شده است.
کوهزایی های دوران مزوزوئیک

مراحل کوهزایی های این دوران به نام کوهزایی آلپ مشهور است. این کوهزاییها از اوایل این دوران تا زمان حال ادامه داشته است و شامل :

سیمرین پیشین (Earlykimerian) در پایان تریاسسیمرین یا کمبرین پسین (Latckimenian) در پایان ژوراسیک.


آترایشین یا استرین (Autrichian Or Austrian) بین کرتاسه زیرین تا کرتاسه میانی

لارامید که مربوط به اواخر کرتاسه پسین می‌باشد.

کامبرین

بعضی از جانورانی که در تشکیلات کامبرین مشاهده شده‌اند، از اینجانوران مرجانها را می‌توان نام برد، خارپوستان نیز در این دوره ظهور نموده‌اند، ازنرمتنان وجود دوکفه‌ایها مشکوک است و ازشکم پایانهم جز چند نمونه ساده آثار بیشتریباقی نمانده است. تریلوبیت‌هاسخت پوستان دریاییهستند که در اوایل دورانپالئوزوئیک ظاهر شده و در اواخر همین دوران از بین رفته‌اند.

اردوسین

گذر بیناردوسینوکامبرین معمولا بر اساس گراپتولیت و گونه‌های جدید کنودونتها تعیین شده است. گذر فوقانی ایندوره با سیلورین نیز بر پایه فسیلهای گراپتولیت‌ها و کنودونتها استوار است. سه گروهاز جانوران در کامبرین ظاهر شده‌اند اما تنوع و گسترش آنها مربوط به دوره اردوسیناست.

این جانوران عبارتند از : بازوپایان لولادار ، گراپتولیتها وکنودونتها. فسیل مرجانهای شاخی شکل یامرجانهای چین‌دار و مرجانهای تابولاتا و استروماتوپروئید‌ها از سازندگان ریفهایمرجانی این دوره بشمار می‌روند. کرینوئیدها،بریوئیدهاوبریوزوئرهانیز در این دوره ظهور نموده و گسترشیافته‌اند. فسیل ماهیهای زرده‌دار که از نخستینمهره‌دارانبوده‌اند در رسوبات متعلق بهاردوسین دیده شده‌اند.

سیلورین

گذر از این دوران با فسیل گراپتولیتی به نام گلیپتوگراپتوس مشخصشده است. علاوه بر گراپتولت‌ها ،براکیوپودها،مرجانها و کنودونتها نیز در این دوره گسترش و توسعه فراوان داشته‌اند. تعدادی ازترلوبیت‌هادر این دوره می‌زیسته‌اند. ظهورماهیهای حقیقی و همچنین ماهیهای زره‌دار نیز متعلق به این دوره بوده است. نخستینجانوران خشکی هم درسیلورین دیده شده‌اند.

دونین

پیشروی دریادر این دوره باعث افزایشمرجانهای روگوزا و تابولاتا که گاهی تا چندین متر بالاتر از سطح دریاوبه وسعت چندکیلومتر دیده می‌شوند گردید. بی‌مهرگان از جمله بازوپایان ودوکفه‌ایهادر این دوره فراوان بوده‌اند. ازبراکیوپودها اسپریفریده ، رینکونلیده و استروفومنیده تنوع زیادیداشته‌اند.

در اوائل این دورهآمونوئیدهاکه نرمتنان باصدفپیچیده بودند به جای ناتیلوئیدها که صدفمستقیم داشتند فراوان شدند. گرچهدونین به نام دوره ماهیها مشهور شده است ولی تعداد گونه‌ها در این دوره بیشتر از دوره‌هایبعد نبوده‌ است. اولین حشره در دونین ظهور می‌یابد. گراتپولیتهااز بین ‌رفتند و تری‌لوبیتها روبه کاهش گذاردند.

کربونیفر

براکیوپودها ، کرینوئیدها و بریوزوئوها از فسیلهای مهم این دورهبه شمار می‌روند. بعضی از موجودات از جمله مرجانهای تابولاتا و استروماتوپوروئیدهاکه دوره‌های قبلی قسمت مهمی از ردیفهای مرجانی را تشکیل می‌داده‌اند درکربونیفرناپدید شدند.

پرمین

تریلوبیتها تقریبا در این دوره از بین رفته‌اند. درپرمین آثاری ازخزندگان مشهور است. بطور کلی مهره‌داران پرمین با کربونیفر اختلاف زیادی نداشته‌اند.

تریاس

نام تریاس برای اولین بار توسط آلبرتی (Alberti) در سال 1834 در ناحیه مرن آلمان بکار برده شد. چون رسوبات این دوره از سه قسمت کاملا مشخص تشکیل گردیده است نام آن را تریاس نهاده‌اند. در دوره تریاس آب و هوا بسیار گرم و مقدار بارندگی کم بوده است. اکسید شدن مواد آهنی ، ماسه سنگهای قرمز ، ترکهای گلی در رسوبات و همچنین وجود مواد تبخیری مانند گچ و نمک موید خشکی هوا هستند. در این دوره بیابانها توسعه پیدا کرده‌اند.

نوعی از آمونیت‌ها در دوره تریاس گسترش یافته و بسیار فراوان بودند. همچنین در این دوره خزندگان تنوع و گسترش زیاد داشته اند. جلبک ها از مهمتری گیاهان دریایی دوره تریاس می‌باشند. نهانزادان آوندی بخصوص سرخسها در این دوره فراوان بوده‌اند. البته لازم به ذکر است که دوره تریاس به دلیل داشتن آب و هوای خشک چندان برای رشد و توسعه گیاهان مناسب نبوده است. ظهور اولین حشره با دگرشیبی کامل و اولین پستاندار مربوط به این دوره می‌باشد.

ژوراسیک

اولینپرندگاندرژوراسیکظهور نموده‌اند. نخستینقورباغهشبیه به انواع امروزی در این دورهظهور نموده است. گسترشدایناسورهادر این دوره زیاد است.

کرتاسه

علاوه بر مهره‌داران قبلی در اواخر دوران میانه زیستیپستانداران کوچکی به ظهور می‌رسند. در اواخردورهکرتاسه دایناسورها از بین می‌روند.

حیات در سنوزوئیک

دورانی است که پرندگان در هوا و پستانداران در روی زمینتنوع و گسترش یافتند و زمین خود را برای فرمانروایی انسان آماده کرد. در اواخرکرتاسه داینوسورها ،آمونوئیدها،رودسیتهاو خزندگان دریایی به کلی نابودشدند. فقط گروههایی از نرمتنان،ماهیهای استخوانیو گونه‌های دیگر که شبیهنمونه‌های عهد حاضرند باقی ماندند.

پستانداران که در ابتدای این دوره دارایجثه‌‌ای کوچک بودند کامل و گسترش یافتند و به وضع کنونی در آمدند. نهنگهادر این دوران ظهور و تکامل یافتند. پنگوئنها ،خوکهاوشیرهای دریاییدردوره پالئوژنحضور یافته‌اند. فسیل خفاشهارا نیز مربوط به ائوسن دانسته‌اند. دردوره ائوسنجانوران سم‌دار ظهور یافتند.

حیات در نئوژن

تعداد نهنگها در این دوره افزایش یافت. جانوران خشکی ازقبیلگوزنها ،گاو،زرافه ،خرس ،خوکافزایش قابل ملاحظه‌ای یافتند. ازمهمترین گونه‌هایی که در این دوره ظهور یافتند می‌توان گونه‌های جدید میمونها رانام برد. در طول عمردوره نئوژنتکامل مهره‌دارن و پستانداران وافزایش گونه‌های دیگر جانوری مثلمارها ،مرغهای آوازخوان،قورباغه‌ها،خفاشها ،جوندگان ،‌میمونها اتفاق افتاده است.

کواترنری

در سال 1829 میلادی یکی از استادان زمین شناسی موسوم به دانویه جدیدترین ته نشینهای تشکیل دهنده قشر فوقانی زمین را به نامزمینهای دوران چهارم خوانده است. ولی در تقسیمات اخیر از آن به نامدورهیادمی‌کنند.

 مشخصات دوره کواترنری

این دوره بر خلاف دیگر دوره‌های زمین شناسی بسیار کوتاه و بیش از یک و نیم میلیون سال از عمر آن نمی‌گذرد. چون کوهزایی دوره کواترنری دنباله کوهزایی آلپ در پلیوسن است، بعضی از زمین شناسان آن را به نام پلیوکواترنر می‌نامند. از طرفی نظر به اینکه یخچالها در این دوره توسعه زیادی داشته‌اند، آن را دوره توسعه یخچالها نیز نامیده‌اند. در این دوره است که کوههای اروپای شمالی کانادا قسمت مهمی از آمریکای شمالی از یخ پوشیده بوده است.

 پیدایش انسان

چون پیدایش انسان در دوره کواترنری گرفته است، برخی از زمین شناسان و دیرینه شناسان آن را دوره انسان یا دوره آنتروپوزوئیک نیز نامیده‌اند. از نقطه نظر دیرینه شناسی ، دوره کواترنری با توسعه فیلها ، شترها و دیگر پستانداران امروزی که در پلیوسن نیز وجود داشته‌اند مشخص می‌گردد. از نظر دیرینه شناسی ، دوره کواترنری را بر اساس فسیل انسانهای اولیه تقسیم بندی می‌نمایند.
برای مثال در روسیه مقیاس تقسیمات چینه شناسی این دوره بر اساس مطالعات انسان شناسی مبتنی بر دلایلی نظیر اندازه‌های مختلف قد و اعضاء بدن از بدو پیدایش تاکنون صورت می‌گیرد. بطور کلی دوره کواترنری با عقب نشینی دریا و پیدایش دوره‌ای یخچالی و همچنین پیدایش انسان آغاز می‌گردد.

 تقسیمات دوره کواترنری

 دوره کواترنری را اغلب به دو زیر دوره تقسیم می‌کنند:

·         پلیتوسن: که مطابق با دوره‌های قبل از یخبندان و دوره‌های یخبندان است.

·         هولوسن: که شامل دوره‌های بعد از یخبندان و از چند هزار سال تجاوز نمی‌کند.

 حیات در کواترنری

در نواحی خارج از محیطهای یخچالی دوره کواترنری در دریاها دو گروه از موجودات تشخیص داده است. یکی موجودات مربوط به محیطهای گرم مانند گاستروپودها و دیگری موجوداتی که مربوط به محیطهای سرد هستند، مانند بعضی از لاملی برانکیاها. در این دوره یک دسته از موجودات به طرف شمال و دسته دیگر در دوره یخچالی به طرف جنوب کره زمین مهاجرت کرده‌اند. از جانوران خشکی مخصوص نواحی گرم می‌توان: فیلها ، رینوسرسها و ماستودونها را نام برد.
مهمترین موجودات اولین دوره بین یخچالی عبارتند از: الفاس‌انتی‌کاس و رینوسراس مرکی و بالاخره از موجودات خشکی نواحی سرد می‌توان فیل ماموت را نام برد. بطور کلی گیاهان کواترنر شبیه به گیاهان دوره نئوپن و گیاهان امروزه بودند. در موقعی که یخچالها توسعه یافته‌اند، گیاهان مشخص نواحی سرد مانند بید علفی توسعه یافته‌اند. بر عکس در مواقع سردی یخچالها گیاهان نواحی گرم مانند ماگنولیا در آمریکا دیده شده‌اند گیاهانی مانند شمشماد ، سرو خمره‌ای و مو در دوره بین یخچالی دیده شده‌اند.

 حرکات کوهزایی در کواترنری

کوهزایی در دوره نئون به بیشینه توسعه خود رسیده است. لذا در دوره کواترنری حرکات کوهزایی چندان اهمیت نداشته و چین خوردگی مهمی به وقوع نپیوسته است. مع هذا از این دوره جنبشهای خفیفی در کنار دریاها به موازات چین خوردگیهای دوره نئون مشاهده شده است.

 پدیده‌های آتشفشانی کواترنری

با اینکه برخی از زمین شناسان عقیده دارند که پدیده‌های آتشفشانی در دوره کواترنری اهمیت چندانی ندارند، ولی در این دوره ، آتشفشانها فعالیتهای زیادی داشته و گدازه های فراوان از آنها باقی مانده است. یکی از مهمترین مراکز آتشفشانی دوره کواترنری آتشفشان ایسلند است که گدازه‌های بازالتی از آن به بیرون رانده شده است. پدیده‌های آتشفشانی در ناحیه شرقی بن در فرانسه نیز دیده شده است.

در اروپای مرکزی و جنوبی چندین آتشفشان متعلق به این دوره شناخته شده است، ولی هم اکنون کاملا خاموش هستند. در آمریکا فعالیتهای آتشفشانی دوره کواترنری در نواحی سیرا (Seerra) کوههای اورگان واشنگتن (آمریکای شمالی) دیده می‌شود. در ایران نیز فعالیتهای آتشفشانی کواترنری از جمله سهند و سبلان و تفتان گزارش شده‌اند.

 جغرافیای دیرینه کواترنری

بطور کلی باید خاطر نشان کرد که گسترش و پیشروی یخچالها و تشکیلات مربوط به آنها با پیشروری و پسروی دریاها نسبت معکوس داشته است. یعنی هر وقت دریاها پیشروی داشته‌اند از وسعت یخچالها کاسته شده و هر گاه دریاها پسروی نموده‌اند پیشروی یخچالها و تشکیلات مربوط به آنها توسعه یافته‌اند.
تغییرات شدید و وسیع دبی آبهای حاصل از ذوب یخچالها موجب ایجاد پادگانه‌ای رودخانه شده و نوسان سطح آب دریا یعنی پیشروی و پسرویهای مقدار دریا نیز پادگانه‌های ساحلی را بوجود آورده است. تعداد پادگانه‌های دریایی کواترنری در مناطق مختلف متغیر بوده و بیشتر در شمال اروپا و یا نواحی مدیترانه شناسایی شده‌اند و سن مطلق آنها نیز محاسبه شده است.

 پرکامبرین

پرکامبرین نخستین ائون (Eon )زمین‎شناسى است و از نظر تاریخ کرة زمین، پیش از دوره کامبرینقرار دارد. جداى از پرکامبرین، واژه‎هاى حیات اولیه(Protozoic) ، بى حیات (Azoic) ،آغاز حیات (Eozoic) ، قدیمی‎ترین حیات (Archeozoi) ، حیات ناشناخته (Angustozoic) ،حیات پنهان (Crypotozoic )نام‎هاى دیگرى است که به این ائون داده‎اند که از میانآنها آرکئوزوییک براى بخش قدیمى و پروتروزوییک براى بخش جدیدتر قابل قبول‎تر است.
مرز زیرین پرکامبرین باید هم‎زمان با پیدایش زمین (4600 میلیون سال) باشد. ولى آخرین نمودار تهیه شده توسط IUGS و یونسکو عدد 540 میلیون سال راپذیرفته‎اند.

پرکامبرین ایران

یکى از رویدادهاى زمین‎ساختى عمده و سرنوشت‎ساز ایران،حرکت‎هاى کوهزایى است که بارخدادکاتانگایى (Katangan )در قارهگندواناو یا رخداد بایکالى (Baikalian) درقارهاوراسیاقابل قیاس است.
سن‎سنجى سنگ‎هاىپرکامبرین ایران به روش پرتوسنجى، به ویژه شواهد سنگى و حتى زیستى گویاى آن است کهکوهزایى یاد شده (کاتانگایى) در زمان پروتروزوییک پسین و به احتمالى در فاصلة زمانىدو آشکوب ریفئن (Riphean) و وندین (Vendian) روى داده است. پیامدهاى کوهزایى وابستهبه این رویداد سبب شده تا بتوان همه سنگ‎هاى پرکامبرین ایران را به دو گروه بزرگتقسیم کرد. گروه نخست مجموعه‎هاى دگرگون و دگرشکل اند که به طور عموم از آنها بهعنوان پی‎سنگ پرکامبرین (Precambrian Basement) ایران یاد می‎شود و در زیرناپیوستگى کاتانگایى قرار دارند. گروه دوم بیشتر ردیف‎هاى کنار قاره‎اى هستند که پس از رخدادکاتانگایى انباشته شده و سنگ‎هاى پرکامبرین پسین (Late Precambrian) نام دارند.
سنگ‎هاى قدیمی‎تر از پرکامبرین پسین ایران، به لحاظ نبود و یا کمبود آثار حیاتىقابل استناد و به ویژه تأثیر فرآیندهاى دگرگونى و دگر شکلى، با ابهام توصیفشده‎اند. به گونه‎اى که مقایسه و هم‎ارزى آنها در نقاط مختلف دشوار است. با اینحال، در نقاطى که تأثیر فرآیندهاى کوهزایى کمتر بوده، نتایج پرتوسنجى سنگ‎ها،نشانگر سن 600 تا 1000 میلیون سال است. با استناد به نتایج پرتوسنجى می‎توان نتیجهگرفت که بخش درخور توجهى از پی‎سنگ پرکامبرین ایران، سن نوپروتروزوییک دارد. بهگفتة دیگر، وجود هسته‎هاى قدیمىآرکئندر ایران، پرسش‎آمیز است.
دربیشتر ایران، سنگ‎هاى پرکامبرین متشکل از سنگ‎هاى رسوبى – آذرین دگرگون شده و یانادگرگونى با خاستگاه قاره‎اى است. پژوهش‎هاى زمین‎شناسى انجام شده در ناحیة انارکنشان می‎دهد که در این ناحیه و شاید در بعضى نقاط دیگر، مجموعه‎هاىافیولیتى با خاستگاه اقیانوسى وجود دارد که ممکن است به سن پرکامبرین باشند. افزون بر دو نوعپوستة قاره‎اى و اقیانوسى، می‎توانتوده‎هاى نفوذى آذرینو هم ردیف‎هاى خروجىآنها را که هم‎زمان با سخت شدن پی‎سنگ و یا پس از آن شکل گرفته‎اند، نوع سومسنگ‎هاى پرکامبرین ایران دانست. بدین‎سان می‎توان سنگ‎هاى پرکامبرین ایران را به سهدستة بزرگ زیر، با سه خاستگاه متفاوت تقسیم کرد.

1- پوسته‎هاىاقیانوسى

2- پوسته‎هاى قاره‎اى که ممکن است دگرگون (قدیمى) و یانادگرگون (جدیدتر) باشد.

3- سنگ‎هاى ماگمایى درونى و بیرونی

پوسته‎هاى اقیانوسى پرکامبرین

در ناحیة انارک – جندق، حدود 7000 متر، ازسنگ‎هاىپریدوتیتى (مثلهارزبورژیتو کمى لرزولیت)،گابرو،دیاباز،بازالت،شیل،سنگ آهک‎هاى پلاژیکوچرتهاىنوارى وجود دارد که به دلیل قرارگیرىدر زیر سنگ‎هاى پرکامبرین پیشین (مرمرهاى لاک) به سن نوپروتروزوییک (آشکوب وندین) دانسته شده‎اند. این ردیف سنگى را (از پایین به بالا) مشتمل بر چهار واحد زیرمی‎دانند.

سنگ‎هاى پریدوتیتى همراه با توده‎هاى پراکندةگابرو، دیاباز و پلاژیوگرانیت،

2- رسوب‎هاى پلاژیک (شیل، چرت، سنگ‎آهک نازکلایة سیاه‎رنگ) با همراهانى از پریدوتیت و بازالت،

3- بازالت‎، توف‎،برش‎هاى بازالتى با میان‎لایه‎هایى از رسوب‎هاى پلاژیک،

4- رسوب‎هاىپلاژیک، مانند شیل، چرت و کربنات‎هاى تیره‎رنگ،

این مجموعه یک بار دررخسارهگلوکوفان – ولاستونیتو در رویدادهای‎بعدى در رخساره‎هاىآمفیبولیتتاشیست سبزدگرگون شده‎است.

وهمچنین مجموعه‎هاى افیولیتى انارک را بقایاى‎تتیسکهن، به سنکربونیفرو ادامه افیولیت‎هاى هرات می‎دانندکه در اثر چرخشخردقاره ایران مرکزىبه ناحیة انارک نقلمکان کرده‎اند، ولى، بعضی دانشمندان این مجموعه افیولیتى را قدیمی‎تر ازدگرگونی‎هاى انارک و به سن قبل از نوپروتروزوییک می‎داند. که در ارتباط با نواحىپشت کمان اقیانوسى است. دانشمندان این افیولیت‎ها را مربوط به یک اشتقاق درونقاره‎اى می‎داند که از انارک تا بیابانک – بافق دو صفحه قاره‎اى را از یکدیگر جدامی‎کرده است.
اگرچه تاکنون، پی‎سنگ افیولیتى پرکامبرین ایران تنها از انارک – جندق گزارش شده است ولى وجود چنین پوسته‎هایى در نقاطى اززون سنندج – سیرجانهمچنان محتمل است

پوسته‎هاى قاره‎اى پرکامبرین

بیشتر سنگ‎هاى پرکامبرین ایران، خاستگاهقاره‎اى دارند که ازهوازدگىو فرسایش سنگ‎هاى ماگمایى ودگرگونى قدیمى و در رژیمى کم و بیش آوارى تشکیل شده‎اند. به دلیل داشتن خاستگاه و شرایطرسوبى یکسان، سنگ‎هاى قاره‎اى پرکامبرین باید سنگ رخساره‎اى به تقریب مشابه داشته‎باشند، ولى دگرگونى و دگرسانی‎شدید بعدى، سبب شده تا سنگ‎هاى قاره‎اى پرکامبرینایران را بتوان به دو دستة بزرگ سنگ‎هاى دگرگونى و سنگ‎هاى نادگرگونى تقسیم کرد.

 

کره زمین

زمین زیست پذیر
زمین شناسان مدت ها تصور می کردند شرایط ناپایدار و سوزان زمین پس از تولدش در ۵/۴ میلیارد سال پیش، تنها با گذشت زمان و در حدود ۸/۳ میلیارد سال پیش متعادل و زیست پذیر شده است.
زمین شناسان مدت ها تصور می کردند شرایط ناپایدار و سوزان زمین پس از تولدش در ۵/۴ میلیارد سال پیش، تنها با گذشت زمان و در حدود ۸/۳ میلیارد سال پیش متعادل و زیست پذیر شده است. حدود ۵/۴ میلیارد سال پیش، اقیانوس های ماگما سطح «زمین گداخته» را پوشانده بودند. زمین در معرض برخوردهای پیاپی اجرامی جوان قرار داشت که در هر برخورد سطح ناپایدار آن را متلاشی می کردند و همه چیز ذوب یا بخار می شد. با فرو رفتن آهن سنگین در اقیانوس های ماگما، هسته فلزی هم به تدریج تشکیل شد و در اعماق زمین فروپاشی عناصر رادیواکتیو، گرمایی شش برابر گرمای کنونی تولید می کردند. چنین حالت ناپایداری برای چند صد میلیون سال طول کشید. این شرایط جهنم بار باید آرام می شد تا سطح گداخته زمین به پوسته تبدیل شود، قاره ها شکل گیرند، اتمسفری متراکم و یکپارچه تشکیل شود و سرانجام اشکال نخستین حیات دوام بیاورند و تکامل یابند. اما سطح زمین با چه سرعتی سرد شد؟ اکثر دانشمندان چنین فرض کرده اند که این شرایط سوزان تا ۵۰۰ میلیون سال ادامه یافته است. دلیل اصلی این دیدگاه هم عدم وجود سنگ های دست نخورده ای است با عمر بیش از چهار میلیارد سال و همچنین وجود فسیل اشکال نخستین حیات که از جوان بودن آنها خبر می دهد. طی پنج سال گذشته زمین شناسان- از جمله گروه خودم از دانشگاه ویسکانسین و مدیسن _ کریستال هایی از کانی زیرکونیم با ساختار شیمیایی متفاوتی یافتند که تصور ما را نسبت به دوران آغازین زمین تغییر می دهد. خواص ویژه این کانی باعث می شود تا شرایط محیطی زمان پیدایش آن را درک کنیم. این کپسول های زمانی کوچک نشان می دهند که اقیانوس ها و شاید هم قاره ها حدود ۴۰۰ میلیون سال زودتر از آنچه تصور می شد، پدید آمده اند.
از قرن ۱۹ میلادی دانشمندان در پی یافتن سرعت سرد شدن زمین بوده اند اما هیچ کس انتظار یافتن شواهدی جامد را نداشت. چون دمای اقیانوس های ماگمایی ابتدایی بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد بوده است. پیشنهادهای امیدوارکننده دیگر ناشی از محاسبات ترمودینامیک بود که نشان می داد پوسته زمین می تواند طی ۱۰ میلیون سال سخت شود و بدین صورت پوسته تازه سخت شده محیط بیرون را از درون سوزان جدا کند. در صورتی که دوره های آرامی بین برخوردهای شهاب سنگی وجود داشته باشد و پوسته پایدار بماند، و اگر اثر گلخانه ای گرمای چندانی را به دام نیندازد، دمای سطح زمین می تواند به سرعت به کمتر از دمای جوش آب برسد. علاوه بر این خورشید ابتدایی کم فروغ تر بوده و انرژی کمتری ایجاد می کرده است.
اما هنوز هم برای اکثر دانشمندان شواهد اندک زمین شناختی نشان دهنده شرایط فوق العاده سوزان طولانی مدت هستند. قدیمی ترین سنگ دست نخورده شناخته شده سنگی چهار میلیارد ساله است که در نواحی شمال غربی کانادا کشف شد. اما به دلیل اینکه در اعماق زمین تشکیل شده اطلاعات چندانی درباره سطح زمین به ما نمی دهد. اکثر پژوهشگران معتقدند شرایط جهنمی ابتدایی همه سنگ های جوان تر را نابود کرده است. قدیمی ترین سنگی هم که در زیر آب (و در شرایط نسبتاً خنک) پدید آمده عمری بیش از ۸/۳ میلیارد سال ندارد (مشابه قدیمی ترین نشانه های حیات در جنوب غربی گرینلند).
این ماجرا تا زمانی ادامه داشت که کریستال های زیرکونیم در دهه ۸۰ اطلاعات تازه ای فراهم کردند، قدیمی ترین ماده خاکی شناخته شده تا آن زمان که تا ۳/۴ میلیارد سال پیش قدمت داشت. این کانی ها در صخره ها و سنگ دامنه های ناحیه «جاک هیلز» (Jack Hills) و «ماوت نرریر» (Mount Narryer) دوام آورده بودند، اگرچه برخی دانشمندان درباره اطلاعات به دست آمده، به خاطر سنگ بستر این کانی ها تردید کردند. این کانی ها به قدری پردوام هستند که حتی با قرار گرفتن سنگ حاملشان در معرض هوازدگی و فرسایش به همان صورت باقی می مانند. بنابراین ممکن بود هزاران کیلومتر آن طرف تر تشکیل شده باشند و به کمک باد یا آب به آن منطقه حمل شده و پس از مدتی در آن سنگ ها دفن شوند. به همین خاطر به رغم هیجان اولیه همان دیدگاه قبلی باقی ماند تا زمانی که در سال ۱۹۹۹ با پیشرفت تکنولوژیکی امکان مطالعه درباره این کانی های باستانی به دست آمد.
صخره های «جاک هیلز» حدود سه میلیارد سال پیش نشست کرد ه اند. ما برای به دست آوردن یک بندانگشت زیرکونیم، مانند گشتن دنبال یک سوزن در انبار کاه، حدود چند صد کیلوگرم از سنگ ها را جمع آوری و بررسی کردیم. در می ۱۹۹۹ از «وایلد» یکی از پیشگامان این کار خواستم تا تاریخ گذاری این سنگ ها را به کمک تکنولوژی نوین انجام دهد و در نهایت شگفتی دیدیم که آنها ۴/۴ میلیارد سال قدمت دارند. نمونه هایی از ماه و مریخ هم چنین قدمتی داشتند و برخی شهاب سنگ ها حتی قدیمی تر هم بودند، اما هیچ چیزی قدیمی تر از آن در سیاره ما یافت نمی شد. تقریباً همه هم عقیده بودند که با تداوم شرایط جهنمی ابتدایی زمین این کانی ها از بین می رفتند. بنابراین تاریخ آغاز شرایط آرام زمین ۴۰۰ میلیون سال به عقب بازگشت، یعنی زمینی زیست پذیر در ۴/۴ میلیارد سال پیش.

 

قدیمی ترین سنگهای آتشفشانی کره زمین

قديمي ترين سنگهاي آتشفشاني كره زمين توسط زمين شناسان در كاناداكشف شدند. اين سنگها تقريباَ 4 ميليارد سال سن داشته و در شمال كبك، كشف شده اند. دانشمندان اميداورند با مطالعه اين سنگها به اطلاعات بيشتري در مورد چگونگي آغاز حيات بر روي كره زمين دست يابند. با مقايسه اين سنگها و سنگهاي مشابه يافت شده در گرينلند, مي توان اطلاعات بيشتري درباره تكامل يك ميليارد سال اوليه زمين، بدست آورد. اين سنگها در پورپوس كاو1 در سواحل خليج هودسون 2 واقع شده اند. آن ها تقريباَ به طور تصادفي يافت شده اند.

كشف هيجان انگيز

ابتدا زمين شناسان فكر مي كردند كه اين سنگها فقط در حدود 8/2 ميليارد سال سن دارند. اما مطالعات مفصل تر نشان داد كه حداقل يك ميليارد سال قديمي تر هستند. نمونه ها براي تعيين سن دقيق به دانشگاه كبك واقع در مونترال 3 و دانشگاه سيمون فريزر4 واقع در بريتيش كلمبيا5 فرستاده شد. اين كار توسط پيرنادو6 و دكتر جين ديويد7 انجام شد. دانشمندان با تعيين سن عناصر راديواكتيو موجود در سنگها سن نمونه ها را 16+825/3 ميليارد سال تخمين زدند. پروفسور روس استونسون 8 از دانشگاه كبك در مصاحبه با BBc News inline گفت اين كشفي بود كه همه دانشمندان را متعجب ساخت. او همچنين گفت: كشف اين سنگها شبيه جواهري است كه در دامن من افتاده باشد

حيات چگونه آغاز شد

سنگهاي كانادا از ماگمايي كه از جبه زمين مشتق شده، تشكيل شده اند . بنابراين, اين سنگها اطلاعاتي را در مورد يك چهارم اوليه سرگذشت زمين ارائه مي دهند. دانشمندان عقيده دارند كه سياره زمين 6/4 ميليارد سال قبل تشكيل شده است. اند كي پس از آن كره ماه تشكيل شد (احتمالاَ از برخورد بين زمين و ديگر توده هاي سياره اي بزرگ) و سپس جبه و پوسته توسعه يافتند. به دنبال آن اقيانوسها و اشكال حياتي ساده, مثل باكتريها, بوجود آمدند. تا امروز, اطلاعات بدست آمده درباره چگونگي تشكيل اينها خيلي كم است. اين سنگها خيلي شبيه به سنگهاي موجود در توالي ايزوآ 9 واقع در گرينلند هستند.

باتحقيقاتي كه قبلاَ بر روي اين سنگهاي بازالتي انجام شده،بنظر ميرسدآنها داراي تركيبات كربن داري باشند كه در اثر فعاليت بيولوژيكي ،توليد شده اند. اكنون مي توان سنگهاي كانادا و گرينلند را با هم مقايسه نمود. پروفسور استونسون گفت: همانند اين سنگها قبلاَ يافت نشده است. دكتر روزاليند وايت 10 از دانشگاه ليستر 11 انگلستان, براي مدتي سنگهاي گرينلند را مطالعه كرده است. او گفت: تا قبل از اين, سنگهاي ايزوآ منحصر به فرد تلقي مي شد، اما اين توالي 35 كيلومتري فقط نشان دهنده بخشي از يك ناحيه كوچك است و بنابراين مشكل است تا به نتايجي درباره كل زمين دست يابيم. او در خصوص سنگهاي جديد گفت كه آن ها به زمين شناسان كمك خواهند كرد تا تصوير بهتري از تكامل اوليه زمين ارائه دهند. سنگهاي پورپوس كاو بعنوان قسمتي از يك پروژه نقشه برداري كه زير نظر مارتين پرنت 12 از وزارت منابع طبيعي كبك انجام مي شد بدست آمدند.

 

چرخه‎هاى رسوبى سازند قم : 

عضوهاي تبخيري c2 و  dسازند قم، نشانگر خاتمة چرخه‎هاي رسوبي هستند. و لذا، اين سازند مي‎تواند شامل سه چرخة رسوبي جداگانه باشد. هر چرخة رسوبي با رخساره‎هاي دريايي کم عمق آغاز و به رخسارة کولابي پايان مي‎يابد .

 اليگوسن -  ميوسن در ايران مرکزى

 

در قسمت‎هاى باخترى ايران مرکزى، يک واحد سنگ‎چينه‎اى، به طور عمده کربناتى، شاخص با تغييرات سنى اليگوسن پسين تا ميوسن پيشين وجود دارد. ولذا پذيرفته شده که به دنبال رخداد پيرنئن و يک دورة رسوبگذارى قاره‎اى در اليگوسن پايينى، باريکه‎اى از باختر ايران مرکزى از ماکو تا جنوب جازموريان، با يک درياى پيشرونده پوشيده مي‎شده. زمان پيشروى و پسروى درياى موردنظر در همه جا يکسان نيست. در بعضى جاها مانند منطقة سبزواران و قم، اين پيشروى در آشکوب روپلين ( اليگوسن پيشين ) و در بعضى نقاط مانند آذربايجان، در آشکوب آکي‎تانين و حتى بورديگالين بوده است. پسروى درياى مذکور هم در همه جا همزمان نيست. در طول زمان روپلين تا بورديگالين و حتى جوان‎تر، اين حوضه دچار تحولاتى شده که در نهايت يک چرخة رسوبى بزرگ را به وجود آورده است

 

دایناسورها

خزندگانزندهبا وجود آنکه فراوان می‌باشند، غالبا کوچک بوده و میان جانوران موجود نقشکوچکی دارند. دردوره مزوزوئیککه به دوره خزندگان مشهور است (تریاسیک تا کرتاسه بالایی) خزندگان مهره‌داران مسلط بوده و بخش بیشتر محلهای زیسترا اشغال کرده بودند. بطوری که در نیمه صحراها و سرزمینهای مرتفع خشک درباتلاقهاومردابهاواقیانوسهاانتشار داشتند. این جانوران کوچکو بزرگ بوده و درازا و وزن بعضی از آنها از فیل خیلی تجاوز می‌کرده است و از لحاظساختمان و عادات نیز تفاوتهای بزرگی میان آنها وجود داشته است.

تاریخچه

بسیاری از آنها در مقایسه بامهره‌داران کنونیشکل خاصی داشته‌اند درحالی که دیگران دارای ظاهر جالب و حرکات زیبایی بوده‌اند. ابتدایی‌ترین خزندگانآنقدر بهدوزیستاناولیه شباهت داشتند که شناسایی این دو گروه از یکدیگر دشوار است. با این حالبرای پیدا نمودن اصل و منشا خزندگان دلیل و شاهد باارزشی هستند. تعدادی آثار وبقایای سنگواره که قطعا خزنده می‌باشند در رسوبات پنسیلوانیا یافت شده است. خزندگاندر زمانپرمینرو به ازدیاد نهادند و از لحاظساختمان راه زندگی شاخه‌های فراوانی پیدا کردند.

زمان تکامل خزندگان

خزندگان در انتهای آن دوره به مقیاس وسیعی جانشیندوزیستان شدند و در انتهای زمان تریاس قسمت بزرگ دسته‌های خزندگان پدیدار گشتند ودر زمان ژوراسیک و کرتاسه گونه‌ها و تعداد خزندگان به اوج خود رسید و از لحاظ شکل وراه زندگی نیز گوناگونی بسیار بوجود آمد. سپس در آخرکرتاسهبیشتر ذخیره‌های خزندگان از میانرفتند. فقط 4 گروه آنها تا به امروز باقی ماندند و خزندگان بعدی اصل و منشاپستانداران را تشکیل دادند.

عامل سازگاری خزندگان اولیه

مهمترین پیشرفت تکامل خزندگان سازش و سازگاریآنها با زندگی خاکی و بیرون از آب بوده است. بوجود آمدن پوست خشک و شاخی که از بینرفتن آب بدن جلوگیری می‌کند و تولید تخمهایی که قادر به تکامل جنین در روی زمینهستند در این سازگاری نقش برجسته‌ای داشته است.

خصوصیات دایناسورها

خزندگان کوچک اولیه بدن و دم دراز و 4 اندام کوتاه و 5انگشت داشتند. به جز شکل عمومی ویژگیهای کلی دیگر عبارتند از:

• افزایش اندازه به نسبتهای بسیار بزرگ در برونتوزورها.
• بوجود آمدن جوشن و سلاح دفاعی از جمله صفات پوستی و شاخها و یا خارهای سر دربعضیدینوزرها.
• ساختمان سبک به منظور دویدن تند با 4 یا 2 پا در سایر دینوزرها.
• سازش با پرواز بوسیله افزودن شدن درازای اندام پیشین و دم و تکامل پرده‌هایپرشی پوست درپتروداکتیلها.
• سازش شدید پوست با زندگی آبی به کمک پاهای بالشتک مانند و بدن دوکی شکل درایکتیوزرها.

 

ویژگیهای دایناسورهای مهم

درازایبرانتوزروسوبراکیوزروسبه ترتیب 22.5 و 24 متر و دیپلودوکوستا 27.5 متر بوده و اینها بزرگترین جانورانی هستند که تاکنون شناخته شده‌اند. وزنتخمینی آنها 25 تا 35 تن بوده و روزانه بیش از 250 کیلوگرم غذا می‌خوردند. استگوزروسیک رشته صفحات استخوانی بسیار بزرگی دردرازای یک خط برجسته پشت داشته است که از گردن تا انتهای دم امتداد می‌یافت. در تریسراتوپس جمجمه‌ای وجود داشته که از لحاظ اندازه و وزن بجز والان کنونی در جانوراندیگر به ندرت دیده می‌شد.

بخشهای قابل ذکرجمجمه عبارت بودند از یک نوک (منقار) تیز و بران در آرواره بالا یک شاخ کوتاه و کلفت رویبینی و یک جفت شاخ دراز و نوک تیز و متوجه به پیش در قله سر. بسیاری از این خزندگاندر روی 4 پا راه می‌رفتند و عده‌ای دیگر مانندکانگورومی‌توانستند روی پاهای پشتی بهایستند. جوشن یا زره و خارها و شاخهای دفاعی را منحصرا از ویژگیهای نمونه‌هایگیاهخوار می‌دانند. مغز دینوزرهای بسیار بزرگ از نظر تناسب کوچک بوده مثلا مغز تریسراتوپس 10 تنی فقط 906 گرم وزن داشته است.

وزن مغز استگوزروس 18 پایی بیشاز 70گرم نبوده است. خزندگان پرنده پتروداکتیلها ساختمان سبک وزنی داشته اند. سراین جانور دراز و انگشت پنجم آنها بلند شده بوده است. اندامهای پسین و قاعده دمپرده پرواز را تقریبا شبیه به آنچه که در خفاشهای امروزی دیده می‌شود تقویت و حمایتمی‌کرده است. در یکی از این اشکال پترانودون فاصله بین دو سر پرده پرواز 7.5 متردرازا داشته است. ایکتیوروزهای دریایی شبیه وال بوده و یک پرده دمی بزرگ و 4 اندامبالتشک مانند (به جای دو اندام) داشته‌اند که برای شنا بکارمی‌رفتند.

خزندگان دوره مزوزوئیک ازگونه‌هایعلفخواروگوشتخوارتشکیلمی‌شدند. لانه‌های تخم دینوزور که در مغولستان کشف شده است ثابت می‌کند که بعضی ازاین خزندگان قدیم مانند اخلافشان تخم‌گذار بوده اند. بقایای خزندگان سنگواره در همهقاره‌ها به خز نواحی مجاورقطبجنوب پیدا شده‌اند و در بعضی از صخره‌های ایالات غربی بویژه در ویومینگ ، یوتاو کولورادو فراوان می‌باشند. بسیاری از گونه‌ها را امروز اسکلتهای کامل و بیشمارآنها را از زمین بیرون آورده و پس از بررسی در موزه‌ها بر پا داشته‌اند به خوبیمی‌شناسیم.

دلیل از بین رفتن دایناسورها

درباره اینکه خزندگان قدیم از دیدزمینشناسی چگونه ناگهان ناپدید شدند گفته‌های فراوانی وجود دارد. بر طبق یک نظریهابتدایی‌ترین پستانداران تخمهای خزندگان بزرگ را خورده‌اند و به موجب نظریه دیگر کهپذیرفتنی‌تر است. تغییرات آب و هوا مانند کم شدن دما و رطوبت متغیر در خزندگان ومسکنشان تاثیر مخالف گذارده است. در نتیجه از بین رفتن خزندگان در اواخر دورهمزوزوئیک برای پستانداران موقعیت مناسبی بوجود آمده در آن موقع اندازه پستاندارانکوچک بوده و در دوره سوم شروع به تکامل شگفت آوری نموده‌اند.

دایناسورهای گوشتخوار

این دایناسورها بر روی دو پای عقبی خود حرکتمی‌کردند. برخی نظیر تری نازا روس بدنی سنگین و پاهای قدرتمندی داشتند. آنها ازچنگالها و دندانهای تیز برای کشتن دایناسورهای گیاه خوار استفاده می‌کردند. بعضیدایناسورها نظیر دینونی چوس کوچکتر ، سبکتر و سریعتر بودند. آنها دایناسورهای گیاهخوار ،پستانداران وحشرات را می‌خوردند. این شکارچیان چابک برای غلبه بر شکارخود به صورت گروهی شکار می‌کردند . دینونی چوس دارای پنجه‌ها و چنگالهای بهم پیچیده‌ای بود که طی شکار برای دریدنطعمه به سمت جلو به حرکت در می‌آمد.

دایناسورهای گیاهخوار

دایناسورهای گیاه خوار از جمله بزرگترین حیواناتیبودند که تا کنون بر روی زمین زندگی کرده اند و برای حفاظت از خود در مقابل حیواناتشکاری به جثه بزرگ خود و بدن مسلح خود متکی بودند. آنها بیشتر اوقات روز را بهچریدن بر رویگیاهان می‌گذراندند. براکیوزاروس عظیم‌الجثه 25 متر طول و 76 تن وزن داشت . گردن بلندش اورادر رسیدن به رستنی‌هایی که برای دیگر دایناسورها بالا بودند یاری می‌کرد.

 

 

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 15:35 منتشر شده است
برچسب ها : حیات در پروتروزوئیک,حیات در پالئوزوئیک,مزوزوئیک,کوهزایی های دوران مزوزوئیک,کامبرین,سیلورین,دونین,کربونیفر,پرمین,تریاس,ژوراسیک,کرتاسه,حیات در سنوزوئیک,حیات در نئوژن,کواترنری,مشخصات دوره کواترنری,تقسیمات دوره کواترنری,پرکامبرین ایران,دایناسورهای گوشتخوار,

مقدمه

تنوع رشته هاي ورزشي،هجوم افراد به سمت ورزش قهرماني، مشخص شدن ارزش هاي   علمي ورزش در درمان بيماري هاي قلبي ـ عروقي، ديابت و … ، فعاليت هاي گسترده درزمينه ي كيفي و كمي ورزش، همه و همه بيش از هر چيز نياز ورزش و ورزشكاران را به پوشش كامل پزشكي تيم ها و امكان ورزشي مشخص ميكند.

تاريخچه

  از زماني كه بشر براي گذراندن زندگي تحرك و فعاليت بسيار داشت تا به امروز  كه با پيشرفت خيره كننده ي علم، زندگي روزانه كم تحرك تر شده و در واقع حال سكون پيدا كرده است، ورزش به عنوان عاملي كه علاوه بربه وجود اوردن تحرك  جسماني، سبب افزايش قدرت فكري و بروز ساير خلاقيت ها ي فردي ميشود، از چنان جايگاه رفيعي برخوردار شده است كه به جرات مي توان ان را از اركان مهم  زندگي دانست.                                         

    اصل ورزش را از يونان دانسته اند كه به منظور چابكي بدن و ايجاد قوت انجام    مي يافت و پاروزني، بوكس،كشتي،شنا، واليبال،گلف،انواع تنيس و... درخصوص    تاريخچه ورزش بايد گفت كه در ميان كشور هاي شرق زمين بيگمان ايران تنها     

كشوري بود كه در نظام تعليم و تربيت خود بيشترين اولويت را به ورزش و تربيت بدني داده بود.

      در ورزش مدرن كنوني،به كارگيري عوامل مهمي از جمله مسائل روان شناسي ورزشي ،فيزيولوژي تمرين،بيومكانيك ورزشي،ساختار مناسب بدني ورزشكاربه همراه استعداد و توانايي بالقوه ان و در كنار داشتن مربي اگاه و محيط و امكانات مناسب،از عوامل موفقيت فرد ورزشكار محسوب ميشود.

      عامل ديگري كه با توجه به اين مبحث اهميت ويژه اي دارد،درمان است كه         مي توان از ان به عنوان به وجود ارنده امنيت جسمي و روحي براي ورزشكار در هنگام تمرينات و مسابقات ياد كرد.

       در يونان باستان از ورزش به عنوان يك روش درماني در بيماران رواني و بيماراني كه دچار تب مي شدند و همچنين براي توانبخشي فيزيكي بيماران استفاده     مي شد.

        در رم باستان ،به فيزيولوژي ورزش بسيار پرداخته شده است؛چنان كه از پزشكان ان دوره درباره توانبخشي فيزيكي بيماران و استفاده از هيدروتراپي(اب درماني) مطالب متعدد به جا مانده است ان ها ورزش را براي دوره نقاهت پس از جراحي تجويز مي كردند و عقيده داشتند كه ورزش ،باعث تنظيم اعمال دستگاههاي مختلف بدن مي شود.

        دانشمندان ايتاليايي نيز با تاسيس موسسه جهت اموزش كودكان كه ورزش و فعاليت هاي فيزيكي بخش جدايي ناپذير از برنامه هاي اموزشي ان بود،تا اسل هاي متمادي در دنياي غرب الگو به شمار مي امدند.  

        پزشكان اسپانيايي معتقد بودند:( ساده ترين ورزش براي حفظ سلامتي بدن، ورزش است) ان ها ورزش را براي افراد مسن و اشخاص معلول نيز توصيه مي كردند.

         پزشكان فرانسوي نخستين افرادي بودند كه واحد( ورزش درمان) را به دروس دانشجويان پزشكي افزودند.ان ها اعتقاد داشتند: ( تنها پزشكان هستند كه مي توانند ورزش هاي مناسب را براي بيماران تجويز كنند.)                                 

  ابن سينا در اثارش به صراحت متذكر شده است:( انسان بايد از ورزش هاي بسيار شديد و همچنين عدم تحرك، سستي و استراحت زياد بپرهيزد.) ميمو بيذر، بزرگ ترين پزشك يهودي قرون وسطا نيز ورزش هاي معتدل را براي افراد توصيه مي كرد.  

 در قرون 17 و 18 ميلادي،كشفيات مهمي در زمينه ي فيزيولوژي ورزش و در بخش انقباض اضلاني و واكنش عضلات در برابر پيام هاي عصبي به دست امد.

     در قرن 19 ميلادي پيشرفت هاي شگرفي در زمينه هاي مختلف علوم به دست امد كه از توجه پزشكان نسبت به ورزش به عنوان يك روش درماني كاسته شد اما در اواسط اين قرن، ورزش هاي سيستماتيك سوئدي لينگ در سراسر جهان هواخواهان زيادي پيدا كرد.

      در اغاز قرن 20 ميلادي، انتشار كتاب هايي در زمينه هاي مختلف بهداشتي و ورزشي توجه همگان را به ورزش جلب كرد؛به طوري كه كنگره هاي متعددي در زمينه فيزيولوژي ورزش برگزار شد و نتيجه ان، تاسيس انجمن بين المللي طب ورزش در سال 1928 ميلادي بود.در سال 1933 م نام اين انجمن به ( فدراسيون بين المللي طب ورزشي ) تغيير يافت طي سال هاي بعد، گام هاي متعددي توسط اين فدراسيون و

 اعضاي تشكيل دهنده ان برداشته شد كه تا به امروز ادامه يافته است.

طب ورزشي و زمينه هاي فعاليتي آن

   طب ورزشي در زمينه هاي زير فعاليت دارد:

1ـ نظارت پزشكي بر فعاليت ورزشكاران

2ـ آموزش هاي خاص فيزيكي جهت تمرين و آماده سازي ورزشكاران

3 ـ پيشگيري از ضايعات

4ـ تشخيص و درمان ضايعات ورزشي ( ارائه كمك هاي اوليه در ميادين مسابقات)

5ـ ارائه برنامه هاي ورزشي طبي ، ورزش هاي پيشگيري كننده از بيماري هاي مزمن و تخريبي مفاصل

6ـ توانبخشي و بازگرداندن ورزشكاران مصدوم به فعاليت ورزشي

       به هر حال ،هدف از ارائه خدمات طب ورزشي،ارتقاي سطح بهداشتي ورزشكاران،بهبود وضعيت جسماني و رواني و اجتماعي آن ها،پيشگيري از ضايعات ورزشي،درمان و توانبخشي به موقع ورزشكاران است كه موفقيت آنها را در صحنه هاي ورزشي موجب مي شود.امروزه ورزش در سطح بين المللي بعد سياسي نيز به خود گرفته است.گاه اتفاق مي افتد يك كشور كه بيشتر مردم حتي نام آن را هم نشنيده اند به يكباره در جهان مطرح شده و به واسطه پيروزي هاي ورزشي نامش در صفحه اول روزنامه هاي جهان و صدر اخبار قرار مي گيرد كه اين همه حاكي از نقش مهم ورزش در جهان است.

اهميت ورزش

 ورزش و بازي از تفريحات سالم و سودمند نشاط انگيز است و در تامين سلامتي و بهداشت جان و تن بسيار موثر است .ورزش كمك شاياني به ايجاد و تقويت سلامت جسمي و رواني مي كند و باعث رشد و نمو بهتر بدن مي شود زيرا اكسيژن بيشتري در طي ورزش كردن به تمام نسوج مي رسد.

      با ورزش كردن بر فعاليت نمود داخلي افزوده شده و بنا بر عقيده اي در عضلاتي كه فعاليت مي كنند موادي ايجاد مي شود كه به رشد و نمو كمك مي نمايد.ورزش بدن را سالم و نيرومند مي سازد و سلامتي جسمي به سلامتي روحي كمك مي كند،اسلام حفظ بدن و تامين سلامتي ان را از وظائف اوليه هر مسلماني مي داند و براي سلامتي بدن آنقدر ارزش قائل است كه آن را در رديف شناخت دين قرار داده است.

   پيامبر (ص) مي فرمايد:

 علم بر دو نوع است:دين شناسي و بدن شناسي

    اين نكته قابل ذكر است كه اسلام تنها به يك بعد از وجود انسان نمي پردازد،بلكه به همه ابعاد وجودي انسان توجه دارد.اگر انسان بخواهد در سايه ورزش به كمال برسد،بايد ورزش را در مسير خدا انتخاب كند و هدف از ورزش را رسيدن به قرب الهي بداند .ورزش نقش زيادي در تامين سلامتي انسان دارد چنانكه انبيا عظام ورزش را وسيله اي براي رسيدن به سلامتي مي دانستند.در حقيقت سرمايه گذاري در ورزش و صرف زمان كمي،مي تواند مدتهاي زيادي از عمر را به انسان فرصت دهد كه به سلامتي زندگي كند و سلامتي در پايه ورزش به دست مي آيد.

فوائد ورزش

    ورزش اگر بر مبناي درست و متعادل انجام گيرد،فوائدي براي ورزشكاران در پي دارد.گذري كوتاه بر فوائد ورزش،نشانگر اهميت آن و تاثيرات فراوان ورزش بر انسان مي باشد.ورزش از بسياري از بيماريها جلوگيري مي كند.

  1-گريختن از ناتواني و تنبلي

يكي از فوائد ورزش آن است كه انسان را از تنبلي و ناتواني رها مي كند.تنبلي و ناتواني انسان را از رسيدن به سعادت باز مي دارد و عامل ركود انسان مي باشد.با ورزش كردن كسالت و تنبلي از بين مي رود و انسان شاداب،سرحال و با نشاط مي شود.

2-تقويت اعضاء جسمي

  ورزش متعادل جسم انسان را قوي مي سازد.اثراتي كه ورزش بر جسم انسان دارد ،عبارتند از:

1-قدرت انقباض  و نظم ضربان قلب پس از مدتي ورزش كردن بهتر مي شود.

2-گنجايش ريه ها بيشتر مي شود و در نتيجه اكسيژن بيشتري به بدن مي رسد.

3-ورزش موجب نظم و ثبات حركات تنفسي انسان مي شود و تنفس عميق تر ولي شمارش آن كمتر مي شود.

4-قدرت جذب و دفع انسان زياد مي شود.

5-رشد انسان متعادل مي شود.در اثر ورزش فعاليت غدد داخلي افزوده مي شود و غذا بهتر جذب بدن مي شود،در نتيجه ورزش به رشد انسان كمك مي كند.

6-وقتي انسان ورزش مي كند،بدن انسان به فعاليت عادت مي كند و مقاوم مي شود.

7-ورزش عمر انسان را زياد مي كند،فيزيولوژي ناشي از ورزش بيانگر آنست كه بين طول عمر و ورزش ارتباط مستقيم وجود دارد.

8-ورزش فشار خون را كاهش مي دهد،ماهيچه هاي قلب را تقويت مي كند و باعث مي گردد تا قلب،خون را به آساني به ساير نقاط بدن برساند و در نتيجه فشار خون كاهش مي يابد.

9-ورزش افراد چاق را لاغر مي كند.يكي از فوائد ورزش براي افراد چاق آن است كه افراد چاق از طريق ورزش كردن وزنشان كم مي شود و ميزان چربي خون  در آنها كاهش مي يابد.اسلام نيز چاقي را مطرود مي شمارد.امام صادق (ع) مي فرمايند:از چاق شدن همانند خوكهائي كه براي ذبح نگه داري مي شوند بپرهيزيد.

10-ورزش از پيري زودرس جلوگيري مي كند.افراد جوان و پر طراوت سلامت خود را مديون ورزش و فعاليتهاي جسماني هستند كه مستقيما در سلامتي آنان نقش دارد.

11-ورزش موجب حفظ سلامتي،توازن و تناسب اعضاي بدن انسان مي شود.

12-توانائيهاي جسمي انسان از مرحله استعداد و قوه به شكوفائي و فعليت مي رسند.از نظر اسلام سلامتي و توانمندي جسماني بسيار اهميت دارد و پيامبر پيرامون حق بدن بر انسان مي فرمايد:

پروردگارت بر تو حقي دارد و بدنت بر تو حقي دارد و خانواده ات نيز بر تو حقي دارد.

اهميت سلامت جسماني آنقدر زياد است كه در كنار حق خانواده مطرح مي شود،زيرا انسان اگر از بدني سالم و نيرومند برخوردار باشد،حق پروردگار و خانواده خويش را بهتر ادا مي كند.

3-تقويت سيستم عصبي

   يكي از اثرات ورزش تقويت اعصاب است. ورزش متعادل سيستم عصبي انسان را تقويت مي سازد. يكي از دستاوردهاي زندگي ماشيني هيجان و اضطراب و استرس است، ورزش وسيله اي براي كنترل اين هيجانات مي باشد. دكتر هانس سلي مي گويد: ورزش اعصاب را در برابر هيجان و استرس مقاوم مي كند و بي خوابي فيزيكي كه جزء ناراحتيهاي عصبي محسوب مي شود بوسيله ورزش مرتفع مي شود.

ورزش متعادل و مناسب، بي خوابي را برطرف مي كند، خستگي اندك ناشي از تمرينهاي ورزشي، عامل خوبي جهت جلوگيري از بي خوابي است، استعدادهاي فكري انسان با ورزش شكوفا مي شود و قوه خلاقيت انسان تقويت مي گردد.

4-پيشگيري از بيماريها

        يكي از اثرات مفيد و متعدد ورزش پيشگيري از بيماريها است .افرادي كه هر روز به ميزان لازم ورزش مي كنند،كمتر دچار بيماري مي شوند.مشاهدات علمي نشان مي دهد افرادي كه شغل انها با فعاليت جسمي روزانه همراه است كمتر به بيماري قلبي و يا سكته قلبي دچار مي شوند.

5-درمان بيماريها با ورزش

      ورزشهاي گوناگون  به ويژه ورزشهائي كه ملايم واز روي برنامه منظم باشد،از بروز بسياري از بيماريها جلوگيري كرده و نقش پيشگيري را بر عهده دارند.آنها همچنين قادرند در بسياري از بيماريها مؤثر واقع شده و يك نقش درماني را از نظر علم پزشكي بر عهده بگيرند.

    از ديگر فوائد ورزش مي توان به موارد زير اشاره كرد:

6-درمان درد مفاصل

7-درمان فشار خون بالا

8-درمان ازدياد چربي

9-درمان سكته قلبي

10-درمان ديابت

11-پيشگيري از ابتلا به پوكي استخوان

12-ايجاد انگيزه و شادابي روح و روان

      

همان طور كه گفته شد ورزش كردن براي بدن فوائد بسياري در بر دارد،اما اين نكته را هم نبايد فراموش كرد كه زياده روي و افراط در هر كاري ،حتي ورزش كردن نتايج زيانباري را به دنبال دارد.

 

عوارض زياده روي و افراط در ورزش

1-اثر معكوس در يادگيري

       افراط در ورزش موجب مي شود كه حافظه انسان قدرت يادگيري خود را از دست بدهد.دكتر گوناربورك مي گويد:ورزشهاي سنگين اگر در فاصله كوتاهي بعد از شنيدن،خواندن و ديدن مطلب علمي باشد،در يادگيري اثر معكوس مي گذارد.

2-توقف رشد

     افراطيون ورزشكار انسانهاي سالمي نيستند.دكتر الكسيس كارل عقيده دارد:زياده روي در تغذيه و ورزش از رشد رواني بدن جلوگيري مي كند و با حذف تلاشهاي عضلاني در زندگي روزانه بدون اينكه خود متوجه باشيم،سيستمهاي عصبي اعشائي را از تمرينهائي كه براي حفظ تعادل محيط داخلي لازم است محروم ساخته ايم.

3-بيماريهاي جسمي

     اگر ورزش و حركات بدني از حد خود تجاوز نمايد،موجب مي شود كه مواد زائد بدن زير پوست جمع گردد و سپس اين مواد موجب ترك خوردگي پوست مي شوند.

4-اختلال در كليه فعاليتها

     تمركز روي كليه مسائل كم شده و همه مهارتهاي جسماني ضعيف مي شود و ناهماهنگي عصبي در ارتباط با تمام سيستمهاي بدن به وجود مي آيد.

اعتدال در ورزش

اصولا نقش ورزش حفظ سلامت ورزشكار است و هر چه مغاير با سلامت و نشاط اوست مطرود مي باشد(افراط در ورزش).ميانه روي در هر كاري شايسته و پسنديده است.كسيكه فعاليت و ورزش مداوم را بخواهد،در پي آن پيدايش بيماري است و آنكه به استراحت و تقويت هميشگي چشم دوخته است،به دنبالش رنج و درد خواهد بود.در نتيجه براي اينكه رشد مناسب و مطلوب و بالاخره سلامتي حاصل شود،بايد ميان فعاليت و استراحت تعادل بر قرار نمود.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 14:08 منتشر شده است

گواتر : 

اختلالات ناشي از كمبود يد يكي از مشكلات بهداشتي تغذيه‌اي جامعه ماست كه تقريباً در اكثر كشورهاي جهان شايع بوده و مانع از توسعه و پيشرفت جامعه مي‌شود. اين كمبود از نظر ذهني و جسمي انسان را دچار نقص نموده يادگيري را مختل ميكند و روي هوش تاثير منفي مي‌گذارد.

يد چيست؟

1-  يك ماده مورد نياز براي زندگي است كه بايد به طور روزانه مصرف شود.

2-  حياتي ترين نقش يد شركت در ساختن هورمونهاي تيروئيد ميباشد.

3- هورمونهاي تيروئيد پس از ساخته شدن در تكامل و عملكرد طبيعي مغز و سيستم عصبي حفظ دماي بدن و انرژي تاثير ميگذارد.

ميزان مورد نياز روزانه يد:

   نياز روزانه بدن به يد بين 150-100 ميكروگرم ميباشد (يك مقدار بسيار كم به اندازه سر سوزن) مقدار مورد نياز در تمام طول عمر توسط انسان يك قاشق چايخوري است كه البته آنچه مهم است دريافت مداوم يد بطور روزانه است.

اختلالات ناشي از كمبود يد و علايم آن

   در صورتيكه يد به مقدار لازم به بدن نرسد اختلالاتي در اعمال غده تيروئيد ايجاد ميگردد، هورمونهاي تيروئيد جهت رشد در دوران جنيني، نوزادي، كودكي و نيز براي فعاليت طبيعي جسمي و ر واني افراد بالغ ضروري هستند. اين اختلالات كه به دنبال كمبود يد بوجود مي‌آيند از اين قرارند:

دوران جنيني و نوزادي:

   در دوران جنيني كمبود يد باعث سقط جنين، تولد جنين مرده، ناهنجاريهاي مادرزادي، افزايش مرگ و مير اطفال و نوزادان، اختلالات حركتي و رواني و كم‌كاري تيروئيد، رشد ناقص دستگاه عصبي و عقب‌ماندگي ذهني ميگردد.

دوران كودكي و نوجواني:

در دوران كودكي و نوجواني كمبود يد موجب گواتر، كم‌كاري، تيروئيد، عقب ماندگي جسمي و رواني ميگردد.

بالغين:

   در بزرگسالان كمبود يد باعث گواتر، كم‌كاري، تيروئيد، اختلال در اعمال جسمي و رواني و ناراحتيهاي گوارشي و قلبي ميگردد.

يد :

يد يکي از ريز مغذيهايي است که به ميزان 20 تا 50 ميلي گرم در بدن انسان وجود دارد ، که حدود 70 تا 80 درصد آن در غده تيروئيد وجود دارد. اين ريز مغذي که مقدارش بسيار ناچيز است چه تأثير سوئي بر رشد مغزي و جسمي انسان دارد. حدود يک ميليارد نفر از کمبود يد رنج مي برند و 20 ميليون نفر گواتر دارند . در ايران به طور گسترده کمبود يد وجود دارد . چند سالي است که وزارت بهداشت و وزارت صنايع اقدام به تهيه نمک يد دار براي رفع اين مشکل کرده اند.

يد در مواد غذايي مختلفي وجود دارد ، بهترين منابع غذايي يد انواع سبزي هاي سبز و ريشه ها مثل اسفناج است .

وجود يد در مواد غذايي بستگي به وجود آن در خاک منطقه دارد. اگر خاکمنطقه اي از نظر يد فقير باشد غذاهاي توليد شده در آن منطقه از نظر يد فقير خواهد   بود. اگر يد آبي در منطقه اي از 2 ميکروگرم در ليتر کمتر بود ، مسلماً مشکل کمبود يد در آن منطقه وجود دارد . بعد از سبزي ها و ميوه ها طبيعتاً فرآورده هاي دريايي مخصوصاً ماهيهاي آب شور ، مهمترين منبع يد هستند. با وجود اين بستگي به آب دريا دارد که يد در آن وجود دارد يا نه . به عنوان مثال بر اساس بررسي هاي انجام شده آب درياي خزر از يد فقير است و بر عکس آب خليج فارس از نظر يد غني است. بنابراين درست نيست که بگوئيم همه فراورده هاي دريا از يد غني هستند .

 يد در دستگاه گوارش به راحتي جذب مي شود ، پس از جذب به غده تيروئيد مي رود، قسمت قابل توجهي از آن توسط غده تيروئيد برداشت مي شود و راه دفع يد از طريق ادرار است. بنابراين يکي از آزمايشهايي که مي توان براي تشخيص يد انجام داد ، اندازه گيري يد خون است. البته يد به اشکال مختلف در خون وجود دارد که به دليل غير قابل نفوذ بودن ، يد متصل به پروتئين در درون گلبولها ، براي اندازه گيري از اين نظر مناسب است.

 يد با اسيد آمينه تيروزين ترکيب مي شود و در ابتدا مونو يد و تيروزين و دي يد و تيروزين و سپس تري يد و تيروزين و تترا يد و تيروزين را تشکيل مي دهد . تترا يد و تيروزين با تيروگلوبولين ترکيب مي شود و بدين ترتيب در غده تيروئيد ذخيره مي شود .

در صورت وجود کمبود يد يا به هر دليلي که غده تيروئيد بزرگ شود ، فرد دچار گواتر مي شود.

 دو نوع گواتر وجود دارد که عبارتند از :

1- گواتر ساده

2- گواتر سمي

در گواتر ساده علي رغم اينکه غده تيروئيد بزرگ مي شود اما با مکانيسم هاي جبراني تيروکسين کافي تهيه مي شود . بنابراين مشکلي از نظر تيروکسين نداريم. منتها غده تيروئيد بزرگ شده است. در صورتيکه در گواتر سمي تيروکسن کافي توليد نمي شود و سلامتي فرد به طور جدي در معرض خطر قرار مي گيرد و بايد اقدامات پزشکي صورت گيرد. اگر درمان دارويي موثر نشود، عمل جراحي صورت مي گيرد .

 

در بررسي هاي علمي گواتر درجه بندي مي شود :

1- گواتر درجه يکA)) : بزرگي غده تيروئيد در آن قابل لمس نيست. در معاينه زير انگشتان پزشک پزشکان معالج لمس می شود.

2-گواتر درجه يک ( B ) : بزرگي غده به گونه اي است که اگر فرد سر را بالا نگاه دارد و آب دهانش را قورت دهد. از حرکتي که در اين ناحيه ايجاد مي شود ، بزرگي غده تيروئيد قابل رويت است.

 3- گواتر درجه دو : هنگامي که بيمار سرش را راست نگه مي دارد غده قابل رويت است.

 4- گواتر درجه سه : غده کاملاً بزرگ است ، به طوري که از فاصله دور هم نمايان است در اين حالت ممکن است پوشيدن و در آوردن لباس براي بيمار مشکل ايجاد کند.

اگر مادر در دوران بارداري دچار کمبود باشد احتمال اينکه فرزند کرتين يا عقب مانده ذهني به دنيا آيد زياد است . در مناطقي که کمبود يد وجود دارد توجه به دختران در سنين بلوغ و مادران باردار اهميت ويژه اي دارد . زيرا عدم توجه به دوران بارداري خطر تشکيل غده تيروئيد ناقص و در نتيجه تولد نوزاد کرتين يا عقب مانده ذهني را بالا مي برد.

 در مناطقي که کمبود يد وجود دارد مشکل کمبود يد را از طريق زير مي توان جبران کرد :   

1-  مواد غذايي را از جايي وارد کنيم که مطمئن باشيم غني از يد است .

2- اضافه کردن يد به نمک طعام ، شکر و آب .

اما ثابت شده است که بهترين شيوه استفاده از نمک يد دار است که وزارت بهداشت و صنايع چند سالي است که نمک يد دار تهيه شده در دسترس همگان قرار مي دهد .

 البته اگر در منطقه اي کمبود يد وجود نداشته باشد ، مصرف نمک يد دار نگران کننده نيست. مقدار يدي که در نمکها وجود دارد ، حتي اگر برابر اين مقدار هم باشد عارضه و مشکلي ايجاد نمي کند.

 علاوه بر کمبود يد که مي تواند ايجاد گواتر کند . در برخي از مناطق آب هاي آلوده نيز مي توانند باعث ايجاد گواتر شوند . در مناطقي که آب هاي زير زميني بالاست و نزديک به دريا هستند به علت آلوده شدن آب آشاميدني با آب فاضلاب مي توانند ايجاد گواتر کنند.

بعضي از مواد غذايي که داراي ترکيبات گوگردي هستند مثل شلغم و کلم گواتر زا هستند

پيشگيري از اختلالات ناشي از كمبود يد:

   اختلالات ناشي از كمبود يد يكي از مشكلات بهداشتي تغذيه‌اي جامعه ماست كه تقريباً در اكثر كشورهاي جهان شايع بوده و مانع از توسعه و پيشرفت جامعه مي‌شود. اين كمبود از نظر ذهني و جسمي انسان را دچار نقص نموده يادگيري را مختل ميكند و روي هوش تاثير منفي مي‌گذارد.

يد چيست؟

1-  يك ماده مورد نياز براي زندگي است كه بايد به طور روزانه مصرف شود.

2-  حياتي ترين نقش يد شركت در ساختن هورمونهاي تيروئيد ميباشد.

3- هورمونهاي تيروئيد پس از ساخته شدن در تكامل و عملكرد طبيعي مغز و سيستم عصبي حفظ دماي بدن و انرژي تاثير ميگذارد.

ميزان مورد نياز روزانه يد:

   نياز روزانه بدن به يد بين 150-100 ميكروگرم ميباشد (يك مقدار بسيار كم به اندازه سر سوزن) مقدار مورد نياز در تمام طول عمر توسط انسان يك قاشق چايخوري است كه البته آنچه مهم است دريافت مداوم يد بطور روزانه است.

 

اختلالات ناشي از كمبود يد و علايم آن

   در صورتيكه يد به مقدار لازم به بدن نرسد اختلالاتي در اعمال غده تيروئيد ايجاد ميگردد، هورمونهاي تيروئيد جهت رشد در دوران جنيني، نوزادي، كودكي و نيز براي فعاليت طبيعي جسمي و ر واني افراد بالغ ضروري هستند. اين اختلالات كه به دنبال كمبود يد بوجود مي‌آيند از اين قرارند:

دوران جنيني و نوزادي:

   در دوران جنيني كمبود يد باعث سقط جنين، تولد جنين مرده، ناهنجاريهاي مادرزادي، افزايش مرگ و مير اطفال و نوزادان، اختلالات حركتي و رواني و كم‌كاري تيروئيد، رشد ناقص دستگاه عصبي و عقب‌ماندگي ذهني ميگردد.

دوران كودكي و نوجواني:

در دوران كودكي و نوجواني كمبود يد موجب گواتر، كم‌كاري، تيروئيد، عقب ماندگي جسمي و رواني ميگردد.

بالغين:

   در بزرگسالان كمبود يد باعث گواتر، كم‌كاري، تيروئيد، اختلال در اعمال جسمي و رواني و ناراحتيهاي گوارشي و قلبي ميگردد.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 14:04 منتشر شده است
برچسب ها : يد چيست,ميزان مورد نياز روزانه يد,اختلالات ناشي از كمبود يد و علايم آن,دو نوع گواتر,پيشگيري از اختلالات ناشي از كمبود يد,

کاشت و تکثیر گیاهان زینتی

________________________________________

 

دو نوع تکثیر در گیاهان دیده می‌شود. تکثیر جنسی و تکثیر غیر جنسی. تکثیر مستقیم یا جنسی بیشتر به عنوان تکثیر بذری شناخته شده است. اساس کار در این روش استفاده از بذر گیاه است. بذر یا Seed از ترکیب دانه‌های گرده گل‌های نر و خامه گل‌های ماده بوجود می‌آیند که به دو شکل هموزیگوت و هتروزیگوت وجود دارند. تکثیر غیر جنسی بر این مبناست که هر یک از سلول‌های هر کدام از گیاهان توانایی ساخت یک گیاه کامل همانند پایه مادری خود را دارند. و کلا هر روشی که بوسیله آن هر یک از اندام‌های گیاهی به یک گیاه کامل تبدیل شود تکثیر غیر جنسی محسوب می‌شود.

 

 

تکثیر جنسی

در این روش بعد از لقاح گامت نر و ماده ، چنانچه گرده و مادگی از یک جنس باشند بذر حاصل را بذر همگن یا اصطلاحا Homozygot می‌نامند و چنانچه بذر بدست آمده از آمیزش دانه‌های گرده غیر از گیاه مادر باشد بذر حاصل را ناهمگن یا اصطلاحا Heterozygot ‌گویند. معمولا این روش برای گیاهانی که ناهمگنی یا Heterozygot دارند (مثل گل‌های یک ساله که نیاز به تنوع و چند رنگی بیشتری دارند) از دیدگاه تولید کننده بهتر است. هم‌چنین در جایی که این روش مقرون به صرفه است (مثلا در گیاهانی که تکثیر به روش غیر بذری مدت زمان طولانی می‌گیرد) استفاده می‌شود.

 

 

مزایای بذر کاری

▪ ارزانتر بودن نسبت به روش غیر جنسی

▪ انبار کردن بذر به مدت طولانی

▪ کنترل بیماری‌های ویروسی.

می‌توان بذر را برای مدت طولانی در انبار نگهداری کرد بدون آنکه آسیبی به وضعیت رویشی و ژنتیکی آن وارد شود. هم‌چنین از آنجا که بیماری‌های ویروسی عموماً بوسیله بذر انتقال پیدا نمی‌کنند لذا تکثیر بذری راه مطمئن برای کنترل بیماری‌های ویروسی است.

 

معایب کشت و کار با بذر

▪ به علت تفرقه صفات ، یکنواختی لازم وجود ندارد.

▪ دوره نونهالی طولانی‌تر است.

▪ کیفیت اولیه بذر از بین می‌رود.

برای آن دسته از گیاهان که نیاز به یکنواختی دارند روش بذر کاری برای تکثیر آن‌ها مشکل آفرین است. هم‌چنین در بعضی از گیاهانی که زمان لازم برای بلوغ و به گل رفتن گیاه طولانی است، هزینه زیادی دارد. مثلا زمان لازم برای درخت گلابی حداقل ۷ تا ۸ سال است تا یک پایه بذری به درخت میوه تبدیل شود.

 

 

 

روش‌های بذرکاری

بذر کاری به دو روش مستقیم و نشا کاری انجام می‌شود. روش مستقیم برای بذرهایی با اندازه متوسط عملی است که رویش آن‌ها با مشکل زیادی همراه نیست. گل آحار و جعفری به روش مستقیم بذرکاری می‌شوند. تعداد زیادی از بذرهای گیاهان زینتی نیاز به نشا کاری دارند. در روش نشا کاری ابتدا بذرها را در یک جعبه کشت یا گلدان نشا کشت می‌کنیم. بعد از اینکه اندازه گیاهان و نشاها به حد معینی رسید و معمولا این حد یک اندازه ۴ تا ۶ برگه است آنوقت گیاهان را به محل اصلی انتقال می‌دهیم.

 

تیمارهای قبل از کاشت

▪ خیساندن بذرها

▪ رفع سرما این اصطلاح برای آن دسته از بذرها استفاده می‌شود که برای رویش نیاز به یک دوره سرما دهی دارند یعنی اگر یک دوره سرما را طی نکنند قادر به جوانه زدن نیستند.

▪ نرم کردن پوست‌های سخت گیاهان بوسیله اسید سولفوریک: پوست‌های بسیار سخت بعضی از گیاهان تا نرم نشوند قادر به جوانه زنی نخواهند بود. بسته به نوع گیاه و نیاز ما روش تکثیر جنسی یا غیر جنسی را انتخاب می‌کنیم. اگر نیاز به گیاهان یکدست و یکنواخت داریم از تکثیر غیر جنسی استفاده می‌کنیم. اما بیشتر برای گیاهان فضای سبز از روش تکثیر بذری استفاده می‌شود.

هم‌چنین بسته به نوع بذر (ریزی و درشتی بذر) نوع کاشت فرق می‌کند. بذرهای ریز اطلسی را ابتدا با خاک خیلی سبک مخلوط نموده و سپس در سطح خاک گلدان مورد نظر پخش می‌کنیم. از آنجا که پوشش روی بذر نیز به اندازه‌ی بذر بستگی دارد، حدود نیم سانتی‌متر خاک روی بذرها ریخته و آبیاری نیز با احتیاط انجام می‌گیرد. هنگامی که بذرها رشد کرده و ۴ برگی شدند گیاه به گلدان اصلی منتقل می‌شود. بذرهای همیشه بهار درشت هستند و به فواصل معین در گلدان کاشته می‌شوند و روی آن‌ها را با خاک بیشتری (حدود ۲ - ۱.۵ سانتی‌متر) می‌پوشانیم و آب می‌دهیم.

 

انواع روش‌های تکثیر غیر جنسی

 

۱) کشت بافت

▪ کشت گیاه کامل: یک بذر ممکن است در شرایط آزمایشگاهی کشت شود و یک گیاهچه و در نهایت یک گیاه کامل تولید کند.

▪ کشت جنین: در این نوع کشت ، جنین جدا شده و پس از حذف پوسته بذر ، کشت می‌شود.

▪ کشت اندام گیاهی: در این کشت ، انواع مختلفی مثل کشت مریستم ، کشت ریشه ، کشت نوک ساقه قابل تشخیص هستند.

▪ کشت کالوس: اگر یک بافت تمایز یافته جدا شود و در شرایط آزمایشگاهی تولید یک توده سلولی تمایز نیافته به نام کالوس نماید، این پدیده را کشت کالوس می‌نامند.

▪ کشت سلول: کشت سلولهای منفرد که به کمک آنزیمها یا به روشهای مکانیکی از یک بافت گیاهی یا سوسپانسیون سلولی بدست می‌آیند.

▪ کشت پروتوپلاست: کشت پروتوپلاستهایی که در اثر هضم آنزیمی دیواره سلولی بوجود آمده‌اند، کشت پروتوپلاست نام دارد.

 

 

 

 

۲) تقسیم بوته Succres

استفاده از تقسیم بوته برای تکثیر گیاهان زینتی کاربرد زیادی دارد و تعداد زیادی از گیاهان به این روش تکثیر می‌شوند. استفاده از این روش بدلیل اینکه گیاه کامل و ریشه‌دار از پایه مادری جدا می‌شود و عینا شبیه پایه مادری شروع به رشد و نمو می‌کند، یک روش نسبتا آسان و بدون هیچ گونه خطر از نظر سازگاری با محیط است و هیچ تغییر ژنتیکی در آن اتفاق نمی‌افتد. نمونه این نوع تکثیر را می‌توان در دیفن باخیا ، سانسویریا و آنتوریوم مشاهده کرد.

 

 

۳) استفاده از اندام‌های زیرزمینی

 

انواع پیازها و ریزوم‌ها از این طریق تکثیر می‌شوند. گل گلایول با پیاز توپر بوسیله اندام‌های زیرزمینی تکثیر می‌شود. هم‌چنین گل سنبل با پیازهای حساس و سخت ریشه‌زا تکثیر پیدا می‌کند. ریزوم‌ها بخشی از ساقه زیرزمینی گیاه هستند که به عنوان عامل تکثیر از آن استفاده می‌شود. گل اختر بوسیله این روش تکثیر می‌شود.

 

 

 

۴) خوابانیدن Layering

تکثیر بوسیله خوابانیدن یاLayering یک روش نسبتا ساده و کم هزینه است. فقط باید دقت داشت که همه گیاهان با این روش قابل تکثیر نیستند. برخی از درختان و درختچه‌ها و تعدادی از پیچ‌های زینتی با این روش تکثیر می‌شوند. روش کار بدین صورت است که بخش‌هایی از ساقه که در حال رشد است را درون خاک حفر می‌کنیم و مقداری خاک بر روی آن می‌ریزیم. بخش‌هایی که در زیر خاک هستند ریشه‌دار می‌شوند و بعد از ریشه‌دار شدن آن‌ها را از پایین‌ترین محلی که برای خاک ریختن انتخاب کرده‌ایم قطع می‌کنیم و بعنوان یک گیاه جدید به محل مورد نظر انتقال می‌دهیم. این روش تکثیر در گیاهانی نظیر پیچ لونی سرا (یاس امین‌الدوله) ، یاس زرد و پیچ اناری و تعداد دیگر از گیاهان قابل استفاده است.

 

۵) استفاده از ساقه و برگ به عنوان قلمه

قلمه یا Cutting استفاده از بخش‌های ساقه و گاهی برگی بعضی از گیاهان زینتی می‌باشد که قابلیت ریشه‌زایی سریع دارند. اگر آخرین قسمت ساقه یا بخش رشد یافته سال قبل در قلمه استفاده شود، قلمه چوبی یا اصطلاحا Wood Cutting می‌گویند. بیشتر درختان میوه ، درختچه‌های زینتی ، گیاهان برگ‌ریز و گیاهان خزان‌دار به کمک این روش تکثیر می‌شوند. در این روش طول قلمه ۱۰ تا ۲۵ سانتی‌متر است و بسته به نوع قلمه و تعداد ، ۳ تا ۷ گره در قلمه باقی می‌ماند. این چنین قلمه‌هایی فاقد برگ هستند، چون زمان قلمه‌گیری این گونه گیاهان به دوره خواب گیاهان نزدیک می‌شود (حدودا از اواسط آبان به بعد).

قلمه‌هایی که بافت محکمی دارند، کمی خشبی شده ولی انعطاف لازم را دارند و حاصل رشد سال جاری هستند را قلمه‌های نیمه چوبی یا نیمه خشبی گویند. درختچه‌های زینتی و سوزنی برگان و تعدادی از گیاهان گلخانه‌ای نظیر آکالیفا Acalypha و گل کاغذی به این وسیله تکثیر می‌شوند. طول قلمه‌ها حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر بوده و ۳ تا ۴ گره روی ساقه به جای می‌ماند. قلمه‌ها بدون برگ یا با داشتن یک یا دو برگ کشت می‌شوند.

 

 

 

۶) استفاده از جوانه‌ها به عنوان پیوند

عمل پیوند یا Grafting متصل کردن دو قسمت گیاهی است، بطوری که این دو قسمت بوسیله باززایی باهم کاملا جوش خورده و یک گیاه را تشکیل دهند. معمولا بر روی همه درختان میوه عمل پیوند صورت می‌گیرد. هم‌چنین گل سرخ از خانواده رزاسه عموما با روش پیوند تکثیر می‌شود. در عمل پیوند دو بخش پایه و پیوندک وجود دارد. بخش پایینی و اصلی که پایه یاStock نامیده می‌شود و بخشی را که از گیاه دیگر جدا می‌شود و روی گیاه مادری چسبانده می‌شود را اصطلاحا پیوندک Scion می‌گویند.

 

 

بنابراین پایه و پیوندک دو عامل مهم در موفقیت پیوند هستند. انتخاب پیوندک و سازگاری پیوندک مهم می‌باشد، زیرا

هر پایه با هر پیوندکی عمل پیوند موفقی نخواهد داشت. پایه بسته به نوع گیاه می‌تواند نهال یک ساله یا شاخه بسیار باریک باشد. نسترن‌ها گیاه بومی کشور ایران هستند. در پایان سال اول یا دوم وقتی ضخامت پایه نسترن به اندازه یک مداد معمولی شد مناسب پیوند است. دو نوع پیوند وجود دارد. پیوند جوانه و پیوند شاخه که هر دو آن بر روی نسترن انجام می‌شود.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 13:39 منتشر شده است
برچسب ها : معایب کشت و کار با بذر,

پولشویی و اثرات اقتصادی آن

پولشویی به عنوان یک جرم مالی تأثیر منفی چشمگیری بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها به جای می‌گذارد.

گرچه اندازه گیری این آثار منفی به آسانی میسر نمی‌شود، اما شواهد موجود از آن حکایت دارد که این قبیل فعالیت‌های مجرمانه نه تنها موجب استمرار فعالیت های مجرمانه دیگری می شود ، بلکه سبب :

- تخریب بازارهای مالی

 

- ورشکستگی بخش خصوصی (که به صورت قانونی مشغول فعالیت است)،

 

-کاهش بهره‌وری در بخش واقعی اقتصاد

 

-افزایش ریسک خصوصی سازس،

 

- تخریب بخش خارجی اقتصاد ،

 

- بی‌ثباتی در روند نرخ‌های ارز و بهره،

 

- توزیع نابرابر درآمد و آثار منفی دیگر می‌شود که همه آنها به نحوی رشد و توسعه اقتصادی را تحت تأثیر منفی قرار می‌دهند.

 

گرچه در کشورهای مختلف تلاش زیادی به منظور مبارزه با جرم پولشویی انجام شده ، به دلیل گستردگی جرم مذکور  نبود اطلاعات لازم درباره آن ، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، نتیجه فعالیت چندان رضایت بخش نبوده است.

 

در این مقاله، به منظور تبیین و شناسایی پدیده پولشویی، به بررسی مفهوم و تأثیرات منفی آن بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه خواهیم پرداخت. در آغاز مفاهیم اساسی پولشویی و این که پولشویی در کجا، به چه منظور و چگونه انجام می‌گیرد بررسی می‌شود. سپس به تجزیه و تحلیل آثارمستقیم و غیرمستقیم پولشویی بر بخش مالی و بخش واقعی اقتصاد می‌پردازیم.

 

 1-مقدمه:

 

پولشویی از جمله فعالیت‌های ناسالم اقتصادی است که خود زاییده و در عین حال تکمیل کننده فعالیت‌های مجرمانه دیگری به حساب می‌آید. چنین فعالیتی نه تنها اقتصاد کشورها، روابط اجتماعی و سیاسی آنها را نیز تحت تأثیر منفی و زیانبار خود قرار می‌دهد. به همین علت، بررسی اثرت منفی و نحوه مبارزه با آن در دستور کار سیاست‌گذاران اقتصادی و مورد توجه دستگاه قضایی کشورها قرار گرفته است. گرچه تلاش زیادی در جهت مبارزه با این جرم مالی انجام گرفته، به علت پیچیدگی عملیات پولشویی و گستردگی آثار و تبعات منفی اقتصادی و اجتماعی آن از یک سو، و فقدان تحقیق و پژوهش‌های لازم برای شناسایی این پدیده، به خصوص در کشورهای در حال توسعه از سوی دیگر، توفیق چندانی به دست نیامده است.

 

اقتصاد ایران به علت قرار گرفتن در کریدور فعالیت‌های قاچاق، فعال بودن بخش های زیر زمینی، نبود قوانین و مقررات لازم برای مبارزه با پولشویی، به حساب می‌آید. از این رو ، لازم است با تلاشی دو چندان ، ضمن برخورد با پدیده پولوشیی ، به تدوین و اجرای سیاست هایی به منظور جلوگیری از پیدایش زمینه و شرایط تحقق آن اقدام شود .

 

این مقاله با هدف تبیین و شناسایی پدیده پولشویی و آثار منفی اقتصادی آن نوشته شده ، از دو قسمت تشکیل می شود. در مرحله نخست ، به مفهوم پولشویی و این که پولشویی در کجا ، به چه منظوری و چگونه انجام می گیرد اشاره خواهد شد . سپس ، به بررسی آثار و تبعات اقتصادی آن خواهیم پرداخت . با توجه به محدودیت زمانی و برای دستیابی به نتایج ، سخن خود را در قالب پاسخ به چند پرسش ارایه می کنم . 

 

2-     پولشویی چیست و به چه منظور انجام می گیرد ؟

 

در مقالات و سخنرانی های ایراد شده ، عمدتاً ، پولشویی را به معنای قانونی کردن درآمدهای غیر قانونی ، مشروع کردن پول های نامشروع  یا تطهیر پول های حرام تعریف نموده اند . اما ، واقعیت این است که در عملیات پولشویی نه در آمدهای غیر قانونی ، قانونی می شود نه پول حرامی تطهیر می شود و نه پول نامشروعی به پول مشروع تبدیل       می شود . قانونی شدن یا مشروع بودن هردرآمدی ( فارغ از بار ارزشی که این مفاهیم به دنبال دارند ) از نظر اقتصادی ، نه تنها باید ضرری به اقتصاد یک کشور نداشته باشد ، باید به عنوان یک عنصر موثر در رشد و توسعه اقتصادی ایفای نقش کند .

 

در عملیات پولشویی ، به عنوان یک فعالیت مجرمانه مالی ، درآمدهایی که زاییده فعالیت های غیر قانونی است به گونه ای با درآمدهای حاصل از فعالیت های قانونی در می آمیزد که امکان شناسایی و تفیک آن ها از یکدیگر ممکن نیست و می توان از این درآمدهای غیر قانونی با حداقل ریسک برای فعالیت های دیگری در آینده استفاده کرد .

 

عملیات پول شویی به منظور تأمین منابع برای فعالیت های مجرمانه بعدی در مقایسه با دیگر آثار منفی آن از اهمیت بیشتری برخوردار است . این که پولشویی می تواند به عنوان یک جرم مستقل در نظر گرفته شود و حساسیت به وجود آمده برای مبارزه با پولشویی و مجازات در نظر گرفته شده و برای آن به میزان بیش از مجازات لحاظ شده برای جرائم منشاء می تواند به همین دلیل باشد .

 

3 – پولشویی در کجا انجام می گیرد ؟

 

انجام هر فعالیت مجرمانه نیازمند شرایط و محیط مناسب برای تحقق آن جرم است .

 

شناسایی این شرایط برای جلوگیری از وقوع جرم اهمیت زیادی دارد . بررسی ماهیت جرم پولشویی و شواهد موجود نشان می دهد که پولشویی در محیطی که شرایط زیر را داشته باشد قابل انجام خواهد بود .

 

- کریدور فعالیت ها مجرمانه و غیر قانونی باشد .

 

- بخش های غیر رسمی اقتصادی فعال باشند .

 

- بخش های رسمی ، به خصوص بازار مالی از کارایی لازم برخوردار نباشد .

 

- قوانین ضد پولشویی چندان فعال نباشد .

 

- ریسک عملیات پولشویی چندان قابل توجه نباشد .

 

بازارهای مالی به صورت حاشیه ای و توسعه نیافته ، ام مرتبط با بازارهای مالی پیشرفته وجود داشته باشد .

 

روش های پول شویی برای دست اندر کاران بازارهای مالی قانونی ، بانک ها و دیگر عوامل اجرایی شناخته شده نباشد .

 

و به راحتی بتوان درآمد به دست آمده را برای  فعالیت های مجرمانه دیگر به مکان های دیگر انتقال داد. 

 

4- آیا امکان اندازه گیری حجم عملیات پولشویی وجود دارد ؟

 

جواب صریح و روشن این است که ، متأسفانه ، تاکنون روش قابل قبولی برای اندازه گیری حجم پولشویی ارایه نشده است . با توجه به وابستگی عملیات پولشویی با فعالیت های غیر رسمی اقتصادی طبیعی است که نباید انتظار برآورد حجم پولشویی را داشته باشیم . گرچه در مطالعات تجربی به عمل آمده روش هایی ارایه شده که از آن جمله می توان روش پنج درصد GDP هر کشور ، بررسی مازاد پس انداز در نظام بانکی ، روش داده ها و ستاده ها و ، همچنین ، روش خرد به شکل مراجعه به بازار و تحت نظر گرفتن افراد مجرم ، چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم ، را نام برد . اما هیچ یک از این روش ها توان برآورد دقیق و قابل قبول حجم پولشویی را نداشته اند.

 

جلوگیری از پول شویی

در تاریخ 1 آوریل 1998 ، دولت فدرال سوئیس قانونی را به تصویب رساند که در ارتباط با مساله پول شویی در موسسات و بخشهای مالی بود. از آن زمان به بعد، فرایند کارهای مالی در شرکتهای مالی و بانکها با دقّت و نظارت خاصی دنبال شده و  محدودیتهای خاصی هم اعمال گردیده است. ACM نیز به عنوان شرکتی که خدمات مالی اریه می کند، ملزم به اجرای قوانین و متابعت از  رویه ای است که مقامات فدرال سوئیس در خصوص پول شویی تعیین کرده اند.  این مساله با درخواست از مشتریان برای ارایه هویت و مشخص کردن منبع پولی که حواله می شود اجرا می شود و بدین ترتیب، ACM خواهد توانست نسبت به کنترل و مشخص کردن منشاء پول ارسالی اقدام کند.  بدین منظور، ما برای مشتریانمان روش کار را شرح می دهیم تا آنها با رویه اجرایی بهتر آشنا شوند و در نتیجه  از علت درخواست ما برای تعیین هویت، آگاه گردند.

پول شویی چیست؟

 تبهکاران برای اینکه بتوانند پولی را که از اعمال مجرمانه خود بدست می آورند، "پاکسازی" کنند، تلاش دارند تا با قراردادن پولهای نامشروع خود در سیستمهای اقتصادی اقدام به پول شویی نمایند و بدین ترتیب از هرگونه اتهام و سوءظن نسبت به کسب دارایی های خود، جلوگیری نمایند. اگر آنها قادر باشند که پول نامشروع خود را وارد سیستم اقتصادی نمایند، خواهند توانست آن را با حسابهای بانکی یا   محصولات افتصادی در سراسر جهان جابجا کنند و  یا اینکه با آن اقدام به خرید کالاها و خدمات نمایند. هدف آنها آن است که منبع پول نامشروع خود را قانونی جلوه دهند. تبهکاران تمامی تلاش خود را بکار می برند تا سابقه کسب پول نامشروع خود را از دسترس مقامات قضایی دور نگاه دارند. شایان ذکر است که  پول "پاکسازی شده"  نیز اغلب برای دیگر اعمال تبهکارانه مثل اقدامات تروریستی، هزینه می شود.  

چرا باید هویت خود را برای ACM  مشخص کنیم؟

تبهکاران برای خرید محصولات مالی و اقتصادی یا خدمات و  گشایش حساب، از نام و آدرس واقعی خود استفاده نمی کنند، زیرا در این صورت یافتن منشاء پول آنها کار راحتی خواهد بود. به این دلیل آنها از اسامی جعلی و آدرس نادرست استفاده می کند. حتی آنها ممکن است در خرید یک محصول یا افتتاح یک حساب بانکی از نام و هویت شما استفاده کنند. به همین دلیل شرکتهایی از قبیل ACM  که خدمات مالی ارایه می دهند، مسئولیت دارند تا هویت اشخاص را کنترل نموده  تا از مشتری خود قبل از افتتاح حساب و یا خرید محصول یا خدمات آنها شناخت داشته باشند و از هویت آنها اطمینان کسب کنند.

در خصوص تعین هویت، چه مدارک و اطلاعاتی را باید برای ACM فراهم کنم؟

 شما می بایست ثابت نمایید که  آنچه در مورد خود و محل سکونتتان اعلام داشته اید، مستند و واقعی است. همچنین طبق قرارداد، شما می بایست کاملاً مشخص نمایید که حواله شما دقیقاً از کجا صادر می شود ( کدام بانک، شماره حساب و غیره). علاوه بر آن، طبق قرارداد می بایست مشخص کنید که منبع کسب درآمد شما از کجاست.

       کپی  اصل  شناسنامه یا پاسپورت . ( شما می توانید این مدرک را از دفتر خانه رسمی یا مقامات دولتی که معمولاً عهده دار تایید چنین مدارکی هستند، تهیه نمایید.)

       عکس و امضای شما می بایست کاملاً واضح ومشخص باشد تا ACM بتواند آن را با امضای قرارداد، تطابق دهد.

       شما می بایست در قرارداد مشتری با ACM، کاملاً مشخص نمایید که پول حواله شده شما از کدام بانک ارسال شده، شمار ه حساب و نام صاحب حساب دقیقاً قید شده باشد (نام صاحب حساب می بایست با اسمی که در قرارداد آمده است تطابق داشته باشد: یعنی نام صاحب حساب با نام صاحب قرارداد یکی باشد. علاوه بر آن، هرگونه سود و یا برداشتی از حساب، می بایست به همان شماره حسابی بازگردد که صاحب حساب در قرارداد قید کرده است.

       همچنین شما می بایست در متن قرارداد مشخص نمایید که منشاء کسب پول شما از کجاست.

ارایه مدارک رسمی بدین علت مورد نیاز است که جعل آنها کار دشواری است. لطفاً به خاطر داشته باشید که طبق قوانین پول شویی سوئیس، ACM ملزم است تا هویت شما را کاملاً شناسایی و تایید کند و مدارک را که شما ارایه می دهید را نزد خود نگاه خواهد داشت. در صورتیکه هویت شما تایید نشود، مطابق قانون، ACM قادر به ارایه خدمات و محصولات خود به شما نخواهد بود

 

 

پول شويي، تطهير و قانوني جلوه دادن عوايد حاصل از رفتارهاي مجرمانه مي باشد. امروزه پول شويي به دليل رشد چشمگير جرايم و اعمال خلاف در سطح جهان، رشد بسياري يافته است بطوريكه به يكي ازمعضلات حاد اقتصاد جهاني تبديل شده و رشد و توسعه اقتصاد جهاني را مورد تهديد قرار داده است. به همين دليل عزم جامعه بين المللي بر مبارزه با آن متمركز شده است و تدابيرمختلفي را براي نيل به اين امر بكار برده اند. در ايران نيز مدتي است كه توجه ها به سمت آن جلب شده است. در اين مقاله به شناسايي موضوع و راههاي مبارزه با آن پرداخته خواهد شد.

تعريف پول شويي (Money Laundry)

پول شويي يك فعاليت غيرقانوني است كه در طي انجام آن، عوايد و درآمدهاي ناشي از اعمال خلاف قانون، مشروعيت مي يابد. به عبارت ديگر پولهاي كثيف ناشي از اعمال خلاف به پولهاي تميز تبديل گرديده و در بدنه اقتصاد جايگزين مي شود.

اين عمل، يك روش معمول و منطقي براي بدست آوردن سود از فعاليتهاي غيرقانوني براي مجرمان مي باشد. پول شويان كساني هستند كه يا خود اعمال خلاف را انجام داده و پولهاي ناشي از آن را تطهير مي كنند و يا افرادي هستند كه پولهاي خلاف را بطور آگاهانه يا نا آگاهانه در سيستم مالي و اقتصادي كشور وارد ميكنند.

خلافكاران از طيف وسيع اعمال غير اخلاقي و غير قانوني مانند قاچاق مواد مخدر، تقلبات، ثروتهاي قابل مصادره، گروگانگيري، قمار و همچنين اهداي پول به سازمانهاي تروريستي و حتي تقلبات مالي در اينترنت و يا ديگر ابزار اطلاع رساني سودهاي كلاني را بدست مي آورند. وچون ردپاي اين افراد در معاملات مالي و بانكي به صورت زنجيروار در وجوه پس انداز شده آنها آشكار مي گردد، بنابراين مجرمان از ابزارهاي مالي مانند چكها، كارتهاي اعتباري (credit card) و كارتهاي هوشمند (smart card) اجتناب كرده و به استفاده از پول نقد رو مي آورند. پول نقد نيز به علت عدم مزيت نسبت به ساير ابزارهاي مالي مانند حجم بالا، مشكلات در حمل و نقل و كاهش قدرت خريد در طول زمان به ناچار به پول شويان داده مي شود تا در طي مراحلي به شبكه اقتصادي كشور وارد گردد.

شيوه هاي پول شويي

با توجه به متنوع بودن روشهاي كسب سود از اعمال خلاف، بالطبع شيوه هاي تطهير پول نيز پيچيده و متنوع خواهد بود. به عبارت ديگر شيوه هاي پول شويي، به عواملي چون نوع خلاف انجام شده، نوع سيستم اقتصادي و قوانين ومقررات كشوري كه در آنجا خلاف صورت گرفته و نوع مقررات كشوري كه درآنجا پول تطهير مي شود، بستگي دارد. از معموليترين و مهمترين روشهاي پولشويي اين است كه پول شويان براي كاهش جلب توجه مجريان قانون به عمليات پول شويي، مقادير زيادي پول نقد را به مقادير كوچكي تبديل نموده و يا بطور مستقيم در بانك سرمايه گذاري كرده و يا با آن ابزارهاي مالي چون چك، سفته و غيره خريده و در مكانهاي ديگر سپرده گذاري مي كنند.

ازشيوه هاي ديگر تطهير پول مي توان به سرمايه گذاري موقت در بنگاههاي توليدي - تجاري قانوني، سرمايه گذاري در بازار سهام و اوراق قرضه، ايجاد سازمانهاي خيريه قلابي، سرمايه گذاري در بازار طلا و الماس، شركت در مزايده هاي اجناس هنري و كالاهاي قديمي و انتقال پول به كشورهاي داراي مقررات بانكي آزاد مثل كشور سوئيس اشاره نمود. به صورتي كه پول كثيف زماني كه در فعاليتهاي قانوني وارد شده وسرمايه گذاري شود، در طول گردش و دست بدست شدن با پولهاي تميز مخلوط مي شود، بطوري كه ديگر شناسايي آن ناممكن مي گردد. مراحل عمليات پولشويي بطور معمول در 3 مرحله مكان يابي (Placement)، طبقه بندي يا لايه لايه كردن (Layering) و ادغام (Integration) انجام مي پذيرد. مكان يابي به مرحله اي گفته مي شود كه پول نقد بطور فيزيكي وارد سيستم مالي مي شود. اين مرحله در هنگام سپرده گذاري پولهاي غير قانوني در نهادهاي مالي اتفاق مي افتد. طبقه بندي يا لايه لايه كردن مرحله اي است كه در طي آن درآمدهاي نامشروع با يكسري فعاليتهاي مبادلاتي به منظور تغيير وضعيت بين وجوه منابع غير قانوني به اجرا در مي آيد. به عنوان مثال، نقل و انتقال وجوه بين بانكها جزء اين مرحله محسوب مي گردد. در مرحله ادغام ، وجوه غير قانوني با يكسري فعاليتهاي تجاري و قانوني به بدنه اصلي اقتصاد تركيب مي گردد و در موسسات تجاري قانوني سرمايه گذاري مي شود . يكي از روشهاي جديد پول شويي از طريق سيستمهاي پرداخت شبكه اي (Cyberpayment Systems) مي باشد. در اين سيستم ها، پرداخت از طريق شبكه اينترنت، شبكه هاي محلي، ماهواره اي و يا از طريق موبايل صورت مي گيرد. پول شويان، بدليل شرايط خاص اين شبكه ها مانند نقل و انتقال بدون واسطه پول و بي نام بودن نقل و انتقالات وجوه و گسترش اين نوع سيستم پرداخت در سطح جهان، مراحل گوناگون پولشويي را از اين طريق انجام مي دهند.

اثرات پول شويي بر اقتصاد كلان

با توجه به فعاليتهاي غير قانوني و بزهكارانه وسيع در دنيا، حجم بزرگي از پولهاي در جريان دنيا، پولهاي كثيف مي باشند. در قطعنامه اي كه در ژوئن سال 1998 در مجمع عمومي سازمان ملل متحد تصويب گرديد، تخمين زده شد كه سالانه دست كم 2 ميليارد دلار پول تطهير مي گردد. در نتيجه، وجود اين حجم وسيع پول كثيف ناشي ازعمليات پول شويي بالطبع اثرات زيادي درسطح اقتصاد كلان خواهدگذاشت. افزايش پول شويي و جرم و جنايت سبب كاهش تقاضاي پول و كاهش معيني در نرخ سالانه GDP مي شود. همچنين رشد فعاليتهاي زير زميني بعلت رشد پول شويي، به دليل عدم ثبت در GDP سياستهاي اقتصادي را تحت تاثير قرار مي دهد. علاوه بر اين پول شويي بر توزيع درآمد در سطح جامعه نيز تاثير مي گذارد. در سطوح وسيع، فعاليتهاي غير قانوني نهفته، درآمد را از پس انداز كنندگان بزرگ به سمت سرمايه گذاران و پس انداز كنندگان كوچگ و يا از سرمايه گذاريهاي شفاف به سمت سرمايه گذاريهايي پر ريسك و با كيفيت پايين هدايت مي كند و در نتيجه بر رشد اقتصادي تاثير خواهد گذاشت. همچنين پول شويي سبب آلودگي مبادلات قانوني خواهد شد. بدين صورت كه اعتماد به بازارها و مبادلات قانوني به دليل آلودگي ناشي از سطح وسيع اختلاس و كلاهبرداري ها مورد ترديد قرار خواهد گرفت. همچنين يكي از اثرات منفي پول شويي، فرار سرمايه به صورت غير قانوني از كشور مي باشد. بدين صورت كه پولهاي خلاف براي تطهير و سرمايه گذاري به كشورهاي توسعه يافته غربي منتقل مي شوند.

روشهاي مبارزه با پولشويي

دولتها بايد براي مبارزه با پول شويي، يكسري از قوانين و مقرراتي را كه به پول شويي مجال مي دهند، تغيير دهند و همچنين با پيگيري يكسري از سياستها به مبارزه با پولشويي بپردازند. براي تدوين سياستهاي ضد پول شويي، تهيه گزارشات آماري دقيق مورد احتياج مي باشد. سپس بايد به تدوين و تصويب قانون ضد پول شويي پرداخته شود. در بسياري از كشورها، با استفاده از تكنيكهاي فني IMF قوانيني را كه بانكهاي مركزي، بانكهاي تجاري و ارزي توسط آنها اداره مي شود، فرمول بندي كرده اند. براي اين منظور بايد قوانيني براي بانكداري تصويب گردد كه كليه بانكها و شعب خارج آنها را از پول شويي دور سازد.

سياست ديگر، كنترل و نظارت بر ارزهاي خارجي مي باشد. بدين صورت كه دولتها بايد با ارائه تمهيداتي در راس بازارهاي مالي قرار گرفته و بر نقل و انتقالات ارزهاي خارجي نظارت داشته باشند. اعمال نظارت بر موسسات مالي و بانكها نيز سياست ديگر مبارزه با پول شويي مي باشد. براي اين منظور، FATF و كميته بال براي جلوگيري از استفاده غير قانوني اعضاي سيستم بانكي اعلاميه اي صادر نموده اند. اين اعلاميه، همكاري مجريان قانون را در راستاي شناسايي مشتريان بانكها و نظارت بر رفتارهايشان را با نگهداري و ثبت اطلاعات مربوطه و گزارش رفتارهاي غير قانوني آنها مورد توجه قرار داده است . زيرا پول شويي در سطح وسيع منجر به آلوده شدن مديران سيستم بانكي و در نتيجه كل سيستم مالي خواهد شد.

يكي ديگر از سياستهاي كلان دولت، وصول ماليات مي باشد. بدين ترتيب كه اصلاح ساختار مالياتي كشور، سبب جلوگيري از فرار مالياتي و در نتيجه جلوگيري از ايجاد پول هاي كثيف و پولشويي خواهد شد.

سازمان بين المللي مبارزه با پول شويي (FATF)

FATF يك سازمان بين المللي مبارزه با پول شويي مي باشد. در اين راستا، سازمان FATF مبارزه با فعاليتهاي غير قانوني كه دامنه وسيع فعاليتهاي اقتصادي را نيز در بر مي گيرد، آغاز نموده است. در حال حاضر FATF شامل 31 عضو (29 كشور و2 سازمان بين المللي) مي باشد.

اعضاي FATF شامل كشورهاي آرژانتين، استراليا، اتريش، بلژيك، برزيل، كانادا، دانمارك، فنلاند، فرانسه، آلمان، يونان، هنگ كنگ، سوئيس، ايسلند، ايرلند، ايتاليا، ژاپن، لوكزامبورگ، مكزيك، هلند، سوئد، نروژ، پرتغال، سنگاپور، اسپانيا، نيوزلند، تركيه، انگلستان و آمريكا و دو سازمان بين المللي اتحاديه اروپا و شوراي همكاري خليج فارس مي باشد كه عمدتا مهمترين مراكز مالي جهان محسوب مي شوند. سازمان FATF داراي يك دستورالعمل 40 ماده اي مي باشد كه كليه جنبه هاي مبارزه با پول شويي را در برگرفته و اعضاي آن ملزم به انجام آنها مي باشند.

مثالهايي از عمليات ضدپول شويي در دنيا

دولتها براساس روشهاي متفاوت پول شويي در كشورشان، راههاي متفاوتي را نيز براي عمليات ضد پول شويي انجام مي دهند. يكي از اصلي ترين روشها، با نام كردن حسابهاي بي نام در زمان افتتاح و يا بستن اينگونه حسابها مي باشد. اين نوع روش ضد پول شويي به خصوص در كشور استراليا قابل ذكر است. يك مثال عملي ديگر براي وضع قوانين ضد پولشويي مي توان به عمليات قوانين محرمانه بانك BSA، (The Bank Secrecy Act) در آمريكا اشاره نمود. بر طبق اين قانون به وزير خزانه داري آمريكا اجازه داده شده است كه براي نظارت هر چه بيشتر موسسات مالي و بانكها، به سندهاي شناسايي افراد و پرونده ها و گزارشات محرمانه موسسات مالي و بانكها دسترسي داشته باشد تا افرادي كه حسابهاي بي نام گشوده اند شناسايي شوند. (BSA) كه در آمريكا درسال 1970 درواكنش به سوء استفاده نهادهاي مالي، براي مبارزه با عمليات غير قانوني ايجاد شده است، از ابزارهايي مانند ثبت و بازبيني گزارشات، به خصوص در مواردي كه مربوط به فعاليتهاي مشكوك و مبادلات پول نقد و ابزارهاي پولي بي نام شبيه چكهاي مسافري بي نام و گزارشات و صورت حسابهاي بانكهاي خارجي مي باشد، استفاده مي نمايد. به عنوان نمونه گزارش مبادلات پول در جريان CTR، (Currency Transaction Report) بدينصورت است كه موسسات مالي بايد پرونده اي از CTR براي مبادلات تجاري بيش از 10000 دلار داشته باشند و كليه مبادلات بيش از 10000 دلار در آن ثبت شود. به مورد ديگر مي توان به گزارش مبادلات بين المللي پول جاري و ابزارهاي پولي CMIR (Report of International Transportation of Currency and Monetary Insurance)، اشاره نمود. (BSA) افراد را ملزم مي نمايد كه بايد هنگام خروج از مرز آمريكا و انتقال پول در جريان و يا ديگر ابزارهاي پولي بيشتر از 10000 دلار، آن را اظهار نمايند.

درميان كشورهاي خاور ميانه كه سازمان ملل، آنها را در ارتباط با پول شويي نگران كننده تشخيص داده، مي توان به كشورهاي لبنان، امارات متحده عربي و كما بيش مصر و بحرين اشاره نمود. البته اعلام شده است كه اردن، كويت، عمان، قطر، عربستان سعودي و سوريه نيز بايد تحت نظارت و كنترل قرار گيرند. در اين كشورها نيز تلاش هايي براي ضد پول شويي در جريان است.

كشور لبنان كه داراي يكي از ليبرالترين و پيشرفته ترين نظامهاي مالي در خاور ميانه مي باشد و از همكاري با FATF نيز خودداري كرده است، در سال 2001، قانوني را مبني بر جرم شناخته شدن عمليات پول شويي در اين كشور به تصويب رساند. علاوه بر اين بانك مركزي لبنان نيز با صدور بخشنامه اي، نظارت بر عمليات پول شويي و ارايه گزارش از تمامي عمليات بانكي مشكوك را در دستور كار خود قرار داده است. امارات نيز در يكم دسامبر سال 2000، طي بخشنامه اي تمامي نهادهاي مالي را ملزم نمود كه هرگونه معاملات مشكوك را به واحد موارد مشكوك و ضد پول شويي بانك مركزي گزارش دهند و يا هر فرد و يا سازماني كه مشاركتشان در پول شويي محرز شود، به مشاركت تلويحي يا غير مستقيم درپول شويي متهم كنند.

جمع بندي و نتيجه گيري

اكتساب پولهاي كثيف و تطهير آن عملي خلاف و غير قانوني بوده و داراي تبعات منفي بسياري بر اقتصاد كشور مي باشد. به همين دليل مبارزه با پول شويي مورد توجه جامعه جهاني قرار گرفته است و كشورها براي نيل به اين مقصود اقدام به تصويب قوانين و مقررات ويژه اي نموده اند. سازمان بين المللي مبارزه با پول شويي (FATF) كه شامل 29 كشور به همراه اتحاديه اروپا و شوراي همكاري خليج فارس مي باشد، دستورالعملي را جهت مبارزه با پول شويي تصويب و اعضا را به رعايت مفاد آن ملزم نموده است. در ايران نيز پولهاي ناشي از رفتارهاي مجرمانه اي نظير فرار مالياتي، ارتشاء، اختلاس، قاچاق كالا و همچنين خريد و فروش مواد مخدر و موارد ديگري از اين قبيل وجود دارد كه به دليل فقدان الزامات قانوني، به سادگي در قالب فعاليتهاي مالي و سرمايه گذاري تطهير گشته و منشاء اصلي آنها گم مي شود. عدم مبارزه با پولشويي موجب شيوع بيشتر جرايم شده و تمايل به سرمايه گذاري در فعاليتهاي مولد را كاهش داده و موجب تضعيف بنيانهاي اقتصادي كشور مي گردد. به همين دليل ضروري است كه با تصويب قوانين و مقررات لازم و همچنين اتخاذ تدابير مناسب جهت مبارزه با تطهير پولهاي كثيف اقدام شود تا از اين طريق عرصه بر رفتارهاي مجرمانه تنگ شده و كساني كه صاحب پولهاي كثيف مي گردند به سادگي قابل شناسايي باشند.

 .

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 11 فروردین 1399 ساعت: 13:35 منتشر شده است
برچسب ها : بررسی آثار زیانبار پولشویی در اقتصاد ایران,تحقیق درباره پول شویی,

هیبریدها

هیدریدها یا نسل اول گیاهان تولید مثل بعد از یک تلاقی اغلب بنیه  هیبریدی یا هتروزیس را برای عملکرد نشان می دهند و در این رابطه کیفیت بذر مقاومت به خشکی بنیه یا دیگر صفات مطلوب بهبود می یابد . موفقیت گیاهان زراعی هیبرید مانند ذرت و سورگوم نشان می دهد که در آینده تمام گیاهان زراعی هیبرید خواهند بود این خصوصیات مربوط به چگونگی تکثیر گیاهان می شود . به عنوان مثال غلات به صورت جنسی به وسیله بذر تکثیر می شوند و به دو گروه تقسیم می شوند . تشکیل بذر معمولا به صورت خود گرده افشانی و دگر گرده افشانی می باشد . گروه دیگری از گیاهان زراعی شامل گونه هایی می شود که به صورت غیر جنسی از طریق کاشت اندامهای رویشی یا پیوند زدن تکثیر می شوند .

اساس برنامه های اصلاح نباتات شامل ایجاد آگاهانه تنوع ژنتیکی و انتخاب گیاهان برتر از آن می باشد . اقتضای روش اصلاح نباتات عمدتا به وسیله طبیعت جنسی گیاه زراعی یعنی اینریدینگ ( خود گرده افشانی ) یا اوت بریدینگ ( دو گرده افشانی ) ساختمان ژنیتیکی ساختمان فیزیکی آن و اهداف اصلاح مشخص می شود . توسعه ذرت هیبرید

ذرت یک گیاه دگرگشن است که بعد از قرنها تلاقی طبیعی شدیدا هتروزایگوس است گیاه ذرت دارای گل های نر و ماده به صورت جداگانه روی یک گیاه است و از این نظر در بین غلات عمده  بی نظیر است . اصلاح نباتات به دلیل طبیعت شدیدا هتروزایگوس گیاه ذرت زیاد موفقیت آمیز نبوده است ، تولید ذرت هیبرید وسیله ای برای افزایش عملکرد است ولی مهمتر اینکه بر جفت گیری ها کنترل دارد به طوری که می توان نتایج قابل تکراری به دست آورد . این سیستم همچنین روشی را برای انتخاب اینبردهای برتر فراهم می کند که برای عمل تلاقی استفاده می شود .

روش شامل اینبریدینگ یا خودگشن کردن گیاهان ذرت برای شش تا ده نسل است تا لاین های خالص تولید شود اگر چه اینبریدینگ با کاهش محسوس در بنیه گیاه همراه است ولی اینبریدینگ فرقی را برای شناسایی و حذف خصوصیات نامطلوب به ارث رسیده فراهم می کند که به وسیله ژنهای مغلوب کنترل می شوند و در حالت متروزایگوس پوشیده هستند .

زمانی که دو اینبرد غیر خویشاوند  یا دو لاین خالص غیر خویشاوند تلاقی داده شود نتایج f1 معمولا قوی بوده و عملکرد بالایی دارند . ترکیب دو اینبرید یک سینگل کراس تولید می کند ، هیبریدهای برتر f1 برای تولید تجارتی می توان با ترکیب بعضی از هیبریدها تولید کرد .

سورگوم هیبرید :

سورگوم معمولا یک گیاه زراعی خود بارور است ولی همیشه مقدار کمی در گرده افشانی رخ می دهد . برای دو گرده افشانی وجود ندارد ، خود گرده افشانی کنترل شده برای اجتناب از آلودگی با گرده خارجی با قراردادن کیسه های کاغذی ضد آب روی پانیکول ها به آسانی انجام می شود . برای انجام دو گرده افشانی باید از خود گرده افشانی جلوگیری کرد این عمل با استفاده از نر عقیمی سیتوپلاسمی ( از طریق سیتوپلاسم نه هسته به ارث می رسد ) که مانع از تولید گرده زنده می شود انجام می گیرد به خاطر اینکه هیچ گرده ای تولید نمی شود . گیاهان را نر عقیم گویند .

کشف و توسعه نر عقیمی سیتوپلاسمی و مکانیسم تجدید باروری باعث شده ارقام سورگوم هیبرید به صورت تجارتی تولید شوند .

ارزن مروارید هیبرید :

ارزن مرواریدی گیاهی یک ساله و دگر گشن که دارای اندامهای نر و ماده در هر گل در بخش فوقانی گیاه می باشد . ارزن مرواریدی مکانیسمی به نام پرتوژنها را نشان می دهد که باعث کاهش خود گرده افشانی می شود . این مکانیسم با توسعه و رسیدگی تخمدانها قبل از گرده صورت می گیرد . حدودا 80 درصد گلها به صورت طبیعی دگر گرده افشانند ولی دگر گرده افشانی کامل به ندرت رخ می دهد زیرا کلاله های پنجه های بعدی اغلب گرده گلهای پنجه های زود رسته را دریافت می کنند و بعضی اوقات بساک ها ممکن است کلاله های دیر رس تر را روی همان خوشه گرده افشانی کنند به علاوه تنوع در درجه پرتوژنی می تواند به اندازه دو گرده افشانی طبیعی اثر بگذارد .

برای خود گرده افشانی کنترل شده خوشه های قبل از ظهور  کلاله ها در کیسه قرار می دهند زمانی که بیشتر خوشه در مرحله آبستنی است . اگر پرتوژنی باعث وقفه زمانی طولانی مدتی بین ظهور کلاله ها و آزاد شدن گرده ها شود باعث دانه بندی کمی در اثر خود گرده افشانی می شود .

گندم هیبرید :

تولید بذر گندم هیبرید سه مرحله مشخص و مجزا در تولید بذر دارد افزایش تجدید کننده باروری افزایش نر عقیم و تولید بذر هیبرید .

نسبت کم تکثیر بذر توسعه اقتصادی را در هر یک از این سه مرحله متوقف می کند . در گندم و دیگر غلات دانه ریز معمولا از جمعیت زیاد گیاهی استفاده می شود که باعث می شود بذر معرفی برای کاشت چندین بربرابر ذرت ، سورگوم ، ارزن یا آفتاب گردان باشد .

گندم و دیگر غلات دانه ریز به جز چاودار خود گرده افشان اند و برای توسعه هیبریدها باید در شرایط مزرعه دو گرده افشانی طبیعی رخ دهد . معمای اقتصادی تولید بذر هیبرید تجاری دانه بندی به روش دگر گرده افشانی روی والد نر عقیم است . و محیط و ژنتیک هر دو اثر زیادی بر دگر گرده افشانی دارند . لوکن ( 1981 ) دریافت که بعضی از والدین نر عقیم همیشه دانه بندی بیشتر و عملکرد دانه بالاتر می دهند . بعضی از والدین تجدید کننده ، گرده افشانهای موثر تری نسبت به بقیه هستند . ژنوتیپ می تواند اختلاف عملکردی اندازه دو برابر سه برابر ویا بیشتر ایجاد کند . لازم است تا جفت شدن مناسب گلچه های نر عقیم با والد گرده افشان صورت گیرد .

از زمان کشف ویلسون وراس ( 1972 ) در مورد نر عقیمی حاصل از سیتوپلاسم در Triticum tirnopheevi بیش از 15 سیتوپلاسم مختلف مشخص شده اند که بعضی از آنها نر عقیمی را در گندم ایجاد می کنند و می تواند اساسی برای سیستمهای دیگری تولید گندم هیبرید باشند گو سیستم های دیگر مزیت  مشخصی نسبت به سیستم timopheeviنداشته باشند . زمان قابل توجه و هزینه سرمایه گزاری شده در ترکیب سیتوپلاسم timopheevi  و ژنهای تجدید کننده برای ایجاد گندم مناسب زراعی تغییر به سیستمهای دیگر را محدود خواهد کرد .

نمایش رضایت بخش هیبریدها

برنج هیبرید :

همانند گندم ، توسعه هیبریدها در برنج به این دلیل که گیاهی خودگشن است مشکل است . تحقیق بر روی برنج هیبرید در سال 1970 در IRRI شروع شد و منابع دیگری از نر عقیمی سیتوپلاسمی را با برنج INDICA ترکیب کردند . تقریبا در همان زمان محققین برنج در جمهوری خلق چین جستجوی امکانات برنج هیبرید را شروع کردند .

راتجر و کارناهان (1981 ) علاوه بر نر عقیمی سیتوپلاسمی و نگه دارنده ها و تجدید کننده مورد نیاز برای توسعه هیبرید f1 ، عنصر چهارمی را در تولید بذر برنج هیبرید پیشنهاد کردند که یک ژن مغلوب برای پایبندی بود ، معمولا در غلات ، بلندی بر پاکوتاهی غلبه دارد . این امر باعث می شود که در تلاقی پابلندها و پاکوتاها گیاهان هیبرید پا بلند به دست آید که ارتفاع بلند از مکانهایی که گیاهان پاکوتاه تولید بیشتری دارند صفتی نامطلوب است با استفاده از یک والد نر پابلند حاصل یک ژن مغلوب برای طویل شدن میان گره مزیت مشخصی در پراکنده شدن گرده در بین والدین ماده نیمه پاکوتاه یا پاکوتاه به وجود می آید .

جو هیبرید

روشهای مربوط به نر عقیمی سیتوپلاسمی در جو وجود دارد ولی در مقایسه با گندم توسعه کمتری پیدا کرده است . ترکیب نر عقیمی از جو وحشی در ارقام مناسب در حال انجام است . نیاز دوم یعنی تجدید باروری هنوز ناقص است .

نر عقیمی کنترل شده به وسیله ژنهای اصلی به عنوان مسیری برای توسعه جو هیبرید f1 دنبال شده است . یک ژن مغلوب برای نر عقیمی در دو روش اصلی استفاده شده است : ( a ) با استفاده از گیاهان تریزومی ثالث متوازن شده و ( b ) با استفاده از واکنش حساسیت / مقاومت .

استفاده از تریزومیکهای ثالث متوازن شده

نر عقیمی در جو را می توان به وسیله یک کروموزوم اضافی از طریق انتقال دو جانبه به دست آورد و این حالت تریزومیک ثالث متوازن شده ( BTT ) نامیده می شود .

کروموزوم اضافیBTT یک الل باروز غالب را از ژن نر عقیم حمل می کند و علل های مغلوب نر عقیم روی یک جفت کروموزم معمولی حمل می شوند .

خود گشن کردن گیاه BTT که در آن کروموزوم اضافی از طریق تخمکها و نه از طریق گرده منتقل شده است . 30 درصد گیاهان BTT نر بارور مشابه والد و 70 درصد گیاهان دیپلوئید هموزایگوس برای نر عقیمی تولید می کنند .

مخلوط بذر را می توان بر اساس اندازه بذر تفکیک کرد . معمولا بذر تریزومی کوچک تر است و گیاهان با بنیه کمتری را نسبت به بذر دیپلوئید معمولی تولید می کند . بذر BTT را می توان یا برای تولید والدین دارای گرده یا برای تولید گیاهان دیپلوئید نر عقیم استفاده کرد یا می توان به صورت ایزوله برای تکثیر افزایش داد .

روش تولید جو هیبرید جدا کردن بذور درشت تر است که به عنوان والد ماده دیپلوئید نر عقیم کاشته می شود . این بذر با تراکم زیادی کاشته می شود به طوری که گیاهان BTT باقیمانده  و با بنیه کمتر در اثر رقابت حذف می شوند . بذر BTT کوچک تر تنگ کاشته می شود تا گیاهان دیپلوئید نر عقیم و از نظر مورفولوژیکی مشخص را بتوان با دست حذف کرد . مشکل این سیستم فقدان هموژنیتی بذر F1   است زیرا تفکیک کردن بذر دیپلوئید از بذر تریزومیک از نظر وزنی کامل نیست . عمل تفکیک کردن رضایت بخش تر را زمانی می توان به دست آورد که کروموزوم اضافی را در یک زمینه ژنیتیکی دو ردیفه کامل سازگار یافته ترکیب کرد نه در ارفام شش ردیفه که دانه های کوچک تری را روی سنبلچه های جانبی در مقایسه با سنبلچه های وسطی خوشه تولید می کنند . مشکل دیگر قطعه قطعه شدن کروموزوم منتقل شده با تغییرات ژنیتیکی مربوط می باشد .

یکی از مزایای روش اصلاح تریزومیک حذف کاهش بذر به دلیل باروری ناقص مربوط به نر عقیمی سیتوپلاسمی می باشد .

اولین جو هیبرید با استفاده از روش BTT در سال 1968 در آریزونا تولید شد و 15 تا 20 درصد عملکرد بیشتری از رقم تجارتی داشت .

مشکلات دگر گرده افشانی ، مکانیک کاشت و برداشت بذر و میزان هتروزیس باعث بررسی های اقتصادی در جو مشابه با گندم شده است .

سیستم حساسیت / مقاومت

تنها طرح برای تولید جو هیبرید F1 با استفاده از گیاهان دیپلوئید به وسیله ویب پیشنهاد شد ( 1960 ) . واکنش حساسیت / مقاومت که به صورت ژنتیکی کنترل می شود می تواند برای حذف گیاهان نر بارور در جمعیت در حال تفکیک برای نر عقیمی استفاده شود . این سیستم نیاز به اتصالهای خیلی زیادی بین ژنهای مغلوب برای مقاومت به عقیمی شیمیایی و نر عقیمی دارد . چنین طرحی تا به حال در عمل اجرا نشده است .

چاودار هیبرید

توسعه هیبریدها در چاودار در ابتدای دهه 1970 زمانی که نر عقیمی سیتوپلاسمی و ژنهای تجدید کننده هسته شناسایی شدند شروع شد . از آنجا که چاودار یک گیاه زراعی دگر گرده افشان است به نظر می رسد توسعه تجارتی آن آسانتر باشد . بسیاری  از برنامه های اصلاح هیبریدها نیز در اروپا شروع شده زیرا در این مناطق چاودار به صورت گسترده تر ی در مقایس با سایر مناطق دنیا کشت می شود .

نتایج در چاودار به نظر امیدوار کننده می باشد و تعدیل روشها و اهداف اصلاحی ممکن است باعث سازگاری تجارتی شوند .

مطالعات در آلمان که شامل عملکرد ، ثبات و اقتصاد تولید بذر می شود دبل کراس یا شکل معادلی با دو لاین مصنوعی به والد گرده افشان را نشان داد که در حال حاضر نوع مساعدی از هیبرید برای چاودار است .

غلات هیبرید و بیماری ها

سیاهک آشکار ( Ustilago spp ) وارگوت ( Claviceps purpurea ) ممکن است مشکلاتی در تولید بذر F1 به وجود آورند زیرا لاینهای نر عقمیم آزاد گلده گیاهان زراعی خود گرده افشان حساس هستند . قارچ کش های سیستمیک سیاهک آشکار را کنترل می کنند ولی شکل جدید و زیان آوری که مقاوم به مواد شیمیایی است به وجود می آید . سیاهک آشکار از طریق گیاهک منتقل می شود و چنانچه کنترل نشود تلفات قابل توجه و آلودگی در نسل F1 ایجاد می کند .

قارچ آرگوت در غلات و علفهای چمنی در مناطق معتدله دیده می شود .آلودگی می تواند از علفهای چمنی حاشیه مزارع شروع شود . گلچه های آلوده شده با اسپورهای ارگوت که با باد منتقل می شوند جسم  سختی را تولید می کند که ممکن است با دانه برداشت شود یا روی زمین بیافتد . در شرایط دگر گرده افشانی مدت زمان طولانی تری در مقایسه با خود گرده افشانی لازم است تا لقاح صورت گیرد و حساسیت افزایش می یابد .

البته هیبریدهای F1  وسیله موثری را با استفاده از ژنهای غالب برای مقاومت به بیماری ها و حشرات آفت به غیر از آنهایی که اندامهای گلده را آلوده می کنند نشان می دهند . ترکیب دو ژن غالب متفاوت در هیبرید F1  روشی برای تولید هتروزایگوسیتی برای مقاومت غیر ویژه به نژاد می باشد . طیف مقاومت را می توان با استفاده از یک والد متفاوت تغییر داد .

مواد شیمیایی ایجاد کننده هیبریداسیون

روش جالب دیگر برای توسعه نر عقیمی و تجدید باروری استفاده  از مواد شیمیایی است که به صورت انتخابی باعث نر عقیمی می شود . با استفاده از این تکنیک ، ارقام متداول را می توان با تیمار کردن با مواد شیمیایی قبل از باز شدن گلها به والدین ماده تبدیل کرد .

یک در میان کاشتن والدین نر تیمار نشده به عنوان گرده افشان سبب می شود تا بذر هیبرید تولید کنند . برنامه های تحقیقاتی تعدادی از شرکت های تولید کننده مواد شیمیایی در جهت شناسایی ، ساخت و ارزیابی باالقوه  این ترکیبات بوده است .

تنش های محیطی مانند یخبندان ، خشکی یا درجه حرارت بالا که باعث نر عقیمی می شوند نشان می دهد که حساسیت مختلف وراثتی بین اندامهای زایشی نر و ماده وجود دارد .

این خصوصیت برای موفقیت عوامل شیمیایی هیبریداسیون کننده ( CHA ) ضروری است . همچینین مشخص شده است که ژن های هسته ای جداگانه یا مکانیسمهای سیتوپلاسمی بر نر عقیمی اثر می گذراند با اینحال CHA باید نر عقیمی را به صورت انتخابی کامل یا نسبتا کامل ایجاد کند و نباید باروری ماده را کاهش دهد و باید به اندازه کافی پایدار باشد  تا پنجه های زود و دیر هنگام را عقیم کند و باید حداقل اثر متقابلی با ژنوتیپ و محیط داشته باشد . CHA از نظر عمل باید سیستماتیک باشد . اثرات دیگر باید حداقل باشند و هیچ اثر باقیمانده ای در نسل F1 نداشته باشند .

اولین مواد شیمیایی تست شده به عنوان عوامل ایجاد کننده هیبریداسیون یکی دو جنبه را نداشتند و طویل شدن میانگرهها را کاهش می دادند ، در ظهور سنبله از غلات بزرگ پرچمی اختلال ایجاد می کردند بدین ترتیب دگر گرده افشانی را کاهش می دادند ، تکامل عادی سنبله را به هم می زدند ، باعث کلروز برگها می شدند ، تاریخ خوشه دهی را به تاخیر می انداختند و بر تکامل بذر اثر می گذاشتند . بسیاری از این عوامل عملکرد را کاهش میدهند وبه خاطر  اینکه نر عقیمی غالبا فقط 90 درصد می باشد پیشرفت بعدی برای استفاده تجارتی موفق ، نیاز است . به خاطر ادامه پیشرفت و موفقیت در حداقل کردن این مشکلات امیدبه CHA افزایش پیدا کند .

CHA ها باعث کاهش برنامه اصلاح به منظور دست کاری سیتوپلاسم و ژنهای تجدید کننده باروری می شوند وهمچنین می توانند مشکلات مربوط به افزایش نر عقیم ها را که گران و وقت گیر است کاهش دهند . زمان برای افزایش والدین کاهش می یابد . ارقام با خروج ضعیف بساک از جمله نیمه پاکوتاه ها و پاکوتاه ها را می توان به عنوان والدین ماده استفاده کرد بدون اینکه توجهی به خروج بساک در والدین نگه دارنده شود . نر عقیمی ایجاد شده به وسیله مواد شیمیایی می تواند روش سریعی برای غربال کردن ترکیبات والدین مختلف زمانی باشد که در جستجوی هیبریدهای F1 باشیم که هتروزیس مثبت را برای عملکرد نشان می دهند .

CHA ها برای توسعه هیبریدهای گیاهان زراعی جامع الشرایط نیستند . آنها نمی توانند مشکلات مربوط به ارقامی را که فاقد خصوصیات گلچه و سنبله برای دگر گرده افشانی اقتصادی در ماده هستند ، برطرف کنند . زمان مناسب کاربرد CHA می تواند در شرایط بارانی مشکل باشد . زمانی که باد برای مدت طولانی بوزد و بذر کاری به صورت ردیف های متناوب باشد باد سبب انتقال ذرات محلول پاشی روی والد ماده خواهد شد .

بنیه هیبریدی یا هتروزیس

هتروزیس اهمیت زیادی در اصلاح نباتات عملی دارد و در تمام زمینه های تحقیقات ژنتیکی مورد توجه است . بدون شک دلایل بنبه هیبریدی حاصل فرآیندهای ژنتیکی می باشد ولی هتروزیس به طور کامل شناخته نشده است . بعد از سالها تحقیق روشهای ژنتیکی و روشهای فیزیولوژیکی نمی توانند آنرا توضیح دهند .

از نظر کاربردی ، هتروزیس مترادف  با افزایش عملکرد می باشد . بدون افزایش عملکرد برای جبران هزینه ها تولید تجارتی بذر هیبرید جالب توجه نیست . افزایش عملکرد باید به اندازه کافی باشد تا هزینه اضافی تولید بذر هیبرید جبران شود .

از نظر ژنتیکی دو فرضیه غالبیت و فوق غالبیت در مورد هتروزیس وجود دارد .

با توجه به فرضیه غالبیت ژنهای مغلوب مضر به وسیله ژنهای غالب پوشیده می شود ، مثلا AaBb = AAbb×aaBB گیاه AaBb ژن غالبی در هر الل دارد . که باعث هتروزیس می شود .

با توجه به فرضیه فوق غالبیت هتروزایگوسیتی به خودی خود می تواند مطلوب باشد . عقیده بر این است که وضعیت هتروزایگوس Aa به وضعیت هموزایگوس AA یا aa به دلیل عمل بافری برتری دارد . سپس فوق غالبیت در لوکاس های مختلف جمع شده و هتروزیس را ایجاد می کنند .

البته هتروزیس ممکن است با افزایش عملکرد همراه نباشد . در وضعیتی که تولید علوفه عملکرد اقتصادی است هتروزیس را می توان بر حسب عقیمی بیان کرد و هیچ ظرفیت زایشی وجود ندارد .

از نظر تکاملی هتروزیس به عنوان ابزاری برای حفظ انعطاف پذیری ژنتیکی در نظر گرفته می شود و این جنبه مقایسه میانگین هیبرید با میانگین والدین منطقی به نظر می رسد . در مقابل ، تولید کننده محصولات زراعی در جستجوی نتایجی است که نسبت به هر دو والدین برتر باشد .

سیج و هابون ( 1973 ) هتروزیس را از جنبه فیزیولوژیکی بر اساس استخراج و تعیین میتوکندری ها از بخشهای هوایی گیاه اندازه گیری کردند این تکنیک شاید به عنوان غربال کردن اولیه لاین های باالقوه والد ارزش داشته باشد تا انتخاب منطقی مواد مناسب برای تولید گندم هیبرید را آسان کند . نتایج به دست آمده به وسیله تعیین کارایی اکسیداتیو مخلوط میتوکندری های والیدن باالقوه به وسیله لوپتن ( 1976 ) پیشنهاد شد و اظهار داشت که می تواند معیار پتانسیل عملکرد تلاقی ها باشد ولی این معیار ممکن است به وسیله بروز بیماری یا دیگر محدودیتهای کشاورزی برای عملکرد محصولات زراعی بی ارزش باشد . لوپتن نتوانست هتروزیس عملکرد را به اختلافات موجود در فعالیت فتوسنتزی گیاهچه ها ربط دهد . شاید روابط مخزن – منبع مانع از این شده که درجه فتوسنتزی بیشتری به مصرف برسد .

بخشی از مشکل شناخت هتروزیس مربوط به تعداد تئوری های مبهم ارائه شده می باشد . شاید هتروزیس را نتوان به صورت جنبه های مجزا تفکیک و بررسی کرد .

کونارف ( 1976 ) هتروزیس را به طور جامع بررسی کرد . وی هتروزیس را به صورت پدید ه بیولوژیکی کمپلکسی توصیف کرد که از نظر برتری هیبریدها نسبت به والدین بر طبق درجه تکامل یک یا چند خصوصیت مشخص می شود . کونارف مشاهده کرد که هتروزیس در بسیاری از تلاقی های بین گونه ای و در تعدادی از تلاقی های بین واریته های یک گونه بروز می کند . هتروزیس عمدتا در نسل f1 به وجود می آید و به سرعت در نسلهای بعدی کاهش می یابد . زمانی که از اینبردها به عنوان والدین استفاده می شود ترکیبات ویژه بیشترین سطح هتروزیس را تولید می کنند . با تلاقی دادن ایندرتها هتروزیس را می توان به صورت ژنتیکی در تعدادی از تلاقی ها کنترل کرد .

شش فرضیه برای هتروزیس به وسیله کونارف ارائه شده است . هتروزیس می تواند در اثر عوامل زیر در یک هیبرید ظاهر شود :

1.      جلوگیری از فعالیت منفی بعضی از ژنهای مغلوب به وسیله ژن های غالب

2.      فعالیت مرکب عوامل غالب مساعد

3.      جبران یک ژن مغلوب ناقص ( مثلا موتانت ) یک والد به وسیله ژن معمولی از والد دیگری

4.      برتری هتروزایگوتها (Aa ) نسبت به هموزایگوتها ( AA ، aa )

5.      تشکیل کمپلکسهای ژنتیکی کامل به وسیله ژنهای اضافی .

6.      تغییر توازن ژنتیکی یک ژنوم در فرایند اثر متقابل ژنوتیپهای مختلف

شاید این شش دلیل همگی در هتروزیس موجود باشند ولی میزان ظهور آنها ممکن است فرق کند بر این اساس کونارف (1976 ) اظهار داشت که فرضیه عمومی هتروزیس تمام داده های موجود را با هم ترکیب می کند . فرضیه پیشنهادی (( توازن ژنتیکی و تکمیل کمپلکس ژنتییکی )) می باشد .

توازن ژنتیکی نشان می دهد که عملکرد هر خصوصیتی به وسیله رابطه بسیاری از عوامل تعیین می شود بر طبق این نظر اینبریدینگ باعث توسعه فرمهایی می شود که از نظر ژنتیکی متوازن نیستند . زمانی که دو اینبرد تلاقی داده می شود توازن ژنتیکی بهبود می یابد .

جزء دوم فرضیه نشان می دهد که علل هتروزیس از طریق فعالیت افزایشی و تغییر یافته ژنها بروز می کند . در حال حاضر عقیده بر این است که گیاه یک سیستم است و هر یک از خصوصیات گیاه به وسیله فعالیت اولیه ژنهای مربوطه و به وسیله وضعیت کل سیستم ژنتیکی تعیین می شود . البته غالبا به نظر می رسد هتروزیس بر حسب افزایش توسعه هر یک از صفات مانند ارتفاع گیاه ، وزن ریشه ، سطح برگ ، مقاومت به بیماریها و تحمل سرما بیان می شود . هتروزیس به ندرت بر کل گیاه اثر می گذارد . بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که یک سری سیستمهای ژنتیکی مجزا ( شش مورد لیست شده ) با هم اثر متقابل داشته و هتروزیس به وجود می آید .

مک کی (1976 ) هتروزیس را از 3 جنبه در نظر گرفت :

1-    جهت : هتروزیس ممکن است مثبت یا منفی باشد . این امر باعث می شود که از تعریف خود یعنی افزایش اندازه عملکرد ، بنیه و غیره که به وسیله شول (1948 ) در سال 1914 زمانی که وی اصطلاح هتروزیس را معرفی کرد منحرف شود . هتروزیس منفی با تعداد خانه ها در هر میوه گوجه فرنگی نشان داده شد نسل F1 تعداد خانه های کمتری از هر یک از والدین خود داشت که این هتروزیس منفی ولی مطلوب بود .

2-    تظاهر : هتروزیس ممکن است ثمر دهنده باشد که بر حسب افزایش اندازه گیاه ؛سازگاری ، انتخابی و یا زایشی به صورت مزیت یا عیب بیان می شود .

3-    قابلیت انتقال به نسل جنسی بعدی : هتروزیس ممکن است غیر قابل تثبیت باشد یا ممکن است در ترکیب هموزایگوس یا هتروزایگوس توازن یافته تثبیت شود .

با وجود پیچیدگی هتروزیس و با وجود این واقعیت که روش قابل قبولی برای ثابت کردن آن وجود ندارد ولی شناخت مکانیسمهای مربوط به هتروزیس مورد توجه است . هتروزیس بیش از علاقه اساتید دانشگاه اهمیت دارد و می تواند در اندازه گیری و شناخت ترکیب پذیری لاین های والد که جزء مهمی در تولید ارقام هیبرید هر گیاه زراعی است مفید باشد . پیش گویی پیشرفت نمایش هر ترکیب احتمالی ، ارزش زیادی دارد زیرا اصلاح کنندگان تجاری با انتخاب نامحدودی از ترکیبات ارقام اینبرد ذرت یا دیگر گیاهان زراعی برای ایجاد هیبریدها مواجه هستند . اندازه گیری ترکیب پذیری و هتروزیس مربوطه با تولید مقادیر کافی بذر هیدرید انجام می شود تا آزمایشات مقایسه عملکرد انجام شود . برآورد ترکیب پذیری بالقوه بدون نیاز به ایجاد ترکیب واقعی هیدرید ارزشمند خواهد بود .

 

آینده گیاهان زراعی هیبرید

این عقیده که هیبریدهای F1 به صورت باالقوه در تمام گیاهان زراعی وجود دارد امکان پذیر است . هر سالی که می گذرد این اطمینان بیشتر می شود که تغییرات موازی مکانیسمهای لازم برای تولید هیبریدها را فراهم می کند . بیوتکنولوژی امیدوار کننده است زیرا صفات بخصوصی را می توان از یک گونه زراعی به دیگری منتقل کرد . از نظر بیولوژیکی موفقیت هیبریدها مشخص است ولی موفقیت تجاری آنها کمتر مشخص است .

در هر یک از گیاهان زراعی که هیبریدها توسعه می یابند مشکلات جدیدی به وجود می آید . کوشش برای حل آنها منجر به پیشرفت بهبود ارقام متداول و هیبریدها می شود . البته تغییر ارقام متداول به سمت هیبریدهای F1 در مقیاس جهانی مطلوب نیست . آن ذرت می باشد .

از زمان توسعه ذرت هیبرید در سال 1909 صدها اینبرد تست و ارزیابی شده اند ولی فقط تعداد محدودی به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته اند زیرا اقتصاد به آسانی اظهار  می کند اینبردهایی که فقط هیبریدهای F1 با عملکرد بالا تولید می کنند مورد استفاده قرا ر می گیرد . بررسی شرکت های تولید بذر تجارتی در سال 1970 مشخص کرد که 71 درصد از تمام اینبردهای تولید شده در ایالات متحده از شش اینبرد توسعه یافتند و سه تا از این شش تا از یک منبع مصنوعی به وجود آمدند . درجه زیاد یکنواختی حاصله در بین گیاهان یک رقم هیبرید ویژه و فقدان تنوع در بین ارقام محیط مساعدی را برای حمله آفات به وجود آورده است .

مورد دوم کاهش بالقوه پایه ژنی است که از آن اینبردهای جدید در نتیجه حذف واقعی ارقام ذرت آزاد گرده افشان بدست می آیند . گرده افشانی آزاد تنوع ژنتیکی ایجاد می کند . هر کاهشی در تغییر پذیری ژنتیکی ممکن است بهبود و منابع جدید مقاومت به آفات و دیگر صفات زراعی را محدود کند .

مورد سوم مربوط به فقدان ثبات عملکرد در شرایط متغیر به خصوص در ارتباط با هیبریدهای سینگل کراس می شود . ذرت هیبرید ممکن است توانایی عملکرد بالایی داشته باشد ولی شاید فاقد ثبات عملکرد باشد .

نظر دانشمندان درباره تنوع ژنتیکی موجود در والدین اینبرد الیت یا هیبریدها فرق می کند . هیبریدهای جدید بی ثبات هستند ولی دارای بنیه هیبریدی هستند که در آنها تحمل به تنشها را ایجاد می کند .

همچنین تعدادی از شرکتهای تولید بذر تجارتی در بازاریابی هیبریدها رقابت می کنند . وجود این شرکت ها باعث می شود که تنوع ژنتیکی در بین ارقام فروش رفته حتما وجود داشته باشد . با خرید بذر چندین هیبرید از یک شرکت یا خرید بذر هیبریدها از چند شرکت تنوع ژنتیکی افزایش می یابد .

ضرورت بانکهای ژن که ارقام قدیمی تر یا ارقام آزاد گرده افشان ذرت را حفظ می کنند و سدی در برابر کاهش تنوع ژنتیکی هستند بیشتر مشخص می شود .

غلات هیبرید امیدوار کننده هستند ولی نباید در آینده به عنوان تنها وسیله برای تکامل در نظر گرفته شوند . اصلاح نباتات با روشهای متداول همچنان سهم زیادی در تولید تجارتی و پیشرفت توسعه هیبریدها دارند . شاید ترکیبی از روشها نیاز باشد تا موانع پیشرفت در اصلاح نباتات مرتفع شود . این نظر با این گفته که روزی تمام گیاهان زراعی هیبرید خواهند بود منافاتی ندارد .

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 فروردین 1399 ساعت: 21:55 منتشر شده است
برچسب ها : هیبرید یعنی چه,ارزن مروارید هیبرید,گندم هیبرید,برنج هیبرید,جو هیبرید,چاودار هیبرید,غلات هیبرید,مواد شیمیایی ایجاد کننده هیبریداسیون,بنیه هیبریدی یا هتروزیس,آینده گیاهان زراعی هیبرید,

نگاهی به بدیع در جلد سوم مثنوی

دیباچه

مثنوی ، کتابی است تعلیمی و درسی در زمینه عرفان و اصول تصوف و اخلاق و معارف و …

و مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف ، معروف شده است . مثنوی ، دریای ژرفی است که در آن می توان در آن غواصی کرد و به انواع لآلی و اقسام گوهر های معنوی دست یافت .

بی گمان درخشان ترین کار حُسام الدین این بود که با لیاقت و درایتی کم نظیر توانست مولانا را از عالم جذبه و استغراق محض بدر آورد و وی را متوجه عالم تمکین نماید تا معارف و تجارب باطنی او که به اوج پختگی و زبدگی رسیده بود به ظهور رسد و چراغ راه علم بشریت شود .

تکرار در مطالب مثنوی ، بسیار به چشم می خورد و این تکرار ها صورت تکرار دارد و در معنا تکرار نیست هر کدام از مطالب مکرر در مثنوی ، حاوی نکته ای تازه و نغز است .

دیگر آنکه مثنوی ، سه نوع مخاطب دارد : عام ، خاص ، اخص .

پاره ای از ابیات مثنوی ، متوجه عام مردم است گویی که مولانا در مجلس وعظ و خطابه حاضر شده و سخنانی در سطح افهام عموم و اذهان مردم ایراد می کند از قبیل نصایح و پند ها ، و گمان به قدر توان خود از آن سخنان بهره مند می شوند : مانند :

این جهان کوه است و فعل ماندا                                       سوی ما آید نداها را صدا

قصه دوم مخاطبان خاص است .  مطالبی است که مولانا با یاران دمساز و همدمان همراز خود در خلوت گفته است .

 بخش سوم ، مخاطبان اخص دارد نوعی حدیث نفس است که مولانا در حالت جذبه و شور عشق و یا در مراقبه و استغراق داشته است . و به طور کلی کلام مولوی ساده و دور از هر گونه آرایش و پیرایش است ولی او در عین سادگی چنان به مهارت سخن پرداخته است که بی تردید او را در ردیف اول فصحهای زبان آور فارسی قرار دارد . این کلام ساده فصیح منسجم گاه در نهایت علو و استحکام و جزالت و همه جا مقرون به صراحت و روشنی و دور از ابهام و ناگویایی عبارت است .وی در شرح جزئیات مطالب و حالات مختلف اطوار نفسانی افرادی که در حکایات و در قصص می آورد یا در شرح مشکلات و مسائل عرفانی با سادگی تمام چنانچه درخور فهم خواننده آید و در ایضاح مطالب گوناگون که پیش می گیرد . با توسل به تمثیلات و قصص و استناده به امثال و حکم متداول در عصر خود ، مهارت خاصی دارد . وسعت اطلاع او نتنها در دانشهای گوناگون شرعی بلکه در همه مسائل ادبی و معضلات عرفانی و فرهنگ عمومی اسلامی حیرت انگیز است . کلام گیرنده وی که دنباله سخنان شاعران خراسان و در بنا و اساس تحت تأثیر آنان است ، شیرینی و زیبایی و جلای خاصی دارد و در درجه ای از دلچسبی و دل انگیز است که عارف و عامی و پیر و جوان را با هر عقیدت و نظری که باشند به خود مشغول می سازد .

شاید مهمترین علت نفوذ مولوی در هر طبقه و پیروان هر شیوه و مسلکی آن باشد ، که وی در فوق مسائل دینی و عرفانی شاعر است . شاعری حساس و جهان بین ، شاعری که با دلهای پاک و درون های صافی کار دارد و عشقی سوزنده و حاد سلسله جنبان او در همه احوال و اطوار است . او چنان که خود می گفت با هفتاد و سه مذهب یکی بود و سختگیری و تعصب را خاصی و نوعی از ناپختگی می شمرد و خود برتر و بالا تر از همه اعتقادات قرار داشت .

مضامین حوضه عاطفی مولانا چه در مثنوی و چه در غزلیات شمس برگرفته از تجلیات عاطفی و     سایه ای از من اوست که خود نموداری است از سعه وجودی او و گسترشی که در عرصه فرهنگ و شناخت هستی دارد .

عواطف برخی از شاعران ، مثلاً شاعران درباره از من محدود و حقیری سرچشمه می گیرد و عواطف شاعران بزرگ از من متعالی . اما آفاق عاطفی مولانا جلال الدین به گستردگی ازل تا ابد و اقالیم اندیشه او به فراخانی هستی است و امور جزئی در شعرش کمترین انعکاسی ندارد . جهان بینی او پوینده و نسبت به هستی و جلوه های آن روشن است از این رو « تنوع در عین وحدت » را در سراسر جلوه های عاطفی شعر او می توان دید . مولانا در یک سوی وجود ، جان جهان را میبیند و در سوی دیگر جهان را . در فاصله میان جهان و جان جهان است که انسان حضور خود را در کاینات تجربه می کند .

دامنه تخیل مولانا و آفاق بینش او چندان گسترده است که ازل و ابد را به هم می پیوندد و تصویری به وسعت هستی می آفریند . بعضی از تصاویر شعری او ممتازند و سراینده را نمی شناسانند .

مولانا زیبایی را در عظمت و بی کرانگی می جوید . عناصر سازنده تصاویر ممتاز شعری او مفاهیمی هستند از قبیل مرگ و زندگی و رستاخیز و ازل و ابد و عشق و دریا و کوه . صور خیال در اندیشه ناب عرفانی مولانا جای خود را باز کرده است و  در خدمت الفاظ مثنوی معنوی در آمده است .

صنایع بدیعی و بیان را در اجزای وجودی اشعارش به کار گرفته است و با مدد جستن از آیات و احادیث قرآنی بر اعجاز سخنی خویش افزوده است که در این مقاله  سعی بر این است که سر خیال در جلد سوم مثنوی درباره بدیع که شامل صنایع لفظی و معنوی می باشد مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد و از زیبایی کلام سخن انگیز مولانا ، سر تعظیم فرود آوریم و در پایان دیباچه متذکر می شوم که کتب مورد استناد آرایه های ادبی کتاب مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی براساس نسخه تصحیح شده رنیولد نیکلسون می باشد .

 

 

 

 

 

باسمه تعالی

نگاهی به بدیع در دفتر سوم مثنوی

1- صنایع لفظی                                انواع جناس و واج آرایی

 

 

جناس تام

3- قوتت از قوت حق می زهد                                 نه از عروقی کز حرارت می جهد

 

قوتت = نیرو و توان       قوت = ارده و فرمان خدا

 

جناس ناقص اختلافی

5-  سقف گردون کار چین دایم بود                          نه از طناب و استنی قائم بود

 

دایم و قائم   =   جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اختلافی

9-  چونکه موصفی به اوصاف جلیل                          زآتش امراض بگذرد چون خلیل

 

جلیل و خلیل = جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اختلافی

10-  گردد آتش بر تو هم برد و سلام                        ای عناصر مر فراجت را غلام

 

سلام و غلام = جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اشتقاقی

19-  این گهی بخشد که اجلالی شوی                       وز دغا و از دغل خالی شوی

 

دغا و دغل = جناس ناقص اشتقاقی

 

جناس ناقص اختلافی

24- چون گیاهش خورد حیوان گشت زفت               گشت حیوان لقمه انسان و رفت

زفت و رفت =  جناس ناقص اختلافی

 

جناس تام

43- شرط تبدیل فراج آمد بدان                                کز فراج بد بود مرگ بَدان

 

بدان = آگاه باش                 بَدان = انسان های نا به کار

55- کوه ها و بحر ها و دشت ها                                بوستان ها ، باغ ها و کشت ها

واج آرایی و نغمه حروف ( ب )

 

جناس ناقص اختلافی

76- بس ضعیفند و لطیف و بس سمین                       لیک مادر هست طالب در کمین

 

سمین و کمین = جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اختلافی

93- طرفه کوری دوربین تیز چشم                             لیک از اشتر نبیند غیر پشم

 

چشم و پشم = جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اختلافی

103- سر به سر گوش است و چشم است این نبی       تازه زو ما مرضع است او ما صبی

 

نغمه حروف ( س ، ش )

 

جناس تام

106- تا کجا باید کباب پور خویش                           تا نُماید انتقام و زور خویش

 

خویش = خویشتن            خویش = خودش

 

جناس ناقص افزایش

114- هم به صورت می نماید گه گهی                      ز آن همان رنجور باشد آگهی

 

گهی و آگهی = جناس ناقص افزایشی

 

جناس ناقص حرکتی

131- بلکه خود را در صفا گوری کَنی                      در منّی او کُنی دفنِ مَنی

 

کُنی و مَنی = جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص اختلافی

139- با گیاه و برگ ها قانع شوید                              در شکار پیل بچگان کم روید

 

 

جناس ناقص اختلافی

145- اندر افتادند چون گرگان مست                      پاک خوردندش فرو شستند دست

 

 

جناس ناقص حرکتی

155- ما در آن پیل بچگان کین کََشَد                        پیل بچه خواره را کیفر کُشد   

 

163- بوی کبر و بوی حرص و بوی آز                     در سخن گفتن بیاید چون پیاز   

واج آرایی حرف ( ب )

 

جناس ناقص اختلافی

170- اخسئو آید جواب آن دعا                                 چوب درد باشد جزای هر دغا        

 

 

جناس ناقص اختلافی

جناس ناقص اختلافی

172- آن بلال صدق در بانگ نماز                            حی را هی همی خواند از نیاز

 

 

جناس ناقص حرکتی

192- او شکسته دل شد و بنهاد سر                           دید در خواب او خَضِر را در خُضََر          

 

 

جناس ناقص حرکتی

215- کاه باشد کو به هر بادی جهد                           کو کی مر باد را وزنی نهد

 

 

جناس تام

251- خواجه هر سالی ز زر و مال خویش              خرج او کردی گشادی بال خویش

 

جناس ناقص اختلافی

281- ای زدودی جسته در ناری شده                        لقمه جسته لقمه ماری شده

 

 

جناس ناقص افزایشی

386- او نمی دانست گرد گرگ را                            با چنین دانش چرا کرد او چرا

 

 

جناس ناقص اختلافی

526- ظاهرش گیرار چه ظاهر کژ پرد                         عاقبت ظاهر سوی باطن برد

 

 

جناس ناقص افزایشی

535- از سفر بیرق شود فرزین راد                              وز سفر یابید یوسف صد مراد     

 

 

جناس ناقص اختلافی

576- آن سگی که باشد اندر کوی او                    من به شیران کی دهم یک موی او

 

 

جناس ناقص اختلافی

581- سغبه صورت شد آن خواجه سلیم                    که به ده می شد به گفتار سقیم

 

 

جناس ناقص اختلافی

651- ناگهان تمثال گرگ هشته ای                            سر برآورد از فراز پشته ای

 

 

جناس ناقص اختلافی

652- تیر را بگشاد آن خواجه ز شست                       زد بر آن حیوان که تا افتاد پست

 

 

جناس ناقص افزایشی

682- صد هزار امتحان است ای پدر                       هر که گوید من شدم سرهنگ در

 

 

جناس ناقص حرکتی

688- گر نبودی امتحان هر بَدی                                هر مخنث دروغا رستم بُدی

 

 

جناس ناقص افزایشی

691- باده حق راست باشد نی دروغ                دوغ خوردی دوغ خوردی دوغ دوغ

 

 

جناس ناقص افزایشی

721- آن شغالی رفت اندر خم رنگ                     اندر آن خم کرد یک ساعت درنگ

 

 

جناس ناقص اختلافی

773- آن شغالان آمدند آنجا به جمع                        همچو پروانه به گرداگرد شمع

 

 

جناس ناقص افزایشی

775- تو چنان جلوه کنی گفتا که نی                        بادیه نا رفته چون گویم منی

 

 

جناس ناقص اختلافی

778- همچو فرعونی مرصع کرده ریش                    برتر از عیسی پریده از خریش

 

 

جناس ناقص افزایشی

785- می زنی دستی بر آن کوزه چرا                      تا نشناسی از طنین اشکسته را

 

 

جناس ناقص حرکتی

825- نا امید از هر دو عالم گشته اند                         خار های بینهایت کشته اند

 

 

جناس ناقص اختلافی

975- یک حکایت بشنو از تاریخ گوی                      تا بری زین راز سرپوشیده بوی

 

981- گه به گفت و گه به خاموشی و گه                 بوی کردن گیر هر سو بوی شه

واج آرایی حرف ( گ )

1018- ما سمیعیم و بصریم و خوشیم                         با تنما تا محرمان ما خامشیم

واج آرایی حروف ( ب ، ش )

 

جناس ناقص اختلافی

1040- بسته بودش با رسنهای غلیظ                       احتیاطی کرده بودش آن حفیظ

 

 

جناس ناقص اختلافی

1121- از گزافه کی شدند این قوم لنگ              فخر را دارند و بخریدند تنگ

 

 

جناس ناقص اختلافی

1177- که دو مرد او را به تنگ آورده اند           آبرویش پیش لشگر برده اند

 

 

جناس ناقص اختلافی

1216- هر دو بوسیدند ثوزش را درفت               تا به مصر از بهر این پیکار زفت

 

 

جناس ناقص افزایشی

1338- تو همی دانی که چونم با تو من               بیست چندانم که باران چمن

 

 

جناس ناقص اختلافی

1540- بر خلاف قول اهل اعتزال                     که عقول از اصل دارند اعتدال

 

 

جناس ناقص افزایشی

1595- مادران گفتند مکر است و دروغ            صد دروغ آرید بهر طمع دوغ

 

 

جناس ناقص افزایشی

قیل و قال جناس ناقص اشتقاقی

1603- من بدم غافل به شغل قیل و قال            بود در باطن چنین رنجی ثقیل

 

واج آرایی حرف ( ق )

 

جناس ناقص اختلافی

1719- تا نمیرم من مگوی این با کسی             نه قریبی ، نه حبیبی ، نه خسی

 

 

جناس ناقص افزایشی

1760- جامع این ذره ها خورشید بود              بی غذا اجزات را داند ربود

 

جناس ناقص اختلافی

1763- هین عزیرا در نگر اندر خرت                  که  بپوسیده ست و ریزیده برت

 

واج آرایی حرف ( ت )       خرت و برت =  جناس ناقص اختلافی

 

جناس ناقص افزایشی

1778- تو نمی گویی نمی زاری چرا                   یا که رحمت نیست ، اندر دل تورا

 

1909- بهر یزدان می زید نی بهر گنج                 بهر یزدان می مرد نه از خوف و رنج

واج آرایی حرف ( ی ، ب ، ن )

 

جناس ناقص اختلافی

1946- در سفر معظم مرادش آن بُدی                 که دمی بر بنده خاصی زدی

 

 

جناس ناقص افزایشی

2074- هم در آن ساعت زساعت رست جان        زانکه ساعت پیر گرداند جوان

 

 

جناس ناقص اختلافی

2327- این دعا کی باشد از اسباب ملک           کی کشید این را شریعت خود به سلک

 

 

جناس ناقص اختلافی

2444- در فلان صحرا درختی هست زفت          شاخهایش انبَه و بسیار و چفت

 

 

جناس ناقص افزایشی

2505- مدعی گا و نفس توست هین                  خویشتن را خواجه کرده ست و مهین

 

 

جناس ناقص افزایشی

2710- ما نخواهیم این چنین لاف و دروغ           کردن اندر گوش و افتادن به دوغ

 

 

جناس ناقص اختلافی

2820- کیست کار نشنید آن طوفان نوح               یا مصاف لشکر فرعون و روح

 

جناس ناقص اختلافی

2875- چون رباید غارتی از جفت شوی               جفت می آید سپس او شوی جوی     

 

 

جناس ناقص حرکتی

جناس ناقص اختلافی

2908- قسمتی کرده ست هر یک را رهی         کی کُهی گردد به جهد بی چون گهی

 

 

جناس ناقص افزایشی

3165- مصطفی دست مبارک بر رخش                  آن زمان مالید و کرد او فرخش

 

 

جناس ناقص افزایشی

3375- گفت تیری جست از شست ای پسر              نیست سنت کاید آن واپس به سر

 

 

جناس ناقص افزایشی

3418- مغز نغزی دارد آخر آدمی                          یک دمی آن را طلب گز زان دمی

 

 

جناس ناقص افزایشی

3554- خانه تنگ و در او جان چنگ لوک             کرد ویران تا کند قصر ملوک

 

 

جناس ناقص افزایشی

3589- زانکه این نوری که اندر سافل است         نیست دایم روز و شب او آفل است .

 

 

جناس ناقص افزایشی

3740- چشم کودک همچون خر و آخور است          چشم عاقل در حساب آخر است

 

 

جناس ناقص افزایشی

3805- گرچه دل چون سنگ خارا می کند              جان من عزم بخارا می کند

 

 

جناس ناقص افزایشی

3866- ساعتی افتاد بیهوش و دراز                              عقل او پرید در بستان راز

 

 

جناس تام

3870- تو فسرده در آخور این دم نه ای                 با شکر مقرون نه ای گرچه نی ای

 

« نه ای = نیستی                   نه ای = نی لبک »

 

جناس ناقص اختلافی

3961- گربه می بیند گرد خود قطار                    مرغش آیس گشته بوده ست از مطار

 

 

جناس ناقص حرکتی

4090- تا رمیدی مرغ زآن طبلک زکشت               کشت از مرغان بد بی خوف گشت

 

 

جناس ناقص افزایشی

4381- من بترسانم وقیح یاوه را                                انکه ترسد من چه ترسانم ورا

 

 

جناس تام

4418- هر یکی خواهان دگر را همچو خویش          از پی تکمیل فعل و کار خویش    

 

خویش = خویشاوند                خویش = خود

 

جناس ناقص اختلافی

4500- ورشکستی ناگهان سرگین خر                       خانه ها پرگند گردد تا به سر 

 

 

جناس ناقص اختلافی

4514- نیست را چه جای بالاست و زیر                   نیست را نه زود و نه دورست و زیر

 

 

جناس ناقص اختلافی

4701- بهر گشاخی شوخ غره ای                            حلمعا در پیش حکمت ذره ای

 

 

جناس ناقص اختلافی

4754- رقعه گر بی پر مرغی دوختی                        پر مرغ از کف رقعه سوختی

 

 

جناس ناقص اختلافی

4795- این جهان پر آفتاب و نور ماه                        او بهشته سرفرو برده به چاه

 

 

جناس ناقص اختلافی

4801- چون دری می کوفت او از سلوتی               عاقبت دریافت روزی خلوتی

 

           

بررسی صنایع معنوی                   در دفتر سوم مثنوی مولانا

( تلمیح ، تضاد ، تمثیل ، تناسب ، حسن تعلیل ، لفظ شکر ، پارادوس ، ایهام )

 

 

مراعات و نظیر = تناسب

4- این چراغ شمس کاو روشن بود                      نه از فتیل و پنبه و روغن بود

 

10- چونکه موصوفی به اوصاف جلیل                   زآتش امرامن بگذرد چون خلیل

گردد آتش بر تو هم برد و سلام                          ای عناصر مر مزاجت را غلام

تلمیح به داستان حضرت ابراهیم (ع) و سرد شدن آتش بر امر خداوندبر ایشان

16- کوه طور اندر تجلی حلق یافت                  تا که می نوشید و می را بر نتافت

تلمیح به داستان حضرت موسی (ع) و تجلی نور حق در کوه سینا بر ایشان و بیهوش شدن موسی (ع)

 

تضاد یا مطابقه

21- گوش آن کس نوشد اسرار جلال               کاو چو سوسن صد زبان افتاد و لال 

 

 

تضاد یا مطابقه

30- جمله عالم اکل و ماکول دان                      باقیان را مقبل و مقبول دان

 

 

لف

نشر مرتب

لف

نشر مرتب

31- این جهان و ساکنانش منتشر                        وان جهان و ساکنانش مستمر

 

لف

نشر مرتب

لف

نشر مرتب

32- این جهان و عاشقانش منقطع                         اهل آن عالم مخلد مجتمع

 

 

مراعات نظیر = تناسب

44- چون مزاج آدمی گلخوار شد                       زرد و بد رنگ و سقیم و خوار شد

 

 

مراعات نظیر = تناسب        و سیاقته الاعداد

51- کوها و بحر ها و دشت ها                             بوستان ها ، باغ ها ، کشتها

 

85- ور نه کی کدی به یک نفرین بد                  نوح شرق و غرب را غرقاب خود

تلمیح به داستان حضرت نوح (ع) و نفرین او بر مردمان خویش و غرق شدن آنها به امر خدا در آب

 

مراعات نظیر = تناسب

مراعات نظیر = تناسب

111- آب و روغن نیست مر روپوش را                راه حیلت نیست عقل و هوش را

 

161- آنکه یابد بوی حق را از یمن                     چون نیابد بوی باطن را زمن

تلمیح به داستان پیامبر (ص) دارد که بوی یارش اویس را که از یمن بود را استشمام کرد .

 

تضاد = مطابقه

162- هم بیاید لیک پوشاند زما                           بوی نیک و بد برآید بر سما

 

 

حسن تعلیل

حسن آمیزی

166- بوی کبر و بوی حرص و بوی آز               در سخن گفتن بیاید چون پیاز      

 

208- چون سگ کهفی که از مردار رست           بر سر خوان شهنشاهان نشست

تلمیح به داستان اصحاب کهف دارد . که سگ ایشان بر مرحله قرب و نزدیکی رسید

213- صبر کنبهر این نبود حرح                          صبر کن کالصبر  مفتاح الفرج

تلمیح به آیه قرآنی

 

مراعات نظیر = تناسب

255- آدمی چون کشتی است و باد بان                تا کی آرد باد را آن باد ران

 

345- نی چو عیسی سوی گردون بر شود             نی چو قارون در زمین اندر رود

تلمیح به داستان حضرت عیسی بن مریم (ع) و قارون پسر عموی حضرت موسی (ع)

397- پوستین یوسفان بشکافتند                           آنچه می کردند یک یک یافتند

تلمیح به داستان حضرت یوسف (ع)

406- احمدم درمانده در دست یهود                  صالحم افتاده در حبس ثمود

تلمیح به داستان پیامبر اکرم (ص) با یهودیان و اشاره به حضرت صالح (ع) با قوم ثمود

 

تضاد = مطابقه

421- این شنو که چندان یزدان زجر کرد         گفت اصحاب نبی را گرم و سرد

 

 

تمثیل

تمثیل

456- آب از بالا به پستی در رود                        آنگه از پستی به بالا بر رود

 

464- جمله اجزا در تحرک در سکون                ناطقان کا نا الیه راجعون

تلمیح به آیه قرآن

 

مراعات نظیر = تناسب

مراعات نظیر = تناسب

471- تا پری و دیو در شبیثه شود                       بلکه هاروتی به بابل در رود

 

هاروتی = تلمیح به داستان هاروت و رفتن ایشان به بابل

 

تضاد = مطابقه

483- بشنو غمهای رنجوران دل                         فاقه جان شریف از آب و گل

 

 

جوانی و شیب = تضاد و مطابقه

مراعات نظیر = تناسب

515- تیر ها پران کمان پنهان زغیب                  بر جوانی می رسد صد تیر شیب

572- گفت مجنون تو همه نقشی و تن                اندرآ و بنگرش از چشم من

573- کاین طلسم بسته مولی است این                پاسبان کوچه لیلی است این

تلمیح به داستان لیلی و مجنون

580- بعد از آن هر صورتی را بشکنی                  همچو حیدر باب خیبر برکنی

تلمیح به داستان حضرت علی (ع) و فتح در خیبر به دست ایشان دارد.

 

مراعات نظیر = تناسب

629- در کفش تیر و کمان از بهر گرگ             تا زند گر آید آن گرگ سترک

 

709- آهن از داوود مومی می شود                     موم در دستت چو آهن می بود

تلمیح به داستان حضرت داود(ع) موم شدن آهن به دست ایشان .

 

مراعات نظیر = تناسب

724- دید خود را سبز و سرخ و فور و زرد           خویشتن را بر شغالان عرضه کرد

 

742- بلعم باعور و ابلیس لعین                               زامتحان آخرین گشته مهین

تلمیح به داستان بلعم باعور فریفتن آن به وسیله شیطان دارد .

 

مراعات نظیر = تناسب

712 – آن شغالان آمدند آنجا به جمع                   همچو پروانه به گرداگرد شمع

 

 

مراعات نظیر = تناسب

835- جمله راه استخوان و موی و پی                    بس که تیغ قهر لاشی کردشی

 

983- گفت آن یعقوب با اولاد خویش                    جستن یوسف کنید از حد بیش

تلمیح به داستان حضرت یعقوب (ع) با فرزندش یوسف دارد .

 

1010- چون عصای موسی اینجا مار شد               عقل را از ساکنان اخبار شد

تلمیح به داستان حضرت موسی (ع) دارد .

1016- ماه با احمد اشارت بین شود                      بحر با موسی سخندانی شود

تلمیح به داستان شق القمر پیامبر (ص) و اشاره به زندگی حضرت موسی (ع) و رد شدن از دریا دارد .

 

مراعات نظیر = تناسب

1019- ما سمیعیم و بصیریم و خوشیم                    با شما نامحرمان ما خامشیم

 

 

تضاد = مطابقه

1101- دسته گل بستم و بردم به پیش                 هر گلی چون خار گشت و نوش نیش

 

 

تضاد = مطابقه

1222- ای بسا بیدار چشم خفته دل                      خود چه بیند دید اهل آب و گل         

 

 

لف

نشر مرتب

1262- آن یکی را کف به خرطوم افتاد               گفت همچون ناودان است این نهان

 

 

نشر مرتب

لف

1263- آن یکی را دست بر گوشش رسید             آن بر او چون باد بیزن شد پدید

 

 

نشر مرتب

لف

1264- آن یکی کف چو بر پایش بسود                 گفت شکل پیل دیدم چون عمود

 

 

لف

نشر مرتب

1265- آن یکی بر پشت او بنهاد دست             گفت خود این پیل چون تختی بُدست

 

1319- لم یلد لم یولد است او از قدم                      نی پدر دارد نه فرزند و نه عم

تلمیح به آیه قرآنی

 

نشر1    نشر2     مرتب

لف 1

لف2

1424- گر بخواهد مرگ هم شیرین شود              خار و نشتر نرگس و نسرین شود

 

1430- وانکه آمل باشد و گه آن و این                   نیست دلبر لااحب الا فلین

تلمیح به داستان حضرت ابراهیم (ع) و اشاره به آیه قرآنی

 

تضاد = مطاقبه

1495- چون مسبح کرده ای هر چیز را                 ذات بی تمییز با تمییز را

 

 

مراعات نظیر = تناسب

1690- دست ما و پای ما و مغز و پوست                 باد ای والی فدای حکم دوست

 

2043- زین تنازعها محمد در عجب                       در تعجب نیز مانده بولهب

تلمیح به داستان پیامبر اکرم (ص) با پسر عموی خویش ابولهب دارد .

 

تضاد = مطاقبه

2074- هم در آن ساعت ز ساعت رست جان          زانکه ساعت پیر گرداند جوان

 

 

مراعات نظیر = تناسب

2097- بس که بویش آسمان ها بر رود                    بر دماغ حور و رضوان بر شود

 

 

مراعات نظیر = تناسب

2100- فهم آب است و وجود تن سبو                      چون سبو بشکست ریزد آب از او

 

2115- گر چنان مدح از تو آمد هم خجل               لیک پذیرد خدا جهد المُقِل

تلمیح به آیه قرآنی دارد

 

مراعات نظیر = تناسب

2151-چشم و گوش و هوش و گوهر های عرش  خرج کردی چه خریدی تو زفرش؟

 

 

نشر1   نشر2  لف و نشر مرتب

لف1  لف2

2152- دست و پا دادمت چون بیل و کلند              من ببخشیدم زخود آن کی شدند

 

 

سیاقه الاعداد   و مراعت نظیر = تناسب

2180- هم شب و هم ابرو و هم موج عظیم               این سه تاریکی و از غرتاب سیم

 

 

سیاقه الاعداد

2187- از همه امید ببریده تمام                                 دوستان و خال و عم ، بابا ، مام

 

 

مراعت نظیر = تناسب

2210- خوش سلامتشان به ساحل باز بر                     ای رسیده دست تو در بحر و بر

 

 

مراعت نظیر = تناسب

2212- ای بداده رایگان صد چشم و گوش        بی زر شوت بخش کرده عقل و هوش

 

 

سیاقه الاعداد

2329- بیع و بخشش یا وصیت یا عطا                          یا زجنس این شود ملکی تو را

 

2343- چاه شد بر وی بدان بانگ جلیل                     گلشن و بزمی چو آتش بر خلیل

تلمیح به داستان حضرت یوسف (ع) و داستان حضرت ابراهیم (ع) دارد .

2344- همچنان که ذوق آن بانگ الست                   در دل هر موضی تا حشر هست

تلمیح به آیه قرآنی

 

مراعت نظیر = تناسب

2539- نی که هم تورات و انجیل و زبور                   شد قوای صدق قرآن ای شکور

 

 

مراعت نظیر = تناسب

مراعت نظیر = تناسب

2554- نفس را تسبیح و مصحف در یمن                     خنجر و شمشیر اندر آستین

 

 

مراعت نظیر = تناسب

2565- از صیادی بشنو آواز طیر                             مرغ ابله می کند آن سوی سیر

 

 

مراعت نظیر = تناسب

تضاد = مطابقه

2654- دادشان چندان ضیاع باغ و راغ                 از چپ و از راست بهر فراغ

 

 

مراعت نظیر = تناسب

2926- خود گرفتیم که شما سنگین شدید              قفل ها بر گوش و بردل برزدید

 

 

سیاقه الاعداد

2936- دائماً تّر و جوانیم و لطیف                           تازه و شیرین و خندان و ظریف

 

 

تضاد = مطابقه

2961- گر طبیبی گویدت غوره مخور                  که چنین رنج برآورد شور و شر

 

2982- کافران کارند در نعمت جفا                        باز در دوزخ نداشان ربنا     

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

 

مراعت نظیر = تناسب

3004- گربه باشد شحنه هر موش خو                     موش که بو تا ز شیران ترسد او

 

 

متناقض نما ، پارادوکس

3020- عشق نان بی نان غذای عاشق است            بند هستی نیست هر کاو صادق است

 

 

تضاد ، مطابقه

3043- یک خیال نیک باغ ان شده                         یک خیال زشت راه این زده

 

 

تضاد ، مطابقه

3045- پس که داند گلشنهای او                              پس که داند جای گلخنهای او

 

 

لف1          نشر1     لف2         نشر2    لف و نشر مرتب

3072- اصل ماهی آب و حیوان از گل است            حیله و تدبیر اینجا باطل است

 

 

تضاد = مطابقه

3089- تاجر ترسنده طبع شیشه جان                        در طلب نه سود دارد نه زیان

 

 

ایهام     1- هوا آسمان            2-  بالا رفتن

3151- آب از جوشش همی گردد هوا                    وآن هوا گردد ز سردی آبها

 

 

تضاد = مطابقه

3177- شد سپید آن زنگی و زاده حبش                  همچو بدر و روز روشن شد شبش

 

3222- نه تو لاتلقوا بایدیکم الی                              تهکله خواندی زپیغام خدا

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

 

تضاد = مطابقه

3487- مرغ خاکی مرغ آبی همتنند                         لیک ضد انند آب و روغنند

 

 

مراعات نظیر = تناسب

3501- ورنه قادر بود کز کن فیکون                         صد زمین و چرخ آوردی برون

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

3585- نوح وار ار صدقی زد د تو روح                    کویم و کشتی و کو طوفان نوح

تلمیح به داستان حضرت نوح (ع) دارد .

3667- ما رمیت اذ رمیت از نسبت است                نفی و اثبات است هر دو مثبت است

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

3704- صورتی که یوسف ار دیدی عیان                 دست از حیرت بریدی چون زنان    

تلمیح به داستان حضرت یوسف (ع) دارد .

 

تضاد = مطابقه

3739- کودکان خندان و دانایان تُُرُش                    غم جگر را باشد و شادی زشش

 

 

تضمین

3748- ترک جوشش شرح کردم نیم خام                 از حکیم غزنوی بشنو تمام

 

3903- وز ملک هم بایدم جستن زجو                        کل شی هالک الا وجهه

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

3905- پس عدم گردم عدم چون ار غنون               گویدم که انا الیه راجعون

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

 

مراعات نظیر = تناسب

3971 – آب و دانه در قفس گر یافته ست                آن ز باغ و عرصه ای در تافته ست  

 

4145- کلکم راع نبی چون راعی است                   خلق مانند رمه او ساعی است

تلمیح به آیه قرآنی دارد .

 

تضاد = مطابقه

4330- مرگ بینی باز کو از چپ و راست               می کشد همسایه را تا بانگ خاست

 

 

مراعات نظیر = تناسب

متناقض نما ، پارادوکس

4440- آدمی حیوان نباتی و جماد                          هر مرادی عاشق هر بی مراد

 

 

مراعات نظیر = تناسب

4498- گر تر مشک و عنبری را بشکنی                     عالمی از فوح ریحان پر کنی

 

 

مراعات نظیر = تناسب

4625- مرغ و ماهی در پناه عدل تست             کیست آن گمگشته کش فضلت نجست

 

 4640- تا نلرزد عمرش از ناله یتیم                            تا نگردد از ستم جانی سقیم

    تلمیح به آیه قرآنی دارد .

 

متناقض نما ، پارادوکس

تضاد = مطابقه

2661- هالک آید پیش و جهش هست و نیست   هستی اندر نیستی خود طرفه ای است  

 

4688- کم ز آب نطفه نبود کز خطاب                       یوسفان زایند رخ چون آفتاب  

تلمیح به داستان حضرت یوسف (ع) و زیبایی بی مانند او دارد .

4720- غیر هفتاد و دو ملت کیش او                          تخت شاهان تخته بندی پیش او

تلمیح به حدیث دارد .

 

متناقض نما ، پارادوکس

4761- چونکه با بی برگی غربت بساخت                  برگ بی برگی به سوی او بتاخت           

 

 

تضاد = مطابقه

متناقض نما ، پارادوکس

4763- ای بسا طوطی گویای خمش                         ای بسا شیرین روا و رو ترش

 

4788- بلعم باعور و ابلیس لعین                                 سود نامدشان عبادت ها و دین

تلمیح به داستان بلعم باعور فریفتن آن به وسیله شیطان دارد .

 

مراعات نظیر =  تناسب

8403- جست از بیم عسس شب او به باغ              یار خود را یافت چون شمع و چراغ

 

در پایان مقاله، از خداوند نهان سپاسگزارم که شکر این نعمت را به من ارزانی داد که کتاب گرانقدر مولانا را بخوانم و در عمق وجودم لبریز از شعف و شادمانی گردم که چنین بزرگانی در دامان کشورم پرورش یافته اند و چه ذهن خلاقی داشته اند که لفظ و معنا را در خدمت هم قرار داده اند . بافته ای از ابریشم جان و دل تنیده اند که تا ابد نام ایران و ایرانی زنده باقی بماند . و هم اکنون بر ماست که این میراث گرانقدر را آبیاری کنیم . و نهال تنومند آن را از گزند و داس دروگر نیستی حفظ کنیم و از این اندیشه و فکر ما نیز آیندگان ما سیراب بشوند . به امید چنین روزی

 

فهرست منابع و مأخذ

1- کریم زمانی ،  شرح جامع مثنوی معنوی ، دفتر سوم چاپ اول  ، چاپ ششم 1378   

تعداد 2100 نسخه انتشارات اطلاعات

2- رینولدنیکلسون  ،  مثنوی معنوی مولوی   ،  چاپ هشتم 1386  چاپ شمشاد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 فروردین 1399 ساعت: 21:54 منتشر شده است