سایت علمی و پژوهشی آسمان - مطالب ارسال شده توسط reyhaneh

راهنمای سایت

سایت اقدام پژوهی -  گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان

1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819  -  صارمی

2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2  و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی  (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .

3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل http://up.asemankafinet.ir/view/2488784/email.png  را بنویسید.

http://up.asemankafinet.ir/view/2518890/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%20%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%20%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86.jpghttp://up.asemankafinet.ir/view/2518891/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%20%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%20%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%20%D8%A8%D9%87%20%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA.jpg

لیست گزارش تخصصی   لیست اقدام پژوهی     لیست کلیه طرح درس ها

پشتیبانی سایت

در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا  پیام بدهید
آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet

مقاله چند بعدي

بازديد: 127

مقاله چند بعدي

حل مسايل مقدار اوليه- مرزي دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي مرتبه بالا غير خطي بوسيله شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخور.

چكيده

در اين مقاله روش جديد عمومي براي حل علمي مسايل مقدار اوليه- مرزي دستگاه معادلات جزئي بخصوص مراتب بالا و غيرخطي در يك ابرمكعب سيلندري ارائه مي شود. اين روش يك روش مش- فري بوده و جدايي بفرم بسته تحليلي توليد ميكند. تركيبي از مفاهيم شبكه هاي عصبي مصنوعي و ابزارهاي بهينه سازي چند بعدي در اين روش بكار ميرود. بوسيله مفاهيم تقريب توابع چندمتغير، وابسته به مباحث شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخوار و نيز بكمك هم محلي در نقاطي مشخص، حل مسئله مقدار اوليه- مرزي به مسئله بهينه سازي نامتغير يك تابع انرژي تبديل ميگردد. بعبارت دقيقتر يك جواب آزمون عصبي براي مسئله مقدار اوليه- مرزي متشكل از مجموع دو قسمت در نظر ميگريم: قسمت اول در شرايط اوليه- مرزي (زماني- فضايي) صدق ميكند، درحاليكه قسمت دوم شامل متغيرهاي لازم براي مينيمم سازي تابع خطاي مسئله ميباشد و بكمك يك شبكه عصبي سه لايه و پيشخور شبيه سازي گشته و براي صدق در دستگاه معادلات ديفرانسيل مسئله آموزش ميبيند. اين روش را ميتوان بعنوان تعميمي مناسب از روشهاي معيني در نظر گرفت. كاربرد اين روش جديد صرفنظر از نوع شرايط اوليه- مرزي در دامنه اي از يك معادله ديفرانسيل معمولي تا دستگاهي از معادلات ديفرانسيل جزئي متغير است.

كلمات كليدي:

دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي وابسته بزمان- مسايل مقدار اوليه- مرزي- شبكه هاي مصنوعي پيشخور- يادگيري نظارت بهينه سازي نامقيد چندبعدي.


1.مقدمه:

در علوم مهندسي اغلب سيستمهاي دنياي واقعي كه با معادلات ديفرانسيل توصيف شده اند، شامل چندين شرط اوليه يا مرزي وابسته به شرايط فيزيكي مسئله نيز ميباشند. مهمترين شاخص در مورد هر مسئله مقدار اوليه- مرزي براي يك دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي عبارتست از خوش‌خيمي آن يعني وجود و يكتايي جواب مسئله بسته بنوع معادلات و نيز نوع شرايط اوليه- مرزي قابل بحث است. مانند ساير مسايل روشهاي زيادي هر چند مشكل، براي حل غيرتحليلي چنين مسايلي وجود دارد از قبيل روشهاي جداسازي متغيرها، تبديلات انتگرالي، تغيير مختصات، تغيير متغيير وابسته، معادلات انتگرال و . . . ارزش اين روشها زماني مشخص تر ميشود كه براي مسايلي بكار بروند كه جواب تحليلي نداشته يا جواب تحليلي‌شان مستقيما قابل محاسبه نباشد. اين ارزش در صورت توانايي بكارگيري روش براي دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي (وابسته بزمان) از مراتب بالا و غيرخطي، دوچندان ميشود.

در رياضيات كاربردي عبارتند از همگرايي، پايدار علمي، سازگاري و خوشحالي عددي آنها. سه دسته مجزا براي اين روشهاي حل غيرتحليلي ميتوان در نظر گرفت: روشهاي تغييراتي، روشهاي بسطي و روشهاي علمي. در روشهاي تغييراتي معادلات ديفرانسيل مسئله را بهمراه شرايط اوليه- مرزي آن بيك مسئله مينيمم سازي تابعكي مناسب در يك فضاي تابعي تبديل كرده و با حل اين مسئله بهينه سازي جواب مسئله اصلي را بدست مياوريم. مهمترين مشكل چنين روشهايي تعريف مناسب تابعكهاي مورد نياز ميباشد.

در روشهاي بسطي (طيفي و شبه طيفي) مانند روشهاي هم محلي و گالركين يا روشهاي سري فوريه، سري وزنوله متناهي جواب تقريبي مسئله را بكمك يك دسته از توابع پايه اي (چندجمله ايهاي متعامد) در نظر گرفته و با تحويل مسئله اصلي بيك دستگاه معادلات (خطي) ضرايب مجهول سري مذكور را بدست مياوريم مهمترين مشكلات اين روشها نحوه انتخاب توابع پايه اي و چگونگي محاسبه ضرايب مجهول، ميباشد.

تا اينجا روشهاي مزبور همگي بدون مش ميباشند. در مقابل، روشهاي علمي طبق معمول بر پايه گستر سازي دامنه تعريف مسئله به تعداي المان، محلي بوسيله يك مجموعه از پيش تعيين شده و متناهي از نقاط گرهي بنام مش، استوار هستند و جواب را در اين مجموعه متناهي از نقاط بدست ميدهند.

مهمترين مشكلات چنين روشهايي عبارتست از اسلوب المان، خواص حل كنندة اصلي و محاسبات مربوط به توليد مش. از ميان روشهاي علمي براي حل مسايل مقدار اوليه- مرزي معادلات ديفرانسيل جزئي، مشهورترينشان روشهاي تفاضلات، المان محدود، حجم محدود و المان مرزي ميباشند.

اكثر كارهاي پيشين در حل مسايل مقدار اوليه امرزي معادلات ديفرانسيل جزئي در يك دامنة ابر مكعبي بكمك شبكه هاي عصبي پيشخور، به اصل جايگذاري تقريب تابع جواب كه بوسيلة خواص تقريب زنندگي شبكه هاي عصبي مصنوعي بدست آورده است، در معادلات (و شرايط اوليه امرزي) مسئله، استوار ميباشند.

از اولين موارد چنين كاربردي را ميتوان در يافت. كه در اولي معادله خطي پواسون با نرم خطاي چهار رقم اعشار و نيز معادله گرماي غيرخطي، حل شده است و دومي نيز شامل حل عددي دو مسئله مرتبه دو بيضوي تا شش رقم اعشار دقت ميباشد.

در سال 1998 لاگاريس و ديگران در با تعميم و تدقيق اصل مذكور در با روش بدون مش به حل مسايل غير خطي مرتبه دو با شرايط مرزي مخلوط (ديريكله و نويمان) تا دقت حدود هفت رقم اعشار در رژيمي علمي مبادرت ورزيده اند.

حاوي كاربردي از شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخور براي حل علمي نوع خاص از معادلات ديفرانسيل جزئي مرتبه اول است. معادله هاميلتون- ژاكوبس- بلمن كه مرتبه اول و غير خطيست در و با كمك يك شبكه عصبي مصنوعي سه لايه حل گرديده است و در نيز مسئله مرتبه دو يك بعدي (وابسته به زمان) جريان غيرثابت آبهاي زيرزميني، بكمك شبكه هاي عصبي و الگوريتمهاي ژنتيك حل شده است. در شاهد حل علمي شبكه گرماي كنترل شده با سه رقم اعشار دقت، بكمك شبكه هاي عصبي سه لايه و پيشخور هستيم.

در سال 2003 حسن علي و ديگران در بر مبناي كار مسئله معادله دوبعدي مربع را تا شش رقم اعشار و مسئله معادله نوسان طولي ميله اي با دو سه ثابت را تا پنج رقم اعشار دقت در يك رژيم عصبي حل كرده اند. و اخيراً در به حل علمي معادلات يك بعدي كوراموتو- سرواشينسكي (وابسته به زمان) و معادلات دو بعدي ناويه- استوكس، بوسيله شبكه هاي عصبي مصنوعي پرداخته شده است. و سرانجام، سابقاً با كاربرد روش جديد خود براي حل مسايل مقدار اوليه و مرزي دستگاه معادلات ديفرانسيل معمولي مراتب بالا و غيرخطي، به حل مسايل نمونه (تا مرتبه چهار) با دقت پنج رقم اعشار پرداخته ايم.

در اين مقاله، روش جديدي و كالا براي حل مسايل مقدار اوليه- مرزي دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي وابسته بزمان در كاملترين حالت و در دامنه اي ابرمكعبي سيلندري ارائه ميدهيم. روش ما در واقع تعميمي قوي و كارا از روشهاي طيفي مي باشد، بدين معنا كه جواب آزمون عصبي، شامل ضرايب كنترل كننده دقت در مخرج كسرهايي بعنوان توابع شبه پايدار ميباشد. ما با استفاده از روشهاي تقريب توابع بكمك شبكه هاي عصبي مصنوعي، نياز به گسسته سازي دامنه را برطرف ميكنيم، يعني روش ما مش- فري بوده و تنها از مجموعه نقاط دلخواهي براي هم محلي و آموزش شبكه عصبي استفاده ميكند. بعبارت ديگر، چنانچه خواهيم ديد، مسئله را از زاويه ديگري ميبينيم و در رژيم عصبي براي حل يك مسئله مقدار اوليه- مرزي دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي، شبكه عصبي چند لايه و پيشخور را بعنوان المان تقريب پايه اي (سرير متناهي از تركيب خطي توابع شبه پايه اي) در نظر گرفته و با توجه به خواص تقريب زدن توابع چند متغير، در اين نوع شبكه ها، جواب تقريبي (آزمون) مسئله را بصورت مجموع دو قسمت مينويسيم: قسمت اول، جواب آزمون را مجبور مي كند كه در شرايط مسئله صدق نمايد و قسمت دوم را كه شامل يك شبكه عصبي چند لايه و پيشخوار است، بكمك روشهاي بهينه سازي نامتغير چند متغيره براي صدق در دستگاه معادلات ديفرانسيل مسئله آموزش ميدهيم تا مقادير بهينه پارامترهاي شبكه براي مينيمم سازي يك تابع خطاي مناسب بدست آيد. اين مقادير بهينه پارامترهاي شبكه براي مينيمم سازي يك تابع خطاي مناسب بدست آيد. اين مقادير همان ضرايب تعيين كننده جواب تقريبي مسئله بصورت سري متناهي ‌اي از توابع شبه پايداري، ميباشند. از مهمترين مزاياي اين روش جديد عبارتست از: امكان كاربرد عالي روش براي حل دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي وابسته بزمان، عموميت اين روش در حل مسايل مراتب بالا و غيرخطي، تعيين جواب تقريبي مسايل بصورت فرم بسته تحليلي (همه جا از هر مرتبه مشتقپذير) كه براحتي قابل بكارگيري در كاربردهاي ديگر ميباشد، سروكار داشتن با تعداد پارمترهاي متنوع در مقايسه با ساير روشها، قابليت كاربرد روش براي  حل مسايل مقدار اوليه و مرزي معادلات ديفرانسيل معمولي، فراغت روش از هرگونهه محدوديتهاي رايج در روشهاي مرسوم مانند دستگاههاي خطي بدست آمده در روشهاي بسطي و يا لزوم برقراري رابطه اي خاص ميان طول گام در ابعاد مختلف، در روش تفاضلات متناهي و . . . )، قابليت پردازش موازي موجود در روشهاي شبكه هاي عصبي مصنوعي و امكان پياده سازي سخت افزاري روش در قالب تراشه هاي عصبي كه در مورد آخر نشاندهنده پياده سازي سلولهاي عصبي بمنظور حل علمي معادلات ديفرانسيل جزئي و نيز بيانگر نوعي پياده سازي پرس مبناي روشهاي موجود در بر روي يك دستگاه پنتيوم 3، 733 مگاهرتز براي حل علمي معادله پواسون ميباشد.

باقيمانده اين مقاله بصورت زير سازماندهي شده است: در بخش 2 مباني مختصري از معماري شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخور براي آشنايي بيشتر و بكارگيري در بخشهاي بعدي، ارائه ميگردد. در بخش 3 روش جديد پيشنهادي بطور كلي معرفي شده و ساير مباحث مرتبط با آن توصيف مي شود. بخش 4 شامل فرمولبندي دقيقتري از روش است، همچنين فرمولهاي لازم براي بخشهاي بعدي در اين بخش بدست ميايند. بخش 5 كاربردهايي از روش پيشنهادي براي برخي مسائل نمونه و نحوه بدست آوردن جواب آزمون و تابع خطا براي آنها را شامل ميشود. مثالهاي علمي بخش 6 با استفاده از مطالب بخش قبل ارائه ميگردند. مقادير خطاي جوابهاي تقريب بدست آمده براي اين مثالها نسبت به جوابهاي دقيق بصورت گرافيكي در نمودارهايي نشان داده خواهد شد. نهايتاً بخش 7 شامل نتايج و جهتگيريهايي براي تحقيق بيشتر بوده و مقاله را به پايان ميرساند.

2.مباني شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخور:

بحثهاي اوليه در مورد شبكه هاي عصبي مصنوعي در دهه 40 با معرفي شبكه هاي عصبي پيشخور آغاز شد. شبكه هاي عصبي مصنوعي تا حدودي از مغز و سيستم عصبي اسنان الگو برداري شده اند و نوعي از روشهاي مدل فري براي پردازش داده، با مقدار حقيقي ميباشند كه قادرند برپايه سوابق اطلاعاتي درست از مسئله، جوابهاي قابل قبولي ارائه دهند.

مهمترين كاربردهاي انواع مختلف شبكه هاي عصبي عبارتند از: تشخيص گفتار، پردازش تصوير، سيستم كنترل، هوش مصنوعي، تشخيص چهره، جريان سيالات، سريهاي زماني، سيستمهاي ديناميكي و . . . .

مراجع متفاوتي شامل منابع نرم افزاري متنوع در مورد تئوري، رياضيات، مدلسازي، الگوريتم، طراحي، معماري و كاربردهاي شبكه هاي عصبي مصنوعي وجود دارد كه براي مطالعه بيشتر ميتوان بدانها مراجعه نمود.

شبكه هاي عصبي از واحدي محاسباتي بنام عصب تشكيل شده اند. هر عصب تعداي ورودي غددي دارد. درون عصب هر ورودي در ضريب عصبي متناظرش كه بنانگر ارزش آنست ضرب شده و مجموع همه اين مضارب با مقداري بنام اريب جمع ميشود. نهايتاً تابع تحريك روي اين مجموع اثر گذاشته و خروجي حقيقي عصب را بطور پيشخور تعيين ميكند.

معمولا در اكثر كاربردها حداقل شرايط براي شكل تابع تحريك در كليترين حالت عبارتست از اس- شكل (زيگموئيد) تعميم يافته بودن، يعني يكنو (غير تروپي) بودن تابع و اينكه حد تابع تحريك در مثبت و منفي بينهايت متنهاي باشد. دو نوع مناسب از چنين توابعي، تانژانست هيپربوليك و اوژستيك با ضابطه ميباشد كه ما در استفاده از مورد دوم قرار ميدهيم.

در چنين سازماني براي عصب منظور از يادگيري عبارتست از تعيين مقادير عددي بهينة ضرايب عصبي، بنحويكه با معلوم بودن وروديها، خروجي عصب قابل محاسبه باشد. اولين روش يادگيري براي مدل عصبي مذكور به قانون يادگيري عصب معروفست. كه چون براساس مينيمم سازي ميزان اختلاف بين مقادير محاسبه شده و مطلوب خروجي عصب كار ميكند، يادگيري با سرپرست ناميده ميشود. قدرت اصلي شبكه هاي عصبي، نشأت ميگيرد. ساده ترين توپولوژي شبكه هاي عصبي بصورت گروهي از عصبهاست كه در يك لايه سامان داده شده و يك يا چند ورودي مشترك دارند و شبكه تك لايه يا پرسپترون ناميده ميشوند. (ممكن است خروجي يك عصب وردي عصب يا عصبهاي ديگر بوده و شبكه بازگشتي باشد.)

معماري شبكه هاي عصبي چند لايه از چند شبكه تك لايه بصورت آبشاري بدنبال هم قرار گرفته اند و عصبهاي لايه هاي متوالي حداقل يك ورودي (خروجي) مشترك دارند، تشكيل ميشود. در شبكه هاي عصبي چند لايه و پيشخور كه در اين مقاله در نظر گرفته ميشوند، بازگشتي وجود نداشته و خروجيهاي عصبهاي هر لايه وروديهاي عصبهاي لايه بعدي را تشكي ميدهند. چنين شبكه اي از عصبها پرسپرترون چند لايه ناميده ميشود. در معماري پرسپترونهاي چند لايه، عصبهايي كه به وروديها متصلند لايه ورودي، عصبهايي كه به خروجيها متصلند لايه خروجي و ساير عصبها لايه هاي مياني (پنهان) را تشكيل ميدهند. بدين ترتيب چنين شبكه اي ميتواند يك نكاشت غيرخطي از وروديها به خروجيها برقرار كند. بعبارت ديگر شبكه‌هاي عصبي پيشخور بصورت يك جعبه سياه توانايي برقراري ارتباطي نامعين بين وروديها و خروجيهاي يك سيستم را دارا ميباشند و ايم امر مناسبست براي تحليل سيستمهايي كه با مسايل مقدار اوليه- مرزي توصيف شده اند كه جواب تحليلي نداشته يا جواب تحليلي شان بسادگي قابل محاسبه نيست.

مهمترين كاربرد پرسپترونهاي چند لايه كه باعث تحولي عظيم در تاريچه شبكه هاي عصبي مصنوعي شد، عبارتست از قابليت تقريب زدن توابع چند متغيره حقيقي آنهم بصورت سراسري و بفرم بسته تحليلي بعبارت ديگر چنين شبكه هايي شرط وجود تعداد كافي از عصبها، لايه ها و تعادلات بين اعصاب و وجود تابع تحريك زيگموئيد (تعميم يافته) در لايه هاي مياني، تقريب زننده هاي جهاني اند. يعني مي توانند براي تقريب زدن هر تابع اندازه پذير بوري تعريف شده روي يك ابرمكعب (هرقدر كه پيچيده باشد) با هر دقتي آموزش داده شوند. البته بايد توجه داشت كه طبق غيرخطي بودن حداقل شرط براي توابع تحريك لايه هاي مياني ميباشد.

همچنين بطوركلي تعداد لايه هاي مياني در معماري پرسپترون لازم نموده و تنها يك لايه پنهان كافيست و دقت تقريب وابسته به تعداد اعصاب در لايه مياني شبكه ميباشد، نه تعداد لايه هاي پنهان، البته بايد دانست كه بكارگيري تعداد لايه هاي مياني بيشتر ميتواند منجر به استفاده از تعداد كمتري عصب در كل شبكه شود. در مورد تعداد اعصاب در كل شبكه نيز قضيه وجودي كولموگروف وجود دارد كه نتيجه ميدهد ميتوان مقادير هر تابع پيوسته متغيير، تعريف شده يك ابرمكعب تنها توسط حاصلجمع هاي خطي و توابع غيرخطي پيوسته و اكيداً صعودي يك متغيره، محاسبه نمود. براساس اين قضيه يك پرسپترون سه لايه شامل عصب با استفاده از توابع غيرخطي پيوسته و اكيداً صعودي ميتواند هر تابع پيوسته متغيره را محاسبه نمايد. بايد توجه داشت. كه اين قضيه در مورد ضابطه توابع يك متغيرة مورد نياز مسكوتت. در مورد كران خطاي تحميلي كه با فيكس كردن ضابطه توابع تحريك، عارض ميشود نيز قضيه ساختاري ساي بنكو وجود دارد كه براساس آن ميتوان دقت تقريب تابع بوسيله شبكه عصبي را كنترل نمود. از لحاظ تاريخي قضيه صعودي انطباق كولموگروف بيان ميدارد كه به ازاي هر تابع پيوسته، توابع و ثوابت وجود دارند بقسميكه.

البته بايد توجه داشت كه ساختن توابع يك متغيره فوق ممكنست پيچيده و حتي غيرممكن باشد. اما قضيه ساختاري تقريب ساي بنكو مشخص ميسازد كه به ازاي هر تابع پيوسته و تابع تحريك فقط كرانوله و داده شده، عدد طبيعي و ثوابت حقيقي و و وجود دارند بقسميكه روي

در همين راستا بايد گفت كه شبكه هاي عصبي مصنوعي پيشخور در تقريب زدن تابعكها و عملگرها نيز بكار رفته اند، بنحويكه در حالت حدي با نامتناهي شدن تعداد اعصاب در شبكه تقريب نيز دقيق ميشود.

تنها نكته اي كه در مورد شبكه هاي عصبي پيشخور باقي ميماند عبارتست از مسئله يادگيري اين شبكه ها. در بعضي حالات كلي فرآيند يادگيري پرسپترونهاي چند لايه يك مسئله بد حالت و زمانگير ميباشد كه البته براي اجتناب از اين مشكل، در هر مورد بايستي برخورد خاص آن مورد انجام شود.

بعنوان مثال افزايش اطلاعات ورودي شبكه و استفاده مناسب از روشهاي مينيمم سازي خطا غالباً ميتواند كارساز باشد.

3.توصيف كلي مسئله و روش:

براي توصيف روش جديد، مسئله مقدار اوليه- مرزي دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي وابسته بزمان زير را در نظر ميگيريم.

كه در آن توابع برداري چند متغيره بترتيب نشاندهندة دستگاه معادلات ديفرانسيل جزئي وابسته بزمان و شرايط اوليه و مرزي مسئله از مراتب دلخواه (در حالت كلي غيرخطي)، تا متغيير مستقل زمان، متغيير مستقل فضا، متغيير چند انديسه، عملكرد برداري ديفرانسيل جزئي مختلط مرتبه تابع برداري حقيقي متغيير و تحليلي روي دامنه ابر مكعبي سيلندري جوابيست كه مي بايست محاسبه شود. البته بايد دقت كرد كه در فوق مرتبه، نوع و ابعاد دستگاه معادلات مسئله و نيز مرتبه، نوع و تعداد شرايط اوليه و مرزي آن هيچگونه محدوديتي ندارد و خوش خيمي مسئله از لحاظ تحليلي در حالات مختلف قابل بحث و بررسي است[1] .

 

طبق مطلب بخش قبل دريك درايم عصبي جواب آزمون (تقريبي) عصبي شامل شبكه عصبي پيشخور و سه لايه شبكه عصبي و سه لايه داراي پارامترهاي قابل تنظيم ضرايب عصبي و اريبها در ساختار پرسپترون چند لايه براي جواب وجود دارد، بنحويكه با قضاوت مناسب درمورد مقادير پارامترهاي تنظيم، به اندازه كافي بجواب نزديك مي شود. ميزان اين نزديكي را مي توان به وسيله يك فرم مناسب مثلاً  توصيف نمود. بنابراين مسئله اصلي (1) به دسته مسايل مينيمم سازي نا مقيد و پيوسته باقيمانده ها زير تبديل خواهد شد. 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 11:50 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد پيشگيري كننده هاي تزريقي

بازديد: 197

چكيده

روشهاي تزريقي يكي از روشهاي پيشگيري از حاملگي است كه موقت وطولاني اثر است و بطور منظم بصورت عضلاني تزريق مي گردد كه اثربخشي آن حدود 100 درصد است كه DMPA و NET-EN و ليونل از پرمصرف ترين روشها هستند.

كه اين روشها با جلوگيري از تخمك گذاري و نامساعد كردن مخاط رحم عمل مي كنند و بهترين زمان تزريق آن 5 روز اول قاعدگي است. از عوارض آن تغييرات قاعدگي، افزايش وزن، سردرد، افسردگي و ديگر موارد را مي‌توان  نام برد و بطور كلي افرادي كه خونريزي واژينال بدون علت مشخص دارند و يا براي سرطان سينه و سرويكس و رحم دارو دريافت مي كنند و يا سابقه آن را دارند نبايد از اين روشها استفاده كنند اين روشها از STI (بيماري منتقله از راه جنسي) جلوگيري نمي كنند.

حاملگي بطور معمول بين 18-12 ماه بعد از قطع DMPA اتفاق خواهد افتاد.

 


مقدمه :

در حدود 37 سال از كشف داروهاي ضدبارداري تزريقي مي گذرد و امروز حدود 150 كشور جهان به ميزان قابل توجهي از اين داروها استفاده مي كنن.(16)

حدود 5/1 ميليون نفر در چين و آمريكاي لاتين تزريق ماهانه هورمون را به عنوان روش پيشگيري از حاملگي انتخاب نموده اند (17)

داروهاي تزريقي كه بيشتر در جهان مورد استفاده اند شامل موارد زير است:

                 · DMPA

                 · ليونل

                 ·NET-EN

DMPA با نام تجاري دپو- پروورا Noristerateپيشتاز همه اين روشهاي طولاني اثر تزريقي مي باشد. (17)

DMPA در بيش از 90 كشور و NET-EN در بيش از 40 كشور دنيا به عنوان روشهاي پيشگيري از حاملگي تائيد شده اند.(17)

علاوه بر اين روش هاي تركيبي و كوتاه اثر ديگري نيز وجود دارد كه به طور خلاصه از آنها سخن به ميان خواهد رفت.

 


CICS « تزريقي هاي تركيبي»

نام وسايل پيشگيري از بارداري تركيبي  تزريقي يا CICS به يك گروه جلوگيري از بارداري هورموني كمكي اطلاق مي گردد كه به وسيله تزريق در عضله داده مي‌شود. اصطلاح تركيبي نشان مي دهد كه اين مواد قابل تزريق شامل پروژسترون و استروژن با هم است.

 

نام تجاري

استروژن طبيعي

پروژستين

Cyclofen

Estradiol Cypionat

(5 mg)

DMPA

(25mg)

Mesigyna

Estradiol Valerate

(5mg)

Norethistrone enantate

NET-EN (50mg)

Deladroxate

Estradiol enantate

(10mg)

Dihydroxy-Progesterone

Acetophenid (150mg)

 

دو مورد اول توليدات جديدي است كه درسرتاسر جهان استفاده مي گردد اما مورد سوم بيشتر در برخي كشورهاي آمريكاي لاتين مورد استفاده قرار مي‌گيرد . (11)

علاوه بر اين به اين تركيبات، تزريقي هاي كوتاه اثر نيز مي گويند كه مقادير تركيبي و ميزان و زمان تزريق آنها را در جدول زير مي تواند ديد.

 

 

ليونل (Cyclofen)

يا سيلكوپروورا

DMPA (25mg)

25 ميلي گرم استراديول سيپيونات

تزريق ماهانه 5/0 ميلي ليتر عضلاني

Norethin drone

Enathate

(Mesigyna ) 50mg

5 ميلي گرم استراديول والرات

تزريق ماهانه 200 ميلي گرم عضلاني

دي هيدروكسي پروژسترون استوفنايد و استراديول انانيت

Periutal

150 ميلي گرم دي هيدروكسي پروژسترون استوفنايد

و 10 ميلي گرم استراديول انانيت

 

مهلت تزريق CICS رسماً 3 روز است و اگر متقاضي بعد از اين مدت آمد 33-27 روز بعد از تزريق قبلي او را آگاه كنيد كه تاخيرات در تزريق ريسك حاملگي را افزايش مي دهد.(11)


روش هاي تزريقي طولاني اثر:

مهمترين آمپولهاي موجود MPA طولاني اثر Depo-provera است. در اين ميان نامهاي ديگر آمپولهاي تزريفي شامل موارد زير است. (17)

1) دپوپروورا (Depo-provera)                                   2) نوريسترات (Nori Sterat)

3) دپو (Depo)                                                                   4) نت ان NET-EN

5) نوريژست (Norigest)                                             6) شوت The Shot

 

دپو پروورا (DMPA):

كه با عنوان را ولرا (Depo- Ravolera TM) نيز شناخته مي‌شود. يك وسيله پيشگيري از بارداري طولاني مدت است. (12) كه حاوي مدروكسي پروژسترون استات (DMPA) كه مشابه پروژسترون طبيعي كه به وسيله تخمدان در طي نيمه دوم سيكل قاعدگي توليد مي گردد، مي باشد( 9)

محل و زمان تزريق:

          محل تزريق در سرين يا قسمت بالاي عضله بازو به صورت تزريق هاي منظم هر 13-12 هفته اي مي باشد (19)

 

مقدار تزريق:

          مقدار طبيعي تزريق به ميزان 150 ميلي گرم مي باشد. (3)

 

مكانيسم عمل:

1)     پيشگيري از تخمك گذاري (14)

2) كلفت و غليظ كردن موكوس مدخل رحم (سرويكس ) به اندازه اي كه اسپرم نتواند تخمك را بارور كند .(12)‌

3)   تغيير دادن آستر رحم به گونه اي كه هيچ تخم بارور شده اي نتواند لانه گزيني و رشد نمايد. (12)

 

ميزان اثربخشي

          در مورد DMPA تقريباً 100 درصد است. (1)

 

شروع تزريق:

          در حدود 3 روز ابتدايي پريود براي ايجاد اثر كنتراسپيتوفوري مي باشد و در صورتي كه DMPA در زمان ديگري از سيكل تزريق گردد بهتر است براي 7 روز از اشكال ديگر پيشگيري از بارداري استفاده شود (12)

 

زمان شروع DMPA در قاعدگي :

          اولين تزريق در يكي از 5 روز اول قاعدگي است و تا يك هفته نيز از يك روش كمكي مثل كاندوم استفاده مي‌شود. (15)

 

مادران غير شيرده :

          1- پس از زايمان : اولين تزريق DMPA بلافاصله پس از زايمان و تا 3 هفته پس از آن امكان پذير بوده و نيازي به برگشت قاعدگي نيست.

2- پس از سقط : استفاده از آن تا 5 روز بعد از سقط 3 ماهه اول يا دوم امكان پذير است تزريق DMPA پس از اين فاصله زماني (5 روز) منوط به دريافت پاسخ منفي تست بارداري B-HCG از آزمايشگاه و رعايت ساير شرايط خواهد بود.

 

مادران شيرده

1-  درصورت قاعده شدن : مشابه مورد اول مي باشد.

2- در صورت قاعده نشدن و تغذيه انحصاري شيرخوار با شير مادر مصرف DMPA بايد 6 هفته بعد از زايمان شروع شود.

3- به دنبال قطع يك روش: اگر فرد در 5 روز اول قاعدگي مراجعه كند مي‌توان  بلافاصله آنرا شروع كرد، در غير اينصورت تا فرا رسيدن دوره قاعدگي بعدي براي تزريق ، از كاندوم استفاده شود.(15)

 

مزايا

1- با آميزش جنسي مداخله نمي كند.

2- مي تواند آ‎ندومتريت را كاهش دهد (با كلفت كردن آستر رحم )

3- به كاهش شيوع سرطان رحم كمك مي كند.

4- ريسك برفك و بيماري التهابي لگن (PID) را كاهش مي دهد ( يك عفونت كه مي تواند منجر به عقيمي شود)

5- مي تواند توسط زناني كه قادر به استفاده از وسايل پيشگيري از بارداري حاوي استروژن نمي باشند، استفاده شود (12)‌

6- براي زناني كه خوردن قرص را فراموش مي كنند مفيد است (2)

7- كاهش عفونت قارچي كانديدا

8- كاهش 50 درصد عفونت دستگاه تناسلي و لگن PID

9- بدليل ايجاد آمنوره و خونريزي كم قاعدگي هماتوكريت (HCT) افزايش مي يابد. (17)

 

اثرات جانبي

1- تغييرات قاعدگي : اين عارضه مهمترين عارضه جانبي تجربه شده است مقدار خونريزي مي تواند از يك لكه بيني غيرقابل پيش بيني يا نامنظم و يك خونريزي سبك تا بدون خونريزي يابد. با افزايش تداوم استفاده مقدار و مدت خونريزي معمولاً هر بار كاهش مي يابد.

در مطالعات باليني 55% زنان خونريزي قاعدگي را يك سال بعد از مصرف گزارش نكرده اند، گاهي يك زن خونريزي روزانه يا خونريزي كه مي تواند سنگين تر از يك پريود معمولي باشد را تجربه مي كنند اين عارضه مرتبط با تأثير  DMPA روي تخمدانها و جدار رحم است.(9)

2- افسردگي : DMPA ممكن است سبب بي حوصلگي و احساس افسردگي شود اين مي تواند در زناني كه در گذشته افسرده بودند بدتر باشد.

3- وزن گرفتن :  اسفتاده كنندگان از DMPA ممكن است يك افزايش اشتها را تحريك كند ميانگين اضافه وزن تقريباً 5 پوند در اولين سال و 8 پوند بعد از 2 سال استفاده است. يك رژيم بهداشتي و تمرينات ورزشي منظم به كاهش وزن كمك خواهد كرد. (9)

4- تراكم استخوان و پوكي استخوان DMPA: زناني كه از DMPA استفاده مي كنند ممكن است تراكم مواد معدني مهم استخوان رابا تداوم در استفاده از دست بدهند.

نتايح مطالعه همگروهي بر 59 زن چيني اين تحقيق را به اين قسمت نتيجه گيري مي كشاند كه DMPA براي مدت طولاني بدون ترس از پوكي استخوان كه منجر به استئوپورز زود رس مي‌شود مي تواند استفاده شود.

دكتر اولاومريك نتيجه گرفته كه در طول دوره تأثيرات وسايل پيشگيري از حاملگي هورموني بر توده استخوان وابسته به سن و دوره زندگي است و تغييرات ناشي از آن وسايل پيشگيري از بارداري هورموني كوچك و ناپايدار است.

در يك مطالعه ديگر گروه DMPA تغيير كمي در تراكم استخوان در طول 3 سال مطالعه در مقايسه با گروه كنترل نشان داده مولفان نتيجه گرفتند كه زناني كه DMPA استفاده كرده اند در يائسگي با شدت كمتري از پوكي استخوان (در ناحيه كمري وسراستخوان ران) داشته اند.(10)

5- DMPA و سيگار : DMPA و سيگار مي تواند سطح كلسيم ذخيره شده در استخوان را كاهش دهد. بنابراين بسيار مهم است كه رژيم غذايي زن شامل كلسيم كافي دريافتي باشد ( 1500-1200 mg) يا از مكمل استفاده نمايد (9)

6- ساير عوارض شامل : سردرد، كاهش ميل جنسي، نرمي سينه، آكنه، كرامپ شكمي يا لگني (9) لكه يا تورم صورت و دستها وقسمت هاي تحتاني و يا پاها، سرفه،بلعيدن مشكل ، گيجي ، تندي ضربان قلب ، كهير، خارش، از دست دادن اشتها، تهوع، پف كردگي يا تورم پلك ها يا دور چشم و صورت و لب و زبان ، افزايش سريع وزن ، تنفس كوتاه ، فشار در سينه، خستگي  و خواب آلودگي غيرعادي، استفراغ خوني، خس خس ، چشم و پوست زرد، خشكي واژينال. (13)

موارد منع مصرف:

-        زن فكر مي كند كه حامله شود.

-        خونريزي واژينال بدون علت مشخص و بررسي پزشكي

-        به طور فعال درمان دريافت مي كند براي سرطان سينه، سرويكس واژن يا رحم ( يا سابقه اين موارد )

-        يك حساسيت شناخته شده به DMPA يا هر يك از ديگر تركيبات آن (9)

 

بازگشت باروري:

60% زنان در طي 12 ماه بعد از قطع دارو باردار شده اند، 90 درصد در طي 2 سال باردار شده اند.

اين تأثيرات روي تخمدان ها و رحم بازگشت پذيرند و سيكل هاي منظم قاعدگي 10-3 ماه بعد از آخرين تزريق بر مي گردند. حاملگي به طور معمول بين 18-12 ماه بعد از قطعDMPA اتفاق خواهد افتاد. (9)‌

 

علايم OVER DOSE:

تهوع، قاعدگي، خونريزي از واژن ، استفراغ

اين اثرات جانبي ممكن است در طول درمان با تعديل بدنتان با دارو گم شوند اما از علائم ديگر مي‌توان  به موارد زير اشاره كرد:

درد شكم، بزرگ شدن شكم، غايب شدن يا از دست رفتن دوره هاي قاعدگي ، آكنه ، راش هاي آلرژيكي ، برشته شدن، كاهش ميل جنسي، افسردگي، ريزش مو، نازك شدن مو، سردرد، افزايش مقدار خونريزي قاعدگي، يا خونريزي معمولي كه زودتر اتفاق مي افتد، كمبود يا از دست داد نيرو، عصبانيت، واكنش سريع و بيش از اندازه هيجاني ، تغييرات سريع خلق، توقف خونريزي قاعدگي بيش از 7 ماه، عفونت و تغييرات وزن (13)

 

DMPA و ريسك STI:

اين روشن است كه وسايل پيشگيري از بارداري هورموني نمي تواند در برابر STI (شامل سوزاك، كلاميديا، هر پس ناحيه تناسلي، زگيل تناسلي، سفليس، هپاتيت و HIV) حفاظتي فراهم كند(9)

فراهم كنندگان بايد زنان را براي كاهش خطر انتقال STI به استفاده از كاندوم تشويق كنند (10)

 

داروها و DMPA:

- داروهاي مهيج آنزيم هاي كبدي مثل ريفامپين همراه با DMPA نياز است كه 2-4 هفته زودتر داده شوند.

- آمينوگلوتاميك (سيتادرين) : اين داروها ممكن است تأثير  پيشگيري كننده را كاهش مي دهد.

- كرباما زپين (تگرتول ) يا فنوباربيتال (لومينال) يا فني توئين ( ديلانتين): اين داروها ممكن است برداشت DMAP و استرايول از بدن افزايش دهند و به يك كاهش در توانايي براي حفاظت در برابر حاملگي منتج شود.

-        ديگر مشكلات دارويي :

        · تغييرات غير نرمال در قاعدگي يا خونريزي رحم

        ·لخته هاي خوني ( يا سابقه آن) يا بيماري كيسه صفرا و سنگ هاي صفراوي ( يا سابقه آن)

        ·مشكلات قلبي يا گردش خون

        ·كلسترول بالاي خون

        ·فشار بالا

        ·بيماري هاي كبد (يا سابقه آن)

        · مشكلات ذهني (13)

 

نكاتي در مورد روشهاي تزريقي:

            سرطان : وسايل پيشگيري از بارداري ممكن است برخي سرطان ها را بدتر نمايد ، خصوصاً اگر سرطان سينه يا سرويكس يا رحم در حال حاضر موجود باشد. استفاده از تزريقي هاي ماهيانه توصيه نمي شود. البته در صورت داشتن بيماري سينه پيشگيري كننده هاي هورموني تركيبي تزريقي هنوز ممكن است انتخاب خوبي باشد اما تست بيشتري ممكن است نياز باشد.

          ديابت مليتوس (ديابت شيرين): استفاده از پيشگيري كننده هاي تركيبي ممكن است باعث يك افزايش معمولاً كم درقند بدن شود و معمولاً بر ميزان داروي ديابت تأثيري ندارد.

            سردردهاي ميگرني: جلوگيري كننده هاي تركيبي ممكن است به علت انسداد مايع، باعث بدتر شدن اين شرايط شود. هر چند برخي از مردم وقتي از اين روشها استفاده مي كنند ممكن است سردردهاي ميگرني كمتري داشته باشند(13)

 

ليونل

روش هورموني زنان و بسيار موثري است كه محتوي دو هورمون استروژن و پروژسترون مي باشد .

 

محل / مقدار / زمان تزريق:

ليونل تزريقي فرم دست ساز استروژن ( استراديول سيپيونات به ميزان 5 ميلي گرم ) و پروژسترون ( دپوهدروكسي پروژسترون استات به مقدار 25 ميلي گرم) مي باشد كه به صورت يك دوره 30-28 روز يكبار به مقدار 5/0 ميلي ليتر تزريق عضلاني مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

بايد به خاطر داشت كه بين تزريق هاي آن نبايد بيش از 33 روز فاصله باشد و در غير اين صورت حفاظت در برابر بارداري داده نمي شود.

اولين تزريق طي 5 روز اول دوران قاعدگي نرمال انجام مي‌گيرد و يا 7 روز بعد از قطع قرص هاي ضدبارداري يا 13- 11 هفته پس از قطع DMPA

 


مكانيسم عمل:

مشابه DMPA مي باشد اما كمتر از آن باعث كاهش قاعدگي مي‌شود و بازگشت باروري در آن سريعتر است.

 

درصد كارآيي :

درصورت مصرف درست و به موقع بيش از 99% موثر است اما اين روش در برابر بيماريهاي STD حفاظتي ايجاد نكرده بايد از كاندوم استفاده شود.

 

اثرات جانبي:

-        دوره هاي نامنظم قاعدگي طولاني يا كوتاه شدن مدت قاعدگي

-        قطع قاعدگي

-        سردرد

-        قاعدگي و ليونل

-        افزايش وزن ( به طور متوسط 4 پوند در 13 ماه)

-        درد پستان

-        عصبي شدن

قاعدگي وليونل

 برخي خانم ها قاعدگي منظم دارند و بقيه قاعدگي نامنظم (خصوصاً در ابتداي آن ) و برخي نيز در حين مصرف ليونل دچار قطع قاعدگي مي شوند در صورت آمنوره اين بدان معني است كه تخمدان در حال استراحت است و پوشش رحم رشد نمي كند. بنابراين خونريزي قاعدگي ندارد به هر حال پس از قطع ليونل قاعدگي باز مي گردد.

 

منع مصرف

-        بارداري

-        داشتن لخته هاي خوني

-        فشار خون بالا

-        مشكلات يا بيماري هاي كبدي

-        داشتن نوعي بيماري قلبي

-        سردرد شديد ميگرني (7)

 


نت ان NET-EN:

           در حال حاضر اگر اين دارو حداقل در 35 كشور قابل دسترسي است اما هنوز بدرستي معين نشده است كه چند كشور اجازه استفاده از آن را داده اند(6)

 

مكانيسم عمل و نحوه دريافت آن :

          مشابه DMPA اما اين دارو هر ماه يكبار به ميزان 200ميلي گرم در هفته اول پريود و در عضلة سرباز و ياسرين تزريق مي‌شود. محل تزريق نبايد ماساژ داده شود زيرا اين عمل اثر دار ورا كاهش مي دهد.

 

احتمال بارداري :

 در اين روش 2%‌ است.

هر چند DMPA و NET-EN از نظر قدرت ضدبارداري تقريباً مساوي اند اما مزاياي DMPA شامل :

-        تزريق هر 3 ماه يكبار DMPA در مقابل NET-EN

-        كمي بيشتر بودن اثر كنتراسپيتو DMPA در مقابل NET-EN

-        درد كمتر هنگام تزريق (17)


 

 
  Text Box: پيشگيري كننده هاي تزريقي

Injectable Contraceptives

 

 

 

 

 
 

 

نام درس : جمعيت و تنظيم خانواده

 

استاد :

جناب آقاي برومندفر

 

دانشجو:

بهزاد متين فر

 

بهار 87

 

 
 



فهرست

عنوان                                                                                                                          

 

مقدمه

تزريقي هاي تركيبي

روشهاي تزريقي طولاني اثر

DMPA

محل و زمان تزريق

مقدار تزريق

مكانيسم عمل

ميزان اثربخشي

شروع تزريق

زمان شروع DMPA در قاعدگي

مادران غير شيرده

مادران شيرده

مزايا

اثرات جانبي

 
 


موارد منع مصرف

بازگشت باروري

علائم مصرف بيش از حد

DMPA و ريسك STI

داروها و DMPA

نكات روشهاي تزريقي

ليونل

مكانيسم عمل

اثرات جانبي

قاعدگي و ليونل

منع مصرف

NET-EN

احتمال بارداري

 

 
 


تفاوت با DMPA

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 11:38 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي (antology)

بازديد: 31

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي(antology)

چكيده:

بازيابي اطلاعات مي‌تواند به ساخت آنتولوژيها و كاربرد مؤثر و مفيد آنها، كمك كند. ما از استخراج واژة اصلي مبتني بر تركيب و تجانس (Collocation)، جهت ارائه مفاهيم جديد، استفاده و در مورد ارائة ارتباط وسيع جهت اتوماتيك سازي جمعيت آنتولوژي با مثال، مطالعه مي‌كنيم. ما، متدهاي خود را در تنظيم پروژة كتابخانة ديجيتال، با استفاده از متدولوژي ارزيابي اطلاعات، ارزيابي مي‌كنيم. در يك تنظيم مشابه، در مورد متدهاي بازيابي مطالعه مي‌كنيم كه ساپورت جهت‌يابي ارائه شده توسط روابط معنايي و لغوي موجود در اغلب آنتولوژيها را جهت كمك به كاربران در بررسي آنتولوژي تكميل مي‌كنند.

مقدمه:

متدهاي جستجو، جهت يابي و سازماندهي اطلاعات اينترنت رايج امروز، دهه‌هاي تحقيق دوره بازيابي اطلاعات را پايه و مبنا قرار مي‌دهند. اين متدها مبني بر قوانين آماري كنترل كنندة استفاده انسان از زبان، نه تنها در بازيابي سند و مدرك، بلكه در امورغني‌تر به لحاظ معنايي مثل پاسخگويي به پرسش، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. يك شكل Semantic Web اين است كه بسيار شبيه به Web است كه ما امروزه مي‌شناسيم و انتظار داريم كه اسناد مدارك، سرشار از منافع قابل فهم باشند. اين تفسيرها را در مورد اسناد وعبارات قابل توجيهي كه در جستجوي معاني مضمون اسناد ومدارك هستند، ارائه خواهند داد. ما توضيح مي‌دهيم كه صورتهاي صرفي IR چگونه مي‌توانند در اين امر، با كمك آرشيتكت‌هاي آنتولوژي غيرمعمولي، مؤثر باشند. تكنيكهاي IR مي‌توانند به تعريف، تشخيص و بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي كمك كنند. هشت مرحله مي‌توانند در پروسه ايجاد آنتولوژي متمايز شوند.

1-   تعيين محدودة آنتولوژي

2- توجه به استفادة مجدد از قسمتهاي مربوط به آنتولوژي موجود

3- بر شماري و ذكر كلية مفاهيمي كه مي‌خواهيد

4- تعريف و تشخيص تاكونومي اين مفاهيم

5- تعريف و تشخيص ويژگيهاي مفاهيم

6- تعريف و تشخيص جنبه‌هايي از مفاهيم مثل اصول و ارزش‌هاي مورد نياز وغيره

7- تعريف و تشخيص نمونه‌ها

8- بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي

ما، از ميان اين مراحل، مراحل 3 و7 را با تكنيكهاي مبتني بر IR  بررسي كرده و معتقديم كه اين مراحل مي‌توانند به طور مفيدي با استفاده از تكنولوژي بازيابي قابل دسترس امروزي، انجام شوند. مرحلة 4 براي اتوماتيك سازي، مناسب است، در عين حال، مسئله حل‌شده‌اي به شمار نمي رود و مرحله 8 در مورد متدهاي استدلال سمبوليك به گونه‌اي كه مثلاً در PACER و FACT اجرا مي‌شوند، بهترين گزينه است. تكنيكهاي IR ، علاوه بر اينكه جهت كمك به سازندگان آنتولوژي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مي‌توانند در جستجو، مرورگري و ارائه موارد غيرمترقبه نيز به كاربران كمك كنند. مردم تمايل دارند كه از Semantic Web شركتها جهت جستجوي اسناد و مدارك، بلكه جهت جستجوي اطلاعاتي در مورد روابط معنايي خاص، مثلاً در تنظيم كتابخانه هاي ديجيتال، استفاده كنند. بنابراين، روش‌هايي را جهت «بازيابي در يك سلسله مراتب مفهومي» ارائه مي‌دهيم، كه در آن‌ها به جستجوي واقعي هماهنگي به نحوييكه توسط اغلب ابزارهاي جهت‌يابي و ويراستارهاي آنتولوژي ارائه مي‌شود. ممكن است مناسب و كافي نباشد. پيشرفتهاي گذشته، با ايجاد آلگوريتم‌هاي بازيابي سند و مدرك مفيد امروزي جهت ايجاد و به‌كارگيري زيرساختار Semantic web، مستقيماً منجر به ايجاد پيشرفتهايي در آينده مي‌شوند. اما دليل متدولوژيكي بيشتري براي نزديك تر كه من اقدامات Semantic web در IR به هم داريم، جامعه IR بر اهميت ارزيابي، تأكيد كرده است. با ظهور كنفرانس‌هاي بازيافت متن (IRC)، ارزيابي آزمايشي امور مربوطه به بازيابي، به پيشرفت چشمگيري رسيده كه منجر به پيشرفت سريع در امور ارزيابي شده، شده است. منافع مشابهي با اقدامات ارزيابي مربوط به بازيايب و اقدامات مربوط به امور پردازش زبان غني‌تر به لحاظ معنايي، وجود دارند. جامعه Semantic web، از تأكيد شديدتر بر ارزيابي و اموري كه مي‌توانند ارزيابي شوند، سود مي‌برد. با خوردن غذاي سگ خود، ارزيابي تجربي در مورد كليه امور مورد بررسي در اين مقاله انجام مي‌دهيم.

بخش 2، تنظيمي را بررسي مي‌كند كه كلية امور در آن رخ مي‌دهند. پروژه Language Links و (Lolali )Logic ، به هدف فراهم آوري امكان دستيابي مبتني بر آنتولوژي به يك كتاب راهنماي الكترونيكي در فصل مشترك و واسط زبانشناسي و منطق. در بخش 3، اتوماتيك سازي مرحله 3 و ارزيابي آنرا، توصيف مي‌كنيم. در بخش 4، در مورد اتوماتيك سازي مرحله 7 و ارزيابي آن، صحبت مي‌كنيم در بخش 5، جستجو در سلسله مراتب مفهوم LaLaLi را ارزيابي مي‌كنيم. در بخش 6، نتيجه گيري مي‌كنيم.

2- LoLaLi:

كارما، و آزمايشات مربوط به آن، در تنظيم پرونده كتابخانه ديجيتال، انجام شدند. پروژه LoLaLi ، متدهايي را جهت گسترش مزمت قديمي كتابهاي راهنمايي علمي با ابزارهاي الكترونيكي ، ارائه مي‌دهد. اين ابزارها به خوانندگان كمك مي كنند كه به مضمون و محتواي كتاب راهنما دست يابند و اين ابزارها، يافتن اطلاعات مربوطه را آسانتر مي‌سازند.

طبق اين مطالعه ، پروژه Handbook of Logic and Language در فصل 20 ص 1200 تمركز دارد، مانند آزمايشات از منابع Latex   استفاده كرديم. پروژه LoLaLi، از سلسله مراتب مهم word net جهت فراهم آوري امكان دستيابي به كتاب راهنما استفاده مي‌كند. سلسله مراتب مفهوم، غالباً جهت جهت يابي از طريق تركيب‌ها و تجانس‌ها اسناد در مدارك، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آنها براي سازماندهي، نمايش دهي و ارائه اطلاعات متعدد،مفيد واقع مي‌شوند، و كاربراني در جستجوي يك hypertext هستند و داراي الگوهاي مرورگري سلسله مراتبي هستند، بهتر از كاربران داراي مسيرهاي مرورگري متوالي، اين كار را انجام مي‌دهند. از اينرو، معماريهاي مربوط به كتاب‌هاي راهنماي الكترونيكي بايد الگوهاي سلسله مراتبي را توجيه كننده يك سلسله مراتب مفهومي، روش مناسبي براي انجام اين كار باشد. سلسله مراتب مهم LoLaLi با دست و توسط متخصصين اين رشته كه اخيراً حدود 600 مفهوم را جمع آوري، سازماندهي و مرتبط ساخته‌اند، ايجاد مي‌شود و يك سرويس دهنده مبتني بر secame ، اطلاعات سلسله مراتبي را ذخيره مي‌كند كه از طريق يك مجموعه از نوشته‌جات و Protégé هدفمند، ويرايش و به روز رساني مي‌شود. ما در بخش 3، توضيح مي‌دهيم كه تكنيكهاي اصلي IR، چگونه مي‌توانند به نويسندگان در تعيين و انتخاب مفاهيمي جهت تحول در سلسله مراتب، كمك كنند.

هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، با يك توضيح و تفسير، حاشيه نويسي مي‌شود كه به طور خلاصه، آنرا توصيف مي‌كنند. بعلاوه، مفاهيم داراي توصيفات طولاني‌تري هستند و آنها هم توسط نويسندگان، ارائه مي‌شوند. سلسله مراتب، از يك مفهوم TOP با چهار شعبة اصلي در زير آن تشكيل مي‌شود : علم كامپيوتر، رياضيات، زبانشناسي و فلسفه كه توسط روابط زير موضوع، فوق موضوع (Subtopic-supertopic) ، سازماندهي و تنظيم مي‌شوند. اين روابط، تايپ مي شوند و تايپها عبارتند از “per-of”,”is-a” هستند. سلسله مراتب در LoLaLi، بيشتر يك نمودار است يا يك قالب دقيق و واضح شكل 1 . روابط غيرسلسله مراتبي نيز در نظر گرفته شده و به منظور اهداف جهت يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ اين روابط مشتمل بر Sibing(همشيره و خواهر)، “معاني ديگر” و “مفاهيم مربوطه” مي باشند. مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi نيز به منابع خارجي ارتباط دارند. مورد اصلي در ميان اين روابطHand book of Logicians lenguage مي‌باشد، مثال‌هاي ديگر مشتمل بر روابط با ابزارهاي مستقيم (on line) مربوطه مي‌باشند روابط با Handbook ، مفهومي را در سلسله مراتب، به عنوان منبع وبخش‌هاي مربوطه موجود در Hand bookرا به عنوان هدف، اتخاذ مي‌كنند. در بخش 4، ما توضيح‌مي‌دهيم كه چگونه تكنيكهاي IR به بررسي اين امر كمك مي‌كنند.

در حال حاضر ، كابران مي‌توانند به شكل “آساني”سلسله مراتب دست يابند از نتايج مطالعة يك كاربر، جهت يابي در راستاي روابط معنايي فوق اينكه، با تسهيلات جستجوي كامل شده است كه كاربران را مجاز مي‌سازد مفاهيم موجود در سلسله مراتب را به شيوه‌اي اختياري، بيابند. دربخش 5، ما تكنيكهاي اصلي IR را ارزيابي و توصيف
مي‌كنيم.

3- كمك به سازندگان آنتولوژي

 طبق پروژه LoLaLi، درزمان ساختن يك آنتولوژي براي يك رشته علمي خاص، آثار ادبي ارزشمندي وجود دارند كه محتوا و معانيشان بايد تحت پوشش آنتولوژي قرار گيرند. ما در مورد ساپورت IR جهت بررسي سوال زير، گزارش مي‌دهيم: كدام مفاهيم بايد در آنتولوژي قرارگيرند؟ ما به جاي اينكه به صورت دستي و غيراتوماتيك به جستجوي آثار ادبي بپردازيم، متدهاي شناسائي مفاهيم مورد نظر را از يك متن خاص، با استفاده از استخراج واژه توضيح مي‌دهيم. اسامي مفاهيم، معمولاً عبارات اسمي (noun phrase) هستند. از اينرو، تشخيص عبارات اسمي، احتمالاً اولين مرحله براي تشخيص مفاهيم مورد نظر به شمار مي‌رود. ما دو مورد را در عين به كارگيري تكنيكهاي مختلف، متمايز مي‌كنيم: كانديداهاي تك واژه‌اي و كانديداهاي چندواژه‌اي.

1-3- مفاهيم يك اسمي

با جهت يافتن اسامي جالب، ابتدا ‍POS را به دنبال متن Hand book اضافه كرده و سپس كلية اسم ها را انتخاب مي‌كنيم. ما از دو روش براي طبقه بندي آنها استفاده مي كنيم. توسط تواتر و تعداد خام و توسط تواتر يا تعدد نسبي، يعني توسط تعداد وقايع تقسيم بر تعداد وقايع در مجموعه اسناد ومدارك با هدف كلي. ليستهاي حاصله، توسط سه ارزيابي، ارزيابي شدند كه از آنها در مورد هر اسم در فهرستهاي حاصله پرسيده مي‌شد كه آيا آنها در فهرست جامعي از نظريات مفيد يا مهم كه به مبتديان و متخصصين كمك مي‌كند، قرار دارند يا خير. در مورد “استاندارد طلائي” ما، يك اسم در صورتي در نظر گرفته مي‌شد كه اكثر ارزياب‌ها، آنرا وابسته به آن فهرست بدانند.

ما، با اين استاندارد طلايي، امتيازات دقيق a(n) را جهت افزايش ارزش‌هاي n ، محاسبه كرديم در جدول1، دومين رديف، فهرست حاصله تنظيم شده توسط تواتر و تعدد خام و سومين فهرست تنظيمي توسط تعدد وتواتر نسبي را نشان مي‌دهد. نمايانگر كننده است كه حتي فهرست حاصلة تعدد خام از كيفيت بالايي برخوردار بوده وداراي اسم‌هاي نامربوط به تعدد و تواتر و تكرار زياد در راس، مي‌باشد و با احتساب ويژگيهاي اين حيطه خاص، امتيازات دقيق بسيار بالا مي‌توانند حاصل شوند. در مورد يادآوري چطور؟ گردآوري وت دوين فهرست كاملي از اسم‌هاي مفيد يا مهم محدوده Hand book، كار مشكلي است، البته اگر غيرممكن نباشد، در عوض، ما تصميم داريم كه با استفاده از يادآوري مفهوم به يادآوري تقريبي بپردازيم(CK): چه تعدادي از مفاهيم تك اسمي در سلسله مراتب LoLaLi را ما شناسايي كرده ايم، و آنها كدام قسمت فهرستهاي حاصله قرار دارند؟ از 522 مفهوم در سلسله مراتب مفهومي، 158مفهوم، تك اسمي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 158 مفهوم ، ارزيابي شد. آلگوريتم استخراج اسم، 77% از مفاهيم تك اسمي موجوددر سلسله مراتب LoLaLi را شناسايي كرد؛ و 70% اين مفاهيم در 750 مورد از 1 به بعد قرار دارند. در حاليكه اين، امتياز يادآوري كاملي نيست، سازندگان آنتولوژي ما، به موارد بسيار مهمي در ارائه سلسله مراتب پي برده و به ما مي‌گويند كه اين موارد غالباً آنها را به تفكر در مورد مفاهيم ديگر و بررسي غيرمستقيم مسئله يادآوري وا مي‌دارند.

2-3- عبارات اسمي چند واژه اي

بيائيد به استخراج عبارات اسمي چند واژه‌اي بپردازيم، ما متد مفيدي را ارائه مي‌دهيم كه مبتني بر تركيبها و تجانس ها بوده و مي‌تواند به مرحله تقسيم شود. Parsel سطحي متن، 2 ارائه توالي هاي واژه‌اي با الگوهاي جالب pos-tag براي ارزيابي و بررسي دقيق‌تر،3/ تصميم‌گيري در مورد اينكه هر توالي واژه، يك تجانس يا تركيب اسمي هست يا خير. مرحله 1/ با Schmid Tree-Tagger pos-tagger انجام مي شود. مرحله 2، با متدي كه توسط Katz,Justeson ارائه شده، انجام مي شود و از الگوهاي pos-tag جدول 2 استفاده مي‌كند. ما متن ضميمه شده يا اضافه شده را بررسي كرده و هر چيزي را كه بايكي از الگوهاي pos-tag فهرستي، هماهنگ نيست، كنار مي‌گذاريم. مرحله 3 ، با آزمايش اينكه آيا واژه‌هاي موجود در توالي، بيشتر از موقعي ايجاد مي‌شوند كه كليه واژه هاي موجود در متن به صورت تصادفي، تنظيم شده باشند. طبق نظريه Krenn , Evert كه آشكارسازي تركيبها و تجانس‌هاي pp-Verb را بررسي كرده اند، از t-test جهت بررسي مرحله 3 استفاده مي‌كنيم. فرضيه بي اعتبار ما اين است كه در متن، واژه‌هايي كه توالي را مي‌سازند، كاملاً مستقل از يكديگر هستند.

زمانيكه از متد چند واژه‌اي خود در مورد Handbook of logic and lansuage استفاده مي‌كنيم، به نتايج اميدوار كننده اي مي‌رسيم. مثلاً ، 10 تركيب يا تجانس اسمي با بالاترين امتيازات t در جدول 3 نشان داده مي‌شوند. در واقع، ما چگونه اين كار را انجام مي‌دهيم؟ مثل عبارات تك اسمي، ما از يادآوري مفهوم (CR) و دقت (P) جهت پاسخگويي به اين سوال، استفاده مي‌كنيم از 522 مفهوم موجود در اين شكل سلسله مراتب مفهومي مورد استفاده، 364 مفهوم، چند واژه‌اي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 364 مفهووم، ارزيابي شد. آلگوريتم ما با كار در مورد Hand book،3896 تركيب و تجانس را ارائه داد، 99 مورد، مفاهيم مربوط به سلسله مراتب هستند. مثلا، با 28% از مفاهيم چند واژه‌اي را يافتيم؛ 73% آنها در 750 هستند. با توجه به P، ما از سه ارزياب جهت ارزيابي مفاهيم كانديداي مورد نظر، استفاده كرديم. جدول 3، نمونه‌اي از نتايج را بهمراه ارزيابي‌هاي انساني، ارائه مي‌دهد. جدول 4، داراي امتيازات دقت حاصله در درجات مختلف مي‌باشد؛ دقت با حركت به سمت پائين فهرست، كاهش مي‌يابد.

در حاليكه وقت در سطح قابل قبولي است، يادآوري مفهووم، در حد مطلوبي باقي ماند. چند راه براي افزايش يادآوري وجود دارد: توسعة الگوهاي استخراج بيشتر، واضح سازي كمتر الگوها، يا افزايش اطلاعات و داده‌هايي كه بر روي آنها كار مي شود. ممكن است در بين گزينه به دقت لطمه بزند، و اولين گزينه الگوهاي بسيار خاصي را ايجاد كرده و هيچ تفاوتي در دوره‌هاي يادآوري مفهوم ايجاد نكند. به سومين گزينه مي‌پردازيم. عبارت اسمي جالب بسياري، تنها در اhand book ايجاد مي‌شوند؟ زمانيكه متد تشخيص ما، از طريق افزونگي عمل مي‌كند، تا در به يافتن آن واژه ها نخواهيم برد.

جهت ايجاد يك مجموعه اطلاعاتي وسيع‌تر بايد به شرح زير عمل كنيم. هر يك از 522 مفهوم موجود در سلسله مراتب LoLaLi به موتور تحقيق وب دارد شدند.كه در عين حال، خروجي فايل‌هاي PDF را محدود كردند. 20 نتيجه بالايي، حفظ شدند؛ متن، با استفاده از pstotext، استخراج شد و MB385 از متن قابل استفاده ايجاد كرد. ما 475/206 تركيب و تجانس را استخراج كرديم،كل 197 مفهوم يافت شده و مهمتر اينكه 44% آنها در ميان 750 نتيجه بالايي بودند. بنابراين، CR مشخصاً در زمان مقايسه با نتايج اجرا كننده آلگوريتم ما در برابر متن Handbook، ايجاد شده است. در جدول 5، اعداد دقيق مربوط به مجموعه Web را در رابطه با مجموعه CLEF فهرست مي‌كنيم. تخصيص و تصريح اين امر، به خلاص شدن از دست عباراتي مثل “other hand” كمك مي‌كند، اما عباراتي مثل “next section” (بخش بد) را به درجات بالا مي برد و امتياز p@10 پائين را در رديف 3، توجيه مي‌كند.

جهت بررسي تعامل دقت و يادآوري، به دقت مفهوم ، توجه كرده و طرح‌هايي را براي دقت مفهوم و يادآوري مفهوم، تدوين كرديم، در شكل 2 ، يادآوري مفهوم(چپ) و وقت مفهوم (راست) تركيبات موجود در Hand book، در مجموعه Web و در رابطه با مجموعه CLEF ارائه كرده ايم؛ درجه يا رتبه ( كه در محور X نشان داده شده ) با دسته بندي توسط امتياز t-test حاصل مي شود. همانطور كه انتظار مي رود در رابطه با مجموعه بزرگتر Web، يادآوري مفهوم، داراي بالاترين رتبه است، پس از آن، مجموعه Web مربوط به CLEF و پس از آن، Hand book قرار دارد. در مورد دقت مفهوم، ترتيب مربوطه نشان داده مي‌شود.

3-3- نتيجه گيري ها و مراحل ديگر

يك متد تك اسمي ساده و يك متد مبتني بر تركيب و تجانس ساده مي‌توانند اظهارات ارزشمندي در مورد مفاهيم موجود در سلسله مراتب يك مفهوم ارائه داده و بنابراين. مرحله 3 فهرست Van Harmelen و Antonok را بررسي كنند. در مورد استخراج عبارات چند واژه‌اي، اطلاعات و داده‌هاي بيشتر جهت ارتقاي يادآوري، مفيد واقع مي‌ِوند. نتايج ما، با جداسازي عبارات انگليسي كلي و عمومي، افزايش مي يابند. امتيازات ما به هيچ وجه كامل نسيتند، اما سازندگان هستي شناسي ما، به عنوان منبع اطلاعات ، نتيجة متدهاي ما را بسيار با ارزش يافتند. ممكن است اين امر در تمركز بيشتر بر مجموعة Web، ما را ياري كند؛ اگر برخي مفاهيم، قبل از تشخيص تركيب بر تجانس در دسترس باشند؛ مي‌توانند جهت محدودسازي متن مورد استفاده قرار گيرند: مفاهيم جديد و جالب مي‌توانند در نزديكي و مجاورت مفاهيم قديمي ايجاد شوند.

4- تعريف وتشخيص اتوماتيك مثال‌ها و نمونه‌ها

هستي‌شناسي ها به ندرت بخاطر خودشان بوجود مي‌آيند، و كاربرد آنها تعيين مي‌كند كه هستي ‌شناسي ها چگونه بايد مكان‌يابي شوند. در تنظيماتي كه ساختارهاي شبه هستي‌شناسي به عنوان موارد كمكي در جهت‌يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مثال ها و نمونه‌هاي حائز اهميتي، روابط چشمگيري با اسناد ومدارك برقرار‌مي كنند. ما ، در اين بخش ، متدهاي مربوط به تعريف و تشخيص اتوماتيك و در اين مثال ها را در تنظيم پروژه LoLaLi، توصيف و ارزيابي مي‌كنيم. كاري كه بايد انجام دهيم، مرتبط سازي مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi با قسمتهايي از متن مربوطه در Handbook مي‌باشد. ما، اين امر را بازيافت اطلاعات با دقت با تلقي هر مفهوم به عنوان يك موضوع و تلقي هر بخش از متن به عنوان يك سند (مدرك) مي‌ناميم. براي اينكه نمونه‌ها و مثال‌هاي مورد نياز را تعريف و مشخص مي‌كنيم، به شناسائي بخش‌هايي از متن مربوطه در مورد هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، نياز داريم. چه مقدار از كتابخانه ديجيتال و سطوح هستي شناسي كه ما به آنها دستيابي داريم، مي‌توانند در بررسي اين امر، به كار روند. استراتژي ما ، يك استراتژي فزاينده است. تا با آغاز كار از يك خط پايه و مبناي ساده، تاثير به كارگيري ساختار سند و مدرك ، نشان هاي متن و تركيبات را تعيين مي‌كنيم.

 

1-4- زير يك سرپوش و پوشش (under the Hand)

مجموعه اسناد و مداركي كه ما بايد در آنها ،اهداف ارتباطي را شناسائي كنيم، متشكل از اسناد و مدارك LATEX مي‌باشد. داده هاي نيمه ساختار يافته با قسمتهاي مشخص: فصل/ بخش / زيربخش وغيره. اين موارد، بخشي از كل Handbook را داراي ارتباط منطقي با قسمتهاي مختلف متن مي‌دانند به عنوان اهداف و داراي ارتباط وسيع، ما هر بخش را در هر سطحي از فصل گرفته تا پاراگراف، مورد توجه قرار مي دهيم. اما در اين امر، مشكلي مطرح مي‌شود. اگر يك زيربخش، داراي قسمتي مربوط به متن باشد، پس آن بخش و هر قسمت بزرگتر نيز به متن تعلق دارند. شما چگونه در مورد بزرگ يا كوچك بودن واحد بازيافتي، تصميم گيري مي‌كنيد؟ ما با داشتن تجربه در مورد بازيابي XML، قسمتهاي متداخل متن را در نظر نمي گيريم، در موارديكه بايد بين دو واحد متداخل بازيابي، انتخابي انجام دهيم، يك واحد داراي رتبه بالاتر را توسط سيستم بازيابي انتخاب مي كنيم. اين امر در شكل 3 نشان داده مي‌شود: اگر تصميم بگيريم به بخش (Section) برگرديم، پس مجاز نيستيم كه به هر چيزي كه در آن بخش وجود دارد و يا هر چيزيكه در بخش ديگري وجود دارد، برگرديم.

جهت ارزيابي امر ايجاد رابطه، از وروديهاي از شاخص يا فهرست Handbook استفاده مي كنيم، ما از كليه وروديها در فهرست پشت كتاب كه آنها هم در سلسله مراتب LoLaLi ايجاد مي‌شوند، استفاده كرديم؛ 141 ورودي وجود دارد. هر ورودي، شخصاً در منبع LATEXHandbook ، علامت گذاري مي‌شود، به طور ميانگين، يك ورودي داراي سه بار تكرار مطابق با lindex {….} مي‌باشد. “استاندارد طلايي” مورد استفاده ما جهت ارزيابي، متشكل از 141 مفهوم به عنوان “موضوع” مي‌باشد. يك بخش متن، در صورتي كه به يك موضوع، مرتبط است كه با فرمان lindex {…} مشخص شده باشد. بديهي است كه كيفيت نتايج ما به كيفيت فهرست كتاب بستگي دارد.

ما از Incremental R-Precision به عنوان ابزار سنجش استفاده مي‌كنيم؛ زمانيكه هيچ يك از اسناد مربوطه در يك موضوع معين، موجود نباشند. اين ابزار صفر را نشان مي‌دهد و زمانيكه كليه اسناد در مدارك موجود باشند، يك را نشان مي‌دهد. ارزش و عدد بالاتر در زماني ارائه مي شود كه يك مدرك در درجه بندي بالاتري قرار داشته باشد، ارائه
مي شود در مورد يك موضوع معين
P@ n عبارت است از :

كه Relevant ، مجموعه اسناد مربوطه در مورد موضوع مي‌باشد. امتياز مربوط به يك آزمايش، توسط ميانگين‌گيري كليه موضوع‌ها، حاصل مي‌شود. اگر توزيع تفاوتهاي عملكرد ، منحرف نشود، و اگر چند انحراف معدود موجود باشد، پس استفاده از t-test جفتي براي ارزيابي اطلاعاتي، مناسب به نظر مي رسد. اين دو شرط مي توانند با طرح هاي quantile آزمايش شوند. فرض بر اين است نقاط موجود در يك چنين طرحي، در اطراف identity (اتحاد)، متعادل باشند. ما اين امر را در رابطه با داده ها و اطلاعات خود بررسي مي‌كنيم؛ مثالي در شكل 4 ارائه مي‌شود. از اينرو ما ميزان اهميت تفاوتهاي اين دو متد را با مقايسه نتايج هر تحقيق با t-test جفتي، آزمايش مي كنيم. تفاوتهاي حائز اهميت با و تفاوتهاي جزئي با  نشان داده مي‌شوند.

2-4- آزمايشات

خط مبناي ما، از طرح ارزش‌يابي tf-idf استاندارد استفاده مي‌كند، و با كليه لغات وواژه‌هاي را با استفاده از LemmatizerTree Tagger به بن و ريشه شان تبديل مي‌كنيم. ما اين آزمايش را با نشانه‌هاي طراحي ديگر و با تركيبات تجانس ها انجام داده‌ايم ابتدا واژه‌هايي كه داخل عناوين واحدها قرار دارند، احتمالاً شاخص‌هاي مناسب موضوع اصلي هستند كه تحت پوشش آن واحدها قراردارند. توالي‌هاي واژه‌اي كه مورد تاكيد قرار مي‌گيرند، احتمالاً از بقيه ، مهمترند. ما واژه‌هاي داراي تفسير در توضيح مشخص، يا واژه‌هايي را كه در شرايط معيني ايجاد شده اند را با افزايش امتياز آن بخش از متن ، ترجيح مي‌دهيم. اگر يك قسمت ، با عنوان آغاز شود و آن عنوان داراي واژه‌هاي پرسشي باشد، امتياز آن قسمت را دو برابر مي‌كنيم.اگر عنوان آن قسمت داراي چيزديگري باشد، باز هم امتياز را دو برابر مي كنيم. اگر يك سند و مدرك داراي /emph,/em باشد كه به لحاظ ادبي مهم و پرسش مي‌باشند، امتياز را دو برابر مي‌كنيم؛ اگر تأكيد بر چيزي بجز پرسش نباشد نيز، امتياز را دو برابر مي‌كنيم. نتايج آزمايش درج دول 6 ارائه مي شوند. تفاوت جزئي در موارد ارجحيت عناوين وجود دارد، اما تفاوت مهمي بين موارديكه متن در آنها ارجحيت دارد و موارديكه متن درآنها ارجحيت ندارد، وجود ندارد. هر چند كه تأكيد، مكرراً بر عبارات كليدي مي‌باشد اما به نظر مي رسد كه در زمانيكه تاكيد بر واژه‌هاي بي اهميت مي‌باشد، اين موارد بيشتر وجود دارند.

با منابع ارائه شده در بخش قبل، سعي كرديم كه عملكرد متد ايجاد ارتباط خود را افزايش دهيم. با استفاده از تركيبات حاصل از مجموعهweb، امتياز يك بخش را در مورد موضوع ودر زمانيكه داراي تركيب يا تجانسي از موضوع بود، افزايش داديم. با استفاده از مكانيسم امتيازبندي مشابه با مكانيسم قبلي، هر زمانيكه يك قسمت داراي يك يا چند تركيب و تجانس باشد، امتيازش را دو برابر مي ‌كنيم. اعتقاد برارائه ترتيب واژه و پروسه هماهنگ سازي وتنظيم بخش موضوع مي‌باشد، كه بايد در هر زمانيكه مي فهميم ترتيب واژه ممكن است حائزا هيمت باشد. دقت را افزايش دهد. جدول 6، نتايج آزمايشات را با مزاياي تركيب و تجانس، نشان مي‌دهد. هيچ تفاوت مهمي بين خط پايه و موارديكه تنها تركيبها وتجانس‌ها را به كار مي برد وجود ندارد، اما زمانيكه ارجحيت تركيب و تجانس و عنوان را تركيب مي‌كنيم، تفاوت جزئي موجود خط پايه و حتي در مورد ارجحيت عنوان، بوجود مي‌آيد. تكرار لفظي پرسش در يك بخش يا متن، چيز زيادي در مورد احتمال ارتباط داشتن يك بخش با پرسش نمي‌گويد. بنابراين ،تكرار لفظي واژه‌ها و عبارات پرشي، نشاندهنده وجود ارتباط مي‌باشد.

3-4- نتيجه گيريها در مراحل ديگر

ما نشان داديم كه به كارگيري عنوان و تركيب و تجانس مي‌تواند عملكرد ايجاد ارتباط اتوماتيك را افزايش دهد. متدهايي كه مورد استفاده قرار مي‌دهيم، كاملاً خام و بي تجربه هستند و اين احتمال وجود دارد كه پيشرفتهاي بيشتر بتوانند با بهينه سازي حاصل شوند. يك متد دقيق براي تركيب مدارك كه توسط tf,idf، نشانه ‌گذاري عنوان و تركيبها و تجانس‌ها ارائه شده ، مي‌توانند در مورد نتايج، مفيد واقع شده و ما را درتوجه بيشتر به برنامه هاي ارزشيابي، ياري دهد.

5- جستجو در آنتولوژي

پس از بخش 3 و4 ، كه هدفشان، ساپورت IR در مورد ساخت آنتولوژي بود، مسير را عوض كرده وبه بررسي ساپورت كاربران نهايي مي پردازيم كه به منظور اهداف جهت يابي به آنتولوژي ها دستيابي دارند. پروسه مرورگري از طريق آنتولوژي جهت يافتن يك مفهوم ، مي تواند تصور مناسبي در مورد چگونگي سازماندهي آنتولوژي و چگونگي ارتباط مفاهيم، به كاربر ارائه دهد، اما اين پروسه همچنين مي‌تواند پروسه مشكل و سختي باشد. مثال‌هاي مربوط به عدم موفقيت مرورگري در پروسه دستيابي به اطلاعات، مشخص هستند. و مشتمل بر مواردي مي باشند كه ممكن است در سلسله مراتب موجود نباشند. در چنين مواردي، تكنيكهاي IR مي‌توانند اين نياز به اطلاعات را بررسي كنند. IR به جاي تبعيت زا روابط معنايي در يك آنتولوژي به دستيابي تصادفي بر يك آنتولوژي  و تفسير انعطاف پذير نياز اطلاعاتي كاربر اشاره مي‌كند.

امري كه ما در اين بخش بررسي مي كنيم به شرح زير است، يافتن مفاهيم مربوط به يك پرسش معين در سلسله مراتب مفهومي، به عبارت ديگر، نيازهاي اطلاعاتي كاربران، با استفاده از واژه‌هاي اصلي اختياري و انتخابي تنظيم مي‌شوند، در حاليكه “اسناد و مدارك” ،مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi مي‌باشند.

1-5- تحت يك سرپوش (Under the Hand)

ما در زمان سعي جهت بازيافت مفاهيم مربوط از يك آنتولوژي ، بايد با چند مسئله سروكار داشته باشيم، از پرسش‌هاي تمايل دارند كه بسيار كوتاه باشند. تعداد واژه‌هاي اصلي درهر موضوع ، مي توانند برابر با تعداد پرسش‌هاي محرك جستجوي وب، به طور ميانگين دو واژه اصلي در هر موضوع، باشند.2/ اسناد ومدارك نيز بسيار كوتاه هستند. حتي اگر توصيف وسيعي در مورد مفاهيم داشته باشيم، اسناد و مدارك بازيافت شده، در مقايسه با مجموعه‌هاي آزمايش استاندارد، كوتاه هستند. 3/ مجموعه اسناد و مدارك كوچك مي‌باشد. اين امر، بدين معناست كه ممكن است يادآوري ،مسئله مهمي باشد. بازيابي در برابر سلسله مراتب LoLaLi ، يك كار بسيار دقيق است اما داراي شرايط و نيازهاي يادآوري مي باشد.

موضوعات ما كه 26 عدد هستند، توسط چهار نويسنده مختلف ارائه شده و مبتني بر كاري هستند كه دانشجويان سال اول هوش مصنوعي دانشگاه آمستردام درتحقيق اوليه در مورد ›آمايش واسط يا رابط كاربر LoLaLi، انجام داده اند. “استاندارد طلايي” با  استفاده از سه ارزياب، به شيوه‌اي مشابه با ايجاد رابطه در بخش 4، ارائه شد. واحد سنجش مورد استفاده نيز مشابه با فصل 4 مي‌باشد. R-Precision فزاينده كليه اسناد و موضوعات عاري از ويژگيهاي غير واژه‌اي هستند به استثناي خط تيره ها. هر موضوع، با اسناد موجود در فهرست، مقايسه مي‌شود و فهرست درجه بندي شده اسناد توليدي مي گردد كه دراختيار كاربر قرار مي‌گيرد.

2-5- آزمايشات

 ما ، به عنوان يك خط مبنا، يك مدل بازيابي مبتني بر tf.idf ساده را انتخاب مي‌كنيم. مثل بخش قبلي، مي خواهيم بفهميم كه ساختار مفاهيم و سلسله مراتب مفهومي تا چه حد مي‌توانند به ارتقاي تاثير بازيافت، كمك كنند. ما عقايد زير را در مورد خط مبنا ارائه مي‌دهيم هدف همه آنها ،داشتن دقت بالا بردن صدمه زدن به يادآوري مي‌باشد؛ 1/ مفاهيمي را كه ارائه دهيد كه در واقع، موضوع را تنظيم كرده و مزيتي بر مفاهيم ديگر دارند، مثلا اگر كاربر در “منطق (logic)” تايپ كند، پس “منطق” مفهوم بر “منطق model” ارجحيت دارد. 2/ مفاهيمي را ارائه مي دهيد كه يك تركيب يا تجانس را با موضوعي تقسيم مي‌كنند كه بر مفاهيم ديگري كه مولفه هاي موجود در ترتيبات ديگر را تقسيم مي كنند، ارجحيت دارند. 3/ مفاهيمي را ارائه دهيد كه با يكديگر در ارتباطند، مفاهيمي كه با مفاهيم ديگر موجود در درجات بالاتر، در ارتباطند.

اولين چيزي كه بايد سعي كنيم ، آنرا افزايش دهيم، به كارگيري ويژگيهاي نحوي اسناد و مدارك مي باشد. نتايج اصل از آزمايشات مرتبط سازي اتوماتيك ما نشان مي دهند كه ما بايد واژه‌هاي موجود در عناوين را بر واژه هاي موجود در يك بخش، ترجيح دهيم. متشابهاً ، واژه‌هاي پرسش موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح دهيم. امتشابهاً ، واژه هاي پرسشي موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح مي‌دهيم؛ در مورد قبلي، امتيازات دو برابر مي شوند . زماينكه سلسله مراتب مفهومي، پر از واژه هاي بسيار خاص باشد، تاثير ترتيب واچه مي‌تواند حتي در اين آزمايش، بيشتر از مرتبط سازي اتوماتيك باشد. بنابراين، ما سعي مي كنيم كه متد مشابهي مانند آزمايش را به كار بريم. زماينكه يك مفهوم داراي تركيب و تجانس است كه در پرسش نيز مطرح مي شودامتياز آنها را دو برابر مي كنيم زمانيكه نام مفهومي در واقع برابر و معادل با موضوع مي باشد، احتمال اينكه كاربر به مفهوم ديگري را توجه كند، وجود ندارد. بنابراين، با تكنيكي مشابه، با تكنيك قبل را به كار مي بريم. امتياز مفهوم را دو برابر مي كنيم.

نتايج اين تكنيكها در جدول 7 نشان داده مي شوند. با ارائه تعدادي از موضوعات ، نمي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت چشمگيري حاصل شده است.

تنها مي‌توانيم با حدود 90% اطمينان بگوييم كه تفاوتي وجود ندارد./

حالا به پيشرفتهاي بيشتري در خط پايه مي پردازيم، پيشرفتهايي كه سعي دارند از معناهايي استفاده كننده كه توسط روابط موجود در سلسله مراتب مفهوم كدگذاري ميشوند. ما ، تنها در مورد استفاده از روابط Subclass-for, is-a صحبت مي كنيم. مفاهيم، اطلاعات را از والدهاي خود به ارث برده و آنها را به چند طريق، مشخص مي كنند؛ پرسش ها بايد تا حد امكان، دقيق پاسخگويي شوند: نه خيلي كلي و نه خيلي خاص، غالباً، مفاهيمي كه بيشترين امتياز را از يك طرح ارزشيابي مي گيرند، مفاهيم درستي هستند. اما گاهي، طبق شكل 5، پيچيدگيهاي بيشتري بوجود مي ‌آيد. در اينجا پرسش “رابطه معنايي” و مفهوم مورد نظر “رابطه مفهومي” مي‌باشد، اما تنها مفاهيمي كه داراي “رابطه معنايي هستند، فرزندان ”“رابطه مفهومي” مي باشندجهت بررسي اين مسئله ، فهرست مفاهيم ارائه شده توسط طرح ارزشيابي را مجددا به روشي درجه بندي مي كنيم كه مفاهيم مربوط به يكديگر ، نزديكتر باشند. اين امر، مفاهيمي را ايجاد مي‌سازد كه با مفهوم داراي امتياز بالا جهت نفع بردن از اين رابطه، توليد بوده و به درجات بالاتر مي‌روند. قوانين مورد استفاده ما در گروه بندي مفاهيم مربوطه به شرح زير هستند:

1/ هر مفهومي بايد زير والدينش قرار گيرد، اين مفهوم والد، نشان دهنده موقعيت مفهوم مي‌باشد.

2/ مفاهيم تنظيم كننده با والد مشابه بايد زيرآن را در مشترك قرار گرفته و با امتياز مربوط خودشان، مرتب شوند.

3/ هر زنجيره والد- فرزند مربوط به مفاهيم تنظيم كننده بايد در يك مفهوم تنظيم كننده به پايان برسند كه نشاندهنده وضعيت و موقعيت زنجيره است.

4/ دسته ها و گروههاي نامربوط ، به شكل  يك توده بهم ملحق مي‌شوند، توسط ماكزيمم امتياز گروه، مرتب مي شوند.

5/ زمانيكه والدين داراي فرزندان مشابهي باشند/ بهم ملحق شده و به بيشترين امتياز مي‌رسند.

اين قوانين ، والدين را مجاز مي سازند كه از فرزندانشان سود ببرند و بالعكس، و آنها خواهران و برادران خود را مجاز مي سازند كه از خواهران و برادران داراي امتياز بالاتر ، سود ببرند.

جهات محدودسازي سايز گروهها و جهت مجاسازي يك گروه براي رفتن به درجات بالاتر، هر چيزي را كه پس از يك نقطه برش معيني قرار دارد، بركنار كرده و مفاهيم باقيمانده را گروه بندي مي كنيم. پس ازچند آزمايش ، عدد 10 را به عنوان نقطه برش انتخاب كرديم، البته مبتني بر تعداد ميانگين اسناد و مدارك مربوط به هر موضوع، بررسي پروسه بازيافت بعلاوه درجه بندي مجدد، در شكل 6 نشان داده مي شود. نتايج قوانين گروه بندي نزي در جدول 7 نشان داده مي شود. حتي با تعداد اندك پرسش ها ، مي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت جزئي در امتيازات وجود دراد، البته زمانيكه از روابط مفهومي استفاده مي كنيم و تركيب كليه تكنيكها، پيشرفتها را توجيه مي كند، نشان مي دهد كه تكنيكهاي مجزا داراي مزايا و اثرات مجزايي هستند

3-5- نتيجه گيريها و مراحل ديگر

در حاليكه درجستجو يك سلسله مراتب مفهومي داراي ويژگيهاي خاصي است كه ممكن است به روش هاي IR خاصي نياز داشته باشد ، متوجه مي شويم كه تكنيكهاي بازيافت استاندارد، سطوح عملكرد قابل قبولي را ارائه مي دهند، اما پيشرفتهاي جزئي مي‌توانند با استفاده از ساختار سلسله مراتب مفهومي حاصل شوند ما معتقديم كه اين امر، تركيب بسيار جالبي از تكنيكهاي Semantic web و IR مي‌باشد. مراحل ديگر جهت ارتقاي جستجوي آنتولوژي ، مشتمل بر استفاده از روابط ديگر سلسله مراتب و استفاده از مدل‌هاي بازيافت شده مختلف مي باشند.

6- نتيجه گيري

ما از استخراج واژه اصلي مبتني بر تركيب و تجانس جهت ارائه مفاهيم جديد استفاده و در مورد ايجاد اتوماتيك روابط جهت اتوماتيك سازي پرسازي آنتولوژيها با مثال ها و نمونه ها مطالعه كرديم. مانندهاي تنظيم و پروژه كتابخانه ديجيتال مبتني بر آنتولوژي را ارزيابي كرديم. درهمان تنظيم، متدهاي بازيافتي را به هدف كمك به كاربران درجستجوي آنتولوژي به كار برده وفهميديم كه تركيب تكنيكهاي IR و درجه بندي مجدد حاصله مبتني بر سلسله مراتب اصلي مفهوم ،موثرترين و مفيدترين متد مي‌باشد.

بايد بگوئيم كه به استثناي متدهاي گروه بندي به كار رفته در بخش قبل، متدهاي IR مورد استفاده ما، عمدتاً متدهاي استانداردي هستند؛ بنابراين، كاربرد آنها در Semanic web، جديد مي‌باشد. متدها و نتايج ارائه شده در اين مقاله بايد به عنوان متدها و نتايج فراهم آوري خطوط پايه براي امور مربوط به خود، تفسير شوند. اعتقاد ما بر اين است كه متدهاي IR وجود دارند كه مي‌توانند كمكهاي بيشتري به ساخت آنتولوژيها و استفاده موثر از آنها ، ارائه دهند.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 9:30 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي (antology)

بازديد: 5

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي(antology)

چكيده:

بازيابي اطلاعات مي‌تواند به ساخت آنتولوژيها و كاربرد مؤثر و مفيد آنها، كمك كند. ما از استخراج واژة اصلي مبتني بر تركيب و تجانس (Collocation)، جهت ارائه مفاهيم جديد، استفاده و در مورد ارائة ارتباط وسيع جهت اتوماتيك سازي جمعيت آنتولوژي با مثال، مطالعه مي‌كنيم. ما، متدهاي خود را در تنظيم پروژة كتابخانة ديجيتال، با استفاده از متدولوژي ارزيابي اطلاعات، ارزيابي مي‌كنيم. در يك تنظيم مشابه، در مورد متدهاي بازيابي مطالعه مي‌كنيم كه ساپورت جهت‌يابي ارائه شده توسط روابط معنايي و لغوي موجود در اغلب آنتولوژيها را جهت كمك به كاربران در بررسي آنتولوژي تكميل مي‌كنند.

مقدمه:

متدهاي جستجو، جهت يابي و سازماندهي اطلاعات اينترنت رايج امروز، دهه‌هاي تحقيق دوره بازيابي اطلاعات را پايه و مبنا قرار مي‌دهند. اين متدها مبني بر قوانين آماري كنترل كنندة استفاده انسان از زبان، نه تنها در بازيابي سند و مدرك، بلكه در امورغني‌تر به لحاظ معنايي مثل پاسخگويي به پرسش، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. يك شكل Semantic Web اين است كه بسيار شبيه به Web است كه ما امروزه مي‌شناسيم و انتظار داريم كه اسناد مدارك، سرشار از منافع قابل فهم باشند. اين تفسيرها را در مورد اسناد وعبارات قابل توجيهي كه در جستجوي معاني مضمون اسناد ومدارك هستند، ارائه خواهند داد. ما توضيح مي‌دهيم كه صورتهاي صرفي IR چگونه مي‌توانند در اين امر، با كمك آرشيتكت‌هاي آنتولوژي غيرمعمولي، مؤثر باشند. تكنيكهاي IR مي‌توانند به تعريف، تشخيص و بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي كمك كنند. هشت مرحله مي‌توانند در پروسه ايجاد آنتولوژي متمايز شوند.

1-   تعيين محدودة آنتولوژي

2- توجه به استفادة مجدد از قسمتهاي مربوط به آنتولوژي موجود

3- بر شماري و ذكر كلية مفاهيمي كه مي‌خواهيد

4- تعريف و تشخيص تاكونومي اين مفاهيم

5- تعريف و تشخيص ويژگيهاي مفاهيم

6- تعريف و تشخيص جنبه‌هايي از مفاهيم مثل اصول و ارزش‌هاي مورد نياز وغيره

7- تعريف و تشخيص نمونه‌ها

8- بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي

ما، از ميان اين مراحل، مراحل 3 و7 را با تكنيكهاي مبتني بر IR  بررسي كرده و معتقديم كه اين مراحل مي‌توانند به طور مفيدي با استفاده از تكنولوژي بازيابي قابل دسترس امروزي، انجام شوند. مرحلة 4 براي اتوماتيك سازي، مناسب است، در عين حال، مسئله حل‌شده‌اي به شمار نمي رود و مرحله 8 در مورد متدهاي استدلال سمبوليك به گونه‌اي كه مثلاً در PACER و FACT اجرا مي‌شوند، بهترين گزينه است. تكنيكهاي IR ، علاوه بر اينكه جهت كمك به سازندگان آنتولوژي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مي‌توانند در جستجو، مرورگري و ارائه موارد غيرمترقبه نيز به كاربران كمك كنند. مردم تمايل دارند كه از Semantic Web شركتها جهت جستجوي اسناد و مدارك، بلكه جهت جستجوي اطلاعاتي در مورد روابط معنايي خاص، مثلاً در تنظيم كتابخانه هاي ديجيتال، استفاده كنند. بنابراين، روش‌هايي را جهت «بازيابي در يك سلسله مراتب مفهومي» ارائه مي‌دهيم، كه در آن‌ها به جستجوي واقعي هماهنگي به نحوييكه توسط اغلب ابزارهاي جهت‌يابي و ويراستارهاي آنتولوژي ارائه مي‌شود. ممكن است مناسب و كافي نباشد. پيشرفتهاي گذشته، با ايجاد آلگوريتم‌هاي بازيابي سند و مدرك مفيد امروزي جهت ايجاد و به‌كارگيري زيرساختار Semantic web، مستقيماً منجر به ايجاد پيشرفتهايي در آينده مي‌شوند. اما دليل متدولوژيكي بيشتري براي نزديك تر كه من اقدامات Semantic web در IR به هم داريم، جامعه IR بر اهميت ارزيابي، تأكيد كرده است. با ظهور كنفرانس‌هاي بازيافت متن (IRC)، ارزيابي آزمايشي امور مربوطه به بازيابي، به پيشرفت چشمگيري رسيده كه منجر به پيشرفت سريع در امور ارزيابي شده، شده است. منافع مشابهي با اقدامات ارزيابي مربوط به بازيايب و اقدامات مربوط به امور پردازش زبان غني‌تر به لحاظ معنايي، وجود دارند. جامعه Semantic web، از تأكيد شديدتر بر ارزيابي و اموري كه مي‌توانند ارزيابي شوند، سود مي‌برد. با خوردن غذاي سگ خود، ارزيابي تجربي در مورد كليه امور مورد بررسي در اين مقاله انجام مي‌دهيم.

بخش 2، تنظيمي را بررسي مي‌كند كه كلية امور در آن رخ مي‌دهند. پروژه Language Links و (Lolali )Logic ، به هدف فراهم آوري امكان دستيابي مبتني بر آنتولوژي به يك كتاب راهنماي الكترونيكي در فصل مشترك و واسط زبانشناسي و منطق. در بخش 3، اتوماتيك سازي مرحله 3 و ارزيابي آنرا، توصيف مي‌كنيم. در بخش 4، در مورد اتوماتيك سازي مرحله 7 و ارزيابي آن، صحبت مي‌كنيم در بخش 5، جستجو در سلسله مراتب مفهوم LaLaLi را ارزيابي مي‌كنيم. در بخش 6، نتيجه گيري مي‌كنيم.

2- LoLaLi:

كارما، و آزمايشات مربوط به آن، در تنظيم پرونده كتابخانه ديجيتال، انجام شدند. پروژه LoLaLi ، متدهايي را جهت گسترش مزمت قديمي كتابهاي راهنمايي علمي با ابزارهاي الكترونيكي ، ارائه مي‌دهد. اين ابزارها به خوانندگان كمك مي كنند كه به مضمون و محتواي كتاب راهنما دست يابند و اين ابزارها، يافتن اطلاعات مربوطه را آسانتر مي‌سازند.

طبق اين مطالعه ، پروژه Handbook of Logic and Language در فصل 20 ص 1200 تمركز دارد، مانند آزمايشات از منابع Latex   استفاده كرديم. پروژه LoLaLi، از سلسله مراتب مهم word net جهت فراهم آوري امكان دستيابي به كتاب راهنما استفاده مي‌كند. سلسله مراتب مفهوم، غالباً جهت جهت يابي از طريق تركيب‌ها و تجانس‌ها اسناد در مدارك، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آنها براي سازماندهي، نمايش دهي و ارائه اطلاعات متعدد،مفيد واقع مي‌شوند، و كاربراني در جستجوي يك hypertext هستند و داراي الگوهاي مرورگري سلسله مراتبي هستند، بهتر از كاربران داراي مسيرهاي مرورگري متوالي، اين كار را انجام مي‌دهند. از اينرو، معماريهاي مربوط به كتاب‌هاي راهنماي الكترونيكي بايد الگوهاي سلسله مراتبي را توجيه كننده يك سلسله مراتب مفهومي، روش مناسبي براي انجام اين كار باشد. سلسله مراتب مهم LoLaLi با دست و توسط متخصصين اين رشته كه اخيراً حدود 600 مفهوم را جمع آوري، سازماندهي و مرتبط ساخته‌اند، ايجاد مي‌شود و يك سرويس دهنده مبتني بر secame ، اطلاعات سلسله مراتبي را ذخيره مي‌كند كه از طريق يك مجموعه از نوشته‌جات و Protégé هدفمند، ويرايش و به روز رساني مي‌شود. ما در بخش 3، توضيح مي‌دهيم كه تكنيكهاي اصلي IR، چگونه مي‌توانند به نويسندگان در تعيين و انتخاب مفاهيمي جهت تحول در سلسله مراتب، كمك كنند.

هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، با يك توضيح و تفسير، حاشيه نويسي مي‌شود كه به طور خلاصه، آنرا توصيف مي‌كنند. بعلاوه، مفاهيم داراي توصيفات طولاني‌تري هستند و آنها هم توسط نويسندگان، ارائه مي‌شوند. سلسله مراتب، از يك مفهوم TOP با چهار شعبة اصلي در زير آن تشكيل مي‌شود : علم كامپيوتر، رياضيات، زبانشناسي و فلسفه كه توسط روابط زير موضوع، فوق موضوع (Subtopic-supertopic) ، سازماندهي و تنظيم مي‌شوند. اين روابط، تايپ مي شوند و تايپها عبارتند از “per-of”,”is-a” هستند. سلسله مراتب در LoLaLi، بيشتر يك نمودار است يا يك قالب دقيق و واضح شكل 1 . روابط غيرسلسله مراتبي نيز در نظر گرفته شده و به منظور اهداف جهت يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ اين روابط مشتمل بر Sibing(همشيره و خواهر)، “معاني ديگر” و “مفاهيم مربوطه” مي باشند. مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi نيز به منابع خارجي ارتباط دارند. مورد اصلي در ميان اين روابطHand book of Logicians lenguage مي‌باشد، مثال‌هاي ديگر مشتمل بر روابط با ابزارهاي مستقيم (on line) مربوطه مي‌باشند روابط با Handbook ، مفهومي را در سلسله مراتب، به عنوان منبع وبخش‌هاي مربوطه موجود در Hand bookرا به عنوان هدف، اتخاذ مي‌كنند. در بخش 4، ما توضيح‌مي‌دهيم كه چگونه تكنيكهاي IR به بررسي اين امر كمك مي‌كنند.

در حال حاضر ، كابران مي‌توانند به شكل “آساني”سلسله مراتب دست يابند از نتايج مطالعة يك كاربر، جهت يابي در راستاي روابط معنايي فوق اينكه، با تسهيلات جستجوي كامل شده است كه كاربران را مجاز مي‌سازد مفاهيم موجود در سلسله مراتب را به شيوه‌اي اختياري، بيابند. دربخش 5، ما تكنيكهاي اصلي IR را ارزيابي و توصيف
مي‌كنيم.

3- كمك به سازندگان آنتولوژي

 طبق پروژه LoLaLi، درزمان ساختن يك آنتولوژي براي يك رشته علمي خاص، آثار ادبي ارزشمندي وجود دارند كه محتوا و معانيشان بايد تحت پوشش آنتولوژي قرار گيرند. ما در مورد ساپورت IR جهت بررسي سوال زير، گزارش مي‌دهيم: كدام مفاهيم بايد در آنتولوژي قرارگيرند؟ ما به جاي اينكه به صورت دستي و غيراتوماتيك به جستجوي آثار ادبي بپردازيم، متدهاي شناسائي مفاهيم مورد نظر را از يك متن خاص، با استفاده از استخراج واژه توضيح مي‌دهيم. اسامي مفاهيم، معمولاً عبارات اسمي (noun phrase) هستند. از اينرو، تشخيص عبارات اسمي، احتمالاً اولين مرحله براي تشخيص مفاهيم مورد نظر به شمار مي‌رود. ما دو مورد را در عين به كارگيري تكنيكهاي مختلف، متمايز مي‌كنيم: كانديداهاي تك واژه‌اي و كانديداهاي چندواژه‌اي.

1-3- مفاهيم يك اسمي

با جهت يافتن اسامي جالب، ابتدا ‍POS را به دنبال متن Hand book اضافه كرده و سپس كلية اسم ها را انتخاب مي‌كنيم. ما از دو روش براي طبقه بندي آنها استفاده مي كنيم. توسط تواتر و تعداد خام و توسط تواتر يا تعدد نسبي، يعني توسط تعداد وقايع تقسيم بر تعداد وقايع در مجموعه اسناد ومدارك با هدف كلي. ليستهاي حاصله، توسط سه ارزيابي، ارزيابي شدند كه از آنها در مورد هر اسم در فهرستهاي حاصله پرسيده مي‌شد كه آيا آنها در فهرست جامعي از نظريات مفيد يا مهم كه به مبتديان و متخصصين كمك مي‌كند، قرار دارند يا خير. در مورد “استاندارد طلائي” ما، يك اسم در صورتي در نظر گرفته مي‌شد كه اكثر ارزياب‌ها، آنرا وابسته به آن فهرست بدانند.

ما، با اين استاندارد طلايي، امتيازات دقيق a(n) را جهت افزايش ارزش‌هاي n ، محاسبه كرديم در جدول1، دومين رديف، فهرست حاصله تنظيم شده توسط تواتر و تعدد خام و سومين فهرست تنظيمي توسط تعدد وتواتر نسبي را نشان مي‌دهد. نمايانگر كننده است كه حتي فهرست حاصلة تعدد خام از كيفيت بالايي برخوردار بوده وداراي اسم‌هاي نامربوط به تعدد و تواتر و تكرار زياد در راس، مي‌باشد و با احتساب ويژگيهاي اين حيطه خاص، امتيازات دقيق بسيار بالا مي‌توانند حاصل شوند. در مورد يادآوري چطور؟ گردآوري وت دوين فهرست كاملي از اسم‌هاي مفيد يا مهم محدوده Hand book، كار مشكلي است، البته اگر غيرممكن نباشد، در عوض، ما تصميم داريم كه با استفاده از يادآوري مفهوم به يادآوري تقريبي بپردازيم(CK): چه تعدادي از مفاهيم تك اسمي در سلسله مراتب LoLaLi را ما شناسايي كرده ايم، و آنها كدام قسمت فهرستهاي حاصله قرار دارند؟ از 522 مفهوم در سلسله مراتب مفهومي، 158مفهوم، تك اسمي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 158 مفهوم ، ارزيابي شد. آلگوريتم استخراج اسم، 77% از مفاهيم تك اسمي موجوددر سلسله مراتب LoLaLi را شناسايي كرد؛ و 70% اين مفاهيم در 750 مورد از 1 به بعد قرار دارند. در حاليكه اين، امتياز يادآوري كاملي نيست، سازندگان آنتولوژي ما، به موارد بسيار مهمي در ارائه سلسله مراتب پي برده و به ما مي‌گويند كه اين موارد غالباً آنها را به تفكر در مورد مفاهيم ديگر و بررسي غيرمستقيم مسئله يادآوري وا مي‌دارند.

2-3- عبارات اسمي چند واژه اي

بيائيد به استخراج عبارات اسمي چند واژه‌اي بپردازيم، ما متد مفيدي را ارائه مي‌دهيم كه مبتني بر تركيبها و تجانس ها بوده و مي‌تواند به مرحله تقسيم شود. Parsel سطحي متن، 2 ارائه توالي هاي واژه‌اي با الگوهاي جالب pos-tag براي ارزيابي و بررسي دقيق‌تر،3/ تصميم‌گيري در مورد اينكه هر توالي واژه، يك تجانس يا تركيب اسمي هست يا خير. مرحله 1/ با Schmid Tree-Tagger pos-tagger انجام مي شود. مرحله 2، با متدي كه توسط Katz,Justeson ارائه شده، انجام مي شود و از الگوهاي pos-tag جدول 2 استفاده مي‌كند. ما متن ضميمه شده يا اضافه شده را بررسي كرده و هر چيزي را كه بايكي از الگوهاي pos-tag فهرستي، هماهنگ نيست، كنار مي‌گذاريم. مرحله 3 ، با آزمايش اينكه آيا واژه‌هاي موجود در توالي، بيشتر از موقعي ايجاد مي‌شوند كه كليه واژه هاي موجود در متن به صورت تصادفي، تنظيم شده باشند. طبق نظريه Krenn , Evert كه آشكارسازي تركيبها و تجانس‌هاي pp-Verb را بررسي كرده اند، از t-test جهت بررسي مرحله 3 استفاده مي‌كنيم. فرضيه بي اعتبار ما اين است كه در متن، واژه‌هايي كه توالي را مي‌سازند، كاملاً مستقل از يكديگر هستند.

زمانيكه از متد چند واژه‌اي خود در مورد Handbook of logic and lansuage استفاده مي‌كنيم، به نتايج اميدوار كننده اي مي‌رسيم. مثلاً ، 10 تركيب يا تجانس اسمي با بالاترين امتيازات t در جدول 3 نشان داده مي‌شوند. در واقع، ما چگونه اين كار را انجام مي‌دهيم؟ مثل عبارات تك اسمي، ما از يادآوري مفهوم (CR) و دقت (P) جهت پاسخگويي به اين سوال، استفاده مي‌كنيم از 522 مفهوم موجود در اين شكل سلسله مراتب مفهومي مورد استفاده، 364 مفهوم، چند واژه‌اي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 364 مفهووم، ارزيابي شد. آلگوريتم ما با كار در مورد Hand book،3896 تركيب و تجانس را ارائه داد، 99 مورد، مفاهيم مربوط به سلسله مراتب هستند. مثلا، با 28% از مفاهيم چند واژه‌اي را يافتيم؛ 73% آنها در 750 هستند. با توجه به P، ما از سه ارزياب جهت ارزيابي مفاهيم كانديداي مورد نظر، استفاده كرديم. جدول 3، نمونه‌اي از نتايج را بهمراه ارزيابي‌هاي انساني، ارائه مي‌دهد. جدول 4، داراي امتيازات دقت حاصله در درجات مختلف مي‌باشد؛ دقت با حركت به سمت پائين فهرست، كاهش مي‌يابد.

در حاليكه وقت در سطح قابل قبولي است، يادآوري مفهووم، در حد مطلوبي باقي ماند. چند راه براي افزايش يادآوري وجود دارد: توسعة الگوهاي استخراج بيشتر، واضح سازي كمتر الگوها، يا افزايش اطلاعات و داده‌هايي كه بر روي آنها كار مي شود. ممكن است در بين گزينه به دقت لطمه بزند، و اولين گزينه الگوهاي بسيار خاصي را ايجاد كرده و هيچ تفاوتي در دوره‌هاي يادآوري مفهوم ايجاد نكند. به سومين گزينه مي‌پردازيم. عبارت اسمي جالب بسياري، تنها در اhand book ايجاد مي‌شوند؟ زمانيكه متد تشخيص ما، از طريق افزونگي عمل مي‌كند، تا در به يافتن آن واژه ها نخواهيم برد.

جهت ايجاد يك مجموعه اطلاعاتي وسيع‌تر بايد به شرح زير عمل كنيم. هر يك از 522 مفهوم موجود در سلسله مراتب LoLaLi به موتور تحقيق وب دارد شدند.كه در عين حال، خروجي فايل‌هاي PDF را محدود كردند. 20 نتيجه بالايي، حفظ شدند؛ متن، با استفاده از pstotext، استخراج شد و MB385 از متن قابل استفاده ايجاد كرد. ما 475/206 تركيب و تجانس را استخراج كرديم،كل 197 مفهوم يافت شده و مهمتر اينكه 44% آنها در ميان 750 نتيجه بالايي بودند. بنابراين، CR مشخصاً در زمان مقايسه با نتايج اجرا كننده آلگوريتم ما در برابر متن Handbook، ايجاد شده است. در جدول 5، اعداد دقيق مربوط به مجموعه Web را در رابطه با مجموعه CLEF فهرست مي‌كنيم. تخصيص و تصريح اين امر، به خلاص شدن از دست عباراتي مثل “other hand” كمك مي‌كند، اما عباراتي مثل “next section” (بخش بد) را به درجات بالا مي برد و امتياز p@10 پائين را در رديف 3، توجيه مي‌كند.

جهت بررسي تعامل دقت و يادآوري، به دقت مفهوم ، توجه كرده و طرح‌هايي را براي دقت مفهوم و يادآوري مفهوم، تدوين كرديم، در شكل 2 ، يادآوري مفهوم(چپ) و وقت مفهوم (راست) تركيبات موجود در Hand book، در مجموعه Web و در رابطه با مجموعه CLEF ارائه كرده ايم؛ درجه يا رتبه ( كه در محور X نشان داده شده ) با دسته بندي توسط امتياز t-test حاصل مي شود. همانطور كه انتظار مي رود در رابطه با مجموعه بزرگتر Web، يادآوري مفهوم، داراي بالاترين رتبه است، پس از آن، مجموعه Web مربوط به CLEF و پس از آن، Hand book قرار دارد. در مورد دقت مفهوم، ترتيب مربوطه نشان داده مي‌شود.

3-3- نتيجه گيري ها و مراحل ديگر

يك متد تك اسمي ساده و يك متد مبتني بر تركيب و تجانس ساده مي‌توانند اظهارات ارزشمندي در مورد مفاهيم موجود در سلسله مراتب يك مفهوم ارائه داده و بنابراين. مرحله 3 فهرست Van Harmelen و Antonok را بررسي كنند. در مورد استخراج عبارات چند واژه‌اي، اطلاعات و داده‌هاي بيشتر جهت ارتقاي يادآوري، مفيد واقع مي‌ِوند. نتايج ما، با جداسازي عبارات انگليسي كلي و عمومي، افزايش مي يابند. امتيازات ما به هيچ وجه كامل نسيتند، اما سازندگان هستي شناسي ما، به عنوان منبع اطلاعات ، نتيجة متدهاي ما را بسيار با ارزش يافتند. ممكن است اين امر در تمركز بيشتر بر مجموعة Web، ما را ياري كند؛ اگر برخي مفاهيم، قبل از تشخيص تركيب بر تجانس در دسترس باشند؛ مي‌توانند جهت محدودسازي متن مورد استفاده قرار گيرند: مفاهيم جديد و جالب مي‌توانند در نزديكي و مجاورت مفاهيم قديمي ايجاد شوند.

4- تعريف وتشخيص اتوماتيك مثال‌ها و نمونه‌ها

هستي‌شناسي ها به ندرت بخاطر خودشان بوجود مي‌آيند، و كاربرد آنها تعيين مي‌كند كه هستي ‌شناسي ها چگونه بايد مكان‌يابي شوند. در تنظيماتي كه ساختارهاي شبه هستي‌شناسي به عنوان موارد كمكي در جهت‌يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مثال ها و نمونه‌هاي حائز اهميتي، روابط چشمگيري با اسناد ومدارك برقرار‌مي كنند. ما ، در اين بخش ، متدهاي مربوط به تعريف و تشخيص اتوماتيك و در اين مثال ها را در تنظيم پروژه LoLaLi، توصيف و ارزيابي مي‌كنيم. كاري كه بايد انجام دهيم، مرتبط سازي مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi با قسمتهايي از متن مربوطه در Handbook مي‌باشد. ما، اين امر را بازيافت اطلاعات با دقت با تلقي هر مفهوم به عنوان يك موضوع و تلقي هر بخش از متن به عنوان يك سند (مدرك) مي‌ناميم. براي اينكه نمونه‌ها و مثال‌هاي مورد نياز را تعريف و مشخص مي‌كنيم، به شناسائي بخش‌هايي از متن مربوطه در مورد هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، نياز داريم. چه مقدار از كتابخانه ديجيتال و سطوح هستي شناسي كه ما به آنها دستيابي داريم، مي‌توانند در بررسي اين امر، به كار روند. استراتژي ما ، يك استراتژي فزاينده است. تا با آغاز كار از يك خط پايه و مبناي ساده، تاثير به كارگيري ساختار سند و مدرك ، نشان هاي متن و تركيبات را تعيين مي‌كنيم.

 

1-4- زير يك سرپوش و پوشش (under the Hand)

مجموعه اسناد و مداركي كه ما بايد در آنها ،اهداف ارتباطي را شناسائي كنيم، متشكل از اسناد و مدارك LATEX مي‌باشد. داده هاي نيمه ساختار يافته با قسمتهاي مشخص: فصل/ بخش / زيربخش وغيره. اين موارد، بخشي از كل Handbook را داراي ارتباط منطقي با قسمتهاي مختلف متن مي‌دانند به عنوان اهداف و داراي ارتباط وسيع، ما هر بخش را در هر سطحي از فصل گرفته تا پاراگراف، مورد توجه قرار مي دهيم. اما در اين امر، مشكلي مطرح مي‌شود. اگر يك زيربخش، داراي قسمتي مربوط به متن باشد، پس آن بخش و هر قسمت بزرگتر نيز به متن تعلق دارند. شما چگونه در مورد بزرگ يا كوچك بودن واحد بازيافتي، تصميم گيري مي‌كنيد؟ ما با داشتن تجربه در مورد بازيابي XML، قسمتهاي متداخل متن را در نظر نمي گيريم، در موارديكه بايد بين دو واحد متداخل بازيابي، انتخابي انجام دهيم، يك واحد داراي رتبه بالاتر را توسط سيستم بازيابي انتخاب مي كنيم. اين امر در شكل 3 نشان داده مي‌شود: اگر تصميم بگيريم به بخش (Section) برگرديم، پس مجاز نيستيم كه به هر چيزي كه در آن بخش وجود دارد و يا هر چيزيكه در بخش ديگري وجود دارد، برگرديم.

جهت ارزيابي امر ايجاد رابطه، از وروديهاي از شاخص يا فهرست Handbook استفاده مي كنيم، ما از كليه وروديها در فهرست پشت كتاب كه آنها هم در سلسله مراتب LoLaLi ايجاد مي‌شوند، استفاده كرديم؛ 141 ورودي وجود دارد. هر ورودي، شخصاً در منبع LATEXHandbook ، علامت گذاري مي‌شود، به طور ميانگين، يك ورودي داراي سه بار تكرار مطابق با lindex {….} مي‌باشد. “استاندارد طلايي” مورد استفاده ما جهت ارزيابي، متشكل از 141 مفهوم به عنوان “موضوع” مي‌باشد. يك بخش متن، در صورتي كه به يك موضوع، مرتبط است كه با فرمان lindex {…} مشخص شده باشد. بديهي است كه كيفيت نتايج ما به كيفيت فهرست كتاب بستگي دارد.

ما از Incremental R-Precision به عنوان ابزار سنجش استفاده مي‌كنيم؛ زمانيكه هيچ يك از اسناد مربوطه در يك موضوع معين، موجود نباشند. اين ابزار صفر را نشان مي‌دهد و زمانيكه كليه اسناد در مدارك موجود باشند، يك را نشان مي‌دهد. ارزش و عدد بالاتر در زماني ارائه مي شود كه يك مدرك در درجه بندي بالاتري قرار داشته باشد، ارائه
مي شود در مورد يك موضوع معين
P@ n عبارت است از :

كه Relevant ، مجموعه اسناد مربوطه در مورد موضوع مي‌باشد. امتياز مربوط به يك آزمايش، توسط ميانگين‌گيري كليه موضوع‌ها، حاصل مي‌شود. اگر توزيع تفاوتهاي عملكرد ، منحرف نشود، و اگر چند انحراف معدود موجود باشد، پس استفاده از t-test جفتي براي ارزيابي اطلاعاتي، مناسب به نظر مي رسد. اين دو شرط مي توانند با طرح هاي quantile آزمايش شوند. فرض بر اين است نقاط موجود در يك چنين طرحي، در اطراف identity (اتحاد)، متعادل باشند. ما اين امر را در رابطه با داده ها و اطلاعات خود بررسي مي‌كنيم؛ مثالي در شكل 4 ارائه مي‌شود. از اينرو ما ميزان اهميت تفاوتهاي اين دو متد را با مقايسه نتايج هر تحقيق با t-test جفتي، آزمايش مي كنيم. تفاوتهاي حائز اهميت با و تفاوتهاي جزئي با  نشان داده مي‌شوند.

2-4- آزمايشات

خط مبناي ما، از طرح ارزش‌يابي tf-idf استاندارد استفاده مي‌كند، و با كليه لغات وواژه‌هاي را با استفاده از LemmatizerTree Tagger به بن و ريشه شان تبديل مي‌كنيم. ما اين آزمايش را با نشانه‌هاي طراحي ديگر و با تركيبات تجانس ها انجام داده‌ايم ابتدا واژه‌هايي كه داخل عناوين واحدها قرار دارند، احتمالاً شاخص‌هاي مناسب موضوع اصلي هستند كه تحت پوشش آن واحدها قراردارند. توالي‌هاي واژه‌اي كه مورد تاكيد قرار مي‌گيرند، احتمالاً از بقيه ، مهمترند. ما واژه‌هاي داراي تفسير در توضيح مشخص، يا واژه‌هايي را كه در شرايط معيني ايجاد شده اند را با افزايش امتياز آن بخش از متن ، ترجيح مي‌دهيم. اگر يك قسمت ، با عنوان آغاز شود و آن عنوان داراي واژه‌هاي پرسشي باشد، امتياز آن قسمت را دو برابر مي‌كنيم.اگر عنوان آن قسمت داراي چيزديگري باشد، باز هم امتياز را دو برابر مي كنيم. اگر يك سند و مدرك داراي /emph,/em باشد كه به لحاظ ادبي مهم و پرسش مي‌باشند، امتياز را دو برابر مي‌كنيم؛ اگر تأكيد بر چيزي بجز پرسش نباشد نيز، امتياز را دو برابر مي‌كنيم. نتايج آزمايش درج دول 6 ارائه مي شوند. تفاوت جزئي در موارد ارجحيت عناوين وجود دارد، اما تفاوت مهمي بين موارديكه متن در آنها ارجحيت دارد و موارديكه متن درآنها ارجحيت ندارد، وجود ندارد. هر چند كه تأكيد، مكرراً بر عبارات كليدي مي‌باشد اما به نظر مي رسد كه در زمانيكه تاكيد بر واژه‌هاي بي اهميت مي‌باشد، اين موارد بيشتر وجود دارند.

با منابع ارائه شده در بخش قبل، سعي كرديم كه عملكرد متد ايجاد ارتباط خود را افزايش دهيم. با استفاده از تركيبات حاصل از مجموعهweb، امتياز يك بخش را در مورد موضوع ودر زمانيكه داراي تركيب يا تجانسي از موضوع بود، افزايش داديم. با استفاده از مكانيسم امتيازبندي مشابه با مكانيسم قبلي، هر زمانيكه يك قسمت داراي يك يا چند تركيب و تجانس باشد، امتيازش را دو برابر مي ‌كنيم. اعتقاد برارائه ترتيب واژه و پروسه هماهنگ سازي وتنظيم بخش موضوع مي‌باشد، كه بايد در هر زمانيكه مي فهميم ترتيب واژه ممكن است حائزا هيمت باشد. دقت را افزايش دهد. جدول 6، نتايج آزمايشات را با مزاياي تركيب و تجانس، نشان مي‌دهد. هيچ تفاوت مهمي بين خط پايه و موارديكه تنها تركيبها وتجانس‌ها را به كار مي برد وجود ندارد، اما زمانيكه ارجحيت تركيب و تجانس و عنوان را تركيب مي‌كنيم، تفاوت جزئي موجود خط پايه و حتي در مورد ارجحيت عنوان، بوجود مي‌آيد. تكرار لفظي پرسش در يك بخش يا متن، چيز زيادي در مورد احتمال ارتباط داشتن يك بخش با پرسش نمي‌گويد. بنابراين ،تكرار لفظي واژه‌ها و عبارات پرشي، نشاندهنده وجود ارتباط مي‌باشد.

3-4- نتيجه گيريها در مراحل ديگر

ما نشان داديم كه به كارگيري عنوان و تركيب و تجانس مي‌تواند عملكرد ايجاد ارتباط اتوماتيك را افزايش دهد. متدهايي كه مورد استفاده قرار مي‌دهيم، كاملاً خام و بي تجربه هستند و اين احتمال وجود دارد كه پيشرفتهاي بيشتر بتوانند با بهينه سازي حاصل شوند. يك متد دقيق براي تركيب مدارك كه توسط tf,idf، نشانه ‌گذاري عنوان و تركيبها و تجانس‌ها ارائه شده ، مي‌توانند در مورد نتايج، مفيد واقع شده و ما را درتوجه بيشتر به برنامه هاي ارزشيابي، ياري دهد.

5- جستجو در آنتولوژي

پس از بخش 3 و4 ، كه هدفشان، ساپورت IR در مورد ساخت آنتولوژي بود، مسير را عوض كرده وبه بررسي ساپورت كاربران نهايي مي پردازيم كه به منظور اهداف جهت يابي به آنتولوژي ها دستيابي دارند. پروسه مرورگري از طريق آنتولوژي جهت يافتن يك مفهوم ، مي تواند تصور مناسبي در مورد چگونگي سازماندهي آنتولوژي و چگونگي ارتباط مفاهيم، به كاربر ارائه دهد، اما اين پروسه همچنين مي‌تواند پروسه مشكل و سختي باشد. مثال‌هاي مربوط به عدم موفقيت مرورگري در پروسه دستيابي به اطلاعات، مشخص هستند. و مشتمل بر مواردي مي باشند كه ممكن است در سلسله مراتب موجود نباشند. در چنين مواردي، تكنيكهاي IR مي‌توانند اين نياز به اطلاعات را بررسي كنند. IR به جاي تبعيت زا روابط معنايي در يك آنتولوژي به دستيابي تصادفي بر يك آنتولوژي  و تفسير انعطاف پذير نياز اطلاعاتي كاربر اشاره مي‌كند.

امري كه ما در اين بخش بررسي مي كنيم به شرح زير است، يافتن مفاهيم مربوط به يك پرسش معين در سلسله مراتب مفهومي، به عبارت ديگر، نيازهاي اطلاعاتي كاربران، با استفاده از واژه‌هاي اصلي اختياري و انتخابي تنظيم مي‌شوند، در حاليكه “اسناد و مدارك” ،مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi مي‌باشند.

1-5- تحت يك سرپوش (Under the Hand)

ما در زمان سعي جهت بازيافت مفاهيم مربوط از يك آنتولوژي ، بايد با چند مسئله سروكار داشته باشيم، از پرسش‌هاي تمايل دارند كه بسيار كوتاه باشند. تعداد واژه‌هاي اصلي درهر موضوع ، مي توانند برابر با تعداد پرسش‌هاي محرك جستجوي وب، به طور ميانگين دو واژه اصلي در هر موضوع، باشند.2/ اسناد ومدارك نيز بسيار كوتاه هستند. حتي اگر توصيف وسيعي در مورد مفاهيم داشته باشيم، اسناد و مدارك بازيافت شده، در مقايسه با مجموعه‌هاي آزمايش استاندارد، كوتاه هستند. 3/ مجموعه اسناد و مدارك كوچك مي‌باشد. اين امر، بدين معناست كه ممكن است يادآوري ،مسئله مهمي باشد. بازيابي در برابر سلسله مراتب LoLaLi ، يك كار بسيار دقيق است اما داراي شرايط و نيازهاي يادآوري مي باشد.

موضوعات ما كه 26 عدد هستند، توسط چهار نويسنده مختلف ارائه شده و مبتني بر كاري هستند كه دانشجويان سال اول هوش مصنوعي دانشگاه آمستردام درتحقيق اوليه در مورد ›آمايش واسط يا رابط كاربر LoLaLi، انجام داده اند. “استاندارد طلايي” با  استفاده از سه ارزياب، به شيوه‌اي مشابه با ايجاد رابطه در بخش 4، ارائه شد. واحد سنجش مورد استفاده نيز مشابه با فصل 4 مي‌باشد. R-Precision فزاينده كليه اسناد و موضوعات عاري از ويژگيهاي غير واژه‌اي هستند به استثناي خط تيره ها. هر موضوع، با اسناد موجود در فهرست، مقايسه مي‌شود و فهرست درجه بندي شده اسناد توليدي مي گردد كه دراختيار كاربر قرار مي‌گيرد.

2-5- آزمايشات

 ما ، به عنوان يك خط مبنا، يك مدل بازيابي مبتني بر tf.idf ساده را انتخاب مي‌كنيم. مثل بخش قبلي، مي خواهيم بفهميم كه ساختار مفاهيم و سلسله مراتب مفهومي تا چه حد مي‌توانند به ارتقاي تاثير بازيافت، كمك كنند. ما عقايد زير را در مورد خط مبنا ارائه مي‌دهيم هدف همه آنها ،داشتن دقت بالا بردن صدمه زدن به يادآوري مي‌باشد؛ 1/ مفاهيمي را كه ارائه دهيد كه در واقع، موضوع را تنظيم كرده و مزيتي بر مفاهيم ديگر دارند، مثلا اگر كاربر در “منطق (logic)” تايپ كند، پس “منطق” مفهوم بر “منطق model” ارجحيت دارد. 2/ مفاهيمي را ارائه مي دهيد كه يك تركيب يا تجانس را با موضوعي تقسيم مي‌كنند كه بر مفاهيم ديگري كه مولفه هاي موجود در ترتيبات ديگر را تقسيم مي كنند، ارجحيت دارند. 3/ مفاهيمي را ارائه دهيد كه با يكديگر در ارتباطند، مفاهيمي كه با مفاهيم ديگر موجود در درجات بالاتر، در ارتباطند.

اولين چيزي كه بايد سعي كنيم ، آنرا افزايش دهيم، به كارگيري ويژگيهاي نحوي اسناد و مدارك مي باشد. نتايج اصل از آزمايشات مرتبط سازي اتوماتيك ما نشان مي دهند كه ما بايد واژه‌هاي موجود در عناوين را بر واژه هاي موجود در يك بخش، ترجيح دهيم. متشابهاً ، واژه‌هاي پرسش موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح دهيم. امتشابهاً ، واژه هاي پرسشي موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح مي‌دهيم؛ در مورد قبلي، امتيازات دو برابر مي شوند . زماينكه سلسله مراتب مفهومي، پر از واژه هاي بسيار خاص باشد، تاثير ترتيب واچه مي‌تواند حتي در اين آزمايش، بيشتر از مرتبط سازي اتوماتيك باشد. بنابراين، ما سعي مي كنيم كه متد مشابهي مانند آزمايش را به كار بريم. زماينكه يك مفهوم داراي تركيب و تجانس است كه در پرسش نيز مطرح مي شودامتياز آنها را دو برابر مي كنيم زمانيكه نام مفهومي در واقع برابر و معادل با موضوع مي باشد، احتمال اينكه كاربر به مفهوم ديگري را توجه كند، وجود ندارد. بنابراين، با تكنيكي مشابه، با تكنيك قبل را به كار مي بريم. امتياز مفهوم را دو برابر مي كنيم.

نتايج اين تكنيكها در جدول 7 نشان داده مي شوند. با ارائه تعدادي از موضوعات ، نمي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت چشمگيري حاصل شده است.

تنها مي‌توانيم با حدود 90% اطمينان بگوييم كه تفاوتي وجود ندارد./

حالا به پيشرفتهاي بيشتري در خط پايه مي پردازيم، پيشرفتهايي كه سعي دارند از معناهايي استفاده كننده كه توسط روابط موجود در سلسله مراتب مفهوم كدگذاري ميشوند. ما ، تنها در مورد استفاده از روابط Subclass-for, is-a صحبت مي كنيم. مفاهيم، اطلاعات را از والدهاي خود به ارث برده و آنها را به چند طريق، مشخص مي كنند؛ پرسش ها بايد تا حد امكان، دقيق پاسخگويي شوند: نه خيلي كلي و نه خيلي خاص، غالباً، مفاهيمي كه بيشترين امتياز را از يك طرح ارزشيابي مي گيرند، مفاهيم درستي هستند. اما گاهي، طبق شكل 5، پيچيدگيهاي بيشتري بوجود مي ‌آيد. در اينجا پرسش “رابطه معنايي” و مفهوم مورد نظر “رابطه مفهومي” مي‌باشد، اما تنها مفاهيمي كه داراي “رابطه معنايي هستند، فرزندان ”“رابطه مفهومي” مي باشندجهت بررسي اين مسئله ، فهرست مفاهيم ارائه شده توسط طرح ارزشيابي را مجددا به روشي درجه بندي مي كنيم كه مفاهيم مربوط به يكديگر ، نزديكتر باشند. اين امر، مفاهيمي را ايجاد مي‌سازد كه با مفهوم داراي امتياز بالا جهت نفع بردن از اين رابطه، توليد بوده و به درجات بالاتر مي‌روند. قوانين مورد استفاده ما در گروه بندي مفاهيم مربوطه به شرح زير هستند:

1/ هر مفهومي بايد زير والدينش قرار گيرد، اين مفهوم والد، نشان دهنده موقعيت مفهوم مي‌باشد.

2/ مفاهيم تنظيم كننده با والد مشابه بايد زيرآن را در مشترك قرار گرفته و با امتياز مربوط خودشان، مرتب شوند.

3/ هر زنجيره والد- فرزند مربوط به مفاهيم تنظيم كننده بايد در يك مفهوم تنظيم كننده به پايان برسند كه نشاندهنده وضعيت و موقعيت زنجيره است.

4/ دسته ها و گروههاي نامربوط ، به شكل  يك توده بهم ملحق مي‌شوند، توسط ماكزيمم امتياز گروه، مرتب مي شوند.

5/ زمانيكه والدين داراي فرزندان مشابهي باشند/ بهم ملحق شده و به بيشترين امتياز مي‌رسند.

اين قوانين ، والدين را مجاز مي سازند كه از فرزندانشان سود ببرند و بالعكس، و آنها خواهران و برادران خود را مجاز مي سازند كه از خواهران و برادران داراي امتياز بالاتر ، سود ببرند.

جهات محدودسازي سايز گروهها و جهت مجاسازي يك گروه براي رفتن به درجات بالاتر، هر چيزي را كه پس از يك نقطه برش معيني قرار دارد، بركنار كرده و مفاهيم باقيمانده را گروه بندي مي كنيم. پس ازچند آزمايش ، عدد 10 را به عنوان نقطه برش انتخاب كرديم، البته مبتني بر تعداد ميانگين اسناد و مدارك مربوط به هر موضوع، بررسي پروسه بازيافت بعلاوه درجه بندي مجدد، در شكل 6 نشان داده مي شود. نتايج قوانين گروه بندي نزي در جدول 7 نشان داده مي شود. حتي با تعداد اندك پرسش ها ، مي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت جزئي در امتيازات وجود دراد، البته زمانيكه از روابط مفهومي استفاده مي كنيم و تركيب كليه تكنيكها، پيشرفتها را توجيه مي كند، نشان مي دهد كه تكنيكهاي مجزا داراي مزايا و اثرات مجزايي هستند

3-5- نتيجه گيريها و مراحل ديگر

در حاليكه درجستجو يك سلسله مراتب مفهومي داراي ويژگيهاي خاصي است كه ممكن است به روش هاي IR خاصي نياز داشته باشد ، متوجه مي شويم كه تكنيكهاي بازيافت استاندارد، سطوح عملكرد قابل قبولي را ارائه مي دهند، اما پيشرفتهاي جزئي مي‌توانند با استفاده از ساختار سلسله مراتب مفهومي حاصل شوند ما معتقديم كه اين امر، تركيب بسيار جالبي از تكنيكهاي Semantic web و IR مي‌باشد. مراحل ديگر جهت ارتقاي جستجوي آنتولوژي ، مشتمل بر استفاده از روابط ديگر سلسله مراتب و استفاده از مدل‌هاي بازيافت شده مختلف مي باشند.

6- نتيجه گيري

ما از استخراج واژه اصلي مبتني بر تركيب و تجانس جهت ارائه مفاهيم جديد استفاده و در مورد ايجاد اتوماتيك روابط جهت اتوماتيك سازي پرسازي آنتولوژيها با مثال ها و نمونه ها مطالعه كرديم. مانندهاي تنظيم و پروژه كتابخانه ديجيتال مبتني بر آنتولوژي را ارزيابي كرديم. درهمان تنظيم، متدهاي بازيافتي را به هدف كمك به كاربران درجستجوي آنتولوژي به كار برده وفهميديم كه تركيب تكنيكهاي IR و درجه بندي مجدد حاصله مبتني بر سلسله مراتب اصلي مفهوم ،موثرترين و مفيدترين متد مي‌باشد.

بايد بگوئيم كه به استثناي متدهاي گروه بندي به كار رفته در بخش قبل، متدهاي IR مورد استفاده ما، عمدتاً متدهاي استانداردي هستند؛ بنابراين، كاربرد آنها در Semanic web، جديد مي‌باشد. متدها و نتايج ارائه شده در اين مقاله بايد به عنوان متدها و نتايج فراهم آوري خطوط پايه براي امور مربوط به خود، تفسير شوند. اعتقاد ما بر اين است كه متدهاي IR وجود دارند كه مي‌توانند كمكهاي بيشتري به ساخت آنتولوژيها و استفاده موثر از آنها ، ارائه دهند.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 9:24 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

جايگاه تحقیق در مورد فيبر و ادوات نوري در شبكه هاي مخابراتي نسل آينده

بازديد: 281

1- مقدمه

امروزه شبكه‌هاي عمومي به دلايل متفاوتي ناهمگن هستند. مشتريان به خدماتي همانند صوت داده و ويدئو نياز دارند و از وسايل متفاوتي نظير نوت بوك‌ها، PDAها، تلفنهاي سلولار، دوربينهاي ويديويي و غيره استفاده مي‌شود. بنابراين رنج وسيعي از وسايل سيار و ثابت پديدار مي‌شود.

ازديدگاه مشتري ناهمگن بودن شبكه غيرقابل درك است. درگذشته شبكه‌هاي متفاوتي براي پاسخ به اين نيازهاي متنوع توسط فراهم‌كننده‌هاي سرويس ساخته شده است كه هر يك براي يك نياز ويژه بهينه شده بودند. براي مثال PSTN براي خدمات صوتي، شبكه Ip براي خدمات اينترنت (Web) و شبكه داده مبني بر سوئيچ براي خدمات ATM و Frame relay و هم چنين شبكه‌هاي ويژه‌اي براي يك كاربرد خاص نظير كنفرانس ويديويي طراحي شده بودند [3] [1].

اين گزارش براوردي از شبكه‌هاي نسل آينده، فوايد NGN و همچنين نقش مهم تكنولوژي انتقال فيبر نوري را كه اخيراً توسعه داده شده است را ارائه مي‌كند. تكنولوژي DWDM دسترسي به NGN را ميسر مي‌سازد. خدمات NGN مبني بر سوييچينگ پيشرفته با يك سطح كنترل يكپارچه خواهد بود. در فصل 2 تعريفي از NGN ارائه و معماري و اجزا اصلي آن معرفي مي‌شود در فصل سوم اتصالهاي متقابل نوري و فوتوني بررسي مي‌شود. در فصل چهارم فيبرها و ظرفيت‌ آنها در شبكه NGN، اجزا ارسال سيستم انتقال فيبر نوري و درنهايت برد فيبرهاي موجود بررسي مي شود. انتخاب معماري شبكه عنوان فصل 5 مي‌باشد در اين قسمت سه معماري شبكه مختلف معرفي مي‌شود شبكه Shared Ip-Only ، شبكه مركب و شبكه فيبر. و در فصل 6 به dark fibre ها پرداخته مي‌شود و نگاهي به تكنولوژيهاي موجود و آينده، تكنولوژيهاي فيبر و سوييچينگ نوري آخرين فصل اين گزارش به شمار مي‌آيد.

2- بررسي اجمالي NGN

2-1- NGN چيست؟

تعريف واحد و پذيرفته شده‌ اي از NGN[1] وجود ندارد و در حال حاضر عبارت مبهمي است. تعاريف ارائه شده از NGN نسبتاً گسترده هستند. سازمانهايي مثل ETSI و ITU-T[2] مشخصات اصلي NGN را معرفي كرده اند. به عنوان مثال NGN;ITU-T را به عنوان شبكه‌اي مبتني بر بسته[3] تعريف كرده است، كه خدماتي شامل سرويسهاي ارتباطي، توانايي استفاده از پهناي باند چندگانه[4] و كيفيت سرويس[5] كه براي تكنولوژيهاي انتقال تهيه شده است را فراهم مي‌كند. عموماً NGN به عنوان all IP يا شبكه‌هاي مجتمع مبتني بر بسته با مشخصاتي كه درجدول (2-1) نشان داده شده است بيان مي‌شود. NGN به تنهايي مشخصات شبكه را پوشش نمي‌دهد اما مشخصات سرويس آن فرصتهاي جديدي را براي اپراتورهاي شبكه، فراهم كننده‌هاي سرويس،[6] توليد كننده‌هاي ارتباطات و كاربرها فراهم مي‌كند [1].

جدول (2-1) مشخصات اصلي  NGN[1]


all Ip يا شبكه مبتني بر بسته

بيشتر كارشناسان معمولاً NGN را به عنوان يك شبكه چندسرويسي[7] مبني بر تكنولوژي Ip مي‌شناسند.

NGN مانند يك شبكه Ip مجتمع مي‌تواند براي ارتباطات بي‌سيم و با سيم انواع ترافيك يا برنامه‌هاي كاربردي را روي شبكه‌هاي مبتني بر بسته بكار گيرد. در مجموع، بسياري از كارشناسان استدلال مي‌كنندكه NGN در ده سال آينده جايگزين مدار رايج مبني بر PSTN[8] خواهد شد.

خدمات كاربردي مجزا از شبكه انتقال

NGN يك معماري باز[9] بوسيله برنامه هاي كاربردي و شبكه‌هاي مجزا فراهم مي‌كند و به آنها اجازه مي‌دهد به صورت جداگانه ارائه شوند و برنامه‌هاي كاربردي مي توانند مستقلاً صرف‌نظر از نوع شبكه‌اي كه استفاده مي‌شود توسعه پيدا كنند. با يك معماري باز استانداردسازي به طور فزاينده‌اي اهميت پيدا مي‌كند اما به كاربران شبكه اجازه مي دهد كه بهترين محصولات موجود را انتخاب كنند و يك برنامه كاربردي جديد مي‌تواند در يك مدت زمان خيلي كوتاهتر نسبت به PSTN و ISDN[10] اجرا شود.

شركتهايي كه وسايل يا تجهيزات كامپيوتري را توليد كرده و به فروش مي‌رسانند،[11] مي‌توانند برنامه هاي كاربردي و سرويسها را براي كاربران نهايي توسعه دهند. فراهم‌كننده‌هاي سرويس مي‌توانند يك يا چند برنامه كاربردي را داخل يك سرويس بسته‌بندي كنند يا برنامه‌هاي كاربردي مي‌توانند بوسيله كاربران روي يك پايه نظير به نظير مورد استفاده قرار گيرند.


شبكه‌هاي مجتمع يا همگرا شده

شبكه‌هاي مجزا وسايل مورد نياز جداگانه‌اي را براي خدمات ويدئو، داده و صوت استفاده مي‌كنند. NGN انواع متفاوتي از برنامه‌ها را درون بسته‌ها تغيير شكل داده و بطور همزمان تحويل مي‌دهد. ارتباط بين NGN و شبكه‌هاي موجود از قبيل PSTN، ISDN و GSM[12] مي‌تواند بوسيله پل‌هاي ارتباطي[13] فراهم شود.

شبكه موجود در همه جا

NGN به كاربران اجازه تحرك گسترده و دستيابي يكپارچه به انواع برنامه‌هاي كاربردي با كيفيت يكسان را در هر ناحيه جغرافيايي مي‌دهد. ارتباطات كشتيراني و برج مراقبت امكان پشتيباني از انتقال، تجارت و نيازهاي اوقات فراغت را در هر وضعيت كه كاربر انتخاب مي‌كند، امكانپذير مي‌كند.

توزيع هوشمندي شبكه

در صورتيكه PSTN رايج، مبني برشبكه هوشمند و پايانه‌هاي نامفهوم (پايانه‌اي كه شامل ريز پردازنده داخلي نباشد) است، NGN شبكه‌اي هوشمند و پايانه‌هاي هوشمند دارد. در اين محيط شبكه، فراهم‌كننده‌هاي سرويس به آساني انواع متفاوتي از سرويسها را بدون نياز به تجهيزات سنگين شبكه فراهم مي‌كنند.

2-2- معماري NGN

يك نمايش از معماري شبكه NGN مي‌تواند به روشن شدن ساختار واجزا آن كمك كند. شكل (2-1) يك تصوير كلي از معماري NGN را نشان مي‌دهد. در اين شكل پايانه‌هاي بي‌سيم و با سيم با back bone شبكه انتقال از طريق سطح[14] دسترسي متصل هستند و ديگر سطوح از قبيل سرويس، انتقال و شبكه‌هاي دسترسي بوسيله سطح كنترل، كنترل مي‌شوند.


چنانكه در شكل مشاهده مي‌كنيد سطح سرويس مي‌تواند بوسيله واسطه‌هاي استاندارد شده و باز از سطح دسترسي و انتقال جدا باشد. NGN مي‌تواند با شبكه‌هاي ديگر از قبيل PSTN از طريق پلهاي ارتباطي كه اجازه گرفتن گردش هر نوع داده را به طور يكپارچه از ميان شبكه‌هاي متفاوت مي‌دهند، متصل شود [1].

شكل (2-1) معماري NGN [1]

2-3- اجزا اصلي NGN

معماري NGN علاوه بر تجهيزات صوتي و داده‌اي قديمي شامل انواع تجهيزات شبكه همگرا شده از قبيل كنترل‌كننده‌هاي تماس/ مدت زمان ارتباط دو كامپيوتر،[15] پل‌هاي ارتباطي رسانه،[16] پل‌هاي ارتباطي سيگنالينگ،[17] سرويس‌دهنده‌هاي ويژگي،[18] سرويس‌دهنده‌هاي برنامه،[19] سرويس‌دهنده‌هاي رسانه،[20] سرويس‌دهنده‌هاي مديريت[21] و واسطه‌هاي صدور صورتحساب و عرضه نمودن سرويس مخابرات به يك كاربر كه شامل وسايل انتقال و كابل كشي نيز مي‌باشد، است. تكنولوژيهاي هسته شامل تكنولوژي انتقال بسته، پروتكل كنترل مهندسي ترافيك، تكنولوژي كه كيفيت سرويس را ضمانت مي‌كند از قبيل MpLs[22]، تكنولوژي ارتباطات چند قسمتي از قبيل پخش بلادرنگ چند مقصدي پيام،[23] تكنولوژي كنترل جلسه و غيره است.

Soft Switch

Soft Switch يك كنترل كننده  تماس/ مدت زمان ارتباط دو كامپيوتر، نيز ناميده مي‌شود و يكي از اجزا هسته NGN است. بدليل اينكه انواع كاربردها از قبيل صوت و سرويس‌هاي ديگري كه اضافه مي‌شوند تا  ارزش انتقال افزايش يابد را كنترل مي‌كند. Soft Switch يك وسيله كنترل مبني بر نرم افزار است كه كنترل تماس بين پروتكلهاي NGN از قيبل MGCP[24]، SIP[25]، H.232 و پروتكلهاي تكنولوژي قديمي مانند ISDN و SS7 را ميسر مي‌سازد. هم چنين با سرويس‌دهنده‌هاي برنامه براي تهيه، توابع / برنامه‌هاي كاربردي كه مستقيماً روي Soft Switch وجود ندارد در ارتباط است. يكي از نقش‌هاي Softswitch، واسطه PSTN است كه بوسيله سيستمهاي سيگنالينگ انجام مي‌شود [1] [3].

Gateway 

يك پل ارتباطي يك نقطه شبكه است كه به عنوان يك دروازة دخول در شبكه ديگر عمل‌ مي‌كند. براي ارتباط با شبكه‌هاي ديگر سه نوع پل ارتباطي وجود دارد:Signalling gateway , Access gateway, Trunking gatewayكه در شبكه فراهم كننده سرويس قرار داده مي‌شوند.

Application Server


سرويس دهنده برنامه كاربردي در شبكه فراهم‌كننده سرويس قرار داده مي‌شود و سرويس منطقي و اجرايي براي سرويسها و برنامه‌هاي كاربردي كه مستقيماً روي Soft Switch وجود ندارند فراهم مي‌كند. به طور برجسته SoftSwitch تماسهاي سرويس‌دهنده برنامه مناسب را زماني كه يك برنامه كاربردي تقاضا مي‌شود مسيريابي مي‌كند. در مجموع كارگزار سرويس در لبه شبكه فراهم‌كننده سرويس قرار داده مي‌شود و توزيع سرويس و كنترل بين سرويس‌دهنده‌هاي برنامه كاربردي و Soft Switch را فراهم مي‌كند. در شكل (2-2) اجزا اصلي NGN و نقش‌آنها خصوصاً نقش Softswitch را در اين شبكه مشاهده مي‌كنيد.

شكل (2-2) نقش soft Switch در  NGN[3]

3- تجهيزات سوييچينگ

بعضي از مهمترين شبكه‌هاي باند پهن[26] جديد اتصالهاي متقابل[27] هستند و اغلب اوقات به سوييچها منصوب مي‌شوند.

كار اصلي اتصالهاي متقابل تهيه پهناي باند انعطاف پذير و مديريت اتصال براي فراهم‌كننده‌هاي شبكه مي‌باشد.

اتصالهاي متقابل به سه دسته تقسيم مي‌شوند.

1- اتصالهاي متقابل ديجيتالي / الكتريكي (DXC/EXC)

وسايلي كه براي دريافت، پردازش و ارسال داده در حوزه الكتريكي عمل مي‌كنند كه همان اتصالهاي متقابل SDH[28]/SONET[29] قديمي با واسطه‌هاي مسي هستند.

2- اتصالهاي متقابل نوري (OXC)

اتصالهاي متقابل ديجيتالي مجهز شده با واسطه‌هاي نوري هستند و بيشتر اوقات به عنوان سوييچهاي
O-E-O  (Optical – Electrical- Optical) استفاده مي‌شوند. اين اتصالها براي بيشتر مشتريها بطور گسترده موجود مي‌باشند. شكل (3-1) اتصالهاي متقابل الكتريكي و نوري را نشان مي‌دهد.

 

 

 

 

 

شكل (3-1) اتصالهاي متقابل الكتريكي و نوري [4]

3- اتصالهاي متقابل فوتوني (PXC)

تجهيزاتي كه براي دريافت، پردازش و ارسال داده در حوزه نوري عمل كرده و اغلب اوقات به عنوان سوييچهاي O-O-O(Optical – Optical – Optical) استفاده مي‌شوند. تعداد كمي از فروشنده‌ها اين اتصالها را توليد مي‌كنند.

3-1- اتصال هاي متقابل نوري

اكثر OXC ها وسايلي پيچيده هستند كه توانايي كاركردن مثل اتصالهاي متقابل SONET/SOH، بعلاوه سوييچهاي ATM[30] و اترنت،[31] گيگابيت اترنت با VLAN[32]ها، Cos[33] و ديگر پروتكلهاي خاص را دارند.به دليل اينكه واسطهاي باند پهن نوري هستند به اين دليل به اين اتصالهاي متقابل نوري مي‌گوئيم بدين معني كه اتصال به وسايل ديگر از طريق فيبر نوري مي‌باشد اما پردازش اصلي در حوزه الكتريكي انجام مي‌‌شود. براي توسعه، OXC ها مي‌توانند چندين واسطه الكتريكي (‌مسي ) شامل فست اترنت[34] و گيگابيت اترنت روي مس داشته باشند.اتصالهاي متقابل نوري براي پردازش سريع سيگنالهاي دريافتي با نرخ بيت بالا، سوييچينگ پرسرعت تا 640 گيگابايت برثانيه و بالاتر ASIC[35] هاي توسعه داده نشده را استفاده مي‌كنند.

3-2- اتصالهاي متقابل فوتوني

PXC ها بطور كلي با OXC ها متفاوت هستند. مهمترين تفاوت بين يك OXC و يك PXC در پردازش داده در حوزه الكتريكي و تبديل آن به حوزه نوري در خروجي واسطه هنگاميكه در PXC ها سيگنال در حوزه نوري است مي‌باشد. مبدلهاي چندگانه براي PXC ها: بيشتر وسايل با تجهيزات انتقال مجتمع نيستند و بنابراين به يك سيستم DWDM[36] در انتهاي فيبر نياز دارند كه سبب برگشت طول موجهاي مختلف توسط فرستنده/ گيرنده به حوزه الكتريكي مي‌شود در ساير PXC ها هر پورت معين روي سوييچ به يك زوج فيبر وصل مي‌شود اين اتصالهاي متقابل طول موجهاي موجود در فيبر را به صورت نوري از هم جدا كرده و به يك پورت خروجي مطلوب سوييچ مي‌كند. سپس آنها دوباره دسته بندي شده و روي فيبر خروجي مربوط به آن پورت فرستاده مي‌شوند. بنابراين پايانه‌هاي DWDM و الكترونيكي در مسير وجود ندارد در نتيجه سگينالها هميشه درحوزه نوري باقي مي‌مانند. يك سري مشكلات در استفاده از PXC ها در شبكه‌هاي نوري چند لا مبدا[37] وجود دارد در اين گزارش چند لامبدا يعني شبكه‌اي كه با تجهيزات DWDM ساخته شده و روي هر اتصال كانالهاي نوري موازي چند گانه وجود دارد. در بعضي از نقاط شبكه براي مسيريابي طول موج به منظور تهيه انعطاف پذيري بهتر بايد از PXC ها استفاده شود [2].

4- فيبرها و تجهيزات انتقال

4-1- انواع فيبر و ظرفيت آنها

در يك سيستم انتقال نوري، اطلاعات روي فيبر به روش زير منتقل مي شود سيگنالهاي الكتريكي به سيگنالهاي نوري تبديل شده و در طول فيبر حركت مي‌كنند تا زمانيكه به يك آشكارساز[38]كه سيگنالهاي نوري را به سيگنالهاي الكتريكي تبديل مي‌كنند مي‌رسند. منبع نور پالسهاي نوري را در طول موجهاي خاص منتشر مي‌كند. يك طول موج به يك لامبدا (lambda) يا كانال اشاره مي‌كند عبارتهاي لامبدا، طول موج و كانال اغلب به صورت معادل استفاده مي‌شوند اگر چه طول موجها با چشم قابل روييت نيستند با اين وجود اغلب به صورت رنگ نمايش داده مي‌شوند. ظرفيت فيبر خيلي بالا است. تجهيزات انتقال نرخ داده از 10 گيگا بيت بر ثانيه در يك لامبدا و 128 لامبدا كه معادل با 28/1 ترابيت بر ثانيه كه ظرفيت يك فيبر تنها است را پشتيباني مي‌كند هر مسير فيبر مي‌تواند هشت كانال كه هر يك، داراي كابل نوري شامل 192 زوج فيبر است را داشته باشد. پس اين ظرفيت مي‌تواند بيشتر از يك پتابيت بر ثانيه را حمل كند. ولي در عمل از ظرفيت پايين‌تري استفاده مي‌شود و كابلهايي با 6 فيبر مشاهده مي‌شود كه براي انتقال تك رنگ با نرخ 10 مگا بيت بر ثانيه استفاده مي‌شود [2].

روش رايج در سيستمهاي حامل براي انتقال نوري در مسافتهاي طولاني[39] نرخ بيت بالاتري را در هر لامبدا فراهم مي‌كند. آن هم چنين تعداد لامبداهاي پشتيباني شده در يك فيبر نوري را افزايش مي‌دهد. ظرفيت 2/10 ترا بيت بر ثانيه روي يك فيبر واحد در آزمايشگاه اثبات شده است. بنابراين زماني كه سيستم درچنين محدوده اي عمل مي‌كند بسياري از مشكلهاي غيرخطي اتفاق مي افتد كه به فيبرهاي نسل آينده با مشخصات كيفيت بالا نياز است. مشخصات نسل اول فيبرهاي تك مد(SFM)[40] بوسيله پيشنهاد ITU ، G.652 تعيين شده است كه به عنوان استاندارد فيبرتك مد شناخته مي‌شود. امروزه بيشتر فيبرهاي تك مد در اروپا مطابق پيشنهاد G.652 استفاده مي شوند. كه اين در مورد كابلهاي نوري زير دريا نيز صادق است. شكل (4-1) فيبر نوري را در شبكه‌هاي باند پهن نشان مي‌دهد. مسيرهاي فيبري جديد معمولاً با فيبرهاي G.655 مجهز شده اند كه بيشتر براي نرخهاي اتصال 10 گيگابيت بر ثانيه و بالاتر مناسب هستند. G.655 يك استاندارد براي NZDSF[41] مي‌باشد. فيبرنوري G.655 براي استفاده به وسيله سيستمهاي چندكانالي[42]  DWDM طراحي شده است. پيشنهاد ITu,G.692 طرح و تقسيم‌بندي ( به معني 50 هرتز و 100 هرتز و 200 هرتز ) براي DWDM در فيبرها را شرح مي‌دهد.

 

 

 

 

 

 

 

شكل (4-1) فيبر نوري درشبكه‌هاي باند پهن [6]


ظرفيت بالا و فواصل طولاني اتصالات به بهينه سازي چندين پارامتر شامل تعداد طول موجها و فاصله فركانسي، شكل مدولاسيون، فاصله بين تقويت كننده‌هاي نوري، سطح توان ورودي فيبر، اثرات غيرخطي مانند (SPM)[43] ، (XPM)[44] و [45](FWM)، انتخاب نوع فيبرها، جبرانسازي پراكندگي فيبرها و ترتيب آنها نياز دارد اثر پراكندگي رنگي با مقياس كردن با مربع نرخ بيت شناخته مي‌شود و بايد در سيستمهاي سرعت بالا ( در 10 گيگا بيت بر ثانيه وبالاتر) با دقت جبران شود.

تكنيك كامل شده، استفاده از فيبري است كه پراكندگي آن برخلاف پراكندگي فيبري كه در سيستم انتقال استفاده شده است باشد. DCF[46] ها به طور عادي به صورت ماجولهاي مجزا استفاده شده و در ايستگاههاي تقويت كننده جايگذاري شده و بنابراين سبب بهبود سيستمهاي نصب شده به سمت نرخ بيت بالاتر مي‌شوند.

4-2- اجزا ارسال

اجزا اصلي يك سيستم انتقال فيبر نوري فيبر، فرستنده و گيرنده است.

فرستنده‌ها سيگنالهاي الكترونيكي رمزشده را دريافت و به سيگنالهاي نوري تبديل مي‌كنند (مدولاسيون) و سپس روي فيبر ارسال مي‌كنند. ديودهاي ليزري (LD) نيمه هادي مي‌توانند براي توليد نور استفاده شوند و براي انتقال در مسافتهاي طولاني مناسب هستند. منبع نور پالس‌هاي نوري را در طول موجهاي ويژه منتشر مي‌كند. سپس LDها مي‌توانند آنها را در دامنه 1550 نانومتر انتقال داده و توانايي مدولاسيون تا حدود 10 گيگاهرتز را دارند. مدولاسيون خارجي نور در نرخ بيتهاي 10 گيگابايت بر ثانيه و بالاتر استفاده مي‌شود، LD هاي گران قيمت براي انتقال در مسافتهاي كوتاه ضروري نيستند. گيرنده‌ها در انتهاي ديگر فيبر جايگذاري مي‌شوند و يك آشكارساز نوري را براي تبديل سيگنال نوري وارد شده به سيگنال الكتريكي استفاده مي‌كنند. طول موج سمت گيرنده بايد با سمت فرستنده مطابقت داشته باشد.

ويژگي‌هاي مهم شامل اشباع[47]، حساسيت[48]، و نرخ خطاي بيت (BER)[49] براي سطح ديجيتال و نسبت سيگنال به نويز (SNR)[50] براي سطح آنالوگ است. نرخ خطاي بيت تعداد خطاهايي است كه بين فرستنده‌ها و گيرنده‌ها اتفاق مي‌افتد. اشباع ماكزيمم توان دريافت شده است كه مي‌تواند پذيرفته شود.

اگر توان بيشتري دريافت شود موجب اعوجاج سيگنال و عدم كارآيي مي‌شود. حساسيت، مينيمم تواني است كه بايد از يك سيگنال وارد شده دريافت شود. يك سيگنال ضعيف مي‌تواند موجب نادرست خواندن بيتها يا SNR پايين شود WDM[51] يك روش افزايش ظرفيت يك فيبر نوري است كه از طريق ارسال همزمان بيش از يك پرتو نور در فيبر صورت مي‌گيرد.

OADM[52] تجهيزاتي است كه ترافيك ( تعداد كانالها) را از يك مدار نوري بدون نياز به تبديل سيگنالهاي الكتريكي درج يا رها[53] مي‌سازد. هنگاميكه ترافيك در يك گره شبكه افزايش پيدا مي‌كند OADM مي‌تواند براي انشعاب نوري ترافيك عبوري استفاده شود.

تجهيزات OADM پيشرفته نياز به مهندسي پيچيده را از طريق توانايي درج يا رها سازيش براي هر يا همه كانالهاي نوري حمل شده بوسيله زوج فيبر بدون اثر روي مابقي ترافيك عبوري رفع مي‌كند. تجهيزات OADM مي‌تواند به سوييچهاي نوري براي پشتيباني از مسيرهاي فيبري چندگانه تبديل شوند و كانالهاي نوري را بدون انجام تبديل O-E-O راه گزيني كنند [2].

تقويت نوري[54] در دهه 1980 معرفي شده بود كه با توسعه فاصله بين تقويت‌كننده‌هاي گران قيمت O-E-O براي اقتصاد شبكه نوري دوباره تعريف شد يك شبكه O-E-O بايد تقويت كننده‌هاي نوري را بسته به نوع تجهيزات 100-40 كيلومتر و تقويت‌كننده‌هاي O-E-O را هر 400 تا 500 كيلومتر استفاده كند.

تقويت كننده O-E-O به مبدل و تقويت مجزايي براي هر كانال نياز دارد.

تقويت كننده‌هاي Raman و اربيوم (EDFA)[55] بدون تبديل O-E-O مكرراً‌ براي انتقال نوري دور (‌براي مثال 2000 كيلومتر) و انتقال خيلي دور[56] (براي مثال 4000 كيلومتر) استفاده مي‌شوند. هدف مبدل O-E-O بازگرداندن، بازسازي و تنظيم دوباره سيگنال نوري است. اين امكان با وسايل نوري موجود در بازار امروز كاملاً وجود ندارد. هر چند فعاليتهاي تحقيقي در حال پيشرفت اميد بخش است و ما انتظار تقويت كننده‌هاي نوري خالص را در آينده داريم [2].

يك شبكه فيبر نوري خالص را مي‌توان از طريق خطوط فيبر نقطه به نقطه با طول 4000 كيلومتر بسازيم نور خالص يعني اينكه تبديل O-E-O تنها در واسط كاربر رخ مي‌دهد شبكه فيبر نوري خالص براي فواصل طولاني بايد نسبتاً ارزانتر از شبكه‌هاي قديمي باشد يك نمونه از معماري سيستم انتقال نوري در شكل
(4-2) ‌نشان داده است.

 

 

 

 

 

شكل (4-2) معماري سيستم انتقال نوري [2]

بسته به ظرفيت يا تقاضاي اتصال تا 128 طول موج روي يك فيبر تنها ارسال مي‌شود. از ديدگاه اقتصادي عوامل اصلي براي پيكربندي و مقياس پذيري، قيمت و جاي كامپيوتر هستند. به سبب شباهت طبيعي سيستمهاي انتقال چند طول موجي نوري دور و خيلي دور دو به يك اندازه به كار مهندسي مربوط به پارامترهاي فيبر نياز دارند.

4-3- برد[57]

فيبر، به هم تابيدن سيمها[58] ، اتصال دهنده‌ها و ديگر تجهيزات بين فرستنده و گيرنده داراي مشخصات فيزيكي از قبيل تضعيف، پراكندگي و غيره هستند كه سيگنال نوري را از شكل طبيعي خارج مي‌كند. پراكندگي پيش از اندازه به معناي انتقال ناموفق است. در اين مورد وسايلي براي تقوقيت نور، جبران سازي پراكندگي و توليد دوباره مسافتهاي طولاني استفاده مي‌شود.

در شبكه شهري (MAN)[59] كارتهاي واسط يا روترها يا سوييچهاي O-E-O موجود ( با فرستنده‌ها و گيرنده‌ها) مي‌توانند با dark Fiber هاي G.652 براي ماكزيمم فاصله 125 كيلومتر در نرخ ارسال 5/2 گيگابيت بر ثانيه در هر طول موج ( ماكزيمم برد تجهيزات توليد قبلي 80 كيلومتر بود) و ماكزيمم 80 كيلومتر در 10 گيگابيت بر ثانيه در هر طول موج استفاده شوند. ظرفيت انتقال براي سيستمهاي DWDM با استفاده از مالتي پلكسرها و دي مالتي پلكسرها بالاتر مي‌رود. سيستمهاي CWDM[60] ارزانتر با پهناي باند و تراكم كمتر در صورت نياز براي تقويت بيشتر ( با گسترش فاصله) استفاده مي‌شود، فرستنده‌ها و گيرنده‌ها براي انتقال در دو جهت روي يك فيبر با برد حدود 125 كيلومتر و نرخ انتقال تا 1 گيگابيت بر ثانيه قابل استفاده هستند فرستنده ها و گيرنده ها براي نرخ انتقال 40 گيگابايت بر ثانيه يا سرعتهاي بالاتر از لحاظ فني موجود بوده اما هنوز به صورت تجاري گسترش پيدا نكرده‌اند. در اين سيستمهاي انتقال وسايل مياني[61] بين فرستنده وگيرنده وجود ندارد.

با فيبر G.655 و باند باريك برد بالاتري در نرخ انتقال 10 گيگابيت بر ثانيه و (بالاتر) در هر طول موج بدست مي‌آيد. براي مثال فرستنده / گيرنده ها داده اترنت[62] را روي فيبر تا 120 كيلومتر ارسال يا دريافت مي‌كنند. [2] [6].

5- انتخاب معماري شبكه

در اين قسمت ما سه معماري شبكه مختلف را شرح مي دهيم. يك معماري شبكه را كه تقريباً شبيه به شبكه هاي تحقيقي رايج پيشين است را صرف نظر از ظرفيت و تكنولوژي روتر استفاده شده بررسي مي كنيم. اين شبكه shared IP- only ناميده مي شود. شبكه هايي را كه قادر به عرضه اتصلالات نقطه به نقطه سوئيچ شده بعلاوه يك سرويس IP يا شبكه هاي هايبريد هستند را شرح مي دهيم. هم چنين موردي كه NREN[63]ها نقش مستقيم زيادي در تهيه اتصال پايه (جايي كه آنها تمام كنترل زيربنا فيبر را بر عهده دارند) دارد را شرح مي‌دهيم.

5-1- شبكه Shared IP- only

در اين گزارش شبكه Shared IP- only به شبكه اي گفته مي شود كه در آن تمامي اتصالات از طريق به كارگيري روترهاي IP است.

شكل (5-1) نمونه اي از شبكه IP- onlyshared را در تمام اروپا براي اتصال كاربران سنتي، كاربران شبكه و شبكه هاي خصوصي مجازي[64] نشان مي دهد.

در شكل GEANT يك شبكه فيبر نوري سرعت بالاي پيشنهادي جهت پوشش دادن 30 كشور اروپايي با سرعت 5/2 گيگابيت بر ثانيه مي باشد كه در سال 2001 تعريف شده است.

5-2- شبكه مركب[1](IP + switched)

شبكه اي را شبكه مركب مي نامند كه از يك جزء all- IP ساخته شده و بوسيله اتصالات مبني بر سوييچ تكميل شده باشد. همانطور كه در شكل (5-2) نشان داده شده است كاربران عمومي هنوز يك زيربنا به اشتراك گذاشته IP را استفاده مي كنند. زيربنا به اشتراك گذاشته شده IP مي تواند براي پشتيباني كاربراني با نيازهايي براي كيفيت سرويس استفاده شود. براي پشتيباني كاربران شبكه خصوصي مجازي يا شبكه روش متفاوتي مي تواند به كار گرفته شود. تجهيزات سوييچينگ كه خدمات گيگابيت اترنت و يكپارچه سازي يا جداسازي ترافيك براي بازدهي بهتر[65]SDH را فراهم مي كنند قبلا در دسترس بودند (و در حال توسعه هستند) به اين معني كه يك مدار STM-64[66] مي تواند به چندين گيگابيت اترنت و مدارات STM-16 (يا كمتر) تقسيم شود و اينها مي توانند روي يك واسط اختصاصي براي كاربران عرضه شود. اين يك راه حل خيلي ارزان (به سبب هزينه كمتر واسطهاي روي اين نوع از تجهيزات) نسبت به راه حل all- IP  قبلاً ارائه شده است.

 


در واقع تجهيزات سوييچينگ و روترهاي IP شبيه تجهيزات سوييچينگ و انتقال هستند اما در انتها به ASICها و نرم افزار موردنياز براي خدمات IP پيشرفته نياز ندارند. اين معماري بر حسب مديريت شبكه و تخصيص منابع، موافق و مخالفهاي خودش را دارد. براي تخصيص منابع، بيشتر فروشندگان تجهيزات سوييچينگ در فرايند پشتيباني از G-MPLS[67] فعاليت دارند چون اجراها هميشه مطابق با استانداردها نيست بنابراين فروشنده ها توانايي كار با يكديگر را ندارند.

به اين معني كه منابع اتصال توزيع شده بين تجهيزات سوييچينگ و روترهاي IP عامل لازم براي مديريت و تخصيص مداوم را دارند.

دو گزينه موجود براي مديريت عملكردي اين قبيل معماري شبكه:

        · مديريت NRENها، تجهيزات سوييچينگ و IP

        ·مديريت NRENها، تجهيزات IP و فراهم كردن يك سرويس سوييچينگ مديريت شده از عملگرهاي قديمي

در هر يك از اين موارد يك علامت شفاف بين تهيه كننده هاي اتصال و عناصر سوييچينگ / روتينگ وجود دارد. مانند شبكه Shared IP- only تهيه كننده اتصال يك سرويس طول موج چندگانه را عرضه مي‌كند.

چون طول موجهاي تنها مي توانند به طور جداگانه به كاربران پروژه عرضه شوند از ديدگاه NREN يك امتياز شفاف به حساب مي آيد. اين خصوصاً در مواردي است كه عناصر سوييچينگ نوري هستند. بنابراين در اين مورد معماري شبكه مي تواند هم چنين به عنوان يك شبكه با طول موج چندگانه[68] تعريف شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شكل (5-2) معماري شبكه مركب [2]


5-3- شبكه فيبر

در اين معماري يك NREN روي يك زيربنا شبكه فيبر كنترل دارد.

NREN مي تواند طول موجهاي زيادي (با محدوديتهاي تكنولوژي استفاده شده) به اندازه موردنياز تهيه كند. روي هم رفته NREN مي تواند شبكه Shared IP- only يا hybrid را از شبكه فيبر بسازد و خدماتي به كاربرانش عرضه كند.

اين معماري شبكه خيلي شبيه معماري شبكه hybrid است با اين تفاوت كليدي كه NREN زير بنا فيبر را نيز كنترل مي كند. يك نكته بنيادي براي ساختن اين است كه: شبكه چطور به كار انداخته مي شود؟

دو گزينه وجود دارد:

    ·شبكه فيبر بوسيله يك حامل سنتي از طرف NREN به كار انداخته مي شود. اين يك مدل جديد از همكاري بين NRENها و حامل ها را نشان مي دهد تجهيزات in-line و line–Termination بوسيله مالك انتخاب و بكار انداخته مي شود. در اين مورد شخص ثالث توابع مبني بر فيبر را از طرف NREN اجرا خواهد كرد.

        ·شبكه فيبر كاملاً بوسيله NREN به كار انداخته مي شود.

پيشرفتهاي تخصصي در تجهيزات انتقال حتي روي يك مقياس بين المللي اين گزينه را امكان پذير مي‌سازد. شكل (5-3) معماري شبكه فيبر را نشان مي دهد.

 
 
 
 
 
 
 
 
شكل (5-3)- معماري شبكه فيبر [2]

6- Dark Fibre

dark fibre، فيبر نوري اختصاصي يك مشتري تنها (يا يك گروه از مشتريان) است. جائيكه مشتري مسئول متصل كردن تجهيزات انتقال به آن است.

پياده سازي شبكه نوري مبني بر dark fibre، بر طبق محدوده جغرافيايي تاسيسات به معني زمين دانشكده و محوطة كالج، مترو، منطقه اي و قاره اي يا بين قاره اي طبقه بندي شده است. تفاوت اصلي موارد بالا در موارد زير است:

        ·مسافتي كه سيگنالها بايد منتقل شود.

        ·تراكم، به معني تعداد طول موجها (سيگنالها، رنگها) در يك dark fibre تنها است.

هر يك از اين پارامترها مفهوم متفاوتي براي تجهيزات انتقال دارد.

معمولاً و در آينده قابل پيش بيني تراكم موردنياز اتصالات، بوسيله NRENها (64-1) كمتر از برخي dark fibreهاي استفاده شده بوسيله حاملها (256-32) است. در هر دو مورد تراكم موردنياز در لبه شبكه ها كمتر از هسته است. درخواستها براي مسافت انتقال در هر دو مورد يكسان است اما براي مسافتهاي طولاني تر (2000 كيلومتر و بيشتر) خريد خدمات لامبدا از حاملها نسبت به استفاده از dark fibreها مي تواند ارزانتر باشد.

شركتهاي حرفه اي كه به سيستمهاي dark fibre تخصيص پيدا كرده اند نصب فيبر و هم چنين نگهداري آن را به نيابت از طرف مشتري تامين مي كنند. در بسياري موارد مديريت پيچيده اضافي يا منابع انساني و اقتصادي در پشتيباني از مشتري dark fibre وجود ندارد و اين مورد نسبت به خدمات مخابراتي قديمي قابليت اطمينان بيشتري دارد. مديريت پيچيده اضافي تنها در خطوط فيبر مسافت طولاني (طولاني تر از 250 كيلومتر) زمانيكه سيگنال نوري در خطوط ارتباطي نياز به تقويت يا توليد دوباره دارد آشكار مي شود. در چنين مواردي مشتري مسئوليت مديريت تجهيزات بين دو خط ارتباطي را بر عهده مي گيرد و شركت نگهداري فيبر بعضي از كمكهاي محلي را عرضه مي كند.

7- تكنولوژيهاي موجود و آينده

هدف از اين قسمت شرح تكنولوژيهاي موجود و آينده است كه ممكن است تاثير مثبتي روي توسعه بيشتر خدمات شبكه سازي پيشرفته داشته باشد.


7-1- تكنولوژيهاي فيبر

كابلهاي فيبر نوري از سال 1970 استفاده شده و متضمن تكنولوژي فيزيكي هستند كه سبب افزايش دسترس پذيري به پهناي باند ارتباطات مي شوند. تكنولوژي فيبر در حال حاضر روند خوبي دارد و تكنيكهاي ساخت بطور اساسي در حال بهبود است. در نتيجه فيبرها امروزه با مشخصات پراكندگي بهتري نسبت به روزهاي اول نصب مي شوند. فيبر نصب شده تا قبل از سال 1992 توانايي پشتيباني از سيستمهاي WDM با تراكم بالا در مسافتهاي طولاني را بدون نياز به تجهيزات گران قيمت جبران سازي پراكندگي نداشت.

فيبرهاي قديمي DWDM را در 40 گيگا بيت بر ثانيه و بالاتر در مسافتهاي طولاني پشتيباني نخواهد كرد. تقريباً جدا از نياز به تجهيزات انتهايي جديد براي پشتيباني 40 گيگا بيت بر ثانيه فيبرهاي قديمي نيز نياز به جايگزين شدن خواهند داشت. فيبرهاي ساخته شده مطابق پيشنهاد ITU، G.652 (براي فيبرهاي استاندارد تك مد) و G.655 (براي NZDSF) بايد توانايي پشتيباني چنين اتصالاتي را داشته باشند. شركتهايي كه در توسعه فيبرهاي كريستال فوتوني ميان تهي[69] پيشگام هستند ممكن است پهناي باند و طول اتصال را بيشتر كنند. مطابق معمول كابل فيبر نوري، نور را از فرستنده تا گيرنده بوسيله پردازش جمع انعكاسات داخلي هدايت مي‌كند.

7-2-سوييچينگ نوري

همانطور كه در قسمت قبل اشاره شده مبدلهاي نوري به الكتريكي در سرعتهاي 40 گيگا بيت بر ثانيه و بالاتر از طريق محدوديتهاي اعمال شده بوسيله قوانين فيزيكي دچار مشكل خواهند شد.

سوييچينگ نوري در سرعتهاي بالا، پردازش سيگنال مورد نياز را تماماً در حوزه نوري بر عهده خواهد داشت. OXCها معمولاً در دسترس هستند اما به تجهيزات الكترونيكي خارجي براي سوييچينگ نياز دارند.

با دسترس پذيري كامل MPLS و G-MPLS انگيزه براي سوييچنگ كاملاً نوري تقويت خواهد شد. به اين دليل كه تركيبي از بسته هاي IP پيوسته شده با G-MPLS ميتواند بدون نياز به لايه هاي مياني اضافي كه هر يك به كنترل و مديريت خودشان نياز دارند مستقيماً روي زير بنا DWDM منتقل شوند. مفهوم OPS[70] در بسياري از محافل مطرح ميشود و ممكن است درمدل slotted براي بسته هايي با طول ثابت يا در مدل un-slotted براي بسته هايي با طول متغير اجرا شود. يك احتياج بحراني مورد نياز براي پياده سازي ops  دسترس پذيري بافرهاي تأخير نوري خواهد بود . اين بافرهاي براي ذخيره موقتي بار داده[71] هنگاميكه سرايند[72] بسته نوري پردازش ميشود و مسير نوري مناسب داخل ساختار فيزيكي سوييچ برقرار ميشود مورد نياز هستند. يك روش معروف به OBS[73]پيشنهاد شده است. در يك سيستم انتقال OBS بار داده نوري جدا از سيگنال كنترل كه خودش  ميتواند در حوزه نوري وجود اشته باشد نگهداري ميشود. سطح كنترل اغلب به آساني روي يك مسير يا طول موج جدا از بار داده منتقل ميشود. سيگنال كنترل از منبع سوييچ به مقصد سوئيچ فرستاده ميشود. اين سيگنال اندكي جلوتر از بار داده براي برقراري مسير نوري مورد نياز از طريق سوييچ قبل از ارسال بار داده فرستاده ميشود [2]. در شكل (7-1) تكنولوژيهاي پيشنهادي براي NGN مشاهده ميشود.

 

 

 

 

 

 

 

شكل (7-1)تكنولوژيهاي پيشنهادي براي NGN [5]

نتيجه گيري

تكنولوژي فيبر در حال حاضر روند خوبي دارد و تكنيكهاي ساخت آن در حال بهبود است. فيبرها رشد دسترس پذيري پهناي باند ارتباطي را پشتيباني مي‌كنند با تكنولوژي فيبرو تقويت كننده ها (EDFA) سيستمهاي انتقال ميتوانند براي سرعتهاي 5/2 گيگا بيت بر ثانيه و 10 گيگا بيت بر ثانيه بدون نياز به توليد دوباره، بردهاي 1500-1000 كيلومتر (فواصل دور) و 4000-3000 كيلومتر (فواصل خيلي دور )را پوشش دهند.

با فعاليتهاي تحقيقاتي در حال پيشرفت ما انتظار تقويت كننده هاي نوري خالص را در آينده داريم با شبكه فيبر نوري خالص مي توان نسبتاً ارزانتر از شبكه هاي قديمي فواصل طولاني را پوشش داد.


فرهنگ لغات و اصطلاحات

درج يا رها

………………………………………………………………………………….

Add / Drop

سرويس دهنده هاي برنامه

……………………………………………………...

Application Servers

نرخ خطاي بيت

…………………………………………………………………………………….

BER

باند پهن

……………………………………………………………………………………

Broad band

اتصالهاي متقابل

………………………………………………….………………...

Cross Connects

آشكارساز

…………………………………………………….………………………………

Detector

ويرايش ظرفيت بالا براي DWM

………………………………………………….………..

DWDM

يك تكنيك كه براي تقويت قدرت سيگنال در شبكه انتقال فيبر نوري استفاده مي‌شود

………...

EDFA

يك استاندارد شبكه محلي

………………………………………………….………….

Ethernet

داده اترنت

…………………………………………………….…………………………

Ethernet data

اترنت سريع

…………………………………………………….………………………..

Fast Ethernet

پل ارتباطي

…………………………………………………….……………………………….

Gateway

يك توسعه طبيعي از MPLS را ارائه مي‌دهد

………………………………………………...

G-MPLS

سيستم سراسري براي ارتباطات سيار

…………………………………………………….………..

GSM

دور

…………………………………………………….……………………………………………

Haul

فيبركريستال فوتوني ميان تهي

…………………………………………………….……..

Hollow-PCF

شبكه ارتباطات ديجيتالي و جهاني كه از سرويسهاي تلفني موجود نشات گرفته است

………

ISDN

شبكه شهري

…………………………………………………….…………………………………

MAN

روش استاندارد به كار رفته براي اداره و بهينه‌سازي جريان ترافيك براي شبكه‌هايي MPLS……………. با مقياس بزرگ

فيبر با پاشندگي غيرصفر

…………………………………………………….…………………

NZDSF

تسهيم‌كننده‌اي كه مي‌تواند سيگنالهايي با نرخ پايين از يك سيگنال تسهيم شده با نرخ بالا AODM……… را بدون دي مالتي پلكسينگ كامل استخراج و اضافه كند

سوييچينگ بسته نوري

…….…………………………………………………….………………

OPS

بار داده

…………………………………………………….……………………………

Payload Data

شبكه تلفن عمومي

…………………………………………………….………………………….

PSTN

كيفيت سرويس

…………………………………………………….……………

Quality of Service

سلسله مراتب ديجيتالي همزمان

…………………………………………………….……………

SDH

فيبر تك مد

…………………………………………………….……………………………….

SFM

نسبت سيگنال به نويز

…………………………………………………….…………………………

SNR

دسته اي از استانداردهاي مخابرات فيبري كه امكان انتقال اطلاعات را با سرعت SONET…………….. بسيار زياد ايجاد مي‌‌كند

مدولاسيون تك فاز

…………………………………………………….………………………...

SPM

يك روش حمل و سوييچينگ كه براساس اطلاعات در حال وقوع در نقش‌هاي معمولي STM………… و ثابت مي‌باشد.

شبكه خصوصي مجازي

…………………………………………………….…………………….

VPN

شبكه محلي مجازي

…………………………………………………….……………………….

VLAN

يك روش افزايش ظرفيت يك فيبر نوري از طريق ارسال همزمان بيش از يك WDM………………. پرتو نور در فيبر است

                                                                                         

 


چكيده

در اين گزارش جايگاه فيبر و ادوات نوري را در شبكه‌هاي مخابراتي نسل آينده بررسي مي‌كنيم. ابتدا شبكه‌هاي نسل آينده، معماري، مشخصات و اجزا آن را شرح مي‌دهيم سپس تجهيزات NGN و نقش مهم تكنولوژي فيبر نوري را در اين شبكه‌ها عنوان مي‌كنيم.

كلمات كليدي:

NGN, Optical Fibre, Gateway, Switching, WDM, DWDM, PSTN


فهرست مطالب

 

 

عنوان ........................................................................................................................ صفحه

1- مقدمه .......................................................................................................................... 1

2- بررسي اجمالي NGN.................................................................................................... 2

         2-1- NGN چيست؟ ................................................................................................ 2

         2-2- معماري NGN................................................................................................. 4

         2-3- اجزا اصلي NGN............................................................................................. 5

3- تجهيزات سوييچينگ .................................................................................................... 8

         3-1- اتصالهاي متقابل نوري ...................................................................................... 9

         3-2- اتصالهاي متقابل فوتوني .................................................................................... 10

4- فيبرها و تجهيزات انتقال ................................................................................................. 11

         4-1- انواع فيبر و ظرفيت آنها ..................................................................................... 11

         4-2- اجزا ارسال ...................................................................................................... 13

         4-3- برد ................................................................................................................. 16

5- انتخاب معماري شبكه .................................................................................................... 17

         5-1- شبكه Shared Ip-only...................................................................................... 18

         5-2- شبكه مركب ................................................................................................... 18

         5-3- شبكه فيبر ........................................................................................................ 22

 

 

6- Dark Fibre.................................................................................................................. 23

7- تكنولوژي‌هاي موجود و آينده ........................................................................................ 24

         7-1- تكنولوژيهاي فيبر ............................................................................................. 25

         7-2- سوييچينگ نوري ............................................................................................. 25

نتيجه گيري ....................................................................................................................... 27

فرهنگ لغت و اصلاحات.................................................................................................... 28

چكيده ............................................................................................................................. 31

 

 



[1]- Next Generation Network

[2]- International Telecommunications union

[3]- packet-based network

[4]- multiple broadband

[5]- quality of Service

[6]- Service providers

[7]- multi-service

[8]- public switched Telephone Network

[9]- open Architecture

[10]- Integrated Services Digital Network

[11]- Third parties

[12]- Global System for Mobile Communication 

[13]- gateways

[14]- Plane

[15]- Session/Call Controllers

[16]- Media gateways

[17]- Signalling gateway

[18]- Feature Servers

[19]- Application Servers

[20]- Media Servers

[21]- Management Servers

[22]- Multi protocol label Switching

[23]- real- Time multicasting

[24]- Media Gateway Control Protocol

[25]- Session Initiation Protocol

[26]- broad band

[27]- Cross connect

[28]- Synchronous Digital Hierarchy

[29]- Synchronous optical Network

[30]- Asynchronous Transfer mode

[31]- Ethernet

[32]- Virtual (Local area network)

[33]- Class of Service

[34]- Fost Ethernet

[35]- Application – Specific Integrated circuit

[36]- Dense wavelenth division multiplexing

[37]- multi lambda

[38]- detector

[39]- Haul

[40]- Single mode Fibres

[41]- Non-Zero dispersion Shifted Fibre

[42]- multi-channle

[43]- Self-Phase modulation

[44]- Cross-Phase modulation

[45]- Four-wave mixing

[46]- Dispersion- Compensation Fiber

[47]- Saturation

[48]- Sensitivity

[49]- Bit Error Rate

[50]- Signal- to-Noise Ratio

[51]- Wavelenth division multiplexing

[52]- Optical Add and drop mulitplexer

[53]- add/ drop

[54]- Optical Amplification

[55]- Erbium- Doped Fiber amplifier

[56]- Long-haul

[57]-Reach

[58]- Splices

[59]- metropolitan area network

[60]-Coarse Wavelenth division multiplexing

[61]- intermediate

[62]- Ethernet Data

[63]  . National Research and Education Network

[64] . Virtual Private Network

[65] . grooming

[66] . Synchronous Transport Module 64

[67] . Generalized Multiprotocol Label Switching

[68] . multiple wavelength network

[69] . hollew-PCF

[70] . Optical Packet Switching

[71] . Payload data

[72] . Overhead

[73] . Optical Burst Switching 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 9:01 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان ان

بازديد: 45

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي

تهران مركزي

 

موضوع :

بررسي و مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت توان انفجاري و سرعت بازيكنان فوتبال 20-17 سال شهرستان مهاباد

 

مربوط به درس:

روش تحقيق

 

استاد راهنما : جناب آقاي دكتر فرشاد تجاري

 

تهيه وتنظيم : محمد قادري

 

 

 

فصل  اول

 

طرح تحقيق

                         

 

 

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

                                                                                                                                                                       · بيان مسئله

                                                                                                                                                                       · اهميت و ضرورت تحقيق

                                                                                                                                                                       · اهداف تحقيق

                                                                                                                                                                       · فرضيه هاي تحقيق

                                                                                                                                                                       · اصطلاحات و تعاريف

 


(1)

طرح تحقيقي

1-1 مقدمه :

 پيشرفتهاي روز افزون علوم ورزشي درسالهاي اخير بسيار چشم گير بوده و آمادگي جسماني نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تنوع ، تغيير و توسعه به دور نبوده است. بازيكنان فوتبال به قدرت و توان ، دوندگان ماراتن به استقامت ، قهرمانان 100 متر به سرعت و بسياري از ورزشكاران به انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي نياز دارند.

خوشبختانه ، اكنون تجربه مربيان به همراه تحقيقات و مشاهدات آزمايشگاهي و ميداني موجب طراحي برنامه هاي نظام دار و در نتيجه ، بهبود آمادگي عضلاني شده است. آمادگي عضلاني شامل قدرت و استقامت عضلاني ، توان ،سرعت ، انعطاف پذيري ، تعادل و چابكي است . در ورزش فوتبال قدرت ، سرعت و تركيب موثر اين دو عامل (توان) از اهميت ويژه اي  برخوردار است .

در اين تحقيق سعي شده است كه اثرات دو روش تمرين با وزنه و تمرينات پلايومتريك بر عوامل مذكور مورد مقايسه و بررسي قرار گيرد . تمرينات با وزنه  روش مناسبي براي بهبود قدرت قدرت و در نتيجه توان بشمار مي روند.

با توجه به اصل ويژگي تمرين براي توان ، ورزشكارن  بايد تلاش كنند تا بار ( وزنه ) را تا حد امكان به سرعت حركت دهند. در انتخاب برنامه تمريني توان، بايد به اين نكته توجه كرد كه سرعت تمرينات تا حد زيادي به سرعت حركات رشته مورد نظر نزديك باشد.

روش تمريني ديگري كه در بسياري از مهارتهاي ورزشي براي بهبود توان موثر است ، تمرينات پلايومتريك است. اهميت اين تمرينات استفاده از «پيش فشار» و كشش ناگهاني عضله مي باشد . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود ،اعضاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند ودر حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود . اين تمرينات موجب آمادگي دستگاه عصبي و عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد كه در فعاليت هايي كه همره با تغيير جهت مي باشند، به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايد.

تحقيق حاضر نيز با بررسي و مقايسه اثرات اين دو روش تمريني بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال سعي بر اين دارد به اين سئوال كه كداميك از روش ها ورزشكاران را در توسعه و عملكرد ورزش بيشتر ياري مي بخشد جواب دهد.

2-1. بيان مسئله :

 دامنه گسترده علم ورزش در جهان امروز ، با تحقيقات و بررسي هاي متعددي كه انجام پذيرفته است بيش از بيش و بطور غير قابل وصفي رو به گسترش مي باشد .كارشناسان و مربيان همواره به دنبال اين بوده اند كه امتيازها و عملكرد ورزش را در ورزشكاران خود توسعه دهند .

بازيكنان فوتبال براي تحمل فشارهاي بدني به هنگام بازي و فراهم آوردن زمينه لازم براي استفاده از مهارتهاي تاكتيكيشان  در سرتا سر يك مسابقه ، به سطح بالايي از آمادگي نياز دارند . بنابراين ، تمرين هاي آمادگي بخش مهمي از برنامه كلي تمرين هاست . در اين ورزش قدرت ،سرعت و توان انفجاري از اهميت ويژه اي برخوردار است . بسياري از فعاليت هاي فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن ،‌ دويدن و تغيير جهت دادن از نوع فعاليت هاي پر قدرت و انفجاري و از اركان اساسي موفقيت در اين ورزش هستند.

اهداف ويژه ي تمرين هاي قدرتي عضله در فوتبال عبارتند از :

1)  بالا بردن بازده توان در جريان فعاليت هاي انفجاري در يك مسابقه فوتبال مثل تكل كردن ، پريدن ، ضربه زدن و شتاب گرفتن .

2)      پيش گيري از وقوع آسيب ها.

3)      كسب مجدد قدرت پس از يك آسيب

بديهي است كه دست يابي به اين اهداف مستلزم طراحي تمرين بر اساس يافته هاي علمي        مي باشد . بدين منظور 20 آزمودني شركت كننده در اين تحقيق به دو گروه تقسيم شده و تمرينات منتخب پلايومتريك و با وزنه را به مدت 8 هفته و كلاً 24 جلسه انجام دادند تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه كداميك از اين دو روش تمريني براي بهبود فاكتورهاي مذكور موثر و مفيد واقع مي شود .

3-1 . اهميت و ضرورت تحقيق :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عوامل پيشرفت و توسعه فوتبال است. ارائه و اجراي طرح ها و سازماندهي ها توسط مربيان خلاق، زمينه پيشرفت سريع فوتبال را فراهم مي آورد و از جمله ابزارهاي كارايي آموزش مربيان يافته هاي پژوهشي نوين است. بررسي مسابقات انجام شده در سطح اول اين رشته ورزشي بيانگر اين موضوع است كه امرزوه بيشتر گل ها از طريق شوت راه دور به ثمر مي رسد.

همچنين داشتن سرعت زياد از عوامل موفقيت بازيكنان در حال حمله و دفاع مي باشد.

فعاليت هايي نظير پريدن ، تكل زدن و پرتاب كردن نيز مستلزم داشتن توان انفجاري بالايي است بنابراين تقويت فاكتورهاي مذكور از اهميت بسياري برخوردار است و مي بايست از اولويت هاي برنامه تمريني مربيان فوتبال مي باشد . تمرينات پلايومتريك موجب آمادگي تقويت دستگاه عصبي عضلاني مي شود و در نتيجه به ورزشكار اجازه مي دهد تا در فعاليت هايي كه همراه با تغيير جهت مي باشند به نحو قدرتمند و سريعي اجراي وظيفه نمايند . اين تمرينات با درگير كردن بيشتر دوكهاي عضلاني موجب ايجاد قدرت انفجاري بيشتر مي شوند . بنابراين تمرينات پلايومتريك    مي تواند به عنوان يك روش تمريني مناسب جهت كسب قدرت انفجاري و نيز افزايش سرعت مورد استفاده مربيان فوتبال قرار گيرد.

از طرف ديگر مطالعات اغلب مؤيد آن است كه تمرينات قدرتي بدون شك روي افزايش هر دو عامل سرعت و قدرت انقباض موثر است . نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه اجراي كداميك از روش هاي تمريني در بهبود فاكتوهاي مذكور موثرتر مي باشد.

4-1. اهداف تحقيق :

  الف) هدف كلي :

 بررسي و مقايسه تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال 20-17 سال.


  ب) اهداف اختصاصي :

    1)بررسي تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  2) مقايسه تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال .

  3) بررسي  تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

4)     مقايسه تاثيرت دو روش تمريني پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال .

5)     بررسي تاثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  بازيكنان فوتبال .

6)      مقايسه تاثيرت دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري   بازيكنان فوتبال .

5-1 . فرضيه هاي تحقيق :

1)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر شوت آزمودني ها ندارد.

2)      تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر سرعت آزمودني ها ندارد.

3)     تمرينات منتخب پلايومتريك تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

4)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر ضربه شوت  آزمودني ها ندارد.

5)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر سرعت  آزمودني ها ندارد.

6)      تمرينات با وزنه تأثير معني داري بر توان انفجاري آزمودني ها ندارد.

7)   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي ميزان شوت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

8)     بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي سرعت آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

9)  بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه بر روي توان انفجاري  آزمودني ها اختلاف معني داري وجود ندارد .

6-1 . محدوديت هاي تحقيق:

  الف ) محدوديت هاي اعمال شده توسط محقق:

1)     تحقيق بر روي 20 بازيكن فوتبال پسر زير 20 سال .

2)   تحقيق تأثير تمرين پلايومتريك و تمرينات با وزنه را بر روي سه فاكتور  ضربه شوت ، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال بررسي نموده است.

ب ) محدوديت هاي خارج از كنترل محقق :

1)     ميزان انگيزش آزمودني ها براي شركت فعال در تمرينات و اعمال حداكثر تلاش خود.

2)      رژيم غذايي آزمودني ها و شيوه زندگي آنان خارج از زمان تمرين .

3)      ميزان آشنايي  آزمودني ها با انواع تمرينات اعمال شده .

4)      شرايط روحي آزمودني ها .

5)      فعاليت بدن و شغل آزمودني ها .

6)     آزمودني ها از نظر آمادگي اوليه همگن نبوده و از آمادگي هاي متفاوتي برخوردار بوده اند

7)      سابقه بازي فوتبال در افراد يكسان نبوده است.

7-1. اصطلاحات و تعاريف:

 پلايومتريك : تمريناتي است كه توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه مي دهد.

سرعت حركت بدن : كوتاه ترين مدت زماني كه بتوان بدن را به فاصله مشخصي به حركت در آورد .

تمرينات با وزنه : (ايزوتونيك) خود تمريناتي است كه طول عضله هنگام بلند كردن جسم ثابتي تغيير مي كند . اين تمرينات با استفاده از وزنه هاي آزاد (دمبل ، هالتر و ) در دستگاه بدن سازي انجام مي شود .

توان : توان عبارت است از اجراي كار معين در واحد زماني است ، بطور دقيق تر توان از طريق اندازه گيري سرعت حداكثر وزنه اي كه جابجا مي شود تعيين مي گردد.

 بازتاب ميوتانيك: بازتابي كه هنگام كشيده شدن دوكهاي ماهيچه اي باعث انقباض ماهيچه مي شود ، همچنين بازتاب كششي ( Stretch reflex) نيز ناميده مي شود.

 


 

 

فصل دوم

 

ادبيات تحقيق

 

 

 

 

                                                                                                                                               ·مقدمه

                                                                                                                                               · زير بناي نظري موضوع

                                                                                                                                               · ادبيات پيشينه

                                                                                                                                               · تاريخچه تمرينات پلايومتريك

                                                                                                                                               · تأثيرات تمرينات قدرتي در فوتبال

                                                                                                                                               · تحقيقات داخلي

                                                                                                                                               · خلاصه تحقيق


(2)

ادبيات تحقيق

1-2 . مقدمه :

با توجه به گرايش عمومي نوجوانان و جوانان كشورمان به ورزش فوتبال كه آنرا بعنوان پرطرفدارترين و محبوب ترين ورزش كشور معرفي كرده است . لزوم باز آموزي و نوآوري در جامعه مربيان و آموزگاران فوتبال و آشنا ساختن با اصول امروزين اين ورزش و جنبه هاي علمي ان كاملاً احساس مي شود كه از جمله ابزارهاي لازم كارآمد در جهت توسعه دانش و آگاهي مربيان ، يافته هاي تحقيقاتي نوين در زمينه مورد نظر است.

در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود عملكردهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد و اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات محدودي  وجود دارد.

2-2. زير بناي نظري موضوع :

  اساس فرايندهاي حركتي ارادي و غير ارادي درگير در تمرينهاي پلايومتريك اصطلاحاً «بازتاب كششي » ماهيچه اي (ميوتاتيك) نيز خوانده مي شود . اين دستگاه دوكي و بازتاب كششي هر دو از عناصر مهم سيستم عصبي هستند كه كنترل همه جانبه حركت هاي بدن را بعهده دارند.

آنچه كه در اين ميان توسط بازيكنان بطور ناخودآگاه انجام مي شود طويل شدن سريع ولي خفيف تارهاي عضلاني آن گروه از عضلاتي است كه مسئوليت توليد توان را براي انجام حركات پرتابي بر عهده دارند. كشش سريع اين عضلات موجب تحريك بازتاب دوكي عضلاني مي شود . بطوري كه يك محرك بسيار قوي از طريق طناب نخاعي به سوي عضلات فرستاده و باعث ايجاد انقباض پر قدرت در آنها مي گردد.

واژه هاي گوناگوني براي بيان و توصيف مراحل بازتاب كششي پيشنهاد شده است . آقاي «چو» در سال 1983 كشش سريع تارهاي عضلاني را قبل از انقباض عضله بعنوان مراحل اكسنتريك «برون گرا » و دوره زماني كوتاه بين شروع اين مرحله و مرحله انقباض بازتابي عضله را به عنوان مرحله  توقف و خود انقباض را با نام مرحله كانسنتريك  « درون گرا » ناميد .

در تمرينات پلايومتريك لازم است تا قبل از انقباض عضلات يك كشش سريع ( مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار ) بر آنها وارد شود . در حركات پلايومتريك در طي مرحله اكسنتريك يا مرحله فشار يعني وقتي كه عضله به سرعت كشيده مي شود . اجزاي كشسان عضله نيز كشيده مي شوند و بخشي از نيروي فشار را به شكل انرژي كشسان ذخيره مي كند و در حين مرحله كانسنتريك يا غلبه عضله كه با تحريك بازتاب ميوتاتيك روي مي دهد انرژي كشسان ذخيره شده آزاد مي شود.

3-2. ادبيات پيشينه :

  استفاده از تمرينات قدرتي براي توسعه اجراي مهارتها بين ورزشكاران تا قبل از جنگ دوم جهاني مرسوم نبود . تا آن زمان مربيان و ورزشكاران عقيده داشتند كه برنامه هاي تمرينات قدرتي با وزنه منجر به سفت شدن عضلات مي شود . در خلال جنگ دوم جهاني استفاده از تمرينات مقاومتي با وزنه در نوتواني بازپروري مصدومين جنگ گردد تجارت گرانبهايي به ارمغان آورد.


4-2. تاريخچه تمرينات پلايومتريك :

 تاريخچه تمرينات پلايومتريك به شكل جديد و امروزي اش بسيار كوتاه است . انگيزه و دلايل پذيرش رسمي اين روش بعنوان فني سودمند در افزايش توان انفجاري ابتدا از موفقيت هاي ورزشكارن روسي و اروپاي شرقي در زمينه دو و ميداني در اواسط دهه 60 آغاز شد. استدلالهاي اوليه در مورد تمرينهاي پلايومتريك توسط آقاي يوري ورشانسكي مربي روسي كه اينگونه تمرينها را با روزشكاران اين رشته پرش انجام مي داد توضيح داده شد .

تمرينات پلايومتريك به اشكال ساده در تمرينات ساير ورزشكاران دو و ميداني نيز گنجانده شد.

5-2 . تأثير تمرينات قدرتي در فوتبال :

  اگر چه در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه تمرينات قدرتي موجب بهبود اجراهاي ورزشي مي گردد و همچنين اين تمرينات مطابق با ويژگي هاي رشته ورزشي نيز مي باشد . اما در زمينه تمرينات قدرتي و تأثير آن روي اجراهاي ورزش در فوتبال ادبيات تحقيقي محدودي وجود دارد . در تحقيقي كه در سال 1980 توسط آقاي نوگاري انجام گرفت نشان داده شده است كه قدرت ايزوكنتيك بازيكنان ثابت تيم هميشه از ذخيره بيشتر است . بين ضربه شدت در فوتبال و قدرت خم كننده و بازكننده هاي مفصل زانو و ران ارتباط معني دار وجود دارد . وي اهميت تمرينات قدرتي را در بهبود قدرت و سرعت ضربه شوت خاطر نشان ساخت .

6-2. تحقيقات داخلي :

  خانم افسانه قوجه لي (1378) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير يك دوره تمرينات پلايومتريك بر برخي متغيرهاي ساختاري و فيزيولوژيكي و فني دختران شناگر 15 تا 17 سال انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات پلايومتريك تأثير معني داري بر توان بي هوازي و ركورد 34 متر شناي سرعتي دختران داشته است.

خانم مهسا محسن زاده (1379) تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثيرتمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران پسر 20-15 ساله تهران انجام دادند و نتيجه گرفتند كه تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان چابكي و توان انفجاري پاهاي كاراته كاران تأثير گذار بوده است.


 

 

فصل سوم

 

روش تحقيق

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·جامعه آماري و نمونه ها

                                                                                                                                               ·مراحل و زمان فعاليت

                                                                                                                                               ·متغيرهاي تحقيق

                                                                                                                                               ·ابزار و روش اندازه گيري 

                                                                                                                                               ·مراحل مقدماتي آزمون

                                                                                                                                               ·مراحل انجام كار

                                                                                                                                               ·روش تحقيق

1-3. مقدمه :

يك فوتباليست بايد از آمادگي بسيار خوبي برخوردار باشد تا بتواند فشارهاي جسمي شديد بازي فوتبال را تحمل كند در صورتي كه يك فوتباليست از آمادگي خوبي برخوردار باشد قادر خواهد بود مهارتهاي تكنيكي فوتبال را در سراسر طول بازي به نمايش بگذارد ، بنابراين تمرينات آمادگي بخش مهمي از كل تمرينات فوتبال است . طرح ريزي يك برنامه تمريني مناسب و صحيح سبب افزايش توانايي و قابليت هاي بالقوه جسماني مي گردد و فرد ورزيده و توانايي لازم براي انجام فعاليت سنگين و طولاني را بدست مي آورد. بنابراين لازم است كه مربيان گرامي گامهاي موثري در جهت كسب دانش مربوط به طراحي برنامه‌هاي تمريني آمادگي جسماني بردارند .

2-3. جامعه آماري و نمونه ها :

   جامعه آماري در اين تحقيق 140 بازيكن 20-17 سال شركت كننده در تمرينات انتخابي تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد مي باشند كه پس از 3 مرحله تمرينات انتخابي تعداد20 نفر از آنان با توجه به كيفيت بازي بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد به صورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقسيم شدند.

3-3 . موقعيت و محل فعاليت :

  براي انجام فعاليت ، آزمودنيها به دو گروه تقسيم شده كه گروه تمرينات پلايومتريك ، تمرينات خود را در محل زمين چمن و گروه تمرينات با وزنه نيز جلسات تمريني خود را در سالن بدنسازي انجام مي داند.

 

4-3. متغيرهاي تحقيق :

  الف ) متغير هاي مستقل :

انواع تمرينات پلايومتريك و تمرينات با وزنه اجرا شده در طول تحقيق.

 ب) متغير هاي وابسته :

1)     ميزان برد شوت بازيكنان

2)     سرعت حركت بازيكنان

3)      توان انفجاري بازيكنان

ج)متغيرهاي مداخله گير:

1)     تغييرات آب و هوايي

2)     وضعيت زمين تمرين

5-3. ابزار و روش هاي اندازه گيري:

  الف) ابزار تحقيق :

1)     توپ فوتبال

2)     متر

3)     كورنومتر

4)     مخروط براي اجراي تمرينات پلايومتريك

5)     دستگاههاي بدنسازي براي اجراي تمرينات با وزنه

6)      ترازوي پزشكي Seca ساخت آلمان با دقت 1% كيلوگرم براي اندازه گيري وزن بازيكنان

7)     قد سنج پزشكيSeca  ساخت آلمان با دقت 1% سانتي متر براي اندازه گيري قد بازيكنان

8)     جعبه پرش

ب) روش هاي اندازه گيري :

   1)آزمون پرش عمومي

2)آزمون توپ كاشته

3)آزمون دو سرعت 45 متر

6-3. مراحل مقدماتي آزمون :

براي انجام اين تحقيق در ابتدا با تشكيل جلسه اي با شركت آزمودني ها ضمن تشريح اهداف چگونگي انجام تحقيق ، اطلاعاتي شامل سن ، قد ، وزن از آنان كسب گرديد . پس از آن جلسه اي جهت انجام پيش آزمون و آشنايي آزمودني ها با شيوه تمرينات دو گروه در نظر گرفته شد .

7-3 . مراحل انجام كار :

قبل از شروع تمرينات از كليه آزمودني ها پيش  آزموني شامل پرش عمودي در جا ، ضربه كاشته فوتبال و دو سرعت 45 متر بعمل آمد . پس از آن برنامه تمريني به اطلاع دو گروه رسيد برنامه گروه تمرينات با وزنه شامل حركات زير بود :

1)     پرس پا

2)     اكستنشن زانو

3)     فلكشن زانو

4)     بلند شدن روي پنجه پا با وزنه

5)     اسكات

6)     بلند كردن جفت پا با وزنه

تمرينات شامل سه دوره وتعداد 12 تكرار در هر دوره بود كه طي آن آزمودني ها تمرينات مذكور را با 60% حداكثر قدرت انجام مي دادند . اين دوره ها 1 دقيقه و فواصل بين ايستگاه ها 2 دقيقه  استراحت فعال ( نرمش و حركات كششي ) در نظر گرفته شده بود.

تمرينات پلايومتريك در 6 ايستگاه طراحي شده بود و در هرايستگاه يك تمرين در سه دوره و تعداد 12 تا 8  تكرار در هر دوره نجام مي گرفت. بين دوره ها و نيز بين ايستگاهها 2 دقيقه استراحت در نظر گرفته شده بود. با توجه به ميزان آمادگي آزمودني ها تغييراتي از نظر بار مقاومت و زمان تمرين در تمرينات انجام مي گرفت. برنامه تمرينات به مرور از شدت كم به شدت زياد تغيير مي يافت. بدين ترتيب كه در هفته هاي اول تمرينات با شدت كم به صورت حركتها و مهارتهاي متوسط نظير پرش از سطوح هم تراز و پرش بر روي هر دو پا انجام مي گرفت و در هفته هاي بعد بيشتر بر تمرينات با شدت زياد مانند پرشهاي عمقي و پرش بر روي يك پا تكيه  مي گرديد. همچنين تعداد پرش ها به مرور افزايش مي يافت ولي به طور كلي تعداد پرشها در جلسات تمرين 140تا120 پرش بود. زمان هرجلسه تمرين براي هر دو گروه پلايومتريك و تمرينات با وزنه حدود 75 دقيقه بود كه 15 دقيقه ابتداي آن صرف گرم كردن ،45 دقيقه صرف اجراي تمرينات و 15 دقيقه پاياني نيز حركات كششي و برگشت به حالت اوليه انجام مي گرفت.

 

 

8-3.روش تحقيق:

با توجه به ماهيت موضوع تحقيق ، به دنبال بررسي اثر دو روش تحقيق پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال است و همچنين نظر به اينكه اين بررسي در قالب دو گروه تمريني اجرا مي گردد روش اين تحقيق تجربي و از نوع طرح دو گروهي با پيش آزمون و پس آزمون مي باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

يافته هاي تحقيق

 

 

                                                                                                                                                                       ·مقدمه

 آزمون فرضيه ها

 

 

 

 


4-1.مقدمه:

سرعت و قدرت اجزاي مكمل آمادگي جسماني در تمامي حركات ورزشكاران و در درجات مختلف ميباشند. به طور ساده تركيب سرعت و قدرت توان گفته ميشود. براي سالهاي طولاني مربيان و ورزشكاران در صدد برآمدند تا توان را به منظور افزايش عملكرد اجراي حركات افزايش دهند. تمرينات پلايومتريك توانايي عضله براي رسيدن به حداكثر قدرت در حداقل زمان ممكن را توسعه ميدهند. كليد انجام تمرينات پلايومتريك نمايش قدرت باسرعت و نيرومندي هرچه تمامتر مي باشد. ثابت شده است كه تمرينات پلايومتريك يك برنامه ي تمريني ايده آل براي توسعه توان انفجاري و نيز افزايش سرعت مي باشد. اين تحقيق نيز با انجام تمرينات پلايومتريك قصد داشته تأثير اين گونه تمرينات را بر عملكرد سرعت و توان بازيكنان فوتبال بررسي كرده و آن را با تأثير تمرينات با وزنه مقايسه نمايد.

4-2.آزمون فرضيه ها:

براي آزمون فرضيه هاي تحقيق از نرم افزار آماري Spss for windows وروندT-test paired samples براي شش فرض اول و براي فرضيه هاي هفتم ، هشتم و نهم از روند  فصT- test two indepent samples استفاده شده است.


4-3.فرضيه اول:

    فرضيه تحقيق:( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي در ميزان ضربه شوت مشاهده ميشود از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است.

4-4.فرضيه دوم:

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

ميتوان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده ميشود تز نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است .

4-5. فرضيه سوم :

    فرضيه تحقيق: ( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دوي سرعت 45 متر مشاهده      مي شود از نظر آماري معني دار است ، بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.


4-6. فرضيه چهارم :

    فرضيه تحقيق :( Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در ميزان ضربه شوت مشاهده مي شود، از نظر آماري معني دار است. بنابراين شواهد و مدارك لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان ضربه شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-7 . فرضيه پنجم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در توان انفجاري مشاهده مي شود از نظر آماري معني دار است و بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد ، يافت نشده است.

4-8 . فرضيه ششم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان نتيجه گرفت كه تفاوتي كه در زمان لازم براي پيمودن دو 45 متر مشاهده مي شود ، از نظر آماري معني دار است . بنابراين شواهد و مدارك آماري لازم و كافي در تأييد اين فرضيه صفر كه اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ندارد يافت نشده است .


4-9 . فرضيه هفتم :

    فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته مي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي ضربه شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد .

4- 10 . فرضيه هشتم:

فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمريني منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي توان انفجاري بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد .

4-11 . فرضيه نهم :

  فرضيه تحقيق : (Ho)

مي توان گفت كه فرضيه صفر پذيرفته نمي شود و بين دو روش تمرين منتخب پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت حركت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود دارد  و در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.


 

 

فصل پنجم

 

بحث و نتيجه گيري

 

 

 

 

                                                                                                                                               · مقدمه

                                                                                                                                               ·خلاصه يافته ها

                                                                                                                                               ·بحث و نتيجه گيري

                                                                                                                                               ·توصيه و پيشنهادات

                                               

 

 


5-1 . مقدمه :

آماده ساختن ورزشكار جهت كسب نتايج مطلوب به عوامل متعددي بستگي دارد كه ممكن است نزد هر ورزشكاري متفاوت باشد . توصيه مي شود كه مربيان در شناخت و توسعه قابليت هاي جسماني ورزشكاران خود كوشش نمايند. اين امر زماني ميسر مي گردد كه مربيان دانش لازم جهت شناسايي خصوصيات فردي و نقاط ضعف ورزشكار را داشته باشند . به همين دليل عملي بودن تمرين ، موضوعي است كه در سالهاي اخير هر چه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروزه ثابت شده است كه استفاده از تجربيات به تنهايي موفقيت ورزشكاران را تضمين نخواهد كرد ، بنابراين برنامه ريزي و تنظيم تمرين بر اساس متد علمي اهميت زيادي پيدا كرده است . تحقيق حاضر در  جهت دستيابي به دانش برنامه ريزي و تنظيم تمرين گامي كوچك برداشته است ، در اين فصل تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده نيز بحث و تفسير اين نتايج ارائه شده است .

5-2 . خلاصه يافته ها :

 افزايش آگاهي و دانش مربيان و ورزشكاران درباره روشهاي نوين حاكم بر فوتبال از مهمترين عومل پيشرفت و توسعه فوتبال است . با توجه موارد ذكر شده و نظر به اهميت قدرت ، سرعت و توان انفجاري در ورزش فوتبال محقق را بر آن داشت كه اثر دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه را بر فاكتورهاي مذكور بررسي نمايد.

به منظور دستيابي به اين هدف و اجراي تحقيق فوق از تعداد 140 بازيكن شركت كننده در تمرينات تيم فوتبال جوانان شهرستان مهاباد ، پس از انجام تمرينات انتخابي تعداد 20 نفر از آنان بصورت گزينشي انتخاب و اين تعداد بصورت تصادفي به دو گروه 10 نفري تقيسم شدند. پس از انجام پيش آزمون هاي شامل تست شوت كاشته فوتبال ،‌ پرش عمودي در جا و دو سرعت از دو گروه، تمرينات دو گروه پلايومتريك و با وزنه بصورت 8 هفته يعني 24 جلسه انجام شده است و پس از انجام پس آزمون از دو گروه و جمع آوري اطلاعات خام ، تجزيه و تحليل آماري آنها نشان داد كه:

1-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

2-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر پرش عمودي بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

3-    اجراي تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است .

4-    اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

5-     اجراي تمرينات با وزنه بر پرش عمودي  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

6-    اجراي تمرينات با وزنه بر سرعت  بازيكنان فوتبال تأثير معني داري ( 5%P< ) داشته است.

7-     بين تأثيرات دو روش تمريني پلايومتريك و تمرين با وزنه بر ميزان شوت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري وجود ندارد.

8-   بين تأثيرات دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر روي پرش عمودي  بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< )  وجود دارد. در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير بيشتري داشته است.

9-   بين دو روش تمرين پلايومتريك و تمرين با وزنه بر سرعت بازيكنان فوتبال اختلاف معني داري ( 5%P< ) وجود دارد . در اين ميان تمرينات پلايومتريك بر سرعت بازيكنان تأثير بيشتري داشته است.

5-3 . بحث و نتيجه گيري :

تجريه و تحليل نتايج بدست آمده از تحقيق بيانگر اين موضوع است كه اجراي تمرينات منتخب پلايومتريك بر ميزان شوت ، سرعت ، توان انفجاري بازيكنان تأثير معني دار دارد . بر اثر اجراي اين تمرينات ميانگين شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب    5 و 9/14 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 08/6 درصد كاهش يافت .

در خصوص اثرات فيزيولوژيكي تمرينات پلايومتريك ، بر سيستم عصبي ـ عضلاني مي توان گفت كه يك از مراحل بسيار با اهميت عمليات حركتي در تمرينات پلايومتريك ، مرحله كششي است .

تمرينات پلايومتريك موجب تغييرات زيادي در سيستم عصبي ـ عضلاني مي گردد كه به نوبه خود توانايي عضلات را براي پاسخ سريعتر همراه با قدرت بيشتر فراهم مي آورد.

در حركات پلايومتريك توالي انقباض اكسنتريك به كانسنتريك به سرعت شكل مي گيرد. تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق بيانگر آن است كه اجراي تمرينات با وزنه بر ميزان بر شوت، سرعت و توان انفجاري بازيكنان فوتبال تأثير معني داري دارد.

بدين ترتيب كه ميانگين ميزان شوت و توان انفجاري آزمودني ها از پيش آزمون به پس آزمون به ترتيب 7/14 و 1/8 درصد افزايش و ميانگين زمان دو سرعت 07/2 درصد كاهش يافت .تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه تمرينات پلايومتريك و با وزنه هر دو بر ميزان برد شوت ، سرعت و توان انفجاري سرعت بازيكنان فوتبال تأثير دارند.

اما تأثير تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان بيشتر از تأثير تمرينات با وزنه بوده در حاليكه بين اثرات دو روش تمريني بر ميزان برد شوت بازيكنان اختلاف معني داري وجود ندارد . تأثير بيشتر تمرينات پلايومتريك بر سرعت و توان انفجاري بازيكنان را مي توان ناشي از ويژگي اين نوع تمرين دانست .

5-4 . توصيه و پيشنهادات :

الف) پيشنهادات برخاسته از تحقيق :

1-  توصيه مي شود جهت پيشرفت ورزشكاران و افزايش انگيزه هاي آنان درطول دوره تمرينات تستهاي آمادگي جسماني از آنان بعمل آيد .

2-   پيشنهاد مي شود جهت حصول بهترين نتيجه از تمرينات پلايومتريك ، طراحي و اجراي اين تمرينات توسط مربيان گرامي با دقت كافي انجام گيرد .

ب) پيشنهادات براي تحقيق آينده :

1-  پيشنهاد مي شود تحقيقاتي در مورد بررسي تأثير تمرينات پلايومتريك براي گروه هاي ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزش انجام گيرد.

2-     پيشنهاد مي شود كه در تحقيقات بعدي ، تأثير اين روشهاي تمرين در مدت زمان بيشتري مورد مطالعه قرار گيرد.

3-    پيشنهاد مي شود تأثير تمرينات پلايومتريك و با وزنه بر فاكتورهاي ديگر آمادگي جسماني مورد بررسي قرار گيرد.

4-     توصيه مي شود چنين تحقيقي بر روي ورزشكاران رده هاي سني مختلف انجام گيرد.

5-    توصيه مي شود تحقيقاتي درباره مقايسه تأثير تمرينات پلايومتريك بر زنان و مردان انجام گيرد.

پيوست ها :

نكات ايمني در تمرينات پلايو متريك:

1)  در اجراي تمرينات پلايومتريك اصل پيشرفت تدريجي بايد رعايت شود و بدن به تدريج به اين فشارهاي وارده عادت مي كند.

2)     قبل از پرداختن به اين تمرين ها ورزشكار بايد سرشار از انرژي باشد  تا حركات با اعمال قدرت كافي اعمال شود.

3)     ورزشكاراني كه به دستور مربي خود توجه نمي كنند خطر بزرگتري براي آسيب ديدگي و كم تمريني يا پرتمريني دارند.

4)  تمرينات پلايومتريك تنها بايد بر روي سطوحي كه توانايي جذب ضربه را دارند اجرا شود مانند زمين چمن، چمن مصنوعي و تشك و هرگز تمرينات پلايومتريك را بر روي آسفالت يا كف ورزشگاه انجام ندهيد.

5)     براي اجراي اين حركات بدن بايستي به خوبي گرم شود تا از بروز صدمات به مفاصل جلوگيري شود.

6)     اين تمرينات بايد قبل از تمرينات ديگر انجام پذيرد.

رهنمودهايي جهت انجام تمرينات پلايومتريك:

   1)    گرم كردن و سرد كردن ـ ورزشكار بايد قبل و بعد از انجام تمرينات پلايومتريك با حركاتي نظير ؛ آهسته دويدن، تمرينات كششي، ورزشهاي سوئدي سبك ،بدن خود را آماده نمايند.

      2)         تمرينات بايد متناسب با شكل،كار عضله و دامنه حركت ورزش يا فعاليت مورد نظر باشد.

   3)    اصل اضافه بار ـ تمرينات پلايومتريك بايد از نظر مقاومت، زمان و فاصله اجراي حركات وكلاً بر اساس اصول اضافه بار تنظيم گردد.

      4)         تكرار فعاليتهايي كه نياز به تلاش بيشتري دارند، بهتر است دفعات كمتري انجام شود و بالعكس.

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 8:52 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

گزارش دوره كارآموزي تابستان 84 شركت نفت ايرانول

بازديد: 113

 

 

 

1
واحد آسفالت گيري

DEAsphalting Unit


خوراك اين بخش به نام            از برج تقطير پالايشگاه تهران به مقدار  5000 شبكه در روز تامين مي شود. اين بخش وظيفه جداسازي  آسفالت خشك از روغن DAO(Deasphalted oil) را كه روغني با ويسكوزيته بالا و بسيار گران قيمت است دارد. آسفالت خشك نيز كه بسيار با ارزش و گران قيمت است نهايتاً به صورت جامد وارد بازار مي شود. به صورت كلي عملكرد واحد PDA به دو مرحله تقسيم مي‌شود: در مرحله اول با حضور حلال مربوطه (پروپان) آسفالت و روغن جدا مي ‌شوند مرحله بعد كه بخش اعظم اين بخش را تشكيل مي‌دهد شامل بازيافت حلال پروپان از روغن و آسفالت است.

Vacuum

Bottom

 

خوراك توسط پمپ چرخدنده‌اي 5001 gear pump از مخزن  V-5002 (vessel) يا در حالت خاص مستقيماً از زير برج  تقطير درخلا به مخزن يكنواخت كننده V-lll5 وارد مي شود. وظيفه اين مخزن علاوه بر يكنواخت سازي جريان و جلوگيري ازتلاطم بيش از حد اين است كه به ما اين امكان را مي‌دهد تا اولاً از بكارگيري يك پمپ قوي به جاي P-5001  جلوگيري شود و ثانياً از قرارگرفتن به صورت سري جلوگيري شود. در اين مخزن يك كنترل كننده سطح Level indicator) controllev ( LIC- 1101  قرار دارد وقتي ارتفاع به مقدار لازم رسيد دريچه خروجي را باز مي كند همچنين در اين Vessel دو شاخه عبوري Steam  وجود دارد كه روغن در مجاورت لوله‌هاي بخار مافوق گرم تا  95 درجه گرم مي‌شود. تا حركت آن درمسير راحتتر انجام شود خوراك خروجي از V-1115 توسط پمپ lll2 كه آن نيز يك gear pump است به مبدل آب گرم E- ll01 Exchanger مي رود قبل از رسيدن خوراك به مبدل جريان توسط يك شير كنترل  تنظيم مي شود (FRC 1101) اگر جريان ورودي به پمپ كاهش يابد شير كنترل باز شده مقداري از جريان خروجي پمپ به قبل از پمپ  باز مي‌گردد از آنجا كه اين پمپها براي مواد با ويسكوزيته بالا طراحي شده اند و يكطرفه مي‌باشند بايد دقت كرد كه حتماً خروجي پمپ باز باشد. همچنين خود پمپ توسط بخار 60 پوندي گرم مي شود تا از ماسيدگي روغن كه  در اين لحظه داراي واكس- آسفالت و مواد آروماتيك است و به راحتي ماسيده مي‌شود جلوگيري كند. فشار در اين پمپ تا حدود (160-180) پوند بالا مي‌رود. دليل گرم كردن اوليه ما اولاً هوازدايي و ثانياً راحتتر شدن كار پمپ بود. سپس از E-ll01 شروع بر سردكردن خوراك مي‌كنيم ابتدا در E-ll01 به وسيله آب گرم 60o دماي آن را تقريباً تا 75 درجه پايين مي‌آوريم. علت استفاده از آب گرم اين است كه سردكردن ناگهاني روغن باعث بوجود آمدن واكس جامد و همچنين ماسيدگي آسفالت و روغن درمبدل مي‌شود در نتيجه بايد به آرامي خوراك را سرد كنيم.

از طرفي چنانچه درمبدل E-ll01 آن را خنك نكنيم به محض ورد پروپان در دماي بالا آسفالت جدا شده به مسير مي‌چسبد و باعث مسدود شدن آن مي شود.

پس از عبور خوراك از E-ll01 به مقصود پايين آمدن ويسكوزيته و راحتي كار جداسازي يك شاخه پرويان به نسبت يك به يك به خوراك مي‌زنيم از آنجا كه دما براي ورود به مخزن جدا ساز V-ll01  (extractor) هنوز بالا است نخست آن را وارد مبدل كرده و سپس وارد extractor مي‌كنيم. extractor داراي 26 سيني بصورت ناواداني مي‌باشد و شماره سيني‌ها از بالا به پايين است خوراك به سيني 9 و 13 و پروپان به سيني 21 و 26 كه در انتها قرار دارد وارد مي ‌شوند حلال پروپان ثانويه ورودي به extractor كه وارد سيني هاي 24 و 26 مي شود حلال با نسبت يك به خوراك است. حلال بخار شده به سمت بالا و خوراك به سمت پايين حركت مي‌كنند حلال ذرات روغن را در خود حل كرده به بالا مي برد، آسفالت جدا شده از روغن كه در پروپان كم تر مي‌شود و سنگين است به پايين اكستراكتور آمده از آنجا خارج مي‌ شود. روغن خروجي نيز از بالا خارج مي‌شود %70 حلال ما از بالا با روغن و %30 حلال همراه آسفالت از پايين خارج مي‌شود.

در داخل extractor4 مسير 3 شاخه‌اي بخار مافوق گرم كنترل دماي بالا و پايين extractor وجود دارد تا شيب حرارتي موجود در اين وسل (Vessel)  را حفظ كند دماي بالاي extractor تقريباً 70oC  دماي پايين آن تقريباً  است علت اصلي جدا شدن روغن از آسفالت همين شيب حرارتي و استفاده از دماي جوش محلول پروپان و روغن است.

همچنين در بالاي (اكستراكتور) شير اطمينان قرار  دارد كه چنانچه فشار از 32 باربالاتر رود شير اطمينان باز مي شود تا فشار كاهش يابد هدف ما نگه داشتن فشار در حدود تقريباً 30 بار است.

عمل بازيافت حلال بوسيله گرم كردن محلول و سپس پايين آوردن فشار جزئي  بخار با  استفاده بخار آب و پايين آوردن فشار سيستم انجام مي‌گيرد.

جدا سازي پروپان از آسفالت

آسفالت همراه پروپان از پايين  (V-1101)  extractor tower بوسيله پمپ P1111 بعد از عبور از شير كنترل FRC- ll03 كه مقدار جريان مايع خروجي از ته اكستركتور را كنترل مي‌كند وارد كوره 1101 مي شود. وظيفه control valve قرار گرفته در انتهاي اكستراكتور (FRC-1103) اين است كه level آسفالت ته extractor را كنترل كند. و چنانچه جريان كم شود ازبعد از پمپ P-llll مقداري جريان را به پايين extractor برگرداند دماي آسفالت و پروپان در كوره به o260 مي‌رسد در پمپ p-llll فشار تا 200 GPM بالا رفته بود. در كوره يك TC (كنترل كننده‌ دما) وجود دارد كه چنانچه دما پايين بيايد فرمان مي دهد كه گاز بيشتري وارد كوره براي سوختن شود آسفالت در ديواره كوره جريان پيدا كرده و در تماس مستقيم با شعله در جريان نيست آسفالت بعد از خروج وارد و V-1107 با نام               مي‌شود . در گذشته ماده‌اي به نام آنتي فوم به مسير بعد از كوره اضافه مي شده كه پف و موم آسفالت را بگيرد اما از آنجا كه ما امروزه نمي‌توانيم اين ماده را در كشور توليد كنيم لذا آسفالت از كناره V-ll07 به درون آن سرازير مي شود و در اينجا فوم آن گرفته شده و گازها از بالاي فلش درام و آسفالت همراه با مقداري حلال از پايين آن خارج مي شوند.

Asphalt

Stripper

 

 

Asphalt

Flash Drum

 

بخارهاي بلند شده از flash dram در يك مبدل E-ll0 8 با آب سرد تبادل حرارت مي‌دهد و condence مي‌شود. اين عمل باعث ايجاد يك فشار منفي در بالاي flashdrum  مي‌گردد. كه اين مكش وظيفه تداوم جابجايي بخارات پروپان در مسير را دارد. پروپان با كمي آسفالت (بسيار جزئي) وارد بوت آسفالت محزن V-lll7 مربوط  پروپان مي‌شود كه بعداً توضيح  آن داده خواهد شد. آسفالت خروجي  از پايين flash drum پس از عبور از  LIC 1108كه وظيفه كنترل Level آسفالت در flash drum را دارد از بالا وارد V-ll03  به نام     

مي‌شود. از پايين اين برج بخار خشك وارد شده آسفالت به سمت پايين و بخار به سمت بالا حركت مي‌كند دما در Stripper  تقريباً همان 260 درجه است بخار ذرات پروپان را كه هنوز با آسفالت است در خود حل كرده  و از بالاي Asphat Stripper خارج مي شود.  بخار V-ll0 3 بعد از خروج با بخار V-l102 يكي شده وارد V-ll0 4  مي شود كه توضيح V-ll02 و V-ll0 4 بعداً داده خواهد شد. آسفالت خشك نيز از پايين خارج شده به مخازن براي بسته بندي مي‌رود.

جداسازي پروپان از روغن

روغن و پروپان خروجي از بالاي extractor وارد Flash Tower دو قسمتي كه داراي دو بخش فشار بالا HP و فشار پايين LP  مي‌باشد مي‌شوند. فشار برج بالايي(HP) V-ll0 5 تقريباً برابر فشار extractor و برابر 30 مي‌باشد فشار LP V-110 6 برابر نصف آن معادل 15
 مي باشد. اين سيستم به ما كمك مي‌كند  كه 3/1 حرارت را به كوره باز گردانيم (صرفه جويي در سوخت كوره) بدين ترتيب كه روغن و پروپان خروجي از بالاي اكستراكتور به دو شاخه تقسيم مي‌شود يك شاخه مستقيماً به
HP مي رود و يك شاخه بعد از تبادل حرارت و گرم شدن در مبدل E-110 4 به وسيله پروپان خروجي از باليا HP  تا دماي   گرم مي شوند اين در حالتي است كه پروپان از دماي  تا  خنك مي شود روغن پس از عبور از اين مبدل به LP مي رود. هم در LP و هم در HP يك شاخه پروپان  تزريق مي شود كه نقش آن خنك كردن برجها، كنترل دماي آنها و كمك به جداسازي پروپان حلال است. درHP يك كنترل كننده LIC وجود دارد كه وقتي level بيش از %50  شد و ارتفاع آن از نصف برج بالا رفت ارتباط بين Hp و Lp را برقرار مي سازد و مقداري روغن از HP وارد LP مي شود . از پايين LP نيز روغن خروجي 2 بخش مي شود بخش اصلي آن حدود 75%  به وسيله D-lll 3 به كوره H-lll 2 و حدود 25% وارد مرحله بعد مي‌شود بخش وارده شده به كوره تا   گرم مي شود. خروجي آن به دو بخش تقسيم مي شود بخش اعظم آن به HP و بخش ديگر وارد LP مي  شود و يك حلقه بسته را تشكيل مي دهد اين سيستم گردشي و شيب حرارتي موجود در HP و LP به ما در حفظ حرارت و جداسازي پروپان كمك مي‌كند. شيب حرارتي ما بدينگونه است كه دما بالاي HP برابر  دماي پايين HP برابر دماي بالاي LP   و پايين آن است دليل اينكه هر چه پايين مي‌آييم دما بالا مي رود اين است كه با توجه به پايين تر بودن دماي جوش حلال پروپان مي‌خواهيم تا حد ممكن حلال از روغن ما جدا شود. همچنين در برجهاي  HP و LP دما بايد به گونه‌اي باشد كه به هيچ وجه  اگر بخار آبي وجود داشته باشد به مايع تبديل نشود.

   v    اختلاف فشار بين دو برج HP و LP ناشي از افت فشار در اثر تماس جريان مايع با ديواره لوله (اصطكاك لوله) و اختلاف ارتفاع است.

25% روغني كه از زير LP وارد مرحله بعد مي‌شد وارد V-ll0 2 به نام Stripper مي‌شود  دماي استيرپر تقريباً همان 176  درجه است بخارهاي خروجي از HP پس از كندانس شدن در مبدلهاي E-lll 7 و E-ll0 7

 

   v    وارد يك مخزن V-1117  مي شود كه وظيفه آن شكستن فشار پروپان تا حدود 16 MPG است و پس از آن وارد مخزن پروپان مي‌شود.

بخارهاي خروجي از LP  پس از كندانس شدن در مبدلهاي E-lll 3 و E-lll 8 وارد مخزن پروپان مي شوند كه بعداً توضيح داده خواهد شد. همانند قبل اين بخارها  با كندانس شدنشان وظيفه مكش در برجها را به عهده دارند. همچنين خروجي پروپان از HP  همانطور كه قبلاً گفته شد با روغن و پروپان خروجي از extractor  و ورودي LP تبادل حرارت مي‌كند.

محلول روغن پروپان وارد stripper oil شده با بخار آبي كه از پايين وارد شده شستشو مي‌شود پروپان از بالا و روغن از پايين خارج مي شود. اين روغن تقريباً خالص است و بخاطر قرار گرفتن در معرض بخار سوپر هيت گرم مي‌باشد از آنجا كه نمي‌توانيم آن را با اين حرارت به مخازن بفرستيم ابتدا به پمپ p-lll 0 و سپس E-ll05  مي‌رود و در E-ll0 5 به كمك آب گرم دماي آن از  تا  درجه پايين مي‌آوريم و به مخازن 5021 و 5022 مي فرستيم تا مانند روغن 10 و 20 و 30 و 40 و روغن هاي سبك براي واحد فورفورال باشد كه به آن B.S مي‌گوييم و روغني سنگين، صنعتي و گران است و اگر بخواهيم مانند روغنهاي ديگر به ويسكوزيته آن عددي نسبت دهيم عدد ويسكوزيته آن حدود 5 مي‌باشد.

انتخاب  شيبهاي حرارتي بخصوص در extractor تعيين كننده رنگ محصول مي‌باشد و لذا در انتخاب آنها دقت فراوان مي‌شود. همچنين مقدار پروپان زده شده  به محصول نيز در رنگ موثراست. بديهي است كه اگر دماي بالاي اكستراكتور كم شود يا مقدار حلال كم گردد حلال فرصت خواهد يافت كه  مواد سنگين تري را حل نموده به بالاي extractor ببرد و در نتيجه روغن تيره مي شود هر چه حلال درمسير بيشتر باشد مقدار روغن نسبت به آسفالت بيشتر مي شود اما برا ي بدست آوردن بهترين روغن بين 7 تا 5/8 برابر بايد پروپان تزريق كنيم.

فشار مخزن پروپان حدوداً 15 KPa است. در مخزن پروپان V-110q يك ديوار حائل وجود دارد پروپانها به علت چگالي كمتر رو مي ‌ايستند و پروپان مرطوب در يك طرف و در طرف ديگر روغن و آسفالت در بوتها جمع مي شوند چنانچه فشار مخزن پروپان بالا رود گاز پروپان را به كوره هاي انتهاي پالايشگاه مي‌فرستيم  تا بيهوده بسوزد بوت روغن و آسفالت را هر چند وقت يكبار باز كرده روغن و آسفالت آن را به پالايشگاه بر مي‌گردانند تا به عنوان نفت سياه به فروش رود. آب جمع شده در بوت آب نيز به وسيله پمپ ll05 به V-1104 يعني Spray condenser فرستاده مي‌شود. دماي مخزن پروپان در حدود و فشار آن 15 KPa است همانطور كه مشاهده شد ما 4 شاخه پروپان داشتيم يكي به عنوان حلال اوليه قبل از extractor يكي به عنوان حلال ثانويه در extractorو دو شاخه نيز براي تنظيم حرارت HP و LP كه هر چهار شاخه پروپان پس از بازيافت و نهايتاً برگشتن به مخزن V-1117 مجدداً از همين وسل تامين مي‌شوند.

spray

condenser

 

خطوط آب سيستم نيز كه در طول فرآيند دمايشان تقريباً تا 86  درجه بالا رفته است به فن بزرگ E-111 2 فرستاده مي‌شوند و از آنجا بوسيله پمپ ll06 به مسير بر مي‌گردند هر چند كه امكان تهيه مجدد بخار ما فوق گرم از بخارهاي سرد شده، در اين خطوط طراحي شده است. همانطور كه قبلاً گفته شد بخارات پروپان مرطوب هر دو stripper يعني V-ll0 2 و V-ll0 3  يكي شده از ديواره كناري وارد V-ll0 4 يعني

Spray

condenser

 

  مي‌شود دماي ورودي اين بخار ها معادل 163  درجه است كه بالاتر از نقطه شبنم آب در اين فشار مي‌باشد لذا. در اين كندانسور با اسپري كردن آب   (دماي محيط) شيب حرارتي بين تقريباً  در بالا تا  در پايين وسل به وجود مي‌آوريم در اين شيب آب مايع و پروپان بخار است لذا براحتي جدا مي شوند  همچنين دربالاي اين وسل يك mesh (جدا ساز) قرار داده‌ايم كه ذرات احتمالي روغن و آسفالت و يا آب را مي‌گيرد و پروپان نسبتاً خالص از بالا خارج شده آب نيز از پايين خارج مي‌شود و به واحد پساب پالايشگاه براي تصفيه مي رود. بخار پروپان خارج شده از بالاي V-ll04 واردV-ll08 به نام (knockout drum) ko. D كمپرسور 1101 مي‌شود تا احياناً اگر قطرات مايع از جمله آب در آن ته نشين شده از زير به پس آب بروند گاز پروپان بدون مايع وارد كمپرسور پيستوني دو مرحله‌اي C-ll0 1 مي‌شود.

مرحله اول اين كمپرسور 6 پيستون دارد كه اكثراً 3 تاي آنها كار مي‌كنند و بقيه استراحت. اما براي تامين فشار لازم با توجه به حرارت دماي محيط ممكن است 4 و 5 يا هر 6 پيستون كار كنند در اين مرحله دما از  تا  بالا مي رود و در اين كولر به وسيله آب سرد حدود  سرد مي شود  مرحله دوم شامل 4 پيستون مي باشد كه هر 4 تاي آنها هميشه در سرويس هستند (مگر براي تعميرات) در اين مرحله دما بيش از  بالا مي‌رود و فشار از O تا 16 بالا مي‌رود.


 

 

 

2

واحد فورفورال

Furfural Unit


هدف اين واحد جدا كردن هيدروكربنهاي آروماتيك از روغن است. هيدروكربنهاي آروماتيك باعث كم شدن پايداري روغن در برابر اكسيداسيون در حرارت بالا
مي شوند.

فورفورال حلال هيدروكربنهاي آروماتيك بوده و آتش زاست به همين دليل مسير عاري از هواست.

تعريف (index vistosity) VI :  عددي بي بعد كه نسبت تغيير ويسكوزيته به ويسكوزيته روغن  را نشان مي‌دهد. بنابراين تعريف 5 نوع روغن داريم روغن 50, 40, 30, 20,10 (DAO)   كه محصول PDA است.

پس در واحد فورفورال مي‌توانيم  5 نوع خوراك داشته باشيم.

Feed ورودي در ابتدا وارد مبدل 1201 مي‌شود و دماي آن از  تا ‌ توسط extract خروجي گرم مي‌شود. دما نبايد از  گرم‌تر شود چون كف مي‌كند.

در مبدل Feed, 1201 داخل shell و extract داخل Tube است.

Feed بعد از خروج از مبدل 1201 وارد وسل 1201 مي شود و سل 1201 داراي 10 سيني و وظيفه آن گرفتن آب و هوا از Feed است كه در بالاي آن يك مش (فيلتر) قرار دارد كه ذرات آب و هوا  را بوسيله Ej. 1201 از بالا خارج مي كند. در وسل 1201 خوراك از بالا و بخار از پايين وارد وسل مي شوند. Steam ذرات آب و هواي موجود در Feed. را گرفته و بعد از عبور از مش از بالاي برج خارج شده و روغن (Feed) از پايين خارج مي‌شود بخار خروجي از V.1201 وارد يك كندانسور گرديده و در آنجا ميعان پيدا مي‌كند فشار منفي ايجاد شده در اين مرحله وظيفه ايجاد مكش ejector را به عهده مي‌گيرد.

دليل اينكه آب را از روغن جدا كرديم اين است كه فورفورال با آب خاصيت اسيدي پيدا مي‌كند و باعث خوردگي و از بين رفتن ظروف مي شود و همچنين وجود آب باعث بالا رفتن فشار برج هامي گردد.

خروجي V.1201 توسط پمپ P.1217 به مبدل E.1202 رفته ودر تبادل با آب گرم تا حدوداً   خنك مي‌شود. (دليل اينكه با آب گرم خنك مي شود اين است كه اگر با آب سرد، خنك شود باعث ماسيده شده روغن درخطوط مي‌شود). روغن خنك شده وارد Ex V.1202  كه اكستراكتور (extractor) مي‌باشد، شده و با توجه به نوع خوراك به يكي از سيني‌هاي 27 يا 32 تزريق مي‌گردد.

اكستراكتور داراي 32 سيني بوده كه به فاصله 30cm  از هم با يك شفت متصل هستند و اين شفت به يك گيربكس متصل است كه گيربكس توسط يك الكتروموتور كار مي‌كند. براي جداسازي 3 شرط لازم است (I دما  (II حلال  (III سطح تماس

دما توسط مبدل و حلال(فورفورال) كه از بالاي اكستراكتور وارد مي‌شود تامين شده و سطح تماس بيشتر توسط چرخش ديسك‌ها ايجاد مي‌شود. در نهايت extract از پايين و rafinate از بالا خارج مي‌شوند. مقدار حلال درextract،  85% و در Rafinate 15% است.

حال مي‌خواهيم حلال را از Ex و Ra جدا كنيم.

d=1/2= فورفورال

P=1/2  فورفورال

= نقطه جوش يا شبنم

I) جدا سازي فورفورال از Rafinate (روغن)

خروجي روغن اكستراكتور دوشاخه مي‌شود و شاخه بهH.1203  و شاخه ديگر به H.1201  مي رود تا   گرم شده و بعد از خروج از كوره دوباره يكي شوند و به (stripper) V.1205  بروند. Stripper ،25 سيني دارد. روغن از بالا و steam از پايين وارد
مي شود.
Steam ذرات فورفورال را بخار  كرده و جدا مي‌كند و از بالا خارج مي شود. روغن از پايين و سل خارج شده و توسط پمپ P.1215 به مبدل  مي‌رود ودر آنجا با Ex خروجي از V.1202 تبادل كرده و خنك مي  شود سپس وارد  وبا آب خنك تر مي‌ شود و به مخازن مي رود .

دليل تغيير سطح مقطع Stripper  اين است كه باعث مي شود انرژي مواد بالا رونده بوسيله افت انرژي ناشي از تغيير سطح مقطع كم شود ومواد سنگين به پايين حركت كنند.

(II جداسازي فورفورال از Ex

extract خروجي از extractor بعد از عبور از كندانسور دو شاخه مي شود (به جايي وارد مي شود كه چهارشاخه ايي نام دارد ) يك شاخه ورودي Ex  كه خود دو شاخه مي شود يكي به مبدل 1225 و ديگري به 1226 مي‌رود. دو شاخه برگشتي از مبدل با هم يكي شده يكي به مبدل 1225 و ديگري به 1226 رفته و با روغن خروجي از Stripper   تبادل حرارت كرده و گرم مي‌شود. روغن داخل shell و Ex داخل Tube است. خروجي مبدل‌ها دوباره يكي شده و  وارد مبدل‌هاي 1222  و 1209 و 1208 شده و با حلال تبادل حرارت كرده و گرم مي شود. خروجي ازمبدل‌ها وارد پايين فورفورال   مي‌شود.

يك شاخه با عبور از مخزن dry بعد از طي كردن P-1212 ومبدل حرارتي روغن 1209 و مبدل حرارتي آب سرد 1219 بالاي برج فورفورال مي‌شود. يك خط از مخزن wet بعد از طي كردن P-1219 به بالاي f.Tower مي‌رود. خط خروجي از بالاي برج فورفورال  وارد فن 1214 مي‌شود. فورفورال آبدار كندانس شده وارد مخزن wet مي شود.

توضيحي بر علمكرد برج فورفورال (F.T)

 Ex ورودي داراي دمايي در حدود  مي‌باشد كه بالاتر از دماي شبنم (جوش) فورفورال است لذا فورفورال بخار شده بسمت بالا حركت مي‌كند. خروجي از f.T ورودي به dry وظيفه‌اش همفشار نگه  داشتن اين دو مخزن مي‌باشد. ورودي از wet و همچنين ورودي از dry كه از مبدل هاي حرارتي عبور كرده و خنك شده وظيفه ايجاد شيب حرارتي در f.T  را دارد بطوريكه در بالاي برج دما است كه كمتر از نقطه شبنم فورفورال و بيشتر از نقطه شبنم آب است. لذا بخش اعظم فورفورال قطران شده و  از طريق خروجي به مخزن dry مي‌رود. بخار آب همراه  با مقدار كمي فورفورال موجود از طريق شاخه خارج شده وارد فن  1214 مي‌شود ودر آنجا ميعان مي‌يابد و سپس وارد مخزن wet مي شود فشار منفي  ناشي از ميعان تامين كننده نيروي مكش در بالاي برج است. همچنين تغيير سطح مقطع برج و كاهش آن در جهت جريان به كمتر بودن فشار بالاي برج از پايين آن كمك مي‌كند لذا در اين مرحله ما بخشي از فورفورال را از آب ومواد آروماتيك جدا كرده ‌ايم. Ex از پايين f.T به دليل سنگين تر بودن خارج شده و توسط پمپ 1213 به كوره H-1202 مي رود. خروجي Ex كوره تا   گرم مي شود و وارد  مي‌شود. اين وسل‌ها 4 سيني دارد كه به محض ورود Ex به روي سيني‌ها فورفورال آن بخار شده و از بالاي وسل خارج و به مبدل 1208  و 1209 رفته و از آنجا به مخزن dry مي‌رود. در وسل V-1203 هم يك شاخه حلال از بالا براي كنترل دماي Top وسل و كمك به جداسازي وارد وسل مي  شود. Ex خروجي از پايين كه مقدار كمي فورفورال دارد دو شاخه مي‌شود: يك شاخه توسط پمپ 1208 به وسل  رفته و شاخه ديگر به پشت f.T برگردانده مي‌شود تا درصورتي كه دبي جريان پايين آمد با تزريق جريان پاس كوره‌ها را تامين كند زيرا اگر جريان در كوره كم شود دماي كوره بسيار بالا  خواهد رفت. در  از پايين Steam وارد شده و از بالا Ex. با قطرات فورفورال برخورد كرده و آنها را به بخار تبديل كرده و از بالا خارج مي شود  Ex خروجي از پايين توسط پمپ 1214  به مبدل E.1212 رفته خنك شده  و وارد مخزن مي شود.

       v         در كل مخازن شيب حرارتي حدوداً  است.

       v         مواد سبك مثل روغن 10 به نسبت 1 به 1.5 حلال مي‌زنيم ( يك روغن، 1.5 حلال)

       v         به سنگين ترين ماده (DAO) نسبت يك به 4 حلال مي‌زنيم.

دليل: ويسكوزيته‌اي كه براي مسير مي‌خواهيم 400 است در حالي كه مثلاً DAO ويسكوزيته ورودي‌اش 800 است. در صد آب در Dry كمتر از 0.1% و در Wet 2 تا 3% (درصد حجمي) مي‌باشد. هدرروي فورفورال براي كل مسير 150شبكه فرض شده است درحالي كه آن را به 50  بشكه مي‌رسانيم. براي اينكه آب PH 7-5/6 داشته باشد وبا توجه به اينكه محلول فورفورال و آب اسيدي است آب برگشتي به سيستم را كربنات سديم مي‌زنيم. دماي مخازن فورفورال  يعني دماي اشباع آدياباتيك فورفورال مي‌باشد.

مخزن wet يك مخزن دو تكه است  حلال فورفورال wet وارد يكي از اين مخازن مي‌شود چون چگالي آب كمتر است در بالا قرار مي‌گيرد و به منبع كناري سرريز مي‌شود.

در سمت چپ محلول ما اكثراً فورفورال است و در سمت راست اكثراً آب از بخش فورفورال يك شاخه خارج شده و به f.Tower مي‌رود، از بخش آب نيز يك شاخه خارج شده بعد از طي كردن پمپ 1220 وارد V-1207  مي‌شود.

عملكرد water removal  :

آب فورفورال دار از بالا وارد برج شده واز پايين steam مي زنيم در نتيجه آب از پايين خارج شده و بخار فورفورال wet (با درصد كمتر) از بالا خارج مي شود.

سپس بخار وارد فن 1214 شده، ميعان مي‌يابد و از اين طريق به ايجاد فشار منفي بالاي f.T كمك مي‌كند و از آنجا وارد منبع wet مي شود.

بخارات فورفورال Stripper از بالا خارج شده و با خروجي Rafinate Stripper يكي شده و به مبدل حرارتي آب سرد  مي‌رود بخشي از آن كندانس شده وارد منبع wet مي‌شود. بخشي كه بصورت بخار مي‌ماند وارد V-1211 شده، در آنجا اگر آبي داشته باشد ته نشين مي شود. آب از پايين خارج شده و توسط پمپ 1210 پمپ شده و فشار آن بالا مي رود سپس وارد Sump مي‌ شود. مخزن Sump يك مخزن زيرزميني مي‌باشد كه تمام آبها، روغن‌ها و حلال هاي شستشو شده از بخش هاي مختلف واحد فورفورال وارد آن مي شود. در اينجا فورفورال با توجه به اختلاف چگالي، جدا شده و به مخزن wet  بر مي‌گردد. آب نيز در اين مخزن بوسيله چگالي، جدا شده و به پساب مي‌رود.

       v         در مخزن wet براي خروج فورفورال  و آب يك صافي وجود دارد كه ذرات روغن و ديگر مواد را جدا مي‌كند.

   v    تمام پمپ ها بجز پمپ 1210 سانتيريفوژ بوده و بوسيله الكتروموتور كار مي‌كنند  پمپ 1210 توربيني بوده و با فشار Steam  كار مي‌كند.

 


 

 

 

3

واحد موم گيري

M. E. K  Unit


خوراك اين واحد كه از واحد فورفورال گرفته شده‌‌ در مخازن 1302 و 1308 ذخيره  گرديده، از اين مخازن به وسيله پمپ 1306 به مسير وارد  شده و در راه  در مبدل 1301 گرم مي‌شوند و قبل از آن با  حلال كه (Methyl Ethyl Eetone) MEX و تولوئن مي‌باشد مخلوط مي شوند (MEK حلال واكس و تولوئن حلال روغن است) و سپس وارد مبدل 1302 مي شود از مبدل حرارتي 1302 خنك كردن شروع مي گردد. مبدل حرارتي 1302 به وسيله آب سرد مواد را خنك مي‌كند. در اينجا ماده اوليه ما به دو بخش تقسيم مي‌شود كه وارد pass هاي 1362 و 1303 مي شوند و از آنجا به چيلرها مي روند. مجموعاً 10 چيلر داريم كه چيلر با پروپان خنك مي‌كند.1303(a,b) ,1302(a,b)و 6 چيلر با روغن برگشتي 1301(a,b,c,d)E,F خروجي pass1302 به ترتيب وارد E , , 1301d 1301a ,  1302 b,1303 b مي‌شود وخروجي pass1303 به ترتيب وارد 1303a, 1302 a , 1301 b , 1301 c , F مي‌شود دماي ورودي از Pass ها 18  درجه بوده و در 1301 آن را به نزديك صفر درجه مي‌رسانيم و تا انتهاي مسير چيلرها خروجي چيلر 1303 برابر 18- درجه مي شود. عمل  سرد كردن كم كم صورت مي‌‌گيرد تا بلورهاي نرم به آهستگي و به خوبي تشكيل شوند سپس خوراك وارد مخزن  مي شود اين Vessel نقش يكنواخت كنندگي جريان را دارد. در اين Vessel ماده ما ايستايي ندارد زيرا ماندگاري آن باعث ته نشين شدن و ماسيدن موم  مي شود. (بعد از خروج از چيلر ما مجدداً به خوراك حلال مي‌زنيم كه به اين حلال، حلال ثانويه گوييم) پس از اين Vessel ماده وارد فيلترهاي 2 و 1 مي شود. در اين فيلترها واكنش به كمك مكش به وجود آمده توسط كمپرسورهاي موم از روغن جدا مي شود. روغن به وارد مخزن 1311  و reciever مي‌شود. اين روغن همراه خود كمي حلال دارد. واكس‌ها وارد مخزن 1309 مي  شود مخازن 130 8 و 13.9هر دو filter feed drum نام دارند هنوز در مخزن 1309 كمي روغن وجود دارد.

در اين Filter ها ماده‌ با صفحه‌هاي پارچه اي برخورد مي كند موم روي صفحه ها جدا شده و به كمك نيروي رانش به وجود آورده از كمپرسور و تيغه‌هاي مربوطه جدا شده بر زير محفظه Filter مي ريزد  درزير يك مسير چرخگوشتي مانند چرخدنده مارپيچي وجود  دارد كه موم‌ها را بطرف خروجي هدايت مي‌كند. همچنين حلال FRC نيز به درون اين محفظه پمپ مي‌شود و چرخدنده ‌ها نقش هم زن را نيز بازي مي‌كند تا نهايتاً خروجي از Filter هاي 1301 و 1302 ما مايعي محلول باشد كه وارد مخزن 1309 مي‌شود همراه موم ما هنوز كمي روغن است. اين محلول وارد فيلتر 1303 مي شود و موم آن ديگر كاملاَ جدا مي‌گردد اين فيلترها به صورت استوانه‌ بوده و مي‌چرخد سطح استوانه شامل سوراخهايي است كه به آنها blue back (مجراي خروجي نيروي رانش كمپرسور) گويند. نهايتاً پس از فيلتر 3 واكس وارد پمپ 1306 ،1308 شده و از آنجا وارد مبدل مي‌رود. روغن و حلال خروجي از فيلتر 3 نيز وارد مخزن  (reciever) مي‌شود. از ماده موجود در 1312 reciver مي‌توان به عنوان حلال ثانويه استفاده كرد زيرا نسبت حلال به روغن در آن بسيار بالا است. اگر اين حلال همدماي خروجي باشد( -15 درجه در انتهاي چيلر) آن را اضافه مي‌كنيم واگر در ميان چيلرها اختلاف دما داشته باشيم. براي اين كار ازپمپ 1324 استفاده مي شود علاوه بر اين از reciever 1312 براي شستشوي فيلترهاي 1301 و 1302 نيز استفاده مي شود كه از حلال بالاي Filter تزريق مي‌شود.

موم جدا شده به صورت نيم جامد بوده و در نتيجه يك شاخه از تانك 1301 مي‌‌گيريم و به كمك پمپ 15 به خروجي فيلتر 3 مي‌زنيم تا موم به صورت مايع دربيايد و بتوان آن را پمپ كرد از اينجا به تانك 1301 مي‌رود تا بازيافت روغن موجود در 1311 reciever  كه آن هم بسيار  سرد  است صورت بگيرد  در اين چيلرها روغن برگشتي گرما مي‌گيرد و تا 30 درجه مي‌رسد و روغن ورودي را تا 10-12 درجه خنك مي‌كند. روغن برگشتي ابتدا به وسيله پمپ 1304 به چيلرها فرستاده شده بعد از طي كردن چيلر مجدداً به وسيله 3 پمپ 1328 فشار آن بالا مي‌رود و دو چيلر ديگر را طي مي كند. بدين ترتيب بخشي از گرما صرفه جويي مي شود. آب برگشتي از مسير نيز به مخزن واكس مي‌ريزد در مخزن واكس آب و واكس كه هر دو حلال نيز همراه دارند دوفاز مي‌شود و (چگالي موم كمتر است) آب توسط پمپ 15 به (Stripper)Vo1307 فرستاده شده در Stripper آب  و حلال دار بالا و steam از پايين وارد و سپس حلال از بالا  و آب از پايين خارج مي شود. حلال  وارد moist مي‌شود و آب به صورت پساب خارج مي‌شود. واكس توسط پمپ 12 به (vassel 1304) LP وارد مي شود. LP به وسيله حلال مقداري بخار حلال از بالا جدا شده و از پايين واكس وارد كوره مي‌شود (H.1302 سپس از كوره به (Vessel 1305)HP  رفته در آنجا حلال جدا شده و واكس نيز پس از خروج از HP به Stripper مي‌رود در آنجا جداسازي نهايي انجام مي‌شود واكس از پايين به پمپ 1314 و از آنجا به مبدل 1318 و سپس به مخازن مربوط منتقل مي‌شود ضمن آنكه  در مبدل 1318 با HOT wa تبادل حرارتي مي‌دهد. حلال از Stripp روغن با خروجي از Stripper مخلوط شده وارد فن(خنك كننده) مي شوند وخنك مي‌گردند. در نهايت  وارد (lecander) Vessl 1321 شده تا احياناً اگر آبي باقيمانده جدا شود و در آنجا وارد moist مي‌شود.

روغن از reciever وارد چيلر شده بعد وارد مبدل حرارتي 1310 مي شود تا با حلال برگشتي از LP تبادل حرارت كند دوباره وارد مبدل حرارتي a,b  1314 شده با حلال برگشتي از HP تبادل حرارت مي‌كند و در نهايت وارد LP مي شود .

مجدداً روغن و  حلال جدا مي‌شوند و به كمك حلال خشك روغن به پمپ 1310 a,b و از آنجا به  كوره (1301) وارد مي شود و سپس به HP مي رود پس از جدا شدن، حلال وارد Stripper مي‌شود حلال خروجي از HP و LP  بعد از عبور  از مبدل هاي حرارتي و فن وارد  Dry مي‌شود اين حلال روغن داشته و در Stripper بعد از جدا شدن، حلال به مسير حلالها اضافه شده و نهايتاً به moist مي‌رود روغن نيز به مخازن مربوط مي‌شود  اين راه از پمپ 1311a,b و فن 1312 عبور مي‌كند. از  (moist) v-1313 به  عنوان حلال اوليه استفاده مي‌شود پمپ 1303 برا ي چيلرهاي پروپان استفاده مي‌شود. حلال ورودي به فيلتر از پايين  از مخزن Dry مي‌آيد.


طريقه شستن فيلتر:

ابتدا مبدل حرارتي را با باز كردن خطSteam  و خط Solvent وارد سرويس مي‌كنيم در اين تبادل solvent تا دماي 60-80 درجه گرم مي شود به ترتيب ابتدا solvent سرد برگشتي و feed و نيز كمپرسور و black Valve را مي بنديم و شير ورودي Solvent داغ به فيلتر را در حد يك دقيقه باز مي‌‌كنيم سپس solvent گرم را بسته ابتدا كمپرسور و black Value  را باز مي‌كنيم بعد solvent سرد و feed را. در اين كار solvent گرم وظيفه شستن تمام مواد باقيمانده را انجام مي‌دهد در اين حالت در درون فيلتر تغييردمايي از تا الي  داريم كه نشانگر مقاومت بالاي سيستم در برابر تغيير دماي ناگهاني است در اين ميان يكي از پمپهاي مربوط به موم را خاموش مي‌كنيم تا آزاد نكند و فشار موم را داشته باشيم. سپس مواد شوينده را كه در تانكي دخيره شده‌‌اند به كمك دو پمپ به سير feed بر مي‌گردانيم تعداد دفعات شستشوي فيلتر بستگي به نوع feed ما دارد مثلاً براي DAO در يك روز 5-4 بار هر فيلتر شستشو مي شود و براي روغن 10 شايد حتي يكبار هم نشود زمان شستشو از اتاق كنترل با توجه به فشار value black و ورودي موم به پمپ مشخص مي‌ شود.

براي DAO ما از پمپ 1326 استفاده نمي‌كنيم از پمپ 1319 استفاده مي كنيم و حلال ثانويه نيز نمي‌زنيم.


توضيحي بر مسير solvent:

گاز حلال كه از مسير خارج شده و به صورت Dry در آمده  در مخزنDry قرار داشته و دمايي بين 45-50 درجه دارد در نتيجه براي استفاده مجدد بايد دماي آن را تا 20 درجه پايين آوريم. سپس آن را وارد دو چيلر پروپان كرده در چيلر اول تا +4 و در چيلر دوم تا 17 سرد مي‌كنيم اين چيلرها به صورت مبدل تيوب و tube & Shell   است و در آن پروپان فيلتر شده روغن و آب احتمالي موجود در آن گرفته مي شود حلال خالص به عنوان FR 76,80 وارد پايين فيلترها مي شود در صورتيكه reciever از سرويس خارج باشد، يا سطح آن پايين باشد. به  عنوان حلال ثانويه تزريق مي‌شود.

توضيحي برمسير gasblanket

از آنجا  كه وجود اكسيژن و برخورد آن با حلال مي‌تواند باعث آتش سوزي شود نبايد در طول مسير اين دو با هم در ارتباط باشند لذا ما در مسير از گاز طبيعي كه اكسيژن آن را سوزانده‌ايم استفاده مي‌كنيم. بدين ترتيب كه ابتدا دركوره 1303  گاز طبيعي را سوزانده وارد يك مخزن جنبي مي‌كنيم و در آنجا ذخيره سازي مي‌شود. از آنجا اين گاز در سر تا سر شبكه توزيع مي شود در فيلترها، مخازن و براي جلوگيري از ورود  هوا بايد فشار اين گاز از فشار هوا بيشتر باشد بدين منظور در انتهاي مسير آن راوارد كمپرسور دو مرحله اي 1306 مي‌كنيم و نهايتاً پس از عبور از صافي مجدداً به مسير برمي‌گردانيم.

از آنجا كه فشار يك گاز بايد 9 اينچ آب بيشتر از فشار  هوا باشد از مخزن شناور 1303 استفاده مي‌كنيم طرز كار اين مخزن به اين صورت است كه  در صورتيكه مقدار گاز ورودي به مخزن مهم باشد و مخزن سبك شده و سطح مانع از آنجا كه  شناور است كمي بالا مي‌آيد (flow mini) و شير را باز مي‌كند تا حجم بيشتري گاز وارد مسير شود. طبيعتاً اگر گاز ورودي بيشتر شود با همين منوال گاز ورودي كم مي‌شود. و  بدين ترتيب با كنترل flow مقدار فشار كنترل مي شود تا هميشه 9 اينچ آب بيشتر از هوا باشد و از ورود هوا به سيستم ما جلوگيري مي‌كند.

در بالاي استيريپرها يك شاخه حلال وارد مي شود كه وظيفه تنظيم دماي بالاي برج را دارد زيرا اگر دما بالا باشد، مولكولهاي روغن داخل حلال مي‌شوند و اگر پايين باشد حلال  وارد روغن و مخازن روغن مي‌شود. و لذا ما دما را در حدود 95-105 نگه مي‌داريم.

در مخازن LP و HP حلالهاي وارد شده وظيفه تنظيم دما و جدا سازي را دارا است.

توضيحي بر مسير پروپان

پروپان از مخزن v-1318 خارج شده فشار خروجي آن  مي باشد.

از اين مخزن دو خط خارج مي‌شود يك خط به مخزن HP مي‌رود خط ديگر به چيلرهاي 1336 , 1305 مي‌رود از اين چيلر به HP برمي‌گردد در راه، با كنترل كننده فاز داريم كه خط خروجي از HP به كمپرسورهاي 1302  و 1305 حلال را  خنك مي‌كند و 1303 , 1302  خوراك ما را خنك مي‌كنند سپس وارد كمپرسور 1301 مي‌شويم.

توضيحي بر كمپرسورها:

كمپرسور 1301 با توربين بخار و Steam ورودي  فشار به صورت چند مرحله‌اي كار مي‌كند و دور بالاي آن 7000 دور است. و به صورت شافت مركزي كار مي‌كند Steam بعد از خروج از توربين وارد مخازن كندانس مي شود و كندانس شدن آن باعث فشار منفي 18mmHg مي‌گردد كه به  عنوان كمك در كمپرسور استفاده مي‌شود. دور كمپرسور به وسيله يك گاورنر كه خود توسط فشار روغني تنظيم مي شود كنترل  مي‌گردد روغن كاري به وسيله مخزن فشار روغن انجام مي شود و دو وظيفه دارد.

1-   روغن كاري سيستم 2- شناور كردن mini flow ها.

روغن خروجي وارد تله‌هاي گاز شده پروپان به وسيله مكش خود كمپرسور خارج شده و روغن از پايين وارد مخازن حفاظتي مي شود كه اگر به هر دليل پمپ‌هاي روغن از كار بيفتد كمپرسور نيز از كار مي‌افتد اما تا زماني كه كار مي‌كند، پيوسته احتياج به روغن دارد كه به وسيله مخزن حفاظتي كه در ارتفاع نصب است (براي تهيه فشار لازم) اين روغن فراهم مي‌شود. در كمپرسور 1306 فشار روغن كاري 1.61، فشار مكش 0.5 7، فشار خروجي 10.5 است.

اين كمپرسور بزرگترين و قويترين كمپرسور موجود در پالايشگاه تهران است وبه وسيله الكتروموتور كار مي‌كند.  دور ورودي آن 3000 دور است (حداقل 1479)  و دور خروجي آن 11282  دور است توان آن 800HP است و Safty factor آن 1.3  مي‌باشد. ويسكوزيته روغن كاري در دماي100 درجه 150 مي‌باشد اين كمپرسور دو مرحله اي بوده و وظيفه مكش در فيلتر و فشار در black Valve را به عهده دارد. اين كمپرسور حداكثر مكشي معادل 500 mmHg ايجاد مي‌كند.

كمپرسور 1302

كمپرسور 1302 جانشين كمپرسور1306 است اما ضعيف تر از آن مي‌باشد. اين كمپرسور نيز با الكتروموتور كار مي‌كند و دور خروجي آن 9532 است  500hp توان داشته و اكثراً آن خارج از سرويس است.  دور ورودي كمپرسور از الكتروموتور 1480 است.

اين كمپرسور حداكثر مكش معادل 250 mmHg ايجاد مي‌كند.

   v    چيلر 1336 وظيفه خنك كردن حلال ورودي به زير فيلترها را دارد زيرا حلال و واكس بايد همدما باشند، در غير اين صورت واكس به جاي حل شدن ذوب شده شبكه‌هاي بلور آن درهم مي ريزد. اين كار توسط پروپان كه مستقيماً از مخزن 1318 خارج مي شود انجام مي شود.

   v    چيلر 1305 و 1306 نيز وظيفه خنك كردن حلال را دارند. كه در  دو مرحله  از هسته فيلتر و كنار دوش اسپري مي شوند.

       v         در صورتيكه پروپان مرطوب باشد به آن متانول مي‌زنيم تا پروپان خالص شود.

   v     اگر  در چيلر 1306 مقدار پروپان بالا رود (بيشتر از 50%) اين مقدار اضافي وارد محفظه كويل مانندي كه به خروجي كمپرسور پروپان متصل است مي‌شود در آنجا بخار شده و به سيستم بر مي‌‌گردد. زيرا بالا رفتن سطح مايع ممكن است باعث ورود مايع كمپرسور و نابودي آن شود.

در كمپرسور ها هميشه از خروجي كمپرسور يك خط به وسيله شير كنترل وصل به سيستم دما miniflow به پشت SUCTION هاي اول و دوم در برمي‌گردد و همينطور كه ديده شده تمام كمپرسورها دو مرحله‌اي هستند اين مسير به اين صورت است كه اگر ورددي SUCTION هر مرحله كم بياورد شير مربوطه باز شده به پشت كمپرسور جريان برمي‌گردد تا دبي كم نيايد.


 

 

 

4

واحد هيدروژن زدايي

Htydro finishing Unit


بخش هيدروژن يك بخش تكميلي براي بالا بردن كيفيت روغن است. روغني كه قبلاً واكس و مواد آروماتيك آن جدا شده‌ است. (درمورد vaccum Bottom علاوه بر واكس و مواد آروماتيك آسفالت آن نيز جدا شده) در شاخه هاي پيوندي بين كربن و هيدروژن داري ناخالصيهاي فسفر، گوگرد، نيتروژن و مي‌باشد كه جايگزين هيدروژن در پيوندهاي كووالانسي شده اند در بخش هيدروژن به كمك فشار در راكتور هيدروژن جايگزين اين ناخالصيها شده كيفيت روغن را بالا مي‌برد. ورودي اين بخش 3708 شبكه است كه مقدار 2500 شبكه آن هيدروژنه مي شوند.

روغن خروجي از 1303 stripper پس از عبور از p-1311 و فن 1312 دو شاخه مي شود يك شاخه آن (حدود 2500 بشكه درروز به وسيله FR-37 كنترل مي شود)  وارد وسل V-1410 كه نقش يكنواخت كنندگي جريان و همچنين هواگيري اختصاصي از روغن را  دارا  است مي‌شود از آنجا به وسيله P-1401 فشار آن تا 45 Mpa  بالامي‌رود سپس وارد مبدلE-1401 شده تا  گرم مي شود يك شاخه هيدروژن با فشار 45 Mpa به آن اضافه شده ودما تا175 درجه افت مي‌كند و سپس وارد كوره H- 1401 مي‌شود. (بعد از پمپ 1410 يك CONTROLLER وجود دارد. (LC) كه چنانچه Level ورودي به پمپ افت كند جريان را از بعد از پمپ به قبل از آن انتقال مي‌ دهد.) در كوره دماي آن از 175 تا 320 درجه بالا مي‌رود. خروجي از كوره وارد واكتور V-1403 مي  شود  در راكتور مولكولهاي روغن مي‌شكنند و هيدروژن در دما و فشار  بالا جايگزين ناخالصيها مي‌شود از پايين روغن به اضافه , H2SO4 , NH3 , H2S وارد مبدل 1401 شده  و با روغن ورودي به كوره تبادل حرارت مي‌دهد و آن را تا 205 درجه گرم مي‌كند.  در ادامه مسير وارد V-1404 به نام High Temp Separator شده تا در حد امكان گاززدايي مي‌شوند.

Low temp

Separator

 

در اين وسل روغن از پايين و گازها از بالاي وسل خارج مي‌شوند. از آنجا كه گاز خروجي از بالا داراي دماي بالايي  است (حدود 200 درجه) هنوز مقداري  از روغن ما بصورت بخار وجود دارد در نتيجه اين گاز را ابتدا درمبدل E-1403 خنك مي‌كنيم و در دماي 65 درجه به V-1405 با كاآيي مشابه V-1404 وبه نام              وارد مي‌كنيم همانند V-1404 روغن از پايين وسل خارج شده و با شاخه خروجي از V-1404   يكي مي شوند.  گازها نيز از بالاي V-1405 خارج شده وارد V-1408 مي‌شود كه هدف در آن جداسازي احتمالي قطرات مايع از گازي  كه  حدود  95% آن هيدروژن است به كمك يك Mesh (جداساز)مي‌باشد. مقدار كم روغن جدا شده در اين وسل نيز به شاخه خروجي روغنهاي V-1404 و V-1405  مي‌پيوندد گاز  خروجي از بالا نيز به دو بخش تقسيم
مي شود. بخش اصلي آن به عنوان هيدروژن اوليه و به علت بالا بودن درصد هيدروژن به قبل از كوره برگشته به خوراك روغن مي‌خورد به اين منظور وارد كمپرسور
C-1402 شده به فشار 45 MPa مي‌رسد و سپس به روغن ورودي اضافه
مي شود.

 شاخه فرعي درحقيقت يك شاخه كنترل است و در اغلب موارد بسته مي‌باشد چنانچه فشار خطوط بالا برود اين شاخه باز شده مقداري از گاز خروجي  را به واحد گوگرد سازي پالايشگاه مي‌فرستد.

روغن خروجي از V-1404 و V-1405 و V-1408 كه قبلاً يكي شده بود وارد V-1406 مي‌شود. دماي متوسط ناشي از به هم پيوستن اين شاخه روغن به علت بالا بودن درصد روغن V-1404 در مجموع اين 3 شاخه حدود 200 درجه است. به همين دليل مقداري روغن و البته مواد ناخالص در اين دما بصورت گاز هستند. در V-1406 مقدار كمي گاز باقيمانده را به وسيله يك Mesh جدا كرده و از بالاي وسل خارج مي‌شوند  از آنجا به كوره رفته به عنوان سوخت مي‌سوزند درصد هيدروژن در اين گاز به مراتب كمتر از جاهاي ديگر است. روغن خروجي كه از پايين آماده ورود به Stripper است ابتدا آن را با steam در مبدل حرارتي E-1406 تا 235 درجه گرم  مي‌كنيم سپس شاخه دوم روغن كه در ابتداي ورود به بخش هيدروژن جدا شده بود (حدود بشكه 1200) به آن مي‌پيوندد.

اين شاخه دوم پس از پمپ 1311 و بعد از تبادل حرارت با steam  در E- 1411 با شاخه اول ما  (حدود 2500 شبكه) يكي شده وارد stripper oil (V-1401) مي‌شود طبق معمول در stripper بخار از پايين و روغن از بالا وارد مي‌شوند اين stp مجهز به يك Mesh جداسازي است كه اجازه عبور قطرات مايع را به بالا نمي‌دهد بخار آب همراه ناخالصيهاي به بخار تبديل شده از بالا و روغن از پايين خارج مي‌شود .روغن به V-1402 وارد مي‌شود كه اين وسل با V-1401 مرتبط است و وري هم قرار گرفته اند دليل اين كار ايجاد فشار براي سرازير شدن روغن از  V-1401به  V-1402 است. در اين وسل (V-1402)  بخارهاي آب باقيمانده جدا شده روغن از زير مخزن V-1402 خارج شده وارد پمپ 1402 مي‌شود. و از آنجا به فن‌هاي  بسيار بزرگ 1407-a,bc  رفته دماي آن از 235 تا 60 درجه افت مي‌كند از آنجا نيز به سمت مخازن مي‌رود. از بالاي (V-1402) , (V-1401) stp بخارات آب و ناخالصيها كه در دماي بالاي 235 درجه همگي به صورت بخار هستند و بخش اعظم آن را H2S تشكيل مي دهد بوسيله 6 اجكتور

1405- 1403- 1404

1407- 1709- 1408

مكش مي‌شوند و بعد از عبور از 6 مبدل كه درآن با آب سرد تبادل حرارت انجام
مي شود  خنك شده و مايع مي‌شوند (خود اين ميعان باعث ايجاد فشار منفي و كمك به مكش اجكتورها مي‌شود) از آنجا وارد بوت مخزن
V-1409 به نام Ejector condens drum  مي‌شود. اين مخزن به وسيله يك جداساز به دو قسمت تقسيم مي شود. مايعات وارد شده به يك سمت اين مخزن مي ريزد در اين قسمت يك ناحيه در فازي ايجاد مي شود و آب گوگرد دار معروف به آب ترش در زير آب معمولي قرار مي‌گيرد و در نتيجه آب معمولي از بالاي جداساز به سمت ديگر سرزير مي‌شود و توسط پمپ 1404 به پساب فرستاده مي شود. آب ترش نيز در ادامه به گوگرد سازي پالايشگاه فرستاده مي شود مقدار كمي گاز هاي جدا شده در اين مخزن نيز وجود دارد كه به H-1401 به عنوان سوخت فرستاده مي شوند. نهايتاً روغن خروجي كه 70% آن هيدروژنه شده است با كيفيت بالاتر آماده مصرف است همچنين اين واحد علاوه بر ارتباط با بخش‌هاي مخازن و آب بخار پالايشگاه با واحد تهيه هيدروژن نيز در ارتباط است تا كاهش هيدروژن را در موارد احتمالي برطرف سازد.

 


 

 

گزارش دوره كارآموزي تابستان 84

 

 

شركت نفت ايرانول

 

 

پالايشگاه روغن سازي تهران

 

استاد راهنما

دكتر مسعود رحيمي

 

 

دانشجو

محسن الموتي

 

 

 

7934003

 


 

 

 

به ياد وزير اسير

مهندس شهيد محمد جواد تندگويان

و خانوادة بزرگ صنعت نفت ايران


فهرست

عنوان ................................................................................................................... صفحه

واحد آسفالت گيري (PDA)................................................................................... 1

واحد فورفورال .................................................................................................... 12

واحد موم گيري (M.E.K)...................................................................................... 20

واحد هيدروژن زدايي (H.F.U)................................................................................. 31

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 8:50 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

فصل اول : بررسي خانه‌هاي تاريخي كاشان در دوره قاجار

بازديد: 143

 

فهرست مطالب

عنوان...........................................................................................................    صفحه

مقدمه:..................................................................................................................................................... 1

فصل اول : بررسي خانه‌هاي تاريخي كاشان در دوره قاجار

         بخش 1- معماري خانه‌هاي كاشان ................................................................................ 4

         بخش 2-جغرافياي محل ................................................................................................... 8

         بخش 3-قدمت تاريخي خانه‌هاي كاشان........................................................................ 11

فصل دوم:‌ بررسي گچبري در خانه‌هاي كاشان

         بخش 1-مصالح گچبري...................................................................................................... 15

         بخش 3-نقوش گچبري ..................................................................................................... 16

         بخش 2-نحوه اجراي گچبري‌............................................................................................ 17

فصل سوم: قدمت تاريخي گچبري

بخش اول ويژگي وامتياز گچبري خانه‌هاي تاريخي كاشان در دوره قاجار........................... 20


فهرست تصاوير

عنوان...........................................................................................................    صفحه

1- خانه عباسيان ................................................................................................................................ 22

2- معماري خانه بروجرديها ............................................................................................................. 22

3- نماي خانه عباسيان ..................................................................................................................... 23

4- چشمه سليمانيه............................................................................................................................ 23

5- معماري خانه عباسيان ............................................................................................................... 24

6- خانه عامريها.................................................................................................................................... 24

7- خانه طباطبائي............................................................................................................................... 25

8- گچبري خانه بروجردي ها.......................................................................................................... 25

9- خانه بروجردي ها.......................................................................................................................... 26

10- طرح گربه و خورشيد در گچبري خانه عباسيان ............................................................. 26

11- گچبري خانه بروجردي ها....................................................................................................... 27


«مقدمه»

اين تحقيق را به اين علت انتخاب نموده‌ام كه شهرستان كاشان از لحاظ فرهنگي و هنري تاريخچه‌اي كهن و پربار با تمدني چند هزار ساله دارد،‌ كه از تپه‌هاي سيكل آغاز مي‌شود و به تزئينات بسيار ظريف و زيبا در بناها مي‌رسد. اين امر باعث مي‌شود تا هنر دوستان و دانشمندان كشورهاي ديگر را از دير باز به خود جلب نمايد.

براي انجام اين تحقيق محدوديتهاي بسياري وجود داشت، با كمبود منابع مواجه بودم اين تحقيق به صورت ميداني و كتابخانه‌اي صورت گرفته است.

منابعي كه براي اين تحقيق استفاده كرده‌ام عبارتند از كاشان مرواريد كوير، بهشتي در حاشيه كوير،‌ آثار تاريخي شهرستان‌هاي كاشان و نطنز

تعداد 11 عكس در اين تحقيق به چشم مي‌خورد، اين تحقيق شامل سه فصل مي‌باشد.

فصل اول شامل سه بخش مي‌باشد، كه به بررسي معماري، وضعيت جغرافيايي و قدمت تاريخي خانه هاي كاشان مي‌پردازد. 

فصل دوم نيز شامل سه بخش مي‌باشد كه در اين فصل گچبري، مصالح گچبري و نحوة اجراي گچبري بررسي شده است.

در فصل سوم ويژگي و امتياز گچبري خانه هاي كاشان در دوره قاجار بررسي شده است.

هدف من از انجام اين تحقيق اين است كه بتوانم راه تمامي كساني كه براي هنر اين مرز و بوم تلاش كرده‌اند را ادامه دهم و براي شناساندن هنرهاي نه تنها كاشان بلكه شهرهاي ديگر ايران كوشش كنم و اميد آن است كه از اين راه سر بلند بيرون آيم.

در شهرهاي ايران بناهاي بسيار زيبا وجود دارد كه هر يك به نوبه خود بي نظير است اما آنچه كه در اين شهر توجه من را به خود جلب نموده اين است كه هنر گچبري در معماري خانه‌هاي كاشان بي نظير است.

اهميت و ضرورت انجام اين تحقق شناساندن تزئينات گچ بري بر روي خانه‌هاي قديمي دوران قاجاريه در شهر كاشان به مردم آن شهر و به مردم ساير ملل و جوامع ديگر است.

فراهم آوردن زمينه فرهنگي و هنري درباره‌ي تاريخچه كاشان، آثار باستاني آن و پرداختن به جزئيات هنرها و ايجاد علاقه در مردم آن شهر كه هر چه بيشتر  به هنر شهر نشان اهميت داده و آگاهي پيدا كنند به اينكه هر يك از اين هنرها و اين نقوش با چه زحمات و مشتقهايي با حداقل امكانات مشكلات فراوان بوجود آمده‌اند تا خود آنها قبل از ميراث فرهنگي يكي از نگهدارندگان خوب اين آثار باشند. در زمينه هاي هنري ايران هر چقدر هم كه تحقيق و تخصص نماييم باز هم جاي تفكر و تامل باقي است.


 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 
بررسي خانه هاي تاريخي كاشان
در دوره قاجار
 
 


الف - معماري خانه‌هاي كاشان

شهر كاشان به علت استقرار در جوار كوير، داراي اقليم گرم و خشك با تابستانهاي بسيار گرم و زمستانهاي بسيار سرد است. به همين جهت معماري يافت قديم‌اش متناسب با اوضاع اقليمي و آميخته‌اي از هنرهاي تزئيني مايه گرفته است. معماران كاشان در روزگار گذشته، با توجه به پايبندي مردم كاشان به اعتقادات ديني، خانه‌ها را در عين حال كه داراي فضاي باز، گسترده و روح بخش مي‌باشد طوري طراحي نموده‌اند كه زندگي در هر واحد ساختماني را در فصول چهارگانه كاملا قابل تحمل و آسان مي نموده است.

خانه ها اكثرا داراي سردر ورودي با درهاي مزين به كوبه‌هاي زنانه و مردانه هشتي ‌ ودالاني منكسر بود كه اندرون خانه را از ديد نامحرمان دور مي‌داشت.

اغلب خانه‌ها داراي اندروني و بيروني و متشكل از حياتهاي مشجر و وسيع بودند. اتاقهاي سه دري، پنج دري متناسب با فصول مختلف در اطراف حياط جاي مي‌گرفتند. از جمله مهمترين فضاهاي اين خانه،‌ ايوانها و تالار بزرگ بود كه در ضلع شمالي و جنوبي حياط ساخته مي‌شد. درها و پنجره‌هاي اين تالار واتاقها معمولا با انواع پنجره‌هاي زيبا با شيشه هاي الوان و اشكال مختلف متناسب با موقعيت فصلي اتاقهاي خانه زينت مي‌يافتند.

احداث سردابه‌هاي بزرگ جهت استفاده در تابستهاي گرم و ايجاد هواكش در پشت سردابه‌ها از جمله خصوصيات معماري خانه‌هاي قديمي كاشان است. [1]

با توجه به وضعيت جغرافيايي وآب وهوائي منطقه كويري خانه‌ها را گود مي‌ساختند تا بنا عايق حوارت و صدا باشد كه به اين روش ساخت گودال باغچه گويند.

براي نمونه خانه عباسيان در زمين 5 هزار متر مربع با زير بناي 7هزار متر مربع به صورت گودال باغچه ساخته شده است.«تصويرشماره1»

بافت سني كاشان متشكل از كوچه‌هاي پيچ در پيچ با ديوارهاي بلند خشتي است كه تقريبا در فواصل مختلف مسقف مي‌باشد اين سبك معماري به سبب موقعيت خاص جغرافياي بهترين فرم معماري كويري است زيرا از طرفي از هجوم بيرحمانه شنهاي داغ و طوفانهاي كويري مي‌كاهد و از سوي ديگر هنوز سرماي زمستان را مهار مي‌نمايد.

كاشان يكي از شهرستانهايي است كه در آنجا نمونه‌هاي جالبي از شاهكارهاي هنر ايران يافت مي‌شود. آثار معماري كه در اين شهر باقي مانده معدودي از دوره صفويه و بقيه از آثار دوره قاجاريه است.

خانه‌هاي برزگ قديمي ساز و ساختمانهاي باشكوه كه تاكنون با طرح و نقشه اوليه خود بدون تغييرات مهمي باقي مانده است عموما متعلق به زمان قاجاريه يعني از عهد سلطنت فتحلي‌شاه تا آغاز دوره مشروطيت مي‌باشد.

هر چند دوره  قاجاريه دوره ركود و تنزل فنون معماري ايران بشمار مي‌رود. در شهر كاشان به دليل خرابيهاي حاصل از زلزله، نياز به ساخت بناها و ساختمانهاي جديد موجب مي‌شود كه يك نوع فعاليت وسيع و همه جانبه‌اي در فنون معماري مشاهده گردد.

اين فنون آميخته‌اي با مزاياي خاص اقليمي بوده و با هنرهاي تاريخي و محلي مزين و گشته است.

گروهي از دانشگاهيان تهران در نتيجه بازديد بررسيهاي علمي به وسيله كتاب سرپرستي كارشناسان و استادان معماري و باستان شناسي از آثار تاريخي كاشان به عمل آوردند بدين گونه اظهار عقيده نموده‌اند:

« بدون شك كاشان از نظر آثار معماري يكي از غني‌ترين شهرهاي ايران بوده و بسياري از بناهاي تاريخي آن را مي‌توان در رديف بهترين شاهكارهاي ايران به شمار آورد.

علل اصلي اين موضوع را مي‌توان در چند قسمت خلاصه كرده و مورد مطالعه قرار داد:

الف: موقعيت تاريخي و توجهي كه سلاطين دوره‌هاي مختلف به آباداني و ايجاد بناهاي مختلف در شهر كاشان داشته‌اند به همين دليل است كه مثلا چون در دوره سلطنت قاجاريه توجه بيشتري به كاشان شده است، بهترين آثار اين دوره را در كاشان مي‌يابيم.

ب: موقعيت جعرافيايي و آب وهواي خشك و گرم كاشان نيز يكي از علل بوجود آورنده ساختمانهاي جالب و سبك معماري به خصوص اين شهر مي‌باشد.

ج: وجود معماران با تجربه و با ذوق در كاشان را، و خصوصا ايماني كه اين هنرمندان به كار خود داشته‌اند نيز مي‌توان يكي از جهات پيشرفت معماري اين شهر داشت، خصوصا كه ثروتمندان نيكوكاري نيز بوده‌اند كه به كارهاي ساختماني علاقمند بوده و اين هنرمندان را تشويق كرده‌اند.»[2]

خانه بروجردي در كوه سلطان مير احمد از نظر خصوصيات معماري محلي جامع و يكي از بهترين خانه‌هاي دو قرن اخير شناخته شده به طوري كه پس از بررسي‌هاي دقيق گروههاي مختلف علمي وقتي موسسات ايران و كشورهاي بيگانه مورد تحسين همگي واقع گشته است (عكس شماره2)

خانه عباسيها نيز از لحاظ خصوصيات معماري و تزئينات گچبري و آينده‌كاري زيبا و بي‌نظير است. (عكس شماره3)


ب:‌ بررسي وضعيت جغرافياي محل:

«شهرستان كاشان كه در ناحيه مركزي ايران واقع شده حدود غربي و جنوبي آن به ارتفاعات سلسل حيال مركزي (كوه رود) منتهي مي‌گردد.

آباديهاي دامنه اين كوهستان عموما داراي آب وهواي لطيف و معتدل مي‌باشد ولي از جانب شمال و مشرق كه به زمينهاي شوره‌زار كوير مركزي ايران اتصال پيدا مي‌كند، هواي آن به تدريج گرم و خشك و سوزان مي‌گردد»[3]

كاشان از طرف شمال به شهرستان گرمسار و درياچه نمك،‌ از سوي شمال غربي به شهرستان قم، از مشرق به شهرستان اردستان،‌ از جنوب به شهرستان نطنز و  بخش هيمه و از جانب مغرب به شهرستان دليجان محدود است. هر چند شمال شرق و مشرق كاشان را كوير احاطه كرده اما از سوي غرب و جنوب، در جوار كوههاي سر به فلك كشيده‌اي قرار گرفته است، كه در حقيقت دنبال سلسله جبال مركزي ايران مي‌باشد.

اين رشته كوهها داراي قلل مرتفعي هستند كه مهمترين و بلندترين آنها كوه كركس به ارتفاع 3898 متر در نزديكي نطنز قد برافراشته است. قلل ديگر آن عبارتند از قله نيا سرجا ارتفاع 3600 متر و كوه هفت كتل به بلنداي 3003 متر»[4]

جاري آبهايي كه اين كوهسار به طرف دامنه‌هاي شمال و مشرق جريان مي‌يابند، بخشي از اراضي كاشان و حومه را مشروب مي‌سازد.

از مهمترين اين چشمه سارها چشمه فين است كه در دامنه كوه دندانه و هفت كتل ظاهر مي‌شود. علاوه بر اين كه فين عليا و فين منطي بوسيله آب آن مشرب مي‌گردد، روستاهاي ديگر نيز از آب اين چشمه بهره‌مند مي‌شوند. از ديگر چشمه‌هاي اطراف كاشان چشمه «جوره بزرگ» و «چشمه جور كوچك» هستند كه از فرار كوههاي قمص مي‌جوشند، سپس به يكديگر ملحق شده به قمص وارد مي‌شوند. چشمه نياسر، چشمه نابر، چشمه جهق،‌ چشمه باريگرسف و چشمه ابيانه نيز از مهمترين چشمه‌هاي كاشان به شمار مي‌آيند.

رودخانه‌هاي ديرگ كاشان در حقيقت خشك رودهاي هستند كه فصول پرباران بستر سيلابهاي تند مي‌شوند،‌ در پايان به طرف ريگزارهاي تفتيده كوير سرازير مي‌شوند.

هواي كاشان به علت مجاورتش با دشت كوير داراي تابستانهاي گرم و خشك با ميزان بارندگي بسيار كم است اما مناطقي چون مشهد اردهال، قمصر و نطنز كه در دامنه رشته‌ كوهها جاي گرفته‌اند از آب و هواي معتدل و سردسير برخوردارند «موقع جغرافيايي شهر كاشان و مشخصات آب وهواي آن از اين قرار است :‌ عرض شمالي از خط استوا 34 درجه

طول شرقي آن از گرينويچ:   51 درجه و 27 دقيقه

ارتفاع آن نسبت به سطح دريا  945متر

حرارت متوسط تابستان 38 درجه سانتيگراد

بر اثر اوضاع اقليمي و عوامل طبيعي اين منطقه آب و هواي شهر كاشان گرم و خشك ولي ؟؟؟ مي‌باشد. چنانچه يكي از مسافرين بيگانه در اوايل قرن حاضر در سفرنامه خود مي‌نويسد: «هواي آزاد و آسمان آبي رنگ كاشان ايده آل آدمي است.»[5]

چون در محدود كاشان از قديم الايام رودخانه شادابي وجود نداشته و چشمه سارهاي طبيعي هم كمياب بوده سكنه آنجا جهت نيازمنديهاي كشاورزي و آبياري به وسيله حضر قناهاي عميق، كه گاهي آن‌ها بالغ بر يكصدمتر مي‌گرديد و طول مجازي زيرزميني هر يك هم از ده كيلومتر تجاوز نمي‌نموده، مختصر آن به دست مي‌آورده‌اند. همانطور كه ذكر شد تنها منبع پرآب  سرشاري كه در حدود چلگه و همواري كاشان تقريبا با  وضع ثابتي هم جريان دارد منحصر به چشمه سليمانه بوده و بس (عكس شماره 4)

منطقه گرمسير كاشان به واسطه هواي خشك و خالي از رطوبت، كه خاك سفت و سختي دارد، براي كشاورزي و درختكاري چندان مساعد نيست؛‌ مگر به وسيله كود و رشوه زياد دادن به زمين و سيراب نمودن كشتزارها با آبهاي .


پ :‌ قدمت تاريخي خانه‌هاي كاشان:

وجود يكي از قديمي‌ترين مراكز تمدنهاي كهن در حد فاصل بين كاشان و فين بنام تپه‌هاي سيلك نشان مي‌دهد كه در حدود 4500ق.م. اقوامي كه داراي تمدن قابل ملاحظه‌اي بوده‌اند و و وسايل كار آنها را بيشتر سنگ و استخوان تشكيل مي‌داده است در اين مكان مستقر شده‌اند.

با محله اعراب، كاشان به تسخير مسلمانان درآمد و از اين پس همواره از توابع امير نشين اصفهان بود ليكن اعتبار و اهميت گذشته را نداشت.

كاشان به علت فقدان استحكام دفاعي همواره مورد تعدي ديلمي‌ها بود تا در قرن دوم هجري به دستور و كمك از بيده خاتون همسر هارون الرشيد، برج و بارويي برگرد شهر احداث گرديد ولي بواسطه زلزله سختي كه در سالهاي 239و242 در كاشان و اصفهان روي داد برج و باروي شهر آسيب جديدي ديد.[6]

اما ديري نپائيد كه كاشان به همت فرمانروايان شيعي مذهب آل بويه توسعه يافت.در دوره سلجوقيان كاشان از اهميت و اعتبار زيادي برخور دار بود و در اين دوره بناهاي زيادي برجاي مانده است . مانند مدرسه و كتابخانه شرفيه و مدارس مجديه.

در زمان صفويه بخصوص در زمان شاه عباس به علت علاقه و افرش به كاشان آباديهاي زيادي در كنار قمصر و ايجاد كرد و عمارتهاي زيادي بنام صفي آباد است.

در دوره‌هاي بعد نيز بر اثر پيشامدهاي طبيعي يا اجتماعي و بخصوص زلزله بيان كن سالهاي 198و1192 ه.ق. اكثر خانه هاي تاريخي، با آن همه آثار ذوق هنرهاي ملي نيست و نابود گرديد.

تا آنكه در اوايل عهد قاجاريه بر اثر جنبشي بزرگ و اقداماتي كه براي تجديد عمران و آباداني آن سرزمين به عمل آمد، به نوعي سودمند ثمربخش واقع شد كه در حقيقت مي‌توان آن را سومين مرحله تاريخي مسير به سوي ترقي و تجديد رونق و آبادي كاشان نام نهاد. حتي بناهاي متعدد و عالي و با شكوهي بر پاگرديد.

مانند خانه معروف به ميرزا  محمد علي كه تاريخ بناي تالار قديمي و گچ بري آن سال 1194 ه.ق است. و در جنب آن نيز خانه قديمي ديگري معروف به مقصود بيكي اطاق بزرگ است كه داراي مزاياي معماري و هنري با تاريخ 1011 ه.ق مي‌باشد.

اينك محض آشنايي با قدمت تاريخي اين گونه ساختمانها چندين خانه بزرگ و قديمي كه تاكنون به جاي و باقي مانده در اينجا نام برده مي‌شود:

خانه بروجردي

اين خانه را كه تقريبا يك قرن پيش حاج سيد جعفر نطنز يكي از بازرگانان و ملاكين بزرگ كاشان براي سكونت خود بنا كرده است و مربوط به دوره قاجاريه مي‌باشد.«تصوير شماره4»

2-خانه عباسيان «تصوير شماره5»

3- خانه بزرگ و قديمي حاج ميرزا اسدلله: كه اكنون به خانه سهام السلطنه يا عامريها معروف مي‌باشد.« تصوير شماره 6»

4- خانه شريفيان در كوي سرپره كه بنيانگذار آن حاجي محمد حسن حاجي شريف در نيمه دوم قرن گذشته بوده است.

5- خانه قديم حاج سيد آقا: در كوي كوشك صفي كه در تزئينات و مقرنسهاي گچكاري بناي سر پوشيده آن تاريخ 1272 خوانده مي‌شود.

6- خانه عبدلله خان غفاري

7- خانه حاج محمد مهدي معروف به خانه نراقي

8-خانه سيد شكري

9-خانه‌هاي قديم لاجورديها

10-خانه قديم آقالر

11-خانه طباطبائي (تصوير شماره 7)


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 فصل دوم

 

بررسي گچبري در خانه هاي كاشان

 
 


الف: مصالح گچبري

ايرانيان از دوره ساساني در بكار بردن گچ براي تزيين ابنيه‌هاي خود ماهر بوده واز گچ بري اطلاع كاملي داشته‌اند.

بهترين گچ بري مربوط به دوره قاجاريه است.

هنرمندان و ريزه كارهاي ايران بدون استفاده از ابزارهاي پيشرفته كار گچبري را انجام مي‌داده‌اند. ايرانيان سبك و فنون گچ بري را به چنان ظرافت و تنوعي رساندند كه هيچ ملت ديگري در استعمال اين ماده با ايشان برابري نمي‌كند.

مهمترين مصالح گچ بري همانطور كه از نام آن پيداست گچ است.

از گچ براي تزئينات بيشتر استفاده مي‌كردند و گچ بدليل اينكه از مصالح انعطاف پذير است وحتي پس از گيرش نهايي نيز قابليت شكل پذيري خود را تاحدودي حفظ مي‌كند، لذا از مصالح مناسب جهت تزئينات به شمار مي‌رود.

از ديگر مصالح گچ بري گرده زغال است كه براي كشيدن طرح و ثبت طرح بر روي ديوار استفاده مي‌شود.

از ديگر مصالحي كه براي گچ بري استفاده مي‌كرده‌اند كاه گل بود تا گچ را با آن مخلوط مي‌كردند و گاهي نيز به آن گل اخري به آن افزوده مي‌شد تا رنگ ارغواني خام روشن وجالبي پيدا كند.

از ابزاري كه براي گچ بري استفاده مي‌شد مي‌توان به بوم خار و بادام بر اشاره كرد.خانه بروجرديها از لحاظ گچبري در بين خانه‌هاي كاشان بي‌نظير است. (تصوير شماره 8)

پ: نقوش گچبري:‌

نقوش گچ بري در خانه‌هاي كاشان بيشتر تحت تاثير دوران قاجاريه است.

براي مثلا طرج گل و مرغ كه در گچبري‌هاي اكثر خانه‌هاي كاشان به چشم مي‌خورد تحت تاثير هنر دوره قاجاريه مي‌باشد.

نقوش گچبري داستانهاي روز، شكارگاه تصوير و يا شغل صاحبخانه را روايت مي‌كند.

خانه بروجردي‌ داستانهايي را روايت مي كند.

مثلا ناپلئون و سواران اروپايي و يا زندگي مردم و پادشاهان را نشان مي‌دهد.«تصوير شماره9»

در دوره قاجاريه از نقوش اسطوره‌اي نيز استفاده مي‌شده مثلا شاهنامه فردوسي و يا پرنده‌اي با سر آدم.

در خانه عباسيان نقوش به صورت تخت و رنگهاي سفيد خاكستري است. در آنجا نقش خورشيد خانم، گربه و شسمه به صورت بارزي نمايان است.«تصوير شماره 10»

خورشيد خانم و گربه را بر سر در رختشويخانه و آشپزخانه گچ بري مي‌كردند و نشان دهنده اين بود كه خورشيد و گربه در اين مكانها راهي ندارند.

در گچ بري خانه‌هاي كاشان نقوش گل پنج پروگل فرنگي و زنبق را مي‌توان ديد كه همه بر گرفتار از نقوش قاجاريه و تحت تاثير هنر و فرهنگ اروپايي مي‌باشد.

ب: نحوه اجراي گچبري

همانطور كه ذكر شد گچ از مصالح مورد استفاده در گچ بري مي باشند. گچ بري در خانه‌هاي قديمي كاشان با همديگر فرق دارد در بعضي خانه‌ها مانند خانه‌ عباسيان به صورت تخت صورت گرفته است.

و در خانه بروجرديها كه نمونه بارز گچبري در بين خانه‌هاي قديمي كاشان مي‌باشد به صورت برجسته صورت گرفته است. «تصوري شماره11»

به اين صورت كه ابتدا استادكار طرح دلخواه را بروي تكه كاغذي مانند كاغذ پوستي مي‌كشيد و هر قسمت از طرح را به يكي از شاگردانش مي‌داد. آنان كار  را سوزن كاري مي كردند بعد از انجام عمل سوزن كاري باگرده زغال طرح را بر روي ديوار مي كشيدند. يعني طرح را بر روي ديوار تثبيت مي‌كردند و با پاشيدن گرده زغال طرح را بر روي ديوار مي كشيدند بعد از آن گچ را بر روي ديوار گذاشته و با استفاده از بوم خار فضا را خالي مي‌كردند و با استفاده از بادام بر طرح مورد نظر را برش مي‌دادند.

در خانه‌ها قديمي كاشان جهت تزيين روي كار از جرز و ديوار و ستونهاي اطراف خانه يك نوع گچ بري سفيد برجسته خاكستري رنگ ساخته مي‌شد كه قطره زيباي آن در برابر آفتاب سوزان تابستان وهمچنين با دو باران نيز مقاومت طولاني داشت. ديگر نوع مخصوصي از فلوط كاه گل بوده كه از خاك رس نرم با كاه الك كرده به دست مي‌آوردند و گاهي نيز اندكي گل افرا به آن افزوده مي‌شد تا رنگ ارغواني خام روشن جالبي پيدا كند،‌ آن هم فقط براي تزيين طاق بنديهاي كوچك در سقفهاي مقرنس ايوانهاي مرتفع و زيرزمين و هشتي‌خانه اختصاص داشته است» [7]

بدين ترتيب كه ابتدا نقوش گوناگون هندسي را با خطوط گچي برجسته نمودار ساخته و سپس متعلق آنها را با خمير كاه گل سرخ خامي اندود نمودند.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم

 

قدمت تاريخي گچبري

            درخانه هاي كاشان

 
 


بخش اول: ويژگي‌ و امتياز گچبري خانه هاي تاريخي كاشان در دوره قاجار

 «دوران قاجار در سده‌هاي «نوزدهم هيجدهم /سيزدهم  - دوازدهم» آغاز شد، در اين زمان بعضي از آثار گچبري را تعمير كردند، گچبري‌هايي كه انجام مي‌شد تحت تاثير هنر و فرهنگ اروپايي بود. در دوره قاجاريه نقوش گچبري‌ها شامل داستانهاي اساطيري شكارگاهي، داستانهاي روزمره، زندگي پادشاهان و به خصوص پادشاهان قاجار بود لباس اشخاص در اين دوره كاملا اروپايي است. گچ بري در اين دوره بيشتر به صورت برجسته انجام شده است. در اين دوره نقوش مانند گل و مرغ و طرحهاي اسطوره‌اي نيز به چشم مي‌خورد.

گل زنبق در گچ بري از رنگهاي جديد نيز به كار گرفته مي‌شد كه تا بيش از آن رايج نبود و مي‌توان گفت در عهد قاجاريه تحولي نسبي از لحاظ رنگ آميزي و موضوع در گچبري پديد آمد. از محله ابداعات جديد اين عهد به كار گرفتن رنگ قرمز است، البته از رنگ قرمز بيشتر در كاشيكاري دوره قاجار استفاده مي‌كرده‌اند.[8]

نتيجه‌اي كه مي‌توان از اين پژوهش گرفت اين است كه  ما ايرانيان آثار غني فرهنگ و هنري داريم كه هر چه قدر هم در موردشان بدانيم و بررسي كنيم باز هم جاي صحبت باقي است،‌ كاوش در اين آثار انسان را به فكر فرو مي برد و باعث مي‌شود روزه به روز كارهاي ما بهتر شود و همچنين موجب مي‌شود تا كارهاي بيشتري انجام دهيم زيرا ديده مي‌شود كه هنرمند آن زمان با حداقل امكانات و با دشواري‌هاي فراوان به خلق اين آثار گرانبها و پر ارزش پرداخته و امرزو ما با در دست داشتن امكانات بسيار حتي از انجام دوباره برخي از اين كارها عاجز هستيم  و در مرمت اين آثار به مشكلات فراواني برمي‌خوريم .

به نظر برخي از كارشناسان اداره ميراث فرهنگي كاشان براي مرمت تزئينات تاريخي از كساني كه در رشته مرمت تحصيل كرده‌اند دعوت شده كه اين كارها را مرمت كنند البته  در قسمتهاي نتوانسته كار را به اتمام برسانند اين اداره از مرمتكاران استادان قديمي كه به شيوه تجربه كاركرده‌اند و از اصفهان دعوت شده‌اند، استفاده كرده‌ است.

ما بايد از اين ميراث ارزشمند نگه داري كنيم و نگذاريم اين سرمايه‌هاي گرانقدر و با ارزش به راحتي از بين بروند و يا توسط بيگانگان به غارت از كشور خارج شوند.


 

   
 
 
 


       
 
 
   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

       
 
 
   

 

 

 


       
   
 
 


 

     
 
 
 

 

 

 



1- عكس از نگارنده، تابستان 1384

2- محمودي از ناوه؛ سعيد؛ كاشان مرواريد كوير؛ تهران، انتشارات يساولي، چاپ اول، سال 1378


منابع و ماخذ:

1-نراقي حسن؛ آثار تاريخي شهرستانهاي نطنز؛‌ تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، چاپ دهم، سال 1382

2-محمودي از ناوه، سعيد؛ كاشان مرواريد كوير، تهران، انتشارات سياولي، چاپ اول، سال 1378

3-پورتر، وينيتا، كاشيهاي اسلامي،‌ ترجمه؛‌ شايسته فر، مهناز، تهران، موسسه مطالعات هنر اسلامي چاپ اول،‌ سال 1381


منابع و ماخذ نقشه ها


منابع و ماخذ طرحها


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع و ماخذ تحقيق


منابع و ماخذ نمودارها


وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري

 
 

 

 

 

 

 

 

 

مؤسسه آموزش عالي سوره

واحد تهران

 

تحقيق :

جهت ارائه به درس تحقيق در صنايع دستي

 

 

موضوع تحقيق :

بررسي گچبري خانه‌هاي كاشان در دوره قاجار

 

 

استاد راهنما :

جناب آقاي درودچي

 

تهيه وتنظيم :

منا جعفري

 

خرداد 1384

چكيده

عنوان پژوهش حاضر بررسي گچبري خانه‌هاي تاريخي كاشان در دوره قاجاريه است.

اين تحقيق شامل سه فصل مي‌باشد.

فصل اول كلياتي درباره معماري خانه هاي كاشان، بررسي وضعيت جغرافياي محل و همچنين مروري بر قدمت تاريخي خانه‌هاي كاشان است.

در فصل دوم گچبري خانه هاي كاشان، مصالح گچبري و نحوه اجراي گچبري و نقوش گچبري بررسي شده است.

فصل سوم پژوهشي پيرامون قدمت تاريخ گچبري و ويژگي وامتياز گچبري خانه هاي كاشان در دوره قاجار است و مربوط است به اينكه كداميك از بناهاي شهر كاشان اين تزئينات را دارند و در كدام قسمت بنا اين تزئينات به كارگرفته شده است.


 

 

 

اين تحقيق را تقديم مي‌كنم به كساني كه گلهاي زيباي بهار زندگيشان را به پايم ريختند

با تشكر و قدرداني فراوان از پدر و مادر عزيزم

و تقديم مي‌كنم به عزيز ترين عزيزانم

با تشكر از برادران عزيزم ميلاد و حامد

و در نهايت اين تحقيق را به مردم خوب كاشان كه از وارثان تمدن چندين هزار ساله مي‌باشد تقديم مي‌نمايم.


 

 

 

 

در اينجا لازم مي‌دانم از تمامي كساني كه در اين راه من را ياري كرده‌اند كمال تشكر و سپاسگزاري را داشته باشم.

 

استاد محترم :

جناب آقاي درودچي

مديريت محترم گروه صنايع دستي، آقاي اسدي مسئول محترم كتابخانة دانشگاه

همچنين از سازمان ميراث فرهنگي كاشان و دوست عزيزم مولود سعيدي كه من را در انجام تحقيق خويش همراهي نموده اند، قدرداني مي‌نمايم.

 

 



[1]- محمودي ازناوه؛ سعيد؛ كاشان مرواريد كوير؛ تهران، انتشارات سياولي، چاپ اول 1378، ص بي‌شماره

 

 [2]- نراقي، حسن؛ آثار تاريخي شهرستانهاي كاشان و نطنز؛ تهران، انجمن‌آثار و مفاخر فرهنگي، چاپ دوم،‌ سال ،1382 ص8

[3] - نراقي،حسن؛ آثار تاريخي شهرستانهاي كاشان و نطنز؛ تهران‌انجمن آثار و‌مفاخر فرهنگي، چاپ دوم، سال 1382، ص2-3

[4] - محمودي از ناوه؛‌ سعيد؛‌ كاشان مرواريد كوير؛ تهران، انتشارات يساولي، چاپ اول، 1378، ص بي شماره

 

[5]- نراقي؛ حسن؛ آثار تاريخي شهرستانهاي كاشان و نطنز؛ تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، چاپ دوم سال 1382، ص ص 8-10

[6] - محمودي از ناوه؛ سعيد؛ كاشان مرواريد كوير؛ تهران، انتشارات يساولي، چاپ اول، 1378، ص بي شماره

[7] - نراقي‌حسن؛ آثار تاريخي شهرستانهاي كاشان و نطنز؛‌ تهران‌آثار و مفاخر فرهنگي، چاپ دوم‌سال 1382ص‌ص 208و207

[8] - پورتر؛ وينيتا؛ كاشيهاي اسلامي؛ با ترجمه شادميته‌فر، مهناز، تهران، موسسات مطالعات فرهنگ اسلامي، چاپ اول، سال 1381، ص 11

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 8:48 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

اطلاعات ايمني ارتقاء يافته براي طراحي بزرگراهها

بازديد: 101

اطلاعات ايمني ارتقاء يافته براي طراحي بزرگراهها

خلاصه:

فرآهم آوردن ايمني رانندگان هدف اوليه طرح‌هاي بزرگراهها مي باشد و انتظار مي رود كه ايمني در طرح ها و سياست ها و استانداردهاي سازمان ها ، انعكاس يافته باشد. ايمني از جمله فاكتورهاي مهم در بيشتر تصميم گيري ها از جمله طرح هاي جايگزين مي باشد. هرچند محدود بودن كيفيت داده هاي ايمني و ناكافي بودن مديريت داده ها و سيستم هاي اطلاعاتي، تاثير و كارايي تلاش هاي پيشين جهت در نظرگرفتن ايمني بزرگراهها در تصميمات مربوط به طراحي، را محدود نموده است.

در پروژه 13-17 NCHRP نياز به اطلاعات ايمني ارتقاء يافته براي استفاده در تصميم گيري هاي مربوط به طراحي بزرگراه بررسي شده است. خلاصه نتايج تحقيق نشان مي دهد كه مي بايست كيفيت و كميت داده هاي ايمني و ابزارهاي موجود طراحان ارتقاء يابد.

كارهاي مورد نظر در پروژه و اهداف آن در زير آمده است:

1-  شناسايي آيتم هاي اطلاعاتي مورد نظر. از تاريخچه تحقيقات صورت گرفته تاكنون، تماس با طراحان، و ساير منابع نياز كابران به اطلاعات (شامل اسناد و دسترسي آن) جهت پشتيباني پروژه و تصميمات و سياستهاي مرتبط با ايمني طراحي بزرگراهها استفاده شد. نياز كاربران به اطلاعات مورد نياز و موارد مرتبط با كسب و مديريت اين اطلاعات شناسايي شد.

2-  تشكيل گروه مشاور: گروهي جهت دادن مشاوره تدر خصوص روش هاي موجود و تكنولوژي هاي جديد و ارائه بازخورد پيشنهادات در خصوص ارتقاء نحوه جمع آوري، ذخيره سازي، دسترسي و استفاده از داده هاي طراحي و ايمني راه، تشكيل شد.

3-  بازبيني جدي الزامات گزارش تصادفات به صورت هماهنگ: بازبيني هايي جهت به كارگيري الزامات مرتبط با گزارش تصادفات انجام شد. ساير روش هاي استفاده از اطلاعات ايمني براي پشتيباني طراحي راه، در نظر گرفته شد.

4-   بازبيني تكنولوژي هاي جديد: تكنولوژي هاي جديدي كه قابليت ارتقاء جمع آوري و مديريت اطلاعت ايمني را داشتند، مورد بررسي قرار گرفتند.

5-   ارائه طرح هاي مفهومي : مجموعه اي از طرح هاي مفهومي براي سيستمي كه بتواند جمع آوري ذخيره و استفاده از داده هاي ايمني در طراحي ها را ارتقاء دهد، ارائه شدند.

6-   گزارش موقت : با دنبال كردن مراحل 1 تا 5، طرح هاي مفهومي ارائه شدند. در اين حين، اگر به بازبيني مجدد نياز باشد، انجام خواهد شد و در ميان طرح ها، آن طرحي ها قابليت و امكان اجراي بيشتري داشته باشد شناسايي مي گردد.

7-   ارائه جزئيات اساسي براي طرح هاي گزينش شده : جزئيات مربوط به طرح هاي مفهومي گزينش شده ارائه مي گردند (شامل آناليز تاثير برروي سيستم ها و چيدمان كنوني) و همچنين موارد مربوطه به كارگيري آنها نيز مورد توجه قرار خواهد گرفت.

8-    تهيه گزارش نهايي: در آخر گزارش جهت مستند نمودن تلاش ها و تشويق سازمانها براي استفاده از سيستم ها و برنامه هاي مربوط به ارتقاء اطلاعات ايمني در طراحي هاي راه، ارائه مي گردد.

در بازبيني تاريخچه به چندين نكته مهم اشاره مي شود تا اصل موضوعات روشن گردد. در اينجا سؤالات مهمي كه مورد بررسي قرار مي گيرند، به صورت خلاصه آمده است.

    · جهت توليد اطلاعات براي استفاده و پشتيباني در تصميمات طراحي، در چه نقاطي از روند طراحي به داده هايي ايمني نياز است؟

        · چه داده هاي ايمني براي انعكاس بهتر ايمني در روند طراحي مطلوب و مفيد خواهد بود؟

        · مسائل و راه حل هاي بالقوه مرتبط با جمع آوري و مديريت داده هاي مورد نظر، كدام ها هستند؟

        · مسائل و راه حل هاي بالقوه مرتبط با ارائه هرچه موثرتر اطلاعات مورد نظر به طراحان، كدام ها هستند؟

    ·چگونه اين مسائل، به خصوص از طريق به كارگيري تكنولوژي ها جديد و راهبردهاي مربوط به فاكتورهاي سازماني و چيدماني دخيل، حل خواهند شد؟

در اين بخش به هر كدام از اين سوالات به صورت خلاصه جواب داده مي شود.

روند طراحي

از طريق بازبيني تاريخچه، مصاحبه با مهندسين طراح ايالتي، مشورت با گروه پروژه و گروه مشاور، و دانش تيم تحقيقي، ديدگاهي كلي نسبت به انواع تصميمات طراحي كه نيازمند اطلاعات ايمني هستند، ارائه شد. در يك آژانس راه به طور معمول سه فعاليت صورت مي پذيرد. برنامه ريزي سيستم، طراحي پروژه، و مديريت سيستم (شكل 1-S). اين پروژه اساسا بر روي فعاليتهاي دخيل در طراحي پروژه، متمركز است، ولي دو فعاليت ديگر را نيز در نظر مي گيرد.

براي سه فعاليت عنوان شده، به طور كلي دو نوع اطلاعات تايمني مطلوب است:

1-   اطلاعاتي جهت شناسايي وجود و نوع مشكلات در يك موقعيت ومحل.

2-  اطلاعاتي جهت پيش بيني تاثيرات نهايي يك تصميم مربوط به طراحي برروي ايمني، يافته هاي اين پروژه بر اساس نوع اطلاعات مورد نياز كاربران متفاوت مي باشد. رابطه بين داده ها، اطلاعات و كاربران به صورت مفصل ارائه مي گردد. مي بايست در ارزيابي راهبردها جهت ارتقاء اطلاعات يك گروه كاربر خاص، تاثيرات بالقوه بر روي گروهي از كاربران احتمالي داده ها در نظر گرفته شود.

يك جنبه مهم در استفاده از اطلاعات ايمني، مراحل آناليز و هدف از آن مي باشد. در شكل 1-s نشان داده مي شود كه آژانس هاي راه و حمل و نقلي مي توانند از داده هاي ايمني براي دامنه اي وسيع از فعاليتها شامل مسائل قانوني و مديريتي، برنامه ريزي و سياست طراحي، برنامه ريزي پروژه و طراحي مخصوص پروژه، استفاده نمايند. در هر مرحله از آناليز، انواع مختلف داده ها مورد نياز مي باشد. تهيه برنامه براي اين بهبود اين موارد شامل اجراي ايمني به عنوان يك معيار اصلي مي باشد. به علاوه، برنامه ريزي، طراحي، طرح مشكل، شناسايي اهداف و نيازهاي پروژه (به ويژه ارزيابي محيطي يا تاثير آن) و ساير توسعه ها و ارزيابي همگي نيازمند استفاده مناسب از داده هاي ايمني مي باشند. ارزيابي جزئيات طرح شامل استثنائات طرح با ارائه طرحي با استاندارد پائين تر، انجام مي شود. اين فعاليتها نيازمند مراضه اي وسيع از دادها جهت ايجاد اطلاعات مورد نظر مي باشد. يك ديكشنري داده براي خلاصه كردن داده هاي مورد نياز شناسائي شده در اين تحقيق، ارائه شد.

ابزاهاي آناليز و داده هاي موجود كنوني توانايي فراهم آوردن وسايل مورد نياز طرح براي در نظرگرفتن اين اطلاعات را ندارند. در نتيجه در تصميمات طراحي هميشه كمبود و يا نبود ايمني احساس مي شود. تحقيقي كه بر روي اين پروژه انجام شد بر روي همين مسائل و شناسايي شده بود. اين ترازش اين مسائل را ارائه و راهبردهاي آنها را نيز عنوان مي كند.

مسائل مرتبط با ايمني اطلاعات ايمني

به دليل كيفيت بد داده ها، اطلاعات مناسب ايمني را نمي توان سريع بدست آورد و ابزارهاي آناليزي مناسب نيز در اختيار طراحان نمي باشد و همه اين موارد موجب مي شود تا ايمني به خوبي در تصميمات طراحي مورد توجه قرار نگيرد، علي رغم اينكه طراحان خواهان رعايت آن مي باشند. مشكلاتي كه اين طراحان در رابطه با بدست آوردن و استفاده از داده هاي ايمني با آن روبه رو هستند منجر به ناديده گرفته شدن آنها مي شود. رابطه بين سطح اطمينان از مقادير كمي و نتايج تصميمات طراحي در شكل 2-S آمده است.

طراحان بيشتر تمايل دارند به عواملي كه از اطمينان بالاتر برخوردار هستند، بهاي بيشتري دهند. اين عوامل شامل تخمين هزينه هاي ساخت و تاثيرات مقدار حريم راه مي شود. البته در تصميم گيري ها به نظر عموم نيز توجه مي شود. اغلب يك طراح اطلاعات تصادفات (مثلا موقعيت، عوامل محيطي و دلايل) را به سه گروه ناقص، گمشده يا اشتباه تقسيم مي كند و معمولا وقت ومنابع لازم را براي تصحيح اشتباهات در اختيار ندارد و مي بايست با همين اطلاعات به كار ادامه دهد. بنابراين در پيش بيني يا تعيين چگونگي تاثير گزينه ها بر روي ايمني، از اطمينان كافي برخوردار نيست و ناگزير ايمني تبديل به يك فاكتور ثانوي در تصميم گيري ها مي شود. مسائل مربوط به اين در بخش هاي بعدي مورد بحث قرار مي گيرند.


فعاليتهاي مربوط به برنامه ريزي

 

 

 

 

 

فعاليتهاي مربوط به پروژه

 

 

 

 

Text Box: سطح اطمينان در مقادير كميText Box: اهميت نسبي تصميم گيريشكل 1-S طرح شماتيك روند طراحي و برنامه ريزي

 

 

 


مسائل مربوط به جمع آوري داده هاي ايمني

اين مسائل در رابطه با گزارش تصادف پليس (PCR)[1]، نوع و كيفيت داده هاي مربوط به محيط راه، داده هاي ديناميكي (مثلا حجم و سرعت ترافيك) وجود دارد. اين نقايص به خاطر عدم تمركز و توجه به ايمني در زمان ايجاد پروتكل ها و دستورالعمل ها توسط سازمان هاي مسئول مي باشد.

منبع اوليه اطلاعات تصادف PCR مي باشد، در بسياري از مواقع، چنين گزارش هايي وجود ندارد، و يا اينكه اطلاعاتي كه از نظر طراحان بسيار مهم هستند (نظير موقعيت تصادف) گمشده اند. از آنجائيكه وظيفه اصلي مامور پليس حفظ امنيت و صحنه تصادف، رسيدگي به مجروحان، و كاهش تراكم ناشي از تصادف مي باشد، اغلب زمان كافي براي معين كردن نقاط تصادف يا ثبت ساير المان هاي مرتبط راه را ندارد.

در مورد راه، داده هايي كه از اهميت بحراني براي ايمني برخوردار هستند، اغلب در اختيار آژانس ها وجود ندارد. براي مثال، خصوصيات راه از مهمترين فاكتورهاي موثر بر روي ايمني راههاي دو خطه برون شهري مي باشد، و چندين ايالت اسنادي را در رابطه با خصوصيات و شرايط راهها كه اطلاعات كافي براي تصميم گيري را ارائه مي دهند، نگهداري مي كنند. بيشتر آژانس ها خصوصيات هندسي (از قبيل راستا افقي، عمودي و تقاطعات) كه با فراواني و شدت تصادفات در ارتباط هستند، را فهرست نكرده اند.

داده هاي حجم ترافيكي حركت در تقاطعات اغلب در دسترس نيست. اطلاعات كافي در مورد سرعت وسايل نقليه نيز همين وضعيت را دارد. براي مثال، ميزان به روز كردن داده هاي مربوط به حجم ترافيكي به وسيله فراواني براي سيستم هاي مديريت روسازي كافي است ولي براي معين كردن خصوصيات در آناليزهاي ايمني مناسب نيست.

مسائل مرتبط با مديريت داده هاي ايمني

در اين تحقيق نياز به ارتقاء مديريت داده ها از جمله ايجاد ارتباط بين بانكهاي اطلاعاتي، استفاده از داده ها به روش هاي مدرن، و نگهداري فايل هاي مربوط به اطلاعات قبلي (تاريخچه)، نشان داده شده است.

اين داده هاي ارزشمند (مثلا از اسناد تعمير و نگهداري مانند تعويض گاردريل، سيستم هاي مديريت و روسازي، اسناد مربوط به مرگ و مير، شكايات شهروندان تا آژانس هاي راه و پليس) توسط سايرين به جز براي اهداف ايمني راه نيز نگهداري مي شود. مي توان از اين داده ها براي آناليزهاي ايمني استفاده كرد، ولي به دليل عدم دسترسي به آنها، از آنها استفاده نمي شود. اين داده ها مي تواند به طراحان و آناليزورهاي ايمني ايده هاي خوبي دهد كه متاسفانه به خاطر عدم اتصال آنها به سيستم هاي داده هاي ايمني، اين كار عملي نمي باشد.

در بيشتر آژانس ها اسناد بلند مدت مربوط به تاريخچه ايمني بزرگراه و با تغييرات در شرايط هندسي، حجم ترافيكي، و ساير شرايط مربوط به موقعيت هاي خاص، نگهداري نمي شود. نگهداري و در اختيار قراردادن چنين اطلاعاتي براي طراحان، در ارزيابي تاثير افزايش كيفيت و بهبودهاي خاص محلي و در نتيجه تقويت تصميم گيري هاي آتي مفيد خواهد بود.

به دليل نبود اطلاعات كافي براي ارجاع به موقعيت مورد نظر و يا دقيق نبودن و يا گم شدن آن، آناليزور مادر به ارائه اطلاعات به منظور ايجاد ارتباط بين الگوهاي تصادفات پيشين و شرايط مرتبط (كه داده هاي آن در فهرست راهها موجود است) نمي باشد. حتي اگر اين ايجاد ارتباط ممكن باشد، رسيدن به آن وقت گير و در عين حال شامل اطلاعاتي كافي در مورد هندسه طولي نمي باشد. اگر كسي بخواهد تغييرات در هندسه محلي را بررسي كند، نيازمند آناليز زماني 10 ساله مي باشد. در فهرست هاي راه، فايل هاي مربوط به تاريخچه آن راه وجود ندارد، بنابراين شخص نمي تواند از چگونگي و زمان تغييرات مطمئن باشد و در نهايت طراح به داده هاي ترافيكي قابل دسترسي و يا ساير داده ها كه در مورد تغييرات در طرح مفيد باشد، دسترسي ندارد.

راه حل هاي بالقوه براي مسائل مرتبط با اطلاعات ايمني

اين تحقيق رويكردي جامع نسبت به مشكلات ذكر شده كه شامل تشكيل يك چارچوب سازماني كه در آن بتوان تصميم گيري ها را تقويت نمود، مي دارد. پيشرفت هاي تكنولوژي در جمع آوري و مديريت داده ها، فرصت هاي مقرون به صرفه بسياري را ارائه مي دهد. حساسيت نياز به داده هاي مرتبط با ايمني براي طراحان در برنامه هاي جمع آوري اطلاعات بخشي از راه حل مشكل مي باشد. راهبردهاي سازماني جهت ارتقاء اهميت اطلاعات ايمني نيز توصيه شده است.

نقش تكنولوژي

با پيشرفت هاي اخير تكنولوژي، تعداد كمي از آژانس ها از اين تكنولوژي ها براي بالا بردن سطح استفاده از داده ها ايمني استفاده كرده اند در حاليكه مي توان اين تكنولوژي ها را براي جمع آوري، مديريت و داده ها و ارتباطات آنها به كار برد. با ابداع مهندسي به ياري كامپيوتر (CAE) وسايل نقليه مجهز، و داده هاي مبتني بر سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي براي كمك در روند جمع آوري اطلاعات استفاده مي كرده اند. كمتر از يك سوم آنها از خوانده هاي نوري بانكهاي اطلاعاتي، گزارشات تصادفي و داده هاي پزشكي يا وسايل مدل سازي يا سيستم هاي پشتيباني استفاده مي كرده اند. ولي در كل، آژانس ها از وسايل و تجهيزات كامپيوتري موجود استفاده كامل نمي برند.

آژانس ها مي توانند با به كارگيري فرصت هايي كه تكنولوژي هاي جديد ارائه مي دهند، با كار و هزينه كمتر كه روز به روز نيز در حال افزايش است، كيفيت داده ها را ارتقاء دهند. مثلا اطلاعات مربوط به حجم ترافيكي مي توان از سيستم هاي سيگنال كامپيوتري كه در محل تقاطعات قرار ميگيرند و حركت هاي گردشي، طبقه بندي وسايل نقليه، و سرعت را كنترل مي كنند، بهره برد.

با تهيه و دسترسي به سيستم اطلاعات ايمني، ديگر آژانس ها مجبور به انجام برنامه هاي شمارشگري دستي كه هزينه بر هستند و اطلاعات كمي را نيز در بردارند، نخواهد بود.

نياز به يك سيستم پشتيبان در تصميمات طراحي

بعد از ارتقاء كيفيت و مديريت داده ها توسط تكنولوژي هاي مدرن، اكنون به ابزارهاي جامع ومفيد براي هماهنگي اطلاعات ايمني نياز است. وقتي طراح به اين اطلاعات رسيد، با مشكل اينكه حال با اين اطلاعات بايد چه بكند رو به رو مي شود. در پروژه 12-17NCHRP تيم تحقيق، يك سيستم پشتيبان (DDSS)[2] ايمني را براي كمك به تصميم گيري طراحان در هر مرحله از اين روند، توصيه مي كند.

چارچوب DDSS ، آيتم هايي از قبيل تقابل با كاربر، مدول پشتيباني تصميم گيري، مدول ارائه اطلاعات، و يك مدول آناليز طرح فراهم آمده است. دياگرام اين چارچوب در شكل 3-S  آمده است. مي بايست تقابل با اين سيستم تا جائيكه امكان دارد براي كاربران نهايي و مديران قابل درك مستقيم باشد. كاربران نهايي (طراحان) از طريق مدول پشتيبان تصميم گيري با اين سيستم تقابل دارند. اين مدول هسته هوشمند سيستم مي باشد. در مدول ارائه اطلاعات، نرم افزار بيسيك مورد نياز براي نمايش اطلاعات بدست آمده بانكهاي داده يا مدول آناليز طرح، وجود دارد. و در آخر، مدول آناليز طرح ابزارهاي آناليز طرح هاي موجود يا پيشنهاد شده را در اختيار طراح قرار مي دهد و طراح مي تواند در هر زمان از بهترين تجهيزات آناليزي استفاده نمايد.

ابزارهاي آناليزي مورد تحث براي اين هدف، طور طراحي شده اند كه مي توانند فاكتورهاي زير لايه اي كه موجب تصادفات مي شوند، را به راحتي شناسايي كنند. اين ابزارها براي طراحان در نظر گرفته شده تا بتوانند داده هاي جزئي را به خوبي بررسي نمايند. علاوه بر اين ابزارها، اين مدول روش هايي را مبتني بر روش هاي بازرسي ايمني، براي آناليز ارائه مي دهد. بازرسي ايمني مي توانند به عنوان وسيله اي براي خلاصه كردن و ارزيابي نتايج ساير ابزارهاي آناليزي طرح موجود، استفاده شود. مجموعه هايي از ابزارهاي آناليزي براي آزمايش و ارزيابي طرح هاي پيشنهادي وجود خواهد داشت و در آخر ابزارهايي كه توسط FHWA و بخش (IHSDM) [3] استفاده مي شود، نيز به كار مي رود. ساير تجهيزات نظير شبيه سازي ديناميكي، روش هاي آناليزي فاكتورهاي انساني، مدل هاي پيش بيني نتايج ايمني و عملكردن طرح پيشنهادي و ابزارهاي آناليز اقتصادي، نيز در نظر گرفته مي شوند.

با ارائه سيستم پيشنهاد شده مي توان سرمايه و الزامات موسسه و سازماني را برآورده و از تكنولوژي هاي جديد استفاده كرد. چارچوب زمان بندي براي اين كار اختياري مي باشد زيرا مسئوليت مسئولين دولتي براي اين پروژه سنگين و پشتيباني تكنولوژي ها آتي دشورا خواهد بود.

DDSS جهت ياري رساندن به طراحان در مراحل مختلف اين روند، برنامه ريزي شده و قادر خواهد بود جزئيات را از كلي ترين موارد به جزئي ترين آنها توليد كند. در اين گزارش اين مفهوم با ارائه دياگرام و توضيح مراحل مورد استفاده در شناسايي موقعيت هايي خطرناك، نشان داده شده است.

به كارگيري اين سيستم در طول زمان، مزايايي قابل توجهي را براي جامعه طراحان و سايرين در برخواهد داشت. مثال هايي در اين رابطه در شكل 4-S آمده است.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شكل 3-S- مفهومي كلي سيستم پشتيبان در تصميمات طراحي

 

موارد موسسه اي و سازماني

مسائل موسسه اي و سازماني، مي تواند كارآمدي تجهيزات و تكنولوژي هاي جديد را، حتي در صورت وجود، محدود سازد. اين مسائل شامل ناكافي بودن هماهنگي و يكنواختي فايل داده ها وابستگي به منابع داده سازماني هايي كه اصلا ارتباطي با طراحي ندارند، عدم هماهنگي تجهيزات كامپيوتري و دانش كم كامپيوتري طرحان مي باشد.

در اين راستا موارد زير توصيه مي شود.

1-  سياست كاري: ايجاد داده هاي ايمني در قالب يك تشكيلات با استراتژي، مقادير اجراي ايمني، الزام شركت آژانس هاي محلي و استاني در داشتن ديدگاهي كلي از جمع‌آوري اطلاعات، دسترسي به تصاوير از راه دور با دقت و كيفيت بالاتر براي جمع آوري داده و مستندسازي محيط فيزيكي اطراف راه.

2-  فعاليتهاي سازماني: چيدمان مجدد آژانس براي تسهيل جمع آوري، مديريت و استفاده موثر از داده هاي ايمني، تشكيل گروههايي براي فراهم آوردن داده هاي خاص خدمات پشتيباني در تصميم گيري، تشكيل گروههاي ويژه براي اطمينان كيفي دادها و ترغيب و هماهنگي آژانس هاي محلي و استاني براي جمع آوري و مديريت هماهنگ داده ها.

3-  فعاليتهاي سازماني: تشكيل و كسب مجوز براي جمع آوري و مديريت داده ها با توجه به روشمند بودن آنها براي كابران در سطح استان، و از طريق قانون گذاري، به كارگيري جمع آوري اطلاعات ديناميكي وسايل در زمان واقعي از وسايل نقليه درگير در تصادفات.

4-  سرمايه گذاري: سرمايه گذاري براي پيشرفت ها و تكنولوژي ها، تحقيقات و آموزشي جامع در استفاده از داده ها ايمني، ايجاد مكانسيم هايي براي سرمايه گذاري راهبردهاي مربوط به داده ها ايمني و سرمايه گذاري براي پروژه هاي راه.

5-  آموزش: آموزش به طراحان در خصوص اصل، روش ها، ابزارهاي آناليز ايمني و سيستم هاي جديد اطلاعات ايمني.

6-  تحقيقات: پشتيباني و استفاده ادامه دار از ابرازهايي نظير IHSDM از FHWA ، ارائه و استفاده از ساير روش ها و تجهيزات در طراحي راه، و ارائه و توسعه راهنمايي هاي ارتقاء يافته طراحي و استانداردها در رابطه با اطلاعات ايمني.

نتايج :

تيم تحقيق نتيجه گرفت كه تصميم گيران به اطلاعات ارتقاء يافته ايمني براي طراحي نياز دارند. براي اين هدف، جامعه طراحان بايد موارد زير را دنبال نمايند:

· پي بردن به اهميت ايمني در تصميمات مربوط به طراحي، ناكافي بودن روش هاي موجود براي به كارگيري ايمني، و نياز به ارتقاء و تقويت روش هايي براي آناليز ايمني

· داشتن نقشي فعال در بخش جامعه مهندسين طراحي در كمك به تعيين الزامات و نيازهاي طراحان به اطلاعات ايمني، و همكاري با ساير كاربران اين اطلاعات، در كنار گردآوران، مديران اين داده ها، براي برنامه ريزي، طراحي، سرمايه گذاري و به كارگيري سيستم هايي كه براي اهداف طراحي فقيد هستند.

·ارائه راههاي جديد انتقال اطلاعات با استفاده از همه تكنولوژي هاي مناسب.

·استفاده و ارتقاء رويكردهاي مناسب براي آناليز و تصميم گيري.

·برنامه ريزي براي نشان دادن و توسعه سيستم هاي پشتيباني تصميم گيري هاي مورد نياز

·بررسي مجدد ساختارهاي سازماني و موسسه اي و محيطي براي شناسايي موانع و انجام تغييرات مثبت و پيش بيني چگونگي انجام تغييرات سازماني جهت حفظ عملكرد موثر.

روش كنوني

روش ارتقاء يافته مورد استفاده در سيستم جديد

جمع آوري دستي داده هاي ايمني از ادارات مختلف در داخل و خارج از آژانس طراحي كه نيازمند صرف صدها ساعت زمان مي باشد.

دسترسي مستقيم به بانك جامع داده ها، در محيط CADD/GIS

بازرسي دستي هاردكپي گزارشات تصادف از روي ميكروفيلم جهت اشتباهات كدبندي

وجود داده هاي از پيش به نمايش درآمده ميزان خطاهاي مربوط به موقعيت درست تصادف را كاهش و در ضمن دسترسي فوري به تصاوير ديجيتالي گزارشات تصادف را در محيط CADD/GIS فراهم مي آورد.

كار سنگين و فشرده تبديل جداول مربوط به داده هاي كليدي به مقادير نمودارهاي محاسبه شده با استفاده از برگه ها و نرم افزارهاي نموداري به داده هايي كه مي بايست به صورت دستي كدبندي شوند.

روش هاي آماري، نمودارهاي كاري و نرم افزار پيشرفته مشاهده داده هاي شامل نمودارهاي تصادف هوشمند كه بر روي خطوط زماني و هندسي راه، پلات بندي شده‌اند.

عدم وجود پيشينه تصادفات و تاريخچه هندسه حمل

بانك داده ها با اسناد مربوط به شمارش ترافيك و تاريخچه اي خصوصيات فيزيكي محل كه مدام به روز مي شود.

كمبود مدل هاي ايمني و عدم انعطاف پذيري مناسب سيستم هاي داده براي ادامه پشتيباني در تمهيدات مرتبط با خطرات در محل و تاثير پيشرفت هاي پيشنهادي

مدل هاي آناليز و روش هاي مناسب براي ارزيابي طرح هاي موجود و پيشنهادي از دورنماهاي متفاوت براي قابليت انعطاف پذيري در ارائه تخمين مستند از تاثيرات ايمني اين طرح ها.

پشتيباني در تصميم گيري شامل داده هاي مورد نياز، آناليز و نتايج آن و دستيابي به اصلاحات

با عملكرد مركزي در يك سيستم كاربردي هر زمان راهنمايي لازم براي آناليز را دريافت مي كند.

تجهيزات تصميم گيري به صورت دستي مورد استفاده قرار مي گيرد.

با استفاده از آخرين تكنولوژي ها در علم تصميم گيري، اطلاعات به طور مستقيم از طريق پيشين طرح، در دسترس خواهد بود.

شكل 4-S  مثال هايي از تاثير به كارگيري DDSS در آناليز ايمني پروژه طراحي


فصل اول

معرفي رويكرد

معرفي:

يك وسيله نقليه سواري از طريق شيبراهه موجود در داخل يك قوس، وارد يك بخش از راه كه ترافيكي سنگيني دارد، مي شود. شيبراهه در سر پاييني قرار دارد و يك ديوار حائل نيز بين آن و راه اصلي درست تا قبل از نقطه تلاقي 2 راه وجود دارد. وسيله نقليه اي كه در خط 1 مي باشد وسيله نقليه در حال ورود را تا زمانيكه به نقطه همگرايي مي رسد، نمي بيند. از آنجائيكه وسيله نقليه در حال ورود از طول كامل خط شتابگيري استفاده نكرده و با سرعت بسيار كم وارد مي شود، راننده خط 1 جهت جلوگيري از برخورد، سريع به خط 2 مي رود، علي رغم اينكه در خط 2 همجواز با آن يك وسيله نقليه ديگر وجود دارد، اين راننده به شانه راه منحرف مي شود و با حفاظ مياني برخورد كرده و با وسيله نقليه ديگري كه در خط 2 قرار دارد، برخورد مي كند. برخورد نسبتا شديد است، ولي هر دو راننده در چند صد فوتي پايين دست رمپ وسايل نقليه شان را كنترل و متوقف مي شوند و يك سرنشين زخمي مي شود و در اين زمان، وسيله نقليه اي كه وارد راه شده بود بدون اينكه اطلاع از تصادف به راه خود ادامه مي دهد.

چه درسي مي توان از اين تصادف براي ايمن كردن شيبراهه هاي ويا موقعيت هاي مشابه گرفت؟ چه داده هاي تصادفي براي شروع اين كار لازم است؟ چه كسي مشغول جمع آوري داده ها است و چطور در دسترس كاربر قرار خواهد گرفت؟ كاربر چگونه داده هاي اين تصادف را با ساير تصادفات رخ داده در موقعيت مشابه، در يك جا جمع مي كند؟ چه آناليزي انجام و چه نتايجي گرفته مي شود؟

براي آناليز كه مي خواهد از داده هاي ايمني راه براي ارائه دستورالعمل هاي طراحي استفاده كند، سوالات زير جالب خواهد بود.

·اولين حادثه ناگوار چه بود؟ كجا اتفاق افتاد؟

·چه شرايطي در ارتباط با اولين حادثه ناگوار، دخيل بودند؟

·شدت تصادف چقدر بوده است؟

·ساير تصادفات و حوادث ناشي از آن و موقعيتشان چه بود (براي تعيين اينكه آيا تركيب المان هاي طراحي باعث افزايش يا كاهش شدت تصادفات خواهد شد؟

·شرايط محيطي در زمان و موقعيت اولين و ناگوارترين تصادفات چه بوده است؟

·تراكم، سرعت و تركيب ترافيكي چگونه بوده است؟

·آيا در آن موقعيت، مشكلات، تعميرات و نگهداري نامناسب يا شكاياتي وجود داشته است؟

·ابعاد مقاطع عرضي و هندسي در آن موقعيت چگونه است؟

علاوه بر مسائل بالا، ساير سؤالات نيز در اين نوع آناليز، به كار گرفته مي شود.

منبع اوليه اطلاعات تصادف PCR  مي باشد. در موقعيتي كه شرح آن ذكر شد، ممكن است مامور تنها موقعيت هاي نهايي وسايل نقليه را كه برخورد كرده‌اند گزارش دهد و حوادث متعاقب آن را جمع آوري نكند. گاهي، مامور موقعيت را با جزئيات كافي و يا به دقت براي استفاده از آن به عنوان يك موقعيت مرجع در ثبت كامپيوتري، گزارش نمي كند. با وجوديكه مامور مي بايست ملزم به نشان دادن هندسه موجود در موقعيت تصادف باشد، وي احتمالا فقط خصوصيات هندسي موقعيت نهايي را كه وسايل نقليه تصادف كرده در آن قرار دارند، ثبت مي كند. از آنجائيكه وظيفه اصلي مامور حفظ امنيت محل تصادف، رسيدگي به مجروحان، و كاهش تراكم در آن نقطه است، زمان كافي براي تعيين نقطه تصادف با حفاظ مياني را ندارد مگر اينكه در نتيجه تصادف مرگ و مير وجود داشته باشد و يا وضعيت يك مجروح بسيار وخيم بانشد. ساير المان هاي مربوط به راه نيز ممكن است كم شوند در نظر گرفته نشوند.

با چنين سنارويي، آناليزور قادر به ارتباط دادن گزارش تصادف و داده هاي موجود در فهرست راه نيست، زيرا ارجاع موقعيت به اندازه كافي دقيق نيست. حتي اگر قادر به ربط دادن آن هم باشد، كاري بسيار وقت گير خواهد بود و در ثبت نيز اطلاعات كافي در مورد هندسه طولي وجود نخواهد داشت. اگر آناليزور بتواند تغيير در هندسه يك محل را از ارزيابي كند، به آناليزهاي زماني 6 تا 10 ساله نياز دارد در حاليكه احتمالا در فهرست راه فايل هاي مربوط به تاريخچه آن وجود ندارد و وي نمي تواند از زمان و چگونگي سير تغييرات انجام شده مطمئن باشد.

اينها تعدادي از مسائلي هستند كه در زمان استفاده از اطلاعات ايمني راه در طراحي، با آن رو به رو مي شويم. در اين گزارش اين مسائل مورد بحث قرار گرفته و توصيه هايي در مورد سيستم هايي كه براي به كارگيري داده هاي ايمني در روند طراحي، طراحي شده اند، ارائه مي شود.

ساختار تحقيق

براي ارائه و استفاده اطلاعات، نياز است كه همه مسائل به طور مناسب در هر مرحله از اين روند مورد توجه قرار گيرند. اين مراحل در زير آمده اند:

·جمع آوري و كسب داده

·ذخيره كردن داده ها (مديريت)

·دسترسي به داده ها و توليد اطلاعات

·استفاده از اطلاعات

مي توان از چندين منبع، جمع آوري و كسب داده را انجام داد. امكان دارد منابع ديگري نيز وجود داشته باشند ولي منابع بالقوه در زير آمده‌اند:

·PCR

·فهرست هاي راه (شامل عكس ها)

·اسناد مربوط به شمارش و عملكرد ترافيكي (شامل داده هاي به دست آمده از تسهيلات به كار گرفته شده)

·اسناد مربوط به رانندگان

·اسناد مربوط به وسايل نقليه

·اسناد مربوط به گروههاي تعمير و نگهداري

· داده هاي محلي (مانند گزارشات مربوط به اعمال قانون، نظر پليس و شكايات و گزارشات ترافيكي محلي)

موانع موجود در راه استفاده از منابع ارزشمند شامل موارد زير مي شود:

·موسسه اي

·فني

·هزينه اي

موانع موسسه اي در نتيجه مشكلات امنيتي، مسائل خصوصي، و نوع داده ها مي باشد. مسائل فني اغلب شامل چگونگي ارتباط يك منبع داده با ساير منابع مي باشد. در ضمن اين ارتباط براي استفاده مقرون به صرفه از منابع چندگانه داده بحراني مي باشد. موقعيت اغلب يك ارتباط كليدي مي باشد. در سيستم هايي كه بر اساس تشابه موقعيت ها قرار دارند، داده هاي غير دقيق در مورد موقعيت و سيستم هاي مديريت داده غير منعطف، همه از جمله موانع موجود مي باشند. هزينه نيز تابعي از ساير موانع مي باشد. و منابع محدود آژانس ها اغلب از سرمايه گذاري آنها براي مقرون به صرفه كردن اين سيستم ها، جلوگيري مي كند. يافته هاي اين پروژه بر اساس اطلاعات مورد نياز كاربران متفاوت مي باشد. روابط بين داده ها، اطلاعات و كاربران در شكل 1 آمده است.

در ارزيابي راهبردهاي ارتقاء اطلاعات براي يك كاربر معين، يا يك نوع كاربر، مي بايست تاثيرات بالقوه آن بر روي ساير كاربران احتمالي آن داده ها در نظر گرفته شود. نمونه هاي اين گروهها و عملكردهاي آن در شكل 2 آمده است.

ميزان ارزشمندي و كارايي اطلاعات به سطح آناليز و هدف آن بستگي دارد. آژانس هاي راه حمل و نقل مي توانند از داده هاي ايمني براي پشتيباني در دامنه اي وسيع از فعاليتهايشان نظير مديريتي و قانوني گذاري، برنامه ريزي و سياست هاي طراحي، برنامه ريزي و زمان بندي پروژه و ساير موارد استفاده كنند. براي هر سطح از آناليز، انواع مختلفي از دادها مورد نياز است. در سطوح قانونگذاري و مديريتي به داده هاي مجتمعي كه در مورد مرگ و مير، جراحات و صدقات مالي كه ساير داده هاي ترافيكي مرتبط هستند. نياز است تا بتوان براي سرمايه ها و هزينه اصلاحات ايمني، دليل آورد.

اين داده ها همچنين براي پشتيباني قوانين و مقررات پيشنهاد شده استفاده مي شوند. سياستهاي آژانس نيز تحت تاثير ملاحظات ايمني (مانند فرمول بندي طرح و استانداردهاي ساخت و دستورالعمل ها، سياستهايي نظير به كارگيري كنترل دسترسي راههاي جديد، و معيارهاي خاص تعيين اصلاحات) قرار دارد، در برنامه ريزي اين اصلاحات نيز بايد ملاحظات مربوط به اجراي ايمني در نظر گرفته شود.

طرح مشكل با شناسايي هدف و نياز پروژه (كه براي ارزيابي محيطي لازم است) و ساير توسعه ها و ارزيابي ها همگي نيازمند استفاده مناسب از داده هاي ايمني مي باشند. تعيين جزئيات طرح، شامل “استثناعات طرح” اغلب با ارزيابي موارد ايمني با يك طرح با استاندارد پائين تر آغاز مي شود. ساختار معمولي يك آژانس حمل و نقلي و روند اجرائي معمولي آن استفاده از داده هاي ايمني را پيچيده تر مي كند. فرآهم آوردن داده هاي تصادف به عهده يك بخش جداگانه در آژانس مي باشد. گاهي، اطلاعات (مانند حجم تنرافيكي و فهرست) چندين بخش براي تكميل يك آناليز نياز است. بر اساس يافته هاي تيم تحقيق آژانس ها دريافته اند كه جمع آوري اطلاعات كاري سخت و وقت گير است. به علاوه در بسياري از آژانس ها داده ها در بانك داده ها جدا از هم قرار دارند كه انجام آناليز كامل و با جزئيات را عير ممكن مي سازد.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شكل 1 رابطه داده ها

داده ها

عملكرد گروه

سازمان هاي اعمال قانون

اعمال قوانين ترافيكي (در همه سطوح دولتي)

مديريت ترافيك

ارائه طرح هاي سالانه ايمني راه، شامل برنامه ريزي سرمايه گذاري

بخشهاي عمراني، راهي و حمل و نقلي

برنامه ريزي، طراحي، ساخت، اجرا و تعمير و نگهداري راهها

مديران وسايل نقليه موتوري

اعطاي گواهينامه، ثبت، كنترل رانندگان وسايل نقليه راه

ارائه دهندگان خدمات پزشكي (سيستم ها و بيمارستانهاي EMS )

مديريت و اصلاح مشكلات راه شامل اقدامات اورژانس و برنامه هاي مربوط به پذيرش بيمار

سيستم هاي مربوط به دادگاهها

مديريت قوانين حاكم بر عملكرد راه

قانون گذاران

تصويب قانون و مقررات براي كنتري سيستم راه، سرمايه‌گذاري برنامه هاي راه/حمل و نقل، همكاري با تشكلات براي حمل مشكلات محلي

بيمه كنندگان

تمهيدات مربوط به بيمه كاربران راه

مدارس (دولتي و خصوصي)

آموزش به كاربران راه

كاربران تجاري راه

حمل و نقل مجاري كالاها و حمل ونقل عمومي

سازندگان وسايل نقليه

طراحي، ساخت و تعمير وسايل نقليه

تحقيق

بررسي دلايل و راه حل هاي بالقوه تصادفات، ولي در قالب گروههاي مستقل

ساير گروههاي ذي نفع

ارائه سودهاي ويژه مرتبط با ايمني راه

شكل 2. كاربران داده هاي ايمني و عملكرد آنها


در زير خلاصه اي از كارهايي كه در رابطه با اين مسائل در نظر گرفته شده است، ارائه مي شود.

1-             شناسايي آيتم هاي اطلاعاتي مورد نياز

هدف : شناسايايي نياز كاربران به اطلاعات (شامل خصوصيات و دسترسي به آنها) براي استفاده در تصميمات مربوط به ايمني در مرحله سياست گذاري پروژه طرح. ارتباط دادن اين نيازها به المان هاي داده مورد نياز و مسائل مرتبط با كسب و مديريت داده ها.

ساير موارد: مروري بر تاريخچه انجام شد. يك بيوگرافي ارائه شد. او آژانس هاي در حال كار در مورد استفاده آنها از داده هاي ايمني در طرحي مصاحبه شد. با اين پس زمينه، تيم تحقيق يك صورت وضعيت اوليه از نياز به آيتم هاي اطلاعات ايمني براي استفاده در طرح ها ارائه كرد. اين صورت وضعيت يك فنداسيون مهم براي ادامه كار بود.

 



[1]- Polic Crash Report

[2]- Design Decision Support System(DDSS)

[3]- Interoctive Highway Safety Design Model.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 8:44 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در موردعلل گرايش جوانان به فرهنگهاي غيربومي

بازديد: 91

 

مؤسسه آموزش عالي طبرستان

 

 

 

 

موضوع تحقيق:

علل گرايش جوانان به فرهنگهاي غيربومي

 

 

 

 

 

 

 

نام دانشجو:

نيما غفاري پور

 

 

 

 

پائيز 1384


علل گرايش جونان به فرهنگهاي غير بومي

مقدمه:

          جريان زندگي همانند رودخانه اي است كه از مبدإ تا مقصد، از كنار سرزمينهاي مختلف و متنوعي مي گذرد و سرانجام به دريا مي پيوندد.

نوجواني و جواني يكي از متنوعترين و پيچيده ترين چشم اندازها را در اين مسير طولاني به خود اختصاص داده است.

          براي  همة آنهايي كه به نحوي با جوان سروكار دارند، پاسخ به اين سؤال كه چرا؛ بايد جوانان را بشناسم مهم است كه چه رفتاري را بايد با جوان در پيش گيرند.

          نگرش ها و بينش ها هستند كه روش ها را مي آفرينند و هر شيوه رفتاري برآيند چشم اندازهاي ما نسبت به آن موضوع است. از اين رو براي دستيابي به اصول صحيح رفتار با جوانان، ابتدا نيازمند شناخت علمي آنها هستيم. و اين مرحله خود، كليد حل بساري از معضلا ت دوران جواني است، بعنوان مثال. بيشتر مربيان، تغيير و تحولات روحي را امز غيرعادي و نگران كننده توصيف مي‌كنند و يا اغلب والدين از «منفي گرايي» فرزندان خود رنج مي برند و آن را يك حادثة بزرگ و صرفاً با خود تلقي مي كنند، حال آنكه به اقتضاي سن بيشتر اين امور طبيعي و مرحله اي گذرا و موقتي است، بي ترديد شناخت ، همدلي مي آفريند و در پرتو آن ميتوان به دنياي درون جوانان نفوذ نمود و صبورانه و مسالمت آميز به ايجاد دگرگوني همت گماشت، شخصيتي متكي بر تفاهم و اطمينان متقابل را بنيان نهاد.شناخت اصولي و علمي ما را از درمان، به پيشگيري هدايت مي كند، چه بسا دردها و مشكلاتي كه زاييدة جهل و عدم شناخت است و كار را به مرحله درمان و مداوا مي كشاند. حال آنكه آگاهي از پيچ و خمهاي اين مرحله دشوار، به مربيان و والدين قدرت پيش بيني، برنامه‌ريزي و پيشگيري از مشكلات را مي بخشد ، با توجه به اين واقعيت كه هم اكنون پيش از 30 ميليون  جوان و نوجوان در كشور ما زندگي مي‌كنند و نيروي محركه و پويا ي جامعه را همين جمعيت تشكيل مي دهد، بايد نگرشها، مشكلات، مسايل و خواستهاي آنان را شناخت و زبان ارتباطي صحيح را با ايشان را پيدا و برقرار كرد.در نوشته هاي «پاپيروس» هاي مصري حدود 4000 سال پيش ، نسبت به وضع جوانان و نوجوانان اظهار نگراني شده است و نيز در قديمترين مطالعاتي كه در زمينه جواني بعمل آمده است، فلاسفه بزرگ يونان جايگاه خاصي را به خود اختصاص داده اند، از جمله «افلاطون» در مكالمات خود، صورتي از تمام مريدان جوان «سقراط» را به دست ميدهد.

          دانشمندي مانند «ارسطو» جواني را در يكي از صفحات جالب و درخشان اثر خود، به نام «سياست» معرفي مي‌كند.


از نظر فرهنگ «و بستر»

نوجواني به حالت و يا جرياني از رشد اطلاق مي گردد و ازنظر حقوقي به مرحله‌اي از زندگي كه از بلوغ آغاز شده و به كمال خاتمه مي يابد، نوجواني مي گويند و براي اكثر افراد صادق است و در تكامل اين روند در مرحله بالندگي (كمال) جريان جواني شكل ميگيرد.

          «اريكسون» توضيح مي‌دهد يكي از راههاي كه جوانان تلاش مي‌كنند خود را مانند افراد بزرگسال نشان دهند اين است كه از موقعيتهايي نمادين (سمبليك) بهره گيرند. آنها اميدوارند در اين راه، افرادي قابل توجه و جذاب به نظر برسند.

«كينگزلي ديويس» در نظريه جامعه شناختي»

            جواني را سن گرايش به تشكيلات، و دستيجات، احزاب و گروهها تلقي مي‌كند. ورود به اين گونه نهادها، به ويژه با نفود ترين آنها، براي وي از اهميت ويژه اي برخوردار است و براي ورود به آنها از انجام امور متهورانه و مخاطره آميز روي گردان نخواهد بود.


آسيب پذيري جوانان

«دشمن از راه اشاعه فرهنگ غلط سعي مي‌كند جوانهاي ما را از دست ما بگيرد»

(مقام معظم رهبري حضرت آيه ا خامنه اي) 

          بي شك، دوره جواني و نوجواني از آسيب پذيرترين مراحل زندگي است و اين به دوجهت قابل تبين ميباشد: يكي غلبه احساسات بر وجود فرد و ديگري محدوديت تجربه. زيرا در اين دوره احساسات مالك وجود ادمي ميشود و با قدرت تمام او را مسخر خود مي نمايد. رقت قلب آنچنان است كه حوادث و رويدادها را از دريچة عواطف مي بيند و تفسير مي كند. از سوي ديگر، فقدان تجربيات اجتماعي موجب ميشود كه از گروه سني نتواند معادلات پيچيده محيط ارتباطي خود را بدقت ارزيابي نموده و تحليل كندو لذا در مواجهه با اين گونه مسائل و به ساده انديشي و خوش بيني افراطي كشيده ميشود. فرهنگ مهاجم و منحط غرب با استفاده از اين ويژگيها و شگردهاي تبليعاتي روان شناسانه، سعي در فروپاشي نظام اعتقادي و فكري نسل جوان داشته و از طريق تهي ساختن درون آنها، زمينه جذبشان به مباني فرهنگي بيگانه را فراهم مي آورند.

          ابزارهاي تبليغاتي فرهنگ مبتذل همچون كتاب، مجلات، نوار ويدئو،  CD ، لباس و نوع پوشش، فيلم و سريال ، موسيقي ، ورزش ، سايتهاي اينترنتي و تكنيكهاي پيشرفته ديگري كه مبتني بر روان شناسي خاص جوان است، تلاش مي‌كنند تا برتري فرهنگ منحط غرب را بر فرهنگ مولد اسلام به افكار جوانان، تحميل و تلقين كنند و از سوي ديگر با جذابيت ويژه اي كه اين ترفندهاي تبليغاتي از آن برخوردار است، اوقات فراغت نسل جوان و مسلمان ما را در راستاي اهداف توسعه طلبانه شان به نحوي تأمين و تنظيم نمايند كه براي نوجوانان و جوانان حتي فرصت انديشه و تأ مل در بارة معني و ارج زندگي و فلسفة اوقات فراغت  باقي نماند.

          فرهنگ مهاجم، ابتدا سعي در آن دارد كه ايمان اين نسل را به فرهنگ و معتقداتش سست و متزلزل سازد و در مرحله بعد خلأ  آرماني و فرهنگي موجود را با جلوه هاي پرزرق و برق و فريبنده اش پر كند و او را به انقياد فرهنگي در برابر غرب بكشاند و نسلي زبون و وابسته به بيگانه، تربيت كند.

          غرب علي رغم ظاهر فريبنده و جذابي كه دارد، به طور وحشتناكي از درون دچار زوال و فروپاشي گرديده و پايه هاي تمدن آن در حال فرو ريختن است، اما آنچه باعث ميشود كه پاره اي از نوجوانان و جوانان تسليم گرايشهاي غربي شوند، نداشتن دانش اجتماعي، تجربه زندگي و نيز عدم آگاهي از فرهنگ اصيل و عميق مكتبي است. چه آنكه مارويدادها و حوادث را بر مبناي دانشهاي اجتماعي، تجربه كافي و ساير آگاهيها تحليل مي كنيم و بدون چنين پشتوانه اي، فرد تحت تأثير كششها ي فرهنگي بيگانه، فكر و روح خود را يكسره تسليم ارزشها و ارمانهاي غرب خواهد بود.

          خاطرة سرگذشت اندلس هنوز زنده و تازه باقي مانده است. كشوري كه نمونه گويايي از سقوط يك سرزمين قدرتمند و پهناور است كه در اثر سقوط و انحراف جوانانش نابود شد.

عواملي كه موجبات سقوط و نابودي اين كشور اسلامي شد، متعددند و نويسندگان بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه مسيحيان از جوانان مسلمان به عنوان ابزار پيروزي خود بهره بردند و موجبات نابودي كشور اسلامي اندلس و سر برآوردن كشور مسيحي اسپانيا از فراز ويرانه‌هاي يك تمدن اسلامي گرديد.

روش ايجاد بينش در قبال تهاجم فرهنگي به دو عامل متكي است:

غرب شناسي - غرب سيتزي ( نفي غرب باوري)

در فرازي از وصيت نامه سياسي الهي حضرت امام (ره) ضمن اشاره به اهداف ضد اخلاقي و ضد انساني غرب آمده است:

«از جوانان ، دختران و پسران مي خواهم كه استقلال و آزادي و ارزشهاي انساني را ولو با تحمل زحمت و رنج، فداي تجملات و عشرتها و بي بندو باريها و حضور در مراكز فحشا كه از طرف غرب و عمال بي وطن به شما عرضه مي شود، نكنند كه آنان چنانچه تجربه نشان داده جز تباهي شما و اغفالتان از سرنوشت كشورتان و چاپيدن ذخائر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگي كشيدنتان و مصرفي نمودن همت و كشورتان به چيز ديگر فكر نمي كنند».

منادي بزرگ مقاومت در برابر تهاجم فرهنگي، مقام معظم رهبري، حضرت آيت‌الله خامنه اي است كه با رهنمودهاي روشنگرانه خويش فرياد اعتلاي انسان الهي را در برابر توطئه‌هاي شيطاني غرب سرداده است. تعبير عميق ايشان از شبيخون فرهنگي به جاي تهاجم فرهنگي، نمايانگر عمق توجه و نكته سنجي آن بزرگوار و ماهيت پليد و خائنانه دشمنان قسم خورده انقلاب اسلامي است و اينك بخشي از گفتار ايشان در ذيل مي‌آيد:

«كاري كه از لحاظ فرهنگي دشمن مي كند، نه تنها يك تهاجم فرهنگي، بلكه بايد گفت يك شبيخون فرهنگي، يك غارت فرهنگي و يك قتل عام فرهنگي است.»

تا زماني كه در عمق انديشه جوان اين اعتقاد پيدا نشود كه بايد به خودي خود بازگشت، در عمل كاري از پيش نخواهيم برد و اين همان پديده اعتماد به نفس است كه مقدم بر هر عامل ديگري، در مبارزه با تهاجم فرهنگي بايد موردنظر قرار گيرد.

بازيابي هويت:

جواناني كه از معرفت به هويت خويشتن برخوردارند و اين جايگاه را به مدد ارتباط با مربيان خود احراز مي كنند، توان مقابله با تهاجم را دارند. نسلي كه هويت خويش را مي‌يابد نفوذناپذير است و قدرت لازم را براي تحليل و تفسير وضعيت رويدادهاي فرهنگي دارا مي باشد. از اين رو تلاش در جهت باز شناساندن هويت جوانان، از ضروريات مبارزه فرهنگي است.

در حقيقت بايد پرسيد، كسي كه هويت خويش را گم كرده است، چه چيزي را مي تواند بيابد؟

امام علي (ع) در كلامي عميق و ارزشمند به مقايسه اي زيبا و موثر مي پردازد:

«عجبت لمن ينشد ضالته و قد اضل نفسه فلايطلبها»

يعني «تعجب مي كنم از كسي كه در جستجوي گمشده اش برمي آيد و حال آنكه «خود» را گم كرده و در جستجوي آن برنمي آيد.»

امام راحل (ره) در كلامي حساس و مضموني عميق چنين فرموده اند: «اگر اين نسل جوان» «خودي خود» را بيابد و يأس را از خود دور كند و چشمداشت به غير خود نداشته باشد، در دراز مدت قدرت همه كار و ساختن همه چيز را دارد.»

تقابل فرهنگي احياي ارزشها:

سنگين ترين حملاتي كه از ناحيه بيگانگان متوجه فرهنگ يك جامعه مي شود، ارزشهاي آن فرهنگ را زير ضربات خود قرار مي دهد، به عنوان مثال، زماني كه دشمنان درصدد تخريب فرهنگ اسلامي بر مي آيند، ابتدا ايمان نسل جوان را به اينگونه ارزشها كه جوشيده از عمق اعتقادات و باورهاي اسلامي است، متزلزل مي كنند و سپس او را در برابر جذبه‌هاي خيره كننده فرهنگ خود به يكباره دچار انفعال مي نمايند و نسلي كه درصدد است تا خود را از انفعال سياسي و اخلاقي، به موضعگيري صحيح بكشاند. غالباً مقهور همان ارزشهاي بيگانه شده و آنها را بر ارزشهاي اصيل اسلامي رجحان مي بخشد و نه تنها موضعگيري درستي اتخاذ نمي‌نمايد بلكه به صورت موجودي مسخ شده جلوه مي كند كه حرفي براي گفتن و ارزشي براي دفاع كردن و موضعي براي اتخاذ كردن ندارد.

ترسيم شخصيت جوان از ديدگاه قرآن كريم جايگاه معنوي آنها را بديشان مي‌نماياند و راه را براي تقويت مباني فكري و اخلاقي آنان هموار مي كند. برگزاري گردهماييهايي با همين عنوان از نوجوانان و جوانان و طرح چشم اندازهاي قرآني در زمينه مسائل ذي‌ربط تعادل فرو ريخته آنها را به نفع ارزشهاي معنوي برقرار مي سازد.

بريدگي نسل جوان بخاطر مخالفت آنان با دين و انقلاب و روحانيت نيست بلكه عكس العمل‌هاي انفعالي است كه در برابر برخوردهاي نامناسب انجام مي گيرد. البته مقداري از اين عكس العمل ها ناشي از عملكردهاي نادرست است نه اعتقادي، وقتي آقاي بزرگواري در اجتماعات يا مدارس، خلاف نظر و سلائق جوانان صحبت مي كند و يا خلاف رييس دولت سخن مي گويد طبيعي است كه جوان عكس العمل نشان مي دهد. برخوردهاي منفعلانه در بين نسل جوان جواب نمي دهد بايد در مسائل فرهنگي با برنامه ريزي صحيح و عميق با نسل جوان برخورد كرد از وظايف مهم روحانيت جوان شناسي و زمان شناسي و نياز شناسي نسل جوان است چنانچه صحبت هاي علما با فركانس سليقه و احساسات مشروع نسل جوان همسو و هماهنگ نباشد هر روز شاهد از دست دادن مقبوليت ها و پايگاه ها مي شويم، آشنايي نسل جوان با مسائل سياسي و اجتماعي موجبات پايبندي وي به فرهنگ و جامعه خودي مي گردد و كمتر مورد سوء استفاده فرهنگ بيگانه قرار مي گيرد اگر مسئولين به سئوالات جوانان پاسخ درست منطقي بدهند و به شخصيت آنها احترام كنند حرمت ها حفظ شد؟ و موجب ايجاد جاذبه در جوانان مي‌شود و انگيزه پيدا مي كند.

يكي از چالشهاي جوانان، چالش ناشي از بحران هويت است كه به لحاظ وضعيت فرهنگي جهان متاثر از چالش بين سنت و مدرنيسم بوجود مي آيد و مشكلات فرهنگي و معنوي را در انديشه و فكر و منش جوانان ايجاد مي نمايد. تلاش غرب در ترويج انديشه سكولاريزم و دين زدايي از عرصه زندگي اجتماعي انسان از مهمترين رسالت هاي او براي مسخ انديشه ها در عصر كنوني است.

امروزه انديشمندان غرب غير ديني شدن را به عنوان يك فرايندي در نظر مي‌گيرند كه در نتيجه نوگرايي و نوسازي جامعه و نيز پيشرفت به سوي جامعه صنعتي بوقوع مي‌پيوندد. به نحوي كه در اين فرايند انسان در عرصه انديشه و جهان بيني و هم در ساحت زندگي و معيشت دچار تحول مي شود.

جوانان ما در اين دوره با دو دسته از الگوهاي رفتاري سنتي و مدرن روبرو مي‌شوند از سوئي الگوهاي سنتي ريشه در فطرت و اعتقادات آنها نهفته است و براي آن تقدس قائلند و از سوي ديگر زرق و برق الگوهاي رفتاري مدرنيسم را در مواجهه با برخي از مسائل جامعه پويا و كارآمد مي بينند. جوان بين دو جذبه و كشش قرار مي‌گيرد چه بايد بكند؟ آيا سنت گرايي محض را بپذيرد بدون توجه به دستاوردهاي جديد و يا مدرنيسم را الگوي رفتاري مناسبي براي خويش انتخاب كند و به هويت اصيل خويش پشت نمايد و تيشه به ريشه اصالت خويش زند؟

يا اينكه به جوان آموزش داده شود تا نه به سنت گرايي محض و مطلق بدون توجه به دستاوردهاي مثبت روز تكيه كند و نه به تجددگرايي محض و بريدن از پيوندهاي عميق فرهنگي خويش روي آورد بلكه راه سوم را انتخاب كند به اين نحو كه عقل را در كنار نقل ببيند و استدلال را در جوار نص و سنت را در كنار نوآوري تا هم از انحراف تحجر و جمودي تعبد منهاي انديشه مصون بماند و هم از سقوط در ورطه تجددگرايي و لاابالي گري اتكا بر انديشه عقلاني منهاي دين ، خويش را برهاند.

اگر مي بينيم برخي جوانان برخاسته از خانواده هاي مذهبي و متدين، در اجراي موازين اوليه اسلامي ضعيف رفتار مي كنند به خاطر اين است كه والدين از دين، فقط ضعف ها و سختي ها را منتقل كرده اند، به همين دليل آنها به سراغ چيزهاي ديگري مي‌روند كه با آنان احساس قدرت و نشاط بدهد مثل ماهواره، مد، روابط غيراخلاقي و اما اگر والدين از كودكي با فرزندان خود به شيوه اي رفتار كنند كه حيا و وقار و عشق به اطاعت از خدا در وجودش ريشه بگيرد، در دوران جواني نياز نخواهد داشت كه به خاطر حجاب و يا خواندن نماز با او سروكله بزنند.

در واقع وقتي پدر و مادرها، به درستي در اجراي زندگي شخصي و خانوادگي‌شان از الگوهاي مكتبي و ديني پيروي نمي كنند، چه انتظاري از فرزندان خود دارند كه به سمت الگوگيري از غرب،‌ جهت پيدا نكنند؟

شكاف ميان نسل ها را فقط محبت و تفاهم مي تواند پر كند. اگر محبت و عشق ميان والدين باشد هردو بخاطر هم كوتاه مي آيند و مسائل حل مي شود.

يكي از مشكلات اساسي جوانان، ناهمگوني ميان سنت هاي ارائه شده در خانواده و ارزشهاي مورد پسند دوستان و جامعه است و چون هيچ كدام را نمي تواند كنار بگذارد و بايد همزمان با هر دو زندگي كند، جمع ميان سنت هاي خانواده و ارزشهاي مورد علاقه اش سخت مي شود.

 

بهرحال با پيشرفت جامعه و گسترش فناوري، امكانات ارتباط نيز تغيير و گاه آسان تر مي‌شود، به عنوان مثال، يكي از دلايل گرايش به گفتگوهاي اينترنتي و برقراري روابط عاطفي الكترونيكي، اين است كه خانواده ها نسبت به اين مسئله، احساس خطر كمتري مي كنند، در نتيجه از سخت گيري و مراقبت شديد مي كاهند. پس جواني كه نمي‌تواند از طريق تلفني يا ارتباط حضوري در محافل عمومي، با جنس مخالف ارتباط برقرار كند، به اينترنت پناه مي برد و در يك فضاي عاطفي مجازي، با جنس مخالف گفتگو مي كند، نمي توان چشم بر واقعيت ها بست و در برابر هر تحولي، موضع منفي مطلق گرفت، بلكه بايد با افزايش آگاهي جوانان، از پيامدهاي منفي ابزار تكنولوژي جديد كم كرد تا راه براي گرايش به سمت فرهنگهاي بيگانه مسدود و يا كم‌رنگ شود%

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:48 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقيق: دوران مشروطيت

بازديد: 235

 

مقدمه:

ايران و ايرانيان همواره از استبداد در رنج و عذاب بوده و هستند. روزگاري از سرناداني به آن گردن نهادند و روزگاري از سراجبار.

در روزگار ناداني، شاهان را برخوردار از فرهّ‏‎ ايزدي و سايه ي خدا در روي زمين و ايران زمين را ملك مطلق پادشاه مي دانستند و براي آنان درجه اي والا از الوهيت و تقدس را قائل بودند و به هر آنچه كه شاهان برآنها روامي داشتند بدون كوچكترين اعتراضي گردن مي نهادند و در زوزگار اجبار نيز چنان رخوت، بي تفاوتي و ترس آنان را فراگرفت وفراگرفته كه كمتر جرأت و جسارت دم زدن در مورد آن را در خود ديدند و مي بينند.

در پيش از اسلام، پادشاهان با قدسي خواندن خويش در صدر توجيه اعمال استبدادي شان بر مي آمدند و خود را نماينده ي اهورا مزدا و داراي فره ايزدي مي دانستند. حتي با ورود اسلامن نيز اين رويه (حكومت استبدادي و توجيه آن) همچنان ادامه پيدا كرد و جالب آنكه پس از اسلام روحانيون و متوليان ديني نقشي را كه موبدان در پيش از اسلام در توجيه استبداد داشتند را به عهده گرفتند و اينكه در بعضي كتب و متون گفته مي شود كه با وروداسلام در ايدئولوژي قدسي دانستن شاه خلل ايجاد شد، خيالي باطل است بلكه فقط تا حدودي در صورت عناوين و القاب تغئيراتي صورت گرفت و مثلاً واژه هايي چون پادشاه و فرهّ ايزدي جاي خود را به خليفه و سلطاني وظل الله دادند و در اين مورد آقاي مطهري به خطا رفته اند كه در كتاب خدمات متقابل اسلام و ايران اينگونه مي آورند: «اسلام اين فكر را كه پادشاهان آسماني نژادند، براي هميشه ريشه كن ساخت»[1].

اينكه چه زماني آن ناداني جاي خود را به آگاهي داد، بايد بگوئيم كه در زمان مشروطه اين مهم رخ داد و حال چه شد كه اين تفكر براي اولين بار در آن مقطع دچار تزلزل شد. موضوع اصلي اين مقال است كه به آن خواهيم پرداخت ولي اينكه چرا پس از دو انقلاب بزرگ مشروطه و انقلاب 57 كه هر دو در مخالف با استبداد و خود كامگي شكل گرفت ما هنوز هم هواي مسموم استبدادي را استشمام مي كنيم و گويي كه ريشه هاي اني هيولايي كه اتمامي تاريخ ما را در بر گرفته خشك نمي شود، موضوعي است بس قابل تأمل كه به نظر مي رسد در اين زمينه از سوي انديشه ورزان ايراني چندان كه بايد كار نشده است.آخر سخن آنكه گر چه بسياري از آرمانهاي مشروطه به بازنشست و در زمان حاضر نيز با وجود گذشت يك قرن به بار ننشسته است وليكن پيروزي مشروطه در آن بود كه توانست هاله ي تقدسي كه به دور پادشاهان كشيده شده بود را از بين ببرد و پادشاه را نه شخصيتي فرازميني و آسماني كه شخصيتي زميني و قابل نقد معرفي كند و نداي آزادي خواهي و قانوني مدارك را براي اولين بار در اذهان مردم ساري و جاري سازد.

 

 

نوشته ي حاضر از سه بخش تشكيل شده است.

-         بخش اول كه در آن از اصلاحات قبل از انقلاب مشروطه سخن رفته است.

-         بخش دوم كه در آن از زمينه هاي شكل گيري مشروطه سخن به ميان آمده است.

-         بخش سوم كه درباره ي چگونگي به ثمر رسيدن مشروطه و حوادث مربوط به آن به توضيح پرداختيم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

بخش اول:

 

 

 

 

بيداري ايرانيان و اصلاحات


مشروطه را مي بايد دنباله ي سلسله اصلاحاتي دانست كه بعد از اولين مواجهه ي جدي ايران با غرب به وقوع پيوست. بعد از شكست هاي ايران در سلسله چنگلهاي ايران و روس كه با وجود رشادتهاي بسيار از ناحيه ي سپاه ايران منجر به بستن دو قرار داد حقارت بارگلستان 1228ه.ق و تركمانچاي 1243 ه.ق شد، ايرانيان براي نخستين بار در اين مقطع بود كه به عقب ماندگي خود پي بردند و در جهت از ميان برداشتن فاصله ي خود و غرب متمدن به مدر نيزاسيون روي آوردند و در نتيجه گامهايي در جهت اصلاحات برداشتند كه آخرين آنها مشروطه بود.

اصلاحات مذكور توسط اين اصلاحگران بوجود آمد؛ عباس ميرزا، اميركبير سپه سالار كه به اختصاره آنها مي پردازيم.

عباس ميرزا

          در مورد وي گويند كه مردي شجاع و با صلابت بوده و علاقه ي وافري به دانش و هنر مي داشته است. پس از شكست هاي مكرر از روسيه دست به يكسري اصلاحات و نوسازي كه عبارتند از: ايجاد نظام جديد با الگوبرداري از ارتش عثماني، فرستادن اولين گروه دانشجويان به خارج براي تحصيل، راه اندازي اولين نشريه ي چاپي در تبريز، ايجاد دارالترجمه و راه اندازي كارخانه ي توپ سازي، كه در مجموع مي توان گفت اصلاحات عباس ميرزا بيشتر در بعد نظامي بوده.

امير كبير

          وي در سه بعد سياسي، اقتصادي و اجتماعي به اصلاحات پرداخت. در بعد سياسي ابتدا به منظم كردن ارتش پرداخت، قشون دائمي را احياء كرد و اقدام به احداث كارخانه ي توپ سازي و توليد اسلحه ي سبك كرد.

در بعد اقتصادي با وضع كردن ماليات و عوارض بر كالاهاي خارجي به حمايت از بازرگانان و تجار داخلي پرداخت و به احداث كارخانه هاي شكر، شيشه، چدن، سرب، مس، چيني، كاغذ سازي و بافندگي همت گمارد.

و بالاخره در بعد اجتماعي نخستين مدرسه ي غير ديني ايران به نام دارالفنون را تأسيس كرد. نخستين نشريه ي ايراني به نام وقايع اتفاقيه را راه انداخت وسعي كرد از قدرت علما و روحانيون كه يكي از بزرگترين موانع اصلاحات وي بودند بكاهد، اما افسوس وصد افسوس كه دولت امير دولت مستعجل بود و معاندان با وي همان كردن كه دانيم.

سپه سالار

          ميرزا حسين خان سپه سالار، كه در واقع ادامه دهنده ي راه امير كبير بود نيز اصلاحات قابل توجهي انجام داد. اقدامات وي در جهت نوسازي عبارتنداز: تأسيس دارالشوري، راه اندازي پستخانه و تمبر پستي، استخدام مهندس معدن شناس از اتريش، انتشار روزنامه و دادن آزادي به آنها و مبارزه با رشوه خواري.

          اين خلاصه اي بود از گامهايي كه در دوران فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه در جهت اصلاحات برداشته شد و مي توان از مشروطه به عنوان آخرين اين گام ها نام برد، گرچه نبايد اينگونه تصور شود كه دربار و در رأس آن شخص شاه با اصلاحات به طور كامل مخالف مي كردند، چندانكه ناصرالدين شاه كه اميركبير و سپه سالار، دو صدر اعظم اصلاح طلب خويش را معزول كرده بود چندان به اصلاحات بي ميل نبود و حتي با رعايت احتياط به يكسري از اصلاحات اجتماعي و آموزشي نيز دست زد كه از آن جمله مي توان به راه اندازي دارالترجمه و چاپخانه ي دولتي، توسعه ي دارالفنون و فرستادن فارغ التحصيلان آن به فرانسه را توسط وي اشاره كرد. وليكن به نظر مي رسد تا جايي موافق اصلاحات بوده كه به اركان حكومتي اش خللي وارد نسازد.


 

 

 

 

 

 

بخش دوم:

 

 

 

 

زمينه هاي وقوع انقلاب مشروطه


هر انقلاب معلول تحولات دروني همان جامعه مي باشد كه در اين گذر عوامل بسياري بر روند شكل گيري آن تأثير مي گذارند كه انقلاب مشروطه ي ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست.

به طور كلي عوامل تأثير گذار ذر انقلاب مشروطه را مي توان بردو قسم دانست:

-         زمينه هاي فكري

-         زمنيه هاي اقتصادي

كه جداگانه به هر يك مي پردازيم.

زمينه هاي فكري

          اگر به بررسي تمامي انقلابها بپردازيم به اسامي بر مي خوريم كه با افكارشان شالوده ي انقلاب را پايه ريزي كرده اند و در واقع انقلاب حاصل تراوشات ذهني آنها بوده. اين پدران انقلاب كساني جز روشنفكران نبوده اند. روشنفكر داراي ويژگيها و تعريفي مشخص است كه باتعاريف جديد نخستين آنها را بايد در فرانسه جستجو كنيم.البته ما به خوبي مي دانيم كه انقلاب مشروطه ي ايران ملهم از انقلاب كبير فرانسه بوده و همانند فرانسه، پدران انقلاب ايران نيز روشنفكران بوده اند و ليكن ميان انقلاب مشروطه و انقلاب كبير فرانسه چند تفاوت عمده ديده مي شود.

          در فرانسه، انقلاب كبير از پس تحولات عميق اجتماعي چهار صد ساله سر بر كشيد و روشنفكران و انديشه ورزان آن نيز آنچه ارائه مي كردند محصول خودشان بود ولي اين روند در انقلاب ايران از شروع جنگهاي ايران و روس در سال 1218 ه.ق كه همانطور كه در مقدمه آورديم سرآغاز بيداري ايرانيان شد، تا فرمان گشايش مجلس ملي از سوي مظفرالدين شاه در سال 1324 ه.ق در حدود صد سال طول كشيد و در واقع مي توان گفت كه مشروطه ي ايراني نارس زاده شد و روشنفكران ايراني نيز بالعكس هم سالكان فرانسوي شان آنچه ارائه مي كردند يا تجويز بي كم و كاست غرب بود يا سعي داشتند فراورده هاي غربي را ايرانيزه كرده به توده ها تزريق كنند گر چه داستان به همين جا ختم نمي شود زيرا علما و روحانيون كه علي القاعده خود را قيم مردم مي دانستند براي (حفظ بيضه اسلام) و در واقع براي حفظ موقعيتشان يا همچون شيخ فضل الله نوري در مقابل ره آورد روشنفكران موضع گرفته يا چون نائيني سعي در اسلاميزه كردن آن داشتند كه آقاي حائري به خوبي اين موضوع را بيان كرده اند: «علما بي آنكه آگاهي درستي از تئوري و طرز كار يك نظام مشروطه و دموكراسي باختري داشته باشند سخت كوشيدند كه يك رنگ اسلامي به نظام مشروطيت ايران ببخشند»[2].

البته مقصود بنده در اينجا كوچك جلوه دادن روشنفكران ايراني و كم ارزش دانستن دستاوردهاي آنان نبوده و نيست و مقصود ما نيز آن نيست كه جملگي را وارد كننده گان تمدن غرب آنهم بي هيچ دخل و تصرفي در آن معرفي كنيم زيرا كه بسيار دوراز حقيقت و انصاف مي باشد چندانكه ميرزا ملكم خان كه در ابتدا تسليم بي كم و كاست به مدنيت غرب را تبليغ مي كرد در اواخر اين چنين انديشه اي را رد كرد و اينگونه مي گويد « كدام احمق گفته است كه ما بايد برويم همه ي رسومات و عادات خارجيه رااخذ نمائيم؟»[3]. موارد مذكور فقط از آن جهت بودكه خواننده پي ببرد مشروطه ي ايراني حاصل تغيير و تطور عميق فلسفي و فكري نبوده بلكه تفكرات سياسي و فلسفي آن از اروپا اخذ شده كه در پي آن تحولات اجتماعي اي به وقوع پيوسته كه در نهايت منجربه مشروطه شده. در اينجا بد نيست كه مقداري به روشنفكران نخستين عصر مشروطه بپردازيم.

          در ايران عصر مشروطه (طبقه ي)[4] نوپاي روشنفكر چندان همگون نبود، چندانكه بعضي اشرافي و شاهزاده و حتي كارمند و تاجربودند. اينان كه همگي با غرب و دستاوردهاي آن آشنايي داشتند جملگي علت العلل پيشرفت هاي غرب را قانون وعقب ماندگي خود را ناشي از بي قانوني و حكومت استبدادي مي دانستند پس بر آن شدند تا با اقتباس و الگو برداري از غرب راه پيشرفت را در ايران هموار كنند كه از نظر ايشان شرط لازم آن اين بود كه «سه زنجير استبداد سلطنتي تعصب روحانيت، و امپرياليسم بيگانه را بگسلند. آنان اولي را دشمن ناگزير آزادي، برابري ، و برادري، دومي را مخالق طبيعي تفكر علمي و عقلاني، وسومي را استثمار كننده ي سيري ناپذير كشورهاي كوچكي چون ايران مي دانستند و از آن نفرت داشتند»[5].

اهم روشنفكران عصر مشروطه كه در گسترش انديشه ي تجدد خواهي نقش هاي مهمي ايفا كردند عبارتند از: ميرزا فتحتعلي آخوندزاده (1295-1227)، ميرزا حسين خان سپه سالار (1299-1242)، مستشار الدوله تبريزي (مرگ: 1313)، ميرزا ملكم خان (1326-1249) و عبدالرحيم طالب اف(1330-1250) . حال براي آنكه با اين انديشه ورزان آشنا شويم به اختصار به هر يك مي پردازيم.

-ميرزا فتحعلي آخوندزاده

          وي از طرفداران پروپا قرص تمدن غرب بود و اعتقاد داشت كه براي پيشرفت راهي جز پذيرفتن فرهنگ و تمدن غرب وجود ندارد. البته واكنش او نسبت به دين نيز در خور توجه است. آخونزاده سكولاريستي دين ستيز بود و اين دين ستيزي وي به حدي بود كه نه تنها سعي در تغيير الفباي عربي داشت بلكه تلاش داشت از گرويدن مردم به اسلام نيز جلوگيري كند.[6] از نظر او جمع ميان دين و دانش محال بود پس لزوماً دين مي بايستي كه كنار زده شود تاراه براي پيشرفت باز گردد. البته لازم به ذكر است كه بسياري از مورخان بر ميهن پرستي و صداقت وي صحه گذاشته اند.

-ميرزا حسين خان سپه سالار

          سپه سالار تحصيلاتش را در فرانسه به پايان برد و پس از بازگشت به ايران به سمت كنسول ايران در بمبئي بر گزيده شد، بعد از آن كنسول ايران در تفليس شد و سپس به عنوان سفير در استانبول مشغول به كار شد. دوران زندگي وي در استانبول مقارن بود نوسازي هاي عثماني ها و او كه به شدت تحت تأثير اين نوسازي ها قرار گرفته بود با نوخواهان ترك مانند عالي پاشا، فواد پاشا و مدحت پاشا پيوند دوستي برقرار كرد و دولت ايران را تشويق به پيروي از تركيه مي كردو در سال 1289 و پس از آنكه به سمت صدر اعظم ناصرالدين شاه برگزيده شد، «يك كابينه بنام «دربار اعظم» و يك «مجلس مشورت» بنياد كرد كه داراي نُه وزارتخانه بود و در آن قوانين تصويب مي شد. بنيانگذاري اين «مجلس مشورت»، گامي بود در راه آشنايي ايران با اصول مشروطيت»[7].

البته لازم به ذكر است كه ما پيش تر در مقدمه با خدمات وي آشنا شده بوديم.

-يوسف خان مستشارالدوله تبريزي

          آشنايي او با غرب در زماني كه سمتهاي كنسول ايران در روسيه و فرانسه را عهده دار بود موجب شد كه به تفكر و تأمل در مورد پيشرفت غربي عقب ماندگي ايران بپردازد. او نيز همانند ديگر روشنفكران پيشرفت غرب را سايه ي قانون مداري و عقب ماندگي ايران را ناشي از بي قانوني مي دانست و حتي در اين زمينه دست به نگارش كتابي به نام «يك كلمه» زد كه در واقعه «تفسيري بود از نخستين قانون اساسي فرانسه»[8] كه محبوبيت كتاب وي در ايران به گونه اي شد كه «دولت يك كلمه را توقيف و مولف آن را دستگير كرد»[9].

-عبدالرحيم طالبوف

          در تبريز ديده به جهان گشود. در ايام جواني به بازرگاني روي آورد و كم كم ثروتمند شد. با توجه به احاطه اي كه به زبان روسي داشت، آثار و پژوهشهاي فيلسوفان غربي چون روسو، رنان، بنتام را كه به زبان روسي برگردانده شده بود را مطالعه مي كرد و بدينگونه افكارش بارور گشت. واكنش طالبوف در مورد مقوله ي دين و مدرينسم تا حدودي با مكلم و آخوندزاده متفاوت است. او نه همچون آخوندزاده دين ستيز بود و نه چون مكلم به استفاده ي ابزاري از اين روي آورد، بلكه مي توان وي را مسلماني معتقد دانست كه سعي داشت در عين حفظ ارزش هاي اصيل ملي- ديني خودي، جامعه را از ركود، بي فرهنگي و عقب ماندگي به توسعه، آزادي و آگاهي رهنمون سازد. از او آثاري چند به جاي مانده كه براي نمونه مي توان به كتاب احمد و مسالك المحسنين اشاره كرد كه شدت استقبال از آثارش به گونه اي بوده كه معاندان كوته فكر تاب نياورده به مخالفت باوي برخاستند وحتي رأي به تكفيرش دادند.[10].

-ميرزا ملكم خان ناظم الدوله

          شايد به جرأت بتوان تأثير گذارترين روشنفكر را كه انديشه هايش در شكل گيري مشروطه بسيار موثر بود راميرزا ملكم خان دانست به همين جهت قدري بيشتر به وي مي پردازيم.

در سال 1249 ه.ق در جلفاي اصفهان زاده شد. در ده سالگي براي تحصيل به فرانسه رفت و «دوره هاي پلي تكنيك را گذراند و حكمت طبيعي و علوم سياسي و مهندسي آموخت»[11]. در ياد گيري علوم استعداد بالايي داشت «به طوري كه گيزو وزير خارجه ي فرانسه از تحصيلات وي با تحسين ياد كرده بود»[12]. پس از بازگشت به ايران در وزارت امور خارجه به عنوان مترجم مشغول به كار شد . همزمان در دارالفنون نيز درس مي داد. در همين دوران فراموشخانه را بنيان نهاد كه بسياري از مردان دانش و ادب وسياست به آن پيوستند. تاريخ بر پايي آن از 1275 تا 1277 ه. ق ذكر شده است. گويا در بيشتر جلسات فراموشخانه در نقد سلطنت مطلقه و ستايش جمهوريت و آزادي سخن مي رفته كه ناصرالدين شاه تاب آن نياورده در سال 1279 فرمان به بسته شدن آن داد و متعاقب آن ميرزا ملكم خان و پدرش تبعيد شدند.

          ملكم ابتدا به عراق سپس به تركيه رفت و سال ها در آن ديار بماند تا اينكه به كوشش ميرزا حسين خان سپه سالار كه در آن زمان وزير مختار ايران در عثماني بود مورد عفو شاه قرار گرفت و در سال 1288 كه ميرزا حسين خان به ايران آمد ملكم نيز باوي بازگشت و به سمت مشاور صدارت در كابينه ي او برگزيده شد. در سال 1290 به عنوان وزير مختار ايران در لندن راهي انگلستان شد و تا سال 1296 اين عنوان را نگاه داشت. در 1306 بعلت درگيري و گويا تقلبي كه در فروش امتياز لاتاري از جانب وي صورت گرفته بود مورد خشم ناصرالدين شاه قرار گرفت و تمامي عناوين و القاب خود را از دست داد.

خشم ناصرالدين شاه به اوسبب دشمني آن دو شد و پيرو همين دشمني او روزنامه ي قانون را در 1307 در لندن منتشر ساخت كه در آن انتقادهاي شديدي از شاه و صدر اعظمش امين السلطان مي كرد. پس از كشته شدن ناصرالدين شاه، ملكم از سوي مظفرالدين شاه به لقب ناظم الدوله مفتخر شد و به وي سمت سفير كبيري ايران در ايتاليا داده شد كه تا پايان زندگيش 1326 ه.ق در همين مقام باقي ماند.

اما در مورد او بايد بگوئيم كه همان طور كه پيش تر اشاره كرديم، سعي اش بر اين بود كه به نوعي بين مدرنيسم و اسلام پيوند ايجاد كند چندانكه در هر مجالي از سازگاري بين اين دو سخن مي گفت، «ترتيب يك مجلس قوانين هم به اقتضاي حكمت تمدن، هم به حكم شرع مقدس اسلام در ملك ايران از همه جا آسان تر و از هر تدبير واجب تر شده است»[13]، از اين قبيل سخنان در به جاي مانده ها از وي بسيار مي باشد. گرچه نبايد نا گفته بماند كه در حال حاضر بسياري از ما مي دانيم كه برخي از اصول مدرنيته به هيچ روي با اسلام سازگاري ندارند و به نظر مي رسد كه ميرزا ملكم نيز اين را به خوبي مي دانسته وليكن بدان جهت كه انديشه هايش با سيل مخالفان و متعصبان مذهبي روبرو نشود بدينگونه به طرح آنها مي پرداخته است.

از ميرزا ملكم كتب و رسالات متعددي در زمينه هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي باقي مانده كه به تعدادي از آنها اشاره مي كنيم.

-    كتابچه ي غيبي . نخستين اثر وي مي باشد كه در آن سعي مي كند ناصرالدين شاه را به انجام اصلاحات سياسي و اداري تشويق و ترغيب كند.

-         رفيق و وزير. كه در واقع دنباله ي اثر پيشين مي باشد.

-         مجلس تنظيمات. كه در شرح مجلس تنظيمات است.

-         دستگاه ديوان. مضموني انتقادي نسبت به دستگاه ديوان عهد ناصرالدين شاه دارد.

-         نداي عدالت. در شرح نظام پارلماني است.

-         اصول ترقي. كه اين كتاب در مورد لزوم و چگونگي توسعه ي اقتصادي ايران مي باشد.

-         اصول مذهب ايرانيان. كتابچه اي انتقادي است از دولت ايران.

زمينه هاي اقتصادي

          اقتصاد ايران قرن سيزدهم عمدتاً بر پايه ي توليد محصولات كشاورزي بود، چندانكه 90% جمعيت آن زمان در بخش كشاورزي فعال بود و تنها 10% در بخش صنعت و خدمات فعاليت مي كردند كه با توجه به پراكندگي جمعيت بسيارمي نمود. طبق گزارش آبراهاميان، روستاييان بيش از 55% كل جمعيت نزديك به ده ميليوني دهه ي 1230 ه.ش را تشكيل مي داند ، جمعيت شهري كمتر از 20% و عشاير در حدود 25% جمعيت را شامل مي شدند، كه در اينجا بد نيست مشاهدات يكي از اروپاييان را بياوريم، طبق گزارش لرد كرزن ديپلمات انگليسي كه همان زمان در ايران بوده، كارخانه به آن معناي اروپايي اش در ايران وجود نداشته است وصنعت نيز به معناي استفاده از نجار و آب براي توليد نيرو و ايجاد حركت، پديده اي ناشناخته بود.

حال تصوير كنيم اين اقتصاد تك قطبي را كه با هجوم اروپائيان در معرض تهديد جدي قرار گرفت. نبود قوانين مدون اقتصادي، فساد اداري وضعف دستگاه هاي اجرايي باعث شد تا واردات بي رويه ي كالاهاي خارجي عرصه را بربازرگانان خارجي تنگ سازد و از آن بدتر تبعيض هايي بود كه دولت بين بازرگانان داخلي و خارجي قائل مي شد، اين تبعيض ها به صورتي بود كه «مثلاً يك وارد كننده ي اروپايي البسه ي نخي در مرز، 5% عوارض مي پرداخت اما وارد كننده ي ايراني همان كالا مجبور بود 7 تا 8% به عنوان عوارض اضافي، عوارض بازار، ماليات محلي و عوارض راه بپردازد»[14].

كنسول ابوت در گزارشي كه به دولت متبوعش ارائه كرد اينگونه مي آورد كه «بالاترين رقم عوارض گمركي در ايران 4تا 5 در صد است، در حالي كه واردات بسياري از اقلام به بريتانيا مشمول عوارض گمركي معادل 15 در صد ارزش و حتي بيشتر است»[15].

در اين ميان واگذاري امتيازات و نفوذ بيش از پيش از غربيان به خصوص روس و انگليس در بازار اقتصادي ايران كم كم باعث هضم ايران در شبكه ي اروپايي تجارت بين المللي شده بود، به طوري كه «واردات- بويژه توليدات انبوه منسوجات، سخت ابزار، شيشه، همچنين شكر،چاي و ادويه- از 2000000 پوند در سال 1209 به بيش از 5000000 پوند در سال1279 رسيد»[16] و سرمايه گذاري خارجي «طي نيمه ي دوم قرن سيزدهم از تقريباً صفر به 12000000 پوند رسيد»[17].

در مجموع مي توان گفت كه سرانجام بر اثر حضور رقباي خارجي در بازار اقتصادي ايران و خود داري دولت از وضع تعرفه هاي حمايتي، سقوط جهاني قيمت كالاهاي كشاورزي، ماليات هاي فزاينده، پائين آمدن سطح زندگي مردم، « افزايش قيمت ها كه بين سال هاي 1230 و 1280 به حدود 600 درصد رسيد»[18] و تورم و قحطي موجب گرديد طبقه ي متوسط شهري و توده هاي روشنايي نيز در جهت گيري عليه استبداد با روشنفكران هم آوا گردند.


 

 

 

 

بخش سوم:

 

 

 

 

از اعتراض تا انقلاب


جنبش تنباكو، (نقطه عطفي در تاريخ ايران)

          به سال 1306 ه. ق و در جريان سفر ناصرالدين شاه به لندن قرار دادي ميان دولت ايران و يك انگليسي به نام تالبوت بسته شد كه به موجب اين قرار داد تالبوت انحصار پنجاه ساله ي توزيع و صادرات تنباكو را به دست مي آورد و در عوض موظف شد ساليانه 15000 پوند به اضافه ي يك چهارم سود را به دربار ايران پرداخت كند. اين قرار داد عملاً بازرگانان عمده ي توتون و تنباكو را به ورطه ي نابودي مي كشاند.

          اعتراضات به اين قرار داد از شيراز آغاز شد. «در رمضان 1308 يكي از بازرگانان معتبر تنباكو در فارس حاجي عباس اردو بادي موجب شد كه بازارهاي شيراز به عنوان اعتراض عليه انحصار تنباكو بسته شود»[19]. پس از شيراز دامنه ي اعتصابات تهران و اصفهان و مشهد و قزوين و يزد و كرمانشاه و تبريز را فرا گرفت « در تبريز مردم آگهي هاي كمپاني را كه به ديوار چسبانيده بود، پاره كردند  و به جاي آن نوشته هاي شور آميزي چسبانيدند»[20].

          و البته علما نيز در اين اعتراضات شركت جستند[21]و اتفاقاً نكته ي مهم اين است كه از آغاز اعتراض علما و بازرگانان با يكديگر هم قدم شدند. بازرگانان به علت به خطر افتادن منافع اقتصادي شان و علما به علت در خطر ديدن موقعيت و پايگاه اجتماعي شان و اگر « قرار بود اجانب به اين اندازه نفوذ پيدا كنند ديري نمي گذشت كه قلمروشان نه تنها شامل امور اقتصادي و تجارتي مي شد بلكه تمام زمينه هاي فعاليت روحانيان را (از قبيل امور قضايي و معارف) هم در برمي گرفت»[22].

          سرانجام با گسترش دامنه ي اعتراضات و فتواي تحريم استعمال تنباكو توسط ميرزا حسن شرازي كه سبب افزايش فشارها عليه ناصرالدين شاه شد، او مجبور به لغو امتياز گرديد.

          جنبش تنباكو از آن جهت مهم و حائز اهميت مي باشد، چون اولين تجربه ي تاريخي ايرانيان است كه با پيروزي همراه شد و براي نخستين بار در تاريخ ايران مردم توانستند متحد، خواست خود را به حكومت تحميل كنند و حكومت را به تسليم وا دارند و از اين روي جنبش تنباكو نقطه عطفي در تاريخ مبارزات ايرانيان با استبداد است و در واقع مي توان آن را تمريني براي انقلاب مشروطه ي آينده دانست.

آغاز حركت

          پس از قتل ناصرالدين شاه، جانشين او مظفرالدين شاه رويه ي ديگري را در حكومت داري پيش گرفت. وي برخلاف شاه پيشين از خشونت دوري مي جست و سعي مي كرد به مخالفين اجازه ي اظهار نظر دهد در نتيجه فضاي سياسي كشور تا حدودي باز شد و انجمن ها و محافل روشنفكري در تهران و تبريز و چند شهر ديگر پا گرفت. آبراهاميان در اثر ارزشمندش در اين باره مي آورد: «مظفرالدين شاه اميدوار بود رويه ي آزادمنشي وي مخالفان سياسي را راضي سازد اما ليبراليسم همزمان با نفوذ شديد غرب صرفاً مخالفان را به تشكيل سازمانهاي نيمه مخفي ترغيب كرد. از اين سازمانها پنج نمونه ي زير در انقلابي كه در راه بود، نقش هاي مهمي ايفا كردند: مركز غيبي، حزبِ اجتماعيونِ عاميون، جامع آدميت ، كميته ي انقلابي ، و انجمن مخفي»[23]. همچنين وي ورود روز نامه هاي آزادي خواهي چون حبل المتين و پرورش را كه در زمان ناصرالدين شاه ممنوع اعلام شده بود را آزاد كرد و حتي تشكيل مجامع تجاري ، فرهنگي و آموزشي را تشويق كرد.

          باري به هر جهت ، روشنگري هايي كه توسط روشنفكران و در سطوحي پايين تر علما در مورد بي كفايتي درباريون  صورت مي گرفت و وضع بد معيشتي مردم، كشور را همچون انبار باروتي در آورده بود كه كوچكترين جرقه اي آن را مشتعل مي ساخت. اين جرقه را بحران اقتصادي اواخر 1283ه.ش وارد آورد. «بد بودن محصول در سراسر كشور و ركودناگهاني تجارت شمال ناشي از شيوع وبا، جنگ روسيه و ژاپن ، و انقلاب متعاقب آن در روسيه ، سبب گراني يا افزايش سريع قيمتهاي مواد غذايي در داخل ايران شد. طي سه ماهه ي آخر سال 1283 قيمت قند و شكر تا 33% و قيمت گندم تا 90% در تهران ، تبريز رشت و مشهد افزايش يافت»[24]، اين بحران زمينه ساز سه اعتراض شد كه در نهايت به انقلاب مشروطيت انجاميد.

اعتراض نخستين

نخستين اعتراض مردم را مي توان تا حدودي منتج از رقابت موجود ميان امين السلطان و عين الدوله دانست. «زيرا كه در محرم 1323 محمد تقي خان يكي از عوامل امين السلطان تصويري از نوز رئيس بلژيكي گمركات را در حاليكه به زي علما در آمده بود براي علما تهيه كرد»[25].

عكس مذكورخشم علما را برانگيخت، از آن سو بازاريان  كه حكومت از اجراي خواسته ي آنان در مورد عزل مسيونوزتن زده بود نيز بازار را بسته و در شاه عبدالعظيم تحصن كردند.

در نتيجه ي اعتراضات و پس از مذاكرات ميان متحصنين و حكومت ، مظفرالدين شاه قول داد مسيونوز را عزل كند.

-دومين اعتراض

          اعتراض دوم هنگامي روي داردكه علاء الدوله حاكم تهران با اشاره ي عين الدوله به بهانه ي گران بودن قند و شكر ولي در اصل براي  گوشمالي  دادن بازاريان دستور داد دو نفراز تجار معتبر قند و شكر را چوب بزنند (14 شوال 1323).

          به محض آنكه خبر دربازار پيچيد تمامي بازار تعطيل شد و مردم به نشانه ي اعتراض در مسجد شاه گرد آمدند. اين اعتراض آرام با خدعه ي عين الدوله و به دست عامل وي ميرزا ابوالقاسم امام جمعه ي تهران با هرج و مرج به هم خورد در نتيجه علما و مردم بر آن شدند تا پيشنهاد سيد طباطبايي به شاه عبدالعظيم هجرت كنند. «عقب نشيني علما از تهران نمايشي كنايه دار(سمبوليك) از نادرستي دولت بود»[26]. اين بار متحصنين با صراحت بيشتر در خواست هاي خود از حكومت را اينگونه بيان كردند: تعويض حاكم تهران، عزل نوز، اجراي احكام شرع و تأسيس عدالتخانه كه البته آخري بنا به گمان آقاي الگار از علماسرچشمه نگرفته بود بكه حاصل تماسهاي انجمنهاي مخفي تهران بابست نشينان حرم عبدالعظيم بود.

          شاه پس از يك ماه تسليم خواسته هاي آنان شد و معترضان پيروز مندانه در ميان فريادهاي (زنده باد ملت ايران) به پايتخت بازگشتند.

-سومين اعتراض

          پس از بازگشت متحصنين به پايتخت ، مردم متوجه شدند عين الدوله سعي دارد در مقابل خواسته هاي آنها مقاومت كند و تأسيس عدالتخانه را كه از مهمترين مطالبات مردم بود را به بهانه هيا واهي به تعويض مي اندازد. در نتيجه ي اعمال مستبدانه ي عين الدوله و عمل نكردن وي به وعده هايش اعتراضات بالا گرفت و ميتينگ هايي بر عليه سياست دولت در مساجد و محافل پاگرفت. عين الدوله كه سعي داشت مقابله به مثل كند سياست توقيف و تبعيد را پيش گرفت، در يكي از همين توقيف ها «در 18 جمادي الاول1324 دستور داده شد شيخ محمد واعظ يكي از علما كه در سخنراني عليه حكومت شهرت داشت توقيف شود. پيش از آن كه بتوانند شيخ را به زندان برسانند طلبه هاي مدرسه حاجي ابولاحسن به سربازاني كه شيخ را مقيد مي داشتندحمله كرده او را آزاد نمودند احمدخان فرمانده سربازان دستور آتش داد و سيدي به نام عبدالحميد احمد خان را به باد ملامت گرفت سيد را هدف گلوله قرار داده بكشتند»[27].نعش او را با ناله و شيون به مسجد شاه منتقل كردند. كم كم آوازه ي آن در شهر پيچيده و بازار و كاروانسراها بسته شد و از هر سو مردم به مسجد روان شدند.از علماء نخست بهبهاني و سپس شيخ محمد رضا قمي و سپس طباطبايي هر يك با دسته ي بزرگي به آن جا آمدند و در اين جا شيخ فضل الله نوري كه باعين الدوله و امام جمعه ي تهران روابط نزديكي داشت به دلايل نامعلومي براي اولين بار به صف مخالفان پيوست.

          دو روز پس از آن واقعه جماعتي از مردم براي عزاداري به بيرون از مسجد آمده به سينه زني پرداختند كه سربازان جلوشان را گرفتند اما مردم مقاومت كردند و در نتبجه سربازان به سوي مردم شليك كردند. مرحوم كسروي در كتابش سكار كشتگان را طبق شمارش دولت دوازده تن وطبق آمار غير رسمي بيش از صد تن ذكر كرده است.[28]

پس از اين و اقعه علما سه پيشنهاد به دولت ارائه كردند: «يا عدالتخانه را بر پا كنيد، يا مارا بكشيد و به ديگران كاري نداريد، و يا به ما راه دهيد از شهر بيرون رويم»[29]، كه حكومت با پيشنهاد سوم موافقت كرد.

درروز 23 جمادي الاول 1323، طباطبايي ، بهبهاني و شيخ فضل الله نوري به همراه حدود دو هزار طلبه به سمت قم راه افتادند. چهار روز پس از حركت علما به قم، گروهي پنجاه نفره متشكل از روحانيون و بازرگانان نيز در سفارت انگليس متحصن شدند كه كم كم به تعداد آنها افزوده شد و طبق گفته ي مرحوم كسروي به چهارده هزار نفر رسيدند. در همين حين اعتراضات ديگري نيز در شهر هايي چون شيراز، تبريز و مشهد پاگرفت و تلگرافهايي از باكو و تفليس در حمايت متحصنين و تهديد دربار به دست شاه رسيد. در نتيجه ي فشارها شاه عين الدوله را عزل و مشيرالدوله ي ليبرال منش رابه جاي وي برگزيد و سپس فرمان تأسيس مجلس ملي موسسان را به تاريخ 14 جمادي الخر 1324 صادر كرد.

پس از آن عضد الملك از بزرگان قاجار از سوي شاه مأمور شد تا با احترام علما را از قم به تهران بياورد و بدين ترتيب انقلاب به پايان رسيد.

چند روز پس از آن مجلس موسسان براي تدوين نظام نامه ي انتخابات در تهران گشايش يافت و همزمان با آن سازمان ها و تشكل هاي سياسي بسياري در سراسر كشور پا گرفت و به سرعت به تعداد مطبوعات اضافه شد به طوري كه تعدد آنها از «شش فقره در آستانه ي انقلاب به بيش از يكصد فقره در عرض ده ماه پس از مجلس موسسان ترقي كرد»[30].

پس از تدوين نظام نامه در 1324 ه.ق انتخابات صورت گرفت و همان سال مجلس شوراي ملي افتتاح شد و تا اين جا عملاً انقلاب مشروطه به پيروزي رسيده بود.

مبارزه براي نگاه داشت مشروطيت

          پس از تشكيل مجلس ، نمايندگان به تدوين قانون اساسي پرداختند. اين قانون كه ملهم از قانون اساسي بلژيك بود تمامي اختيارات را از شاه سلب كرده و تصويب نهايي كليه ي قوانين، بودجه و معاهدات را به مجلس مي داد. مظفرالدين شاه تنها پنج روز پس از امضاي قانون اساسي از دنيا رفت و محمد علي ميرزا به جاي او به تخت نشست.

          محمد علي ميرزا از همان ابتدا با دعوت نكردن از نمايندگان مجلس در مراسم تاجگذاري بي اعتنايي خويش را به آنها نشان داد. وي پس از تاجگذاري در صدر مخالفت با مجلس برآمد و به وزرايش نيزسفارش مي كرد مجلس راناديده بگيرندو «حتي در ولايات حكمرانان دشمني با مشروطه نمايند و از برگزيدن نماينده براي مجلس جلوگيرند»[31] و با آوردن عنوان مشروعه و اينكه ما مسلمانيم و مشروطه با اسلام سازگاري ندارد سعي كرد در بين علما تفرقه بيندازد كه البته در اين راه موفق شد وشيخ فضل الله نوري مجتهد با نفوذ را با خود همراه ساخت.

          اما دشمني محمد علي شاه با مشروطه هنگامي آشكار شد كه او از تصويب متهم  قانون اساسي خود داري كرد. به محض اطلاع مردم غريو اعتراض از شهر ها برخاست. به خصوص در تهران و تبريز مردم دست به اعتراض گسترده زدند. در تهران سه هزار داوطلب مسلح كه عمدتاً از انجمن آذر بايجانيها بودند براي حراست مجلس بسيج شدند و متينيگ هاي پرشوري در مخالفت با محمد علي شاه برگزار گرديد و در تبريز جمعيتي بيست هزار نفري دست به اعتصاب زدند و شاه را تهديد كردند كه اگر قانون اساسي را امضا نكند آذربايجان را از كشور جدا مي كنند. بدينگونه محمد علي شاه زير فشار مجبور به امضاي قانون اساسي گرديد.

          در آخر براي آن كه سخن به درازا كشيده نشود بايد بيفزائيم كه اين پايان كار نبود زيرا كه محمد علي ميرزا توانست با حمايت شيخ فضل الله نوري و كمك نظامي كلنل لياخوف روسي، در حالي كه مشروطه خواهان سرمست از پيروزي بودند مجلس را به توپ ببندد و جمعي از مشروطه خواهان را قتل عام كند و مجلس را منحل كند. كه با فتح تهران بدست مشروطه خواهان از سلطنت خلع شد و مجلس دو مرتبه پا گرفت ، ليكن تقدير آن بود كه آخرين رمقهاي مشروطه به دست رضاخان گرفته شود چندانكه وقتيكه بر اريكه ي قدرت زد به لگد كوبي تمامي دستاوردهاي  مشروطه پرداخت.

آخرسخن

-مشروطه عرصه ي تقابل سنت و مدرينسم.

همان طور كه در مقدمه آورديم نطفه ي بيداري ايرانيان هنگامي بسته شد كه شكست هاي پياپي آنان از روس ايشان را به فكر انداخت كه علت آن همه پيشرفت و اين عقب ماندگي از چيست؟ و از همين روي دست به مدرنيزاسيون زدند و دست آخر مشروطه را رقم زدند. اما چرا مشروطه با وجود خونهاي بسيار كه در راه آن ريخته شد و دلاوري هاي بسيار ايرانيان براي حفظ آن، با شكست روبروشد؟

به گمان نگارنده جواب آن را بايد در تضاد و تقابل بين دو مفهوم جست، سنت و مدرنيسم. به اين معني كه سنت گرايان (محافظه كاران) و آن بخش از جامعه كه پاي در سنت ها داشت به مقاومت و مقابله با مشروطه خواهان (طرفداران مدرنيسم) پرداخت و در نهايت پيروز از اين مبارزه بيرون آمد.

          براي آنكه نمود دو گفتمان بالا در جامعه ي آن روز به روشني مشخص گردد بايد به يك تقسيم بندي دست بزنيم . به طور كلي چهار گفتمان را در ايران مقارن با مشروطه مي توان مشاهده كرد.

1)گفتمان اول مربوط به سكولاريست ها و مذهب ستيزاني است كه ميانه ي خوشي بادين نداشتند آخوندزاده در اين طيف قرار مي گيرد.

2) گفتمان دوم مربوط به مذهبيون و روحانيوني است كه در جهت آشتي دين و مدرنيسم قدم برداشتند كه از اين گروه به نائيني،آخوند خراساني و سيد طباطبايي مي توان اشاره كرد.

3)در طيف گفتمان سوم روحانيون مخافظه كاري قرار مي گيرند كه به هيج روي با مدرنيسم سرسازگاري نداشتند كه از اينان شيخ فضل الله نوري و شيخ عبدالنبي نوري رامي توان بر شمرد.

4) و بالاخره در طيف چهارم روشنفكراني قرار مي گيرند كه سعي مي كنند به نوعي با دين كنار بيايند ضمن آن كه چندان معتقد به دين نبودند و ميرزا ملكم خان و مستشار الدوله را از اين طيف مي توان نام برد.

گفتمان اول به خاطر آن كه جامعه ايران از ديرباز ديني بوده چندان نتوانست عرض اندام كند. گفتمان دوم گرچه در پيروزي مشروطه نقش تعيين كننده اي داشت، ليكن پس از پيروزي دست از حمايت آن كشيد چندانكه تائيني كه كتابي در اين باره تأليف كرده بود به جمع آوري نسخ آن پرداخت و همه را در دجله افكند.

          پايگاه گفتمان سوم را رد بين طبقات پائين جامعه و توده هاي روستايي و همچنين در باريون مي توان مشاهده كرد كه در انحلال مجلس نقش اصلي را اين طيف بازي كردند. و پايگاه گفتمان چهارم را نيز در بين طبقه ي متوسط شهري مي توان يافت كه نقش عمده در انقلاب مشروطه و پيروزي آن را ايفا كردند.

          تضاد و تقابل سنت و مدرنيسم را در كشمكش و نزاع بين گفتمان سوم و چهارم مي توان مشاهده كرد، كه اوج اين كشمكش را در هنگام تصويب متهم قانون اساسي مي بينيم.در اين سو شيخ فضل الله نوري و ديگر مشروعه خواهان ضمن ايراد گرفتن به قانون اساسي در منابر و هر جمعي به بدگويي از مشروطه مي پرداختند و از آن سو مشروطه خواهان بر تصويب قوانين مطابق با آرمان مشروطه پاي مي فشردند.

          سرانجام كار آن شد كه مشروعه خواهان چنان در تاختن به مشروطه پيش رفتند كه حتي به دفاع از استبداد و حمايت آن پرداختند، «بر فرض بگوييم مقصود اينها تقويت دولت اسلام بود، چرا اينقدر تضعيف سلطان اسلام پناه (محمد علي شاه) را مي كردند و چرا به همه نحو تعرضات احمقانه به سلطان مسلمين كردند؟»[32].

فهرست منابع

1-   آبراهاميان، يرواند، ايران بين دو انقلاب، نشرمركز، چاپ هشتم، 1383.

2-   الگار، حامد، دين و دولت در ايران ، انتشارات توس، چاپ دوم،1369.

3-   سيف، احمد، اقتصاد ايران در قرن نوزدهم، نشر چشمه، چاپ اول،1373.

4-   حائري، عبدالهادي، تشيع و مشروطيت در ايران، انتشارات اميركبير، چاپ سوم،1381.

5-   كسروي، احمد، تاريخ مشروطه ي ايران، انتشارات صداي معاصر،چاپ چهارم، 1380.

6-   اصيل، حجت الله، زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله، نشرني، چاپ اول،1376.    


 

دانشگاه عملي كاربردي

واحد خانه كارگر

 

 تحقيق:

دوران مشروطيت

 

 

استاد:

سركار خانم دانائي

 

 
 
معصومه آقاپور خاكي

 

 

 

سال تحصيلي 85-84

 

 

 

فهرست

 
عنوان:
مقدمه

فصل اول                                 عوامل تغيير

فصل دوم                                 شرايط تغيير

فصل سوم                                كارگزاران

 



[1] - مرتضي مطهري- خدمات متقابل اسلام و ايران- صفحه 443

[2] - عبدالهادي حائري- تشيع و مشروطيت در ايران- صفحه5

[3] - حجت الله اصيل- زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله- صفحه109

[4] - از نظر آبراها ميان آنان طبقه نبودند بلكه صرفاً يك قشر را تشكيل مي دادند. ايران بين دو انقلاب صفحه 56

[5] - همان- صفحه 56و57

[6] - آخونزاده در نامه اي به دوست زرتشتي خود مي نويسد كه اين مذهب بايد نگاهداري گردد و كوشش آگاهانه اي بكار رود تا دبگر يك زرتشتي به دين اسلام نگرود- تشيع و مشروطيت در ايران- صفحه 29

[7] - همان- صفحه 32

[8] - همان-صفحه 34

[9] - همان- صفحه 39

[10] - (شيخ فضل الله به دستاويز برخي از نوشته هاي كتاب مسالك المحسنين ، طالبوف رابي دين خواند(تكفير كرد)).تاريخ مشروطه ايران- احمد كسروي- صفحه 268و 269.

[11] - حجت الله اصيل-زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله صفحه 17

[12] - همان- صفحه 17

[13] - همان- صفحه 80

[14] - يرواند آبراهاميان- ايران بين دو انقلاب صفحه 54و55.

[15] - احمد سيف- اقتصاد ايران در قرن نوزدهم صفحه 164.

[16] - يرواند آبراهاميان ايران بين دو انقلاب صفحه 47

[17] - همان صفحه 51

[18] - همان صفحه 51

[19] - حامد الگار- دين و دولت در ايران- صفحه 309

[20] - احمد سيف اقتصاد ايران در قرن نوزدهم- صفحه 162

[21] - (درشيراز حاج سيد علي اكبر فال اسيري در مسجد وكيل بالاي منبر رفت تا عليه سياست دولت به طور عموم و اعطاي انحصار تنباكو به خاصخ سخنراني كند. در حالي كه شمشيري را تاب مي داد گفت اگر نمايندگان انحصار بخواهند به شيراز وارد شوند اعلام جهاد مي كنم).

[22] - همان- صفحه 311

[23] - يرواند آبراهيمان- ايران بين دو انقلاب صفحه 70

[24] - همان صفحه 74

[25] - حامد الگار- دين و دولت در ايران-صفحه 357

[26] - همان- صفحه 363

[27] - همان- صفحه 367

[28] - كسروي احمد تاريخ مشروطه ي ايران- صفحه 160

[29] - همان- صفحه 163

[30] - يرواند آبراهاميان- ايران بين دو انقلاب صفحه 79و 80

[31] - احمد كسروي- تاريخ مشروطه ي ايران- صفحه 248

[32] - بخشي از سخنان شيخ فضل الله نوري پس از انحلال مجلس.مقدمه:

ايران و ايرانيان همواره از استبداد در رنج و عذاب بوده و هستند. روزگاري از سرناداني به آن گردن نهادند و روزگاري از سراجبار.

در روزگار ناداني، شاهان را برخوردار از فرهّ‏‎ ايزدي و سايه ي خدا در روي زمين و ايران زمين را ملك مطلق پادشاه مي دانستند و براي آنان درجه اي والا از الوهيت و تقدس را قائل بودند و به هر آنچه كه شاهان برآنها روامي داشتند بدون كوچكترين اعتراضي گردن مي نهادند و در زوزگار اجبار نيز چنان رخوت، بي تفاوتي و ترس آنان را فراگرفت وفراگرفته كه كمتر جرأت و جسارت دم زدن در مورد آن را در خود ديدند و مي بينند.

در پيش از اسلام، پادشاهان با قدسي خواندن خويش در صدر توجيه اعمال استبدادي شان بر مي آمدند و خود را نماينده ي اهورا مزدا و داراي فره ايزدي مي دانستند. حتي با ورود اسلامن نيز اين رويه (حكومت استبدادي و توجيه آن) همچنان ادامه پيدا كرد و جالب آنكه پس از اسلام روحانيون و متوليان ديني نقشي را كه موبدان در پيش از اسلام در توجيه استبداد داشتند را به عهده گرفتند و اينكه در بعضي كتب و متون گفته مي شود كه با وروداسلام در ايدئولوژي قدسي دانستن شاه خلل ايجاد شد، خيالي باطل است بلكه فقط تا حدودي در صورت عناوين و القاب تغئيراتي صورت گرفت و مثلاً واژه هايي چون پادشاه و فرهّ ايزدي جاي خود را به خليفه و سلطاني وظل الله دادند و در اين مورد آقاي مطهري به خطا رفته اند كه در كتاب خدمات متقابل اسلام و ايران اينگونه مي آورند: «اسلام اين فكر را كه پادشاهان آسماني نژادند، براي هميشه ريشه كن ساخت»[1].

اينكه چه زماني آن ناداني جاي خود را به آگاهي داد، بايد بگوئيم كه در زمان مشروطه اين مهم رخ داد و حال چه شد كه اين تفكر براي اولين بار در آن مقطع دچار تزلزل شد. موضوع اصلي اين مقال است كه به آن خواهيم پرداخت ولي اينكه چرا پس از دو انقلاب بزرگ مشروطه و انقلاب 57 كه هر دو در مخالف با استبداد و خود كامگي شكل گرفت ما هنوز هم هواي مسموم استبدادي را استشمام مي كنيم و گويي كه ريشه هاي اني هيولايي كه اتمامي تاريخ ما را در بر گرفته خشك نمي شود، موضوعي است بس قابل تأمل كه به نظر مي رسد در اين زمينه از سوي انديشه ورزان ايراني چندان كه بايد كار نشده است.آخر سخن آنكه گر چه بسياري از آرمانهاي مشروطه به بازنشست و در زمان حاضر نيز با وجود گذشت يك قرن به بار ننشسته است وليكن پيروزي مشروطه در آن بود كه توانست هاله ي تقدسي كه به دور پادشاهان كشيده شده بود را از بين ببرد و پادشاه را نه شخصيتي فرازميني و آسماني كه شخصيتي زميني و قابل نقد معرفي كند و نداي آزادي خواهي و قانوني مدارك را براي اولين بار در اذهان مردم ساري و جاري سازد.

 

 

نوشته ي حاضر از سه بخش تشكيل شده است.

-         بخش اول كه در آن از اصلاحات قبل از انقلاب مشروطه سخن رفته است.

-         بخش دوم كه در آن از زمينه هاي شكل گيري مشروطه سخن به ميان آمده است.

-         بخش سوم كه درباره ي چگونگي به ثمر رسيدن مشروطه و حوادث مربوط به آن به توضيح پرداختيم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

بخش اول:

 

 

 

 

بيداري ايرانيان و اصلاحات


مشروطه را مي بايد دنباله ي سلسله اصلاحاتي دانست كه بعد از اولين مواجهه ي جدي ايران با غرب به وقوع پيوست. بعد از شكست هاي ايران در سلسله چنگلهاي ايران و روس كه با وجود رشادتهاي بسيار از ناحيه ي سپاه ايران منجر به بستن دو قرار داد حقارت بارگلستان 1228ه.ق و تركمانچاي 1243 ه.ق شد، ايرانيان براي نخستين بار در اين مقطع بود كه به عقب ماندگي خود پي بردند و در جهت از ميان برداشتن فاصله ي خود و غرب متمدن به مدر نيزاسيون روي آوردند و در نتيجه گامهايي در جهت اصلاحات برداشتند كه آخرين آنها مشروطه بود.

اصلاحات مذكور توسط اين اصلاحگران بوجود آمد؛ عباس ميرزا، اميركبير سپه سالار كه به اختصاره آنها مي پردازيم.

عباس ميرزا

          در مورد وي گويند كه مردي شجاع و با صلابت بوده و علاقه ي وافري به دانش و هنر مي داشته است. پس از شكست هاي مكرر از روسيه دست به يكسري اصلاحات و نوسازي كه عبارتند از: ايجاد نظام جديد با الگوبرداري از ارتش عثماني، فرستادن اولين گروه دانشجويان به خارج براي تحصيل، راه اندازي اولين نشريه ي چاپي در تبريز، ايجاد دارالترجمه و راه اندازي كارخانه ي توپ سازي، كه در مجموع مي توان گفت اصلاحات عباس ميرزا بيشتر در بعد نظامي بوده.

امير كبير

          وي در سه بعد سياسي، اقتصادي و اجتماعي به اصلاحات پرداخت. در بعد سياسي ابتدا به منظم كردن ارتش پرداخت، قشون دائمي را احياء كرد و اقدام به احداث كارخانه ي توپ سازي و توليد اسلحه ي سبك كرد.

در بعد اقتصادي با وضع كردن ماليات و عوارض بر كالاهاي خارجي به حمايت از بازرگانان و تجار داخلي پرداخت و به احداث كارخانه هاي شكر، شيشه، چدن، سرب، مس، چيني، كاغذ سازي و بافندگي همت گمارد.

و بالاخره در بعد اجتماعي نخستين مدرسه ي غير ديني ايران به نام دارالفنون را تأسيس كرد. نخستين نشريه ي ايراني به نام وقايع اتفاقيه را راه انداخت وسعي كرد از قدرت علما و روحانيون كه يكي از بزرگترين موانع اصلاحات وي بودند بكاهد، اما افسوس وصد افسوس كه دولت امير دولت مستعجل بود و معاندان با وي همان كردن كه دانيم.

سپه سالار

          ميرزا حسين خان سپه سالار، كه در واقع ادامه دهنده ي راه امير كبير بود نيز اصلاحات قابل توجهي انجام داد. اقدامات وي در جهت نوسازي عبارتنداز: تأسيس دارالشوري، راه اندازي پستخانه و تمبر پستي، استخدام مهندس معدن شناس از اتريش، انتشار روزنامه و دادن آزادي به آنها و مبارزه با رشوه خواري.

          اين خلاصه اي بود از گامهايي كه در دوران فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه در جهت اصلاحات برداشته شد و مي توان از مشروطه به عنوان آخرين اين گام ها نام برد، گرچه نبايد اينگونه تصور شود كه دربار و در رأس آن شخص شاه با اصلاحات به طور كامل مخالف مي كردند، چندانكه ناصرالدين شاه كه اميركبير و سپه سالار، دو صدر اعظم اصلاح طلب خويش را معزول كرده بود چندان به اصلاحات بي ميل نبود و حتي با رعايت احتياط به يكسري از اصلاحات اجتماعي و آموزشي نيز دست زد كه از آن جمله مي توان به راه اندازي دارالترجمه و چاپخانه ي دولتي، توسعه ي دارالفنون و فرستادن فارغ التحصيلان آن به فرانسه را توسط وي اشاره كرد. وليكن به نظر مي رسد تا جايي موافق اصلاحات بوده كه به اركان حكومتي اش خللي وارد نسازد.


 

 

 

 

 

 

بخش دوم:

 

 

 

 

زمينه هاي وقوع انقلاب مشروطه


هر انقلاب معلول تحولات دروني همان جامعه مي باشد كه در اين گذر عوامل بسياري بر روند شكل گيري آن تأثير مي گذارند كه انقلاب مشروطه ي ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست.

به طور كلي عوامل تأثير گذار ذر انقلاب مشروطه را مي توان بردو قسم دانست:

-         زمينه هاي فكري

-         زمنيه هاي اقتصادي

كه جداگانه به هر يك مي پردازيم.

زمينه هاي فكري

          اگر به بررسي تمامي انقلابها بپردازيم به اسامي بر مي خوريم كه با افكارشان شالوده ي انقلاب را پايه ريزي كرده اند و در واقع انقلاب حاصل تراوشات ذهني آنها بوده. اين پدران انقلاب كساني جز روشنفكران نبوده اند. روشنفكر داراي ويژگيها و تعريفي مشخص است كه باتعاريف جديد نخستين آنها را بايد در فرانسه جستجو كنيم.البته ما به خوبي مي دانيم كه انقلاب مشروطه ي ايران ملهم از انقلاب كبير فرانسه بوده و همانند فرانسه، پدران انقلاب ايران نيز روشنفكران بوده اند و ليكن ميان انقلاب مشروطه و انقلاب كبير فرانسه چند تفاوت عمده ديده مي شود.

          در فرانسه، انقلاب كبير از پس تحولات عميق اجتماعي چهار صد ساله سر بر كشيد و روشنفكران و انديشه ورزان آن نيز آنچه ارائه مي كردند محصول خودشان بود ولي اين روند در انقلاب ايران از شروع جنگهاي ايران و روس در سال 1218 ه.ق كه همانطور كه در مقدمه آورديم سرآغاز بيداري ايرانيان شد، تا فرمان گشايش مجلس ملي از سوي مظفرالدين شاه در سال 1324 ه.ق در حدود صد سال طول كشيد و در واقع مي توان گفت كه مشروطه ي ايراني نارس زاده شد و روشنفكران ايراني نيز بالعكس هم سالكان فرانسوي شان آنچه ارائه مي كردند يا تجويز بي كم و كاست غرب بود يا سعي داشتند فراورده هاي غربي را ايرانيزه كرده به توده ها تزريق كنند گر چه داستان به همين جا ختم نمي شود زيرا علما و روحانيون كه علي القاعده خود را قيم مردم مي دانستند براي (حفظ بيضه اسلام) و در واقع براي حفظ موقعيتشان يا همچون شيخ فضل الله نوري در مقابل ره آورد روشنفكران موضع گرفته يا چون نائيني سعي در اسلاميزه كردن آن داشتند كه آقاي حائري به خوبي اين موضوع را بيان كرده اند: «علما بي آنكه آگاهي درستي از تئوري و طرز كار يك نظام مشروطه و دموكراسي باختري داشته باشند سخت كوشيدند كه يك رنگ اسلامي به نظام مشروطيت ايران ببخشند»[2].

البته مقصود بنده در اينجا كوچك جلوه دادن روشنفكران ايراني و كم ارزش دانستن دستاوردهاي آنان نبوده و نيست و مقصود ما نيز آن نيست كه جملگي را وارد كننده گان تمدن غرب آنهم بي هيچ دخل و تصرفي در آن معرفي كنيم زيرا كه بسيار دوراز حقيقت و انصاف مي باشد چندانكه ميرزا ملكم خان كه در ابتدا تسليم بي كم و كاست به مدنيت غرب را تبليغ مي كرد در اواخر اين چنين انديشه اي را رد كرد و اينگونه مي گويد « كدام احمق گفته است كه ما بايد برويم همه ي رسومات و عادات خارجيه رااخذ نمائيم؟»[3]. موارد مذكور فقط از آن جهت بودكه خواننده پي ببرد مشروطه ي ايراني حاصل تغيير و تطور عميق فلسفي و فكري نبوده بلكه تفكرات سياسي و فلسفي آن از اروپا اخذ شده كه در پي آن تحولات اجتماعي اي به وقوع پيوسته كه در نهايت منجربه مشروطه شده. در اينجا بد نيست كه مقداري به روشنفكران نخستين عصر مشروطه بپردازيم.

          در ايران عصر مشروطه (طبقه ي)[4] نوپاي روشنفكر چندان همگون نبود، چندانكه بعضي اشرافي و شاهزاده و حتي كارمند و تاجربودند. اينان كه همگي با غرب و دستاوردهاي آن آشنايي داشتند جملگي علت العلل پيشرفت هاي غرب را قانون وعقب ماندگي خود را ناشي از بي قانوني و حكومت استبدادي مي دانستند پس بر آن شدند تا با اقتباس و الگو برداري از غرب راه پيشرفت را در ايران هموار كنند كه از نظر ايشان شرط لازم آن اين بود كه «سه زنجير استبداد سلطنتي تعصب روحانيت، و امپرياليسم بيگانه را بگسلند. آنان اولي را دشمن ناگزير آزادي، برابري ، و برادري، دومي را مخالق طبيعي تفكر علمي و عقلاني، وسومي را استثمار كننده ي سيري ناپذير كشورهاي كوچكي چون ايران مي دانستند و از آن نفرت داشتند»[5].

اهم روشنفكران عصر مشروطه كه در گسترش انديشه ي تجدد خواهي نقش هاي مهمي ايفا كردند عبارتند از: ميرزا فتحتعلي آخوندزاده (1295-1227)، ميرزا حسين خان سپه سالار (1299-1242)، مستشار الدوله تبريزي (مرگ: 1313)، ميرزا ملكم خان (1326-1249) و عبدالرحيم طالب اف(1330-1250) . حال براي آنكه با اين انديشه ورزان آشنا شويم به اختصار به هر يك مي پردازيم.

-ميرزا فتحعلي آخوندزاده

          وي از طرفداران پروپا قرص تمدن غرب بود و اعتقاد داشت كه براي پيشرفت راهي جز پذيرفتن فرهنگ و تمدن غرب وجود ندارد. البته واكنش او نسبت به دين نيز در خور توجه است. آخونزاده سكولاريستي دين ستيز بود و اين دين ستيزي وي به حدي بود كه نه تنها سعي در تغيير الفباي عربي داشت بلكه تلاش داشت از گرويدن مردم به اسلام نيز جلوگيري كند.[6] از نظر او جمع ميان دين و دانش محال بود پس لزوماً دين مي بايستي كه كنار زده شود تاراه براي پيشرفت باز گردد. البته لازم به ذكر است كه بسياري از مورخان بر ميهن پرستي و صداقت وي صحه گذاشته اند.

-ميرزا حسين خان سپه سالار

          سپه سالار تحصيلاتش را در فرانسه به پايان برد و پس از بازگشت به ايران به سمت كنسول ايران در بمبئي بر گزيده شد، بعد از آن كنسول ايران در تفليس شد و سپس به عنوان سفير در استانبول مشغول به كار شد. دوران زندگي وي در استانبول مقارن بود نوسازي هاي عثماني ها و او كه به شدت تحت تأثير اين نوسازي ها قرار گرفته بود با نوخواهان ترك مانند عالي پاشا، فواد پاشا و مدحت پاشا پيوند دوستي برقرار كرد و دولت ايران را تشويق به پيروي از تركيه مي كردو در سال 1289 و پس از آنكه به سمت صدر اعظم ناصرالدين شاه برگزيده شد، «يك كابينه بنام «دربار اعظم» و يك «مجلس مشورت» بنياد كرد كه داراي نُه وزارتخانه بود و در آن قوانين تصويب مي شد. بنيانگذاري اين «مجلس مشورت»، گامي بود در راه آشنايي ايران با اصول مشروطيت»[7].

البته لازم به ذكر است كه ما پيش تر در مقدمه با خدمات وي آشنا شده بوديم.

-يوسف خان مستشارالدوله تبريزي

          آشنايي او با غرب در زماني كه سمتهاي كنسول ايران در روسيه و فرانسه را عهده دار بود موجب شد كه به تفكر و تأمل در مورد پيشرفت غربي عقب ماندگي ايران بپردازد. او نيز همانند ديگر روشنفكران پيشرفت غرب را سايه ي قانون مداري و عقب ماندگي ايران را ناشي از بي قانوني مي دانست و حتي در اين زمينه دست به نگارش كتابي به نام «يك كلمه» زد كه در واقعه «تفسيري بود از نخستين قانون اساسي فرانسه»[8] كه محبوبيت كتاب وي در ايران به گونه اي شد كه «دولت يك كلمه را توقيف و مولف آن را دستگير كرد»[9].

-عبدالرحيم طالبوف

          در تبريز ديده به جهان گشود. در ايام جواني به بازرگاني روي آورد و كم كم ثروتمند شد. با توجه به احاطه اي كه به زبان روسي داشت، آثار و پژوهشهاي فيلسوفان غربي چون روسو، رنان، بنتام را كه به زبان روسي برگردانده شده بود را مطالعه مي كرد و بدينگونه افكارش بارور گشت. واكنش طالبوف در مورد مقوله ي دين و مدرينسم تا حدودي با مكلم و آخوندزاده متفاوت است. او نه همچون آخوندزاده دين ستيز بود و نه چون مكلم به استفاده ي ابزاري از اين روي آورد، بلكه مي توان وي را مسلماني معتقد دانست كه سعي داشت در عين حفظ ارزش هاي اصيل ملي- ديني خودي، جامعه را از ركود، بي فرهنگي و عقب ماندگي به توسعه، آزادي و آگاهي رهنمون سازد. از او آثاري چند به جاي مانده كه براي نمونه مي توان به كتاب احمد و مسالك المحسنين اشاره كرد كه شدت استقبال از آثارش به گونه اي بوده كه معاندان كوته فكر تاب نياورده به مخالفت باوي برخاستند وحتي رأي به تكفيرش دادند.[10].

-ميرزا ملكم خان ناظم الدوله

          شايد به جرأت بتوان تأثير گذارترين روشنفكر را كه انديشه هايش در شكل گيري مشروطه بسيار موثر بود راميرزا ملكم خان دانست به همين جهت قدري بيشتر به وي مي پردازيم.

در سال 1249 ه.ق در جلفاي اصفهان زاده شد. در ده سالگي براي تحصيل به فرانسه رفت و «دوره هاي پلي تكنيك را گذراند و حكمت طبيعي و علوم سياسي و مهندسي آموخت»[11]. در ياد گيري علوم استعداد بالايي داشت «به طوري كه گيزو وزير خارجه ي فرانسه از تحصيلات وي با تحسين ياد كرده بود»[12]. پس از بازگشت به ايران در وزارت امور خارجه به عنوان مترجم مشغول به كار شد . همزمان در دارالفنون نيز درس مي داد. در همين دوران فراموشخانه را بنيان نهاد كه بسياري از مردان دانش و ادب وسياست به آن پيوستند. تاريخ بر پايي آن از 1275 تا 1277 ه. ق ذكر شده است. گويا در بيشتر جلسات فراموشخانه در نقد سلطنت مطلقه و ستايش جمهوريت و آزادي سخن مي رفته كه ناصرالدين شاه تاب آن نياورده در سال 1279 فرمان به بسته شدن آن داد و متعاقب آن ميرزا ملكم خان و پدرش تبعيد شدند.

          ملكم ابتدا به عراق سپس به تركيه رفت و سال ها در آن ديار بماند تا اينكه به كوشش ميرزا حسين خان سپه سالار كه در آن زمان وزير مختار ايران در عثماني بود مورد عفو شاه قرار گرفت و در سال 1288 كه ميرزا حسين خان به ايران آمد ملكم نيز باوي بازگشت و به سمت مشاور صدارت در كابينه ي او برگزيده شد. در سال 1290 به عنوان وزير مختار ايران در لندن راهي انگلستان شد و تا سال 1296 اين عنوان را نگاه داشت. در 1306 بعلت درگيري و گويا تقلبي كه در فروش امتياز لاتاري از جانب وي صورت گرفته بود مورد خشم ناصرالدين شاه قرار گرفت و تمامي عناوين و القاب خود را از دست داد.

خشم ناصرالدين شاه به اوسبب دشمني آن دو شد و پيرو همين دشمني او روزنامه ي قانون را در 1307 در لندن منتشر ساخت كه در آن انتقادهاي شديدي از شاه و صدر اعظمش امين السلطان مي كرد. پس از كشته شدن ناصرالدين شاه، ملكم از سوي مظفرالدين شاه به لقب ناظم الدوله مفتخر شد و به وي سمت سفير كبيري ايران در ايتاليا داده شد كه تا پايان زندگيش 1326 ه.ق در همين مقام باقي ماند.

اما در مورد او بايد بگوئيم كه همان طور كه پيش تر اشاره كرديم، سعي اش بر اين بود كه به نوعي بين مدرنيسم و اسلام پيوند ايجاد كند چندانكه در هر مجالي از سازگاري بين اين دو سخن مي گفت، «ترتيب يك مجلس قوانين هم به اقتضاي حكمت تمدن، هم به حكم شرع مقدس اسلام در ملك ايران از همه جا آسان تر و از هر تدبير واجب تر شده است»[13]، از اين قبيل سخنان در به جاي مانده ها از وي بسيار مي باشد. گرچه نبايد نا گفته بماند كه در حال حاضر بسياري از ما مي دانيم كه برخي از اصول مدرنيته به هيچ روي با اسلام سازگاري ندارند و به نظر مي رسد كه ميرزا ملكم نيز اين را به خوبي مي دانسته وليكن بدان جهت كه انديشه هايش با سيل مخالفان و متعصبان مذهبي روبرو نشود بدينگونه به طرح آنها مي پرداخته است.

از ميرزا ملكم كتب و رسالات متعددي در زمينه هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي باقي مانده كه به تعدادي از آنها اشاره مي كنيم.

-    كتابچه ي غيبي . نخستين اثر وي مي باشد كه در آن سعي مي كند ناصرالدين شاه را به انجام اصلاحات سياسي و اداري تشويق و ترغيب كند.

-         رفيق و وزير. كه در واقع دنباله ي اثر پيشين مي باشد.

-         مجلس تنظيمات. كه در شرح مجلس تنظيمات است.

-         دستگاه ديوان. مضموني انتقادي نسبت به دستگاه ديوان عهد ناصرالدين شاه دارد.

-         نداي عدالت. در شرح نظام پارلماني است.

-         اصول ترقي. كه اين كتاب در مورد لزوم و چگونگي توسعه ي اقتصادي ايران مي باشد.

-         اصول مذهب ايرانيان. كتابچه اي انتقادي است از دولت ايران.

زمينه هاي اقتصادي

          اقتصاد ايران قرن سيزدهم عمدتاً بر پايه ي توليد محصولات كشاورزي بود، چندانكه 90% جمعيت آن زمان در بخش كشاورزي فعال بود و تنها 10% در بخش صنعت و خدمات فعاليت مي كردند كه با توجه به پراكندگي جمعيت بسيارمي نمود. طبق گزارش آبراهاميان، روستاييان بيش از 55% كل جمعيت نزديك به ده ميليوني دهه ي 1230 ه.ش را تشكيل مي داند ، جمعيت شهري كمتر از 20% و عشاير در حدود 25% جمعيت را شامل مي شدند، كه در اينجا بد نيست مشاهدات يكي از اروپاييان را بياوريم، طبق گزارش لرد كرزن ديپلمات انگليسي كه همان زمان در ايران بوده، كارخانه به آن معناي اروپايي اش در ايران وجود نداشته است وصنعت نيز به معناي استفاده از نجار و آب براي توليد نيرو و ايجاد حركت، پديده اي ناشناخته بود.

حال تصوير كنيم اين اقتصاد تك قطبي را كه با هجوم اروپائيان در معرض تهديد جدي قرار گرفت. نبود قوانين مدون اقتصادي، فساد اداري وضعف دستگاه هاي اجرايي باعث شد تا واردات بي رويه ي كالاهاي خارجي عرصه را بربازرگانان خارجي تنگ سازد و از آن بدتر تبعيض هايي بود كه دولت بين بازرگانان داخلي و خارجي قائل مي شد، اين تبعيض ها به صورتي بود كه «مثلاً يك وارد كننده ي اروپايي البسه ي نخي در مرز، 5% عوارض مي پرداخت اما وارد كننده ي ايراني همان كالا مجبور بود 7 تا 8% به عنوان عوارض اضافي، عوارض بازار، ماليات محلي و عوارض راه بپردازد»[14].

كنسول ابوت در گزارشي كه به دولت متبوعش ارائه كرد اينگونه مي آورد كه «بالاترين رقم عوارض گمركي در ايران 4تا 5 در صد است، در حالي كه واردات بسياري از اقلام به بريتانيا مشمول عوارض گمركي معادل 15 در صد ارزش و حتي بيشتر است»[15].

در اين ميان واگذاري امتيازات و نفوذ بيش از پيش از غربيان به خصوص روس و انگليس در بازار اقتصادي ايران كم كم باعث هضم ايران در شبكه ي اروپايي تجارت بين المللي شده بود، به طوري كه «واردات- بويژه توليدات انبوه منسوجات، سخت ابزار، شيشه، همچنين شكر،چاي و ادويه- از 2000000 پوند در سال 1209 به بيش از 5000000 پوند در سال1279 رسيد»[16] و سرمايه گذاري خارجي «طي نيمه ي دوم قرن سيزدهم از تقريباً صفر به 12000000 پوند رسيد»[17].

در مجموع مي توان گفت كه سرانجام بر اثر حضور رقباي خارجي در بازار اقتصادي ايران و خود داري دولت از وضع تعرفه هاي حمايتي، سقوط جهاني قيمت كالاهاي كشاورزي، ماليات هاي فزاينده، پائين آمدن سطح زندگي مردم، « افزايش قيمت ها كه بين سال هاي 1230 و 1280 به حدود 600 درصد رسيد»[18] و تورم و قحطي موجب گرديد طبقه ي متوسط شهري و توده هاي روشنايي نيز در جهت گيري عليه استبداد با روشنفكران هم آوا گردند.


 

 

 

 

بخش سوم:

 

 

 

 

از اعتراض تا انقلاب


جنبش تنباكو، (نقطه عطفي در تاريخ ايران)

          به سال 1306 ه. ق و در جريان سفر ناصرالدين شاه به لندن قرار دادي ميان دولت ايران و يك انگليسي به نام تالبوت بسته شد كه به موجب اين قرار داد تالبوت انحصار پنجاه ساله ي توزيع و صادرات تنباكو را به دست مي آورد و در عوض موظف شد ساليانه 15000 پوند به اضافه ي يك چهارم سود را به دربار ايران پرداخت كند. اين قرار داد عملاً بازرگانان عمده ي توتون و تنباكو را به ورطه ي نابودي مي كشاند.

          اعتراضات به اين قرار داد از شيراز آغاز شد. «در رمضان 1308 يكي از بازرگانان معتبر تنباكو در فارس حاجي عباس اردو بادي موجب شد كه بازارهاي شيراز به عنوان اعتراض عليه انحصار تنباكو بسته شود»[19]. پس از شيراز دامنه ي اعتصابات تهران و اصفهان و مشهد و قزوين و يزد و كرمانشاه و تبريز را فرا گرفت « در تبريز مردم آگهي هاي كمپاني را كه به ديوار چسبانيده بود، پاره كردند  و به جاي آن نوشته هاي شور آميزي چسبانيدند»[20].

          و البته علما نيز در اين اعتراضات شركت جستند[21]و اتفاقاً نكته ي مهم اين است كه از آغاز اعتراض علما و بازرگانان با يكديگر هم قدم شدند. بازرگانان به علت به خطر افتادن منافع اقتصادي شان و علما به علت در خطر ديدن موقعيت و پايگاه اجتماعي شان و اگر « قرار بود اجانب به اين اندازه نفوذ پيدا كنند ديري نمي گذشت كه قلمروشان نه تنها شامل امور اقتصادي و تجارتي مي شد بلكه تمام زمينه هاي فعاليت روحانيان را (از قبيل امور قضايي و معارف) هم در برمي گرفت»[22].

          سرانجام با گسترش دامنه ي اعتراضات و فتواي تحريم استعمال تنباكو توسط ميرزا حسن شرازي كه سبب افزايش فشارها عليه ناصرالدين شاه شد، او مجبور به لغو امتياز گرديد.

          جنبش تنباكو از آن جهت مهم و حائز اهميت مي باشد، چون اولين تجربه ي تاريخي ايرانيان است كه با پيروزي همراه شد و براي نخستين بار در تاريخ ايران مردم توانستند متحد، خواست خود را به حكومت تحميل كنند و حكومت را به تسليم وا دارند و از اين روي جنبش تنباكو نقطه عطفي در تاريخ مبارزات ايرانيان با استبداد است و در واقع مي توان آن را تمريني براي انقلاب مشروطه ي آينده دانست.

آغاز حركت

          پس از قتل ناصرالدين شاه، جانشين او مظفرالدين شاه رويه ي ديگري را در حكومت داري پيش گرفت. وي برخلاف شاه پيشين از خشونت دوري مي جست و سعي مي كرد به مخالفين اجازه ي اظهار نظر دهد در نتيجه فضاي سياسي كشور تا حدودي باز شد و انجمن ها و محافل روشنفكري در تهران و تبريز و چند شهر ديگر پا گرفت. آبراهاميان در اثر ارزشمندش در اين باره مي آورد: «مظفرالدين شاه اميدوار بود رويه ي آزادمنشي وي مخالفان سياسي را راضي سازد اما ليبراليسم همزمان با نفوذ شديد غرب صرفاً مخالفان را به تشكيل سازمانهاي نيمه مخفي ترغيب كرد. از اين سازمانها پنج نمونه ي زير در انقلابي كه در راه بود، نقش هاي مهمي ايفا كردند: مركز غيبي، حزبِ اجتماعيونِ عاميون، جامع آدميت ، كميته ي انقلابي ، و انجمن مخفي»[23]. همچنين وي ورود روز نامه هاي آزادي خواهي چون حبل المتين و پرورش را كه در زمان ناصرالدين شاه ممنوع اعلام شده بود را آزاد كرد و حتي تشكيل مجامع تجاري ، فرهنگي و آموزشي را تشويق كرد.

          باري به هر جهت ، روشنگري هايي كه توسط روشنفكران و در سطوحي پايين تر علما در مورد بي كفايتي درباريون  صورت مي گرفت و وضع بد معيشتي مردم، كشور را همچون انبار باروتي در آورده بود كه كوچكترين جرقه اي آن را مشتعل مي ساخت. اين جرقه را بحران اقتصادي اواخر 1283ه.ش وارد آورد. «بد بودن محصول در سراسر كشور و ركودناگهاني تجارت شمال ناشي از شيوع وبا، جنگ روسيه و ژاپن ، و انقلاب متعاقب آن در روسيه ، سبب گراني يا افزايش سريع قيمتهاي مواد غذايي در داخل ايران شد. طي سه ماهه ي آخر سال 1283 قيمت قند و شكر تا 33% و قيمت گندم تا 90% در تهران ، تبريز رشت و مشهد افزايش يافت»[24]، اين بحران زمينه ساز سه اعتراض شد كه در نهايت به انقلاب مشروطيت انجاميد.

اعتراض نخستين

نخستين اعتراض مردم را مي توان تا حدودي منتج از رقابت موجود ميان امين السلطان و عين الدوله دانست. «زيرا كه در محرم 1323 محمد تقي خان يكي از عوامل امين السلطان تصويري از نوز رئيس بلژيكي گمركات را در حاليكه به زي علما در آمده بود براي علما تهيه كرد»[25].

عكس مذكورخشم علما را برانگيخت، از آن سو بازاريان  كه حكومت از اجراي خواسته ي آنان در مورد عزل مسيونوزتن زده بود نيز بازار را بسته و در شاه عبدالعظيم تحصن كردند.

در نتيجه ي اعتراضات و پس از مذاكرات ميان متحصنين و حكومت ، مظفرالدين شاه قول داد مسيونوز را عزل كند.

-دومين اعتراض

          اعتراض دوم هنگامي روي داردكه علاء الدوله حاكم تهران با اشاره ي عين الدوله به بهانه ي گران بودن قند و شكر ولي در اصل براي  گوشمالي  دادن بازاريان دستور داد دو نفراز تجار معتبر قند و شكر را چوب بزنند (14 شوال 1323).

          به محض آنكه خبر دربازار پيچيد تمامي بازار تعطيل شد و مردم به نشانه ي اعتراض در مسجد شاه گرد آمدند. اين اعتراض آرام با خدعه ي عين الدوله و به دست عامل وي ميرزا ابوالقاسم امام جمعه ي تهران با هرج و مرج به هم خورد در نتيجه علما و مردم بر آن شدند تا پيشنهاد سيد طباطبايي به شاه عبدالعظيم هجرت كنند. «عقب نشيني علما از تهران نمايشي كنايه دار(سمبوليك) از نادرستي دولت بود»[26]. اين بار متحصنين با صراحت بيشتر در خواست هاي خود از حكومت را اينگونه بيان كردند: تعويض حاكم تهران، عزل نوز، اجراي احكام شرع و تأسيس عدالتخانه كه البته آخري بنا به گمان آقاي الگار از علماسرچشمه نگرفته بود بكه حاصل تماسهاي انجمنهاي مخفي تهران بابست نشينان حرم عبدالعظيم بود.

          شاه پس از يك ماه تسليم خواسته هاي آنان شد و معترضان پيروز مندانه در ميان فريادهاي (زنده باد ملت ايران) به پايتخت بازگشتند.

-سومين اعتراض

          پس از بازگشت متحصنين به پايتخت ، مردم متوجه شدند عين الدوله سعي دارد در مقابل خواسته هاي آنها مقاومت كند و تأسيس عدالتخانه را كه از مهمترين مطالبات مردم بود را به بهانه هيا واهي به تعويض مي اندازد. در نتيجه ي اعمال مستبدانه ي عين الدوله و عمل نكردن وي به وعده هايش اعتراضات بالا گرفت و ميتينگ هايي بر عليه سياست دولت در مساجد و محافل پاگرفت. عين الدوله كه سعي داشت مقابله به مثل كند سياست توقيف و تبعيد را پيش گرفت، در يكي از همين توقيف ها «در 18 جمادي الاول1324 دستور داده شد شيخ محمد واعظ يكي از علما كه در سخنراني عليه حكومت شهرت داشت توقيف شود. پيش از آن كه بتوانند شيخ را به زندان برسانند طلبه هاي مدرسه حاجي ابولاحسن به سربازاني كه شيخ را مقيد مي داشتندحمله كرده او را آزاد نمودند احمدخان فرمانده سربازان دستور آتش داد و سيدي به نام عبدالحميد احمد خان را به باد ملامت گرفت سيد را هدف گلوله قرار داده بكشتند»[27].نعش او را با ناله و شيون به مسجد شاه منتقل كردند. كم كم آوازه ي آن در شهر پيچيده و بازار و كاروانسراها بسته شد و از هر سو مردم به مسجد روان شدند.از علماء نخست بهبهاني و سپس شيخ محمد رضا قمي و سپس طباطبايي هر يك با دسته ي بزرگي به آن جا آمدند و در اين جا شيخ فضل الله نوري كه باعين الدوله و امام جمعه ي تهران روابط نزديكي داشت به دلايل نامعلومي براي اولين بار به صف مخالفان پيوست.

          دو روز پس از آن واقعه جماعتي از مردم براي عزاداري به بيرون از مسجد آمده به سينه زني پرداختند كه سربازان جلوشان را گرفتند اما مردم مقاومت كردند و در نتبجه سربازان به سوي مردم شليك كردند. مرحوم كسروي در كتابش سكار كشتگان را طبق شمارش دولت دوازده تن وطبق آمار غير رسمي بيش از صد تن ذكر كرده است.[28]

پس از اين و اقعه علما سه پيشنهاد به دولت ارائه كردند: «يا عدالتخانه را بر پا كنيد، يا مارا بكشيد و به ديگران كاري نداريد، و يا به ما راه دهيد از شهر بيرون رويم»[29]، كه حكومت با پيشنهاد سوم موافقت كرد.

درروز 23 جمادي الاول 1323، طباطبايي ، بهبهاني و شيخ فضل الله نوري به همراه حدود دو هزار طلبه به سمت قم راه افتادند. چهار روز پس از حركت علما به قم، گروهي پنجاه نفره متشكل از روحانيون و بازرگانان نيز در سفارت انگليس متحصن شدند كه كم كم به تعداد آنها افزوده شد و طبق گفته ي مرحوم كسروي به چهارده هزار نفر رسيدند. در همين حين اعتراضات ديگري نيز در شهر هايي چون شيراز، تبريز و مشهد پاگرفت و تلگرافهايي از باكو و تفليس در حمايت متحصنين و تهديد دربار به دست شاه رسيد. در نتيجه ي فشارها شاه عين الدوله را عزل و مشيرالدوله ي ليبرال منش رابه جاي وي برگزيد و سپس فرمان تأسيس مجلس ملي موسسان را به تاريخ 14 جمادي الخر 1324 صادر كرد.

پس از آن عضد الملك از بزرگان قاجار از سوي شاه مأمور شد تا با احترام علما را از قم به تهران بياورد و بدين ترتيب انقلاب به پايان رسيد.

چند روز پس از آن مجلس موسسان براي تدوين نظام نامه ي انتخابات در تهران گشايش يافت و همزمان با آن سازمان ها و تشكل هاي سياسي بسياري در سراسر كشور پا گرفت و به سرعت به تعداد مطبوعات اضافه شد به طوري كه تعدد آنها از «شش فقره در آستانه ي انقلاب به بيش از يكصد فقره در عرض ده ماه پس از مجلس موسسان ترقي كرد»[30].

پس از تدوين نظام نامه در 1324 ه.ق انتخابات صورت گرفت و همان سال مجلس شوراي ملي افتتاح شد و تا اين جا عملاً انقلاب مشروطه به پيروزي رسيده بود.

مبارزه براي نگاه داشت مشروطيت

          پس از تشكيل مجلس ، نمايندگان به تدوين قانون اساسي پرداختند. اين قانون كه ملهم از قانون اساسي بلژيك بود تمامي اختيارات را از شاه سلب كرده و تصويب نهايي كليه ي قوانين، بودجه و معاهدات را به مجلس مي داد. مظفرالدين شاه تنها پنج روز پس از امضاي قانون اساسي از دنيا رفت و محمد علي ميرزا به جاي او به تخت نشست.

          محمد علي ميرزا از همان ابتدا با دعوت نكردن از نمايندگان مجلس در مراسم تاجگذاري بي اعتنايي خويش را به آنها نشان داد. وي پس از تاجگذاري در صدر مخالفت با مجلس برآمد و به وزرايش نيزسفارش مي كرد مجلس راناديده بگيرندو «حتي در ولايات حكمرانان دشمني با مشروطه نمايند و از برگزيدن نماينده براي مجلس جلوگيرند»[31] و با آوردن عنوان مشروعه و اينكه ما مسلمانيم و مشروطه با اسلام سازگاري ندارد سعي كرد در بين علما تفرقه بيندازد كه البته در اين راه موفق شد وشيخ فضل الله نوري مجتهد با نفوذ را با خود همراه ساخت.

          اما دشمني محمد علي شاه با مشروطه هنگامي آشكار شد كه او از تصويب متهم  قانون اساسي خود داري كرد. به محض اطلاع مردم غريو اعتراض از شهر ها برخاست. به خصوص در تهران و تبريز مردم دست به اعتراض گسترده زدند. در تهران سه هزار داوطلب مسلح كه عمدتاً از انجمن آذر بايجانيها بودند براي حراست مجلس بسيج شدند و متينيگ هاي پرشوري در مخالفت با محمد علي شاه برگزار گرديد و در تبريز جمعيتي بيست هزار نفري دست به اعتصاب زدند و شاه را تهديد كردند كه اگر قانون اساسي را امضا نكند آذربايجان را از كشور جدا مي كنند. بدينگونه محمد علي شاه زير فشار مجبور به امضاي قانون اساسي گرديد.

          در آخر براي آن كه سخن به درازا كشيده نشود بايد بيفزائيم كه اين پايان كار نبود زيرا كه محمد علي ميرزا توانست با حمايت شيخ فضل الله نوري و كمك نظامي كلنل لياخوف روسي، در حالي كه مشروطه خواهان سرمست از پيروزي بودند مجلس را به توپ ببندد و جمعي از مشروطه خواهان را قتل عام كند و مجلس را منحل كند. كه با فتح تهران بدست مشروطه خواهان از سلطنت خلع شد و مجلس دو مرتبه پا گرفت ، ليكن تقدير آن بود كه آخرين رمقهاي مشروطه به دست رضاخان گرفته شود چندانكه وقتيكه بر اريكه ي قدرت زد به لگد كوبي تمامي دستاوردهاي  مشروطه پرداخت.

آخرسخن

-مشروطه عرصه ي تقابل سنت و مدرينسم.

همان طور كه در مقدمه آورديم نطفه ي بيداري ايرانيان هنگامي بسته شد كه شكست هاي پياپي آنان از روس ايشان را به فكر انداخت كه علت آن همه پيشرفت و اين عقب ماندگي از چيست؟ و از همين روي دست به مدرنيزاسيون زدند و دست آخر مشروطه را رقم زدند. اما چرا مشروطه با وجود خونهاي بسيار كه در راه آن ريخته شد و دلاوري هاي بسيار ايرانيان براي حفظ آن، با شكست روبروشد؟

به گمان نگارنده جواب آن را بايد در تضاد و تقابل بين دو مفهوم جست، سنت و مدرنيسم. به اين معني كه سنت گرايان (محافظه كاران) و آن بخش از جامعه كه پاي در سنت ها داشت به مقاومت و مقابله با مشروطه خواهان (طرفداران مدرنيسم) پرداخت و در نهايت پيروز از اين مبارزه بيرون آمد.

          براي آنكه نمود دو گفتمان بالا در جامعه ي آن روز به روشني مشخص گردد بايد به يك تقسيم بندي دست بزنيم . به طور كلي چهار گفتمان را در ايران مقارن با مشروطه مي توان مشاهده كرد.

1)گفتمان اول مربوط به سكولاريست ها و مذهب ستيزاني است كه ميانه ي خوشي بادين نداشتند آخوندزاده در اين طيف قرار مي گيرد.

2) گفتمان دوم مربوط به مذهبيون و روحانيوني است كه در جهت آشتي دين و مدرنيسم قدم برداشتند كه از اين گروه به نائيني،آخوند خراساني و سيد طباطبايي مي توان اشاره كرد.

3)در طيف گفتمان سوم روحانيون مخافظه كاري قرار مي گيرند كه به هيج روي با مدرنيسم سرسازگاري نداشتند كه از اينان شيخ فضل الله نوري و شيخ عبدالنبي نوري رامي توان بر شمرد.

4) و بالاخره در طيف چهارم روشنفكراني قرار مي گيرند كه سعي مي كنند به نوعي با دين كنار بيايند ضمن آن كه چندان معتقد به دين نبودند و ميرزا ملكم خان و مستشار الدوله را از اين طيف مي توان نام برد.

گفتمان اول به خاطر آن كه جامعه ايران از ديرباز ديني بوده چندان نتوانست عرض اندام كند. گفتمان دوم گرچه در پيروزي مشروطه نقش تعيين كننده اي داشت، ليكن پس از پيروزي دست از حمايت آن كشيد چندانكه تائيني كه كتابي در اين باره تأليف كرده بود به جمع آوري نسخ آن پرداخت و همه را در دجله افكند.

          پايگاه گفتمان سوم را رد بين طبقات پائين جامعه و توده هاي روستايي و همچنين در باريون مي توان مشاهده كرد كه در انحلال مجلس نقش اصلي را اين طيف بازي كردند. و پايگاه گفتمان چهارم را نيز در بين طبقه ي متوسط شهري مي توان يافت كه نقش عمده در انقلاب مشروطه و پيروزي آن را ايفا كردند.

          تضاد و تقابل سنت و مدرنيسم را در كشمكش و نزاع بين گفتمان سوم و چهارم مي توان مشاهده كرد، كه اوج اين كشمكش را در هنگام تصويب متهم قانون اساسي مي بينيم.در اين سو شيخ فضل الله نوري و ديگر مشروعه خواهان ضمن ايراد گرفتن به قانون اساسي در منابر و هر جمعي به بدگويي از مشروطه مي پرداختند و از آن سو مشروطه خواهان بر تصويب قوانين مطابق با آرمان مشروطه پاي مي فشردند.

          سرانجام كار آن شد كه مشروعه خواهان چنان در تاختن به مشروطه پيش رفتند كه حتي به دفاع از استبداد و حمايت آن پرداختند، «بر فرض بگوييم مقصود اينها تقويت دولت اسلام بود، چرا اينقدر تضعيف سلطان اسلام پناه (محمد علي شاه) را مي كردند و چرا به همه نحو تعرضات احمقانه به سلطان مسلمين كردند؟»[32].

فهرست منابع

1-   آبراهاميان، يرواند، ايران بين دو انقلاب، نشرمركز، چاپ هشتم، 1383.

2-   الگار، حامد، دين و دولت در ايران ، انتشارات توس، چاپ دوم،1369.

3-   سيف، احمد، اقتصاد ايران در قرن نوزدهم، نشر چشمه، چاپ اول،1373.

4-   حائري، عبدالهادي، تشيع و مشروطيت در ايران، انتشارات اميركبير، چاپ سوم،1381.

5-   كسروي، احمد، تاريخ مشروطه ي ايران، انتشارات صداي معاصر،چاپ چهارم، 1380.

6-   اصيل، حجت الله، زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله، نشرني، چاپ اول،1376.    


 

دانشگاه عملي كاربردي

واحد خانه كارگر

 

 تحقيق:

دوران مشروطيت

 

 

استاد:

سركار خانم دانائي

 

 
 
معصومه آقاپور خاكي

 

 

 

سال تحصيلي 85-84

 

 

 

فهرست

 
عنوان:
مقدمه

فصل اول                                 عوامل تغيير

فصل دوم                                 شرايط تغيير

فصل سوم                                كارگزاران

 



[1] - مرتضي مطهري- خدمات متقابل اسلام و ايران- صفحه 443

[2] - عبدالهادي حائري- تشيع و مشروطيت در ايران- صفحه5

[3] - حجت الله اصيل- زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله- صفحه109

[4] - از نظر آبراها ميان آنان طبقه نبودند بلكه صرفاً يك قشر را تشكيل مي دادند. ايران بين دو انقلاب صفحه 56

[5] - همان- صفحه 56و57

[6] - آخونزاده در نامه اي به دوست زرتشتي خود مي نويسد كه اين مذهب بايد نگاهداري گردد و كوشش آگاهانه اي بكار رود تا دبگر يك زرتشتي به دين اسلام نگرود- تشيع و مشروطيت در ايران- صفحه 29

[7] - همان- صفحه 32

[8] - همان-صفحه 34

[9] - همان- صفحه 39

[10] - (شيخ فضل الله به دستاويز برخي از نوشته هاي كتاب مسالك المحسنين ، طالبوف رابي دين خواند(تكفير كرد)).تاريخ مشروطه ايران- احمد كسروي- صفحه 268و 269.

[11] - حجت الله اصيل-زندگي و انديشه ي ميرزا ملكم خان ناظم الدوله صفحه 17

[12] - همان- صفحه 17

[13] - همان- صفحه 80

[14] - يرواند آبراهاميان- ايران بين دو انقلاب صفحه 54و55.

[15] - احمد سيف- اقتصاد ايران در قرن نوزدهم صفحه 164.

[16] - يرواند آبراهاميان ايران بين دو انقلاب صفحه 47

[17] - همان صفحه 51

[18] - همان صفحه 51

[19] - حامد الگار- دين و دولت در ايران- صفحه 309

[20] - احمد سيف اقتصاد ايران در قرن نوزدهم- صفحه 162

[21] - (درشيراز حاج سيد علي اكبر فال اسيري در مسجد وكيل بالاي منبر رفت تا عليه سياست دولت به طور عموم و اعطاي انحصار تنباكو به خاصخ سخنراني كند. در حالي كه شمشيري را تاب مي داد گفت اگر نمايندگان انحصار بخواهند به شيراز وارد شوند اعلام جهاد مي كنم).

[22] - همان- صفحه 311

[23] - يرواند آبراهيمان- ايران بين دو انقلاب صفحه 70

[24] - همان صفحه 74

[25] - حامد الگار- دين و دولت در ايران-صفحه 357

[26] - همان- صفحه 363

[27] - همان- صفحه 367

[28] - كسروي احمد تاريخ مشروطه ي ايران- صفحه 160

[29] - همان- صفحه 163

[30] - يرواند آبراهاميان- ايران بين دو انقلاب صفحه 79و 80

[31] - احمد كسروي- تاريخ مشروطه ي ايران- صفحه 248

[32] - بخشي از سخنان شيخ فضل الله نوري پس از انحلال مجلس.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:47 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق درمورد فورج آلياژهاي آلومينيم

بازديد: 331

فورج آلياژهاي آلومينيم

(بخش اول)

مقدمه :

با توجه به اينكه تا به حال مقاله‌اي در مورد فورج فلزات غير آهني به چاپ نرسيده است سعي گرديده تا با ترجمه متن فوق كمكي به صنعت كشور در زمينه فورج آلومينيم بشود. اين سلسله مقالات شامل قستمهاي مختلفي از جمله فورج پذيري آلومينيم، تجهيزات فورج آلومينيوم، تكنولوژي طراحي قالب و آلياژهاي مختلف آلومينيوم مي‌باشد. در نخستين بخش در مورد روشهاي مختلف شكل دادن آلياژهاي آلومينيوم بحث خواهد شد.

آلياژهاي آلومينيوم در انواع و اشكال مختلف و در طيف وسيعي براي كاربردهاي مختلف مي‌توانند فورج شوند. فورج آلياژ آلومينيوم، مخصوصاً در فورج Close-die ، شكل نهايي قطعه فورج توليد شده را صافتر و شفافتر از فورج گرم آلياژ فولاد مي گرداند. آلياژ آلومينيوم بازتاب هاي مختلفي در حرارتهاي زياد در خلال فورج از خود نشان مي‌دهد. صنعتگرائي كه به آلومينيم دسترسي دارند، مي توانند از آلياژهاي آلومينيم به جاي فولاد اسفتاده كنند چون اين دو در خيلي از موارد قابل مقايسه با يكديگر مي‌باشند. براي شكل دادن قطعات آلياژ آلومينيم، فشار مورد نياز در فورج مي‌تواند مختلف باشد كه بستگي به تركيبات شيميايي آلياژ، مراحل فورج به كار رفته، نرخ تغيير قطعه در فورج، نوع قطعه فورج، شرايط روانكاري و حرارت قالب دارد.

نمودار 1 تنشهاي جاري در فورج آلياژهاي آلومينيم در 350 تا 270 را مقايسه مي‌كند و نرخ تغييرات از 4 تا 10  در فولاد 1025 را با نرخ تغييرات حرارت در آلياژهاي ديگر مشخص مي‌كند. تنشهاي جاري سبب پايين بودن فشار مورد نياز راي فورج هستند، اگر چه، فشار حقيقي قطعه فورج معمولاً بيشتر است زيرا مراحل ديگر فاكتورهايي را به چارچوب بالا اضافه مي كنند. براي بعضي از آلياژها آلومينيوم از ضعيف تا متوسط مانند 1100 و 6061، تنشهاي مخصوصاً‌ آلياژهاي سري xxx7 مانند 7075، 7010، 7049،7050 ، تنشهاي جاري و در نتيجه فشار فورج در مقايسه با فولاد بيشتر است. بالاخره، آلياژهاي ديگر آلومينيوم، مانند 2219 ، تنشهاي جاري كاملاً مشابهت با فولاد دارد.

ضمناً بايد متذكر شويم كه در مقايسه آلياژ‌هاي مورد توجه آلومينيم با فولاد، فورج آلياژهاي آلومينيم مشكلتر مي باشد. تركيبات شيميايي و خواص مكانيكي آلياژهاي آلومينيوم رابه جلد دوم از چاپ نهم METALS HANDBOOK ارجاع مي دهيم.

فورج پذيري Forgeability

در مقايسه آلياژهاي نيكل، كبالت و تيتانيوم، آلياژهاي آلومينيم توانايي فورج قابل توجهي دارند، مخصوصاً در مراحل تكنولوژي فورج كه قالبها  يا كمتر، بايد گرم شوند.

نمودار 2 نسبت توانايي فورج 10 آلياژ آلومينيم كه شامل يك حجم مشخص مي‌باشد را نشان مي‌دهد.

تغييرات دماي فورج بكار برده شده براي آلياژها توانايي تغيير شكل هر كدام را تغيير مي‌دهد. همچنين مطلب قابل توجه در اين قسمت اين است كه تغيير شكلي كه در آن ترك ايجاد نگردد مشكل است. آلياژهاي آلومينيم مانند 1100 و 3003 توانايي فورج را با توجه به موارد بالا دارند، اگر چه اين آلياژها كاربرد محدودي در فورج به خاطر نداشتن مقاومت كافي در حرارت دارند.

تأثير حرارت: همانطور كه در نمودار 2 نشان داده شده است، توانايي فورج كليه آلياژهاي آلومينيوم با افزايش دما زياد مي‌شود، و اين تغييرات قابل توجه در اثر دما براي آلياژها رسم شده است. براي مثال آلياژ حاوي سيليكون (4032) بيشترين تاثير را نشان مي‌دهد، در حاليكه آلياژهاي حاوي Cu,Mg,Zn.Al سري XXX7 تاثير كمي را نشان مي‌دهند. نمودار 3 اثر حرارت را بر حسب تنشهاي جاري با نرخ تغيير 10 براي آلياژ 6061 نشان مي دهد كه توانايي فورج خوبي در آلياژهاي آلومينيم دارد. نزديك به 5% افزايش در تنشهاي جاري بين بيشترين دما (480 يا 900 بيشترين دماي پيشنهادي براي 6061) و ( 370 و  700 كمترين دماي پيشنهادي براي 6061) مي‌باشد. براي موارد ديگر مثل آلياژهاي xxx2 و xxx7 مشكلات بيشتري در فورج وجود دارد، چون تغييرات دما در فلز كم است. (تغييرات تنشهاي جاري با دما بيشتر است). 15 نوع آلياژ  آلومينيم كه شبيه به هم فورج مي شوند، تغييرات دماي پيشنهادي آنها در جدول 1 ليست شده است. تمام اين آلياژها معمولاً‌ با يك فشار فورج مي‌شوند، اگر چه بعضي از آلياژها معمولاً بايك فشار فورج مي‌شوند، اگر چه بعضي از آلياژها احتياج به قدرت بيشتري دارند و با عمليات فورج بيشتري نسبت به بقيه دارند، تغييرات دماي فورج براي بيشتر آلياژها معمولاً كوچك است ( به طور معمول كمتر از 55 يا 100) و براي هيچ آلياژي بيشتر از 85 (155) نيست. بدست آوردن خواص مورد نظر در فورج آلومينيم يك موفقيت چشمگير در مراحل فورج مي‌باشند. دماي قالب و نرخ تغيير شكل كليد به دست آوردن حرارت فورج واقعي مي باشد.

تاثير نرخ تغيير شكل : آلياژهاي آلومينيم با وسايل متعدد قابل فورج هستند. نرخ فشار يا تغيير شكل وارد آمده اختلاف قابل توجهي در تغيير شكل فلز به وجود مي آورد، مانند تغييرات خيلي تند (مثل بزرگتر از 10 با دستگاههايي مانند Hammer، پرسهاي ضربه‌ايي و پرسهاي با نرخ انرژي زياد) نسبت به تغييرات كم (مانند كوچكتر از 1/0 براي دستگاههايي مانند پرس هيدروليك بنابراين تغيير شكل يا نرخ فشار عناصر بحراني در قطعات فورج داده شده است. نمودار 4 تاثير دو نرخ فشار 10 و  1/0 را براي تنشهاي دو آلياژ آلومينيوم 6061 و 4014 در 570 نشان مي‌دهد. اين مسئله واضح است كه بالا بردن نرخ فشار تنش را در آلياژ آلومينيم افزايش مي‌دهد و اين افزايش تنش مشكلاتي را در فورج آلياژهاي آلومينيم مخصوصاً سريهاي xxx2 و xxx7 افزايش
مي دهد.  براي آلياژ 6061 توانايي فورج خيلي بيشتر است، و افزايش تنش معادل 70% افزايش نرخ فشار مي‌باشد، و براي آلياژ 2014 بالا بردن نرخ فشار دقيقاً دو برابر تنش مي باشد. اگر چه در آلياژهاي آلومينيم معمولاً توجهي به حساسيت نرخ فشار مانند تيتانيوم ،نيكل و كبالت نمي شود.

تاثير دماي قالب : برخلاف مراحل فورج براي كربن و آلياژ فولادها، قالبهاي مورد استفاده در مراحل فورج آلومينيوم به منظور تسهيل در مراحل فورج، گرم مي‌شوند. بنابراين حرارت قالب مسئله بحراني ديگري در توانايي فورج است و مراحل فورج را بهينه مي‌كند. جدول 2 خلاصه‌ايي از تغييرات دماي قالب مورد استفاده براي چندين مرحله فورج آلومينيوم نشان مي‌دهد . بهينه كردن مراحل بستگي به بيشترين حرارت قالب، دستگاههاي مورد استفاده ، آلياژي كه فورج مي‌شود، و مقاومت تغيير شكل يا طراحي قالب صحيح دارد. براي تغيير شكل آرام، مانند پرسهاي هيدروليك فورج، حرارت قالب به وسيله فلزاتي كه در موقع حرارت تغيير شكل داده مي‌شوند كنترل مي گردد، و در حقيقت فورج آلياژهاي آلومينيوم در پرسهاي هيدروليك فورج ايزوترمال مي‌باشد و قالب همان درجه حرارت فلز را پيدا مي كند. بنابراين حرارت قالب ايجاد شده در پرسهاي هيدروليك از تغيير شكل در پرسهاي مكانيكي و Hammer تجاوز مي‌كند.

روشهاي فورج Forging Mehtods

قطعات آلياژهاي آلومينيومي با تمام روشهايي كه در دسترس مي‌باشد مي توانند توليد گردند كه شامل ring rolling, mandrel forging, spin forging, orbital forging, roll forging, up settind , close, die, open, die و اكستروژن مي باشد. انتخاب بهترين روش فورج كه شامل يك طرح خوب و قيمت مناسب مي باشد يك اصل در قطعات فورج مي باشد. در خيلي از حالات دو يا چند روش به منظور به دست آوردن شكل قطعه مورد نظر لازم مي باشد. بعنوان مثال معمولاً در فورج open- die نيز استفاده مي‌شود.

Open-die Forginigs: معمولاً براي فورج قطعات كوچك آلياژ آلومينيوم استفاده مي‌گردد، چون قالب open- die پرهزينه است و توجيه نمي‌گردد. همچنين در بعضي حالات لازم است كه براي آماده سازي قطعه براي قالب open- die از قالب open- die استفاده بشود. اگر چه فورج open- die به اين منظور نيست كه محدود به قطعات كوچك يا مقدار مشخصي از توليد گردد، بلكه در بعضي ازحالات استفاده از اين روش اثر اقتصادي دارد. براي مثال براي توليد بيش از 2000 قطعه بيسكويت از فورج open- die استفاده مي‌شود، چون با همان خواصي كه در close-die مي باشد توليد مي گردد و ارزش اقتصادي بهتري نياز دارد.

فورج open- die شكلهاي متنوعي توليد مي كند و شمش گرد ساده را به مربع يا مربع مستطيل يا شكلهاي مركب ديگر تبديل مي كند. در گذشته تلرانسها قطعه فورج توليد شده بستگي به مهارت اپراتور پرس داشت، در صورتيكه با برنامه هاي كنترل كامپيوتري پرسهاي فورج open- die آلياژهاي آلومينيوم پيش فرمي براي فورج close-die مي باشد، اين كار بايستي خيلي دقيق انجام شود و اصلاح كردن اندازه ها و تلرانسها در فورج close- die ايجاد گردد تا هزينه كار كاهش بيابد. اطلاعات بيشتر از فورج open- die را رد همين فصل مشاهده مي‌كنيد.

Close-die Forgings : بيشتر قطعات آلياژ آلومينيوم به روش Clsoe-die توليد مي‌گردند. 4 نوع قالب در فروج Close-die وجود دارد كه عبارتند از : blocker-type(‌فورج نهايي)، Conventional  ( block و فورج نهايي يا فقط فورج نهايي ) high- definition ( نزديك به شكل نهايي) و Precision (شكل نهايي) . اين نوع Close-die در شكل 5 مشاهده مي‌شود.

Blocker-Type Forgings: (شكل a5) يك دست از اين قالب نسبتاً ارزان تهيه مي شود. در اندازه هاي نهايي و تلرانسها دقت كمي دارد و براي تبديل به Conventional يا high-definition احتياج به ماشين كاري بيشتري دارد. قالب فورج blokcer-type هزينه كمتري نسبت به Converntional يا high-definition دارد.

Conventional Close-die (شكل b5) ، اين نوع قالب بيشتر در قالبهاي فورج آلومينيوم متداول است. اين نوع قالب يا با blocker-type و قالب نهايي مي باشد و يا خود قالب نهايي است كه بستگي به ملاك طراحي دارد اين نوع قالب با تلرانسهاي كمتر از blocker-type مي‌باشد، اما احتياج به هزينه بيشتري براي ساخت دارد.

High-Definition Forgings: با بهبود بخشيدن به لوازم كنترلي دستگاههاي فورج كه بعداً توضيح داده خواهد شد، مي توان شكل قطعه فورج در قالب بسته را نزديك به شكل اصلي آن توليد كرد (شكل C5). بالا بردن تلرانسها اثر بيشتري در كاهش هزينه ماشينكاري دارد. فورج high-definition با مجموعه ايي از قالبها كه شامل قالب blocker و قالب نهايي هستند توليد مي شود و معمولاً با همان سطوح ماشين كاري نشده به خريدار تحويل داده مي شود.

Precision Forgings: (شكل d5): نماينده بهترين طرحهاي فورج آلومينيوم توليد شده مي‌باشد. در اين نوع عمليات فورج كردن و ماشينكاري به صورت سري تركيب مي‌شوند كه هزينه آن بيشتر از قالب‌هاي فورج آلومينيوم ديگر است اما قطعه ديگر احتياج به ماشينكاري ندارد و براي خريدار هزينه كمي بعد از توليد در بر دارد. شكل نهايي قطعه فورج در دو يا سه مرحله توليد مي‌گردد و تلرانسهاي محدودي نسبت به ساير روشها دارد.

Upset Forgings:  در دستگاه مخصوص فورج كه Upsetter ناميده مي شود انجام مي‌گردد و براي سطوحي استفاده مي گردد كه احتياج به تغيير مقطع دارند مانند : پيچها، والوها، پيستونها و بلبرينگها. فورج upset ممكن است در يك مرحله مانند پيستونها استفاده شود يا مي تواند با ضربات متعدد شكلهاي خاصي را مانند چرخدنده ها به وجود آورد. براساس تجربه به دست آمده در فورج آلياژ آلومينيوم، طول قطعه فورج نبايد از سه برابر قطر مقطع مربع يا دايره تجاوز كند.

roll forging را مي‌توان براي تغيير شكل ناگهاني به منظور كاهش فلز ورودي و يا كاهش تعداد عمليات close-die انجام داد. در roll forging، فلز بين دو roll حركت كرده و شكل مي‌گيرد و اغلب براي قسمتهايي مانند اتصال محور استفاده مي شود كه حجم زيادي دارند و سطح مقطعهاي نسبتاً محدودي در قسمتهاي مختلف دارند.

Orbital (Rotary) Forgings: به اشكال مختلف در Close-die بر روي پرسهاي مكانيكي يا هيدروليكي بسته مي شود و سبب چرخش يك يا دو قالب مي شود كه معمولاً قالبها نسبت به هم داراي زاويه مي باشند و تغيير شكل زيادي را در قطعه كار به وجود مي آورد. Orbital forging هم براي تغيير سطح به روش فورج گرم و هم سرد استفاده مي شود و شكل نهايي را با تلرانس پايين توليد مي كند.

Spin Forgings :تقريباً يكي از جديدترين تكنيكهاي فورج آلياژ آلومينيوم است كه تركيبي از Close-die forging و كنترل عددي كامپيوتري (CNC) مي‌باشد. اپراتور با استفاده از فورج گرم يا سرد مي‌تواند سوراخي با تلرانس بسته توليد كند كه در شكل 6 نشان داده شده است. چون فورج Spin با سنبه انجام مي شود، طرح قطر داخلي شكل واقعي را به وجود مي آورد، كه احتياج به ماشينكاري بعدي ندارد. طرح قطر خارجي مي‌ تواند به صورتي باشد كه شكل واقعي كه احتياج به ماشينكاري كمي داشته باشد را توليد كند. همچنين قابل ذكر است كه اين روش مشابه روش اكستروژن معكوس مي باشد كه مي‌تواند به فرمهاي يك طرف بسته، دو طرف بسته يا هر دو انتها باز توليد شود.

Ring Rolling:  براي توليد شكلهاي حلقه‌ايي آلياژ آلومينيوم استفاده مي شود. روش مورد استفاده در ring roll آلياژهاي آلومينيوم همان است كه براي فولاد نيز استفاده مي شود. مقاطع مربع مستطيل گردد در ring roll، بدون ماشينكاري بعدي در آلياژهاي آلومينيوم قابل توليد هستند. حرارت بكار رفته براي ring rolling آلياژهاي آلومينيوم مشابه مراحل ديگر فورج مي‌باشد، اگر چه در اين روش توجه مخصوصي به حرارت فلز نيز بايد شود، تغيير شكل به دست آمده در اين روش نتيجه قرار گرفتن دانه ها در جهت شيب دار يا دايره‌ايي شكل است. اگر قرار گرفتن دانه‌ها را در جهات ديگري مانند جهت محوري يا شعاعي بخواهيم، رينگ را به طريق ديگري بايد توليد كرد مانند فورج سنبه‌اي يا اكستروژن معكوس يا پيش رونده مسائل اقتصادي در ring rolling آلياژهاي آلومينيم بستگي به حجم، اندازه و طرح فورج دارد. براي بعضي قسمتهاي رينگ ممكن است اقتصادي تر اين باشد كه شكل به وسيله فورج سنبه‌اي (Mandrel Forging) يا اكسترود استوانه توخالي توليد شود. هر دو روش در زير توضيح داده شده است.

Mandrel Forgings: براي توليد قطعات هم محور آلياژهاي آلومينيوم كه نسبتاً ساده هستند استفاده مي شود، مانند رينگ تو خالي يا شكلهاي استوانه‌اي شكل كه با Hammer يا پرس هيدروليكي فورج مي‌شوند، در مراحل فورج ضخامت ديواره در تغيير شكل كاهش مي‌يابد، و اين تغيير شكل قطر قطعه را افزايش مي‌دهد. Mandrel forging براي قطعاتي با حجم نسبتاً كم يا قطعات خيلي بزرگ شكلهاي رينگي (بيشتر از قطر m3/3 يا in130)‌اقتصادي هستند. با كنترل مراحل كاري mandrel forging و مواد ورودي مي‌توان دانه ها را در محيط دايره‌اي يا جهت محوري توليد كرد.

Reverse or forward extrusion: از انواع مختلف فورج close-die براي آلومينيم مي باشد، كه مي‌تواند براي توليد شكلهاي تو خالي و هم محور در آلياژهاي آلومينيوم استفاده شود. اصطلاح اكستروژن معكوس يا پيش رونده بستگي به جهت حركت فلز نسبت به حركت سرپرس دارد. در اكستروژن پيش رونده، فلز در همان جهت سرپرس اكسترود مي‌شود. برعكس، در اكستروژن معكوس، جريان فلز عكس حركت سرپرس مي‌باشد. انتخاب اكستروژن پيش رونده يا برعكس آن معكوس بستگي به نوع و محدوديتهاي پرس دارد. بعضي از پرسها داراي تجهيزات مخصوص با مقطع بالايي باز هستند كه مطابق عمليات اكستروژن معكوس مي باشد.


فورج آلياژهاي آلومينيوم

(قسمت دوم )‌

تجهيزات فورج

قطعات آلومينيومي با تجهيزات مخصوص به خود فورج مي‌شوند كه پتكها، پرسها و ماشينهاي مخصوص فورج مي‌باشد. انتخاب تجهيزات فورج بستگي به شكل و نوع قطعه فورج دارد.

Hammers: Hammer با قدرت ضربه‌اي خوب هم در فورج آلياژ آلومينيوم open-die و هم close-die استفاده مي شود ونسبتاً هزينه كمتري نسبت به تجهيزات متشابه دارد، اگر چه قدرت مورد نياز براي فورج آلومينيوم معمولاً بيشتر از فولاد است. Hammer ها قطعه را با سرعت زيادي تغيير شكل مي‌دهند، بنابراين كنترل كورس پرس، نيرو و سرعت در فورج آلياژ آلومينيوم مفيد است، چون حساسيت آنها نسبت به نرخ كشش بستگي به مراحل تغيير شكل سريع دارد. اگر زاويه طرح به كار رفته در قالب در حدود 5 تا 7 درجه باشد مي‌توان از Hammer در close-die استفاده كرد. Hammer ها معمولاً براي عمليات مقدماتي در فورج استفاده مي‌شوند.

Mechnaical and screw presses: پرسهاي مكانيكي و پيچي در همه جا براي فورج close- die آلياژ آلومينيوم استفاده مي شود. اين نوع پرس مناسبترين دستگاه براي فورج آلياژ آلومينيوم با سايزهاي متوسط، حجم زيادي مي‌باشد.

پرسهاي مكانيكي و پيچي با تركيب عمل ضربه و فشار براي آلياژهاي آلومينيوم خاصيت جريان يافتن آنرا بهتر از Hammer مي‌كند. پرسهاي پيچي با پرسهاي مكانيكي در كنترل نرخ فشار اختلاف دارند كه مي‌تواند در تغيير شكل زياد آلياژهاي آلومينيوم استفاده شود. حالت پيشرفته تري كه در اين نوع پرسها مي توان استفاده كرد، سيستمهاي كنترل پرس مي باشد.

پرسهاي هيدروليكي : متداولترين نوع پرس مي‌باشند كه آرامتر از پرسهاي مكانيكي يا پيچي عمل مي كند ولي براي توليد قطعات با close-die بزرگ و قطعات خيلي بزرگ استفاده از پرسهاي هيدورليكي مناسب تر مي باشد.(شكل 8)

تغيير شكل بدست آمده در پرسهاي هيدروليكي قابل كنترل تر از پرسهاي مكانيكي با پيچي مي باشد. بنابراين پرسهاي هيدروليكي انتخاب خوبي براي كنترل نرخ فشار براي كمترين مقاومت تغيير شكل آلياژ آلومينيوم يا شكل قطعه فورج ، كاهش فشار مورد نياز زاويه طرح دقيق و راحت بدست آوردن شكل مورد نياز مي‌باشد.

از انواع پرسهاي هيدروليكي كه دستگاههايي با قدرت بالا مي‌باشد، پرس 50000 ton مي باشد كه سرعت و فشار آن قابل كنترل است و داراي قابليت برنامه ريزي مي باشد. اين توانايي ها كه شامل كاركرد كمترين زاويه طرح مورد استفاده در اين نوع پرسها براي آلياژ آلومينيم زاويه 3 درجه مي باشد، كه براي پرسهاي هيدروليك دقيق زاويه بين 0 تا 5/0 درجه و براي زاويه طرح داخلي بين 5/0 تا 1 درجه مي باشد.

مواد، طراحي و تكنولوژي ساخت قالب:

انتخاب جنس قالب، طرح قالب وتكنولوژي ساخت آن از عوامل مهم در مراحل فورج آلومينيوم در قالب close-die مي‌باشد، چون قالبها عوامل اصلي در هزينه تمام شده اين چنين فورجهايي مي‌باشد. طرح قالب و اندازه‌هاي فورج نهايي پارامترهايي مي باشند كه بر مراحل فورج اثر مي گذارند. بنابراين فورج قطعات آلياژهاي آلومينيوم احتياج به استفاده از قالبهاي مخصوصي براي آلومينيوم به دلايل زير دارد:

1- رفتار تغيير شكل آلياژهاي آلومينيوم يا ديگر فلزات تفاوت دارد، بنابراين در طرح قالب پيشكوب و نهايي بايستي تغيير شكل بهينة فلز در جريان فورج تحت نظر باشد و عيب و نقص كمي در قسمت نهايي بوجود آيد.

2- حد مجاز shrinkage در آلياژهاي آلومينيوم نسبت به دو نوع مشابه قطعه فولادي و ديگر فلزات بزرگتر است.

3- كنترل حرارت قالبهاي مورد استفاده براي فورج آلياژهاي آلومينيوم مهم و بحراني است، بنابراين روش گرم نگهداشتن قالب در موقع فورج بايستي مورد توجه قرار بگيرد.

مواد قالب:

جنس قالب مورد استفاده براي فورج آلياژهاي آلومينيوم همانهايي مي باشند كه براي فولاد نيز به كار برده مي شود. البته فرقي كه بين آنها است، سختي كم قالبها مي باشد كه به خاطر انعطاف پذيري استفاده مي شوند.

با پيشرفت تكنولوژي ساخت فولاد، مي‌توان از فولادهايي با مشخصات vacum degassing , ladle metallurgy , argon oxygen decarburization كه به صورت استاندارد مي‌باشد استفاده گردد و با روشهاي فوق فولاد بصورت خوبي اصلاح مي شود و قطعه فورج آلياژ آلومينيوم بطور برجسته ايي اصلاح مي گردد.

سايش قالب در فورج آلياژهاي آلومينيوم كمتر از فولاد يا ديگر فلزات مي باشد ولي اگر حجم زيادي از آلياژ آلومينيوم فورج شود باعث سايش قالب مي‌گردد، بهمين دليل بايستي سختي قالب را كاهش دهيم تا انعطاف قالب بهتر شود. سختي زياد را فقط در قالبهاي upsetting مي توان استفاده كرد تا درون قالب upset به خوبي سخت گردد.

بعد از سايش قالب، بيشترين عاملي كه باعث شكست قالبهاي فورج آلومينيوم مي‌گردد، شكاف قالب يا ترك مي‌باشد كه اگر به آن بي توجهي شود مي‌تواند باعث اتفاق مصيب باري گردد. اين نوع تركها معمولاً به علت بالا رفتن تنشهاي پسماند در قالب اتفاق مي افتد. بهبود بخشيدن انعطاف فولادهاي قالب ، اصلاح عمق قالب، بهبود دادن طرح قالب و كم كردن سختي قالب ها باعث كاهش ترك دو قالب فورج آلياژهاي آلومينيوم مي شود.

بيشتر قالبهاي فورج آلومينيوم توسط جوش دادن تعمير مي شود كه از فلز با گاز خنثي، تنگستن با گاز خنثي يا ديگر تكنيكهاي جوش استفاده مي شود.

براي upsetting، هم كفشك قالب پايين و هم بالا معمولاً ازجنس :  با سختي 42HRC تا 46HRC مي باشد. فولاد با درجه  با ، با خواص متنوعي كه دارند، معمولاً بطور گسترده براي مواد قالب در فورج آلومينيوم استفاده مي شود. اگر قطعه‌اي كه بايستي فورج شود بزرگ باشد هزينه را افزايش مي‌دهد، و براي انجام اكر گرم بر آلياژ آلومينيوم معمولاً از فولاد H13,H12,H11 استفاده مي شود و معمولا بين 44 تا 50 HRC سختي مي گيرد.

طراحي قالب:

يك عامل اصلي در كنترل هزينه‌هاي قالب فورج آلومينيوم، موفقيت در فورج قطعات با دقت‌هاي مورد نياز و ارائه سيستم مهندسي در قالب است.

قالبها درون كفشك قرار گرفته و فورج مي‌شوند كه باعث كاهش هزينه قالبها مي‌شود. سيستم كفشك قالبها ممكن است به صورت عمومي قابل استفاده باشد. طرح قالب فورج وابسته به مهارتهاي مهندسي و تجربه وسيع و آزمايش مي‌باشد.

ساخت قالب:

قالبهاي فورج آلياژهاي آلومينيم توسط يكي از روشهاي زير توليد مي شود كه شامل: براده برداري دستي، فرز كپي از روي مدل، EDM و براده برداري مستقيم CNC مي‌باشد. با در اختيار داشتن CAD، CAM بوسيله CNC مي‌شود مستقيماً قالب براده برداري و يا EDM لبه هاي قالب را براي فورج آلياژ آلومينيم حالت دهيم.

اين تكنيكها هزينه قالب ها را كاهش مي‌دهد و مهمتر از آن دقت قالبها را بيش از 50% افزايش مي دهد كه كادر مقايسه با ديگر تكنيكها قابل مقايسه مي باشد. براي مثال تلرانس استاندارد ساخت قالب 0.1 مي‌باشد، اما با CAM و دستگاههاي EDM/CNC تلرانسها به 0.07 ميلي متر كاهش مي يابد.

قالبهاي نهايي مورد استفاده در فورج آلياژهاي آلومينيم بحراني تر از قالبهاي مورد استفاده براي فولاد است.

مراحل فورج آلياژ آلومينيم:

آماده كردن ميله‌هاي فورج: اره كردن و بريدن دو روشي هستند كه بيشترين كاربرد را براي آماده كردن قطعه براي فورج دارند. برش بوسيله سايش را نيز مي توان استفاده كرد، اما كندتر از روش اره كردن مي باشد.

اره كردن يكي از روشهايي مي باشد كه بيشترين و قابل قبول ترين كاربرد را توليد قطعه دارد، اگر چه در توليد به اين روش لبه هاي تيز در قطعه بوجود مي‌آيد كه به وسيله زدن پخ بر سر قطعات قابل رفع مي باشد. البته در دستگاههاي اره جديد اين پخ زدن بر سر قطعات در اره كردن ايجاد مي شود.

برش روش ديگري مي باشد كه براي آلومينيم كمتر از فولاد استفاده مي‌شود. چون آلومينيوم نرم مي باشد برش باعث مي شود تا انتهاي ميله بريده شده مسطح مقطع نامناسبي ايجاد گردد و مشكلاتي را در فورج پديد آورد. برش را فقط مي توان براي مقاطع با قطر بيش از 50 ميليمتر به كار برد.

 

پيشگرم براي فورج: يكي از عوامل مهم در گرم كردن آلياژهاي آلومينيم دماي بحراني آن مي‌باشد. آلياژهاي آلومينيم داراي اكسيدهايي مي باشد كه مثل پوششي بر روي سطح ميله چسبيده اند. تغيير شكل اين پوشش خيلي محدود است، بنابراين آلياژهاي آلومينيوم به اندازه فولاد تغيير شكل نمي‌دهند. 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:39 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي (antology)

بازديد: 157

ساپورت بازيابي اطلاعات در مورد استفاده وساخت آنتولوژي(antology)

چكيده:

بازيابي اطلاعات مي‌تواند به ساخت آنتولوژيها و كاربرد مؤثر و مفيد آنها، كمك كند. ما از استخراج واژة اصلي مبتني بر تركيب و تجانس (Collocation)، جهت ارائه مفاهيم جديد، استفاده و در مورد ارائة ارتباط وسيع جهت اتوماتيك سازي جمعيت آنتولوژي با مثال، مطالعه مي‌كنيم. ما، متدهاي خود را در تنظيم پروژة كتابخانة ديجيتال، با استفاده از متدولوژي ارزيابي اطلاعات، ارزيابي مي‌كنيم. در يك تنظيم مشابه، در مورد متدهاي بازيابي مطالعه مي‌كنيم كه ساپورت جهت‌يابي ارائه شده توسط روابط معنايي و لغوي موجود در اغلب آنتولوژيها را جهت كمك به كاربران در بررسي آنتولوژي تكميل مي‌كنند.

مقدمه:

متدهاي جستجو، جهت يابي و سازماندهي اطلاعات اينترنت رايج امروز، دهه‌هاي تحقيق دوره بازيابي اطلاعات را پايه و مبنا قرار مي‌دهند. اين متدها مبني بر قوانين آماري كنترل كنندة استفاده انسان از زبان، نه تنها در بازيابي سند و مدرك، بلكه در امورغني‌تر به لحاظ معنايي مثل پاسخگويي به پرسش، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. يك شكل Semantic Web اين است كه بسيار شبيه به Web است كه ما امروزه مي‌شناسيم و انتظار داريم كه اسناد مدارك، سرشار از منافع قابل فهم باشند. اين تفسيرها را در مورد اسناد وعبارات قابل توجيهي كه در جستجوي معاني مضمون اسناد ومدارك هستند، ارائه خواهند داد. ما توضيح مي‌دهيم كه صورتهاي صرفي IR چگونه مي‌توانند در اين امر، با كمك آرشيتكت‌هاي آنتولوژي غيرمعمولي، مؤثر باشند. تكنيكهاي IR مي‌توانند به تعريف، تشخيص و بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي كمك كنند. هشت مرحله مي‌توانند در پروسه ايجاد آنتولوژي متمايز شوند.

1-   تعيين محدودة آنتولوژي

2- توجه به استفادة مجدد از قسمتهاي مربوط به آنتولوژي موجود

3- بر شماري و ذكر كلية مفاهيمي كه مي‌خواهيد

4- تعريف و تشخيص تاكونومي اين مفاهيم

5- تعريف و تشخيص ويژگيهاي مفاهيم

6- تعريف و تشخيص جنبه‌هايي از مفاهيم مثل اصول و ارزش‌هاي مورد نياز وغيره

7- تعريف و تشخيص نمونه‌ها

8- بررسي ثبات و تداوم آنتولوژي

ما، از ميان اين مراحل، مراحل 3 و7 را با تكنيكهاي مبتني بر IR  بررسي كرده و معتقديم كه اين مراحل مي‌توانند به طور مفيدي با استفاده از تكنولوژي بازيابي قابل دسترس امروزي، انجام شوند. مرحلة 4 براي اتوماتيك سازي، مناسب است، در عين حال، مسئله حل‌شده‌اي به شمار نمي رود و مرحله 8 در مورد متدهاي استدلال سمبوليك به گونه‌اي كه مثلاً در PACER و FACT اجرا مي‌شوند، بهترين گزينه است. تكنيكهاي IR ، علاوه بر اينكه جهت كمك به سازندگان آنتولوژي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مي‌توانند در جستجو، مرورگري و ارائه موارد غيرمترقبه نيز به كاربران كمك كنند. مردم تمايل دارند كه از Semantic Web شركتها جهت جستجوي اسناد و مدارك، بلكه جهت جستجوي اطلاعاتي در مورد روابط معنايي خاص، مثلاً در تنظيم كتابخانه هاي ديجيتال، استفاده كنند. بنابراين، روش‌هايي را جهت «بازيابي در يك سلسله مراتب مفهومي» ارائه مي‌دهيم، كه در آن‌ها به جستجوي واقعي هماهنگي به نحوييكه توسط اغلب ابزارهاي جهت‌يابي و ويراستارهاي آنتولوژي ارائه مي‌شود. ممكن است مناسب و كافي نباشد. پيشرفتهاي گذشته، با ايجاد آلگوريتم‌هاي بازيابي سند و مدرك مفيد امروزي جهت ايجاد و به‌كارگيري زيرساختار Semantic web، مستقيماً منجر به ايجاد پيشرفتهايي در آينده مي‌شوند. اما دليل متدولوژيكي بيشتري براي نزديك تر كه من اقدامات Semantic web در IR به هم داريم، جامعه IR بر اهميت ارزيابي، تأكيد كرده است. با ظهور كنفرانس‌هاي بازيافت متن (IRC)، ارزيابي آزمايشي امور مربوطه به بازيابي، به پيشرفت چشمگيري رسيده كه منجر به پيشرفت سريع در امور ارزيابي شده، شده است. منافع مشابهي با اقدامات ارزيابي مربوط به بازيايب و اقدامات مربوط به امور پردازش زبان غني‌تر به لحاظ معنايي، وجود دارند. جامعه Semantic web، از تأكيد شديدتر بر ارزيابي و اموري كه مي‌توانند ارزيابي شوند، سود مي‌برد. با خوردن غذاي سگ خود، ارزيابي تجربي در مورد كليه امور مورد بررسي در اين مقاله انجام مي‌دهيم.

بخش 2، تنظيمي را بررسي مي‌كند كه كلية امور در آن رخ مي‌دهند. پروژه Language Links و (Lolali )Logic ، به هدف فراهم آوري امكان دستيابي مبتني بر آنتولوژي به يك كتاب راهنماي الكترونيكي در فصل مشترك و واسط زبانشناسي و منطق. در بخش 3، اتوماتيك سازي مرحله 3 و ارزيابي آنرا، توصيف مي‌كنيم. در بخش 4، در مورد اتوماتيك سازي مرحله 7 و ارزيابي آن، صحبت مي‌كنيم در بخش 5، جستجو در سلسله مراتب مفهوم LaLaLi را ارزيابي مي‌كنيم. در بخش 6، نتيجه گيري مي‌كنيم.

2- LoLaLi:

كارما، و آزمايشات مربوط به آن، در تنظيم پرونده كتابخانه ديجيتال، انجام شدند. پروژه LoLaLi ، متدهايي را جهت گسترش مزمت قديمي كتابهاي راهنمايي علمي با ابزارهاي الكترونيكي ، ارائه مي‌دهد. اين ابزارها به خوانندگان كمك مي كنند كه به مضمون و محتواي كتاب راهنما دست يابند و اين ابزارها، يافتن اطلاعات مربوطه را آسانتر مي‌سازند.

طبق اين مطالعه ، پروژه Handbook of Logic and Language در فصل 20 ص 1200 تمركز دارد، مانند آزمايشات از منابع Latex   استفاده كرديم. پروژه LoLaLi، از سلسله مراتب مهم word net جهت فراهم آوري امكان دستيابي به كتاب راهنما استفاده مي‌كند. سلسله مراتب مفهوم، غالباً جهت جهت يابي از طريق تركيب‌ها و تجانس‌ها اسناد در مدارك، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آنها براي سازماندهي، نمايش دهي و ارائه اطلاعات متعدد،مفيد واقع مي‌شوند، و كاربراني در جستجوي يك hypertext هستند و داراي الگوهاي مرورگري سلسله مراتبي هستند، بهتر از كاربران داراي مسيرهاي مرورگري متوالي، اين كار را انجام مي‌دهند. از اينرو، معماريهاي مربوط به كتاب‌هاي راهنماي الكترونيكي بايد الگوهاي سلسله مراتبي را توجيه كننده يك سلسله مراتب مفهومي، روش مناسبي براي انجام اين كار باشد. سلسله مراتب مهم LoLaLi با دست و توسط متخصصين اين رشته كه اخيراً حدود 600 مفهوم را جمع آوري، سازماندهي و مرتبط ساخته‌اند، ايجاد مي‌شود و يك سرويس دهنده مبتني بر secame ، اطلاعات سلسله مراتبي را ذخيره مي‌كند كه از طريق يك مجموعه از نوشته‌جات و Protégé هدفمند، ويرايش و به روز رساني مي‌شود. ما در بخش 3، توضيح مي‌دهيم كه تكنيكهاي اصلي IR، چگونه مي‌توانند به نويسندگان در تعيين و انتخاب مفاهيمي جهت تحول در سلسله مراتب، كمك كنند.

هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، با يك توضيح و تفسير، حاشيه نويسي مي‌شود كه به طور خلاصه، آنرا توصيف مي‌كنند. بعلاوه، مفاهيم داراي توصيفات طولاني‌تري هستند و آنها هم توسط نويسندگان، ارائه مي‌شوند. سلسله مراتب، از يك مفهوم TOP با چهار شعبة اصلي در زير آن تشكيل مي‌شود : علم كامپيوتر، رياضيات، زبانشناسي و فلسفه كه توسط روابط زير موضوع، فوق موضوع (Subtopic-supertopic) ، سازماندهي و تنظيم مي‌شوند. اين روابط، تايپ مي شوند و تايپها عبارتند از “per-of”,”is-a” هستند. سلسله مراتب در LoLaLi، بيشتر يك نمودار است يا يك قالب دقيق و واضح شكل 1 . روابط غيرسلسله مراتبي نيز در نظر گرفته شده و به منظور اهداف جهت يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ اين روابط مشتمل بر Sibing(همشيره و خواهر)، “معاني ديگر” و “مفاهيم مربوطه” مي باشند. مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi نيز به منابع خارجي ارتباط دارند. مورد اصلي در ميان اين روابطHand book of Logicians lenguage مي‌باشد، مثال‌هاي ديگر مشتمل بر روابط با ابزارهاي مستقيم (on line) مربوطه مي‌باشند روابط با Handbook ، مفهومي را در سلسله مراتب، به عنوان منبع وبخش‌هاي مربوطه موجود در Hand bookرا به عنوان هدف، اتخاذ مي‌كنند. در بخش 4، ما توضيح‌مي‌دهيم كه چگونه تكنيكهاي IR به بررسي اين امر كمك مي‌كنند.

در حال حاضر ، كابران مي‌توانند به شكل “آساني”سلسله مراتب دست يابند از نتايج مطالعة يك كاربر، جهت يابي در راستاي روابط معنايي فوق اينكه، با تسهيلات جستجوي كامل شده است كه كاربران را مجاز مي‌سازد مفاهيم موجود در سلسله مراتب را به شيوه‌اي اختياري، بيابند. دربخش 5، ما تكنيكهاي اصلي IR را ارزيابي و توصيف
مي‌كنيم.

3- كمك به سازندگان آنتولوژي

 طبق پروژه LoLaLi، درزمان ساختن يك آنتولوژي براي يك رشته علمي خاص، آثار ادبي ارزشمندي وجود دارند كه محتوا و معانيشان بايد تحت پوشش آنتولوژي قرار گيرند. ما در مورد ساپورت IR جهت بررسي سوال زير، گزارش مي‌دهيم: كدام مفاهيم بايد در آنتولوژي قرارگيرند؟ ما به جاي اينكه به صورت دستي و غيراتوماتيك به جستجوي آثار ادبي بپردازيم، متدهاي شناسائي مفاهيم مورد نظر را از يك متن خاص، با استفاده از استخراج واژه توضيح مي‌دهيم. اسامي مفاهيم، معمولاً عبارات اسمي (noun phrase) هستند. از اينرو، تشخيص عبارات اسمي، احتمالاً اولين مرحله براي تشخيص مفاهيم مورد نظر به شمار مي‌رود. ما دو مورد را در عين به كارگيري تكنيكهاي مختلف، متمايز مي‌كنيم: كانديداهاي تك واژه‌اي و كانديداهاي چندواژه‌اي.

1-3- مفاهيم يك اسمي

با جهت يافتن اسامي جالب، ابتدا ‍POS را به دنبال متن Hand book اضافه كرده و سپس كلية اسم ها را انتخاب مي‌كنيم. ما از دو روش براي طبقه بندي آنها استفاده مي كنيم. توسط تواتر و تعداد خام و توسط تواتر يا تعدد نسبي، يعني توسط تعداد وقايع تقسيم بر تعداد وقايع در مجموعه اسناد ومدارك با هدف كلي. ليستهاي حاصله، توسط سه ارزيابي، ارزيابي شدند كه از آنها در مورد هر اسم در فهرستهاي حاصله پرسيده مي‌شد كه آيا آنها در فهرست جامعي از نظريات مفيد يا مهم كه به مبتديان و متخصصين كمك مي‌كند، قرار دارند يا خير. در مورد “استاندارد طلائي” ما، يك اسم در صورتي در نظر گرفته مي‌شد كه اكثر ارزياب‌ها، آنرا وابسته به آن فهرست بدانند.

ما، با اين استاندارد طلايي، امتيازات دقيق a(n) را جهت افزايش ارزش‌هاي n ، محاسبه كرديم در جدول1، دومين رديف، فهرست حاصله تنظيم شده توسط تواتر و تعدد خام و سومين فهرست تنظيمي توسط تعدد وتواتر نسبي را نشان مي‌دهد. نمايانگر كننده است كه حتي فهرست حاصلة تعدد خام از كيفيت بالايي برخوردار بوده وداراي اسم‌هاي نامربوط به تعدد و تواتر و تكرار زياد در راس، مي‌باشد و با احتساب ويژگيهاي اين حيطه خاص، امتيازات دقيق بسيار بالا مي‌توانند حاصل شوند. در مورد يادآوري چطور؟ گردآوري وت دوين فهرست كاملي از اسم‌هاي مفيد يا مهم محدوده Hand book، كار مشكلي است، البته اگر غيرممكن نباشد، در عوض، ما تصميم داريم كه با استفاده از يادآوري مفهوم به يادآوري تقريبي بپردازيم(CK): چه تعدادي از مفاهيم تك اسمي در سلسله مراتب LoLaLi را ما شناسايي كرده ايم، و آنها كدام قسمت فهرستهاي حاصله قرار دارند؟ از 522 مفهوم در سلسله مراتب مفهومي، 158مفهوم، تك اسمي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 158 مفهوم ، ارزيابي شد. آلگوريتم استخراج اسم، 77% از مفاهيم تك اسمي موجوددر سلسله مراتب LoLaLi را شناسايي كرد؛ و 70% اين مفاهيم در 750 مورد از 1 به بعد قرار دارند. در حاليكه اين، امتياز يادآوري كاملي نيست، سازندگان آنتولوژي ما، به موارد بسيار مهمي در ارائه سلسله مراتب پي برده و به ما مي‌گويند كه اين موارد غالباً آنها را به تفكر در مورد مفاهيم ديگر و بررسي غيرمستقيم مسئله يادآوري وا مي‌دارند.

2-3- عبارات اسمي چند واژه اي

بيائيد به استخراج عبارات اسمي چند واژه‌اي بپردازيم، ما متد مفيدي را ارائه مي‌دهيم كه مبتني بر تركيبها و تجانس ها بوده و مي‌تواند به مرحله تقسيم شود. Parsel سطحي متن، 2 ارائه توالي هاي واژه‌اي با الگوهاي جالب pos-tag براي ارزيابي و بررسي دقيق‌تر،3/ تصميم‌گيري در مورد اينكه هر توالي واژه، يك تجانس يا تركيب اسمي هست يا خير. مرحله 1/ با Schmid Tree-Tagger pos-tagger انجام مي شود. مرحله 2، با متدي كه توسط Katz,Justeson ارائه شده، انجام مي شود و از الگوهاي pos-tag جدول 2 استفاده مي‌كند. ما متن ضميمه شده يا اضافه شده را بررسي كرده و هر چيزي را كه بايكي از الگوهاي pos-tag فهرستي، هماهنگ نيست، كنار مي‌گذاريم. مرحله 3 ، با آزمايش اينكه آيا واژه‌هاي موجود در توالي، بيشتر از موقعي ايجاد مي‌شوند كه كليه واژه هاي موجود در متن به صورت تصادفي، تنظيم شده باشند. طبق نظريه Krenn , Evert كه آشكارسازي تركيبها و تجانس‌هاي pp-Verb را بررسي كرده اند، از t-test جهت بررسي مرحله 3 استفاده مي‌كنيم. فرضيه بي اعتبار ما اين است كه در متن، واژه‌هايي كه توالي را مي‌سازند، كاملاً مستقل از يكديگر هستند.

زمانيكه از متد چند واژه‌اي خود در مورد Handbook of logic and lansuage استفاده مي‌كنيم، به نتايج اميدوار كننده اي مي‌رسيم. مثلاً ، 10 تركيب يا تجانس اسمي با بالاترين امتيازات t در جدول 3 نشان داده مي‌شوند. در واقع، ما چگونه اين كار را انجام مي‌دهيم؟ مثل عبارات تك اسمي، ما از يادآوري مفهوم (CR) و دقت (P) جهت پاسخگويي به اين سوال، استفاده مي‌كنيم از 522 مفهوم موجود در اين شكل سلسله مراتب مفهومي مورد استفاده، 364 مفهوم، چند واژه‌اي هستند؛ از اينرو، CR در برابر آن 364 مفهووم، ارزيابي شد. آلگوريتم ما با كار در مورد Hand book،3896 تركيب و تجانس را ارائه داد، 99 مورد، مفاهيم مربوط به سلسله مراتب هستند. مثلا، با 28% از مفاهيم چند واژه‌اي را يافتيم؛ 73% آنها در 750 هستند. با توجه به P، ما از سه ارزياب جهت ارزيابي مفاهيم كانديداي مورد نظر، استفاده كرديم. جدول 3، نمونه‌اي از نتايج را بهمراه ارزيابي‌هاي انساني، ارائه مي‌دهد. جدول 4، داراي امتيازات دقت حاصله در درجات مختلف مي‌باشد؛ دقت با حركت به سمت پائين فهرست، كاهش مي‌يابد.

در حاليكه وقت در سطح قابل قبولي است، يادآوري مفهووم، در حد مطلوبي باقي ماند. چند راه براي افزايش يادآوري وجود دارد: توسعة الگوهاي استخراج بيشتر، واضح سازي كمتر الگوها، يا افزايش اطلاعات و داده‌هايي كه بر روي آنها كار مي شود. ممكن است در بين گزينه به دقت لطمه بزند، و اولين گزينه الگوهاي بسيار خاصي را ايجاد كرده و هيچ تفاوتي در دوره‌هاي يادآوري مفهوم ايجاد نكند. به سومين گزينه مي‌پردازيم. عبارت اسمي جالب بسياري، تنها در اhand book ايجاد مي‌شوند؟ زمانيكه متد تشخيص ما، از طريق افزونگي عمل مي‌كند، تا در به يافتن آن واژه ها نخواهيم برد.

جهت ايجاد يك مجموعه اطلاعاتي وسيع‌تر بايد به شرح زير عمل كنيم. هر يك از 522 مفهوم موجود در سلسله مراتب LoLaLi به موتور تحقيق وب دارد شدند.كه در عين حال، خروجي فايل‌هاي PDF را محدود كردند. 20 نتيجه بالايي، حفظ شدند؛ متن، با استفاده از pstotext، استخراج شد و MB385 از متن قابل استفاده ايجاد كرد. ما 475/206 تركيب و تجانس را استخراج كرديم،كل 197 مفهوم يافت شده و مهمتر اينكه 44% آنها در ميان 750 نتيجه بالايي بودند. بنابراين، CR مشخصاً در زمان مقايسه با نتايج اجرا كننده آلگوريتم ما در برابر متن Handbook، ايجاد شده است. در جدول 5، اعداد دقيق مربوط به مجموعه Web را در رابطه با مجموعه CLEF فهرست مي‌كنيم. تخصيص و تصريح اين امر، به خلاص شدن از دست عباراتي مثل “other hand” كمك مي‌كند، اما عباراتي مثل “next section” (بخش بد) را به درجات بالا مي برد و امتياز p@10 پائين را در رديف 3، توجيه مي‌كند.

جهت بررسي تعامل دقت و يادآوري، به دقت مفهوم ، توجه كرده و طرح‌هايي را براي دقت مفهوم و يادآوري مفهوم، تدوين كرديم، در شكل 2 ، يادآوري مفهوم(چپ) و وقت مفهوم (راست) تركيبات موجود در Hand book، در مجموعه Web و در رابطه با مجموعه CLEF ارائه كرده ايم؛ درجه يا رتبه ( كه در محور X نشان داده شده ) با دسته بندي توسط امتياز t-test حاصل مي شود. همانطور كه انتظار مي رود در رابطه با مجموعه بزرگتر Web، يادآوري مفهوم، داراي بالاترين رتبه است، پس از آن، مجموعه Web مربوط به CLEF و پس از آن، Hand book قرار دارد. در مورد دقت مفهوم، ترتيب مربوطه نشان داده مي‌شود.

3-3- نتيجه گيري ها و مراحل ديگر

يك متد تك اسمي ساده و يك متد مبتني بر تركيب و تجانس ساده مي‌توانند اظهارات ارزشمندي در مورد مفاهيم موجود در سلسله مراتب يك مفهوم ارائه داده و بنابراين. مرحله 3 فهرست Van Harmelen و Antonok را بررسي كنند. در مورد استخراج عبارات چند واژه‌اي، اطلاعات و داده‌هاي بيشتر جهت ارتقاي يادآوري، مفيد واقع مي‌ِوند. نتايج ما، با جداسازي عبارات انگليسي كلي و عمومي، افزايش مي يابند. امتيازات ما به هيچ وجه كامل نسيتند، اما سازندگان هستي شناسي ما، به عنوان منبع اطلاعات ، نتيجة متدهاي ما را بسيار با ارزش يافتند. ممكن است اين امر در تمركز بيشتر بر مجموعة Web، ما را ياري كند؛ اگر برخي مفاهيم، قبل از تشخيص تركيب بر تجانس در دسترس باشند؛ مي‌توانند جهت محدودسازي متن مورد استفاده قرار گيرند: مفاهيم جديد و جالب مي‌توانند در نزديكي و مجاورت مفاهيم قديمي ايجاد شوند.

4- تعريف وتشخيص اتوماتيك مثال‌ها و نمونه‌ها

هستي‌شناسي ها به ندرت بخاطر خودشان بوجود مي‌آيند، و كاربرد آنها تعيين مي‌كند كه هستي ‌شناسي ها چگونه بايد مكان‌يابي شوند. در تنظيماتي كه ساختارهاي شبه هستي‌شناسي به عنوان موارد كمكي در جهت‌يابي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مثال ها و نمونه‌هاي حائز اهميتي، روابط چشمگيري با اسناد ومدارك برقرار‌مي كنند. ما ، در اين بخش ، متدهاي مربوط به تعريف و تشخيص اتوماتيك و در اين مثال ها را در تنظيم پروژه LoLaLi، توصيف و ارزيابي مي‌كنيم. كاري كه بايد انجام دهيم، مرتبط سازي مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi با قسمتهايي از متن مربوطه در Handbook مي‌باشد. ما، اين امر را بازيافت اطلاعات با دقت با تلقي هر مفهوم به عنوان يك موضوع و تلقي هر بخش از متن به عنوان يك سند (مدرك) مي‌ناميم. براي اينكه نمونه‌ها و مثال‌هاي مورد نياز را تعريف و مشخص مي‌كنيم، به شناسائي بخش‌هايي از متن مربوطه در مورد هر مفهوم در سلسله مراتب LoLaLi، نياز داريم. چه مقدار از كتابخانه ديجيتال و سطوح هستي شناسي كه ما به آنها دستيابي داريم، مي‌توانند در بررسي اين امر، به كار روند. استراتژي ما ، يك استراتژي فزاينده است. تا با آغاز كار از يك خط پايه و مبناي ساده، تاثير به كارگيري ساختار سند و مدرك ، نشان هاي متن و تركيبات را تعيين مي‌كنيم.

 

1-4- زير يك سرپوش و پوشش (under the Hand)

مجموعه اسناد و مداركي كه ما بايد در آنها ،اهداف ارتباطي را شناسائي كنيم، متشكل از اسناد و مدارك LATEX مي‌باشد. داده هاي نيمه ساختار يافته با قسمتهاي مشخص: فصل/ بخش / زيربخش وغيره. اين موارد، بخشي از كل Handbook را داراي ارتباط منطقي با قسمتهاي مختلف متن مي‌دانند به عنوان اهداف و داراي ارتباط وسيع، ما هر بخش را در هر سطحي از فصل گرفته تا پاراگراف، مورد توجه قرار مي دهيم. اما در اين امر، مشكلي مطرح مي‌شود. اگر يك زيربخش، داراي قسمتي مربوط به متن باشد، پس آن بخش و هر قسمت بزرگتر نيز به متن تعلق دارند. شما چگونه در مورد بزرگ يا كوچك بودن واحد بازيافتي، تصميم گيري مي‌كنيد؟ ما با داشتن تجربه در مورد بازيابي XML، قسمتهاي متداخل متن را در نظر نمي گيريم، در موارديكه بايد بين دو واحد متداخل بازيابي، انتخابي انجام دهيم، يك واحد داراي رتبه بالاتر را توسط سيستم بازيابي انتخاب مي كنيم. اين امر در شكل 3 نشان داده مي‌شود: اگر تصميم بگيريم به بخش (Section) برگرديم، پس مجاز نيستيم كه به هر چيزي كه در آن بخش وجود دارد و يا هر چيزيكه در بخش ديگري وجود دارد، برگرديم.

جهت ارزيابي امر ايجاد رابطه، از وروديهاي از شاخص يا فهرست Handbook استفاده مي كنيم، ما از كليه وروديها در فهرست پشت كتاب كه آنها هم در سلسله مراتب LoLaLi ايجاد مي‌شوند، استفاده كرديم؛ 141 ورودي وجود دارد. هر ورودي، شخصاً در منبع LATEXHandbook ، علامت گذاري مي‌شود، به طور ميانگين، يك ورودي داراي سه بار تكرار مطابق با lindex {….} مي‌باشد. “استاندارد طلايي” مورد استفاده ما جهت ارزيابي، متشكل از 141 مفهوم به عنوان “موضوع” مي‌باشد. يك بخش متن، در صورتي كه به يك موضوع، مرتبط است كه با فرمان lindex {…} مشخص شده باشد. بديهي است كه كيفيت نتايج ما به كيفيت فهرست كتاب بستگي دارد.

ما از Incremental R-Precision به عنوان ابزار سنجش استفاده مي‌كنيم؛ زمانيكه هيچ يك از اسناد مربوطه در يك موضوع معين، موجود نباشند. اين ابزار صفر را نشان مي‌دهد و زمانيكه كليه اسناد در مدارك موجود باشند، يك را نشان مي‌دهد. ارزش و عدد بالاتر در زماني ارائه مي شود كه يك مدرك در درجه بندي بالاتري قرار داشته باشد، ارائه
مي شود در مورد يك موضوع معين
P@ n عبارت است از :

كه Relevant ، مجموعه اسناد مربوطه در مورد موضوع مي‌باشد. امتياز مربوط به يك آزمايش، توسط ميانگين‌گيري كليه موضوع‌ها، حاصل مي‌شود. اگر توزيع تفاوتهاي عملكرد ، منحرف نشود، و اگر چند انحراف معدود موجود باشد، پس استفاده از t-test جفتي براي ارزيابي اطلاعاتي، مناسب به نظر مي رسد. اين دو شرط مي توانند با طرح هاي quantile آزمايش شوند. فرض بر اين است نقاط موجود در يك چنين طرحي، در اطراف identity (اتحاد)، متعادل باشند. ما اين امر را در رابطه با داده ها و اطلاعات خود بررسي مي‌كنيم؛ مثالي در شكل 4 ارائه مي‌شود. از اينرو ما ميزان اهميت تفاوتهاي اين دو متد را با مقايسه نتايج هر تحقيق با t-test جفتي، آزمايش مي كنيم. تفاوتهاي حائز اهميت با و تفاوتهاي جزئي با  نشان داده مي‌شوند.

2-4- آزمايشات

خط مبناي ما، از طرح ارزش‌يابي tf-idf استاندارد استفاده مي‌كند، و با كليه لغات وواژه‌هاي را با استفاده از LemmatizerTree Tagger به بن و ريشه شان تبديل مي‌كنيم. ما اين آزمايش را با نشانه‌هاي طراحي ديگر و با تركيبات تجانس ها انجام داده‌ايم ابتدا واژه‌هايي كه داخل عناوين واحدها قرار دارند، احتمالاً شاخص‌هاي مناسب موضوع اصلي هستند كه تحت پوشش آن واحدها قراردارند. توالي‌هاي واژه‌اي كه مورد تاكيد قرار مي‌گيرند، احتمالاً از بقيه ، مهمترند. ما واژه‌هاي داراي تفسير در توضيح مشخص، يا واژه‌هايي را كه در شرايط معيني ايجاد شده اند را با افزايش امتياز آن بخش از متن ، ترجيح مي‌دهيم. اگر يك قسمت ، با عنوان آغاز شود و آن عنوان داراي واژه‌هاي پرسشي باشد، امتياز آن قسمت را دو برابر مي‌كنيم.اگر عنوان آن قسمت داراي چيزديگري باشد، باز هم امتياز را دو برابر مي كنيم. اگر يك سند و مدرك داراي /emph,/em باشد كه به لحاظ ادبي مهم و پرسش مي‌باشند، امتياز را دو برابر مي‌كنيم؛ اگر تأكيد بر چيزي بجز پرسش نباشد نيز، امتياز را دو برابر مي‌كنيم. نتايج آزمايش درج دول 6 ارائه مي شوند. تفاوت جزئي در موارد ارجحيت عناوين وجود دارد، اما تفاوت مهمي بين موارديكه متن در آنها ارجحيت دارد و موارديكه متن درآنها ارجحيت ندارد، وجود ندارد. هر چند كه تأكيد، مكرراً بر عبارات كليدي مي‌باشد اما به نظر مي رسد كه در زمانيكه تاكيد بر واژه‌هاي بي اهميت مي‌باشد، اين موارد بيشتر وجود دارند.

با منابع ارائه شده در بخش قبل، سعي كرديم كه عملكرد متد ايجاد ارتباط خود را افزايش دهيم. با استفاده از تركيبات حاصل از مجموعهweb، امتياز يك بخش را در مورد موضوع ودر زمانيكه داراي تركيب يا تجانسي از موضوع بود، افزايش داديم. با استفاده از مكانيسم امتيازبندي مشابه با مكانيسم قبلي، هر زمانيكه يك قسمت داراي يك يا چند تركيب و تجانس باشد، امتيازش را دو برابر مي ‌كنيم. اعتقاد برارائه ترتيب واژه و پروسه هماهنگ سازي وتنظيم بخش موضوع مي‌باشد، كه بايد در هر زمانيكه مي فهميم ترتيب واژه ممكن است حائزا هيمت باشد. دقت را افزايش دهد. جدول 6، نتايج آزمايشات را با مزاياي تركيب و تجانس، نشان مي‌دهد. هيچ تفاوت مهمي بين خط پايه و موارديكه تنها تركيبها وتجانس‌ها را به كار مي برد وجود ندارد، اما زمانيكه ارجحيت تركيب و تجانس و عنوان را تركيب مي‌كنيم، تفاوت جزئي موجود خط پايه و حتي در مورد ارجحيت عنوان، بوجود مي‌آيد. تكرار لفظي پرسش در يك بخش يا متن، چيز زيادي در مورد احتمال ارتباط داشتن يك بخش با پرسش نمي‌گويد. بنابراين ،تكرار لفظي واژه‌ها و عبارات پرشي، نشاندهنده وجود ارتباط مي‌باشد.

3-4- نتيجه گيريها در مراحل ديگر

ما نشان داديم كه به كارگيري عنوان و تركيب و تجانس مي‌تواند عملكرد ايجاد ارتباط اتوماتيك را افزايش دهد. متدهايي كه مورد استفاده قرار مي‌دهيم، كاملاً خام و بي تجربه هستند و اين احتمال وجود دارد كه پيشرفتهاي بيشتر بتوانند با بهينه سازي حاصل شوند. يك متد دقيق براي تركيب مدارك كه توسط tf,idf، نشانه ‌گذاري عنوان و تركيبها و تجانس‌ها ارائه شده ، مي‌توانند در مورد نتايج، مفيد واقع شده و ما را درتوجه بيشتر به برنامه هاي ارزشيابي، ياري دهد.

5- جستجو در آنتولوژي

پس از بخش 3 و4 ، كه هدفشان، ساپورت IR در مورد ساخت آنتولوژي بود، مسير را عوض كرده وبه بررسي ساپورت كاربران نهايي مي پردازيم كه به منظور اهداف جهت يابي به آنتولوژي ها دستيابي دارند. پروسه مرورگري از طريق آنتولوژي جهت يافتن يك مفهوم ، مي تواند تصور مناسبي در مورد چگونگي سازماندهي آنتولوژي و چگونگي ارتباط مفاهيم، به كاربر ارائه دهد، اما اين پروسه همچنين مي‌تواند پروسه مشكل و سختي باشد. مثال‌هاي مربوط به عدم موفقيت مرورگري در پروسه دستيابي به اطلاعات، مشخص هستند. و مشتمل بر مواردي مي باشند كه ممكن است در سلسله مراتب موجود نباشند. در چنين مواردي، تكنيكهاي IR مي‌توانند اين نياز به اطلاعات را بررسي كنند. IR به جاي تبعيت زا روابط معنايي در يك آنتولوژي به دستيابي تصادفي بر يك آنتولوژي  و تفسير انعطاف پذير نياز اطلاعاتي كاربر اشاره مي‌كند.

امري كه ما در اين بخش بررسي مي كنيم به شرح زير است، يافتن مفاهيم مربوط به يك پرسش معين در سلسله مراتب مفهومي، به عبارت ديگر، نيازهاي اطلاعاتي كاربران، با استفاده از واژه‌هاي اصلي اختياري و انتخابي تنظيم مي‌شوند، در حاليكه “اسناد و مدارك” ،مفاهيم موجود در سلسله مراتب LoLaLi مي‌باشند.

1-5- تحت يك سرپوش (Under the Hand)

ما در زمان سعي جهت بازيافت مفاهيم مربوط از يك آنتولوژي ، بايد با چند مسئله سروكار داشته باشيم، از پرسش‌هاي تمايل دارند كه بسيار كوتاه باشند. تعداد واژه‌هاي اصلي درهر موضوع ، مي توانند برابر با تعداد پرسش‌هاي محرك جستجوي وب، به طور ميانگين دو واژه اصلي در هر موضوع، باشند.2/ اسناد ومدارك نيز بسيار كوتاه هستند. حتي اگر توصيف وسيعي در مورد مفاهيم داشته باشيم، اسناد و مدارك بازيافت شده، در مقايسه با مجموعه‌هاي آزمايش استاندارد، كوتاه هستند. 3/ مجموعه اسناد و مدارك كوچك مي‌باشد. اين امر، بدين معناست كه ممكن است يادآوري ،مسئله مهمي باشد. بازيابي در برابر سلسله مراتب LoLaLi ، يك كار بسيار دقيق است اما داراي شرايط و نيازهاي يادآوري مي باشد.

موضوعات ما كه 26 عدد هستند، توسط چهار نويسنده مختلف ارائه شده و مبتني بر كاري هستند كه دانشجويان سال اول هوش مصنوعي دانشگاه آمستردام درتحقيق اوليه در مورد ›آمايش واسط يا رابط كاربر LoLaLi، انجام داده اند. “استاندارد طلايي” با  استفاده از سه ارزياب، به شيوه‌اي مشابه با ايجاد رابطه در بخش 4، ارائه شد. واحد سنجش مورد استفاده نيز مشابه با فصل 4 مي‌باشد. R-Precision فزاينده كليه اسناد و موضوعات عاري از ويژگيهاي غير واژه‌اي هستند به استثناي خط تيره ها. هر موضوع، با اسناد موجود در فهرست، مقايسه مي‌شود و فهرست درجه بندي شده اسناد توليدي مي گردد كه دراختيار كاربر قرار مي‌گيرد.

2-5- آزمايشات

 ما ، به عنوان يك خط مبنا، يك مدل بازيابي مبتني بر tf.idf ساده را انتخاب مي‌كنيم. مثل بخش قبلي، مي خواهيم بفهميم كه ساختار مفاهيم و سلسله مراتب مفهومي تا چه حد مي‌توانند به ارتقاي تاثير بازيافت، كمك كنند. ما عقايد زير را در مورد خط مبنا ارائه مي‌دهيم هدف همه آنها ،داشتن دقت بالا بردن صدمه زدن به يادآوري مي‌باشد؛ 1/ مفاهيمي را كه ارائه دهيد كه در واقع، موضوع را تنظيم كرده و مزيتي بر مفاهيم ديگر دارند، مثلا اگر كاربر در “منطق (logic)” تايپ كند، پس “منطق” مفهوم بر “منطق model” ارجحيت دارد. 2/ مفاهيمي را ارائه مي دهيد كه يك تركيب يا تجانس را با موضوعي تقسيم مي‌كنند كه بر مفاهيم ديگري كه مولفه هاي موجود در ترتيبات ديگر را تقسيم مي كنند، ارجحيت دارند. 3/ مفاهيمي را ارائه دهيد كه با يكديگر در ارتباطند، مفاهيمي كه با مفاهيم ديگر موجود در درجات بالاتر، در ارتباطند.

اولين چيزي كه بايد سعي كنيم ، آنرا افزايش دهيم، به كارگيري ويژگيهاي نحوي اسناد و مدارك مي باشد. نتايج اصل از آزمايشات مرتبط سازي اتوماتيك ما نشان مي دهند كه ما بايد واژه‌هاي موجود در عناوين را بر واژه هاي موجود در يك بخش، ترجيح دهيم. متشابهاً ، واژه‌هاي پرسش موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح دهيم. امتشابهاً ، واژه هاي پرسشي موجود در نام مفهوم را بر واژه هاي موجود در توصيف و تشريح آن، ترجيح مي‌دهيم؛ در مورد قبلي، امتيازات دو برابر مي شوند . زماينكه سلسله مراتب مفهومي، پر از واژه هاي بسيار خاص باشد، تاثير ترتيب واچه مي‌تواند حتي در اين آزمايش، بيشتر از مرتبط سازي اتوماتيك باشد. بنابراين، ما سعي مي كنيم كه متد مشابهي مانند آزمايش را به كار بريم. زماينكه يك مفهوم داراي تركيب و تجانس است كه در پرسش نيز مطرح مي شودامتياز آنها را دو برابر مي كنيم زمانيكه نام مفهومي در واقع برابر و معادل با موضوع مي باشد، احتمال اينكه كاربر به مفهوم ديگري را توجه كند، وجود ندارد. بنابراين، با تكنيكي مشابه، با تكنيك قبل را به كار مي بريم. امتياز مفهوم را دو برابر مي كنيم.

نتايج اين تكنيكها در جدول 7 نشان داده مي شوند. با ارائه تعدادي از موضوعات ، نمي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت چشمگيري حاصل شده است.

تنها مي‌توانيم با حدود 90% اطمينان بگوييم كه تفاوتي وجود ندارد./

حالا به پيشرفتهاي بيشتري در خط پايه مي پردازيم، پيشرفتهايي كه سعي دارند از معناهايي استفاده كننده كه توسط روابط موجود در سلسله مراتب مفهوم كدگذاري ميشوند. ما ، تنها در مورد استفاده از روابط Subclass-for, is-a صحبت مي كنيم. مفاهيم، اطلاعات را از والدهاي خود به ارث برده و آنها را به چند طريق، مشخص مي كنند؛ پرسش ها بايد تا حد امكان، دقيق پاسخگويي شوند: نه خيلي كلي و نه خيلي خاص، غالباً، مفاهيمي كه بيشترين امتياز را از يك طرح ارزشيابي مي گيرند، مفاهيم درستي هستند. اما گاهي، طبق شكل 5، پيچيدگيهاي بيشتري بوجود مي ‌آيد. در اينجا پرسش “رابطه معنايي” و مفهوم مورد نظر “رابطه مفهومي” مي‌باشد، اما تنها مفاهيمي كه داراي “رابطه معنايي هستند، فرزندان ”“رابطه مفهومي” مي باشندجهت بررسي اين مسئله ، فهرست مفاهيم ارائه شده توسط طرح ارزشيابي را مجددا به روشي درجه بندي مي كنيم كه مفاهيم مربوط به يكديگر ، نزديكتر باشند. اين امر، مفاهيمي را ايجاد مي‌سازد كه با مفهوم داراي امتياز بالا جهت نفع بردن از اين رابطه، توليد بوده و به درجات بالاتر مي‌روند. قوانين مورد استفاده ما در گروه بندي مفاهيم مربوطه به شرح زير هستند:

1/ هر مفهومي بايد زير والدينش قرار گيرد، اين مفهوم والد، نشان دهنده موقعيت مفهوم مي‌باشد.

2/ مفاهيم تنظيم كننده با والد مشابه بايد زيرآن را در مشترك قرار گرفته و با امتياز مربوط خودشان، مرتب شوند.

3/ هر زنجيره والد- فرزند مربوط به مفاهيم تنظيم كننده بايد در يك مفهوم تنظيم كننده به پايان برسند كه نشاندهنده وضعيت و موقعيت زنجيره است.

4/ دسته ها و گروههاي نامربوط ، به شكل  يك توده بهم ملحق مي‌شوند، توسط ماكزيمم امتياز گروه، مرتب مي شوند.

5/ زمانيكه والدين داراي فرزندان مشابهي باشند/ بهم ملحق شده و به بيشترين امتياز مي‌رسند.

اين قوانين ، والدين را مجاز مي سازند كه از فرزندانشان سود ببرند و بالعكس، و آنها خواهران و برادران خود را مجاز مي سازند كه از خواهران و برادران داراي امتياز بالاتر ، سود ببرند.

جهات محدودسازي سايز گروهها و جهت مجاسازي يك گروه براي رفتن به درجات بالاتر، هر چيزي را كه پس از يك نقطه برش معيني قرار دارد، بركنار كرده و مفاهيم باقيمانده را گروه بندي مي كنيم. پس ازچند آزمايش ، عدد 10 را به عنوان نقطه برش انتخاب كرديم، البته مبتني بر تعداد ميانگين اسناد و مدارك مربوط به هر موضوع، بررسي پروسه بازيافت بعلاوه درجه بندي مجدد، در شكل 6 نشان داده مي شود. نتايج قوانين گروه بندي نزي در جدول 7 نشان داده مي شود. حتي با تعداد اندك پرسش ها ، مي توانيم استنتاج كنيم كه پيشرفت جزئي در امتيازات وجود دراد، البته زمانيكه از روابط مفهومي استفاده مي كنيم و تركيب كليه تكنيكها، پيشرفتها را توجيه مي كند، نشان مي دهد كه تكنيكهاي مجزا داراي مزايا و اثرات مجزايي هستند

3-5- نتيجه گيريها و مراحل ديگر

در حاليكه درجستجو يك سلسله مراتب مفهومي داراي ويژگيهاي خاصي است كه ممكن است به روش هاي IR خاصي نياز داشته باشد ، متوجه مي شويم كه تكنيكهاي بازيافت استاندارد، سطوح عملكرد قابل قبولي را ارائه مي دهند، اما پيشرفتهاي جزئي مي‌توانند با استفاده از ساختار سلسله مراتب مفهومي حاصل شوند ما معتقديم كه اين امر، تركيب بسيار جالبي از تكنيكهاي Semantic web و IR مي‌باشد. مراحل ديگر جهت ارتقاي جستجوي آنتولوژي ، مشتمل بر استفاده از روابط ديگر سلسله مراتب و استفاده از مدل‌هاي بازيافت شده مختلف مي باشند.

6- نتيجه گيري

ما از استخراج واژه اصلي مبتني بر تركيب و تجانس جهت ارائه مفاهيم جديد استفاده و در مورد ايجاد اتوماتيك روابط جهت اتوماتيك سازي پرسازي آنتولوژيها با مثال ها و نمونه ها مطالعه كرديم. مانندهاي تنظيم و پروژه كتابخانه ديجيتال مبتني بر آنتولوژي را ارزيابي كرديم. درهمان تنظيم، متدهاي بازيافتي را به هدف كمك به كاربران درجستجوي آنتولوژي به كار برده وفهميديم كه تركيب تكنيكهاي IR و درجه بندي مجدد حاصله مبتني بر سلسله مراتب اصلي مفهوم ،موثرترين و مفيدترين متد مي‌باشد.

بايد بگوئيم كه به استثناي متدهاي گروه بندي به كار رفته در بخش قبل، متدهاي IR مورد استفاده ما، عمدتاً متدهاي استانداردي هستند؛ بنابراين، كاربرد آنها در Semanic web، جديد مي‌باشد. متدها و نتايج ارائه شده در اين مقاله بايد به عنوان متدها و نتايج فراهم آوري خطوط پايه براي امور مربوط به خود، تفسير شوند. اعتقاد ما بر اين است كه متدهاي IR وجود دارند كه مي‌توانند كمكهاي بيشتري به ساخت آنتولوژيها و استفاده موثر از آنها ، ارائه دهند.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:34 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

معايب و درجه بندي شير:

بازديد: 213

معايب و درجه بندي شير:

اهميت درجه بندي شير در اين حقيقت نهفته است كه محصولات لبني به همان خوبي مواد طبيعي اي خواهند بود كه از آن تهيه مي شوند. دانش كارمندان لبنيات سازي از روشهاي ارزيابي و درك حسي از اهميت برخوردار است. تشخيص طعم بد و طعم مطلوب، بعلاوه دلايل احتمالي آن، سبب توانايي در توليد شير با كيفيت بالا و متعاقباً توليد محصولات لبني با كيفيت بالا خواهد شد.

درجه بندي شير:

        · حس چشايي

        · حس بويايي

        · روشها (تكنيك ها)

معايب شير:

        · ليپولايز ( تجزيه چربيها)

        · اكسيداسيون

        ·نور خورشيد

        ·پختن ( پخته شدن)

        ·انتقال

        ·ميكروبي

 

درجه بندي شير:

درك و شناخت اصول ارزيابي حسي براي درجه بندي ضروري است. همه حواس پنجگانه اصلي در ارزيابي حسي محصولات لبني استفاده مي شوند: بينايي، چشايي، بويايي، لامسه  و شنوايي. اگر چه، بيشترين تاكيد بر روي حس چشايي  وبويايي است.

حس چشايي:

منافذ ( جوانه هاي ) چشايي، يا گيرنده هاي چشايي، بيشتر روي سطح خارجي زبان قرار دارند، اما ممكن است روي گونه ونرم كامه افراد جوان هم وجود داشته باشند. قبل از اينكه حس چشايي اتفاق بيفتد، بايد حدود 900 جوانه چشايي با طعم ارتباط برقرار كنند. البته ، بزاق (آب دهان) در برقراري اين تماس بسيار ضروري است. چهار نقطه عصبي متفاوت روي زبان قرار دارند كه چهار مزه اصلي را شناسايي مي كند : شيرين، شور، ترش، تلخ. ازاينرو ، نمونه ها بايد درون دهان پخش شوند تا تشخيص دقيقي از مزه ها ممكن باشد. علاوه بر اين مزه هاي ابتدايي، دهان به ما اين اجازه را مي دهد كه واكنشهايي  نظير سردي، گرمي، شيريني، سختي وغيره را حس كنيم.

حس بويايي:

ما در تشخيص حس بويايي نسبت به حس چشايي تواناتر هستيم. براي مثال، ممكن است ماده اي خوشبو ( معطر) مثل mercaptian در 20 ميليارد ( ميليون) نقطه از هوا قابل شناسايي باشد. مركز حس بويايي در بالاترين قسمت حفره بيني قرار دارد. براي اينكه ماده اي توسط حس بويايي قابل شناسايي باشد، بايد در دماي بدن حل شده و قابل حل در حلال چرب (غليظ) باشد.

توجه : هر دو حس بويايي، و چشايي ، ممكن است در صورت استفاده دائمي فرسوده شوند يك داور خوب ( از نظردهنده خوب) از يك نمونه را در هر دقيقه امتحان نمي كند. شستشوي دهن با آب در فواصل امتحان نمونه ها، به تجديد ميزان حساسيت كمك مي كند.

شيوه درجه بندي شير:

براي اينكه هر گونه بو ورايحه اي ، با بوكشيدن ظرف آن بلافاصله قابل تشخيص باشد، دما بايد بين 70-60 درجه فارنهايت ( 20-5/15 ) باشد.

همچنين ، با گذاشتن نمونه در دهان، ما خواهان افزايش دما هستيم. اين امر به تبخير عناصر اصلي منجر مي شود.

به رايحه اي كه بلافاصله با قراردادن بيني بطور مستقيم به روي ظرف، پس از يك دم كامل حس مي كنيد ، توجه كنيدو هر گونه بوي بدي را متوجه خواهيد شد.

لازم است نسبت به گرما ( فراگير) بودن نمونه مطمئن شويد ؛ مخلوط كردن و به هم تكان دادن (ب هم زدن ) داراي اهميت است.

سبب تبخير رايحه متصاعد شده موجود مي شود.

در حين آزمايشا، جرعه بزرگي را درون دهان بچرخانيد و به طعم آن توجه كرده و سپس تف كنيد. قورت دادن شير آزمايش ضعيفي است.

براي افزايش درك از طعم ( مزه) ، به آرامي از طريق دهان هواي تازه را به درون كشيده و سپس به آرامي از طريق بيني بيرون دهيد. با اين آزمايش، حتي ضعيف ترين بوها را نيز متوجه خواهيد شد.

اگر شير، قبل از چشيدن يا بعداز چشيدن ، بو داشته باشد، يا بعداز چشيدن (حالت) وضعيت تميز، شيرين، و خوشايندي در دهان ايجاد نكند، داراي عيب و نقصان در مزه است.

ويژگيهاي معايب مزه (طعم) ADSA

فساد (ترشيدگي ) ليپوليتيك يا هيدروليتيك

فساد (ترشيدگي ) با هيدروليز (تجزيه با آب ) چربي شير، توسط آنزيمي به نام ليپوپروتئين ليپاز افزايش مي يابد. طعم آن در نتيجه زنجيره كوچك اسيدهاي چرب توليد شده ، بخصوص اسيد بوتيريك است. LPL مي تواند طبيعي يا باكتريايي باشد. LPL در سطح مشترك آب و چربي فعال است، ولي تا زمانيكه غشا( پوسته) گلبول چربي صدمه نديده و يا ضعيف نشود ، بي اثر است.

اين امر ممكن است در حين تكان دادن و يا كف كردن ، و فشردن (تلمبه زدن) اتفاق بيفتد. بدين سبب ، شيرهموژنيزه، سريعاً ليپوليز (تجزيه چربيها) مي شود، مگر اينكه ابتدا ليپاز (چربي) توسط گما ازبين برود. آنزيم ( پروتئين) در 60-55 خاصيت خود را از دست مي دهد. بنابراين ، هميشه شير را سريعاً قبل و يا بعد از پاستوريزه كردن هموژنيزعه كنيد ، و از مخلوط كردن شير تازه و شير هموژنيزه خودداري كنيد. چرا كه سبب فساد (ترشيدگي) سريع شير مي گردد.

برخي گاوها ، در واكنش به چيزي طبيعي در شير ، مي توانند خودبخود تجزيه چربيها يا توليدك نند. توليد شير دير هنگام، ورم پستان، رژيم غذايي نسبي غله و يونجه (علاوه بر علوفه، و علف تازه) و گاوهاي ناسازگارتر، مستعدتر ( آسيب پذيرتر) هستند.

ليپوليز با اندازه گيير ارزش درجه اسيد كه حضور اسيدهاي آزاد چربي را نشان يم دهد، قابل شناسايي است ليپولتيك يا هيدروليتيك ، با ترشيدگي (‌فساد) اكسيداتيو متفاوت است، اما اغلب در صنايع چربي ديگر، فساد (ترشيدگي) ، به معناي فساد اكسيداتيو بكار مي رود؛ در صنايع لبنيات ، فساد (خرابي) به معناي ليپوليز است.

مشخصه : صابوني شكل ، (بويي شبيه پنير كپك زده ) كمي تلخ ، آلوده ، بعد از چشيدن آشكار مي شود ، بلافاصله از بين نمي رود.

اكسيداسيون (اكسايش )

 اكسيداسيون (اكسيد شدن) چربي شير، با مس و فلزهاي ديگر، بهمراه اكسيژن و هوا كاتاليز مي شود ، كه به واكنش اكسيد شدن خودبخود كه شامل شروع، انتشار و پايان (انقضا) است، منجر مي شود.

اين امر معمولاً در فسفوليپيد غشا (پوسته) گلبول چربي آغاز مي شود. سپس تكثير در تري گليسريدها، اتصال دو گانه ليپديهاي چرب اشباع نشده، اتفاق مي افتد. درحين تكثير، پراكسيدهاي ( آب اكسيژنه هاي ) مشتق اسيدهاي چرب ، انباشته مي شوند. آنها در معرض واكنشهاي بيشتري قرار مي گيرند كه كربنيل ها را شكل مي دهند، كه درآنها، برخي مانند آلدهيدها و كتونها ، طعم تند و زننده اي دارند، تغذيه خشك، توليد شير(لاكتاسيون) ديرهنگام، مس يا فلزهاي اضافي ديگر، كمبود ويتامين E (توكوفرون) يا سلنيوم (آنتي اكسيدهاي طبيعي ) در رژيم غذايي، منجر به اكسايش (اكسيداسيون) خودبخود مي شود. اين مسئله مي تواند مشكل واقعي، مخصوصا در زمستان باشد. در معرض فلز قرار گرفتن ، در حين بعمل آمدن، نيز ممكن است در اين امر دخالت داشته باشد.

مشخصه : فلز مانند ، مقوايي خيس، روغني ، پيه شكل ، گچ مانند، دهان معمولا احساس جمع شدگي و انقباض مي كند.

نور خورشيد:

اغلب با اكسيد شدن اشتباه گرفته مي شود. در اين نقضان و عيب توسط اشعه هاي UV خورشيد يا لامپهاي فلورسنت هنگام كاتاليز اكسايش ، در شير بدون حفاظ ايجاد مي شود. فتواكسيداسيون ، ريبوفلادوين (‌ويتامين B2) را كه مسوول كاتاليز تبديل ميتونين به متانال است را فعال مي كند. در نتيجه اين بيشتر واكنش پروتئين است تا واكنش چربي ( ليپيد) . اگر چه طعم محصول نهايي آنها شبيه است اما بعد از ذخيره چند روزه تحليل مي رود.

مشخصه : پروئتئين سوخته و يا شبيه پرسوخته ، طعم شبه دارويي.

 

پخت شدن :

اين نقصان، نتيجه عملكرد زمان و دماي گرم كردن بخصوص حضورهر گونه عملكرد سوزاننده گرما به روي پروتئين هاي مخصوصي از جمله پروئئين هاي آب شير است. پروتئين هاي آب شير منبع پيوندهاي سولفيدي كه گروههاي سولفي هيدري را كه در طعم نقش دارند، شكل مي دهند. اين عيب بلافاصله بعد از گرما دادن ايجاد مي شود. اما در طول 1 الي 2 روز ناپديد مي شود.

مشخصه : كمي پخته شده يا بادامي مانند كه سوخته شده و يا كارامل مانند شده باشد.

طعمهاي منتقل شده :

گاوها بخصوص براي انتقال مزه به شير بد و ناخوشايند هستند و شير هم به همان نسبت به مزه ( بوي) بد در محل نگهداري آسيب پذير است. طعمهاي خوراكي و علف سبزنيز ممكن است شكل ساز شود. بنابراين لازم است گاوها را 2 تا 4 ساعت قبل از دوشيدن از غذا دور كنيم. علف هاي هرز ، سير /پياز و گل قاصدك مي توانند طعمهايي را به شير يا محصولات متعاقب آن مانند كره منتقل كند. بوهاي طويله اي، در صورت كاركرد ضعيف تهويه ، عدم نظافت مناسب طويله و تنفس گاوها در اين هوا، ممكن است در شير تاثير بگذارند. اين بوها فرار و ناپايدار هستند و مي توان آنها را توسط خلا هواگيري از بين برد.

مشخصه : يونجه / علوفه ، گاوي / طويله اي

ميكروبي

 بسياري از عيوب در طعم مزه مصحولات لبني ، ممكن است نتيجه باكتريها ،مخمرها يا كپك ها باشد. در شير خام (طبيعي ) ، اسيد بالا / مزه ترش، توسط رشد باكتري اسيد لاكتيك كه لاكتوز را تخمير مي كند ايجاد مي شود. امروزه بدليل تغيير در ميكروفلور شير خام، اين امر كمتر رايج است هم در شير خام و هم در شير بعمل آمده ، طعم ميوه اي ، در اثر سايكروتروف هايي ، مانند سودوموناس فراگي ) افزايش مي يابد.

طعم تلخ يا گنديده ، در اثر باكتري سايكروتروفي كه پروتئاز توليد مي كند ، ايجاد مي شود. در واقع عملكرد پروتئوليتيك پروتئاز است كه معمولا سبب گنديدگي در شير مي شود. طعم مالت مانند توسط s.lactis و مالتي ژنها ايجاد مي شود و با عطمي نسبي پوسته ذرت مشخص مي شود. با اين وجود ، بيشتر عيوب قابل لمس، از جمله شير طنابي شكل (خراب)، بخصوص آنهايي كه exopolysaccharides توليد مي كنند، توسط باكتريها ايجاد مي شوند.

معايب مختلف:

        ·قابض (سخت)

        ·گچ مانند

        ·شيميايي / دارويي بيماري مرتبط با آغشته (آلوده ، تقلبي)

        ·بي مزه آغشته (آب)

        ·خارجي

        ·شور مرتبط با بيماري

        ·تلخ آغشته

اطلاعات بيشتر در زمينه طعم بد در شير را مي توانيد در Bassette et al و Shipe et alبيابيد.

طعم شير ازدرجه 1 تا 10 تقسيم بندي مي شود. برخي از معايب در طعم، حتي اگر اندكي موجود باشد، قادرا ست درجه شير را به حد چشمگيري پايين بياورد، در زير، درجات طعم پنير، با شدت معين معايب طعم ، نشان داده  شده است.

شدت نقصان (عيب)

معايب نقد (مزه )       ناچيز (اندك)             آشكار(قطعي)            شديد ( بارز)

قابض (سفت)            8                           7                           5

طويله اي                 7                           5                           3

تلخ                         7                           5                           3       

پخته شده                9                           8                           6

گاوي                      6                           4                           1       

علوفه (تغذيه)            9                           7                           5

بي مزه                    9                           8                           7       

خارجي                   5                           3                           0

سير/پياز                  5                           3                           1

اسيدبالا                   3                           1                           0

باكتري                    5                           3                           0

عدم تازگي               7                           5                           3

مالتي                      7                           5                           3

اكسيد شده               7                           5                           3       

فاسد (مانده )            7                           5                           3       

شور                       8                           6                           4       

آلوده                      7                           5                           3

فرآيند UHT

        · مقدمه ( پيشگفتار )

        ·فوايد

        ·مشكلات

        ·روشهاي UHT

        ·گرم كردن مستقيم

        ·گرم كردن غيرمستقيم

        ·بسته بندي


مقدمه :

شرايط پاستوريزه كردن كه بطور موثري موجودات ذره بيني پاتوژنيك موجود را از بين مي برد، براي بي اثر نمودن ، ميكروبهاي ترموزيستنت ( مقام در برابر گرما) در شير كافي نيست. واژه استرليزه كردن به حذف كامل همه موجودات ذره بيني اطلاق مي شود: درصنايع غذايي، واژه واقع گرايانه تر «‌استرليزه كردن تجارتي » استفاده مي شود . يك محصول لزوماً خالي از هر گونه موجود ذره بيني ( ميكروب) نيست، اما آن موجوداتي كه مي توانند در مراحل استرليزه كردن دوام بياورند، بعيد است كه در طول زمان نگهداري، رشد كرده و موجب فساد محصول شوند.

در كنسروكردن، لازم است مطمئن شويم كه « نقطه سرد» به دماي دلخواه ، براي مدت زمان دلخواه رسيده است. براي اكثر محصولات كنسروي، ميزان كمي از نفوذ گرما، به مركز گرمايي وجود دارد. اين امر موجب به عمل آمدن بيش از حد برخي بخشها، بخصوص بخشهاي نزديك به ديواره جعبه ( كانتينر) ، و خسارت به ويژگيهاي غذايي وحسي مي شود. اين موضوع زمان بعمل آمدن طولاني دردماي كمتر را نشان مي دهد.

شير مي تواند در دمايي متجاوز از 100 درجه سانتي گراد بصورت تجاري استريل و در جعبه هاي (كانتينرهاي ) بدون هوا بسته بندي شود. شير را مي توان يا قبل و يا بعد از استرليزه شدن بسته بندي كرد. مبنا ( اصل ) UHT، يا دماي بيش از حد بالا ،استرليزه كردن مواد غذايي پيش از بسته بندي، و سپس قراردادن آنها در محفظه هايي از قبيل استريل شده و درمحيطي استريل است، سبب كاهش در زمان مجاز ( كنترل شده) (S5-2) شده و عمليات جريان پيوسته را فعال مي كند.

نمونه هايي از محصولات غذايي بعمل آمده از طريق UHT عبارتند از :

        · مايعات شير ، آ‘ميوه ، خامه (سرشير) ، ماست، شراب، سس سالاد

        ·غذاهايي با ذرات مجزا- غذاي بچه ،محصولات گوجه فرنگي، آبميوه ها و آب سبزيها ، سوپ ها

        ·ذرات بزرگ خورشت ها

فوايد UHT:

كيفيت بالا :

 اعداد Z,D نسبت به موجودات ذره بيني ، از كيفيت بالاتري برخوردارند. كاهش زمان عمليات ، بدليل وجود دماي بالا (UHTST) و زمان اندك گرم شدن و سرد شدن ، منجر به محصولي با كيفيت بالاترمي شود.

تاريخ مصرف (عمر) طولاني:

 عمري بيشتر از 6 ماه ، بدون استفاده از يخچال انتظار مي رود.

اندازه (سايز) بسته بندي:

شرايط فرآيند، مستقل از اندازه بسته بندي است، كه اين امر اجازه استفاده از جعبه هاي بزرگتر براي خدمات غذايي، يا فروش به توليد كنندگان مواد خوراكي را مي دهد ( پوره ميوه ضدعفوني شده در حمل با فولاد ضد زنگ)

 بسته بندي ارزانتر:

هم هزينه بسته بندي و هم هزينه نگهداري وحمل ونقل را شامل مي شود. بسته بندي لايه به لايه به ما اجازه استفاده از طرحهاي گسترده اي را مي دهد.

 

مشكلات استفاده از UHT:

استريل (ضدعفوني )بودن:

پيچيدگي تجهيزات و نصب آنها نياز به ايجاد محيطي استريل در فاصله بين بعمل آمدن وبسته بندي دارد( مواد بسته بندي، شبكه لوله كشي،مخازن ، پمپ ها) ؛ وجود متصدياني با مهارت هاي بيشتر لازم است؛ استريل بودن بايد در حين بسته بندي ضدعفوني ادامه يابد.

اندازه ذرات ( قطعات):

در مورد ذرات بزرگتر، خطر بيش از حد پختن سطح آنها ونياز به جابجايي مواد، پيش مي آيد كه هر دو مورد اندازه ذره را محدود مي كند.

تجهيزات:

بدليل ته نشين شدن جامدات ودر نتيجه بعمل امدن بيش از حد، كمبود امكانات براي استرليزه كردن ذرات وجود دارد.


حفظ كيفيت:

گرماي ثابت ليپازها يا پروتئازها مي تواند منجر به خراب شدن طعم ، دوره ژلاتينه شدن شير در طول زمان بشود هيچ چيز براي هميشه دوام نمي آورد ! همچنين طعم پخته شده آشكارتري در شير UHT وجوددارد.

روش UHT:

دوروش بنيادي در مورد UHT وجود دارد.

1- گرم كردن مستقيم

2- گرم كردن غيرمستقيم

سيستم (روش) گرم كردن مستقيم:

محصول از طريق ارتباط مستقيم با بخار، با ويژگي قابل شرب و يا مخصوص آشپزي ، گرم مي شود. مزيت اصلي گرم كردن مستقيم اين است كه محصول در دماي بالا براي مدت كمتري نگهداري مي شود. براي محصولي حساس به گرما،مانند شير اين به معناي خرابي و ضرر كمتر است.

دو نوع روش گرم كردن مستقيم وجود دارد. (‌لطفاً دياگرام كلي تجهيزات را ببينيد).

1.      تزريق

2.       دميدن


تزريق :

بخار با فشار زياد به مايع از قبل گرم شده، توسط تزريق كننده بخار، تزريق شده كه منجر به بالا رفتن سريع دما مي شود.و بعد از نگهداشتن، محصول در خلا سريع سرد مي شود، تا آب معادل را به مقداري بخار متراكم مورد استفاده تبديل كند. اين روش ، امكان سرد كردن و گرم كردن سريع و تبديل (برطرف نمودن ) ناپايدار را فراهم مي كند.اما اين روش تنها براي برخي از محصولات مناسب است. اين روش شدت دهنده انرژي است و از آن جهت كه محصول در تماس با تجهيزات داغ است، احتمال خراب شدن و صدمه به مزه وجود دارد.

دميدن:

جريان محصول مايع از طريق لوله توزيع كننده به محفظه بخار پرفشار پمپ مي شود. اين روش با حجم بخار زياد و گنجايش محصول كم كه در سطح بزرگي از محصول توزيع مي شود.شناخته مي شود. دماي محصول بطور دقيقي توسط فشار كنترل مي شود. زمان نگهداري بيشتر، با استفاده از مبدل گرماي لوله اي و يا صفحه اي تحقق مي يباد كه با سرد كردن سريع در محفظه خلا دنبال مي شود.

اين روش فوايد بسياري دارد:

        · گرم كردن فوري و سرد كردن سريع.

        · بدون گرم كردن موضعي بيش از حد يا سوختن.

        ·مناسب جهت محصولات با غلظت كم و يا زياد.

روش گرم كردن غيرمستقيم :

وسيله گرمايي و محصول در ارتباط مستقيم نيستند، اما توسط سطوح ارتباطي تجهيزات از هم جدا مي شوند. نمونه هاي مختلف مبدل هاي گرمايي ،قابل كاربرد و مناسب هستند:

        ·صفحه اي

        ·لوله اي

        ·سطح خراشيده

        ·مخروط دوتايي

 

مدل گرمايي صفحه اي شكل

شبيه به آنچه در HTST استفاده مي شود ، است، اما فشار حين كار ( موثر) تسوط واشرهايي محدود مي شود. سرعت مايعات پايين است و منجر به گرم شدن متغير ( ناهماهنگ ) وسوختن مي شود. اين روش از لحاظ فضاي مورد استفاده اقتصادي است، به آساني قابل بررسي و كنترل است، وامكان احيا( بازسازي) احتمالي را فراهم مي كند.

مبدل گرماي لوله اي: انواع مختلف از آن وجود دارد:

        ·پوسته و لوله ( تيوپ)

        ·پوسته و حلقه (سيم پيچ)

        ·تيوپ دوتايي

        ·تيوپ سه تايي ( سه طرفه ) (سه بخشي)

تمامي اين مبدل هاي گرماي لوله اي، نسبت به مبدل گرمايي صفحه اي ، از واشرهاي كمتري استفاده مي كنند، كه منجر به فشار بيشتر و در نتيجه ميزان جريان بيشتر و دماي بيشتر مي شود. اين گرم كردن يكدست تراست، اما كنترل و بررسي آن مشكل تر است.

مبدل گرمايي سطح خراشيده :

 محصول در طول تيوبهاي روكش دار ، كه شامل وسيله گرمايي است و توسط چاقوي چرخان( گردشي) كناره هاي آن خراشيده شده است، جريان مي يابد، اين روش براي محصولات وذرات چسبنده (غليظ) مانند سس ميوه مناسب است، و مي شود آنرا براي محصولات مختلف، با تغيير ظاهر پروانه ( پره ، آرميچر) تطبق داد(بكاربرد) اين روش براي ذرات بزرگتر مشكل دارد. زمان طولاني فرآيند براي ذرات ، به معناي استفاده طولاني قطعات است، كه عملي نيست. اين امر منجر به صدمه به جامدات و بيش از حد بعمل آمدن سس مي شود.

مبدل گرماي مخروطي دوتايي (دو مخروطه ) :

اين مبدل مناسب ذرات بزرگتر است، چرا كه شامل جدا كننده جامدات ومايعات است و گرم كردن غيرمستقيم در مخلوط دو تايي ( يك نفوذ) رابا گرم كردن مستقيم بخش مايع تلفيق مي كند( اگر خيلي چسبنده (غليظ) باشند، استفاده از سطح خراشيده نيز ممكن است). قطعات جامد به دورن مخروط دوتايي ريخته شده، به آرامي روي محور افقي با تزريق بخار، و سطوح داغ گردانده مي شوند. بدليل دماي يكنواخت ، وسوختني در پي نخواهد بود. مايع ، جداگانه ، بصورت مستقيم با بخار گرم شده و پس از آن، از پيش سرد شدن اضافه مي شود، مخلوط دوتايي بعنوان يك مخلوط كن عمل مي كند، وجامدات را پوشش مي دهد. سپس محصول با فشار زياد به قيفي ضدعفوني با هواي استريل ريخته مي شود. اين روش براي سوپ ها ، خورشت ها، هويج ها وسبزيجات استفاده مي شود.

بسته بندي براي بعمل آمدني ( فرآيندي) ضدعفوني:

مهمترين چيزي را كه بايد به خاطر بسپاريد، اين است كه بايد استريل باشد. نگهداري (حمل ونقل) محصولات پس از بعمل آمدن ، همگي بايد در محيطي استريل انجام شود.

در اينجا 5 روش اصلي خط بسته بندي ضدعفوني وجود دارد.

1.   پركردن و مهر وموم كردن: كانتينرهايي (صندوق هايي) از پيش ساخته شده از پلاستيك ترموفرم (با گرما شكل داده شده )، شيشه ، يا فلز استريل ، در محيطي ضدعفوني پرشده (بارگير شده ) و مهر وموم مي شود.

2.       شكل دادن (ساختن)، پركردن و مهر وموم :

لوله هاي فلزي استريل، در محيطي استريل ساخته شده ، پر مي شود و مهر و موم مي شود، مانند تتراپك

3.      بنا كردن ( ايجاد كردن )، پركردن و مهر وموم كردن:

از جاهاي خالي سخت ( از شكافهاي سخت) استفاده شده ، ساخته شده و استريل مي شود. سپس پرشده و مهر و موم مي شود ، مانند: كارتناهي دوشيبه ، بلوك كمبري

4.      ترموفر به (شكل دادن گرمايي) ، پركردن و مهر و موم :

رول استاك (Stock) استريزه شده ، با گرما شكل داده شده و پر مي شود و سپس بصورت ضدعفوني مهر و موم مي شود، مثل ، خامه گيرها ، كنسروهاي پلاستيكي سوپ

5.      از بين بردن كپك (قالب) ، پركردن و مهر و موم :

شكلهاي بسته بندي مختلفي در فرآيند UHT ضدعفوني وجود دارد:

        · كنسروها

        ·مقوا / پلاستيك / زرورق (فويل) / ورقه هاي پلاستيكي

        ·كيسه هاي انعطاف پذير

        ·كانتينرهاي پلاستيكي ترموفرم ( با گرما شكل داده شده )

        ·كانتينرهاي شكل داده شده شناور

        ·كيسه در جعبه

        ·محموله حجيم

لازم است اشاره شود كه خيلي از محصولات بعمل آمده توسط گرم كردن UHT ، بطور ضدعفوني بسته بندي نمي شوند . اين كار اين امتياز را به آنها مي دهد كه در مقايسه با پاستوريزه كردن ، تاريخ مصرف (عمر) طولاني تري در دماي يخچال داشته باشند، اما بدليل احتمال آلوده شدن دوباره بعد از بعمل آمدن، سبب توليد محصولي با عمر ثابت در دماي محيط نمي شود.


محصولات لبني وغليظ:

شير مايع حاوي تقريباً 88% آب است. شيرغليظ با از ميان برداشتن ( از بين بردن) نسبي آب بدست مي آيد. محصولات لبني خشك، حتي مقدرا بيشتري آب از دست مي دهند، تاجاييكه به كمتر از 4% مي رسد. مزيت هر دوي اين فرآيندها ، افزايش تاريخ مصرف، راحتي،انعطاف پذيري محصول، كاهش هزنيه حمل و نقل ،ونگهداري است.

محصولات زير در اينجا مورد بحث قرار مي گيرند:

محصولات لبني غليظ ( فشرده) :

        · خامه غليظ شده ( تبخير شده ) يا شير كامل

        ·شير غليظ شيرين شده

        ·شيربدون چريب غليظ شده

        ·آب شير( آب پنير) غليظ شده

محصولات لبني خشك:

        · پودر شير ( شيرخشك)

        ·پودر آب شير( آب پنير)

        ·پروئتين آب شير غليظ شده

اصول تبخير و آب گيري رادربخش بعمل آمدن (فرآيند) مواد لبني مي توانيد بيابيد.


محصولات لبني غليظ شده :

خامه غليظ شده وشير كامل؛

 پس از اينكه شير خام، تصفيه و استاندارد (يكدست) شد. عمل از پيش گرم كردن 100-92 براي 25-10 دقيقه و 125-115 براي 1 تا 6 دقيقه ،انجام مي شود. در اين عمل فوايد بسياري وجود دارد:

        · افزايش استحكام شيرغليظ شده در طول استريزه كردن، كاهش احتمال انعقاد در طول نگهداري

        ·كاهش بار ميكروبي اوليه

        ·تغيير(اصلاح) غلظت محصول نهايي

        ·ورود شير به تبخير كننده از پيش گرم شده

سپس شير با خلا تبخير در دماي پايين غليظ مي شود. اين فرآيند بر مبناي قانون فيزيكي اي است كه نقطه جوش مايع هنگاميكه در معرض فشاري كمتر از فشار اتمسفر قرار مي گيرد، پايين مي آيد. دراين مورد ، نقطه جوش به حدود 45-40 كاهش پيدا مي كند.اين موضوع در مزه پخته شده تاثيري نمي گذارد. شير 40-30% بصورت كاملا جامد غليظ مي شود.

سپس شير غليظ شده ، هموژنيزه مي شود تا دوام امولسيون چربي شير افزايش مي يابد. فوايد ديگري نيز بخصوص در مورد اين محصول وجود دارد:

        · افزايش رنگ سفيد (سفيدي)

        · افزايش غلظت

        ·كاهش قابليت انعقاد

دومين استاندارد (يكدست كردن) ، درهنگام اطمينان از وجود تعادل مناسب در نمك انجام مي شود. قابليت شير رد وام آوردن مقابل گرماي شديد به ميزان زيادي بستگي به تعادل در ميزان نمك دارد.

محصول در اين هنگام كاملاً مستعد خراب شدن است. چربي به آساني اكسيد شده و بار ميكروبي اگر چه كاهش مي يابد، ولي همچنان تهديد محسوب مي شود. در اين مرحله ،شير غليظ شده معمولا در تانكرهايي براي استفاده در محصولات ديگر روانه بازار مي شود.

به منظور افزايش تاريخ مصرف، شير غليظ را مي توان در كنسرو ( قوطي) بسته بندي كرد ودر اتوكلاو استرليزه كرد. جريان استرليزه پيوسته ( بي وقفه) نيز به همراه بسته بندي در شرايط ضدعفوني انجام مي شود. هر گاه فرآيند استرليزه رنگ قهوه اي روشني ايجاد نمود ، محصول را مي توان با موفقيت تا 1 سال ذخيره و نگهداري نمود.

شير غليظ شيرين شده:

در حاليكه شير غليظ شده ، با استفاده از استرليزه كردن، تاريخ مصرفش افزايش مي يابد، شير غليظ شيرين شده، با افزودن شكر، عمر بيشتري مي يابد، ساكاروز ، به صورت بلور و يا محلول ، فشار اسمزي مايع را افزايش مي دهد، اما در مقابل مانع از رشد موجودات ذره بيني مي شود.

تنها عمل گرم كردن حقيقي (90-85 براي چندين ثانيه) كه اين محصولات دريافت مي كند ، پس از تصفيه و استاندارد (يكدست) شدن شيرخام اوست. فوايد اين عمل ، زا بين بردن كامل موجودات ذره بيني گرماگرا ( ترموفيليك ) و اسموفيليك ، غيرفعال نمودن ليپازها و پروتئازها ، كاهش تفكيك چربي ، وجلوگيري از تغييرات اكسيداسيون است. متاسفانه ، اين موضوع بر غلظت محصول نهايي هم تاثير گذاشته و ممكن است موجب افزايش معايب دوره ژلاتيني (age gellatine) شود.

شير با روشي شبيه شير غليظ شده، غليظ مي شود، اگر چه شكر ممكن است قبل از تبخير اضافه شود ، اما اضافه كردن آن بعد از تبخير، به منظور جلوگيري از تغييرات غلظت نامطلوب ، حين نگهداري، پيشنهاد مي شود.با اضافه كردن شكر به ميزان لازم، غلظت نهايي شكر حدود 45% خواهد بود.

سپس شير غليظ شيرين شده ، سرد شده ، و تبلور لاكتوز انجام مي گيرد. شير با بلورهاي لاكتوز پودري شكل واكسيناسيون، ويا بذر افشاني مي شود. سپس هنگام بهم زدن ( تكان دادن) سرد مي شود. لاكتوز را مي توان بدون بذرافشاني تبلور دارد ولي خطر شكل يافتن بلورهاي بسيار بزرگ وجود دارد. اين امر ممكن است سبب عيب بافتي ( ساختماني) شبيه آنچه در بستني sandiness ناميده مي شود، بشود كه در حس دهان تاثير مي گذارد. توسط بذرافشاني، تعداد بلورها افزايش ، و اندازه آنها كاهش مي يابد.

براي خرده فروشي، محصول در كانتنيرهاي كوچكتر بسته بندي مي شود ، مانند ، قوطي كنسرو، و براي فروش صنعتي درصندوق هاي حجيم بسته بندي مي شود.

شير بدون چربي غليظ شده :

شير بدون چربي محصول جانبي صنعت كره سازي است، كه مي تواند به تنهايي غليظ شده و يا با شير پس چرخ (شيربدون چربي) مخلوط شده، خشك شده و پودر شير ( بدون چربي) توليد كرد اين محصول مخلوط شده ، ممكن است به دليل وجود چربي بيشتر بلافاصله اكسيد شود، شير بدون چربي غليظ شده، خراب شدني است، بنابراين بايد تازه و ردجاي سرد نگهداري شود.

آب شير (آب پنير ) غليظ شده:

در فرآيند درست كردن پنير، مقدار زيادي آب شير(پنير) وجود دارد كه بايد دور ريخته شود ( بايد از شرش خلاص شود) يكي از راههاي استفاده از آب شير (پنير) غليظ كردن آن است. آب پنير متشكل از ، چربي ، لاكتوز، لاكتوگلوبين B، لاكتوآلبومين آلفا و آب است چربي معمولاً توسط سانتيفيوژ از بين رفته، و مانند خامه آب پنير مخلوط مي شود و يا در بستني استفاده مي شودتبخير اولين قدم در توليد پودر آب شير است.

محصولات لبني خشك:

پودر شير ( شيرخشك):

شير مورد استفاده در تهيه شير خشك ،ابتدا تصفيه و يكدست ( استاندارد) شده، سپس به آن گرما داده مي شود. اين گرم كردن معمولا شديدتر از آن گرمايي است كه پاستوريزه كردن احتياج دارد. علاوه بر از بين بردن پاتوژينك ها (مواد بيماري زا) و اكثر موجودات ذره بيني فاسد كننده، آنزيم ليپاز را كه ممكن است باعث ليپوليز (تجزيه چربي) در طول نگهداري شود، را هم غيرفعال مي كند.

سپس شير به دلايل زير ، قبل از خشك كردن ، تبخير مي شود:

        · هواي مسدود كمتر و تاريخ مصرف طولاني تر براي پودر

        ·افزايش غلظت منجر به ايجاد ذرات پودر بزرگتر مي شود.

        ·انرژي كمتري براي از بين بردن آب توسط تبخير نياز است و اقتصادي تر است.

هموژنيزه كردن ممكن است براي كاهش حجم چربي آزاد بكار رود. خشك كردن با اسپري بيشترين روش مورد استفاده براي توليد شيرخشك است. پس از خشك كردن، پودربايد در كانتينرها (جعبه هايي) بسته بندي شود كه قادر به ايجاد ايمني در مقابل رطوبت ، هوا، نور و .. مي باشد. سپس شير خشك را مي توان براي زماني طولاني ( تا 6ماه) در دماي محيط نگهداري كرد.

گرفتن خامه ( چربي) شيرخشك (SMP) : اين فرآيند مشابه فرآيندي است كه در بالا آمده ،به جز در مواردي زير:

        · حاوي چربي شيركمتري است.

        ·گرم كردن بيش از تبخير، كمابيش شديد (جدي) است.

        ·هموژنيزه كردن نياز نيست.

        ·حداكثر تااريخ مصرف به 3 سال افزايش مي يابد.

SMP بادرجه حرارت كم: عمل گرم كردن پاستوريزه را انجام داده ، و براي توليد پنير غذاي بچه و .. استفاده مي شود. SMP بادرجه حرارت بالا، علاوه بر پاستوريزه كردن به گرم كردن شديدي نياز دارد.اين محصول در صنعت نانوايي ، صنعت شكلات سازي ، و غذاهاي ديگر كه به مقدار زيادي پروتئين مصنوعي نياز دارند، استفاده مي شود/

شير خشك (پودر شير) موزي: با دوباره آبدهي (هيدراته كردن ) نسبي ذرات پودر شير خشك شده ، توليد مي شود. كه سبب چسبناك و متراكم شدن ذرات مي شود سپس آب توسط خشك كردن گرفته مي شود كه موجب افزايش ميزان هواي ادغام شده بين ذرات پودر مي شود.

پودر آب شير( آب پنير) :

آب شير( پنير) محصول جانبي توليد پنير و كازئين است. دور ريختن ( از بين بردن) اين آب پنير، مدتها يك مشكل محسوب مي شد.به دلايل محيط زيستي نمي توان آن را در درياچه ها و رودخانه ها تخليه كرد. به دلايل اقتصادي نيز به آساني بيرون ريختن و اتلاف آن مطلوب نيست، تبديل آب پنير به پودر، منجر به توليد تعدادي محصول شده كه مي توان با آن ادغام كرد. مطلوبترين كار ممكن، استفاده آن براي غذاي انسان است. بدليل اينكه حاوي مقداري كم ، اما ارزشمند از عناصر پروتئين است. استفاده از آن بعنوان غذاي حيوانات نيز امكان پذير است. آب شير ( پنير) ، درصنعت غذايي حيوانات خانگي و مخلوط كن هاي غذايي حيوانات، سالانه صدها ميليون پوند، فروخته مي شود. صنعت غذايي، بزرگترين مصرف كننده آب پنير خشك، و محصولات آب پنير است.

پودر آب پنير، اساساً مشابه روش تهيه ساير پودرهاي شير تهيه مي شودو. اسموز معكوس را مي توان تا حدي براي غليظ كردن آب شير، قبل از تبخير خلا استفاده كرد. پيش از اينكه آب پنير غليظ با اسپري خشك شود، تبلور لاكتوز سبب كاهش هيدروسكوپي (رطوبت نما) مي شود. اين امر با سرد كردن سريع در سردكننده هاي ( flash ،نوراني) ، پس از تبخير تحقق مي يابد. تبلور در مخزن هاي متحرك براي 4 تا 24 ساعت ادامه مي يابد. تحت سيال ( مايع) ممكن است براي توليد ذرات متراكم با ويژگيهايي نظير جريان آزاد (فراوان) ، غير هيدروسكوپيك، غيركيكي ( بدون قالب) ، استفاده شود.

پروتئين آب شير غليظ شده :

مشكل از بين بردن آب پنير و همچنين نگهداري از پروتئين هاي حيواني با كيفيت بالا ، توجه جهاني به پروتئين آب پنير غليظ شده را افزايش داد. آب پنير، پس از تصفيه و پاستوريزه شدن، سرد شده و به تركيب فسفات كلسيم ، كه بعدها فساد (آلوده شدن ) پوسته را كاهش مي دهد ، ثابت مي بخشد. عليرغم (باوجود) امكان استفاده از روشهاي نظير اسموز معكوس، ماكروفيلترلئين (پالايش كم) و demineralization ، آب پنير معمولا با استفاده از تصفيه (پالايش) شديد ultrafiltration بدست مي آيد. در حين پالايش شديد تركيباتي با وزن مولكولي كم ، مانند لاكتوز، مواد معدني، ويتامينها، و نيتروژن بدون پروئين در نفوذ ( رخنه كردن ) از بين مي روند. در حاليكه پروتئينها در retentate (محل نگهداري) غليظ مي شوند. پس از پالايش شديد ، كه محل نگهداري پاستوريزه مي شود. آب شير ممكن است تبخير شده، سپس خشك شود. خشك كردن ، معمولا خشك كردن با اسپري ، در دمايي كمتر نسبت به شير ، به منظور جلوگيري از ميزان زياد پروتئينهاي مصنوعي انجام مي شود.

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:32 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

مديريت ژاپني – مديريت آمريكايي – مديريت Z و بحث در مورد امكان اعمال آنها در سيستم مديريتي جامعه اير

بازديد: 127

مديريت ژاپني مديريت آمريكايي مديريت Z و بحث در مورد امكان اعمال آنها در سيستم مديريتي جامعه ايراني

ابتدا در ورود به بحث لازم است به خصوصيات ويژه هر يك از شيوه هاي مديريتي فوق اشاره شود.

مديريت ژاپني

مديريت آمريكايي

(برنامه ريزي)

1- جهت گيري بلندمدت است.

2- انجام تصميم گيري بصورت گروهي از طريق همراهي جمعي است.

3- همكاري جمعي فراوان در آماده سازي و تصميم گيري وجود دارد.

4- مسير تصميمات از پايين به بالا و برعكس صورت مي گيرد.

5- روند تصميم گيري كند است اما بسرعت و بدون مقاومت اجرا مي شود.

 

 

1- جهت گيري اصولاً كوتاه مدت است.

2- تصميم گيري فردي انجام مي شود.

 

3- همكاري مردمي اندك در تصميم گيري و آماده سازي وجود دارد.

4- تصميمات در بالا گرفته شده در سطوح پايين جاري مي شود.

5- روند تصميم گيري سريع است اما اجراي آن كند و با مقاومت صورت
مي گيرد.


 

مديريت ژاپني

مديريت آمريكايي

(سازمان دهي)

1- مسئوليت پذيري گروهي است و پاسخگويي نيز گروهي مي‌باشد.

2- مسئوليت تصميم گيري روشن و آشكار نيست.

3- سازمان ساختاري غيررسمي دارد.

 

4- فلسفه و فرهنگ سازمان هماهنگ با روح جمعي بوده و فرد هويت سازماني دارد.

5- سازمان در رقابت با سازمانهاي ديگر است. 

 

 

1- مسئوليت پذيري فردي است و مشخصاً فرد بايد پاسخگو باشد.

2- مسئوليت تصميم گيري شفاف وآشكار است.

3- ساختار سازمان رسمي و ديوانسالارانه است.

4- فلسفه و فرهنگ سازماني خاصي وجود نداشته و هويت فرد با رشته كاري و تخصص او شكل مي گيرد.

5- فرد در رقابت با افراد ديگر است.

 

 


 

مديريت ژاپني

مديريت آمريكايي

(استخدام نيروي انساني)

1- استخدام نيروي كار او ميان نيروهاي جوان فارغ التحصيل بوده و جابجايي مستخدمين از سازمان استخدامي اوليه بندرت صورت مي گيرد.

 

2- ترفيع در پايه هاي سازماني كند بوده وعمدتاً براساس ارشديت صورت مي گيرد.

3- تقويت فرهنگ وفاداري به شركت و سازمان غالب است.

4- ارزيابي كار كارمندان تازه كار بندرت صورت مي گيرد.

5- ارزيابي براساس كاركرد بلندمدت صورت مي گيرد.

6- ترفيع بر پايه معيارهاي چندگانه از جمله ارشديت استوار است.

7- آموزش و تربيت كارمندان نوعي سرمايه گذاري بلندمدت محسوب مي شود.

8- ثبات و امنيت كاري بالا بدليل استخدام براي همه عمر

 

1-استخدام نيروي كار از ميان فارغ التحصيلان و يا شاغلين ديگر سازمانها بوده و جابجايي آسان و مكرر نيروهاي استخدامي ميان شركتهاي مختلف امري عادي است.

2- امكان ترفيع سريع در سازمان براساس كارايي فردي وجود دارد.

3- تقويت فرهنگ وفاداري به حرفه و تخصص غالب است.

4- ارزيابي كار كارمندان تازه كار بسيار انجام مي شود.

5- ارزيابي بر مبناي بازدهي كوتاه مدت انجام مي شود.

6- ترفيع براصل كارايي فردي و توانايي درعملكرد استوار است.

7- به آموزش و تربيت كارمندان بدليل عدم ثبات و تداوم كاري با ترديد نگاه مي شود.

8- ناامني شغلي بدليل عدم حمايت كامل كارمندان از طرف سازمان


 

مديريت ژاپني

مديريت آمريكايي

(رهبري)

1- رهبر نقش يك راهنماي اجتماعي را داشته و عضوي از اعضاي گروه است.

2- رهبري سبك پدرانه دارد.

3- رهبري براساس ارزشهاي همگاني بوده همكاري را آسان مي كند.

4- تأكيد بر همنوايي در سيستم وجود دارد و از برخورد و روياروي پرهيز مي شود و روند امور گاهي با ابهام و چشم پوشي انجام مي پذيرد.

5- ارتباط از پايين به بالا و برعكس صورت مي گيرد.

 

1- رهبر تصميم گيرنده نهايي بوده و بعنوان رئيس گروه خود عمل مي كند.

2- رهبري سبك كارفرمايانه دارد.

3- رهبري براساس تصميمات فردي بوده گاهي روند همكاري را ناممكن مي كند.

4- تأكيد بر اجراي روش امور بوده برخورد مستقيم و روياروي فراوان است.

 

 

5- ارتباط اصولاً از بالا به پايين اعمال
مي شود. يروي كار از ميان فارغ التحصيلان و يا شاغلين ديگر سازمانها بوده و جابجايي آسان و مكرر نيروهاي استخدامي ميان شركتهاي مختلف امري عادي است.

 

مديريت ژاپني

مديريت آمريكايي

(نظارت)

1- نظارت از سوي همرديفان و همكاران در سطح گروه صورت مي گيرد.

2- نظارت بر كاركرد گروه اعمال مي شود.

3- احترام و آبروي فرد در هنگام لغزش و خطا حفظ مي شود (حمايت از طرف گروه)

4- گروههاي نظارت بر كيفيت نقش مشهودي در سازمان دارند. 

 

1- نظارت از طريق سلسله مراتب و از بالا به پايين اعمال مي شود.

2- نظارت بر كاركرد فرد اعمال مي شود.و

3- خطا كار مورد توبيخ و سرزنش قرار مي گيرد ( عدم حمايت از طرف گروه)

4- گروههاي نظارت بر كيفيت نقش كمرنگي در سازمان دارند.

همانگونه كه در مقايسة فوق مشهود است خصوصيات مديريتي هر جامعه براساس خصوصيات فرهنگي آن جامعه شكل گرفته است.

در جامعة ژاپني ما با يك فرهنگ گل گرا با غلبة روحية پدرسالارانه و با خصوصيت كيفيت گرايي پرهيز از قدرت طلبي روحية سازشكارانه پرهيز از ناامني فرهنگ ارزشگذاري به كار ولي نه چندان كارآفرين و با غلبة تفكر ماترياليستي روبرو هستيم.

در حاليكه در جامعة آمريكايي غلبه فرهنگي بيشتر به سمت روحية دموكراسي فرد گرايي عمل گرايي نتيجه گرايي ريسك پذيري رقابت و قدرت طلبي كارآفريني هدف گرايي روحيه مردانه ماجراجويي و تفكرات ماترياليستي است.

بدون شك كارايي هر يك از سيستمهاي مديريتي ژاپني و آمريكايي براساس تطابق با فرهنگ آن جامعه و توانايي و كارامدي سيستم در حل مشكلات ناشي از تغييرات سريع جهاني و تحولات اقتصادي ارزيابي مي شود.

اما مي‌توان محاسن و معايب هر يك از سيستمهاي مديريتي فوق را چنين برشمرد.

مديريت ژاپني

* محاسن

1- اعتماد پايدار بين فرد و سازمان از طريق رفع نيازها و حمايت فرد از سوي سازمان و وفاداري و مسئوليت پذيري فرد در قبال سازمان كه منجر به رضايت وامنيت شغلي و بازدهي وكارايي سازمان مي‌شود.

2- تقسيم عقلاني نقش تصميم گيري و مسئوليت پذيري در ميان سطوح پايين و بالاي سازمان كه راهي براي كنترل و پيش گيري از هر نوع مانعن تراشي يا نيروي منفي در اجراي تصميمات به شمار رفته و ريسك تصميم گيري را به حداقل مي رساند.

3- كسب موشفقيت براساس سيستم كانرن- گمبا

(كايزن) يا ارتقاء مستمر فرايندها بوسيلة تمامي كاركنان، بدون صرف هزينه هاي زياد از مقوله هاي بنياني در مديريت ژاپني محسوب مي شود. كايزن كه آقاي Massaki Imai آنرا كليد موفقيت مديريت ژاپني مي‌داند در اصل متضمن حفظ روحية ارتقاء كيفيت مداوم و پذيرش تغييرات مثبت مستمر از طرف تمام كاركنان بوده و قلب تپنده ايي ارتقاء مستمر سيستم دواير كنترل كيفيت و كنترل كيفيت جامع مي باشد.

همچنين مديريت ژاپني محل واقعي عمليات را (GEMBA) توصيف مي كند و اعتقاد دارد تمركز روي امور مالي و نتايج كوتاه مدت تأثيرات ناپايداري در ارتقاء سيستم داشته و سوگيري و سياستگذاري سازمانها بايد براساس منافع دراز مدت شكل بگيرد تا سازمان كارآمدي و پويايي خود را حفظ نمايد.

معايب مديريت ژاپني

1- كند بودن روند تصميم گيري در سيستم ژاپني (Nema Vashi) و (Ringi) كه گاهي اوقات منجر به از دست رفتن فرصتهاي تجاري مي شود.

2- تأكيد بر همنوايي با سيستم گاهي اوقات منجر به پرهيز افراد از رويارويي با تصميمات نادرست جمعي مي شود و فرد به پذيرفته مسئوليت مشترك براي اخذ تصميمي كه ممكن است منجر به شكست بشود راضي مي گردد كه بعضاً نتايج اسف باري در پي دارد.

3- سيستم ارتقاء كند و وابستگي شديد فرد به سيستم سازماني سبب از بين رفتن حس رقابت و نوآوري در فرد شده و حتي بدليل امنيت شغلي بيش از حد نسل جديدي از كاركنان كم تعهد كه چندان به منشور اخلاقي و ارزشمندي كار هم معتقد نيستند بوجود آمده است.

4- عدم عدالت يكسان در امنيت شغلي براي تمام سطوح كاركنان جامعة ژاپني و در ژاپن تنها 30% كاركنان مرد ژاپني بصورت تمام وقت و در شركتها و سازمانهاي بزرگ براساس نظام استخدامي ژاپني Nenko استخدام مي‌شوند.

و در اين ميان كاركنان زن كاركنان پاره وقت- و كاركنان قراردادي و كاركنان روزمزد- از تبعيضات زياد و عدم امنيت شغلي رنج مي ‌برند.

5- نظام مديريت ژاپني سبك مديريت خلاقانه و متهورانه‌اي را رايج نكرده است. و در شرايط سخت اقتصادي سيستم مديريتي به جاي آنكه بدنبال يافتن راه حلهاي جديد و خلاقانه باشد از سيستم رياضت اقتصادي و درهاي بسته براي حل مشكلات مديريتي سود مي برد كه اغلب فشار آن به شكل استثمار گرانه‌اي بر سطوح پايين سازمان منتقل مي‌شود.

6- اجراي سيستمهاي كايزن- گامبا عليرغم تبليغات گسترده بر روي كارايي فوق العاده آنها هميشه و در هر سيستم با موفقيت همراه نبوده و در بسياري از موارد با مشكلات اجرايي و حتي كارآمدي پايين روبرو مي‌شوند.

7- مديريت ژاپني محدوديتها و تبعيضات شغلي زيادي را براي زنان ايجاد مي كند. كه اگر چه ممكن است با فرهنگ مرد سالارانه ژاپني چندان تعارضي نداشته باشد اما در جوامع ديگر مي‌تواند منجر به ايجاد تنشهاي جدي اجتماعي گردد.

مزاياي مديريت آمريكايي

1- عمل گرايي كه مانع از اتلاف وقت و سرمايه مي‌شود.

2- ارزشمندي خلاقيت : اين روحيه باعث مي شود سازمان از محدود كردن بيش از حد افراد در چارچوب قوانين و مقررات خشك خودداري كرده و با احترام به استقلال فركي افراد از نيروي خلاقيت و نوآوري آنان درجهت منافع سازمان سود بجويد.

3- ريسك پذيري: روحية ماجراجويانة آمريكايي ايجاب مي كند سازمان و افراد آن در جستجوي فرصتهاي جديد و مناسب بوده و در راه بهره برداري از اين فرصتها سيستم مديريتي آمريكايي ريسك معقول و حساب شده را مي پذيرد و تشويق مي كند، كه در بسياري از موارد اين امر مي تواند نتايج جهشي و چشمگيري بدنبال داشته باشد.

4- بهره وري براساس رشد فرديت كاركنان : مديريت آمريكايي عميقاً معتقد است يك سازمان موفق بايد امكان رشد فردي و بالندگي شغلي را براي فرد فراهم نمايد تا كاركنان با انگيزه لازم در جهت ابراز لياقت خود كه منجر به خودكارآيي هر چه بيشتر سيستم نيز خواهد شد. جايگاهشان را در سيستم ارتقاء دهند.

5- مديريت آمريكايي با اعتقاد بر تصميم گيري فردي و مسئوليت پذيري افراد، امكان اتخاذ تصميمات سريع، به موقع و .. را براي سازمانهاي تحت مديريت خود فراهم مي نمايد.

6- درسيستم آمريكايي روند جاري امور و وظايف افراد، كاملاً‌ روشن و شفاف بوده واين امر مانع از فرار فرد از پاسخگويي مستقيم و مخفي ماندن خطاها در پوشش مسئوليت گروهي مي شود و همين امر آسيب پذيري سازمان را در قبال خطاها و لغزشهاي فردي كاهش مي دهد.

7- سيستم مديريت آمريكايي بيشتر بر دموكراسي و عدالت اجتماعي استوار بوده و ناعدالتي هاي شغلي و اجتماعي و جنسي در محيط كار كمتر از حمايت فرهنگي و محمل اجتماعي برخوردار است.

معايب سيستم مديريت آمريكايي

1- نتيجه گرا بودن بيش از حد و تمركز روي امور مالي و نتايج كوتاه مدت سبب غفلت از برنامه ريزي سيستم روي نتايج و سياستهاي دراز مدت مي گردد.

2- تصميم گيري هاي فردي و مسئوليت پذيري مديران اگر چه منافعي مانندق درت تصميم گيري سريع را بدنبال دارد اما عملاً با مشكلات عديده‌اي مواجه مي‌شود كه از ان جمله مي‌توان به عدم پايبندي كاركنان سطوح پايين به تصميمات اخذ شده بديل عدم مشاركت در اخذ تصميمات اشاره كرد كه اغلب باعث كند شدن و بروز مقاومت در اجراي تصميمات اتخاذ شده از بالا مي گردد.

3- عدم پايبندي و وفاداري افراد به سيستم سازماني باعث مي شود به امر آموزش كاركنان بعنوان يك سرمايه گذاري دراز مدت با ترديد نگريسته شود.

4- ساختار سازماني رسمي و ديوانسالارانه باعث بروز مشكلات خاص سيستم بروكراتيك و كندي عملكرد سازمان مي شود.

5- رقابت موجود در محيط كاري و ما بين كاركنان باعث بروز احساس عدم امنيت و رضايت شغلي و ظهور رفتارهاي غيراخلاقي در محيط كار مي‌شود.

6- عدم امنيت شغلي از وفاداري كاركنان به سيستم كاسته مانع از شكل گيري حساس همسو بودن منافع فرد و سازمان مي شود.

7- از آنجا كه رهبري سيستم در مديريت آمريكايي به شكل رياست اعمال مي شود، تصميمات فردي و بالا دستانه گاهي اوقات روند همكاري را ناممكن مي سازد.

8- در سيستم مديريت آمريكايي نظارت از سطوح بالا و برد كاركرد فردي اعمال مي شود اين امر امكان استفاده از دواير ارتقاء كيفيت را كه نوعي اعمال ظارت گروهي بر كاركرد سيستم مي باشد و از رموز موفقيت مديريت ژاپني محسوب مي شود ناممكن مي سازد.

حال كه با خصوصيات مزايا و معايب سيستم مديريت ژاپني و آمريكايي شآنا شديم . لازم است به بررسي تئوري مديريتي Z كه برآيندي از دو سيستم مديريتي فوق يم‌باشد بپردازيم.

تئوري مديريتي Z

ويليام اوچي كه از تئوري پردازان علم مديريت معاصر محسوب مي شود در در بررسي گروهي از شركتها و سازمانهاي آمريكايي موفق مانند IBM مشاهده كرد آنها بطور ناخودآگاه برخي از ويژگيهاي مديريت ژاپني را با مديريت آمريكايي تلفيق نموده و به موفقيتهايي دست پيدا كرده اند وي اين نحوة تلفيق خصوصيات مديريتي آمريكحايي و ژاپني را تئوري Z نام نهاد.

تئوري Z برخي از فاكتورهاي مثبت مديريت ژاپني را انتخاب و آنرا سازگار با محيط و فرهنگ آمريكايي به كار مي بندد.

براي درك بهتر اين نحوة تلفيق مقايسه اي احتمالي بين اين سد تئوري مدريتي انجام شده كه بررسي آن خالي از لطف نيست.

 

تئوري آمريكايي A

تئوري ژاپني J

تئوري Z

استخدام كوتاه مدت

استخدام مادام العمر

استخدام بلندمدت

تصميم گيري فردي

تصميم گيري توافقي

تصميم گيري توافقي

مسئوليت فردي

مسئوليت گروهي

مسئوليت فردي

ارزيابي سريع

ارزيابي تدريجي

ارزيابي تدريجي

ارتقاء ترفيع سريع

ارتقاء و ترفيع تدريجي

ارتقاء و ترفيع تدريجي

كنترل رسمي و صريح

كنترل غيررسمي و تلويحي

كنترل غيررسمي و تلويحي با استانداردهاي رسمي و صريح

گرايش به تخصصهاي جزئي

گرايش به كلي دان و كاردان بودن افراد

گرايش متعادل به تخصصي بودن

توجه ابزاري و جزء گرايانه به فرد

توجه انساني و كامل به فرد

توجه انساني با التفات به تمام ابعاد فردي در سازمان

در تئوري Z عليرغم تأكيد بر تصميم گيري گروهي وجمعي مسئوليت تك تك افراد نيز مورد توجه قرار مي گيرد.

و علاوه بر وجود روابط متكي بر اعتماد وا حترام در محيط كاربر پيوندهاي غيررسمي و ديوانسالاري در مجموعه سازمان بي توجه نيست و وظايف افراد و حيطه مسئوليشتان كاملاً واضح و شفاف است.

در تئوري Z جريان آزاد اطلاعاتي را براي بهره گيري از مشاركت جمعي برقرار مي سازد اما بر هدفهاي رسمي و برنامه ريزي سازماني تاكيد ويژه دارد در اين تئوري ارزشهاي شركتي و فلسفه سازماني همراه با ارزيابي هاي آماري و اندازه گيري هاي عددي هر دو به تناسب كنشهاي مديريتي را هدايت مي‌كنند.

و در اين تئوري به انسان به صورت وجودي كامل و نه بعنوان ابزاري براي توليد نگريسته مي‌شود.

به نظر مي رسد پس از آشنايي اجمالي با سه تئوري ذكر شده بررسي و امكان سنجي در مورد اعمال شيوه هاي مديريتي فوق در ايران امكان پذير باشد.

برخلاف فناوري توليد كالا- شيوه هاي مديريتي به هيچ وجه قابل كپي برداري نيست ولي اين به معني نفي الگوگيري از شيوه هاي مديريتي نمي باشد از طرفي با نگاهي دقيق تر مي توان دريافت كه هر سبك و شيوه مديريتي داراي دو بعد اساسي است.

1- محتوي يا هسته آن شيوه مديريتي كه بعنوان روح جاري برسيستم عمل مي كند و بدون آن عملكرد ظاهري و بي محتوايي از سيستم باقي مي ماند. كه مفيد فايده نخواهد بود.

2- شكل و ساختار ظاهري سيستم مديريتي كه ريشه در زيرساختهاي مديريتي، پيشينه فرهنگي تاريخي سياسي و خصوصيات محيطي و اقتصادي شرايط و نيازهاي موجود دارد. كه بي توجهي به آن درنهايت موجب زيان ها و خطاهاي فاحش خواهد گرديد.

بنابراين براي پياده كردن هر مدل مديريتي و يا الگو برداري هاي مديريتي بايد از مدگرايي در مديريت بشدت پرهيز نمود.

و ضمن تجزيه و تحليل عميق و ساختاري الگوهاي مديريتي ارائه شده بايد از ساختار فعلي مديريتي كشور نقاط ضعف نقاط قوت نيازها ضرورتها اطلاع حاصل كرد. تا بتوان براساس شرايط حاضر از امكانات و الگوهاي موجود حداكثر بهره برداري را نمود.

بنابراين در تببين اجمالي بحث مي توان به موارد زير اشاره كرد:

    · روح جاري بر سيستم مديريت ژاپني يك روه كل گراوHolistic است كه با روح و فرهنگ شرقي و اسلامي حاكم بر جامعه ايراني قرابت بيشتري دارد اما در اين ميان به روحيه فردگرايي عميق ايرانيان نيز نبايد بي توجه بود.

    ·اما مشكل ظاهري، سيستم مديريتي ژاپني و سيستم مديريتي آمريكايي و همچنين سيستم مديريتي مبتني بر تئوري Z هيچكدام به تنهايي و به طور مطلق الوي مناسبي براي مديريت جامعه ايراني محسوب نمي شوند.

بنابراين با توجه به زمينه هاي فرهنگي اجتماعي- اقتصادي- سياسي معنوي و همچنين نيازها و امكانات موجود كشور بايد تلفيقي از ساختارهاي مديريتي موجود با فرهنگ و شرايط خاص جامعه امروز ايراني بوجود آورد و چه بسا در آينده بتوان نام اين تئوري مديريتي را (تئوري P) يا (Persian theory) نام نهاد كه اين مهم البته به عهده متخصصين امر و دست اندركاران سياست گذاري هاي كلان ملي مي باشد.

اما مواردي كه با توجه به بضاعت اندك اينجانب به نظر مي رسد عبارتند از :

1- با توجه به نياز كشور به تحولات عميق و اساسي و در عين حال وجود بحرانهاي حاد و غير قابل اغماض در كشور.

2- با توجه به سابقه طولاني مدت نظامهاي استبدادي در كشور و خو گرفتن فرهنگي مردم ايران استبداد و اعتقاد عميق آنها به ارجحيت تصميم گيري هاي فردي بر تصميمات جمعي لازم است مانند مديريت آمريكايي سيستم هاي تصميم گيري فردي تقويت و كارمند شوند اما در عين حال به زمينه سازي فرهنگي واجتماعي براي آموختن شدن جامعه ايراني با فرهنگ تصميم گيري و مسئوليت پذيري جمعي هم بايد توجه لازم مبذور گردد.

3- با توجه به فرهنگ نظم گريزي و حتي نظم ستيزي كه در سطح گسترد‌ه‌اي از جامعه ايراني نمود دارد لازم است همانند مديريت آمريكايي حدود مسئوليت ها و تصميم‌گيري‌ها و وظايف محوله دقيقاً مشخص و سيستم نظارتي كارآمدي بر عملكرد افراد جاري شود و ساختار سازماني رسمي و ديوان سالارانه  قوياً‌تقويت و كارآمد گردد و از محول كردن امور بطور نامشخص به گروهها وسازمانها تا زمانيكه فرهنگ نظم وكارگروهي بر جامعه ايراني حاكم نشده خودداري گردد.

4- با توجه به روحيه فردگرايي رقابت جويي و خلاقيت در جامعه ايراني لازم است سيستم هاي استخدامي وحمايتي در سازمانها بگونه اي بكار گرفته شوند كه در عين حال كه توانايي هاي خلاقانه افراد رشد مي كنند امكان ارتقاء سريع وجود دارد افراد حمايتهاي شغلي لازم را از سازمان دريافت دارند چون احساس ناامني شغلي از عواملي است كه باعث دلسردي و قانون گريزي در جامعه ايراني خواهد شد( تلفيقي از نظام استخدامي اداري آمريكايي و ژاپني با ارجحيت نظام آمريكايي)

5- ارزيابي ها در سيستم مديريت ايراني لازم است براي پس ارزيابي مديريت آمريكايي بنا نهاده شود چون با روحيه فرد گرايي ايراني هماهنگ تر است و ارزيابي كاركرد گروه اغلب با مسئوليت گريزي همراه خواهد شد.

6- به نظر مي رسد جلب مشاركت و همكاري در فرهنگ ايراني بيشتر براساس منافع فردي صورت مي گيرد تا براساس وفاداري به سازمان ها بنابراين در جلب انگيزش ايرانيان به مشاركت سيستم مديريت آمريكايي و تقويت فرهنگ وفاداري به حرفه و تخصص كارآمدتر خواهد بود.

در عين حال بايد براي رسيدن به فرهنگ مشاركت جمعي و پايبند بودن به ارزشهاي گروه و سازمان زمينه سازي فرهنگي بعمل آيد (مديريت ژاپني)

7- رهبري در سيستم مديريت ايراني لازم است به شكل تلفيقي از رهبري پدرسالارانه با قاطعيت رياست مآبانه اعمال شود تا در عين استفاده از روحيه احساسي و شرقي ايرانيان در جهت همكاري با رهبري و مديريت روحيه فردگرايي و نظم گريزي آنان مخل روند جاري امور نشود. (تلفيقي متعادل از مديريت ژاپني و امريكايي)

8- روحيه عدالت جويي ايرانيان ايجاب مي كند از خصوصيات تعبيض آميز مديريت ژاپني در مورد زنان و بعضي از گروههاي كاري خودداري شده ضمن تأمين حقوق اجتماعي و شهروندي افراد نظام شايسته سالاري در سيستم مديريت ايراني اعمال شود كه اين امر با مديريت آمريكايي كه به ظاهر به اصول دموكراتيك پايبندتر است سازگاري بيشتري خواهد داشت.

9- فرهنگ اسلامي و شيعي ايرانيان حاوي پتانسيلهاي عظيم و كارآمدي در جهت برانگيختن و بكارگيري نيروهاي جمعي و مشاركت و مسئوليت پذيري اجتماعي است كه نمونه آنرا در هيتئها و دسته جات مذهبي مشاهده مي كنيم و حتي شكلي از اين كاركرد قوي اجتماعي را در حركتهاي دموكراتيك از جمله انتخابات چند دوره اخير مشاهده نموده ايم. كه اين امر مي تواند از خصوصيات منحصر به فرد جامعه ايراني باشد. و بدون شك بكارگيري اين پتانسيل ويژه در تحولات اجتماعي مي تواند نقطه مثبت و متعادل كننده اي در مقابل فرهنگ عميق فرد گرايي ايرانيان باشد كه نبايد از ديد تئوريسين هاي مديريت ايراني دور بماند.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:27 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد همراه قو

بازديد: 157

 

همراه قو

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


بنام خدا

تقديم به دوستاني كه كليد قلبم در صندوقچه رازهايشان پنهان است.

مرگ قو

شنيدم كه چون قوي زيبا بميرد

 

فريبنده زاد و فريبا بميرد

شب مرگ، تنها نشيند به موجي
 

 

رود در گوشه اي دور و تنها بميرد

در آن گوشه‌چندان غزل خواند آن شب
 

 

كه خود در ميان غزلها بميرد

گروهي بر آنند كه اين مرغ شيدا

 

كجا عاشقي كرد آنجا بميرد

شب مرگ از بيم آنجا شتابد

 

كه از مرگ غافل شود تا بميرد

من اين نكته گيرم كه باور نكردم

 

نديدم كه قويي به صحرا بميرد

چو روزي ز آغوش دريا برآمد

 

شبي هم در آغوش دريا بميرد

تو درياي من بودي آغوش وا كن

 

كه مي خواهد اين قوي زيبا بميرد

دكتر مهدي حميدي

آفرينش آدم و حوا و روايتي از هابيل و قابيل

خداوند انسان را نيز مانند موجودات ديگر بصورت جفت آفريد تا براي هم موجب آرامش باشند. آدم تنهاي تنها در بهشت بسر مي برد و از نوع خود هيچكس را هم صحبتي نداشت تا با وي مانوس باشد، روحش سكون و آرامش نداشت، خداوند همدم و مونسي به نام حوا در كنارش آفريد. روزي آدم بدنبال يك خواب طولاني همينكه سر از خواب برداشت چشمش به زني افتاد كه بالاي سرش نشسته است، پرسيد تو كيستي؟ حوا پاسخ داد من همسر تو هستم، آفريده شدم تا مونس تو باشم. خداوند فرمود اي آدم خودت و همسرت در اين باغ زيبا مسكن گزينيد ولي به آن درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد. آدم و حوا وسوسه شدند و به آن درخت ميوه نزديك شدند و از بهشت به روي زمين اخراج شدند. خداوند در وجود انسان ميل جنسي را به او هديه كرد، كه براي بشر شامل دو هدف اصلي است هدف اول ارتباط با علم الحياة (بيولوژي) دارد و بقصد توليد نسل ميباشد و ديگري فرعي و براي رفع حوائج شهواني بوده و با حصول لذائذ انجام ميگيرد. كه ازدواج بخاطر هدفهاي فوق صورت ميگيرد بشرطي كه در مسير درست و حلال باشد. زماني كه آدم و حوا از ميوه ممنوعه خوردند و از بهشت رانده شدند در زمين سكونت كردند و خداوند توبه آنها را پذيرفت و اجازة زندگي روي زمين را به آنان داد، آنها صاحب فرزنداني شدند هم دختر و هم پسر، دو تن از پسران آدم خواهان يكي از خواهرانشان شدند يعني زماني كه هابيل و قابيل به سن ازدواج رسيدند. لذا خداوند به حضرت آدم امر كرد كه هابيل و قابيل بايد هدايايي را بياورند و هديه اي كه قبول واقع شود صاحب آن هديه «شوهر» خواهرش خواهد بود. هابيل دامداري مي نمود و قابيل كشاورزي، هابيل يكي از بهترين بره هاي خود را جدا كرده و قابيل چند خوشه خشكيده گندم را انتخاب و روز امتحان هر دو بالاي يك بلندي مي‌روند، بادي وزيدن گرفته و بره را از دست هابيل مي برد يعني هديه هابيل مورد قبول واقع شده و دختر براي اوست. قابيل از فرط عصبانيت با سنگي بر سر برادر خود زده و او را مي كشد چون كمي از او بزرگتر بود قدرت بيشتري داشت، حالا او نمي دانست با جنازة برادر چه بايد بكند. خداوند دو كلاغ را در حال نزاع فرستاد، يكي از آنها ديگري را كشت و زير خاك دفن كرد، قابيل نيز همين كار را با جنازة برادرش كرد و او را دفن كرد، پنهاني به نزد خانواده رفته دست خواهرش را مي گيرد و از آنجا فرار مي كند و در جاي ديگري از زمين صاحب كودكان و نسلي ديگر از انسانها مي شوند.

كتاب آدم و حوا اثر بي آزار شيرازي

زن در جاهليت عربستان:

يكي از وحشتناكترين رسوم و عادتهاي شوم دوران جاهليت دختركشي بود، آن هم در زشتترين صورت يعني زنده بگور كردن يا گردن زدن و يا از بالاي بلندي به پائين پرت كردن فرزندان دختر. آنان دختران را در رديف حيوانات قرار مي دادند، بي عفتي و بي ناموسي در حدي بود كه به طور آزاد و رسمي بينشان نكاح چند تايي صورت مي گرفت، يعني مردان با قدرت مالي خود هر چند زن كه
مي خواستند اختيار مي كردند و زنان نيز در اختيار هر فردي قرار مي گرفتند، زناني هم بودند كه بر سر در خانه هاي خود پرچمي يا علامت و نشانه اي به اين عنوان نصب مي كردند، و اگر فرزندي مي آوردند مدعيان را همراه قيافه شناسان جمع مي كردند، قيافه شناسان كودك را شبيه هر كدام از مردان
مي دانستند او را به عنوان پدر كودك معرفي مي كردند. در چنين شرايطي پيامبر پا به عرصه وجود گذاشت و با خواست خداوند توسط عبدالله نوري پاك به رحم آمنه منتقل شد تا پيامبر به دنيا آمد.

كتاب: سيره چهارده معصوم محمد مهدي اشتهاردي

ازدواج پيامبر (ص) و خديجه (س):

خديجه از خاندان قريش، بانوئي بسيار پاكدامن و ارجمند بود، او دو شوهر كرد، هر دو از دنيا رفتند، و اموال بسياري از آنها از طريق ارث به او رسيد، ثروت او از حد و مرز مي گذشت. همواره كاروانهاي بازرگاني او در شام و يمن و طائف، در حركت بودند، عموي خديجه از دانشمندان و كشيشان مسيحي بود و همه كتابهاي آسماني را خوانده بود، او نشانه هاي پيامبري را در وجود پيامبر اسلام ديده بود، خديجه توسط او به مقام پيامبر آگاه شده بود، و خود او نيز روش پاك و امانت داري و صداقت او را مشاهده كرده بود، از اين رو مجذوب و شيفته بي قرار پيامبر (ص) شد و تصميم گرفت با پيامبر ازدواج كند، در اين وقت پيامبر (25) سال داشت ولي از سن خديجه (40) سال مي گذشت. پيامبر با وساطت عمويش ابوطالب پدر علي (ع) وسايل ازدواج با خديجه را فراهم كرد، خديجه بسيار فداكار و مهربان بود و همه ثروتش را در اختيار پيامبر گذاشت تا در راه هدفي بزرگ به مصرف برسد. پيامبر سال فوت خديجه را «سال غم» ناميد پيامبر مي فرمود: خديجه وقتي به من پيوست كه همه از من دور مي شدند، او در راه اسلام، هرگز مرا تنها نگذاشت، همواره از من حمايت كرد، خدا او را رحمت كند كه بانوي پر بركتي بود. حضرت فاطمه (س) حاصل چنين ازدواجي بود.

سيره چهارده معصوم

ازدواج علي (ع) و فاطمه (س):

خواستگاران بسياري براي حضرت فاطمه آمدند نزد پيامبر خدا ولي حضرت محمد و فاطمه (س) حضرت علي را برگزيدند. حضرت محمد به علي (ع) فرمودند چه چيزي را مهريه قرار ميدهي، علي (ع) فرمود شمشير و اسب و زره و شتري براي كشيدن آب از نخلستان دارم. پيامبر فرمود شمشير و شتر و اسب براي خودت لازم است براي جنگ با مشركان و كشاورزي و زندگي، فقط زره مي ماند كه من آن را به عنوان مهريه زهرا (س) مي پذيرم حضرت علي زره را 480 درهم قطري فروخت به حضرت محمد داد و او را نيز با اين جهازيه حضرت فاطمه را تهيه كرد. امام صادق مي فرمايند: اگر خداوند علي را براي فاطمه (س) نمي آفريد، در سراسر زمين از حضرت آدم گرفته تا تمام انسانهاي بعد از او، همسر همتايي براي فاطمه (س) پيدا نمي شد. پيامبر از پولي كه حضرت علي به او داد وسايل زير را به عنوان جهاز راهي خانه علي (ع) كردند: پيراهن يك عدد روسري يك عدد چادر مشكي عربي يك عدد بقچه بافته شده از ليف خرما دو عدد متكا پرده پشمي حصير آسياب دستي طشت مسي- كاسه سفالي مشك آب آفتابه سفالي فرش پوستي عباي سفيد ظرف آب خوري . هنگامي كه اين وسايل ساده و بي آلايش را به حضور پيامبر آوردند اشك در چشمانش حلقه زد و سر به آسمان نمود و گفت: خدايا به زندگي قومي كه گرانمايه ترين ظروفش سفالي است بركت بده. در حديثي نقل شده است كه: حضرت فاطمه (س) بعد از وفات رسول خدا (ص) هرگز لبخند نزده بود جز زماني كه تابوت پوشاننده را ديد از خوشحالي خنديد و فرمود: اين تابوت چقدر زيباست كه مانع مشخص شدن حجم بدن مي شود. گويي ايشان از چگونگي حمل جنازه زنان در مدينه ناخرسند بودند چون آنها بدن زن را روي چوبي بدون ديواره مي نهادند به طوري كه حجم بدن زن را نمايان مي كرده است و با ديدن تابوت پوشاننده خنديده بودند.

كتاب: سيره چهارده معصوم

انگيزه هاي ازدواج و عوامل بازدارنده ازدواج:

غريزه بقاي نسل، انگيزه تكامل نسل، نياز جسمي، ميل داشتن استقلال، بر آورده نيازهاي عاطفي و انگيزه رفع تنهايي از انگيزه ازدواج مي باشند و عوامل بازدارنده ازدواج در دختران و پسران نيز مي تواندشامل: ازدواج را زود دانستن (يعني معتقد است در آينده با كسب آمادگي هاي لازم و امكانات بيشتر ازدواج كند، زندگي آرام، راحت و طبيعي تري خواهد داشت) دنبال كردن اهداف مهم تر، اعتقاد به داشتن زندگي آزاد، شكست در عشق، اختلالات رواني جنسي و افسردگي ، بدبيني، افراد وسواسي، و وابستگي بيمارگونه به خانواده، باشد. لذت زندگاني در مجاهده است بايد با حقايق روبرو شد و بجاي افسوس و آه با نيروي سعي و همت اشكالات را كه بر سر راه كاميابي است از ميان برداشت. از حقيقت به خيال پناه بردن و در پس زانوي غم نشستن، بيماري ناكامي را درمان نميكند.

ازدواج مطلوب آن است كه زن و شوهر يكديگر را شناخته حسن تفاهم دارند و هر كدام از آنها بهدف و وظايف خويش آگاهي داشته و در تامين زندگي و تهيه سعادت خانوادگي تشريك مساعي مي نمايند.

كتاب: روانشناسي عمومي دكتر حمزه گنجي

انتخاب همسر و ازدواج از نظر اسلام:

در اسلام خانواده محبوبترين بنياد اجتماعي است. تا آنجا كه تشكيل هيچ بنياني نزد خدا ارزشمند تر از تشكيل خانواده نيست و هر كه براي تشكيل خانواده اقدام كند و خود را از آلودگي به گناه برهاند، نيمي از دين خويش را از دستبرد شياطين محفوظ داشته است. پيامبر (ص) مي فرمايند ازدواج سنت من است هر كس از آن پيروي نكند از من نيست و مسلمان نيست و خدا نيز او را دوست ندارد. از نظر اسلام معيارهاي انتخاب همسر خيلي مهم مي باشد. چرا كه اولين و مؤثرترين قدم در موفقيت يك خانواده، دقت و بررسي كافي در مرحله انتخاب همسر است. تجربه نشان مي دهد كه ريشه بسياري از ناكاميها در خانواده ها نا آگاهي يا غفلت در همين مرحله است اولين مسئله مهم ايمان و تقوا مي باشد: شخص با ايمان، به علت ارتباط قلبي با خدا فردي قابل اعتماد است و هر چه ايمان او قويتر باشد بيشتر مي توان به قول و تعهد او در امر ازدواج اعتماد كرد. اعتماد كردن به كسي كه فاقد نيروي كنترل كننده ايماني و اعتقادي است، غالباً به مصلحت نيست. دومين مسئله اخلاق خوب است: همسر بد اخلاق انسان را به پيروي زودرس مبتلا مي كند و زندگي كردن با انسانهاي بد اخلاق خيلي مشكل است. سومين مسئله مهم اصالت خانواگي مي باشد: پيامبر مي فرمايند از سبزة مزبله (زباله دان) بپرهيزيد يعني از زن زيبايي كه در خانواده بد زندگي مي كند. محيط خانه و دانشگاه دو عاملي هستند كه مي توانند جوانان را در راه تشكيل يك فلسفه زندگي صحيح و موافق با اصول اسلامي و انساني تربيت و راهنمايي نمايند. دختر و پسري كه به حد بلوغ رسيدند، مي خواهند اطاق مخصوص به خود داشته باشند تا بتوانند دور از چشم همه بخصوص خواهر يا برادر كوچكتر از خود فكر كرده و نقشه فعاليتهاي آينده خود را بكشند. يك فرد بالغ طبيعي بهيچ وجه حاضر نيست كه ديگران فكر كنند هنوز محتاج به كمك و راهنمايي است. بهمان نسبت اگر با پسر و دختر در اين سنين مانند اشخاص بالغ رفتار شود بهمان نسبت بيشتر به آنها اعتماد كرده و اگر مسئوليتي به آنان محول كنيم نتيجة بهتري خواهيم گرفت. احتياجات جنسي در اين سن ببالاترين مرحله خود ميرسد و شخص بالغ در جستجوي كسي است كه بتواند مسائل جنسي خود را بااو در ميان گذارد. ميل جنسي در زنان نسبت به اشخاص مختلف و ساختمانهاي بدني گوناگون متفاوت است و اين ميل ممكن است، ضعيف، شديد، و يا منحرف باشد. كه از آنها به سردي مزاج (بي ميلي جنسي كه دلايل گوناگون دارد) تحريكات شديد و شهوت انگيز و جنون شهوت (كه ريشه در بيماريهاي روحي دارد) نام مي برند.

كتاب معارف اسلامي

عشقهاي واهي و مجازي:

زناني كه از دور به شخصي علاقمند مي گردند و او را ايده‌آل خود دانسته و هميشه به عشق خيالي خوش بين مي باشند. در حاليكه اين خواب و خيال ممكن است هيچگاه به حقيقت نپيوندند. در ضمن شوهر در نظر اين قبيل زنان هرگز مانند نمونه دلخواه آنهاست و نزد آنان جلوه نخواهد داشت. اين نوع زنان عاشق سايه و خيالند و اغلب خود را دلبسته و فريفتة شعراي متقدم (قديمي) و خوانندگان مشهور و هنرپيشگان و بازيگران سينما و تلويزيون و يا ورزشكاران از قبيل فوتباليستها و غيره مي كنند ولي از نزديك شدن به آنان خودداري مي نمايند تا بد نام نگردند و همچنان در شيفتگي باقي بمانند. نا گفته نماند كه اين عاشقهاي دائمي هيچگاه بوصال نمي رسند. زن بيشتر حس ميكند، عميق تر دوست ميدارد، شجاعانه فداكاري مينمايند. عواطف و احساساتش رقيق تر و لطيف تر است. بخانواده و كانون زندگي خويش دلبستگي فراوانتر دارد و كمتر در صدد تجاوز بر مي آيد، و با تامين نيازمنديهاي انساني خود بحفظ آرامش خويش علاقمند ميگردد. زنان كمتر جاه طلبند و ندرتاً مرتكب جنحه يا جنايتي ميگردند. زن ممكن است خودخواه، بلهوس يا حسود باشد، ولي عواطف مادري را به تنهايي دارا مي باشد كه مرد اين مهم را ندارد. مثال بارز عشق را مي توان عشق شهريار دانست او پس از پنج سال تحصيل پزشكي يعني كمي پيش از اخذ مدرك دكتري به علت ناكامي در عشق كه خود آن را عشق مجازي مي خواند، پزشكي را رها مي كند و به شاعري مي پردازد و آثار جاويدان خلق مي كند او اين عشق را در غزل معروف «ناكامي» چنين بيان مي كند:

ناكامي

بر واي تُرك كه تَرك تو ستمگركردم
 

 

حيف از آن عمر كه در پاي تو من سر كردم

عهد و پيمان تو با ما و وفا باد گران

 

ساده دل من كه قسمهاي تو باور كردم

به خدا كافر اگر بود به رحم آمده بود

 

زان همه ناله كه من پيش تو كافر كردم

در و ريوار به حال من زار گريست

 

هر كجا ناله ناكامي خود سر كردم

پس از اين گوش فلك نشنود افغان كسي

 

كه من اين گوش ز فرياد و فغان كر كردم

اي بسا شب به اميدي كه زني حلقه به در
 

 

ديده را حلقه صفت دوخته بر در كردم

شهريار را به جفا كرد چو خاكم پامال

 

آن كه من خاك رهش را به سر افسر كردم

استاد «شهريار»

چه بسيار مردان و زناني كه در گوشه و كنار اين جهان در كنار همسر خود ولي دل در گرو عشقي واهي و مجازي دارد.

كتاب روانشناسي عمومي دكتر حمزه گنجي

در اين نزديكيها:

مسيحياني كه زن را شيطان مي دانند و تمام گناهان مرد را از زن مي دانند و در كتاب انجيل چنين نقل شده كه شيطان ابتدا حوا را فريب داد و حوا حضرت آدم را تا اينكه از بهشت اخراج شدند، اينان زن را مايه گناه دانسته و هرگز تن به ازدواج نمي دهند تا آخر زندگيشان مجرد باقي مانده و مي ميرند، مسلماناني كه چهار زن اختيار كرده و هر زن را با كمك زن قبلي به نكاح خود در مي آورند. قوميتهايي كه دختران بالغ را به مبالغي مي فروشند و مانند كالا با زن رفتار مي كنند و خريدار اين كالا صاحب آن شناخته مي شود. در قسمتهايي از آذربايجان هنوز هم دختر و پسر با هم فرار مي كنند و زندگي بسيار شاعرانه اي را شروع مي كنند در هند تمام مخارج عروسي از جمله جشن و تهيه جهازيه و خانه به عهده خانواده دختر مي باشد و چه دخترهايي كه از فرط فقر دست به خودكشي زده اند. در برخي فرهنگها با وجود چند فرزند والدين تازه ازدواج مي‌كنند اروپاي غربي، آمريكا و . در كشورهاي اروپاي غربي و بخش هاي زيادي از قاره امريكا و حتي قسمتهايي از آسياي بزرگ روسپي گري يك شغل بوده و زنان براحتي مشغول اين كارند با مجوزهاي دولتي. آزادي هم جنس بازان در كشورهاي مثلاً پيشرفته يعني ازدواج و همراهي مرد با مرد يا زن با زن.و دست آخر اينكه اجاره كردن زن به توسط قرارداد فقط تا زماني كه فرزندي را براي كسي يا خانواده اي به دنيا آورد و قرارداد منقطع گردد در اصطلاح مادر اجاره اي. آيا براستي فلسفه ازدواج چيست؟ آيا براستي سن و سال در ازدواج و يا قانونهاي ديگر غير از قانونهاي خدايي و كتابهاي آسماني چه معنا و مفهومي دارند. چه بسيارند دختراني كه جوان يا نوجوان هستند ولي در دل دوستدار مرداني بوده اند خيلي از نظر سني بزرگتر از خودشان ولي از ترس حرفهاي ديگران و خجالت كشيدن از ديگران اين مسئله را پنهان داشت و تا آخر عمر در خاطرشان نگه داشته اند اي كاش اين دسته عشقشان را آشكار مي ساختند شايد از خوشبخت ترين ها مي گشتند. و يا پسر هايي كه عاشق زنان مسن تر از خودشان شده اند و يك تار موي آنها را به صد دختر جوان نمي داده اند ولي اين مسئله را عنوان نكرده اند و چه اشتباهي كرده اند شايد همانند پيامبر (ص) خوشبخت مي شدند. دوست داشتن و عشق واقعي و تكيه دادن بر كسي كه انسان را خوشبخت مي كند سن و سال نمي شناسد. براستي كه اين جهان، جهان شگفتيهاست و انسان بوجود آوردة تمام زيباييها و زشتي هاي اين جهان است.

مطالب: مجيد غلامپور

چرا مردي شيفته زني مي شود:

دوست داشتن بمعني لذت بردن است از ديدن، لمس كردن، بوئيدن چيز دوست داشتني. اين عقيده استاندال نويسنده معروف فرانسوي است. اما اين نويسنده نمي گويد كه اين چيز دوست داشتني بايد داراي چه خصوصياتي باشد كه حقيقتاً دوست داشتني شود و در دل دوستدار خود ايجاد لذت نمايد. اين هم از زيركي و نكته سنجي استاندال است، زيرا او به خوبي مي داند كه علائم مشخصه زيباي آنقدر متفاوت و متغير است و تحت شرايط مختلف با يكديگر فرق دارد كه نميتوان اين علائم را مشخص و بيان كرد. عوامل و علائم زيبايي براي هر ملت و مملكت و محيط وقتي براي هر فرد انساني فرق دارد. هر روز هزاران مورد پيش مي آيد كه مردي عاشق زني مي شود. اما كسي نمي تواند پرده از اين راز بردارد و بفهمد كه چرا و به چه دليل دودلداده نسبت به هم عشق پيدا مي كنند. آيا چه عاملي در وجود فلان زن هست كه مردي را عاشق و بيقرار مي سازد و او را بجنبش و تلاش وا مي دارد، تا موانع را از پيش بردارد او را بهمسري خود اختيار كند. باين سوال كسي نمي تواند جواب روشني بدهد. بخصوص وقتي كه آدم با مواردي روبرو مي شود كه مي بيند، فلان مرد دل به زني باخته است كه نه تنها به چشم شخص ديگر زيبا نيست بلكه بي ريخت و حتي غير قابل تحمل است. از اين قبيل موارد زياد است كه براستي محبوبة انتخابي بسياري از مردان حتي با شرايطي معمولي و اصول اوليه زيبايي شناسي هم جور در نمي آيد. چه بسيار موارد پيش آمده است كه يك عكس و تصوير، يا حتي يك مجسمه سنگي باعث شده است كه بيننده اي را عاشق صاحب آن عكس و مجسمه كند. چندي قبل يك جوان عكس دختري را پشت ويترين يك عكاسي ديده و چنان بصاحب ناديده اين عكس دل باخت كه چندين سال براي پيدا كردن و بدست آوردن او به تلاش مي پردازد و موقعي او را يافت كه دختر تهيه عروسي خود را ميديد، ولي وقتي از ماجراي تلاشهاي چندين ساله عاشق صادق خود آگاهي يافت . تحت تاثير اين عشق شديد قرار گرفت و با اين جوان ازدواج كرد. اين افسانه يوناني خيلي شهرت دارد، پيگايون مجسمه سازي بود، سالها زحمت كشيد و از عاج مجسمه زن زيبايي ساخت بعد در مقابل زيبايي شگرف اين مجسم چنان شيفته شد كه الهه عشق برحم آمد و به اين مجسمه جان داد و مجسمه ساز به وصال معشوق خود رسيد. البته چنين ماجرائي فقط افسانه مي تواند باشد. حقيقت ندارد، ولي از اينكه نگاه در ايجاد عشق، يكي از موثرترين عوامل است، ترديدي نيست. نگاه نه تنها مي تواند حامل اشارات عاشقانه باشد، بلكه مي تواند حالت عاشقانه ايجاد كند، بعضي زنها وقتي با چشم نيمه باز به نگاه خود زيبايي و نفوذ مي بخشند، مي توانند مردي را در مقابل خود بزانو در بياورند. از نگاه گذشته صدا نيز يكي ديگر از عوامل ايجاد عشق است، زير و بم صدا يك لهجه بخصوص، حتي گاهي مختصري تُك زباني حرف زدن، مي تواند دل مرد را بهيجان در آورد، الكساندر دوما مينويسد كه هنرپيشه اي بملاقاتم آمد از اطاق مجاور صداي زني را كه منشي من بود را شنيد، هنرپيشه بمحض شنيدن اين صدا حرف خود را قطع كرد و با اشتياق بصداي منشي گوش داد. پس از اينكه او را به منشي ام معرفي كردم هفته اي نگذشت كه آندو با هم عروسي كردند. اين يكي از مواردي است كه نشان مي دهد چگونه مرد با نظر اول يا بهتر بگوئيم با شنيدن صدايي عاشق مي شود. نقش عمده اي را كه صدا در ايجاد عشق و علاقه دارد ميتوان از علاقمندان زيادي كه خوانندگان خوش صدا دارند فهميد. بوي تني كه براي مردي دل انگيز است ممكن است مرد ديگري را آزار دهد بخصوص بوي عرق تن در روابط زناشوئي تاثير عميق دارد و همين طور بوي لباس هاي طرف مقابل به همين جهت است كه از دير زماني عطرهاي گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. عطرهاي مطبوع دو اثر خوب دارند: هم بوهاي نا مطلوب عرق را از بين مي برد و هم ميل برميانگيزد) ماركينز دوپمپادور تا وقتي زنده بود يعني تا چهل و دو سالگي معشوقه لوئي پانزدهم با اينكه باقي ماند. چرا كه لويي پانزدهم مي توانست كس ديگر اختيار كند ولي نتوانست. اين زن هزينه زيادي هر سال براي خريد عطر صرف مي كرد و همين عطرها در تحكيم رابطه طولاني عاشقانه او با لويي پانزدهم سهم موثري داشت. از اين ها گذشته طرز آرايش و لباس پوشيدن هم در ايجاد عشق و جلب علاقه موثر است. بسياري از مردان دوست دارند زن مورد علاقه شان به تمامي معني زن باشد و از زني كه مثل مردها لباس ميپوشد، مثل مردها راه مي رود و حرف مي زند بيزارند، معمولاً لباسهاي پر زرق و برق، لباس هايي كه تن را به طور نيمه عريان نمايان مي‌سازد، توي ذوق مي زند. آنچه مسلم است لباس ساده و پوشاننده رغبت انگيزتر است براي هم مرد و هم زن. با وجود نكاتي كه شرح داده شد تا زماني كه علم روانشناسي علت ايجاد عشق و علاقه مرد را نسبت به زن روشن نكند بايد صريحاً گفت راز عشق، يعني رازي كه مردي را برمي انگيزد تا بزني دل ببازد و او را بهمسري انتخاب كند بصورت يك راز مبهم باقي است.و هنوز فلسفه و دانش با آن دست نيافته و همين قدر معلوم است كه از لحاظ عشق «آن» در هر معشوقي يا زني وجود دارد و حافظ خوب اين نكته را دريافته است:    

دلبر آن نيست كه مويي و مياني دارد

 

بندة طلعت آن باش كه «آني» دارد

مطالب: كتاب سلامت فكر

بحران داماد در ده سال آينده در ايران:

مدير كل دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي كشور معتقد است كه بي برنامگي در امر ازدواج جامعه را اكنون با مازاد 790 هزار دختر در سن ازدواج مواجه كرده، در 10 سال آينده ما با كمبود 6 ميليون روبرو خواهيم بود. يعني در برابر يك مرد تحصيلكرده 15 زن تحصيلكرده خواهد بود. در كشور چين 25 ميليون مرد بيش از تعداد زنان است. در كشور يونان هم اكنون دختران در سن ازدواج به حدي تعداد كمي را شامل ميشوند كه مردان آمادة ازدواج جايي براي انتخاب ندارند يعني مازاد داماد دارند و جوانان يوناني از كشورشان به ديگر نقاط جهان مسافرت مي‌كنند به اميد يافتن همسر و زني مناسب اين هم يكي ديگر از شگفتيهاي جهان آفرينش.

مطلب: جرايد


چند نكته:

در اين پايتخت غالباً قيافه ها گرفته و چهره ها مغموم است از كارفرماي ميليونر تا كارگر تنگدست همه فاقد نوعي نشاط باطني هستند و همه مي نالند و شكوه دارند، در كوچه ها و خيابانها در منازل و مجالس غالب مردم عبوس و اخمو و افسرده بنظر مي رسند مثل اينكه نشاط و شادماني از ميان ما ايرانيان رخت بربسته است. بايد سعي كنيم روحيه خود را آماده كنيم تا از نشاطي كه محيط مان را در بر گرفته استفاده كنيم براي بهره مندي از شادي اين چند نكته را رعايت كنيم: ثروت را موجه سعادت ندانيم بلكه آنرا از وسائل تحصيل شادي بشناسيم. پيش از وقت خوب و بد هر چيز را در نظر بگيريم تا از پيش آمد خلاف آن متاثر نشويم. هيچكس و هيچ چيز را بدون عيب تصور نكنيم و بدانيم كه خلقت انسان كامل نيست و حتماً همه ما داراي نقايص و معايب فراوان هستيم. با گذشت باشيد، گذشته را فراموش كنيد و توجه خود را به آينده معطوف داريد. لذايذ طبيعي را بر هوي و هوس مقدم بشماريد. لذت ببريد ولي بحدي كه متعاقب آن رنج و زحمتي براي خودتان و ديگران فراهم نسازيد. هر پيش آمدي قابل جبران است. اگر به بليه اي دچار شديد تسليم باشيد و عاقلانه راه چاره را بينديشيد. نشاط و شادي در نهاد هر فردي هست ولي بايد آن را تربيت و تقويت كرد، نگراني و اندوه موجب پيري و زوال است و بايد با آن مبارزه كرد.

مطلب: مجيد غلامپور

همسرداري

همسر داري مهارتي است كه زن و شوهر با شناخت توانمنديها، تفاوتها و حساسيتهاي يكديگر بتوانند به نيازهاي جسمي ، عاطفي، رواني و جنسي طرف مقابل پاسخ دهند، به طوري كه هر دو احساس رضايت خاطر نموده به آرامش نسبي دست يابند.

تفاوت هاي روانشناختي زنان و مردان در زندگي مشترك:

ميزان اعتماد به نفس زنان با احساس اطمينان آنان از (دوست داشته شدن) رابطه مستقيمي دارد، در حاليكه مردان زماني از اعتقاد به نفس كافي برخوردارند كه بتوانند درخواستهاي همسران خود را بر آورده كنند. زنان دوست دارند براي حل شدن يك موضوع درباره آن صحبت كنند (حتي اگر وقت زيادي صرف نمايند) در حالي كه مردان اين عمل زنان را پر حرفي تلقي مي كنند. زنان دوست دارند كه شوهرانشان محبت خود را ابراز كنند و به آنان بگويند كه چقدر دوستشان دارند، اما مردان فكر مي كنند كه همسرانشان بايد بدانند كه (من فقط او را دوست دارم، نيازي به گفتن نيست). وقتي مردان از زنان خود حمايت مي كنند آنان را در حل مشكلاتشان توانمند تر مي سازند و به زندگي اميدوارتر و علاقه مند تر مي كنند. زنان فرمان بردن را دوست دارند ولي معتقدند اين فرمان بردن بايد عاشقانه باشد، در اين صورت حاضر به هر گونه ايثار و فداكاري خواهند بود. هنگامي كه مردان دير مي كنند، زنان با سؤالهاي (چرا دير كردي؟) (كجا بودي؟) در حقيقت دلواپسي و نگراني توام با عشق و علاقه را به همسر خود ابراز مي كنند، اما شوهران فكر مي كنند كه همسرانشان مي خواهند آنها را زير سوال ببرند و افرادبي مسئوليت و غير مطمئني جلوه دهند. وقتي شوهران فكر مي كنند كه براي زندگي و همسرانشان مفيد هستند، احساس ارزشمندي و توانمندي مي نمايند ولي زنان زماني اين احساس كه فكر مي كنند براي همسرانشان عزيز هستند. مردان پس از گوش كردن به صحبت هاي همسر خود بلافاصله مي خواهند مشكل را حل كنند، بنابراين به راهنمايي آنان مي پردازند، در صورتيكه شايد زنان فقط مي خواستند احساساتشان را بيان كنند. زنان ميزان ارزشمندي و علاقه شوهرانشان را به خود با ميزان بر آورده شدن خواسته هايشان محك مي زنند. مردان بايد سعي كنند خواسته هاي منطقي آنان را بر آورده كنند و يا آنان را با دلايل صحيح متقاعد سازند.

بروشور: انجمن اولياء و مربيان

كليدهاي برقراري ارتباط صحيح با خويشان همسر:

احترام به خانواده همسر. با خانواده همسر همانند خانواده خود رفتار كنيم. اجازه دخالت به هيچ يك از خانواده ها ندهيم و در صورت راهنمايي آنان از تجربه هاي آنان استفاده كنيم و تصميم نهايي را با مشورت همسر خود اتخاذ نماييم. در صورت بروز اختلاف از در ميان گذاشتن موضوع با نزديكترين خويشاوندان نيز پرهيز كنيم، زيرا اينكار موجب گسترش دامنه اختلاف مي شود. توجه به همسر خود در حضور خويشان و شركت دادن او در گفتگو ها. پرهيز از چشم و هم چشمي و حسادت فاميلي. به آداب و رسوم خانواده همسرمان احترام بگذاريم چنانچه برخي از آنها را صحيح نمي دانيم هرگز آنان را به خاطر پايبندي به آداب و رسوم فرد استهزا نكنيم. لازم است گاهي همسران به تنهايي به ديدار خانواده خود بروند. در صورت لزوم هر يك از همسران بايد بنحوي از افراد خانواده خود حمايت كنند.

 

برخي از مهارتهاي همسرداري

شاد باشيم- صبور باشيم- منطقي رفتار كنيم- كم توقع باشيم- مثبت نگر باشيم- خوش بين باشيم- يكدل باشيم- شنونده خوبي باشيم- مشوق همسر خود باشيم- به پيشرفت يكديگر اهميت دهيم- خوش قول باشيم- احترام به شخصيت يكديگر كنيم- ارتباط كلامي و عاطفي را حفظ كنيم- با هم مهربان باشيم- محبت پذير و قهرگريز باشيم- راستگو باشيم- محيط خانواده را باصفا كنيم- پابند به ارزشهاي ديني و اخلاقي باشيم- مشورت كنيم- قدرشناس باشيم- احساس مسئوليت كنيم- برنامه ريزي كنيم- براي پيشنهاد همسر احترام قائل شويم و خود را عقل كل ندانيم- فرمان ندهيم- از ازدواج خود اظهار پشيماني نكنيم- حتي به شوخي روي نقاط ضعف همسرمان انگشت نگذاريم- مقابله به مثل نكنيم- خود را به جاي همسرمان بگذاريم- روابط زناشويي را بسيار مهم بدانيم. گفتن كلمه دوستت دارم را براي همسرمان هرگز فراموش نكنيم.

               ماهي و غوك

يك روز ماهي سرخ

 

با غوك روبرو شد

مثل هميشه دلخور

 

از قور قور او شد

گفت: اي سياه بي ريخت

 

جاي تو پيش من نيست

اينجا كه رودخانه

 

يا جوي پر لجن نيست

گوش مرا ميازار

 

با آن صداي ناجور

قدري بكش خجالت

 

از اين شناي ناجور

خرچنگ با شنايش

 

پيش تو روسفيد است

 

هم بانگ تو بدآهنگ

 

هم شكل تو پليد است


اين باغبان تو را كاش

 

از باغ دور مي كرد

ما را هميشه راحت

 

از قور قور مي كرد

هي گفت و گفت ماهي
 

 

هي غوك سر تكان داد

آن يك افاده ها كرد

 

اين يك ادب نشان داد

تا آنكه خسته شد غوك

 

از بدزباني او

آزرده شد دلش از

 

نامهرباني او

گفت: اي رفيق نادان

 

اين طرز گفتگو نيست

خوب و بد تو و من

 

اصلاً به رنگ و رو نيست

اين را بدان كه گويند:

 

از ماست هر چه بر ماست

 

زشت است هر كه نادان

 

زيباست هر كه دانا

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:26 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد كارآفريني

بازديد: 77

 

دانشگاه آزاد اسلامي

واحد  شهريار- شهر قدس

 

موضوع:

كارآفريني

 

نام استاد:

جناب آقاي نجف آبادي

 

نام دانشجو:

فاطمه مهردارساران

دل آرام اكرمي

 

بهار 87


 

 

 

 

 

 

تحقيقات بازاريابي

استان مازندران

در صنعت روغنهاي روانكار


تاريخچه

شركتهاي اقتصادي عضو حاضر بايستي در مورد استراتژيهاي بازاريابي و ماموريت ها واهداف خود بيشتر و بهتر بينديشند. بازاريابي شركت هاي اقتصادي امروز در محيطي انجام نمي گيرد كه رقباي ثابت و شناخته شده اي در آن وجود داشته باشند و يا مشتريان داراي ترجيحات و نيازهاي معين و با ثباتي باشند ،بلكه آنها در محيط هايي فعاليت مي نمايند كه رقبا به سرعت در حال تغيير بوده و پيشرفتهاي تكنولوژي ،قوانين و مقررات جديد از يكطرف باعث كاهش وفاداري مشتريان نسبت به محصول شده و از جانب ديگر خط مشي هاي بازرگاني شركتها و موسسات را كنترل مي نمايند و تحت الشعاع قرار مي دهند.

در گذشته شركتها مي توانستند با توليد كالا و عرضه آن به بازار با فعاليت هاي فروش و تبليغات وسيع موفق گردند . امروزه وضع تغيير كرده است زيرا خريداران با انبوهي از محصولات مواجه هستند و انتظارات آنها در مورد كيفيت كالاها و خدمات باگذشته تفاوت زيادي دارد با توجه به اين واقعيتها، خريداران ، كالاها و خدماتي را انتخاب خواهند كرد كه با نيازها و انتظارات آنها بيشتر مطابقت داشته باشد.

عليهذا با توجه به گستردگي بازار ونيازهاي آنها شركت هاي موفق ، صداقت ، درستي و احترام به مردم را از ارزش هاي اساسي شركتهاي خود اعلام مي كنند و شهرت و اعتبار خودشان را در گروه فعاليت صادقانه و يكپارچه در تمامي معاملات مي دانند و بدين صورت است كه مي توانند اعتماد و اعتبار مردم را كسب كنند. پس امروز بازاريابي فقط تحقيقات و تبليغات نيست بلكه فراتر از اين نامها وعمليات بوده و امروزه شركتهاي مطرح براي جايگاه معنوي خود در بين ملل مختلف مي انديشند و راهبرد تعريف مي كنند. شركهتاي موفق در ارضاء نيازهاي مشتريان خود در بازارهاي هدف بيشتر تلاش
مي نمايند و از نظر اين شركتها، « فلسفه بازاريابي»  بايستي در كل سازمان ها حاكم باشد( از توليد كننده تا مصرف كننده ). اما وظيفه بازاريان شركتها اين مي باشد كه بازارهايي را شناسايي كنند كه در ارضاء نيازهاي مشتريان، بهتر و موثرتر از رقبا باشد.

متاسفانه تا كنون در مورد مديريت بازاريابي به اندازه كافي و عملي در شركتهاي ايراني فعاليت نشده و بايد در اين مورد مانند كشورهاي پيشرفته تلاشهاي بيشتري بعمل آيد.

خوشبختانه گروه تحقيقات بازاريابي و بازرگاني شركت نشانه با حمايت هاي بي دريغ مديريت محترم آقاي سعيد علي نژاد ، در اين مسير گام نهاده اند و چنين شايسته است كه از ديدگاهها و تشويق هاي آن مديريت از گروه بازاريابي را مورد تحسين قرار داد.

مقدمه

با توجه به رشد روز افزون تكنولوژي و بهره گيري صنايع از تكنولوژي روز ، نياز به همگام شدن با شرايط تكنولوژي برتر روز به روز بيشتر مي گردد و در همين راستا توليد و عرضه روغنهاي روانكار با ويژگيهاي خاص مورد نياز مي باشد و شركتهاي مطرح در توليد روغن هاي روانكار در جهان مانند : شل توتال اني و .. در جهت رسيدن به حداكثر كيفيت و كارآيي دست به تلاش مستمر مي زنند.

عليهذا با عنايت به مزاياي كشور ايران در راستاي توليد محصولات روغن روانكار كه يك كشوري نفت خيز و داراي تكنولوژي قابل قبول در صنايع نفت و گاز مي باشد و از طرفي علاقه مند به سرمايه گذاري در جهت كسب علوم روز دنيا براي توليد محصولات با كيفيت و متناسب با نيازهاي مصرف كنندگان داخلي و خارجي و از طرف ديگر با توجه به توليد روغنهاي پايه با بهترين كيفيت در داخل كشور و وجود بازار مصرف بالقوه مناسب، شركتهاي خارجي را علاقه مند به همكاري سرمايه گذاري با شركتهاي توليد روغن در ايران را نموده است و اين امر باعث توليد بهينه محصول و توسعه محصول و تغيير الگوي مصرف شده است.

حال شركتهاي نفتي مطرح در جهان كه در زمينه توليد روغنهاي روانكار از قدمت تاريخي برخوردار هستند بر آن داشته است كه بصورت مشترك با شركتهاي نفتي ايران اقدام به توليد روغنهاي روانكار را كيفيتي متناسب با نياز بازار امروز را بنمايند.

جهت بالفعل كردن بازار، نياز به بررسي و تحقيقات جامع و علمي بازار ايران احساس مي گردد و شركت نشانه (نماينده  Aqip) با هدف رسيدن به رفع نيازهاي مصرف كنندگان كه نهايتا باعث فروش بهتر خواهد شد دست به بررسي و تحقيقات بازار در سطح استان مازندران نموده است.

حال كليه اطلاعات جمع آوري شده در مورد رقبا، نيازهاي مصرف كنندگان و .. و. استراتژيهاي لازم در مورد ورود به بازار و حفظ آن ، از طريق گروه تحقيقات بازاريابي شركت نشانه بصورت مكتوب و مستند بحضورتان تقديم مي گردد و اميد است در جهت شناخت بازار ايران و نيازهاي مصرف كنندگان حركتهاي مشابهي از طرف شركتهاي ارائه كننده اين محصول انجام گردد.

جغرافياي استان مازندران

استان سرسبز مازندران با وسعت 4/23756 كيلومتر مربع در شمال كشور ايران واقع شده است و اين استان 4/1 درصد مساحت كل كشور را شامل مي گردد و از حيث وسعت هجدهمين استان كشور است.

براساس سرشماري سال 1375 جمعيت استان 20602008 نفر بوده كه از ميان جميعت فوق 1202127 شهرنشين (2/46 درصد ) و 1399880 نفر روستانشين ( 8/53 درصد ) بودند.

متوسط نرخ رشد جمعيت در سال 1375 عدد 3/1 درصد مي باشد وبا فرض اينكه همان نرخ رشد تا به سال 1383 ثابت بوده باشد اكنون مي بايست جمعيت استان در سال 1383 تقريبا 673/2811 نفر مي باشد و نرخ رشد جمعيت شهر نشين در سال 5/2 درصد و نرخ رشد جمعيت روستا نشين 4/0 درصد بود.

استان مازندران در سال 1379 داراي 15 شهرستان و 36 شهر و 38 بخش و 104 دهستان و 3549 آبادي مي باشد و شهرساري مركز استان مي باشد و شهرستان بابل داراي بيشترين تعداد آبادي و شهرستان ساري وسيعترين شهرستان در مقايسه با ساير شهرستانها بودند. از كل جمعيت استان 52 درصد را زنان و 48 درصد را مردان شامل مي گردد و سهم جمعيت استان از كل كشور تقريبا 3/4  درصد مي باشد و سهم جمعيت شهري از كل جمعيت شهري كشور 26/3 درصد مي باشد و سهم جمعيت روستائي از كل كشور 6 درصد مي باشد.

آمارهاي استان :

-         تقريبا 80 درصد جمعيت استان با سواد هستند كه البته نسبت به كل كشور تقريبا داراي سهم يكساني است.

-          ميزان نرخ بيكاري درسال 77 تقريبا 66 درصد بود.

-         براساس سرشماري 1375 تعداد مسلمان 7/99 درصد ساير اديان و 3/0% جمعيت كل استان را شامل مي شوند.

-    براساس برآورد سال 1377 درصد هزينه خانواده شهري عبارتند از : 74/29 درصد هزينه يك خانوار را هزينه خوراكي و 73/48 درصد هزينه دخاني و 37/21 درصد هزينه غير خوراكي مي باشد.

-    از مجموع هزينه هاي غيرخوراكي يك خانوار شهري در سال 1377 مسكن با 6/37 درصد بيشترين و پوشاك 3/18 و بهداشت درمان 9/11 درصد وحمل و نقل 1/9 درصد را بخود اختصاص دادند.

-    وضعيت حمل ونقل : در سال 1379 از كل بار استان 8% با راه آهن و 92% با وسايل نقليه از طريق  جاده اي انجام شده است.

-    تعداد كل مسافران خارج شده از پايانه هاي حمل و نقل در سال 1379 تعداد 444/124/3 نفر بوده كه از اين ميزان 10 درصد با راه آهن و يك درصد با هواپيما و 89 درصد با وسايل نقليه برون استاني بودند.

شاخص بهاي كالا ها و خدمات مصرفي خانوارهاي شهري استان (100=1374)

در سال 78 شاخص بهاي كالا ها در استان 6/271 مي باشد و شاخص بهاي كالاها در كشور 6/198 مي باشد.

در سال 78 شاخص بهاي خدمات در استان 3/257 مي باشد و شاخص بهاي خدمات در كشور 4/216 مي باشد.

اطلاعات گردشگري در سه ماهه تابستان سال 1380

ميزان گردشگر بر حسب محور و نوع وسيله نقليه در سه ماهه تابستان سال 80

 

هواپيما

اتوبوس

ميني بوس

سواري شخصي

كشتي از بندر

قطار

ساير

جمع

8113

883053

303797

2808218

0

16799

12300

4032280

 

ميزان گردشگر بر حسب تحصيلات در سه ماهه تابستان سال 80

 

بي سواد

ابتدائي

راهنمائي

ديپلم

فوق ديپلم

ليسانس

فوق ليسانس

ساير

جمع

61678

189400

484682

1759138

573288

865873

87623

10598

4032280

 

ميزان گردشگر بر حسب سن در سه ماهه تابستان سال 80

 

20 سال به پائين

21 تا 30 سال

31 تا 60 سال

60 به بالا

نا مشخص

جمع

404743

1780646

1668528

169220

9143

4032280

ميزان گردشگر بر حسب مدت اقامت در سه ماهه تابستان سال 80

 

يك روز

دو تا سه روز

6 تا 7 روز

بيشتر از يك هفته

نامشخص

جمع

415391

2250750

1106804

184990

74345

4032280

ميزان مصرف بنزين

ميزان مصرف بنزين در سال 79 در استان  000/392/795 ليتر بود كه نسبت به سال 78 مقدار  4/8% افزايش داشته است  به فرض نسبت فوق را طي سالهاي گذشته ثابت فرض كنيم مورد مصرف سال 82 عدد 045/160/090/1 پيش بيني مي گردد كه براساس پيش بيني فوق مصرف روزانه بنزين در سطح استان سه ميليون ليتر برآورد مي گردد و با توجه به بررسي كه از منطقه بعمل امد ميزان مصرف روزانه در سال 83 مابين 3 ميليون تا 5/3 ميليون ليتر بوده است (بستگي به ميزان گردشگر دارد. )

ميزان مصرف روغن موتور :

اگر مصرف متوسط را 2/3 ميليون ليتر فرض كنيم و با فرض اينكه خود مصرف بنزين به ازاي 1000 كيلومتر 13 ليتر باشد و با توجه به بررسي بعمل آمده اكثريت مردم بطور متوسط در هر 300/3 كيلومتر اقدام به تعويض روغن ماشين خود مي نمايند لذا مي توان گفت كه در روز 7459 گالن 4 ليتري تعويض روغن در سطح استان انجام مي گيرد.

حضور و بسته بندي رقبا :

در استان مازندران كليه توليد كنندگان داخلي يا خارجي حضور فعال داشته كه تعدادي از آنها كه  حضور خوبي داشتند عبارتند از :

-    محصولات شركت بهران مانند بهران پيشتاز بهران تكتاز بهران رخش بهران توان در  ظروف 4،1،20 ليتري  در بسته بنديهاي فلزي و پلاستيكي

-    محصولات كاسترول مانند  GTx و مگناتگ در بسته بندي چهار ليتري و يك ليتري  20 ليتري ( مخصوص ماشينهاي سنگين )

-    محصولات شركت شيل مانند : ‌Sheel SL , Shell plus , Shell Super , Shell RimulA  درسايزهاي 5 ليتري و 4 ليتري و يك ليتري در ظروف قرمز زرد و آبي و  طوسي رنگ

-         محصولات شركت  Total مانند 5000 Total ، Total 7000 در بسته بندي فلزي و پلاستيكي

-          محصولات شركت كيلومولي در ظرف چهارليتري در سه رنگ

-         محصولات شركت نفتي پارس

-         محصولات شركتهايي كه روغنهاي تصفيه دوم توليد مي كنند ماند Bast  و ملت قطران كاوه و

-         محصولات شركت eni با نام سوپرآجيب در ظروف چهار ليتري به شكل خيلي محدود.

منابع موضوعات تحقيقاتي :

طي تحقيقات بازاريابي بعمل امده از 15 پايگاه تحقيقاتي در سطح استان مازندران در مورد آميزه هاي بازاريابي محصول ، به تفكيك و به شرح ذيل اعلام مي گردد:

1- حاشيه سود : حاشيه سود براي نماينده بين 7 الي 10 درصد از فروش مي باشد.

2- قيمت هاي فروش :‌

عوامل فروش

محصول

نمايندگان

تعويض روغن

مصرف كنندگان

Castrol 4 Lit

59500

60300

70000

Castrol 1 Lit

17250

17500

19500

بهران تكتاز

43500

46000

56000

بهران پيشتاز

50000

53000

65000

بهران رخش

-

36000

45000

توان

-

26000

34000

كيان

-

22500

28000

شل زرد

53500

55500

65000

توتال 5000

-

75000

90000

آجيپ

46000

52000

65000

حاشيه سود براي تعويض روغنها 20%-16%‌از فروش مي باشد.

قيمت هاي جدول فوق به ريال مي باشد.

توزيع :

توزيع روغن موتور توسط نمايندگان آزاد انجام مي گرفت.

وسايل توزيع :

كليه پخش محصولات شركتهاي رقيب توسط خودروهاي شخصي نمايندگان انجام
مي گرفت.

ساختار فروش :

در مورد كاسترول وبهران ساختار فروش بصورت علمي بوده و در سطح بالايي قرار دارد و از مدير فروش ،مسئول منطقه ، مسئول ناحيه و .. استفاده مي گردد.

در هر حال شركتهاي موفق در بازار داراي روابط عمومي قوي، قدرت هاي مالي بالا، و ساختار فروش مي باشند.

خدمات :

-         در مورد خدمات قبل از فروش اولاً شركتهاي بصورت اعتباري دو ماه مي فروختند و شركت كاسترول  علاوه بر مطلب بالا از تحقيقات فروش نقدي ( به ميزان 4 درصد ) و تحويل درب نماينده ( كرايه حمل بعهده شركت كاسترول ) استفاده مي نمود.

 

 

خدمات درحين از فروش:

قبلا ايرانول بازاء تعويض هر گالن 4 ليتري به ميزان 360 ريال به تعويض روغنها پرداخت مي كرد.

خدمات پس از فروش :

شركت كاسترول قبلا براي فروشندگان( تعويض روغنها ) خود از كارتهاي تخفيف روي جعبه هاي كارتن استفاده مي كرد.

رسانه هاي تبليغاتي :

شركتهاي كاسترول و بهران از تبليغات تلويزيوني و نصب سردر و بيل بورد در حدوسيع استفاده مي كنند.

POS :

Pos هايي مثل تابلوي سردر ، تابلوي داخلي ، برچسب هاي داخلي ، لباس كار صددرصد مورد علاقه و توجه تعويض روغنها مي باشد.

هداياي تبليغاتي :

دستمال كاغذي و برچسب مشخصات تعويض صد درصد مورد توجه مصرف كنندگان و تعويض روغنها مي باشد.

ابزار پيشبردي :

اجراي مسابقات و همايش هاي علمي براي عوامل توزيع فوق العاده از اهميت زيادي برخوردار است.

ويژگيهاي محصول :

از ويژگيهاي محصول ،گرانروي بالا ، درجه روغن و زيبايي بسته بندي كاملا مورد توجه بود و سطح كيفي روغن (ApI) در مورد 60% از مصرف كنندگان توجه مي كردند.

-    علت فروش بيشتر روغن موتور بهران از نظر تعويض روغنها، آشنايي مصرف كنندگان ( قدمت بهران ) تنوع محصول و قيمت هاي مطلوب اين شركت مي دانستند.

-     70 درصد از مصرف كنندگان در مورد انتخاب نوع روغن از مسئولين تعويض روغنها سوال مي كردند و به نظرات آنها اهميت مي دادند.

-    تعويض روغنها  كيفيت روغن خوب را در عدم بوي نامناسب، گرانروي بالا
 مي دانستند و رنگ زرد روشن را براي روغن مناسب مي ديدند.

نحوه واگذاري سردر :

سردر از طرف شركتهاي كاسترول و بهران بصورت رايگان انجام شده است و اغلب به فروشگاههاي با قدمت بالا و موقعيت مناسب واگذار شده است.

علائم API :

مصرف كنندگان به علائم  ApI توجهي ندارند و آنها اطلاعاتي در اين زمينه  ندارند .

روغن موتورهاي 1 ليتري و 20 ليتري :

روغن موتورهاي 20 ليتري براي ماشين هاي سنگين مصرف دارد و روغن موتورهاي يك ليتري براي موتور سيكلت ها و سرريز خودروها مورد مصرف قرار مي گيرد.

 

سهم بازار محصولات رقبا :

سهم از بازار محصولات رقبا با توجه به تحقيقات تعويض روغنها و مصرف بنزين به تفكيك بشرح ذيل مي باشد:

مصرف بنزين 000/200/3 ليتر در روز بوده و با توجه به مصرف 13 ليتر بنزين در يكصد كيلومتر و با توجه به تعويض روغن در هر 3300 كيلومتر بشرح ذيل محاسبه
مي شود:

ميزان كاركرد خودورها در هر روز :             384/615/24 = 13/(100×000/200/3)

ميزان مصرف روغن به گالنهاي چهارليتري:                 7459 = (3300/24615384)

ميزان مصرف روغن به گالن در سال                           762/237/2 = 300×7459

حال با توجه به تعداد واحدهاي فروش روغن در بايگاه هاي تحقيقاتي كه بشرح ذيل است:

- كل فروش ( نمونه برداري )                             25/19 واحد             100%

- فروش روغنهاي متوسط القيت                14  واحد                 7/72%‌

- فروش روغنهاي خارجي و گرانقيمت        25/5 واحد               3/27%


اما به تفكيك رقبا، فروش روغنهاي متوسط در قيمت وگران تحت نام محصولات نسبت به فروش كل گالن عبارتند از :

نام محصول

درصد فروش از كل فروش گالن

تعداد فروش به گالن

بهران رخش

13%

209990

بهران توان

7/20%

334384

سوپركيا

4/23%

377999

ايرانول

15%

242307

بهران تكتاز و پيشتاز

13%

209990

كاسترول

8/7%

126000

شل

6/2%

42000

توتال

9/3%

63000

با توجه به تحقيقات بعمل آمده از ميزان فروش كاسترول در طول يكسال به ميزان 1260000 گالن و با توجه به درصد بدست آمده از مصرف بنزين براي سهم بازار كاسترول و همچنين با توجه به ساير تحقيقات ميزان مصرف روغن موتورهاي مظروف به تعداد 1615384 گالن در سال تخمين زده شده و ميزان روغن موتورهاي فله اي به تعداد 622377 گالن خواهد بود.

 بنابراين سهم از بازار روغن هاي مظروف 8/27 درصد وروغن فله اي به ميزان 2/72 درصد خواهد بود.

پيش بيني فروش براي روغن موتور AgIP :

در صورت رعايت استراتژيهاي بازاريابي و تبليغات و .. پيش بيني فروش براي يكسال بصورت ذيل اعلام مي گردد.

سال اول :                000/48-000/64 گالن

سال دوم :               000/58-000/90 گالن

 لازم به يادآوري است كه بر خلاف پيش بيني اوليه كه تعداد تعويض روغنها بتعداد 2300 باب مغازه برآورد مي شد طي تحقيقات بعمل آمده از منطقه تعداد 700 الي 800 باب مغازه تعويض روغن فعال موجود مي باشد.

رقبا ( وضعيت رقبا در مورد محصول SG 20-50W)

جايگاه رقبا از نظر ويژگيهاي كالا يا محصول در مراحل مختلف منحني عمر محصول در ذيل مشخص گرديده است كه با توجه به اين جايگاهها ، استراتژي ها احتمالي از طرف رقبا در حال و آينده به تفكيك نام آنها آمده است.

 

 

 

 

 

 

شركت بهران :

شركت بهران با توجه به استراتژي هايي كه در بازار بكار مي برد و ضمناً با توجه به وضعيتي كه در بازار دارد، جايگاه محصول بهران تكتاژ و پيشتاز در مرحله بلوغ قرار مي گيرد و حال در ذيل به چند نكته از وضعيت اين محصول اشاره مي گردد:

1- ميزان فروش داراي رشد آهسته مي باشد.

2-سود از فروش محصول شروع به كاهش نموده است.

3- ميزان توزيع محصول قوي مي باشد.

4- نوع مشتريان اين مصحول دربازار انبوه قرار دارد.

5- رقباي اين محصول در حال افزايش است.

6- قيمت اين محصول در مقايسه با كيفيت مشابه در نمونه هاي خارجي ،كمترين است.

7- نوع پيام هاي تبليغاتي بيشتر به قصد تثبيت وفاداري و درگاهي اوقات به قصد ايجاد ترجيح مي باشد.

8- استراتژي بكار رفته ، توسعه محصول و دفاع از سهم بازار مي باشد.

 

 شركت Castrol :

شركت كاسترول با توجه به وضعيتهاي ذيل در انتهاي مرحله رشد قرار دارد.

-         ميزان فروش افزايش سريعي داشته است.

-         سود شركت با توجه به مقدار فروش وضعيت به ميزان حداكثر خود خواهد بود.

-         ميزان توزيع قوي مي باشد.

-         نوع مشتريان در بازار انبوه مي باشد.

-         رقباي زيادي در حال ورد به بازار مي باشد.

-         عدم رعايت قيمتهاي ارائه شده در مرحله معرفي محصول از طرف نمايندگان به عاملين فروش

-         هزينه هاي بازاريابي با عنايت به ميزان تبيلغات در حد بالايي مي باشد.

-         صفات محصول جديد ارائه شده نسبت به قبل در حال بهبود مي باشد.

-         نوع پيام تبيلغاتي به قصد ايجاد ترجيح مي باشد.

-         استراتژي بكار رفته از طرف  اين شركت ، توسعه بازار و حداكثر كردن سهم بازار و توسعه محصول مي باشد.

شركتهاي Agip , Total , Shell:

شركتهاي فوق با توجه به وضعيتهاي ذيل در ابتداي مرحله معرفي محصول قرار دارند :

-         ميزان  فروش پايين است.

-         سود منفي يا بسيار كم است.

-         توزيع بصورت پراكنده انجام مي شود.

-         نوع مشتريان در بازار پيروان مد ومحصول جديد هستند.

-         قيمت بالا مي باشد.

-         نوع پيامهاي تبليغاتي آگاهي دهنده مي باشد.

-         استراتژي مورد استفاده اين شركتها ، نفوذ در بازار و پر كردن زواياي خالي است.

عليهذا با توجه به وضعيت شركتهاي فوق كه در بالا مطرح شد قاعدتا بايد شركت بهران از استراتژي توسعه محصول و ايجاد نقطه عطف براي محصولات خود استفاده كند و اما شركت كاسترول از استراتژي توسعه محصول و دفاع از سهم بازار استفاده نمايد و اما Agip چگونه عمل خواهد كرد؟

مديريت بازاريابي استراتژيك

 در ماتريسs .w.o.t   نقاط قوت و ضعف مربوط به شركت و فرصتها و تهديدهاي مربوط به بيرون از شركت مشخص شده و بعد از آن استراتژي هاي بازاريابي براي هر شركت اتخاذ مي گردد.

 نقاط قوت شركت :

-         قيمت مناسب

-         سطح كيفيت مطلوب

-         عدم كم كردن روغن

نقاط ضعف  :

-         عدم بسته بندي مناسب از نظر رنگ و طرح

-          ناكفايي يا ضعف مجاري فروش و عدم سيستم فروش

-         عدم تبليغات و اگاهي مصرف كننده از ويژگيهاي محصول

-         عدم تناسب جايگاه محصول با كيفيت محصول

-         وجود مشكلات مالي

-         پايين بودن سهم بازار ( حالت تبعيت در بازار )

-         ضعف مديران در برنامه ريزي و كنترل و نظاير آنها

-         عدم تنوع محصول از نظر كيفيت

-         روابط عمومي ضعيف

فرصت ها :

-         گشايش بازار يا نفوذ در بازار

-         افزايش  مواردي مانند جمعيت ، شهرنشيني ، خودرو ،مصرف بنزين

-         موقعيت توريستي منطقه ( 10-8 ميليون مسافر در سال )

-          تغيير الگوي مصرف با توجه به بالا رفتن تكنولوژي خودروها

-         پايين بودن كرايه حمل كالا به منطقه

-         عدم تبليغات بعضي از شركتهاي رقيب

-         تصوير ذهني مثبت مصرف كنندگان به محصولات خارجي

-         بالا بودن حاشيه سود به تعويض روغنها

تهديدات :

-         ورود احتمالي رقباي جديد به صنعت

-         توسعه محصول از طرف رقباي قديمي

-         وجود كالاهاي رقيب يا جانشين

-         قدرت مالي رقبا

-         روابط عمومي قوي رقبا

-         اشباع محتمل الوقوع بازار

استراتژي پيشنهادي به Agip ( استراتژي هاي احتمالي )

 الف ) استراتژي نفوذ در بازار :

 شركت جهت فروش محصولات خود در منطقه بايد نمايندگان با سابقه و نمايندگان شركتهاي رقيب را جهت همكاري جذب نمايد چرا كه در اين صورت هم توانايي نمايندگان رقيب را كم كرده و از طرف ديگر براي خود نمايندگاني معتبر رادر نظر گرفته است.

ضمنا با عنايت به مرحله معرفي محصول كه هزينه هاي بازاريابي زياد است ، جذب نمايندگي كم هزينه ترين راه براي ورود به بازار مي باشد.

ب ) استراتژي هاي قيمت گذاري :

شركت بايد براساس كيفيت محصول جايگاه منابسي را براي محصول تعيين نمايد و براساس همين جايگاه قيمت گذاري نمايد كه در اين روش قيمت گذاري بر مبناي ارزش ذهني مشتري از محصول تعيين مي شود ، در اين روش هزينه به تنهايي مبناي قيمت گذاري نيست و اساس ، ارزش گذاري مشتري به محصول به هنگام خريد است.

و اصولاً استراتژي تنظيم قيمت براي تكميل روش فوق پيشنهاد مي گردد كه اين استراتژي عبارتند از : ( استراتژي ارائه تخفيف به خريدار )

1- تخفيف خريد نقدي

2- تخفيف مقداري

3- تخفيف فصلي

ج ) استراتژي توسعه بازار :

با توجه به وجود كانالهاي توزيع مطمئن ، كم هزينه و با كيفيت و از طرفي با توجه به بازارهاي دست نخورده از طرف شركت، اجراي اين استراتژي مي تواند كمك موثري در بالا بردن حجم فروش نمايد.

د ) استراتژي پيشبرد فروش :

به منظور افزايش مداوم فروش و توسعه عمليات تجاري در دو زمينه زير بايد اقدامات جدي صورت گيرد :

1-د) تبليغات و اطلاع رساني در مورد محصولات تا محصولات اعتبار و شهرت لازم را كسب نمايند.

2- د)  ارائه هداياي تبليغاتي ، برگزاري همايش هاي علمي باعث ارتباط عاطفي و صميمي با مصرف كننندگان نهايي و تعويض روغنها خواهد بود.

هـ ) استراتژي توزيع :

روشهاي توزيع شركت در صورت موجود بودن بايد ادامه يابد ولي در انتخاب نمايندگان يا توزيع كنندگان جديد ، موارد زير بايد مورد توجه واقع شود :

-         توزيع كننده از شهرت و اعتبار خوبي نزد بانكها ،مشتريان و ساير همكاران برخوردار باشد.

-          اطلاعات علمي ، حرفه اي ،تخصصي در مورد روغن موتور را دارا باشد.

-          نيروي فروش كافي در اختيار داشته باشد.

-         امار فروش قابل توجهي داشته باشد.

-         ساختار مالي نمايندگان كاملا قوي باشد.

و ) استراتژي آموزش  :

شركت بايد نيروهاي فروش آموزش ديده را آماده نمايد تا در جذب نماينندگان جديد و توسعه و كنترل و ارزيابي بازار اقدامات لازم را انجام دهند.

ز) استراتژي برنامه ريزي :

 شركت بايد داراي استراتژي ها ( قيمت گذاري و تبليغات و ) و سيستم فروش واحدي متناسب با تعداد نمايندگان و وسعت بازار و حجم فروش اتخاذ نمايد و اصولا درچنين شرايطي مي توان به سود كافي براي اجراي ساير استراتژيها رسيد.

 

 

 


 
 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:24 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد استرس و فنون كاهش استرس

بازديد: 147

 

 

 

 

استرس و فنون كاهش استرس


«بسمه تعالي»

استرس و فنون كاهش استرس

قرن بيست و يكم عصر شلوغي است. هياهو در ذهن نفوذ ميكند و آن را با همهمه اي از حواس پرتي ها انباشته مي سازد- مقوله هاي جديد، قطعات خبري دو طرفه، صداي انفجارآميز موسيقي، دوره هاي نمايشي مدام مكرر كه آسودگي بعد از اوج نمايش را به همراه نمي آورد، صرفاً اشتياقي را براي تخليه هيجاني روزانه ايجاد مي كنند.

آلدوس هاگزلي

سكوت، آزادي، آرامش، 01946 ، ص 24

رابطة بين استرس زندگي و آسيب شناسي رواني موسسة ملي بهداشت رواني نتيجه گرفته است كه زنجيرة متصل (رابطة) بين استرس (فشار) زندگي و آسيب شناسي رواني در نوشته ها به خوبي مورد حمايت قرار ميگيرد.

هر چند كاوش متداول تشريح آن است كه چگونه استرس زندگي سلامتي و آسودگي يك نفر را از بين ميبرد.

به عنوان يك چهارچوب مفهومي (كلرمن و ويس من (1985، ص 56) يك تعريف كارا را از استرس و نامگذاري مربوطة آنرا تأمين كردند.

استرس : تغييرات رواني فرض شده، هيجاني يا جسماني بر اثر عامل استرس آور است.

استرس آورها: تغييرات محيطي پرفشار به ويژه از رخدادهايي كه نيازمند تغييرات در الگوها، خط سيرعادي كارها يا تعامل ها است.

پاسخ استرس: پاسخهاي رفتاري، رواني، هيجاني، جسمي يا شناختي كه در تلاشي براي از عهده برآمدن، وفق دادن يا باقي ماندن تجربه ميشود.

پيامدهاي سلامتي نامطبوع: مستعد بودن براي بيماريهاي جسمي يا اختلالات هيجاني به طور فزاينده.

نمودار 12-1

معادله اختلال عاطفي يا رفتاري

ميزان بروز اختلال عاطفي يا رفتاري= استرس + آسيب پذيري جسماني، عاطفي، اجتماعي و شناختي

مهارت از عهده برآمدن + حمايت اجتماعي + عزت نفس

استرس آورها يك تأثير تعديل كننده يا سبب ساز ميشوند كه با خصلت ها و عوامل شخصي در محيط اجتماعي تعامل مي كنند. (دورنوندودور نوند، 1985)

كنترل استرس، كاهش استرس و روندهاي آسودگي از استرس طرحهاي مداخله مي باشند. يك عمل مخاطره آميز آسيب شناسي رواني فرد با حضور استرس ضعيف كننده و معلوليت جسماني شدت مي گيرد، و اگر شخص داراي مهارت هاي قابل اعتماد باشد كه از عهده برآيد، داراي يك حس مثبت از خود باشد.

از بين مي رود و فرد وجود حمايت اجتماعي در محيط را مشاهده ميكند. از چشم انداز فرد، سلامتي ميتواند با معادله نشان داده شده در نمودار 12-1 ارزيابي شود. همچنين با يك معادله مشابه در محيطي متمركز در نمودار 12-2 نشان داده شده است، كه بر مخاطرة آسيب شناسي رواني در يك جمعيت متمركز است (آلبي، 1982).

آسيب شناسي رواني كمتر احتمال دارد كه در يك جمعيت واقع شود، اگر تمرينات اجتماعي شدن وجود داشته باشد كه رقابت اجتماعي، منابع حمايتي قابل دسترس در محيط، و فرصت هاي قابل دسترس براي افراد را آموزش دهد تا قيودات ساختاري، قيودات مثبت اجتماعي، و هويت هاي مرتبط با علايق مشترك اجتماعي را شكل دهد. هر دو معادله به هم وابسته هستند و نياز مهمي را براي اقدامات مربوطة استرس منعكس مي كنند كه چند بعدي هستند (الياس، 1989)

برخي از علائم استرس در نمودار 12-3 نشان داده شده.

استرس كار درماني :

روان درماني اغلب براي پزشكان ايجاد استرس ميكند. در ميان پراسترسترين جنبه هاي درماني برطبق نظر هلمن، موريسن و آبراموويتز (1986) شك دربارة تأثير گذاري خود، مشكلات در برنامه ريزي، درگير شدن بيش از حد در كار، كاهش يافتگي و دشواري داشتن مديريت برقراري ارتباط با مراجعان بود.

نمودار 12-2

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت = استرس آورها + عوامل مخاطره در محيط

تمرينات اجتماعي سازي + منابع حمايت اجتماعي + فرصت ها براي ارتباط

علائم استرس


نمودار 12-3

عصبانيت                                                       يبوست يا اسهال

دردهاي عضلاني                                            كاهش شهوات جنسي

افزايش يا كاهش اشتها                                     فشار خون بالا

مصرف زياد دخانيات                                      خشكي دهان

اختلال در خواب                                             برآشفتگي

افزايش تعرق                                                  بيحالي‌ورخوت‌يا خستگي

لكنت زبان يا گيري زبان                                   دستهاي سرد و مرطوب

حالت تهوع يا اختلال روده اي و معده اي            افسردگي

دندان قروچه كردن                                          ترس، اندوه يا اضطراب

اختلالات پوستي                                             بي قراري

گريه هاي دوره اي                                          علائم ديگر

پنج نوع از رفتار مراجعان كه باعث بيشترين استرس براي درمانگران ميشوند تهديد به خودكشي، مقاومت، بيان احساسات منفي، رفتار تهاجمي و اعمال وابسته به آسيب شناسي درماني بودند.

به طور متداول، نگراني زيادي براي جوان آمريكايي در مورد خودكشي، سوء استفادة جنسي، دشمني، افسردگي، بدكاري خانوادگي، بارداري در بين جوانان 13 تا 19 ساله، ويروس ايدز، بزهكاري، و درجات محروميت اجتماعي رو به تصاعد، نياز بحراني براي بزرگسالان مسئول را نشان ميدهد تا ارتباطات نزديك، درخور توجه را با افراد جوان برقرار سازند. استرس تضعيف كننده به همراه همة اين شرايط است، كه به نوبة خود پيامدهاي سلامتي نامساعد را به وجود ميآورد (ويليام تي، كميسيون كمك مالي كار، خانواده، و شهروندي، 1988)

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني

در صورت انگيختگي باور نكردني هيجاني، خشم، غمگيني، وحشت زدگي، اندوهگيني، تضاد، انتظار مي رود كه درمانگر بي تفاوتي، استقلال، تحمل ناكامي، همدلي، هوشياري، علاقه، كنترل تكانه را بدون احساس ضعف، محروميت و انزوا، نشان دهد. گويي چنين خواسته هايي كافي نيستند، ما همچنين قرار است هنگاميكه به خانه مي رسيم جذاب و سرحال باشيم، از آنجا كه دوستان و خانوادة ما كار ما را مي دانند، توقعات بيشتري دارند كه ما به طور سنگدلانه صبور، بخشنده و مصالحه گر باشيم در طي لحظاتي كه آنها سبب ميشوند كه ما در نبرد قفل شويم. زيگموند فرويد نامه هاي كامل زيگموند فرويد به ويلهلم فيليس

1887-1904 چاپ شده بوسيلة ج. م. ماسون، 1985، ص 104

بهبود ارتباطات با محيط خود

اختلال هيجاني فصلي:

اختلال هيجاني فصلي (SAD) يك اختلال حالتي است كه با افسردگيهاي ويژه در پائيز و زمستان ديده ميشود كه با دوره هاي غيرافسردگي در بهار و تابستان متناوب است (رزنت هال، سك، كيلين، لويي، گودوين، داون پورت، موئلر، نيوسام و ور، 1984)

كارشناسان معتقدند كه 10 ميليون آمريكايي ممكن است شديداً به اين علائم مبتلا باشند، نظر به اينكه 25 ميليون نفر ديگر ممكن است به درجات خفيفتر از آن رنج ببرند. (رزنت هال و ور 1987) معيار عملياتي ذيل را براي تشخيص اختلال هيجاني فصلي در نظر گرفته اند.

1-  تاريخچه اي از حداقل يك حادثه ضمني عمده مربوط به افسردگي، بر طبق نظر اسپيترز، انديكات و رابينز (1978)

2-  افسردگي هايي كه به طور منظم در پائيز و زمستان واقع ميشوند. (حداقل 2 افسردگي كه در طي زمستانهاي پي در پي واقع شوند) كه با دوره هاي غيرافسردگي در طول بهار و تابستان متناوب است.

3-   نداشتن هيچ اختلال رواني عمدة ديگر

4-   هيچيك از متغيرهاي رواني- اجتماعي براي تغييرات منظم در اين حالت به حساب نيايد.

اين معيارها تغيير يافته اند و در DSM- IV (انجمن موسسه روانپزشكي آمريكايي، 1994 به عنوان الگوي فصلي نشان داده شده اند.)

يك نشانه كه ممكن است هر اختلال حالتي را بيان كند افسردگيهاي فصلي با منظومه اي متمايز از علائم همراه است.

مانند: خواب زدگي، پرخوري، ولع خوردن شيرينيجات، اضافه وزن، خستگي، و كناره گيري از جامعه. آن به وسيلة نور معيوب بوجود ميآيد و به يك درمان تازه، نور درماني پاسخ ميدهد. محققين يك ارتباط قوي را بين فصلها و ميزان بروز افسردگي ها، شيدايي (ماني)، خودكشي ها، و اقدام به خودكشي را نشان داده اند.


نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني

نور مصنوعي روشن تاثيرات ضدافسردگي بر SAD دارد. اثربخشي نور در درمان SAD نخست به وسيلة محققين در موسسة ملي بهداشت رواني در اوايل دهه 19800 نشان داده شده است.

مراجعاني كه بخاطر SAD درمان ميشوند به طور نمونه روزي دو ساعت نور دريافت مي كنند.

منبع نوري كه بسيار مكرر استفاده شده است چراغ فلوئورسنت با طيف كامل بوده است (ويتاليت، شش پاورتويست) همچنين ميتوان 8 لولة منظم 40 وات را كه به درون يك سطح ثابت فلزي چهارگوش فرو مي رود، تقريبا به اندازة 4*2 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/3 سانتيمتر] ، با يك سطح منعكس كننده، در پشت آنها، را به كار گرفت.

شدت نور بايد 5 تا 10 بار روشنتر از نور معمولي اطاق باشد مراجعان صرفاً نزديك جعبة نور مي نشينند در حاليكه نورها روشن و چشمها باز است.

رزنت هال، كارپنتر، جيمز (1986) عقيده دارند كه نور روشن ممكن است با بازداري تراوش ملاتونين تاثيرات ضدافسردگي را اعمال كند، لويي، سك و ميلر (1987) عقيده دارند كه نور تاثيرات ضدافسردگي خود را به وسيلة خواص مرحلة جابجايي خود به صورت 24 ساعته اعمال ميكند. فرضيه اي كه در حال تحقيق است.

به علاوه به نظر مي رسد كه گويي برخي افراد قابليت انعطاف پذيري در مقابل يك مادة شيميايي اعصاب را دارند (شايد به طور ژنتيكي معلوم شده باشد) كه در صورت فقدان نور كافي، نور محيطي تغييرات رفتاري ديده شده در SAD را ايجاد ميكند.

نور روشن كه احتمالاً از طريق چشم و فرضاً از طريق فرافكنيهاي مربوط به هيپوتالاموس شبكيه اي عمل ميكند قادر است كه اين نابهنجاري شيميايي را از بين ببرد اگر نور به حد كافي شدت داشته باشد و به طور منظم و براي مدت كافي مورد استفاده قرار گيرد (رزنت هال، 1989، ص 3)

نور مصنوعي روشن قادر است تا زمان دوره هاي بيست و چهار ساعته در انسان را تغيير دهد كه ممكن است در شرايط دوره هاي بيست و چهار ساعته نابهنجار مانند تأخير جت، خستگي كار نوبتي يا واكنشهاي مزمن مثلاً در نشانگان مرحلة خواب دير شده (بيخوابي) و SAD مفيد باشد، محققان موسسة ملي بهداشت رواني درمان موفقيت آميز با استفاده از چراغهاي فلئورسنت با طيف كامل كه بر روي زمين قرار دارند را نشان داده اند.

چراغ روشن علائم SAD را از طريق تناوب ها، توليد هورمون و شيمي بدن از بين ميبرد.

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس

فنوني مانند تمرين آرميدگي در حال پيشرفت عضله، بازخورد زيستي، خواب مصنوعي به خود، تنفس موزون و تمرين ميتواند موجب آسوده سازي شود.

تمرين آسوده سازي ميتواند انگيختگي فيزيولوژيكي را كاهش دهد و تاثيرات استرس مزمن را كاهش دهد چندين تكنيك تعمقي براي اهداف درماني مورد مطالعه قرار گرفته است (بنسن، 1974، گلدمن، شوارتز، 1976، هيدر، 1985، ماهارش 1972)

مراقبه

با آسوده سازي بدن و آرام ساختن ذهن مراقبه سعي ميكند تا تاثيرات مضر تنش و استرس را كم كند.

اگرچه مراقبه ريشه هاي خويش را در تمرينات مذهبي شرقي دارد، منافع بهداشتي آن مستقل از جنبه هاي معنوي آن است. تعمق تاثيرات قابل اندازه گيري بر روي تكانه هاي الكتريكي دارد كه در مغز جريان دارد.

مطالعات با يك دستگاه نوارسنج مغزي (EEG) نشان ميدهد كه آن شدت امواج آلفا همراه با حالات آرام و پذيرا را تا حدي بالا ميبرد كه حتي هنگام خواب ديده نشود. مطالعات ديگر همزماني افزايش امواج مغزي را در بين دو نيمكرة مغز در هنگام مراقبه، پائين آمدن هورمون استرس و گردش گسترده را نشان ميدهد اسيد لاكتيك كه محصول فرعي تنش و اضطراب است پس از مراقبه پائين ميآيد (هنگامي كه براي يك دورة زماني طولاني تمرين شود)

همچنين مراقبه مصرف اكسيژن را كاهش مي دهد، ضربان قلب را كند مي كند، فشار خون را پائين ميآورد.

كساني كه مراقبه مي كنند اغلب عنوان مي كنند كه آن حافظة آنها و توانايي هاي ذهني آنها را پيشرفت ميدهد. آنها را از بيماريها محافظت مي كند، و استفاده آنها را از الكل و دارو كاهش ميدهد.

تمرين تعمق ميتواند بواسطة بعد تجربة بشري مقوله بندي شود:

1)     عقلاني ، آنگونه كه براي رسيدن به يك آگاهي ذهني عظيمتر از واقعيت است؛

2)     هيجاني: براي بسط آگاهي بيشتر هيجان مثبت مي كوشد.

3)     جسماني: آنگونه كه مي كوشد كاملاً در جنبش جسمي جذب شود.

4)  عمل: آنگونه كه در تمرين يك مهارت يا فن ويژه است، (لشان، 1974). وين هولو (1987) منافع رسيدن به يك حالت متفاوت از آگاهي را فهرست بندي كرد.

·        يك حالت وجد را تجربه كردن

·        بينش هاي معنوي را كسب كردن

·        از درد و رنج فرار كردن

·        انگاره هاي جديد خلاق را به دست آوردن

·        پيشرفت بهداشت يا ملايم ساختن بيماري

·        افزايش تيزحسي (صفحات (17-14)

مراقبه شكلهاي بسياري به خود ميگيرد. يك روش ساده انتخاب يك محل ساكت براي چند دقيقه در روز براي انديشة منعكس طولاني يا تفكر است و زدودن ذهن از همة انديشه هاي آگاه، و تمركز به يك صدا، تصوير ذهني شيئي، كلمة ويژه است. برخي از تلقيات در مورد تعمق به محدود ساختن آگاهي تأكيد ميكند. نظر به اينكه ديگر تلقيات بر گسترش آگاهي تأكيد مي كنند. تعمق كنندگان مجرب قادر هستند تا تغييرات عمده اي را در عملكرد فيزيولوژيكي خود مانند: ضربان قلب پائين، تنفس آهسته شده، و تغييرات در امواج مغزي را ايجاد ميكند. سرانجام رسيدن به يك هماهنگي داخلي است، آرامش در درون خود فرد، در زواياي استفاده از القاء مثبت به خود

فن: مراقبه

هدف مشاوره اي:كاهش دادن استرس در ميان مراجعان، قدرتمند ساختن آنها براي كسب كنترل بررفتارهاي غلبه بر خود كه يك پاسخ استرس مزمن را آشكار مي سازد، برانگيختن فن آسوده سازي با تعمق (دوي، 1963، ص 126)

شرح: مراجع يك شمع را به عنوان نقطة ثابت استفاده ميكند.

1-   حالا چشمانتان را بر فراز شعله نگاه دارد و اجازه ندهيد كه چشمانتان سرگردان شوند.

2-   نفس كشيدن را به صورت موزون شروع كنيد.

3-  سپس چشمانتان را ببنديد و سعي كنيد تا شعله را نگاه دارد. شما مي توانيد آن را به وضوح مجسم كنيد، تصوير را نگاه داريد، اما اگر نور طفره مي رود، چشمانتان را براي نگاهي ديگر به نور باز كنيد.

4-  چشمانتان را دوباره ببنديد و ببينيد كه آيا اين بار قادر به تجسم شعله هستيد. اين كار را تكرار كنيد تا آن هنگام كه قادر به تسخير و نگاهداري برداشت هستيد. امتحان كنيد، و امتحان را ادامه بدهيد، تا آن هنگام كه موفق شويد. عجله نكنيد يا چيزي را در فشار قرار ندهيد. زياد با شدت امتحان نكنيد. به ياد داشته باشيد كه مهمترين چيز آن است كه ضمير دروني شما آسوده و بي حركت باقي بماند.

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي

هدف مشاوره اي: براي برانگيختن پاسخ آسوده سازي با بكار گرفتن فن تعمق هاروارد (بنسن 1974)

شرح: مراجع را وادار كنيد كه كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   يك محيط آرام را انتخاب كنيد در آنجا كه شما دچار حواس پرتي يا مزاحمت نشويد.

2-   دوبار در طول روز انتخاب كنيد در هنگامي كه بتوانيد 10 تا 20 دقيقه از وقت را اختصاص دهيد.

براي برخي از افراد يك زمان خوب قبل از صبحانه يا قبل از شام است. و يك وقت به ويژه خوب هنگامي است كه شما در حال تجربة استرس هستيد .

3-   يك صندلي راحتي را انتخاب كنيد. در وضعيتي بنشينيد كه احساس راحتي كنيد.

4-   هر لباس تنگي را گشاد كنيد، كفشهايتان يا لباسهايي كه ممكن است ماية ناآسودگي باشند را درآوريد.

5-  چشمانتان را دوباره ببنديد، با فكر كردن دربارة آسودن شروع به آسودگي كنيد. در حاليكه به پاهايتان، ساق پاهايتان، تنه، بدن، بازوان، گردن و سر فكر ميكنيد.

6-   از راه بيني تنفس كنيد و از تنفس خود آگاه باشيد.

7-  يك كلمة سادة يك يا دو بخشي را در هنگام بازدم به خود بگوئيد. تقريباً هر كلمه اي ميتواند باشد. كلماتي كه بعضي از افراد دوست دارند اينها هستند: گوهام، كريم، شيم يا شرين، كلمة بدون معني بهتر كارگر است.

8-   به آساني و به طور طبيعي نفس بكشيد.

هنگامي كه در حال مراقبه هستيد نگراني ها، انگاره ها و يا اضطرابها را نديده بگيريد،

پس از آنكه تعمق را تمام كرديد، به مدت يك دقيقه با چشمان بسته، سپس با چشمان باز به آرامي بنشينيد.

فن: افزودن آگاهي حسي

هدف مشاوره اي: براي بالا بردن آگاهي حسي

شرح : مراجع كارهاي ذيل را انجام ميدهد:

1-   به مكاني برويد كه احساس آسودگي كنيد، ترجيحاً به بيرون برويد.

2-  چشمان خود را بر روي يك شي، يك درخت ، يك صخره، يك عكس متمركز كنيد. گويي هرگز آنرا قبلاً نديده ايد.

3-   آگاه از اندازه، شكل، رنگ و بافت آن باشيد.

4-   حالا اجازه بدهيد كه آن محو شود و بگذاريد كه زمينه شروع به تمركز كند.

5-  اين كار را با اشياء ديگر تكرار كنيد يا، اگر آرام هستيد، آنجا بمانيد و بگذاريد كه ذهن و حواستان استراحت كند.

6-  توجه خود را به گوش دادن به صداهاي اطرافتان متمركز كنيد. از شدت آن صداها، كوتاهي و بلندي صداها و وزن آنها آگاه باشيد.

بكوشيد تا اين تجارب را هر روز حداقل به مدت ده دقيقه تكرار كنيد، زمينه ها و اشياء متفاوت را براي تفكر انتخاب كنيد مشاهده و شنيدن فعال مراجع را قادر مي سازد تا از رايحه ها، طعم ها و بافت ها، نيز بيشتر آگاه شود.

بالا بردن آگاهي حسي شما شكلي از تعمق است كه نه تنها به شما ياري خواهد كرد تا آسوده باشيد، بلكه همچنين شما را قادر خواهد ساخت تا كاملتر قدرشناس دنياي اطراف خود باشيد.

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد

هدف مشاوره اي: برانگيختن فن آسوده سازي بطور خودزاد

شرح : با فنون آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد، مراجع ترغيب ميشود تا با گفتن اينكه او احساس آرامش، آسودگي، ميكند تنش را از خود رها سازد مراجع راهنمايي ميشود تا آگاهي هاي خلاق خود را استفاده كند. و اظهارات بخودش، آنگونه كه آسوده سازي عميق را احساس و تجربه ميكند را تكرار كند.

خلاصه نگاري ذيل از اظهارات بخود (تكرار حداقل 2 بار براي هر كدام) معطوف به تمامي بدن بيمار، شروع شده با ساق پاها و بازوان ميباشد.

1-   تنفس آهسته : «من يك نفس عميق آهسته مي كشم»

2-   تنش سبك، سپس رهاسازي.

من احساس تنش سبكي در پاهايم مي كنم و حالا كاملاً آسوده ام»

3-   احساس گرمي و سنگيني كردن «احساس مي كنم كه پاهايم گرم و سنگين هستند»

4-   جريان گرما «گرما از بازويم به سينه ام جريان مي يابد»

5-   درجه ضربان قلب، ضربان قلبم آرام و منظم است.

6-   ذهن آرام. «ذهن من آرام و خموش است.»

7-  جدايي از احاطه كننده ها، «ذهن من از محيط كناره گيري مي كند، من احساس مي كنم كه آرام ساكت، خموش هستم، انديشه هايم كاملاً معطوف به ضمير درونم است.»

8-   آرامش و هماهنگي، بدن و ذهن من در هماهنگي كامل هستند.»

9-   اظهار ختم كننده، «من اكنون آرام، ساكت، و باانرژي باز نو شده ام.»

آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد ميتواند در تمرين ذهني (ذيلير جلد ولازادوس ، 1987) براي رهاسازي تنش منجر به خواب بهتر، در تحت كنترل درآوردن استرس و افزايش كارايي (كارينگتون، 1977) ، در درمان اختلالات افسردگي، اجباري، عصبي (رومن، 1981) و در حصول حالتي از سلامتي بهينه استفاده شود (پلينر، 1980)

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي

قصد مشاوره اي : متمركز ساختن كنترل بر خود از طريق بازپس خوراند زيستي

شرح‌: بازپس خوراند زيستي به يك گزارش سمعي و بصري از تغييرات در واكنش هاي بدني برمي گردد. كه بواسطه تغييرات در انديشه ها و عواطف پديد آورده شده است (مارسر، 1986)

پس از آنكه مراجعان با اطلاعاتي درباره يك حالت بدني به حد كافي بطور مكرر تأمين شدند ميتوانند درباره زنجيره اتصال بين انديشه ها ، احساسات، واكنش هاي جسمي آگاه شوند. كنترل برخود يك فن آوري گسترش يافته است كه به افراد قدرت ميدهد تا بواسطه تغيير دادن عادات مخرب يا الگوهاي ناكارا كه شكل رفتارهاي مثبت را گرفته احساس بهتري كنند.

آن اساساً يك مرحله تدريجي گام به گام براي كنترل خود است و بسياري از همان فنون استفاده شده توسط درمانگران رفتاري بكار گرفته ميشود.

بازپس خوراند زيستي شامل تأمين افراد با اطلاعاتي درباره فرآيند فيزيولوژيكي است كه از آن به طور معمول آگاهند با بهره مندي از اين اطلاعات افراد ميتوانند آگاه شوند تا شرايط فيزيولوژيكي كه ممكن است براي سلامتي آنها مضر باشد را با ميل خود و تحت كنترل درآورند.

تمرين بازپس خوراند زيستي ميتواند بعنوان يك فرآيند ياد گيري سه مرحله اي در نظر گرفته شود.

1-   افزايش آگاهي از حالات بدن

2-   ياد گرفتن كنترل بميل خود در مورد اين حالات

3-   ياد گيري بكار گرفتن اين مهارت هاي جديد در زندگي روزانه

هدف اين است كه افراد ياد بگيرند كه اين كنترل بميل خود را تمرين كنند بدون آنكه از ابزار بازپس خوراند زيستي استفاده شود.

بطوريكه آنها بتوانند مهارت هاي تازه كسب شده خود را در زندگي روزانه خود بشيوه اي بكار گيرند كه آنها را قادر سازد تا پاسخ هاي استرس خود را كنترل كنند. از اين چشم انداز، بازپس خوراند زيستي اساساً بازگشتي از مسئوليت براي سلامتي فرد بسوي فرداست پيش از آنكه بسوي يك مراقب باشد.

بازخورد زيستي و فن آوري هاي تمرين آسوده سازي كاربرد و موفقيت وسيعي را در درمان حالات اضطراب، ديابت، سردردهاي تنشي و سردردهاي ميگرني يافته اند فنون آسوده سازي و بازخورد زيستي همچنين در ميان چنين شرايط متغير مثل پرتنشي ، بي نظمي قلبي، سكته، صرع، تنگي نفس (آسم) سورياسين (نوعي بيماري پوستي) درد مزمن و بيخوابي كاربرد دارد.

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق تمرين در حال پيشرفت آسوده سازي عضلات (PMRt)

شرح : شايد PMRt گسترده ترين استفاده را در ميان همه اقدامات رفتار شناختي دارد و آن رويه اي است كه توانايي ياد گيري براي آسودن ميباشد كه بواسطه آگاه ساختن فرد از كشيدن و آسوده ساختن گروههاي عضلاني عمده است، برنشتن و بروك اور (1973) دستورالعمل ذيل را براي آسوده سازي در حال پيشرفت مهيا ساختند.

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:

1-   اطمينان حاصل كنيد كه دچار وقفه نشويد.

2-  بر يك تخت يا نيمكت راحت دراز بكشيد. صاف به پشت بخوابيد، بازوانتان دو طرفتان باشد و پاهايتان متقاطع نباشد.

3-   چشمانتان را در اثناي يك دوره 3 يا 4 دقيقه اي بتدريج ببنديد.

4-   فقط چند دقيقه اي را به تشخيص تنش ها در عضلاتتان صرف كنيد.

5-   هرگز به عضله اي دست نزنيد تا آنرا آسوده سازيد.

6-   وضعيت خود را جابجا نكنيد يا سعي نكنيد كه خود را خموش نگاه داريد فقط بگذاريد همانطور پيش رود.

اگر هر مرحله اي به نظر دشوار برسد احتمالاً بدان سبب است كه شما عضلاتي را در جايي تحت تنش نگاه داشته ايد اگر شما بطور مقتضي در حال استراحت باشيد بايد به نظر برسد كه حواس شما در حال تنزل است آسوده ساختن عضلات ممكن است نخست احساس گرما بدهد بعداً احتمالاً احساس سرما و تنش- احساس بدهد يا هيچ احساسي ندهد.

توجه : فشار آوردن و كشيدن عضلاتتان قبل از آسوده ساختن آنها آسوده سازي در حال پيشرفت نيست در آسوده سازي در حال پيشرفت، مراجع شروع ميكند كه كشش كافي را بر روي عضله قرار دهد بطوريكه او بتواند تشخيص بدهد و ياد بگيرد كه چه وقت بگذارد رها شود. آسوده سازي عضلات غيرفعال است، يك رها سازي از همه تنش ها.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق كشش بهنگام فقدان توجه.

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق فن آوري هاي كشش بهنگام فقدان توجه.

شرح : مراحل فن آسوده سازي

كشش بهنگام فقدان توجه توسط وايت وفادي من (1976) گسترش يافت.

اين فن آوري ميتواند در طول سه يا چهار جلسه تمرين فراگرفته شود و در موقعيت هاي روزانه ياري رساند.

تمرين شماره 1

1-   بر لبه تخت يا كف زمين بنشيند.

2-   چشمهايتان را ببنديد و آنها را براي همه تمرينات بسته نگاه داريد.

3-   بگذاريد تا شانه ها و گردنتان هر چه قدر كه ممكن است آزاد باشد.

4-   سر خود را با آهستگي چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد، عضلات را هنوز آزادتر سازيد.

5-   جهت را معكوس سازيد و سر خود را چهار بار در جهت خلاف جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد.

تمرين شماره 2

1-   دراز بكشيد و پاي راست خود را در حدود 12 اينچ [5/2*12 سانتيمتر] بالا نگاه داريد.

2-   عضلات پاي خود را هر چقدر كه ممكن است سفت و كشيده بسازيد.

3-  عضلات را در پاهايتان از نوك انگشت بزرگ پا تا باسن مجسم كنيد. توجه خود را معطوف به آنها كنيد و بكوشيد تا آنها را تنگ و خسته سازيد.

4-  پاهايتان را بالا هر چقدر كه بتوانيد بلندتر نگاه داريد. بگذاريد تا پاهايتان آنقدر خسته شود كه پيش از اين نتوانيد آنرا بالا نگاه داريد.

5-   بگذاريد تا پاهايتان كاملاً شل و آزاد بماند آنگونه كه بگذاريد بسرعت بيفتد.

تمرين شماره 3

1-   پاي چپ خود را بلند كنيد و تمام توجه خود را به سوي آن منحرف كنيد.

2-   حالا تمام مراحل تمرين 2 را با استفاده از پاي چپ تكرار كنيد.


تمرين شماره 4

1-   بازوي راست خود را بلند كنيد، مشتتان را بحالت سلام ببنديد.

2-   عضلات را سفت و تنگ بسازيد.

3-   انديشه هاي خود را تنها در مورد اين بازو حفظ كنيد.

4-   هنگامي كه بازويتان خسته ميشود بگذاريد كه آن شل به پهلويتان بيفتد.

تمرين شماره 5

بلافاصله بازوي چپ خود را بلند كنيد و همه مراحل را در تمرين 4 تكرار كنيد.

تمرين شماره 6

1-  دايره اي به قطر تقريبي 4 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/2 سانت] در بالاي سرتان بر روي سقف تصور كنيد.

2-  در حاليكه چشمانتان را بسته نگاه داشته ايد اين دايره را چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت با چشمانتان دنبال كنيد. اين كار با آهستگي انجام دهيد.

3-   جهت را معكوس كنيد و دايره را در جهت خلاف عقربه هاي ساعت دنبال كنيد.

4-   يك مربع را به جاي دايره تصور كنيد.

5-   چهار بار در هر جهت به دور مربع برويد.

6-   بمدت چند دقيقه بياراميد و از آسوده سازي لذت ببريد.

7-   با انديشيدن درباره هر چيز مطبوع، توجه خود را از چشمانتان منحرف سازيد.

PMRT در درمان بيخوابي، تنگي نفس تنش، سردرد، كشش عضلاني، ضربان قلب بالا، تشويش مزمن و هراس اثربخش بوده است.

ديدگاه درمانگر : در مورد استرس آمريكايي ها بطور متوسط سه سال را به نشستن در جلسات صرف مي كنند 5 سال را در صفها مي گذرانند 17000 ساعت با كارت تلفن بازي مي كنند 4000 ساعت در پشت چراغ قرمز مي ايستند و يك عمر مي كوشند تا استراحت كنند.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق يوگا

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق يوگاي اساسي

شرح : يوگا يك تمرين هندويي است كه ميتواند يكي از 5 شكل را داشته باشد.

1-   راجايوگا: از طريق تفكر بر حقايق عمومي

2-   جانانايوگا: تعمق بر سرشت خود

3-   كارمايوگا: يوگاي فعال در خدمت ديگران

4-  بهاكي يوگا تعمق با استفاده از عبادت و سرود خواني پنجمين شكل از يوگا كه بيشتر در دنياي غرب استفاده ميشود هاتايوگا است آن بيشتر اغلب بعنوان شكلي از تمرين براي بالا بردن سلامتي خوب ملايم ساختن استرس، انرژي دادن و براي آسوده كردن بدن و ذهن استفاده ميشود ميت لند 1975 پيشنهادات ذيل براي يوگاي اساسي ارائه شده است :

1-   بگذاريد تا حركات ريه هايتان را منقبظ يا منبسط گرداند.

2-   هر كدام از حركات را يك بار يا دو بار يا سه بار تكرار كنيد.

3-   در هر دو جهت، جهت عقربه هاي ساعت و خلاف جهت عقربه هاي ساعت حركت كنيد.

4-   توجه خود را بر عضلات تحت كشش حفظ كنيد.

5-   وضعيت خود را تا آن هنگام نگاه داريد كه عضلات شما امتداد مي يابد.

6-   يك آگاهي مداوم را از بدن خود ابقاء كنيد. در همان حال كه از طريق تمرين هاي خود پيش مي رويد.

فن: تغيير دادن هشياري فرد از طريق كنترل ذهني سيلوا

هدف مشاوره اي : تغيير دادن هشياري فرد از آگاهي هاي روزانه از طريق كنترل ذهن سيلوا

شرح : كنترل ذهني سيلوا فرآيندي از تغيير آگاهي بيدار شده فعلي (بتا) به يك فركانس پاينتر آگاهي (آلفا) براي حل بهتر مشكل و حافظه فزاينده، كارآيي، و خلاقيت است. فن ذهن را براي ذهن استفاده ميكند. تا نخست آسوده سازي جسمي و ذهني سپس تصديق، تجسم، و تكيه گاه (سيلوا و استون، 1983، ص 93) شيوة آسوده سازي متشكل از چرخاندن چشمها به طرف بالا و شمارش معكوس از 10 تا 1 است.

تكيه گاه گذاشتن سه انگشت با هم است: فرآيند بينايي متشكل از ديدن موقعيت در درجه نخست آنگونه كه هست، سپس ديدن موقعيت در فرآيند تغيير مثبت است در نظر گرفتن تصوير ذهني دوم بر سمت چپ براي فعال نمودن مغز سمت راست است و سرانجام ديدن اينكه موقعيت حل شده است (سيلوا و استون 1983) اين طرح بكار گرفته شده تا اهداف شخصي را تحقق بخشد تا انرژي و اشتياق را بوجود ميآورد.

چشم انداز درمانگر: در مورد نكات گسستني

كارهاي بزرگ نيست كه مرد را به ديوانه خانه مي فرستد نه تداوم يك سري از غمنامه هاي كوچك است يك مرد را به ديوانه خانه مي فرستد.

نه مرگ عشق او بلكه بند كفشي كه در زماني كه وقتي باقي نمانده با صداي ترق پاره ميشود.

چارلز باكوفسكي

(روزها همچون اسبها مي دوند، 1983 ص 24)

فن: خلق تجربه ها از طريق تجسم

قصد مشاوره اي : تجسم براي خلق تجربه در يك يا دو شيوه حسي

شرح : تجسم تصوير را بكار ميگيرد تا تجربه را خلق كند تجسم پذيرا عمل ميكند تا فعاليت تحليلي مغز را كاهش دهد آن را قادر سازد تا انديشه هاي نيمه آگاه عواطف، انگاره ها، يا بينش ها ظهور كند يك مثال كلاسيك از اين نوع تجسم، داشتن يك راه حل براي يك مشكل پيچيده است كه در يك حالت آرام ظهور ميكند.

تجسم فعال با شكل دادن به انديشه عمل ميكند (گووين 1982) يك مثال از تجسم فعال ايجاد كردن تصوير ذهني از يك شغل جديد با گذر موفقيت آميز در ضمن يك دوره پراسترس است تجسم مكرر عمل ميكند تا ديدگاه فرد را از خود تغيير دهد قويترين تجسم ها خالص ملموس، مكرر و اعطاي پاداش به خود است.

فن: افزودن بر ذهن، رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق ها

قصد مشاوره اي : معطوف كردن ذهن. رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق هاي مثبت

شرح : بطور غريزي اعتقادات حاضر در ذهن فرد عواطفي را ايجاد مي كنند كه اعمال را تحت تأثير قرار مي دهند كه بنوبة خود نظر فرد بر زندگي را تحت تأثير قرار مي دهند ، كه گفتگو با خود را چه مثبت يا منفي ترقي مي بخشد.

شدت نتايج يا تاثيرات بر زندگي فرد باقتضاي عمق اعتقاد و شدت احساس خواهد بود. (1986، رابينز، 1986). تغيير دادن اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت منفي به اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت مثبت ميتواند رخداد زندگي بيمار را تغيير دهد به يك تصديق مثبت مثل «من استحقاق بيشتري دارم» جايگزين « من اصلاً بحساب نمي آيم ميشود.»

فنون تصويرسازي ذهني :

تصوير سازي ذهني راهي را براي ارتباط برقرار كردن با ذهن نيمه آگاه مهيا مي سازد. (هنگامي كه يكنفر تصويري را در ذهن “مي بيند”، آن همكاري بين آگاه و نيمه آگاه است. تصوير ديده شده هميشه متفاوت از آنچه خواهد بود كه ديگران مي بينند. زيرا آن از خود خاطرات و تجارب شخص شكل ميگيرد. تصوير سازي ذهني مثل يك روياي شخصي سازي شده، راهنمايي شده همراه با عواطف است. هر كسي قادر است تا از تصويرسازي ذهني استفاده كند، اما مثل مهارت هاي ديگر، بايد تمرين شود. تصوير سازي ذهني فقط تجسم نيست آن شامل حواس ديگر (چشايي، بويايي، شنوايي، لامسه) نيز است. دانشمندان در حال كشف آن هستند كه ذهن با كنترل كردن سيستم ايمن حقيقتاً براي برقراري توازن ياري مي رساند، هنگامي كه توازن طبيعي دچار اختلال ميشود استعداد در مقابل بيماريها افزايش مي يابد. تصوير سازي ذهني ياري مي رساند تا اين توازن ايجاد و ابقاء شود در حاليكه استرس كاهش مي يابد. بسياري از دانشمندان اعتقاد دارند در هنگامي كه شما مشكلات را درون بدن خود مجسم ميكنيد ذهن ناآگاه دفاعيات طبيعي بدن شما را به كار مي اندازد.

بعنوان يك فن مشاوره اي تصويرسازي ذهني ميتواند بعنوان يك ابزار روانشناسانه اوليه براي ارزيابي، اقدام، و افزايش نيروي بشري مورد استفاده قرار بگيرد. در طول دو دهة گذشته تصوير سازي ذهني بعنوان يك واسطة درماني مؤثر براي طيف وسيعي از بيماريهاي رواني ذكر شده است: پرده برداشتن از موانع عاطفي يا بازداري آنها (آندرسون 1980) ؛ كاهش دادن تشويش؛ گسترش حافظه و حصول، افزايش عزت نفس (لازاروس، 1977، شيخ و شيخ، 1985)؛ از بين رفتن بيخوابي (شيخ، 1976)، افسردگي، (شولتز، 1978)، فربهي (برنشتين و سيپرل، 1973)، عملكرد ناصحيح در امور جنسي، درد مزمن (جف و برشلر، 1980).

بيماري روان- تني (لازاروس، 1977؛ شور، 1974؛ سيمونتون، ميتوز سيمونتون، وكريتون، 1978).

اخيراً، يك علاقه به تصويرسازي ذهني بعنوان ابزاري براي مشاوره همراه با الگوي جابجا سازي دور از حمايت محدود از طرف مدارس مشاوره اي و روان- درماني بسوي يك تلقي شناختي- رفتاري وجود دارد. وانگهي، گسترش هاي معاصر در تحقيق مغز و روانشناسي سلامتي تلقيات غيرسنتي را قانوني ساخته اند (كورن، و جانسون، 1983 تصويرسازي ذهني يك عمل طبيعي از ذهن بشر است و اجباري نيست كه آموزش داده شود (وينترو يانگ (1985، ص 187) آن مواردي را كه در آنها تصويرسازي ذهني بتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا امكانات بشري را افزايش هد خلاصه سازي كردند.

·        افزايش هشياري خود و ديگران.

·        نقشه ريزي آتي و حرفه اي يا گسترش سبك زندگي

·        كنترل يافتن بر رفتار نامطبوع

·        درمان بيماري

·        پيشرفت دادن فراگيري، گسترش مهارت و اجرا.

·        كاهش دادن استرس و افزودن بر سلامتي

·        افزودن خلاقيت و حل كردن مشكل زندگي روزانه.

استفادة كلينيكي از تصويرسازي ذهني بعنوان يك ابزار براي اقدام درماني بوسيلة شيح و جردن (1983) خلاصه سازي شد.

1-  تصوير سازي ذهني ميتواند بعنوان يك منبع انگيزه سازي براي رفتار آتي عمل كند. تصويرسازي ذهني هدايت شده ميتواند اطلاعات رايانه اي تازه و راه حل هاي جديد را ايجاد كند. اهداف و راه حل هاي تمرين شده از طريق تصويرسازي ذهني ميتواند در بيرون از زمينة درماني آسانتر بكار گرفته شود.

2-  تصويرسازي ذهني ميتواند دسترسي به وقايع مهم كه در اوايل عمر يكنفر اتفاق مي افتد را آسان سازد، خاطرات اوليه يك جزء درماني از يك چشم اندازه بيشتر آدلري است تا تليقات ، اعتقادات و انگيزه هاي شخص را به يقين برساند.

3-  تصوير سازي ذهني كانوني را مهيا مي سازد كه ميتواند از واكنش هاي عاطفي يا از حالات مؤثر بسيار شديد پرده بردارد، ارتباطات بيشتري را با كشاندن بحث بسوي يك تراز پرمعنا بپرورد. آن همچنين بيان احساسات دشوارتر را آسان مي سازد. از طريق تصويرسازي ذهني، همدلي و مهارت هاي ارتباط ميان فردي ميتواند گسترش يابد.

4-  تصوير سازي ذهني ميتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا دو راهي ها را توسط از عهده برآمدن دفاعيات حل كند يا توسط بازداري كه ممكن است در وقفة كلامي واقع شود، همينطور با ايجاد كردن تغيير درماني به دور از هر تفسيري توسط درمانگر به دور از هر بينش تعقلانه اي توسط بيمار وتيمر و يانگ (1985) همچنين تعدادي از پيش نيازها براي گسترش تصويرسازي ذهني كه ميتواند اثربخشي را افزايش دهد را خلاصه سازي مي كنند:

·   آمادگي. يك محيط آرام بدون عوامل حواس پرتي، يك وضعيت آسوده و يك تمهيد ذهني كه به عنوان نقطه اي از كانون عمل ميكند- مانند يك صدا، كلمه، عبارت، يا يك نقطه اي كه به آن خيره شوند- مفيد هستند. همة تمرينات تصوير سازي ذهني بايد با ايجاد يك مكان ايمن در دنياي تصويرسازي ذهني بيمار شروع شود (براي مثال، يك ساحل گرم، يك اطاق مخصوص، يك معبر آرام).

اگر تصويرهاي ذهني بيش از حد برانگيزانندة اضطراب و يا ماية ناآسودگي باشند مراجع ميتواند به مكان ايمن خود بازگردد يا از طريق تصويرهاي ذهني تهديدآميز وارد مرحله تدريجي شده يا عمل كند.

·   روشني: درجة مشخصي از روشني براي ايجاد تصوير ذهني اساسي است. بيشترين اثربخشي هنگامي گزارش ميشود كه تجارب چند گانة حسي تجربه ميشود (براي مثال، بصري، صدا، يا اجزاء عاطفي)

قابليت كنترل سازي

كنترل تصوير سازي ذهني اثربخشي درماني را اطمينان مي بخشد. شيوه اي كه در كنترل تصويرسازي ذهني مساعدت ميكند نشانه گذاري است- دادن يك آماية دستوري به شخص تا برآن متمركز شود، چه نتيجه مطلوب يا فرآيند باشد. هنگامي كه تصوير ذهني نتيجه برقرار ميشود، ذهن بطور شهودي يك دست- نوشته يا سناريو را خلق ميكند تا به نتيجه متصور حصول يابد.

كوتلاو و مك كولر (1978) نتيجه گرفتند كه كنترل ميتواند بعد پيشرفت يابد با تأكيد بر مراجعاني كه (1) تصويرسازي ذهني از آنهاست- آنها آنرا خلق مي كنند و آزاد هستند تا آنرا تغيير دهند؛ (2) تصور مي كنند كه پاسخ مطلوب از يك پاسخ ناخواسته بازداري ميكند؛ و (3) نگهداري ثبت وقايع در مورد يك سفر هوايي يا با كشتي و همراهي كردن با تصويرهاي ذهني كه تنشي را برانگيخته ميكند كه آنها را قادر مي سازد تا تصويرهاي ذهني بعدي را شناسايي كنند يا تغيير دهند.

فن: تمرين شخص عاقل

قصد مشاوره اي : قادر ساختن بيمار براي آنكه مكالمه اي را با يك شخص عاقل از طريق تخيل تجربه كند

شرح : تصوير ذهني كه پديدار ميشود ممكن است كه يك بيگانه ، يك دوست، يا يك وجود معنوي باشد، بياساييد و همه تنش ها و انديشه هاي نگراني آور را رها سازيد. اجازه بدهيد كه صورت يا شكل يك شخص بسيار عاقل، دوست داشتني، پديدار شود. شما ممكن است يك سوال بپرسيد. گوش كنيد و به هر آنچه كه مي رسد پذيرا باشيد. ممكن است بخواهيد مكالمه اي داشته باشيد. شخص عاقل ممكن است يك پيام خاص براي شما داشته باشد، چيزي كه شما نپرسيده باشيد.

اگر مايل هستيد كه اين را دريافت كنيد، به شخص عاقل بگوييد و منتظر يك پاسخ باشيد. خود را وادار كنيد تا موقعيت را همانگونه ببينيد كه شخص عاقل مي بيند. حالا ببينيد كه آن چگونه در زندگي شما مناسب است يا مفهوم دارد. وقت ترك كردن شخص عاقل است. مي توانيد در هر زمان بازگرديد و هدايت و نيرو بيابيد.

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني

قصد مشاوره اي:  قادر ساختن مراجع براي كسب آسوده سازي جسمي و ذهني. از طريق تجسم (وتيمر و يانگ، 1987، ص 9)

شرح : مطالب ذيل را به مراجع پيشنهاد كنيد:

1-   با استفاده از تصوير ذهني يك عروسك پارچه اي، مجسم كنيد كه در حال آسوده سازي بدن خود هستيد.

2-   مكان آرام مطلوب خود را مجسم كنيد.

3-   احساسات و انديشه هاي بد را از خود دور كنيد، «همچون حبابهايي كه مي شكنند يا شناورند.»

4-  نور و گرماي خورشيد را تصور كنيد كه به بدن شما وارد ميشود و به همة قسمتها جريان مي يابد، كه آسوده سازي ميآورد.

5-   يك مسافرت و صحنه هايي از طبيعت را مجسم كنيد (براي مثال: كوهها، ساحل دريا، جنگل، كشتزار، يا نهر).

6-   مراحلي را استفاده كنيد كه سنگيني، گرما، و يك آرامش دروني را فرا مي خوانند.

فن: تصوير سازي ذهني براي بسط حسي

هدف مشاوره اي : استفاده از تصوير سازي ذهني براي عميق ساختن تمركز و آسوده سازي ژرف.

شرح : پس از حصول به يك حالت آسوده تصوير ذهني ذيل را تمرين كنيد.

صحنة جنگل (فزلر، 1990)

شما در يك روز زيباي تابستاني در زواياي جنگلي از درختان كاج در حال قدم زدن هستيد. ببينيد كه آسمان بالاي سر آبي درخشان است، گرما را از خورشيد در مقابل چهرة خود احساس كنيد، صداي نرم و آهسته خش خش باد را در زواياي تنه هاي كاجها بشنويد. زاغهاي كبود از شاخه به شاخه پرواز مي كنند، با صداي بلند صدا مي دهند، قات قات هاي بلند، به بالا برسيد و يكي از كاجهاي سوزني را بچينيد، آنرا به دو نيم بشكانيد. قطره اي از مايع آن بر كف دست شما مي چكد. قطره را استشمام كنيد. آن به مشام كاج تلخ را مي رساند. قطره را بليسيد، طعم تلخ كاج را بچشيد، حالا به كنار جنگل بياييد. به داخل يك باغ سيب برويد، قرمز درخشان در نور خورشيد، در مقابل شاخ و برگ سبز. يك سيب را بچينيد. يك چاقوي بزرگ جيبي را از جيب خود بيرون بياوريد و سيب را به دو نيم كنيد، دانه هاي عصارة سيب بر وري لبة فلزي چاقو برق مي زنند، عطر شيرين سيب را استشمام كنيد، با دقت عصاره را بليسيد. مزة شيرين سيب بعد شما بداخل درختستاني از ليمو برويد، ميوة زرد در برگهاي سبز كم رنگ در آفتاب تابستاني سوسو مي زند، يك ليمو بچينيد، آنرا قاچ كنيد. رايحة ليمويي پوست ليمو را ببوييد. ليمو را گاز بزنيد، عصارة ليموترش به درون دهان شما مي ريزد. در همان حال كه عصارة ليموترش را مي مكيد، گونه هايتان چين مي خورد و جمع ميشود و آب بزاقتان جاري ميشود. و شمابه قدم زدن ادامه مي دهيد.

از درختستان ليمو بيرون بياييد و به يك ساحل شني اقيانوس برويد. نور گيج كنندة آب فيروزه اي امتداد مي يابد تا مادام كه بتوانيد ببينيد نمك در هوا را استشمام كنيد. لبهايتان را بليسيد.

شما مي توانيد از افشانة اقيانوس نمك را بچشيد. بر روي شن داغ خشك قدم بزنيد. نزديكتر به درياي سوسو زن حركت كنيد، در آنجا بايستيد كه آب به آنجا تراوش كرده است. كفشها و جورابهايتان را درآوريد. سرما را، شن مرطوب را در زير پاهاي برهنة خود حس كنيد، برگرديد و قدم به ساحل بگذاريد. در شن گرم بياراميد، نسيم ملايمي آغاز ميشود تا شما را همراه با شنها دربرگيرد، آنرا خشك و سبك، سالم و ايمن، حفاظت شده، در پيله اي از شن حس كنيد.

اينك خورشيد براقيانوس در حال غروب كردن است. آسمان پرتقالي در حال تپش است. رنگش بر افق به قرمز آتشين تغيير مي يابد. در همان حال كه خورشيد بدرون آب فرو مي رود، شفق بنفش ژرف شما را در برمي گيرد، به بالا، به آسمان شب بنگريد، آن يك شب پرستارة درخشان است، صداي امواج ، طعم و بوي نمك، دريا ، آسمان، و شما، و شما احساس ميكنيد كه خودتان بسوي بالا و بسوي بيرون بدرون فضا برده مي شويد، يكنفر با دنيا!

(صفحات 100-99)

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود

يك عامل مهم كه باعث ميشود تا افراد در تنهايي خود فرو روند آن اعتقاد است كه خود واقعي آنها. خود دروني، خودي كه از ديگران پنهان است، آن خودي است كه هيچكس نمي تواند آن را دوست داشته باشد. خيلي آسان است تا منشأ احساس را رديابي كرد. احساسات همزمان يك كودك، تلقيات واقعي او، آنقدر توسط والدين او و ديگران مورد مخالفت قرار گرفته كه او همين تلقي را خود شروع به تكذيب كرده و احساس ميكند كه واكنش هاي همزمان او و آن خودي كه او حقيقتاً است، متشكل از شخصي است كه هيچكس نمي تواند دوست داشته باشد.

كارل راجرز

فن: تعيين وجه حسي خود

قصد مشاوره اي: قادر ساختن مراجع براي كشف تصوير سازي ذهني حسي او.

شرح: تصويرهاي ذهني ميتواند بصري، سمعي، گيرندة عضلاني (احساسات و حواس پوستي) و جنبشي (حركات بدن) ، يا بويائي و چشايي (بويايي و چشايي) باشد. اگرچه بيشتر افراد مسلط به تصويرسازي بصري هستند، بسياري از افراد بيشتر آماده اند تا به تصويرهاي ذهني شنيداري، جنبشي، يا بويشي پاسخ دهند. وين هولد، (1987، ص 9) تمرين ذيل را براي تعيين وجه حسي يكنفر گسترش داد.

1-    بصري

·   چشمانتان را ببنديد و همة رنگهاي در يك جعبه رنگ يا مداد رنگي را تصور كنيد- صورتي، نارنجي، زرد، ارغواني، قهوه اي، سفيد، قرمز، و سبز.

·   چشمانتان را ببنديد، گشتي در زواياي خانه يا آپارتمان خود بزنيد؛ هر چيزي را كه مي توانيد در هر اطاق ببينيد.

2-   مربوط به گيرنده عضلاني

·   چشمانتان را ببنديد و در حاليكه در حال حمام گرفتن يا دوش گرفتن هستيد احساس آب را بر روي بدن خود تصور كنيد. تصور كنيد كه يك تخم مرغ را در دست خود مي شكانيد؛ سري آنرا احساس كنيد، تصور كنيد كه يك گلولة برفي را در دست برهنة خود نگاه مي داريد، و وزش سخت باد را بر بيني و گوشهاي خود تصور كنيد،

3-   شنيداري

·   چشمانتان را ببنديد و تصور كنيد كه يك زنگ كليسا مي نوازد. يك اركستر يا گروهي را در حال نواختن يا خواندن يك لحن دلخواه تصور كنيد. صداي يك آژير اضطراري را تصور كنيد.

4-   جنبشي

·        خود را در حال تاب خوردن بر يك تاب در زمين بازي يا رفتن به درون چرخ و فلك تصور كنيد.

·        خود را در حال بالا رفتن از يك تپه با يك كوله پشتي بر پشت خود تصور كنيد.

·        خود را در حال رقصيدن يا ورزشي را بازي كردن مجسم كنيد.

5-   بويايي و چشايي

·        خود را آماده براي نشستن براي شام عيد شكرگزاري تصور كنيد.

·        تصور كنيد كه عسل يا موز را بر روي خميردندانتان مي چشيد.

·        تصور كنيد كه ادكلن يا عطر دلخواه خود را استشمام ميكنيد.

تصوير سازي ذهني هدايت شده در گسترش انعطاف پذيري شناختي، تجسم ، و خلاقيت بسيار بسيار مفيد است. زيلبرجلد و لازاروس (1987) دريافتند كه مراجعان آنها در ارتباط با موقعيت هاي استرس در استفاده از تجسم به موفقيت رسيده اند و اهدافشان تحقق يافته است. آن ميتواند همچنين مورد اسفتاده قرار بگيرد تا وقايع بطور ذهني تمرين شود، تا آينده هاي متفاوت تصور شود، حقايق را تركيب كرد، و بمرور بهبود يافتن را مجسم كرد.

فن: مكان آرام دلخواه

قصد مشاوره اي : ياري رساندن براي فراگيري كه چگونه از طريق تصور به آرامش دست يافت.

شرح: مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

اهميتي ندارد كه كجا باشيد، شما هميشه مي توانيد به يك مكان مخصوص در ذهن خود برويد. مكاني را تصور كنيد كه واقعي يا تخيلي باشد، در آنجا كه احساس امنيت، آرامش، و شادي ميكنيد. چشمانتان را ببنديد و به آن مكان برويد. خود را آنگونه آزاد ببينيد كه انجام بدهيد هر آنچه را كه مي خواهيد. به هر چيزي در اطراف خود توجه كنيد، صداها را بشنويد. احساس كنيد آنچه را كه براي جسمتان در حال اتفاق افتادن است. فقط از اين احساس لذت ببريد. شما مي توانيد براي استراحت، انديشيدن، تنها بودن، و احساس خوبي داشتن به اين مكان برويد، اهميتي ندارد كه كجا باشيد. بآهستگي به آن مكان بازگرديد كه جسمتان در آنجاست، چشمانتان را بنرمي باز كنيد. آن مكان هميشه براي بازگشت شما آنجا خواهد بود.

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت

هدف مشاوره اي : گسترش دادن طرحهاي حل مشكل از طريق تجسم.

شرح : مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

بكوشيد تا ذهن خود را بعنوان يك صحنة تلويزيون يا سينما تصور كنيد. شما تهيه كننده، هنرپيشه، و بيننده، همه در يك زمان، هستيد. مي توانيد اجازه بدهيد كه تصاوير همزمان بر روي اين صحنه ظاهر شود بدون آنكه آگاهانه بخواهيد يا آنها را كنترل كنيد.

مرحلة 1. آسودگي با بستن چشمهايتان، يا خيره شدن به يك نقطه در جلوي خود شروع به آزاد ساختن ذهن خود از حواس پرتي ها كنيد. جسم خود را از سر تا به انگشتان پا آسوده سازيد. به تنفس خود توجه كنيد. يك يا دو بار نفس عميق بكشيد، و هر بار كه نفس به بيرون مي دميد خود را از تنش خلاصي دهيد. ذهن شما آرام و واضح است. شما آماده هستيد تا توجة خود را به تصاوير بر روي صحنة ذهنتان بچرخانيد.

مرحلة 2 . تصويرسازي ذهني همزمان بگذاريد تا تصويرهاي ذهني يا عكسها به ذهنتان برسد بگذاريد تا آنها بيايند و بروند حالا مشكل يا موقعيتي كه شما را گيج كرده تصور كنيد. خود را وادار بسازيد كه يك پاسخ را جستجو كنيد. فقط يك تصوير واضح از مشكل يا موقعيت را ببينيد، ذهن خود را براي پاسخها و راه حل هاي احتمالي باز كنيد. بگذاريد تا آنها بيايند و بروند. تصويرسازي ذهني مشكل و راه حل را حفظ كنيد، و سپس منتظر بمانيد شما خواهيد دانست كه آيا يكي از تصاوير متناسب با شما يا موقعيت شما است يا نه. يك احساس درستي به شما دست خواهد داد، و شما احساس رضايت خواهيد داشت آن ممكن است پاسخي براي حل يك مشكل باشد.

مرحلة 3 . تصوير سازي ذهني معطوف شده: احساس آرامش و آسودگي خود را تداوم ببخشيد. حالا تصاوير را معطوف مي سازيد. شما مسئوليت خواهيد پذيرفت. مشكل يا موقعيت را بر صحنة خود بگذاريد. در چشم ذهنتان راههايي را كشف كنيد كه ممكن است به آن پرسش پاسخ بدهد كه بر صحنة شما آشكار ميشود. توجه داشته باشيد كه چگونه داستان به پايان مي رسد. داستان ديگري را با يك فرجام متفاوت خلق كنيد. شما در حال آزمودن راههاي متفاوت براي رسيدن به يك راه حل هستيد. شما خود را در حال انجام كارهايي مي بينيد كه كشف ميكنيد: آيا آنها كار آرا هستند يا نه. اين تصاوير را در حافظة خود براي استفادة بعدي ذخيره كنيد. اگر هيچ پاسخي ظاهر نشود، راضي باشيد كه شما قادر بوده ايد تا مشكل را در ذهن خود به تصوير بكشيد. پاسخ ممكن است بعداً فرا برسد. انگاره هاي خود را بنويسيد، آنها را بكشيد، يا به يكنفر ديگر بگوييد، پس به ياد خواهيد داشت.

هنگامي كه مراحل تدريجي را طي مي كنيد، گهگاه ممكن است كه پاسخها بيكباره فرا برسد، اما در مواقع ديگر ممكن است آنها نياز به زمان داشته باشند تا در طول چند روز يا چند ماه گسترش يابند. هر چند، همه مشكلات و پرسشها بايد كشف شوند. به طوريكه ذهن بتواند راه حل هاي متناوب و بالقوه را پيدا كند. به سبب انديشيدن محدود و همگرا كه در جستجوي پاسخ نگاشته درست- غلط، حاضر و آماده است راه حل براي مشكلات پيدا نميشود در حاليكه انديشيدن درباره امكانات يا انديشة همگرا ميتواند با تصور كردن فرد تشويق شود كه يك راه حل را بيازمايد و همة پيامدهاي ممكن را ملاحظه كند. (وتيمر و يانگ، 1987، ص 46)

فن: كنترل كردن استرس- واكنش آرام كننده

قصد مشاوره اي : مهيا ساختن يك نقشة داراي نظام براي محو يا كاهش استرس آورها

شرح : پاسخ آرام كننده يك فن عملي، داراي نظام است كه ميتواند در هر زمان مورد استفاده قرار گيرد. آن ميتواند مراجع را قادر سازد تا كنترل يك واكنش استرس را در ظرف دقايقي از واقعه به دست گيرد.

به مراجع آموزش دهيد تا كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   مراحل ذيل را فرا گيريد و تمرين كنيد.

علائم استرس خود را تشخيص دهيد (تنفس سريع، تپش قلب ضربان سريع قلب، غده در گلو، سختي و دردناكي شكم از طريق تصويرسازي ذهني سوراخهايي در ته پاهايتان)

به آهستگي دم عميق بكشيد (بايروم، 1989)

شروع به بازدم عميق كنيد. آرواره را در آرامش قرار دهيد و زبان را پايين آوريد، اجازه بدهيد كه هواي گرم از ميان تصويرسازي ذهني سوراخها در پاهايتان رها شود، و همزمان با بازدم گرما و سنگيني را تصور كنيد كه به عنوان هواي گرم از ميان گردنتان، شانه هايتان، بازوانتان، و سينة شما بيرون مي رود.

2- بررسي كنيد كه چرا پاسخ آرام بخش يك شيوه مؤثر در كاهش استرس است و چگونه ميتواند در تجارب روزانة فرد استفاده شود.

3- احساسات تنش و آسوده سازي را در گروههاي عضلاني گوناگون مقايسه كنيد، از پاسخ آرام بخش براي آغاز كردن حالت آسوده سازي استفاده كنيد.

(توصيه هاي كاهش استرس روزانه)

به طور طبيعي اينها در زماني است كه توصيه ها نتواند مورد استفاده قرار گيرد، اما شخص بايد سعي كند به تدريج آنها را در زندگي به كار گيرد

1-   چيزي زيبا را به طور روزانه به زندگي خود بيفزاييد (مثلاً گلها)

2-   هر موقع كه امكان دارد فعاليتهاي لذتبخش انجام دهيد.

3-   قدم بزنيد، كار كنيد و در يك گام آسوده بخوريد.

4-   بعد از وعده هاي اصلي غذا يك زنگ تفريح كوتاه براي استراحت داشته باشيد.

5-  اگر ممكن باشد، حداقل يك بار در روز به بيرون برويد و به چيزهاي ساده اي مثل آب و هوا و منظره توجه كنيد.

6-  در طي روز، هر وقت كه به ياد مي آوريد، به هر تنشي در بدن خود توجه كنيد (آرواره، گردن، ديافراگم، شانه ها، غيره) به طور عميق نفس بكشيد و هر ناحيه تنش را به نرمي بكشيد و آسوده سازيد.

7-   اگر شما به ذهن خود توجه داريد كه به سرعت حركت ميكند يا درباره گذشته يا آينده نگران است، يك دقيقه نفس عميق بكشيد و به نرمي بر چيزي در همان لحظه مثل نفس خود، منظره يا پرندگان متمركز شويد.

8-   در طي كار روزانه، زنگ تفريح داشته باشيد تا بياساييد.

9-  هر موقع كه امكان داشته باشد لباسهاي راحت و گشاد بپوشيد، هر موقع كه مي توانيد كفشهايتان را درآوريد.

10-     از نگه داشتن احساسات روزانه خود اجتناب كنيد. اما يك امكان ايمن را بيابيد تا آنها را احساس كنيد، بيان كنيد، و بپذيريد.

بعضي از افراد گهگاه عاداتي مي يابند كه به طور مفرط پراسترس هستند، آن كاملاً عادي است. به آن تغيير صرفاً، به يك طريق غيرقابل قضاوت توجه داشته باشيد و به تمرينات كاهش استرس و توصيه هايي بازگرديد كه يك طريق سالم زندگي را نشان ميدهد.

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي

هدف مشاوره اي : افزايش پاسخ آسوده سازي شركت كنندگان

شرح : گروه كوچكي از افراد را داشته باشيد كه عضلات خود را دچار كشش مي كنند و دم عميق مي كشند.

1)     پس آنها بايد به مدت 5 ثانيه كشيده باقي بمانند.

2)  آنها بايد شروع به تن آرا مي كنند با سر شروع كرده و حركت رو به پائين به سوي پاها داشته باشند، در همان حال كه چنين مي كنند عمل بازدم را انجام دهند.

3)     از مراحل 1 تا 3 را چندين بار تكرار كنند.

4)  همينكه آنها داراي مهارت هاي لازم شدند آنها را وادار كنيد تا به كسي فكر كنند كه از او عصباني هستند، يا به چيزي فكر كنند كه آنها را ناكام كرده است.

5)     آنها را عصبي كنيد كه به يك خشم يا ناكامي بينديشند.

6)  در همان حال كه آنها مي آسايند، به آنها بگوييد كه خشم در حال تخليه شدن از آنهاست، كه همة هيجان از نوك انگشتان بزرگ پاهاي آنها به بيرون چكه ميكند و اينك در يك گودال بر پاهاي آنهاست.

7)  همينكه آنها خشم را تخليه كردند، بايد كنار بايستند دور از گودال (هيجان)، و خشم را در پشت سر رها سازند.

8)  در هنگامي كه وقت مقتضي براي تخليه باشد، بحثي را با گروه شروع كنيد و آنها را وادار سازيد تا بيان كنند كه چگونه احساس مي كنند، و در هنگامي كه عاقلانه است تا از خشم يا ناكامي قدم به بيرون بگذارند با آنها صحبت كنيد.


فن : رها سازي استرس با افتادن مداد

هدف مشاوره اي : استفاده از يك شيئي براي رهاسازي استرس (مك كي و فانيننگ 1999)

شرح : شركت كنندگان را وادار سازيد تا چشمان خود را ببندند و به يك وضعيت آسوده برسند.

هنگامي كه نواحي محلي هواي فشار بالا با هواي فشار پايين برخورد مي كنند آنها ميتوانند تندبادي را توليد كنند كه غبار و آشغال را مي مكد و در مسيري حركت ميكند كه اختلال و نابودي را گسترش ميدهد هنگامي كه يك شيوة زندگي فشار بالا با يك جزر پايين در تراز انرژي برخورد ميكند يك تندباد هيجاني از هر چيزي كه با ارزش است. چيزهاي دوست داشتني- شغل، اميدها، روياها، به نظر مي رسد كه مثل تكه هايي باشد كه در اطراف بي هدف مي چرخند. قبل از آنكه در مسير يك چشم انداز هيجاني حركت كنيد كه اختلال و نابودي را گسترش مي دهد، لحظه اي را براي آسودن و تمركز داشتن در نظر بگيريد.

هنگامي كه زندگي مثل يك تندباد به نظر مي رسد، تصوير ذهني مركز آرامش مهم است- در مركز دقيق يك تندباد، نقطه اي از هواي كاملاً آرام وجود دارد.

گفتگو با خود بايد از مطالب ذيل متشكل باشد.

«من مركز آرام تندباد هستم. مي توانم دقيقه اي را در نظر بگيرم تا خودم را آماده كنم، تا به مركز بازگردم، در هستة من يك نقطه آرامش است كه با هر يورش باد دچار پيچش نميشود.»

به عكس، هنگامي كه شما مكان خود را به عنوان يك مركز آرامش در نظر بگيريد، تندباد آهسته ميشود، گرد و غبار نشست ميكند و زندگي شما منظم تر و بيشتر قابل كنترل به نظر مي رسد يك مداد معمولي ميتواند براي يافتن مركز آرامش ياري رساند اين كاري است كه ميتواند بر روي ميز تحرير يا ميز معمولي انجام شود، هنگامي كه روي صورت حسابها كار مي كنيد، يا تكاليف خود را انجام مي دهيد، هنگامي كه نياز براي به سرعت بازگشتن به نقطة آرامش و ادامه دادن كار وجود دارد.

1-  يك مداد را از طرف نوك برداريد. آنرا به سبكي بين انگشت شست و نوك انگشت خود نگاه داريد، بگذاريد تا پاك كن در انتها دو انيچ (5 سانتيمتر) در بالاي ميز رو به پائين آويزان بماند سر را در دست ديگر به آرامي تكان دهيد و هر قدر كه مي توانيد آسوده باشيد.

2-   به آهستگي نفس بكشيد و تمركز حواس داشته باشيد.

3-  هنگامي كه شما به حد كافي آسوده ايد، مداد از انگشتان شما سر خواهد خورد و خواهد افتاد اين نشانة رهاسازي به طور كامل خواهد بود، كه براي دو دقيقه فقط بياساييم و احساس آرامش كنيم.

4-  نقطة آرامش يك تندباد را تصور كنيد. بشنويد كه باد سرد در همه جا است به غير از مركز آرامش. خورشيد در حال درخشش است. شما احساس گرما و امنيت ميكنيد. تصور كنيد كه همة دغدغه ها و نگراني ها دور مي شوند، تندباد بسط مي يابد و آهسته ميشود مركز آرامش بزرگتر و آسوده تر ميشود.

5-  نفس كشيدن به آهستگي را ادامه دهيد، دربارة آرامش يافتن و آسوده ساختن همة عضلات سفت بينديشيد. اگر يك نگراني يا شك مزاحم شود شما فكر كنيد همه چيز رو به راه است. من مي توانم آنرا اينك رها سازم و بياسايم. من درست اينجا مي نشينم، آرام و متمركز، عميقاً، عميقاً آسوده!!

6-  به مدت دو دقيقه ادامه بدهيد كه از مركز آرامش لذت ببريد. سپس با يك نيروي بازيافته به كار در دست خود بازگرديد. احساس آرامش مي كنيد، آسوده و متمركز هستيد.


«نتيجه گيري»

آموزش كنترل كردن استرس مراجعان يكي از مهمترين كارهايي است كه ما مي توانيم براي آنها انجام دهيم. استرس پيامد اجتناب ناپذير زندگي است. خوشبختانه كنترل استرس به طور وسيعي يك مهارت فراگيرنده است. يك تكنيك بحث شده براي كاهش تاثيرات استرس تصويرسازي ذهني و تجسم است، فكر كردن به انديشه هاي آرام بخش باعث ميشود كه شخص احساس آسودگي كند، در تصور كردن يك محل آرام بخش، مراجعان حواس خود را از انديشه هاي پراسترس پرت مي كنند. اين كانون مقدمه اساسي روانشناسي شناختي- رفتاري را در برمي گيرد، احساسات و رفتارها به وسيلة انديشه ها به وجود مي آيند. بهترين راه براي كنترل استرس فراگرفتن آن است كه اضطراب را به علاقه تغيير دهيد. علاقه بدان معناست كه مراجع مهارت و انگيزه دارد تا مشكلات واقعي خود را در زندگي مراقب باشد و از اندوه و دغدغه اجتناب كند. تغيير دادن احساسات يك موضوع فراگير است كه انديشه هاي نااميد كننده را كه سبب هيجانات نااميد كننده هستند را شناسايي كرده و تغيير دهيد.


فهرست:

استرس و فنون كاهش استرس.... 46

استرس و فنون كاهش استرس.... 47

استرس كار درماني :50

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني.. 52

بهبود ارتباطات با محيط خود. 53

اختلال هيجاني فصلي:53

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني.. 55

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس.... 57

مراقبه. 57

فن: مراقبه. 60

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي.. 61

فن: افزودن آگاهي حسي.. 62

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد. 63

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)65

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي.. 65

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات... 67

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:68

فنون تصويرسازي ذهني :77

قابليت كنترل سازي.. 82

فن: تمرين شخص عاقل.. 83

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني.. 84

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود. 87

فن: تعيين وجه حسي خود. 88

فن: مكان آرام دلخواه. 90

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت... 91

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي.. 97

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد. 99

 

«نتيجه گيري»102 

 

 

 

استرس و فنون كاهش استرس


«بسمه تعالي»

استرس و فنون كاهش استرس

قرن بيست و يكم عصر شلوغي است. هياهو در ذهن نفوذ ميكند و آن را با همهمه اي از حواس پرتي ها انباشته مي سازد- مقوله هاي جديد، قطعات خبري دو طرفه، صداي انفجارآميز موسيقي، دوره هاي نمايشي مدام مكرر كه آسودگي بعد از اوج نمايش را به همراه نمي آورد، صرفاً اشتياقي را براي تخليه هيجاني روزانه ايجاد مي كنند.

آلدوس هاگزلي

سكوت، آزادي، آرامش، 01946 ، ص 24

رابطة بين استرس زندگي و آسيب شناسي رواني موسسة ملي بهداشت رواني نتيجه گرفته است كه زنجيرة متصل (رابطة) بين استرس (فشار) زندگي و آسيب شناسي رواني در نوشته ها به خوبي مورد حمايت قرار ميگيرد.

هر چند كاوش متداول تشريح آن است كه چگونه استرس زندگي سلامتي و آسودگي يك نفر را از بين ميبرد.

به عنوان يك چهارچوب مفهومي (كلرمن و ويس من (1985، ص 56) يك تعريف كارا را از استرس و نامگذاري مربوطة آنرا تأمين كردند.

استرس : تغييرات رواني فرض شده، هيجاني يا جسماني بر اثر عامل استرس آور است.

استرس آورها: تغييرات محيطي پرفشار به ويژه از رخدادهايي كه نيازمند تغييرات در الگوها، خط سيرعادي كارها يا تعامل ها است.

پاسخ استرس: پاسخهاي رفتاري، رواني، هيجاني، جسمي يا شناختي كه در تلاشي براي از عهده برآمدن، وفق دادن يا باقي ماندن تجربه ميشود.

پيامدهاي سلامتي نامطبوع: مستعد بودن براي بيماريهاي جسمي يا اختلالات هيجاني به طور فزاينده.

نمودار 12-1

معادله اختلال عاطفي يا رفتاري

ميزان بروز اختلال عاطفي يا رفتاري= استرس + آسيب پذيري جسماني، عاطفي، اجتماعي و شناختي

مهارت از عهده برآمدن + حمايت اجتماعي + عزت نفس

استرس آورها يك تأثير تعديل كننده يا سبب ساز ميشوند كه با خصلت ها و عوامل شخصي در محيط اجتماعي تعامل مي كنند. (دورنوندودور نوند، 1985)

كنترل استرس، كاهش استرس و روندهاي آسودگي از استرس طرحهاي مداخله مي باشند. يك عمل مخاطره آميز آسيب شناسي رواني فرد با حضور استرس ضعيف كننده و معلوليت جسماني شدت مي گيرد، و اگر شخص داراي مهارت هاي قابل اعتماد باشد كه از عهده برآيد، داراي يك حس مثبت از خود باشد.

از بين مي رود و فرد وجود حمايت اجتماعي در محيط را مشاهده ميكند. از چشم انداز فرد، سلامتي ميتواند با معادله نشان داده شده در نمودار 12-1 ارزيابي شود. همچنين با يك معادله مشابه در محيطي متمركز در نمودار 12-2 نشان داده شده است، كه بر مخاطرة آسيب شناسي رواني در يك جمعيت متمركز است (آلبي، 1982).

آسيب شناسي رواني كمتر احتمال دارد كه در يك جمعيت واقع شود، اگر تمرينات اجتماعي شدن وجود داشته باشد كه رقابت اجتماعي، منابع حمايتي قابل دسترس در محيط، و فرصت هاي قابل دسترس براي افراد را آموزش دهد تا قيودات ساختاري، قيودات مثبت اجتماعي، و هويت هاي مرتبط با علايق مشترك اجتماعي را شكل دهد. هر دو معادله به هم وابسته هستند و نياز مهمي را براي اقدامات مربوطة استرس منعكس مي كنند كه چند بعدي هستند (الياس، 1989)

برخي از علائم استرس در نمودار 12-3 نشان داده شده.

استرس كار درماني :

روان درماني اغلب براي پزشكان ايجاد استرس ميكند. در ميان پراسترسترين جنبه هاي درماني برطبق نظر هلمن، موريسن و آبراموويتز (1986) شك دربارة تأثير گذاري خود، مشكلات در برنامه ريزي، درگير شدن بيش از حد در كار، كاهش يافتگي و دشواري داشتن مديريت برقراري ارتباط با مراجعان بود.

نمودار 12-2

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت

احتمال اختلال هيجاني در يك جمعيت = استرس آورها + عوامل مخاطره در محيط

تمرينات اجتماعي سازي + منابع حمايت اجتماعي + فرصت ها براي ارتباط

علائم استرس


نمودار 12-3

عصبانيت                                                       يبوست يا اسهال

دردهاي عضلاني                                            كاهش شهوات جنسي

افزايش يا كاهش اشتها                                     فشار خون بالا

مصرف زياد دخانيات                                      خشكي دهان

اختلال در خواب                                             برآشفتگي

افزايش تعرق                                                  بيحالي‌ورخوت‌يا خستگي

لكنت زبان يا گيري زبان                                   دستهاي سرد و مرطوب

حالت تهوع يا اختلال روده اي و معده اي            افسردگي

دندان قروچه كردن                                          ترس، اندوه يا اضطراب

اختلالات پوستي                                             بي قراري

گريه هاي دوره اي                                          علائم ديگر

پنج نوع از رفتار مراجعان كه باعث بيشترين استرس براي درمانگران ميشوند تهديد به خودكشي، مقاومت، بيان احساسات منفي، رفتار تهاجمي و اعمال وابسته به آسيب شناسي درماني بودند.

به طور متداول، نگراني زيادي براي جوان آمريكايي در مورد خودكشي، سوء استفادة جنسي، دشمني، افسردگي، بدكاري خانوادگي، بارداري در بين جوانان 13 تا 19 ساله، ويروس ايدز، بزهكاري، و درجات محروميت اجتماعي رو به تصاعد، نياز بحراني براي بزرگسالان مسئول را نشان ميدهد تا ارتباطات نزديك، درخور توجه را با افراد جوان برقرار سازند. استرس تضعيف كننده به همراه همة اين شرايط است، كه به نوبة خود پيامدهاي سلامتي نامساعد را به وجود ميآورد (ويليام تي، كميسيون كمك مالي كار، خانواده، و شهروندي، 1988)

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني

در صورت انگيختگي باور نكردني هيجاني، خشم، غمگيني، وحشت زدگي، اندوهگيني، تضاد، انتظار مي رود كه درمانگر بي تفاوتي، استقلال، تحمل ناكامي، همدلي، هوشياري، علاقه، كنترل تكانه را بدون احساس ضعف، محروميت و انزوا، نشان دهد. گويي چنين خواسته هايي كافي نيستند، ما همچنين قرار است هنگاميكه به خانه مي رسيم جذاب و سرحال باشيم، از آنجا كه دوستان و خانوادة ما كار ما را مي دانند، توقعات بيشتري دارند كه ما به طور سنگدلانه صبور، بخشنده و مصالحه گر باشيم در طي لحظاتي كه آنها سبب ميشوند كه ما در نبرد قفل شويم. زيگموند فرويد نامه هاي كامل زيگموند فرويد به ويلهلم فيليس

1887-1904 چاپ شده بوسيلة ج. م. ماسون، 1985، ص 104

بهبود ارتباطات با محيط خود

اختلال هيجاني فصلي:

اختلال هيجاني فصلي (SAD) يك اختلال حالتي است كه با افسردگيهاي ويژه در پائيز و زمستان ديده ميشود كه با دوره هاي غيرافسردگي در بهار و تابستان متناوب است (رزنت هال، سك، كيلين، لويي، گودوين، داون پورت، موئلر، نيوسام و ور، 1984)

كارشناسان معتقدند كه 10 ميليون آمريكايي ممكن است شديداً به اين علائم مبتلا باشند، نظر به اينكه 25 ميليون نفر ديگر ممكن است به درجات خفيفتر از آن رنج ببرند. (رزنت هال و ور 1987) معيار عملياتي ذيل را براي تشخيص اختلال هيجاني فصلي در نظر گرفته اند.

1-  تاريخچه اي از حداقل يك حادثه ضمني عمده مربوط به افسردگي، بر طبق نظر اسپيترز، انديكات و رابينز (1978)

2-  افسردگي هايي كه به طور منظم در پائيز و زمستان واقع ميشوند. (حداقل 2 افسردگي كه در طي زمستانهاي پي در پي واقع شوند) كه با دوره هاي غيرافسردگي در طول بهار و تابستان متناوب است.

3-   نداشتن هيچ اختلال رواني عمدة ديگر

4-   هيچيك از متغيرهاي رواني- اجتماعي براي تغييرات منظم در اين حالت به حساب نيايد.

اين معيارها تغيير يافته اند و در DSM- IV (انجمن موسسه روانپزشكي آمريكايي، 1994 به عنوان الگوي فصلي نشان داده شده اند.)

يك نشانه كه ممكن است هر اختلال حالتي را بيان كند افسردگيهاي فصلي با منظومه اي متمايز از علائم همراه است.

مانند: خواب زدگي، پرخوري، ولع خوردن شيرينيجات، اضافه وزن، خستگي، و كناره گيري از جامعه. آن به وسيلة نور معيوب بوجود ميآيد و به يك درمان تازه، نور درماني پاسخ ميدهد. محققين يك ارتباط قوي را بين فصلها و ميزان بروز افسردگي ها، شيدايي (ماني)، خودكشي ها، و اقدام به خودكشي را نشان داده اند.


نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني

نور مصنوعي روشن تاثيرات ضدافسردگي بر SAD دارد. اثربخشي نور در درمان SAD نخست به وسيلة محققين در موسسة ملي بهداشت رواني در اوايل دهه 19800 نشان داده شده است.

مراجعاني كه بخاطر SAD درمان ميشوند به طور نمونه روزي دو ساعت نور دريافت مي كنند.

منبع نوري كه بسيار مكرر استفاده شده است چراغ فلوئورسنت با طيف كامل بوده است (ويتاليت، شش پاورتويست) همچنين ميتوان 8 لولة منظم 40 وات را كه به درون يك سطح ثابت فلزي چهارگوش فرو مي رود، تقريبا به اندازة 4*2 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/3 سانتيمتر] ، با يك سطح منعكس كننده، در پشت آنها، را به كار گرفت.

شدت نور بايد 5 تا 10 بار روشنتر از نور معمولي اطاق باشد مراجعان صرفاً نزديك جعبة نور مي نشينند در حاليكه نورها روشن و چشمها باز است.

رزنت هال، كارپنتر، جيمز (1986) عقيده دارند كه نور روشن ممكن است با بازداري تراوش ملاتونين تاثيرات ضدافسردگي را اعمال كند، لويي، سك و ميلر (1987) عقيده دارند كه نور تاثيرات ضدافسردگي خود را به وسيلة خواص مرحلة جابجايي خود به صورت 24 ساعته اعمال ميكند. فرضيه اي كه در حال تحقيق است.

به علاوه به نظر مي رسد كه گويي برخي افراد قابليت انعطاف پذيري در مقابل يك مادة شيميايي اعصاب را دارند (شايد به طور ژنتيكي معلوم شده باشد) كه در صورت فقدان نور كافي، نور محيطي تغييرات رفتاري ديده شده در SAD را ايجاد ميكند.

نور روشن كه احتمالاً از طريق چشم و فرضاً از طريق فرافكنيهاي مربوط به هيپوتالاموس شبكيه اي عمل ميكند قادر است كه اين نابهنجاري شيميايي را از بين ببرد اگر نور به حد كافي شدت داشته باشد و به طور منظم و براي مدت كافي مورد استفاده قرار گيرد (رزنت هال، 1989، ص 3)

نور مصنوعي روشن قادر است تا زمان دوره هاي بيست و چهار ساعته در انسان را تغيير دهد كه ممكن است در شرايط دوره هاي بيست و چهار ساعته نابهنجار مانند تأخير جت، خستگي كار نوبتي يا واكنشهاي مزمن مثلاً در نشانگان مرحلة خواب دير شده (بيخوابي) و SAD مفيد باشد، محققان موسسة ملي بهداشت رواني درمان موفقيت آميز با استفاده از چراغهاي فلئورسنت با طيف كامل كه بر روي زمين قرار دارند را نشان داده اند.

چراغ روشن علائم SAD را از طريق تناوب ها، توليد هورمون و شيمي بدن از بين ميبرد.

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس

فنوني مانند تمرين آرميدگي در حال پيشرفت عضله، بازخورد زيستي، خواب مصنوعي به خود، تنفس موزون و تمرين ميتواند موجب آسوده سازي شود.

تمرين آسوده سازي ميتواند انگيختگي فيزيولوژيكي را كاهش دهد و تاثيرات استرس مزمن را كاهش دهد چندين تكنيك تعمقي براي اهداف درماني مورد مطالعه قرار گرفته است (بنسن، 1974، گلدمن، شوارتز، 1976، هيدر، 1985، ماهارش 1972)

مراقبه

با آسوده سازي بدن و آرام ساختن ذهن مراقبه سعي ميكند تا تاثيرات مضر تنش و استرس را كم كند.

اگرچه مراقبه ريشه هاي خويش را در تمرينات مذهبي شرقي دارد، منافع بهداشتي آن مستقل از جنبه هاي معنوي آن است. تعمق تاثيرات قابل اندازه گيري بر روي تكانه هاي الكتريكي دارد كه در مغز جريان دارد.

مطالعات با يك دستگاه نوارسنج مغزي (EEG) نشان ميدهد كه آن شدت امواج آلفا همراه با حالات آرام و پذيرا را تا حدي بالا ميبرد كه حتي هنگام خواب ديده نشود. مطالعات ديگر همزماني افزايش امواج مغزي را در بين دو نيمكرة مغز در هنگام مراقبه، پائين آمدن هورمون استرس و گردش گسترده را نشان ميدهد اسيد لاكتيك كه محصول فرعي تنش و اضطراب است پس از مراقبه پائين ميآيد (هنگامي كه براي يك دورة زماني طولاني تمرين شود)

همچنين مراقبه مصرف اكسيژن را كاهش مي دهد، ضربان قلب را كند مي كند، فشار خون را پائين ميآورد.

كساني كه مراقبه مي كنند اغلب عنوان مي كنند كه آن حافظة آنها و توانايي هاي ذهني آنها را پيشرفت ميدهد. آنها را از بيماريها محافظت مي كند، و استفاده آنها را از الكل و دارو كاهش ميدهد.

تمرين تعمق ميتواند بواسطة بعد تجربة بشري مقوله بندي شود:

1)     عقلاني ، آنگونه كه براي رسيدن به يك آگاهي ذهني عظيمتر از واقعيت است؛

2)     هيجاني: براي بسط آگاهي بيشتر هيجان مثبت مي كوشد.

3)     جسماني: آنگونه كه مي كوشد كاملاً در جنبش جسمي جذب شود.

4)  عمل: آنگونه كه در تمرين يك مهارت يا فن ويژه است، (لشان، 1974). وين هولو (1987) منافع رسيدن به يك حالت متفاوت از آگاهي را فهرست بندي كرد.

·        يك حالت وجد را تجربه كردن

·        بينش هاي معنوي را كسب كردن

·        از درد و رنج فرار كردن

·        انگاره هاي جديد خلاق را به دست آوردن

·        پيشرفت بهداشت يا ملايم ساختن بيماري

·        افزايش تيزحسي (صفحات (17-14)

مراقبه شكلهاي بسياري به خود ميگيرد. يك روش ساده انتخاب يك محل ساكت براي چند دقيقه در روز براي انديشة منعكس طولاني يا تفكر است و زدودن ذهن از همة انديشه هاي آگاه، و تمركز به يك صدا، تصوير ذهني شيئي، كلمة ويژه است. برخي از تلقيات در مورد تعمق به محدود ساختن آگاهي تأكيد ميكند. نظر به اينكه ديگر تلقيات بر گسترش آگاهي تأكيد مي كنند. تعمق كنندگان مجرب قادر هستند تا تغييرات عمده اي را در عملكرد فيزيولوژيكي خود مانند: ضربان قلب پائين، تنفس آهسته شده، و تغييرات در امواج مغزي را ايجاد ميكند. سرانجام رسيدن به يك هماهنگي داخلي است، آرامش در درون خود فرد، در زواياي استفاده از القاء مثبت به خود

فن: مراقبه

هدف مشاوره اي:كاهش دادن استرس در ميان مراجعان، قدرتمند ساختن آنها براي كسب كنترل بررفتارهاي غلبه بر خود كه يك پاسخ استرس مزمن را آشكار مي سازد، برانگيختن فن آسوده سازي با تعمق (دوي، 1963، ص 126)

شرح: مراجع يك شمع را به عنوان نقطة ثابت استفاده ميكند.

1-   حالا چشمانتان را بر فراز شعله نگاه دارد و اجازه ندهيد كه چشمانتان سرگردان شوند.

2-   نفس كشيدن را به صورت موزون شروع كنيد.

3-  سپس چشمانتان را ببنديد و سعي كنيد تا شعله را نگاه دارد. شما مي توانيد آن را به وضوح مجسم كنيد، تصوير را نگاه داريد، اما اگر نور طفره مي رود، چشمانتان را براي نگاهي ديگر به نور باز كنيد.

4-  چشمانتان را دوباره ببنديد و ببينيد كه آيا اين بار قادر به تجسم شعله هستيد. اين كار را تكرار كنيد تا آن هنگام كه قادر به تسخير و نگاهداري برداشت هستيد. امتحان كنيد، و امتحان را ادامه بدهيد، تا آن هنگام كه موفق شويد. عجله نكنيد يا چيزي را در فشار قرار ندهيد. زياد با شدت امتحان نكنيد. به ياد داشته باشيد كه مهمترين چيز آن است كه ضمير دروني شما آسوده و بي حركت باقي بماند.

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي

هدف مشاوره اي: براي برانگيختن پاسخ آسوده سازي با بكار گرفتن فن تعمق هاروارد (بنسن 1974)

شرح: مراجع را وادار كنيد كه كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   يك محيط آرام را انتخاب كنيد در آنجا كه شما دچار حواس پرتي يا مزاحمت نشويد.

2-   دوبار در طول روز انتخاب كنيد در هنگامي كه بتوانيد 10 تا 20 دقيقه از وقت را اختصاص دهيد.

براي برخي از افراد يك زمان خوب قبل از صبحانه يا قبل از شام است. و يك وقت به ويژه خوب هنگامي است كه شما در حال تجربة استرس هستيد .

3-   يك صندلي راحتي را انتخاب كنيد. در وضعيتي بنشينيد كه احساس راحتي كنيد.

4-   هر لباس تنگي را گشاد كنيد، كفشهايتان يا لباسهايي كه ممكن است ماية ناآسودگي باشند را درآوريد.

5-  چشمانتان را دوباره ببنديد، با فكر كردن دربارة آسودن شروع به آسودگي كنيد. در حاليكه به پاهايتان، ساق پاهايتان، تنه، بدن، بازوان، گردن و سر فكر ميكنيد.

6-   از راه بيني تنفس كنيد و از تنفس خود آگاه باشيد.

7-  يك كلمة سادة يك يا دو بخشي را در هنگام بازدم به خود بگوئيد. تقريباً هر كلمه اي ميتواند باشد. كلماتي كه بعضي از افراد دوست دارند اينها هستند: گوهام، كريم، شيم يا شرين، كلمة بدون معني بهتر كارگر است.

8-   به آساني و به طور طبيعي نفس بكشيد.

هنگامي كه در حال مراقبه هستيد نگراني ها، انگاره ها و يا اضطرابها را نديده بگيريد،

پس از آنكه تعمق را تمام كرديد، به مدت يك دقيقه با چشمان بسته، سپس با چشمان باز به آرامي بنشينيد.

فن: افزودن آگاهي حسي

هدف مشاوره اي: براي بالا بردن آگاهي حسي

شرح : مراجع كارهاي ذيل را انجام ميدهد:

1-   به مكاني برويد كه احساس آسودگي كنيد، ترجيحاً به بيرون برويد.

2-  چشمان خود را بر روي يك شي، يك درخت ، يك صخره، يك عكس متمركز كنيد. گويي هرگز آنرا قبلاً نديده ايد.

3-   آگاه از اندازه، شكل، رنگ و بافت آن باشيد.

4-   حالا اجازه بدهيد كه آن محو شود و بگذاريد كه زمينه شروع به تمركز كند.

5-  اين كار را با اشياء ديگر تكرار كنيد يا، اگر آرام هستيد، آنجا بمانيد و بگذاريد كه ذهن و حواستان استراحت كند.

6-  توجه خود را به گوش دادن به صداهاي اطرافتان متمركز كنيد. از شدت آن صداها، كوتاهي و بلندي صداها و وزن آنها آگاه باشيد.

بكوشيد تا اين تجارب را هر روز حداقل به مدت ده دقيقه تكرار كنيد، زمينه ها و اشياء متفاوت را براي تفكر انتخاب كنيد مشاهده و شنيدن فعال مراجع را قادر مي سازد تا از رايحه ها، طعم ها و بافت ها، نيز بيشتر آگاه شود.

بالا بردن آگاهي حسي شما شكلي از تعمق است كه نه تنها به شما ياري خواهد كرد تا آسوده باشيد، بلكه همچنين شما را قادر خواهد ساخت تا كاملتر قدرشناس دنياي اطراف خود باشيد.

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد

هدف مشاوره اي: برانگيختن فن آسوده سازي بطور خودزاد

شرح : با فنون آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد، مراجع ترغيب ميشود تا با گفتن اينكه او احساس آرامش، آسودگي، ميكند تنش را از خود رها سازد مراجع راهنمايي ميشود تا آگاهي هاي خلاق خود را استفاده كند. و اظهارات بخودش، آنگونه كه آسوده سازي عميق را احساس و تجربه ميكند را تكرار كند.

خلاصه نگاري ذيل از اظهارات بخود (تكرار حداقل 2 بار براي هر كدام) معطوف به تمامي بدن بيمار، شروع شده با ساق پاها و بازوان ميباشد.

1-   تنفس آهسته : «من يك نفس عميق آهسته مي كشم»

2-   تنش سبك، سپس رهاسازي.

من احساس تنش سبكي در پاهايم مي كنم و حالا كاملاً آسوده ام»

3-   احساس گرمي و سنگيني كردن «احساس مي كنم كه پاهايم گرم و سنگين هستند»

4-   جريان گرما «گرما از بازويم به سينه ام جريان مي يابد»

5-   درجه ضربان قلب، ضربان قلبم آرام و منظم است.

6-   ذهن آرام. «ذهن من آرام و خموش است.»

7-  جدايي از احاطه كننده ها، «ذهن من از محيط كناره گيري مي كند، من احساس مي كنم كه آرام ساكت، خموش هستم، انديشه هايم كاملاً معطوف به ضمير درونم است.»

8-   آرامش و هماهنگي، بدن و ذهن من در هماهنگي كامل هستند.»

9-   اظهار ختم كننده، «من اكنون آرام، ساكت، و باانرژي باز نو شده ام.»

آسوده سازي معطوف به خود يا خودزاد ميتواند در تمرين ذهني (ذيلير جلد ولازادوس ، 1987) براي رهاسازي تنش منجر به خواب بهتر، در تحت كنترل درآوردن استرس و افزايش كارايي (كارينگتون، 1977) ، در درمان اختلالات افسردگي، اجباري، عصبي (رومن، 1981) و در حصول حالتي از سلامتي بهينه استفاده شود (پلينر، 1980)

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي

قصد مشاوره اي : متمركز ساختن كنترل بر خود از طريق بازپس خوراند زيستي

شرح‌: بازپس خوراند زيستي به يك گزارش سمعي و بصري از تغييرات در واكنش هاي بدني برمي گردد. كه بواسطه تغييرات در انديشه ها و عواطف پديد آورده شده است (مارسر، 1986)

پس از آنكه مراجعان با اطلاعاتي درباره يك حالت بدني به حد كافي بطور مكرر تأمين شدند ميتوانند درباره زنجيره اتصال بين انديشه ها ، احساسات، واكنش هاي جسمي آگاه شوند. كنترل برخود يك فن آوري گسترش يافته است كه به افراد قدرت ميدهد تا بواسطه تغيير دادن عادات مخرب يا الگوهاي ناكارا كه شكل رفتارهاي مثبت را گرفته احساس بهتري كنند.

آن اساساً يك مرحله تدريجي گام به گام براي كنترل خود است و بسياري از همان فنون استفاده شده توسط درمانگران رفتاري بكار گرفته ميشود.

بازپس خوراند زيستي شامل تأمين افراد با اطلاعاتي درباره فرآيند فيزيولوژيكي است كه از آن به طور معمول آگاهند با بهره مندي از اين اطلاعات افراد ميتوانند آگاه شوند تا شرايط فيزيولوژيكي كه ممكن است براي سلامتي آنها مضر باشد را با ميل خود و تحت كنترل درآورند.

تمرين بازپس خوراند زيستي ميتواند بعنوان يك فرآيند ياد گيري سه مرحله اي در نظر گرفته شود.

1-   افزايش آگاهي از حالات بدن

2-   ياد گرفتن كنترل بميل خود در مورد اين حالات

3-   ياد گيري بكار گرفتن اين مهارت هاي جديد در زندگي روزانه

هدف اين است كه افراد ياد بگيرند كه اين كنترل بميل خود را تمرين كنند بدون آنكه از ابزار بازپس خوراند زيستي استفاده شود.

بطوريكه آنها بتوانند مهارت هاي تازه كسب شده خود را در زندگي روزانه خود بشيوه اي بكار گيرند كه آنها را قادر سازد تا پاسخ هاي استرس خود را كنترل كنند. از اين چشم انداز، بازپس خوراند زيستي اساساً بازگشتي از مسئوليت براي سلامتي فرد بسوي فرداست پيش از آنكه بسوي يك مراقب باشد.

بازخورد زيستي و فن آوري هاي تمرين آسوده سازي كاربرد و موفقيت وسيعي را در درمان حالات اضطراب، ديابت، سردردهاي تنشي و سردردهاي ميگرني يافته اند فنون آسوده سازي و بازخورد زيستي همچنين در ميان چنين شرايط متغير مثل پرتنشي ، بي نظمي قلبي، سكته، صرع، تنگي نفس (آسم) سورياسين (نوعي بيماري پوستي) درد مزمن و بيخوابي كاربرد دارد.

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق تمرين در حال پيشرفت آسوده سازي عضلات (PMRt)

شرح : شايد PMRt گسترده ترين استفاده را در ميان همه اقدامات رفتار شناختي دارد و آن رويه اي است كه توانايي ياد گيري براي آسودن ميباشد كه بواسطه آگاه ساختن فرد از كشيدن و آسوده ساختن گروههاي عضلاني عمده است، برنشتن و بروك اور (1973) دستورالعمل ذيل را براي آسوده سازي در حال پيشرفت مهيا ساختند.

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:

1-   اطمينان حاصل كنيد كه دچار وقفه نشويد.

2-  بر يك تخت يا نيمكت راحت دراز بكشيد. صاف به پشت بخوابيد، بازوانتان دو طرفتان باشد و پاهايتان متقاطع نباشد.

3-   چشمانتان را در اثناي يك دوره 3 يا 4 دقيقه اي بتدريج ببنديد.

4-   فقط چند دقيقه اي را به تشخيص تنش ها در عضلاتتان صرف كنيد.

5-   هرگز به عضله اي دست نزنيد تا آنرا آسوده سازيد.

6-   وضعيت خود را جابجا نكنيد يا سعي نكنيد كه خود را خموش نگاه داريد فقط بگذاريد همانطور پيش رود.

اگر هر مرحله اي به نظر دشوار برسد احتمالاً بدان سبب است كه شما عضلاتي را در جايي تحت تنش نگاه داشته ايد اگر شما بطور مقتضي در حال استراحت باشيد بايد به نظر برسد كه حواس شما در حال تنزل است آسوده ساختن عضلات ممكن است نخست احساس گرما بدهد بعداً احتمالاً احساس سرما و تنش- احساس بدهد يا هيچ احساسي ندهد.

توجه : فشار آوردن و كشيدن عضلاتتان قبل از آسوده ساختن آنها آسوده سازي در حال پيشرفت نيست در آسوده سازي در حال پيشرفت، مراجع شروع ميكند كه كشش كافي را بر روي عضله قرار دهد بطوريكه او بتواند تشخيص بدهد و ياد بگيرد كه چه وقت بگذارد رها شود. آسوده سازي عضلات غيرفعال است، يك رها سازي از همه تنش ها.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق كشش بهنگام فقدان توجه.

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق فن آوري هاي كشش بهنگام فقدان توجه.

شرح : مراحل فن آسوده سازي

كشش بهنگام فقدان توجه توسط وايت وفادي من (1976) گسترش يافت.

اين فن آوري ميتواند در طول سه يا چهار جلسه تمرين فراگرفته شود و در موقعيت هاي روزانه ياري رساند.

تمرين شماره 1

1-   بر لبه تخت يا كف زمين بنشيند.

2-   چشمهايتان را ببنديد و آنها را براي همه تمرينات بسته نگاه داريد.

3-   بگذاريد تا شانه ها و گردنتان هر چه قدر كه ممكن است آزاد باشد.

4-   سر خود را با آهستگي چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد، عضلات را هنوز آزادتر سازيد.

5-   جهت را معكوس سازيد و سر خود را چهار بار در جهت خلاف جهت عقربه هاي ساعت بچرخانيد.

تمرين شماره 2

1-   دراز بكشيد و پاي راست خود را در حدود 12 اينچ [5/2*12 سانتيمتر] بالا نگاه داريد.

2-   عضلات پاي خود را هر چقدر كه ممكن است سفت و كشيده بسازيد.

3-  عضلات را در پاهايتان از نوك انگشت بزرگ پا تا باسن مجسم كنيد. توجه خود را معطوف به آنها كنيد و بكوشيد تا آنها را تنگ و خسته سازيد.

4-  پاهايتان را بالا هر چقدر كه بتوانيد بلندتر نگاه داريد. بگذاريد تا پاهايتان آنقدر خسته شود كه پيش از اين نتوانيد آنرا بالا نگاه داريد.

5-   بگذاريد تا پاهايتان كاملاً شل و آزاد بماند آنگونه كه بگذاريد بسرعت بيفتد.

تمرين شماره 3

1-   پاي چپ خود را بلند كنيد و تمام توجه خود را به سوي آن منحرف كنيد.

2-   حالا تمام مراحل تمرين 2 را با استفاده از پاي چپ تكرار كنيد.


تمرين شماره 4

1-   بازوي راست خود را بلند كنيد، مشتتان را بحالت سلام ببنديد.

2-   عضلات را سفت و تنگ بسازيد.

3-   انديشه هاي خود را تنها در مورد اين بازو حفظ كنيد.

4-   هنگامي كه بازويتان خسته ميشود بگذاريد كه آن شل به پهلويتان بيفتد.

تمرين شماره 5

بلافاصله بازوي چپ خود را بلند كنيد و همه مراحل را در تمرين 4 تكرار كنيد.

تمرين شماره 6

1-  دايره اي به قطر تقريبي 4 پا [هر فوت= 12 اينچ و هر اينچ= 5/2 سانت] در بالاي سرتان بر روي سقف تصور كنيد.

2-  در حاليكه چشمانتان را بسته نگاه داشته ايد اين دايره را چهار بار در جهت عقربه هاي ساعت با چشمانتان دنبال كنيد. اين كار با آهستگي انجام دهيد.

3-   جهت را معكوس كنيد و دايره را در جهت خلاف عقربه هاي ساعت دنبال كنيد.

4-   يك مربع را به جاي دايره تصور كنيد.

5-   چهار بار در هر جهت به دور مربع برويد.

6-   بمدت چند دقيقه بياراميد و از آسوده سازي لذت ببريد.

7-   با انديشيدن درباره هر چيز مطبوع، توجه خود را از چشمانتان منحرف سازيد.

PMRT در درمان بيخوابي، تنگي نفس تنش، سردرد، كشش عضلاني، ضربان قلب بالا، تشويش مزمن و هراس اثربخش بوده است.

ديدگاه درمانگر : در مورد استرس آمريكايي ها بطور متوسط سه سال را به نشستن در جلسات صرف مي كنند 5 سال را در صفها مي گذرانند 17000 ساعت با كارت تلفن بازي مي كنند 4000 ساعت در پشت چراغ قرمز مي ايستند و يك عمر مي كوشند تا استراحت كنند.

فن: برانگيختن آسوده سازي از طريق يوگا

هدف مشاوره اي : برانگيختن پاسخ آسوده سازي از طريق يوگاي اساسي

شرح : يوگا يك تمرين هندويي است كه ميتواند يكي از 5 شكل را داشته باشد.

1-   راجايوگا: از طريق تفكر بر حقايق عمومي

2-   جانانايوگا: تعمق بر سرشت خود

3-   كارمايوگا: يوگاي فعال در خدمت ديگران

4-  بهاكي يوگا تعمق با استفاده از عبادت و سرود خواني پنجمين شكل از يوگا كه بيشتر در دنياي غرب استفاده ميشود هاتايوگا است آن بيشتر اغلب بعنوان شكلي از تمرين براي بالا بردن سلامتي خوب ملايم ساختن استرس، انرژي دادن و براي آسوده كردن بدن و ذهن استفاده ميشود ميت لند 1975 پيشنهادات ذيل براي يوگاي اساسي ارائه شده است :

1-   بگذاريد تا حركات ريه هايتان را منقبظ يا منبسط گرداند.

2-   هر كدام از حركات را يك بار يا دو بار يا سه بار تكرار كنيد.

3-   در هر دو جهت، جهت عقربه هاي ساعت و خلاف جهت عقربه هاي ساعت حركت كنيد.

4-   توجه خود را بر عضلات تحت كشش حفظ كنيد.

5-   وضعيت خود را تا آن هنگام نگاه داريد كه عضلات شما امتداد مي يابد.

6-   يك آگاهي مداوم را از بدن خود ابقاء كنيد. در همان حال كه از طريق تمرين هاي خود پيش مي رويد.

فن: تغيير دادن هشياري فرد از طريق كنترل ذهني سيلوا

هدف مشاوره اي : تغيير دادن هشياري فرد از آگاهي هاي روزانه از طريق كنترل ذهن سيلوا

شرح : كنترل ذهني سيلوا فرآيندي از تغيير آگاهي بيدار شده فعلي (بتا) به يك فركانس پاينتر آگاهي (آلفا) براي حل بهتر مشكل و حافظه فزاينده، كارآيي، و خلاقيت است. فن ذهن را براي ذهن استفاده ميكند. تا نخست آسوده سازي جسمي و ذهني سپس تصديق، تجسم، و تكيه گاه (سيلوا و استون، 1983، ص 93) شيوة آسوده سازي متشكل از چرخاندن چشمها به طرف بالا و شمارش معكوس از 10 تا 1 است.

تكيه گاه گذاشتن سه انگشت با هم است: فرآيند بينايي متشكل از ديدن موقعيت در درجه نخست آنگونه كه هست، سپس ديدن موقعيت در فرآيند تغيير مثبت است در نظر گرفتن تصوير ذهني دوم بر سمت چپ براي فعال نمودن مغز سمت راست است و سرانجام ديدن اينكه موقعيت حل شده است (سيلوا و استون 1983) اين طرح بكار گرفته شده تا اهداف شخصي را تحقق بخشد تا انرژي و اشتياق را بوجود ميآورد.

چشم انداز درمانگر: در مورد نكات گسستني

كارهاي بزرگ نيست كه مرد را به ديوانه خانه مي فرستد نه تداوم يك سري از غمنامه هاي كوچك است يك مرد را به ديوانه خانه مي فرستد.

نه مرگ عشق او بلكه بند كفشي كه در زماني كه وقتي باقي نمانده با صداي ترق پاره ميشود.

چارلز باكوفسكي

(روزها همچون اسبها مي دوند، 1983 ص 24)

فن: خلق تجربه ها از طريق تجسم

قصد مشاوره اي : تجسم براي خلق تجربه در يك يا دو شيوه حسي

شرح : تجسم تصوير را بكار ميگيرد تا تجربه را خلق كند تجسم پذيرا عمل ميكند تا فعاليت تحليلي مغز را كاهش دهد آن را قادر سازد تا انديشه هاي نيمه آگاه عواطف، انگاره ها، يا بينش ها ظهور كند يك مثال كلاسيك از اين نوع تجسم، داشتن يك راه حل براي يك مشكل پيچيده است كه در يك حالت آرام ظهور ميكند.

تجسم فعال با شكل دادن به انديشه عمل ميكند (گووين 1982) يك مثال از تجسم فعال ايجاد كردن تصوير ذهني از يك شغل جديد با گذر موفقيت آميز در ضمن يك دوره پراسترس است تجسم مكرر عمل ميكند تا ديدگاه فرد را از خود تغيير دهد قويترين تجسم ها خالص ملموس، مكرر و اعطاي پاداش به خود است.

فن: افزودن بر ذهن، رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق ها

قصد مشاوره اي : معطوف كردن ذهن. رفتار و اعتقادات فرد از طريق تصديق هاي مثبت

شرح : بطور غريزي اعتقادات حاضر در ذهن فرد عواطفي را ايجاد مي كنند كه اعمال را تحت تأثير قرار مي دهند كه بنوبة خود نظر فرد بر زندگي را تحت تأثير قرار مي دهند ، كه گفتگو با خود را چه مثبت يا منفي ترقي مي بخشد.

شدت نتايج يا تاثيرات بر زندگي فرد باقتضاي عمق اعتقاد و شدت احساس خواهد بود. (1986، رابينز، 1986). تغيير دادن اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت منفي به اعتقادات و گفتگويي با خود بصورت مثبت ميتواند رخداد زندگي بيمار را تغيير دهد به يك تصديق مثبت مثل «من استحقاق بيشتري دارم» جايگزين « من اصلاً بحساب نمي آيم ميشود.»

فنون تصويرسازي ذهني :

تصوير سازي ذهني راهي را براي ارتباط برقرار كردن با ذهن نيمه آگاه مهيا مي سازد. (هنگامي كه يكنفر تصويري را در ذهن “مي بيند”، آن همكاري بين آگاه و نيمه آگاه است. تصوير ديده شده هميشه متفاوت از آنچه خواهد بود كه ديگران مي بينند. زيرا آن از خود خاطرات و تجارب شخص شكل ميگيرد. تصوير سازي ذهني مثل يك روياي شخصي سازي شده، راهنمايي شده همراه با عواطف است. هر كسي قادر است تا از تصويرسازي ذهني استفاده كند، اما مثل مهارت هاي ديگر، بايد تمرين شود. تصوير سازي ذهني فقط تجسم نيست آن شامل حواس ديگر (چشايي، بويايي، شنوايي، لامسه) نيز است. دانشمندان در حال كشف آن هستند كه ذهن با كنترل كردن سيستم ايمن حقيقتاً براي برقراري توازن ياري مي رساند، هنگامي كه توازن طبيعي دچار اختلال ميشود استعداد در مقابل بيماريها افزايش مي يابد. تصوير سازي ذهني ياري مي رساند تا اين توازن ايجاد و ابقاء شود در حاليكه استرس كاهش مي يابد. بسياري از دانشمندان اعتقاد دارند در هنگامي كه شما مشكلات را درون بدن خود مجسم ميكنيد ذهن ناآگاه دفاعيات طبيعي بدن شما را به كار مي اندازد.

بعنوان يك فن مشاوره اي تصويرسازي ذهني ميتواند بعنوان يك ابزار روانشناسانه اوليه براي ارزيابي، اقدام، و افزايش نيروي بشري مورد استفاده قرار بگيرد. در طول دو دهة گذشته تصوير سازي ذهني بعنوان يك واسطة درماني مؤثر براي طيف وسيعي از بيماريهاي رواني ذكر شده است: پرده برداشتن از موانع عاطفي يا بازداري آنها (آندرسون 1980) ؛ كاهش دادن تشويش؛ گسترش حافظه و حصول، افزايش عزت نفس (لازاروس، 1977، شيخ و شيخ، 1985)؛ از بين رفتن بيخوابي (شيخ، 1976)، افسردگي، (شولتز، 1978)، فربهي (برنشتين و سيپرل، 1973)، عملكرد ناصحيح در امور جنسي، درد مزمن (جف و برشلر، 1980).

بيماري روان- تني (لازاروس، 1977؛ شور، 1974؛ سيمونتون، ميتوز سيمونتون، وكريتون، 1978).

اخيراً، يك علاقه به تصويرسازي ذهني بعنوان ابزاري براي مشاوره همراه با الگوي جابجا سازي دور از حمايت محدود از طرف مدارس مشاوره اي و روان- درماني بسوي يك تلقي شناختي- رفتاري وجود دارد. وانگهي، گسترش هاي معاصر در تحقيق مغز و روانشناسي سلامتي تلقيات غيرسنتي را قانوني ساخته اند (كورن، و جانسون، 1983 تصويرسازي ذهني يك عمل طبيعي از ذهن بشر است و اجباري نيست كه آموزش داده شود (وينترو يانگ (1985، ص 187) آن مواردي را كه در آنها تصويرسازي ذهني بتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا امكانات بشري را افزايش هد خلاصه سازي كردند.

·        افزايش هشياري خود و ديگران.

·        نقشه ريزي آتي و حرفه اي يا گسترش سبك زندگي

·        كنترل يافتن بر رفتار نامطبوع

·        درمان بيماري

·        پيشرفت دادن فراگيري، گسترش مهارت و اجرا.

·        كاهش دادن استرس و افزودن بر سلامتي

·        افزودن خلاقيت و حل كردن مشكل زندگي روزانه.

استفادة كلينيكي از تصويرسازي ذهني بعنوان يك ابزار براي اقدام درماني بوسيلة شيح و جردن (1983) خلاصه سازي شد.

1-  تصوير سازي ذهني ميتواند بعنوان يك منبع انگيزه سازي براي رفتار آتي عمل كند. تصويرسازي ذهني هدايت شده ميتواند اطلاعات رايانه اي تازه و راه حل هاي جديد را ايجاد كند. اهداف و راه حل هاي تمرين شده از طريق تصويرسازي ذهني ميتواند در بيرون از زمينة درماني آسانتر بكار گرفته شود.

2-  تصويرسازي ذهني ميتواند دسترسي به وقايع مهم كه در اوايل عمر يكنفر اتفاق مي افتد را آسان سازد، خاطرات اوليه يك جزء درماني از يك چشم اندازه بيشتر آدلري است تا تليقات ، اعتقادات و انگيزه هاي شخص را به يقين برساند.

3-  تصوير سازي ذهني كانوني را مهيا مي سازد كه ميتواند از واكنش هاي عاطفي يا از حالات مؤثر بسيار شديد پرده بردارد، ارتباطات بيشتري را با كشاندن بحث بسوي يك تراز پرمعنا بپرورد. آن همچنين بيان احساسات دشوارتر را آسان مي سازد. از طريق تصويرسازي ذهني، همدلي و مهارت هاي ارتباط ميان فردي ميتواند گسترش يابد.

4-  تصوير سازي ذهني ميتواند مورد استفاده قرار بگيرد تا دو راهي ها را توسط از عهده برآمدن دفاعيات حل كند يا توسط بازداري كه ممكن است در وقفة كلامي واقع شود، همينطور با ايجاد كردن تغيير درماني به دور از هر تفسيري توسط درمانگر به دور از هر بينش تعقلانه اي توسط بيمار وتيمر و يانگ (1985) همچنين تعدادي از پيش نيازها براي گسترش تصويرسازي ذهني كه ميتواند اثربخشي را افزايش دهد را خلاصه سازي مي كنند:

·   آمادگي. يك محيط آرام بدون عوامل حواس پرتي، يك وضعيت آسوده و يك تمهيد ذهني كه به عنوان نقطه اي از كانون عمل ميكند- مانند يك صدا، كلمه، عبارت، يا يك نقطه اي كه به آن خيره شوند- مفيد هستند. همة تمرينات تصوير سازي ذهني بايد با ايجاد يك مكان ايمن در دنياي تصويرسازي ذهني بيمار شروع شود (براي مثال، يك ساحل گرم، يك اطاق مخصوص، يك معبر آرام).

اگر تصويرهاي ذهني بيش از حد برانگيزانندة اضطراب و يا ماية ناآسودگي باشند مراجع ميتواند به مكان ايمن خود بازگردد يا از طريق تصويرهاي ذهني تهديدآميز وارد مرحله تدريجي شده يا عمل كند.

·   روشني: درجة مشخصي از روشني براي ايجاد تصوير ذهني اساسي است. بيشترين اثربخشي هنگامي گزارش ميشود كه تجارب چند گانة حسي تجربه ميشود (براي مثال، بصري، صدا، يا اجزاء عاطفي)

قابليت كنترل سازي

كنترل تصوير سازي ذهني اثربخشي درماني را اطمينان مي بخشد. شيوه اي كه در كنترل تصويرسازي ذهني مساعدت ميكند نشانه گذاري است- دادن يك آماية دستوري به شخص تا برآن متمركز شود، چه نتيجه مطلوب يا فرآيند باشد. هنگامي كه تصوير ذهني نتيجه برقرار ميشود، ذهن بطور شهودي يك دست- نوشته يا سناريو را خلق ميكند تا به نتيجه متصور حصول يابد.

كوتلاو و مك كولر (1978) نتيجه گرفتند كه كنترل ميتواند بعد پيشرفت يابد با تأكيد بر مراجعاني كه (1) تصويرسازي ذهني از آنهاست- آنها آنرا خلق مي كنند و آزاد هستند تا آنرا تغيير دهند؛ (2) تصور مي كنند كه پاسخ مطلوب از يك پاسخ ناخواسته بازداري ميكند؛ و (3) نگهداري ثبت وقايع در مورد يك سفر هوايي يا با كشتي و همراهي كردن با تصويرهاي ذهني كه تنشي را برانگيخته ميكند كه آنها را قادر مي سازد تا تصويرهاي ذهني بعدي را شناسايي كنند يا تغيير دهند.

فن: تمرين شخص عاقل

قصد مشاوره اي : قادر ساختن بيمار براي آنكه مكالمه اي را با يك شخص عاقل از طريق تخيل تجربه كند

شرح : تصوير ذهني كه پديدار ميشود ممكن است كه يك بيگانه ، يك دوست، يا يك وجود معنوي باشد، بياساييد و همه تنش ها و انديشه هاي نگراني آور را رها سازيد. اجازه بدهيد كه صورت يا شكل يك شخص بسيار عاقل، دوست داشتني، پديدار شود. شما ممكن است يك سوال بپرسيد. گوش كنيد و به هر آنچه كه مي رسد پذيرا باشيد. ممكن است بخواهيد مكالمه اي داشته باشيد. شخص عاقل ممكن است يك پيام خاص براي شما داشته باشد، چيزي كه شما نپرسيده باشيد.

اگر مايل هستيد كه اين را دريافت كنيد، به شخص عاقل بگوييد و منتظر يك پاسخ باشيد. خود را وادار كنيد تا موقعيت را همانگونه ببينيد كه شخص عاقل مي بيند. حالا ببينيد كه آن چگونه در زندگي شما مناسب است يا مفهوم دارد. وقت ترك كردن شخص عاقل است. مي توانيد در هر زمان بازگرديد و هدايت و نيرو بيابيد.

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني

قصد مشاوره اي:  قادر ساختن مراجع براي كسب آسوده سازي جسمي و ذهني. از طريق تجسم (وتيمر و يانگ، 1987، ص 9)

شرح : مطالب ذيل را به مراجع پيشنهاد كنيد:

1-   با استفاده از تصوير ذهني يك عروسك پارچه اي، مجسم كنيد كه در حال آسوده سازي بدن خود هستيد.

2-   مكان آرام مطلوب خود را مجسم كنيد.

3-   احساسات و انديشه هاي بد را از خود دور كنيد، «همچون حبابهايي كه مي شكنند يا شناورند.»

4-  نور و گرماي خورشيد را تصور كنيد كه به بدن شما وارد ميشود و به همة قسمتها جريان مي يابد، كه آسوده سازي ميآورد.

5-   يك مسافرت و صحنه هايي از طبيعت را مجسم كنيد (براي مثال: كوهها، ساحل دريا، جنگل، كشتزار، يا نهر).

6-   مراحلي را استفاده كنيد كه سنگيني، گرما، و يك آرامش دروني را فرا مي خوانند.

فن: تصوير سازي ذهني براي بسط حسي

هدف مشاوره اي : استفاده از تصوير سازي ذهني براي عميق ساختن تمركز و آسوده سازي ژرف.

شرح : پس از حصول به يك حالت آسوده تصوير ذهني ذيل را تمرين كنيد.

صحنة جنگل (فزلر، 1990)

شما در يك روز زيباي تابستاني در زواياي جنگلي از درختان كاج در حال قدم زدن هستيد. ببينيد كه آسمان بالاي سر آبي درخشان است، گرما را از خورشيد در مقابل چهرة خود احساس كنيد، صداي نرم و آهسته خش خش باد را در زواياي تنه هاي كاجها بشنويد. زاغهاي كبود از شاخه به شاخه پرواز مي كنند، با صداي بلند صدا مي دهند، قات قات هاي بلند، به بالا برسيد و يكي از كاجهاي سوزني را بچينيد، آنرا به دو نيم بشكانيد. قطره اي از مايع آن بر كف دست شما مي چكد. قطره را استشمام كنيد. آن به مشام كاج تلخ را مي رساند. قطره را بليسيد، طعم تلخ كاج را بچشيد، حالا به كنار جنگل بياييد. به داخل يك باغ سيب برويد، قرمز درخشان در نور خورشيد، در مقابل شاخ و برگ سبز. يك سيب را بچينيد. يك چاقوي بزرگ جيبي را از جيب خود بيرون بياوريد و سيب را به دو نيم كنيد، دانه هاي عصارة سيب بر وري لبة فلزي چاقو برق مي زنند، عطر شيرين سيب را استشمام كنيد، با دقت عصاره را بليسيد. مزة شيرين سيب بعد شما بداخل درختستاني از ليمو برويد، ميوة زرد در برگهاي سبز كم رنگ در آفتاب تابستاني سوسو مي زند، يك ليمو بچينيد، آنرا قاچ كنيد. رايحة ليمويي پوست ليمو را ببوييد. ليمو را گاز بزنيد، عصارة ليموترش به درون دهان شما مي ريزد. در همان حال كه عصارة ليموترش را مي مكيد، گونه هايتان چين مي خورد و جمع ميشود و آب بزاقتان جاري ميشود. و شمابه قدم زدن ادامه مي دهيد.

از درختستان ليمو بيرون بياييد و به يك ساحل شني اقيانوس برويد. نور گيج كنندة آب فيروزه اي امتداد مي يابد تا مادام كه بتوانيد ببينيد نمك در هوا را استشمام كنيد. لبهايتان را بليسيد.

شما مي توانيد از افشانة اقيانوس نمك را بچشيد. بر روي شن داغ خشك قدم بزنيد. نزديكتر به درياي سوسو زن حركت كنيد، در آنجا بايستيد كه آب به آنجا تراوش كرده است. كفشها و جورابهايتان را درآوريد. سرما را، شن مرطوب را در زير پاهاي برهنة خود حس كنيد، برگرديد و قدم به ساحل بگذاريد. در شن گرم بياراميد، نسيم ملايمي آغاز ميشود تا شما را همراه با شنها دربرگيرد، آنرا خشك و سبك، سالم و ايمن، حفاظت شده، در پيله اي از شن حس كنيد.

اينك خورشيد براقيانوس در حال غروب كردن است. آسمان پرتقالي در حال تپش است. رنگش بر افق به قرمز آتشين تغيير مي يابد. در همان حال كه خورشيد بدرون آب فرو مي رود، شفق بنفش ژرف شما را در برمي گيرد، به بالا، به آسمان شب بنگريد، آن يك شب پرستارة درخشان است، صداي امواج ، طعم و بوي نمك، دريا ، آسمان، و شما، و شما احساس ميكنيد كه خودتان بسوي بالا و بسوي بيرون بدرون فضا برده مي شويد، يكنفر با دنيا!

(صفحات 100-99)

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود

يك عامل مهم كه باعث ميشود تا افراد در تنهايي خود فرو روند آن اعتقاد است كه خود واقعي آنها. خود دروني، خودي كه از ديگران پنهان است، آن خودي است كه هيچكس نمي تواند آن را دوست داشته باشد. خيلي آسان است تا منشأ احساس را رديابي كرد. احساسات همزمان يك كودك، تلقيات واقعي او، آنقدر توسط والدين او و ديگران مورد مخالفت قرار گرفته كه او همين تلقي را خود شروع به تكذيب كرده و احساس ميكند كه واكنش هاي همزمان او و آن خودي كه او حقيقتاً است، متشكل از شخصي است كه هيچكس نمي تواند دوست داشته باشد.

كارل راجرز

فن: تعيين وجه حسي خود

قصد مشاوره اي: قادر ساختن مراجع براي كشف تصوير سازي ذهني حسي او.

شرح: تصويرهاي ذهني ميتواند بصري، سمعي، گيرندة عضلاني (احساسات و حواس پوستي) و جنبشي (حركات بدن) ، يا بويائي و چشايي (بويايي و چشايي) باشد. اگرچه بيشتر افراد مسلط به تصويرسازي بصري هستند، بسياري از افراد بيشتر آماده اند تا به تصويرهاي ذهني شنيداري، جنبشي، يا بويشي پاسخ دهند. وين هولد، (1987، ص 9) تمرين ذيل را براي تعيين وجه حسي يكنفر گسترش داد.

1-    بصري

·   چشمانتان را ببنديد و همة رنگهاي در يك جعبه رنگ يا مداد رنگي را تصور كنيد- صورتي، نارنجي، زرد، ارغواني، قهوه اي، سفيد، قرمز، و سبز.

·   چشمانتان را ببنديد، گشتي در زواياي خانه يا آپارتمان خود بزنيد؛ هر چيزي را كه مي توانيد در هر اطاق ببينيد.

2-   مربوط به گيرنده عضلاني

·   چشمانتان را ببنديد و در حاليكه در حال حمام گرفتن يا دوش گرفتن هستيد احساس آب را بر روي بدن خود تصور كنيد. تصور كنيد كه يك تخم مرغ را در دست خود مي شكانيد؛ سري آنرا احساس كنيد، تصور كنيد كه يك گلولة برفي را در دست برهنة خود نگاه مي داريد، و وزش سخت باد را بر بيني و گوشهاي خود تصور كنيد،

3-   شنيداري

·   چشمانتان را ببنديد و تصور كنيد كه يك زنگ كليسا مي نوازد. يك اركستر يا گروهي را در حال نواختن يا خواندن يك لحن دلخواه تصور كنيد. صداي يك آژير اضطراري را تصور كنيد.

4-   جنبشي

·        خود را در حال تاب خوردن بر يك تاب در زمين بازي يا رفتن به درون چرخ و فلك تصور كنيد.

·        خود را در حال بالا رفتن از يك تپه با يك كوله پشتي بر پشت خود تصور كنيد.

·        خود را در حال رقصيدن يا ورزشي را بازي كردن مجسم كنيد.

5-   بويايي و چشايي

·        خود را آماده براي نشستن براي شام عيد شكرگزاري تصور كنيد.

·        تصور كنيد كه عسل يا موز را بر روي خميردندانتان مي چشيد.

·        تصور كنيد كه ادكلن يا عطر دلخواه خود را استشمام ميكنيد.

تصوير سازي ذهني هدايت شده در گسترش انعطاف پذيري شناختي، تجسم ، و خلاقيت بسيار بسيار مفيد است. زيلبرجلد و لازاروس (1987) دريافتند كه مراجعان آنها در ارتباط با موقعيت هاي استرس در استفاده از تجسم به موفقيت رسيده اند و اهدافشان تحقق يافته است. آن ميتواند همچنين مورد اسفتاده قرار بگيرد تا وقايع بطور ذهني تمرين شود، تا آينده هاي متفاوت تصور شود، حقايق را تركيب كرد، و بمرور بهبود يافتن را مجسم كرد.

فن: مكان آرام دلخواه

قصد مشاوره اي : ياري رساندن براي فراگيري كه چگونه از طريق تصور به آرامش دست يافت.

شرح: مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

اهميتي ندارد كه كجا باشيد، شما هميشه مي توانيد به يك مكان مخصوص در ذهن خود برويد. مكاني را تصور كنيد كه واقعي يا تخيلي باشد، در آنجا كه احساس امنيت، آرامش، و شادي ميكنيد. چشمانتان را ببنديد و به آن مكان برويد. خود را آنگونه آزاد ببينيد كه انجام بدهيد هر آنچه را كه مي خواهيد. به هر چيزي در اطراف خود توجه كنيد، صداها را بشنويد. احساس كنيد آنچه را كه براي جسمتان در حال اتفاق افتادن است. فقط از اين احساس لذت ببريد. شما مي توانيد براي استراحت، انديشيدن، تنها بودن، و احساس خوبي داشتن به اين مكان برويد، اهميتي ندارد كه كجا باشيد. بآهستگي به آن مكان بازگرديد كه جسمتان در آنجاست، چشمانتان را بنرمي باز كنيد. آن مكان هميشه براي بازگشت شما آنجا خواهد بود.

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت

هدف مشاوره اي : گسترش دادن طرحهاي حل مشكل از طريق تجسم.

شرح : مطالب ذيل را براي مراجع تكرار كنيد:

بكوشيد تا ذهن خود را بعنوان يك صحنة تلويزيون يا سينما تصور كنيد. شما تهيه كننده، هنرپيشه، و بيننده، همه در يك زمان، هستيد. مي توانيد اجازه بدهيد كه تصاوير همزمان بر روي اين صحنه ظاهر شود بدون آنكه آگاهانه بخواهيد يا آنها را كنترل كنيد.

مرحلة 1. آسودگي با بستن چشمهايتان، يا خيره شدن به يك نقطه در جلوي خود شروع به آزاد ساختن ذهن خود از حواس پرتي ها كنيد. جسم خود را از سر تا به انگشتان پا آسوده سازيد. به تنفس خود توجه كنيد. يك يا دو بار نفس عميق بكشيد، و هر بار كه نفس به بيرون مي دميد خود را از تنش خلاصي دهيد. ذهن شما آرام و واضح است. شما آماده هستيد تا توجة خود را به تصاوير بر روي صحنة ذهنتان بچرخانيد.

مرحلة 2 . تصويرسازي ذهني همزمان بگذاريد تا تصويرهاي ذهني يا عكسها به ذهنتان برسد بگذاريد تا آنها بيايند و بروند حالا مشكل يا موقعيتي كه شما را گيج كرده تصور كنيد. خود را وادار بسازيد كه يك پاسخ را جستجو كنيد. فقط يك تصوير واضح از مشكل يا موقعيت را ببينيد، ذهن خود را براي پاسخها و راه حل هاي احتمالي باز كنيد. بگذاريد تا آنها بيايند و بروند. تصويرسازي ذهني مشكل و راه حل را حفظ كنيد، و سپس منتظر بمانيد شما خواهيد دانست كه آيا يكي از تصاوير متناسب با شما يا موقعيت شما است يا نه. يك احساس درستي به شما دست خواهد داد، و شما احساس رضايت خواهيد داشت آن ممكن است پاسخي براي حل يك مشكل باشد.

مرحلة 3 . تصوير سازي ذهني معطوف شده: احساس آرامش و آسودگي خود را تداوم ببخشيد. حالا تصاوير را معطوف مي سازيد. شما مسئوليت خواهيد پذيرفت. مشكل يا موقعيت را بر صحنة خود بگذاريد. در چشم ذهنتان راههايي را كشف كنيد كه ممكن است به آن پرسش پاسخ بدهد كه بر صحنة شما آشكار ميشود. توجه داشته باشيد كه چگونه داستان به پايان مي رسد. داستان ديگري را با يك فرجام متفاوت خلق كنيد. شما در حال آزمودن راههاي متفاوت براي رسيدن به يك راه حل هستيد. شما خود را در حال انجام كارهايي مي بينيد كه كشف ميكنيد: آيا آنها كار آرا هستند يا نه. اين تصاوير را در حافظة خود براي استفادة بعدي ذخيره كنيد. اگر هيچ پاسخي ظاهر نشود، راضي باشيد كه شما قادر بوده ايد تا مشكل را در ذهن خود به تصوير بكشيد. پاسخ ممكن است بعداً فرا برسد. انگاره هاي خود را بنويسيد، آنها را بكشيد، يا به يكنفر ديگر بگوييد، پس به ياد خواهيد داشت.

هنگامي كه مراحل تدريجي را طي مي كنيد، گهگاه ممكن است كه پاسخها بيكباره فرا برسد، اما در مواقع ديگر ممكن است آنها نياز به زمان داشته باشند تا در طول چند روز يا چند ماه گسترش يابند. هر چند، همه مشكلات و پرسشها بايد كشف شوند. به طوريكه ذهن بتواند راه حل هاي متناوب و بالقوه را پيدا كند. به سبب انديشيدن محدود و همگرا كه در جستجوي پاسخ نگاشته درست- غلط، حاضر و آماده است راه حل براي مشكلات پيدا نميشود در حاليكه انديشيدن درباره امكانات يا انديشة همگرا ميتواند با تصور كردن فرد تشويق شود كه يك راه حل را بيازمايد و همة پيامدهاي ممكن را ملاحظه كند. (وتيمر و يانگ، 1987، ص 46)

فن: كنترل كردن استرس- واكنش آرام كننده

قصد مشاوره اي : مهيا ساختن يك نقشة داراي نظام براي محو يا كاهش استرس آورها

شرح : پاسخ آرام كننده يك فن عملي، داراي نظام است كه ميتواند در هر زمان مورد استفاده قرار گيرد. آن ميتواند مراجع را قادر سازد تا كنترل يك واكنش استرس را در ظرف دقايقي از واقعه به دست گيرد.

به مراجع آموزش دهيد تا كارهاي ذيل را انجام دهد:

1-   مراحل ذيل را فرا گيريد و تمرين كنيد.

علائم استرس خود را تشخيص دهيد (تنفس سريع، تپش قلب ضربان سريع قلب، غده در گلو، سختي و دردناكي شكم از طريق تصويرسازي ذهني سوراخهايي در ته پاهايتان)

به آهستگي دم عميق بكشيد (بايروم، 1989)

شروع به بازدم عميق كنيد. آرواره را در آرامش قرار دهيد و زبان را پايين آوريد، اجازه بدهيد كه هواي گرم از ميان تصويرسازي ذهني سوراخها در پاهايتان رها شود، و همزمان با بازدم گرما و سنگيني را تصور كنيد كه به عنوان هواي گرم از ميان گردنتان، شانه هايتان، بازوانتان، و سينة شما بيرون مي رود.

2- بررسي كنيد كه چرا پاسخ آرام بخش يك شيوه مؤثر در كاهش استرس است و چگونه ميتواند در تجارب روزانة فرد استفاده شود.

3- احساسات تنش و آسوده سازي را در گروههاي عضلاني گوناگون مقايسه كنيد، از پاسخ آرام بخش براي آغاز كردن حالت آسوده سازي استفاده كنيد.

(توصيه هاي كاهش استرس روزانه)

به طور طبيعي اينها در زماني است كه توصيه ها نتواند مورد استفاده قرار گيرد، اما شخص بايد سعي كند به تدريج آنها را در زندگي به كار گيرد

1-   چيزي زيبا را به طور روزانه به زندگي خود بيفزاييد (مثلاً گلها)

2-   هر موقع كه امكان دارد فعاليتهاي لذتبخش انجام دهيد.

3-   قدم بزنيد، كار كنيد و در يك گام آسوده بخوريد.

4-   بعد از وعده هاي اصلي غذا يك زنگ تفريح كوتاه براي استراحت داشته باشيد.

5-  اگر ممكن باشد، حداقل يك بار در روز به بيرون برويد و به چيزهاي ساده اي مثل آب و هوا و منظره توجه كنيد.

6-  در طي روز، هر وقت كه به ياد مي آوريد، به هر تنشي در بدن خود توجه كنيد (آرواره، گردن، ديافراگم، شانه ها، غيره) به طور عميق نفس بكشيد و هر ناحيه تنش را به نرمي بكشيد و آسوده سازيد.

7-   اگر شما به ذهن خود توجه داريد كه به سرعت حركت ميكند يا درباره گذشته يا آينده نگران است، يك دقيقه نفس عميق بكشيد و به نرمي بر چيزي در همان لحظه مثل نفس خود، منظره يا پرندگان متمركز شويد.

8-   در طي كار روزانه، زنگ تفريح داشته باشيد تا بياساييد.

9-  هر موقع كه امكان داشته باشد لباسهاي راحت و گشاد بپوشيد، هر موقع كه مي توانيد كفشهايتان را درآوريد.

10-     از نگه داشتن احساسات روزانه خود اجتناب كنيد. اما يك امكان ايمن را بيابيد تا آنها را احساس كنيد، بيان كنيد، و بپذيريد.

بعضي از افراد گهگاه عاداتي مي يابند كه به طور مفرط پراسترس هستند، آن كاملاً عادي است. به آن تغيير صرفاً، به يك طريق غيرقابل قضاوت توجه داشته باشيد و به تمرينات كاهش استرس و توصيه هايي بازگرديد كه يك طريق سالم زندگي را نشان ميدهد.

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي

هدف مشاوره اي : افزايش پاسخ آسوده سازي شركت كنندگان

شرح : گروه كوچكي از افراد را داشته باشيد كه عضلات خود را دچار كشش مي كنند و دم عميق مي كشند.

1)     پس آنها بايد به مدت 5 ثانيه كشيده باقي بمانند.

2)  آنها بايد شروع به تن آرا مي كنند با سر شروع كرده و حركت رو به پائين به سوي پاها داشته باشند، در همان حال كه چنين مي كنند عمل بازدم را انجام دهند.

3)     از مراحل 1 تا 3 را چندين بار تكرار كنند.

4)  همينكه آنها داراي مهارت هاي لازم شدند آنها را وادار كنيد تا به كسي فكر كنند كه از او عصباني هستند، يا به چيزي فكر كنند كه آنها را ناكام كرده است.

5)     آنها را عصبي كنيد كه به يك خشم يا ناكامي بينديشند.

6)  در همان حال كه آنها مي آسايند، به آنها بگوييد كه خشم در حال تخليه شدن از آنهاست، كه همة هيجان از نوك انگشتان بزرگ پاهاي آنها به بيرون چكه ميكند و اينك در يك گودال بر پاهاي آنهاست.

7)  همينكه آنها خشم را تخليه كردند، بايد كنار بايستند دور از گودال (هيجان)، و خشم را در پشت سر رها سازند.

8)  در هنگامي كه وقت مقتضي براي تخليه باشد، بحثي را با گروه شروع كنيد و آنها را وادار سازيد تا بيان كنند كه چگونه احساس مي كنند، و در هنگامي كه عاقلانه است تا از خشم يا ناكامي قدم به بيرون بگذارند با آنها صحبت كنيد.


فن : رها سازي استرس با افتادن مداد

هدف مشاوره اي : استفاده از يك شيئي براي رهاسازي استرس (مك كي و فانيننگ 1999)

شرح : شركت كنندگان را وادار سازيد تا چشمان خود را ببندند و به يك وضعيت آسوده برسند.

هنگامي كه نواحي محلي هواي فشار بالا با هواي فشار پايين برخورد مي كنند آنها ميتوانند تندبادي را توليد كنند كه غبار و آشغال را مي مكد و در مسيري حركت ميكند كه اختلال و نابودي را گسترش ميدهد هنگامي كه يك شيوة زندگي فشار بالا با يك جزر پايين در تراز انرژي برخورد ميكند يك تندباد هيجاني از هر چيزي كه با ارزش است. چيزهاي دوست داشتني- شغل، اميدها، روياها، به نظر مي رسد كه مثل تكه هايي باشد كه در اطراف بي هدف مي چرخند. قبل از آنكه در مسير يك چشم انداز هيجاني حركت كنيد كه اختلال و نابودي را گسترش مي دهد، لحظه اي را براي آسودن و تمركز داشتن در نظر بگيريد.

هنگامي كه زندگي مثل يك تندباد به نظر مي رسد، تصوير ذهني مركز آرامش مهم است- در مركز دقيق يك تندباد، نقطه اي از هواي كاملاً آرام وجود دارد.

گفتگو با خود بايد از مطالب ذيل متشكل باشد.

«من مركز آرام تندباد هستم. مي توانم دقيقه اي را در نظر بگيرم تا خودم را آماده كنم، تا به مركز بازگردم، در هستة من يك نقطه آرامش است كه با هر يورش باد دچار پيچش نميشود.»

به عكس، هنگامي كه شما مكان خود را به عنوان يك مركز آرامش در نظر بگيريد، تندباد آهسته ميشود، گرد و غبار نشست ميكند و زندگي شما منظم تر و بيشتر قابل كنترل به نظر مي رسد يك مداد معمولي ميتواند براي يافتن مركز آرامش ياري رساند اين كاري است كه ميتواند بر روي ميز تحرير يا ميز معمولي انجام شود، هنگامي كه روي صورت حسابها كار مي كنيد، يا تكاليف خود را انجام مي دهيد، هنگامي كه نياز براي به سرعت بازگشتن به نقطة آرامش و ادامه دادن كار وجود دارد.

1-  يك مداد را از طرف نوك برداريد. آنرا به سبكي بين انگشت شست و نوك انگشت خود نگاه داريد، بگذاريد تا پاك كن در انتها دو انيچ (5 سانتيمتر) در بالاي ميز رو به پائين آويزان بماند سر را در دست ديگر به آرامي تكان دهيد و هر قدر كه مي توانيد آسوده باشيد.

2-   به آهستگي نفس بكشيد و تمركز حواس داشته باشيد.

3-  هنگامي كه شما به حد كافي آسوده ايد، مداد از انگشتان شما سر خواهد خورد و خواهد افتاد اين نشانة رهاسازي به طور كامل خواهد بود، كه براي دو دقيقه فقط بياساييم و احساس آرامش كنيم.

4-  نقطة آرامش يك تندباد را تصور كنيد. بشنويد كه باد سرد در همه جا است به غير از مركز آرامش. خورشيد در حال درخشش است. شما احساس گرما و امنيت ميكنيد. تصور كنيد كه همة دغدغه ها و نگراني ها دور مي شوند، تندباد بسط مي يابد و آهسته ميشود مركز آرامش بزرگتر و آسوده تر ميشود.

5-  نفس كشيدن به آهستگي را ادامه دهيد، دربارة آرامش يافتن و آسوده ساختن همة عضلات سفت بينديشيد. اگر يك نگراني يا شك مزاحم شود شما فكر كنيد همه چيز رو به راه است. من مي توانم آنرا اينك رها سازم و بياسايم. من درست اينجا مي نشينم، آرام و متمركز، عميقاً، عميقاً آسوده!!

6-  به مدت دو دقيقه ادامه بدهيد كه از مركز آرامش لذت ببريد. سپس با يك نيروي بازيافته به كار در دست خود بازگرديد. احساس آرامش مي كنيد، آسوده و متمركز هستيد.


«نتيجه گيري»

آموزش كنترل كردن استرس مراجعان يكي از مهمترين كارهايي است كه ما مي توانيم براي آنها انجام دهيم. استرس پيامد اجتناب ناپذير زندگي است. خوشبختانه كنترل استرس به طور وسيعي يك مهارت فراگيرنده است. يك تكنيك بحث شده براي كاهش تاثيرات استرس تصويرسازي ذهني و تجسم است، فكر كردن به انديشه هاي آرام بخش باعث ميشود كه شخص احساس آسودگي كند، در تصور كردن يك محل آرام بخش، مراجعان حواس خود را از انديشه هاي پراسترس پرت مي كنند. اين كانون مقدمه اساسي روانشناسي شناختي- رفتاري را در برمي گيرد، احساسات و رفتارها به وسيلة انديشه ها به وجود مي آيند. بهترين راه براي كنترل استرس فراگرفتن آن است كه اضطراب را به علاقه تغيير دهيد. علاقه بدان معناست كه مراجع مهارت و انگيزه دارد تا مشكلات واقعي خود را در زندگي مراقب باشد و از اندوه و دغدغه اجتناب كند. تغيير دادن احساسات يك موضوع فراگير است كه انديشه هاي نااميد كننده را كه سبب هيجانات نااميد كننده هستند را شناسايي كرده و تغيير دهيد.


فهرست:

استرس و فنون كاهش استرس.... 46

استرس و فنون كاهش استرس.... 47

استرس كار درماني :50

ديدگاه درمانگر: در نقش درماني.. 52

بهبود ارتباطات با محيط خود. 53

اختلال هيجاني فصلي:53

نوردرماني: نور به عنوان يك عامل درماني.. 55

فنوني براي تحت كنترل درآوردن استرس.... 57

مراقبه. 57

فن: مراقبه. 60

فن: تعمق هاروارد براي آرميدگي.. 61

فن: افزودن آگاهي حسي.. 62

فن: برانگيختن فنون آسوده سازي بطور خودزاد. 63

فنون آگاهي حسي بازخورد زيستي (بيوفيدبك)65

فن: كنترل خود از طريق بازپس خوراند زيستي.. 65

فن: تمرين آسوده سازي در حال پيشرفت عضلات... 67

مراحل آسوده سازي در حال پيشرفت:68

فنون تصويرسازي ذهني :77

قابليت كنترل سازي.. 82

فن: تمرين شخص عاقل.. 83

فن: تجسم براي آسوده سازي جسمي و ذهني.. 84

چشم انداز درمانگر: در مورد ارزش خود. 87

فن: تعيين وجه حسي خود. 88

فن: مكان آرام دلخواه. 90

فن: حل مشكل توأم با خلاقيت... 91

فن : تخليه - يك تمرين كنترل سازي ناكامي.. 97

فن : رها سازي استرس با افتادن مداد. 99

«نتيجه گيري»102

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 11:23 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد انقلاب اسلامي

بازديد: 1251

انقلاب اسلامي

دههٔ فجر (در اصطلاح رسانه‌های ایران: ایام‌الله دهه فجر) به فاصلهٔ ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه هر سال که از سال ۱۳۵8 آغاز شده‌است، گفته می‌شود. ۱۲بهمن روز ورود آیت الله خمینی بعد از تبعید پانزده ساله به ایران بود.

طی این ده روز شاپور بختیار که در زمان نخست وزیر ایران بود کاملاً کنترل کشور را از دست داده بود. خميني از نظامیان در خواست کرد که به نیروهای انقلاب بپیوندند.[نیاز به ذکر منبع] نهادهای حکومت پهلوی از هم پاشید و در ۲۲ بهمن سال ۵۷ کنترل اوضاع عملاً به دست سید روح الله خمینی افتاد و انقلاب ۵۷ به پیروزی رسید.

 

انقلاب اسلامي با شهادت مشكوكآيت الله سيد مصطفي خميني در نجف اشرف توسط عوامل رژيم شاهنشاهي وارد مرحله تازه ايشد و امواج خوروشاني در بين مردم به پا كرد ، اما امام خميني اين حادثه را از الطافخفيه الهي دانستند.
روز 17 دي 1356 ، در روزنامه اطلاعات مقاله اهانتآميزي تحت عنوان ايران و استعمار سرخ و سياه با امضاي مستعار احمد رشيدي مطلق و درحقيقت با دستور شاه و دربار عليه امام خميني به چاب رسيد ، مراجع ، مردم و طلاب قمدر اعتراض به اين مقاله اهانت آميز ، قيامي تاريخي را در 19 دي 1356 به ثبت رساندندكه اين قيام توسط عوامل رژيم پهلوي به خاك و خون كشيده شد .
مراجع تقليد خواستار بر گزاري مراسم چهلم شهداي قم در سراسر كشورشدند و در اكثر نقاط ايران مراسمي بر گزار شد ، اما اينبار نوبت مردم رشيد تبريزبود تا در 29 بهمن 1356 قيام آنها به خاك و خون كشيده و حماسه اي ديكر در تاريخانقلات اسلامي ثبت شود .
نوروز سال 1357 عزاي عمومي اعلام شد و مردم مراسمچهلم شهداي تبريز را در شهرهاي مختلف برگزار كردند كه قيام مردم يزد با سركوب شديدرژيم پهلوي ثبت نمود.
در 28 مرداد 1357 سيما ركس آبادان توسط عوامل ساواكبه آتش كشيده شد و مردم بيگناه جان سبردند.
جمشيد آموزكار كه در سال 1356 بهجاي امير عباس هويدا بر مصدر نخست وزير تكيه زده بود با گسترش امواج انقلاب اسلاميمجبور به استعفا شد و جعفر شريف امامي كه با شعار دولت آشتي ملي سعي در فريب انظارعمومي داشت به نخست وزيري رسيد ، او تاريخ شاهنشاهي را لغو و قمار خانه ها را تعطيلو مطبوعات را آزاد و حزب رستاخيز را منحل كرد ، اما هشياري رهبري انقلاب و مردممسلمان نقشه رژيم را نقش بر آب كرد.
روز 13 شهريور 1357 نماز عيد فطر درقيطريه تهران به امامت آيت الله مفتح به نحو بي نظيري برگزار شد و با تظاهرات مردمدر روز 16 شهريور اعلام حكومت نظامي شد ، روز جمعه 17 شهريور ، مردم بيخبر از حكومتنظامي به خيابانها ريخته و ارتش شاه در ميدان ژاله (شهدا) به روي مردم بي دفاع آتشكشود و خيابانهاي اطراف راغرق در خون بيگناهنمود.
17
شهريور 1357 بدين شكل در تاريخ انقلاب به جمعه سياه معروف كرديد، با آغاز سال تحصيلي دانشجويان و دانش آموزان حضور مؤثرتري يافتند ، امام خميني در 13 مهر 1357 عازم فرانسه شدند ، و از آنجا سكان كشتي مردم را در امواج خوروشانانقلاب اسلامي هدايت نمودند.
دهكده نوفل لوشاتو در حوالي باريس مبدل به كانون خبرساز جهان كرديد و مردم و خبرنكاران از همه نقاط دنيا براي مصاحبه با حضرت امام بهآنجا سرازيز شديد،
در آبان ماه اعتصابات كار كنان شركت نفط ، مخابرات ،بانك ملي ، سازمان آب ، راديو و تلفزيون و ... بر دامنه مبارزاتافزود.
در 13 آبان 1357 تظاهرات دانش آموزان و دانشجويان مقابل دانشكاهتهران به خاك و خون كشيده شد ، 14 آبان ارتشبد غلامرضا ازهاري مأمور تشكيل كابينهشد.
تظاهرات تاسوعا و عاشورا ، عملا به صورت همه برسي بر ضد رجيمشاهنشاهي در آمد و مردم در شعارهايشان خواستار استقلال آزادي و جمهوري اسلامي شديد .
رجيم شاه آخرين نفسها را ميكشيد و آخرين تير تركش شاه و اربابانغربيش نخست وزيري شابور بختيار از اعضاي قديمي جبهه ملي بود كه با شعار سوسيالدموكراسي آمده و خود را مرغ طوفان ميدانست ، تمهيد ديكر شاه براي حفظ نخست و تاجخود تشكيل شوراي سلطنت بود ، و در 26 دي 1357 ، محمد رضا شاه بهلوي ناجار به خروجاز ايران شد .
امام كه دولت بختيار را غير قانوني اعلام كردند و شوراي انقلاب راتشكيل داده بودند با فرار محمد رضا شاه از ايران آماده عزيمت به ميهن اسلامي شديد ،بختيار فرودكاه ها را بست و برواز امام يك هفته به تأخير افتاد ، اما سر انجام روز 12 بهمن 1357 حضرت امام پس از 15 سال تبعيد به ايران باز گشتند ، ورود امام به ميهنرا ميليون ها نفر از تهران و ساير نقاط كشور استقبال كردند ، امام خميني بس از ورودبه تهران ضمن حضور بر مزار هزاران شهيد انقلاب اسلامي ، در سخنراني خود در بهشتزهراء ، دولت بختيار را غير قانوني اعلام نمود و فرمودند كه بزودي به بشتوانه رأيملت و حق شرعي خود دولت تعيين ميكنند.

امام سپس در مدينه علوي و رفاهمستقر شدند و در 16 بهمن ، مهندس بازرگان را به نخست وزيري دولت مؤقت منسوبنموديد.

در روز 19 بهمن ، پرسنل نيروي هوائي ارتش به محضر امام رسيدند و باايشان بيعت نمودند.

شب 21 بهمن در نيروي هوائي تهران در گيري مسلحانه بينعده اي از افراد اين نيرو و گارد شاهنشاهي پيش آمد كه با دخالت مردم ، درب پادكانها به روي مردم باز شد و سلاح هائي به دست مردمافتاد.

سران أرتش دست اندر كار كودتا شدند و در روز 21 بهمن از ساعت 4 بعداز ظهر اقلام حكومت نظامي شد ، امام اعلام كردند كه مردم به جكومت نظامي اعتنانكنند ، مردم در روز 22 بهمن به مراكز دولتي نظامي، انتظامي و راديو و تلفزيون يورشبرده و آنها را فتح كردند ، با فرار بختيار از ايران و اعلام بيطرفي ارتش در روز 22بهمن 1357 انقلاب اسلامي ايران پس از سالها مجاهدت ايثار ، فدا كاري و مقاومت درراه رضاي الهي با رهبري بي نظير حضرت امام خميني و به همت مردم سرافراز ايران بهبيروزي نهائي رسيد.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:03 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد قرارداد 1919

بازديد: 233

قرارداد 1919

سيدضياءالدين طباطبايي (رئيس كابينه كودتا) در روز 27 فروردين 1300 با انتشار اعلاميه‌اي لغو رسمي قرارداد 1919 ميان ايران و انگلستان را اعلام كرد. اين قرارداد روز نهم اوت 1919 (17 تيرماه 1298) ميان وثوق‌الدوله (رئيس‌الوزراي وقت ايران) و سر پرسي كاكس (وزير مختار بريتانيا در تهران) امضاء شده بود، اما اجراي آن در اثر مخالفت‌هاي داخلي و خارجي عملاً متوقف ماند و در سال 1300، ديگر از آن به قراردادي «مرده» تعبير مي‌شد. با وجود اين، لرد كرزن، وزير امور خارجه انگلستان و طراح اصلي قرارداد، نسبت به آن تعصبي عجيب داشت و لغو رسمي‌اش توسط سيدضياء به مذاق او هيچ خوش نيامد. چنانچه به خاطر داشته باشيم كه سقوط كابينه سيدضياء (بر خلاف آنچه در تاريخ رسمي مشهور است) تا حدود زيادي نتيجه عدم حمايت دولت بريتانيا از آن بود، اهميت رنجش كرزن از اين اقدام رئيس‌الوزراي دولت كودتا بيشتر روشن مي‌شود.
قرارداد
انعقاد قرارداد 1919 ميان ايران و بريتانيا نتيجه مستقيم جنگ جهاني اول بود. ايران به رغم اعلام فوري بي‌طرفي در آغاز جنگ، مورد هجوم طرف‌هاي درگير (روسيه، عثماني، انگلستان و حتي آلمان) قرار گرفت و آسيب‌هاي فراوان ديد. تصوير ايران پس از جنگ را مي‌توان به ويرانه‌اي قحطي‌زده كه ناله و دود از جابه‌جاي آن رو به آسمان مي‌رود تشبيه كرد. خزانه مملكت تهي بود، قواي بيگانه شمال، جنوب، شرق و غرب كشور را در اشغال داشتند، از نفوذ و اقتدار دولت مركزي هيچ باقي نمانده بود و بيماري، ناامني و فقر بي‌داد مي‌كرد.
از سوي ديگر وقوع انقلاب در روسيه به فروپاشي حكومت سلطنتي اين كشور انجاميده و توازن قدرت را در جهان تغيير داده بود. در چنين شرايطي دولت بريتانيا براي جلوگيري از نفوذ امواج انقلاب سرخ به سوي هندوستان تصميم گرفت حضور نظامي و مالي خود را در ايران افزايش دهد.

گروهي از دولتمردان ايراني در اين شرايط به اين نتيجه رسيدند كه تنها راه نجات كشور از آشفتگي و نابودي، تن دادن به الزامات نزديكي بيشتر با انگلستان است.

 بنابراين براي انعقاد قراردادي كه سازوكار روابط دو كشور را در شرايط جديد مشخص مي‌كرد، با نماينده بريتانيا در تهران وارد گفتگو شدند. حاصل اين گفتگوها كه با هدايت مستقيم لرد كرزن در لندن انجام مي‌گرفت، قرارداد 9 اوت 1919 بود كه بخش‌هايي از متن آن چنين است: «ماده يك: حكومت بريتانياي كبير به صريح‌ترين و مؤكدترين بياني كه ممكن است قول‌ها و وعده‌هايي را كه در گذشته بارها داده است، داير بر اينكه استقلال و تماميت ارضي ايران را محترم بشمارد.

 يكبار ديگر تأكيد و ابرام مي‌كند (اين، همان ماده‌اي است كه سيد حسن مدرس مي‌گفت نشان مي‌دهد توطئه‌اي عليه استقلال مملكت در شرف وقوع است). ماده دو: حكومت بريتانياي كبير بر عهده مي‌گيرد هر عده مستشار و كارشناس كه پس از شور و مشورت طرفين حضورشان در ايران ضروري تشخيص داده شد، به خرج دولت ايران در اختيار حكومت ايران قراردهد تا اصلاحات لازم را در وزارتخانه‌ها و دواير دولتي آغاز كنند... ماده سه: حكومت انگلستان متعهد مي‌شود، به هزينه دولت ايران، هر تعداد افسر و هر ميزان اسلحه و مهمات جديد كه به تشخيص كميسيون مختلط نظامي براي نوسازي ارتش ايران لازم باشد، در اختيار حكومت ايران قرار دهد... ماده چهار: حكومت بريتانياي كبير آماده است اعتبارات مالي لازم را براي اصلاحاتي كه در مواد 2 و 3 اين قرارداد پيش‌بيني شده است، به صورت وامي كلان در اختيار حكومت ايران بگذارد...»
يك قرارداد مالي نيز ضميمه اين معاهده بود كه ميزان وام اعطايي انگلستان و ملاحظات مالي و گمركي را تعيين مي‌كرد. هر چه بود، بسياري از ناظران ايراني، اين قراردادها را پذيرش نوعي تحت‌الحمايگي تلقي كردند كه امور مالي و نظامي ايران را در اختيار مستشاران انگليسي قرار مي‌داد.

جالب اينجاست كه سيدضياء كه در آن هنگام روزنامه «رعد» را منتشر مي‌كرد، از معدود مدافعان اين قرارداد بود. او در واقع بدون اينكه سمت دولتي داشته باشد، در بسياري از مذاكرات طرفين در مورد قرارداد حضور داشت.

 او عقيده داشت «قايق شكسته» ايران را براي نجات از گرداب‌ها و طوفان‌هاي پيش رو بايد به كشتي بزرگ و مجهز انگلستان بست.
الغاء
انتشار مفاد قرارداد 1919، هم در ايران و هم در فضاي بين‌المللي هنگامه‌اي به پا كرد. رهبري مخالفان قرارداد را در ايران سيدحسن مدرس به عهده داشت. دولت‌هاي فرانسه و ايالات متحده آمريكا نيز به مخالفت با اين قرارداد پرداختند. اين مخالفت‌ها عملاً قرارداد را از كار انداخت.
كودتايي كه آيرونسايد و نورمن (وزيرمختار وقت بريتانيا در تهران) در اواخر سال 1299 طراحي كردند و سيدضياء و رضاخان ميرپنج آن را به اجرا در آوردند، در واقع نتيجه شكست قرارداد بود. اين واقعيت كه كرزن از اين طرح بي‌خبر نگاه داشته بود، خشم او را برانگيخت.

 

 اما لطمه اصلي به حمايت دولت انگلستان از دولت سيدضياء را لغو رسمي قرارداد وارد كرد. سيدضياء به نورمن اطلاع داده بود براي جلب افكار عمومي ايرانيان چاره‌اي جز لغو اين قرارداد بدنام ندارد. او در عين حال اطمينان داده بود كه مفاد اصلي آن به اجرا در خواهد آمد. اما اين‌ها نتوانست نظر كرزن را جلب كند. او حاضر نشد نيرويي را كه سيدضياء براي حفظ دولت خود احتياج داشت در اختيارش بگذارد. احمدشاه كه از ابتدا از سيدضياء خوشش نيامده بود، به زودي دريافت او بدون حمايت قاطع دولت انگليس دوام نخواهد آورد. مجموعه اين عوامل باعث شد كابينه كودتا بيش از صد روز عمر نكند.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:02 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد BIOS چيست و چگونه كار مى كند؟

بازديد: 111

173733.jpgBIOS چيست و چگونه كار مى كند؟

 

يكى از متداول ترين كاربردهاى Flash memory در سيستم ابتدايى

ورودى / خروجى (basic input/output system)  كامپيوتر است كه

معمولاً به BIOS شناخته مى شود. وظيفه BIOS كه تقريباً روى هر         

كامپيوترى وجود دارد،آن است كه مطمئن شود تمام قطعات و اجزاى

افزارى يك  كامپيوتر  در  كنار يكديگر  به درستى  كار مى كنند . هر

كامپيوترى در قلب  خود  براى  پردازش درست اطلاعات  شامل  يك

ميكروپروسسور است . ميكروپروسسور قسمت  سخت افزارى  كار

 است. براى  انجام درست كار ،  به نرم افزار نيز  احتياج است.  هر

كاربرى با دو نوع نرم افزار آشنا است:سيستم عامل و نرم افزارهاى

كاربردى. BIOS  نوع سوم نرم افزارى است كه  كامپيوتر  شما  براى

اجراى درست به آن نيازمند است.

BIOS چه كارى انجام مى دهد: نرم افزار BIOS مجموعه اى از وظايف مختلف را بر عهده دارد، ولى مهم ترين آنها اجراى سيستم عامل است. وقتى يك كامپيوتر روشن مى شود، ميكروپروسسور سعى مى كند اولين دستورات را اجرا كند. ولى نكته در اين است كه اين دستورات بايد از جايى به ميكروپروسسور اعلام شود. گرچه سيستم عامل روى هارد وجود دارد، ولى ميكروپروسسور نمى داند اطلاعات در آنجاست. BIOS  دستورات اوليه را براى اين دسترسى به ميكروپروسسور اعلام مى كند.

برخى ديگر ازكارهايى كه BIOSانجام مى دهد، عبارتند از:
ـ امتحان آن كه تمام سخت
 افزارها روشن هستند، به جهت مطمئن شدن كه همه چيز درست كار مى كند.
ـ فعال كردن
BIOSهاى احتمالى ساير سخت افزارها
ـ مديريت ابزارهاى ورودى و خروجى كامپيوتر به صورتى كه سيستم عامل بتواند با آنها كار كند، مثل كيبورد و مانيتور.

BIOS نرم افزار مخصوصى است كه دسترسى سخت افزارهاى مختلف را براى سيستم عامل شما مهيا مى كند. معمولاً اين نرم افزار روى يك چيپ Flash memory روى motherboard ذخيره مى شود، ولى ممكن است نوع چيپ از مدل هاى ديگر (Read Only Memory) ROM نيز باشد.

اولين كارى كه يك BIOS انجام مى دهد، چك كردن اطلاعاتى است كه روى يك رم ۶۴ بيتى كه در چيپ CMOS قرار دارد. COMS اطلاعات دقيقى مربوط به سيستم شما را ارائه مى كند و بر اساس تغييرات، سيستم شما نيز قابل تغيير نيز هست.

هر گاه كامپيوتر خود را روشن مى كنيد، اولين چيزى كه مى بينيد، عملياتى است كه نرم افزار شما انجام مى دهد. در بسيارى از كامپيوترها، BIOS اطلاعاتى مثل حجم حافظه رم، نوع هارد و غيره را نمايش مى دهد.

يكى ديگر از كارهايى كه BIOSانجام مى دهد، فعال كردن كارت گرافيكى است. بعد از آن چك مى كند كه آيا كامپيوتر reboot شده است و يا تازه روشن شده است.

اگر تازه روشن شده باشد، رم با نوشتن و خواندن اطلاعات از تمام آدرس هاى حافظه چك مى شود. بعد از آن پورت هاى مختلف (USB,PS/2) براى وجود كيبورد و موس چك مى شوند وبعد از آن به دنبال كارت هاى PCI مى گردد. اگر در اين مرحله مشكلى وجود داشته باشد، BIOS آن را به صورت بوق هاى متوالى و يا به صورت متنى به اطلاع كاربر مى رساند.

بعد از اين مرحله است كه اطلاعاتى مثل CPU، فلاپى و هارد، رم، نسخه و تاريخ BIOS، نمايش داده مى شوند.

بعد از اين مرحله نوبت به چك كردن ابزارهايى است كه در CMOS به عنوان ابزارهاى boot معرفى شده اند. منظور از boot پروسه اجراى سيستم عامل است. BIOS سعى مى كند كه به ترتيب از اولين ابزار براى boot كردن استفاده كند.

شما به عنوان كاربر مى توانيد وارد CMOS شده و آن را تغيير دهيد. براى اين كار معمولاً در همان ابتدايى كه كامپيوتر روشن مى شود بايد يك دكمه به خصوص را فشار داد كه معمولاً Delete است.

برخى از بخش هاى استانداردى كه در هر CMOS ديده مى شوند عبارتند از: تاريخ و روز سيستم، ترتيب Boot، تنظيمات مربوط به هارد، درايو CD و فلاپى درايو، گذاشتن اسم رمز براى كامپيوتر و مديريت انرژى.

در اعمال تغييرات دقت كنيد، چرا كه يك تغيير غلط ممكن است باعث شود كامپيوتر bootنشود و يا يكى از اجزاى آن كار نكند. بعد از اعمال تغييرات ذخيره تغييرات را فراموش نكنيد، ضمن آنكه معمولاً مى توان حالات BIOS را به حالت default برگرداند. باترى ساعتى كه معمولاً روى motherboard كامپيوتر قرار دارد، اين تغييرات را مى تواند براى سال ها در CMOS نگهدارى كند.

به روزرسانى BIOS: معمولاً لازم است هر از چند يكبار BIOS كامپيوتر خود را ارتقا بدهيد. اين امر با توجه به سخت افزارها و استانداردهاى جديدى كه ارائه مى شود لازم است. براى اين كار اولاً نسخه BIOS خود را شناسايى كنيد و سپس به وب سايت سازنده motherboard برويد و به دنبال نسخه جديدتر BIOS مربوطه بگرديد. معمولاً براى نوشتن BIOS جديد لازم است يك نرم افزار خاص ديگر نيز داشته باشيد كه آن هم معمولاً از همان سايت قابل downloadاست. اين دو را روى يك فلاپى ريخته و دستگاه را با استفاده از آن boot كرده و با استفاده از نرم افزار مربوطه BIOS را به روز كنيد. باز هم دقت كنيد كه اشتباه در اين مرحله نيز مى تواند به عدم كاركرد كامپيوتر منجر شود. در هر حال حتماً از BIOS قبلى خود يك پشتيبان تهيه كنيد.

 

    

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 9:00 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد آشنايي با CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش اول)

بازديد: 129

آشنايي با CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش اول)

ريزپردازنده واحد پردازش مركزي يا مغز رايانه مي باشد. اين بخش مدار الكترونيكي بسيار گسترده و پيچيده اي مي باشد كه دستورات برنامه هاي ذخيره شده را انجام مي دهد. جنس اين قطعه كوچك (تراشه) نيمه رسانا است.
CPU شامل مدارهاي فشرده مي باشد و تمامي عمليات يك ميكرو رايانه را كنترل مي كند. تمام رايانه ها (شخصي، دستي و...) داراي ريزپردازنده مي باشند. نوع ريزپردازنده در يك رايانه مي تواند متفاوت باشد اما تمام آنها عمليات يكساني انجام مي دهند.

تاريخچه ريزپردازنده
ريزپردازنده پتانسيل هاي لازم براي انجام محاسبات و عمليات مورد نظر يك رايانه را فراهم مي سازد. در واقع ريزپردازنده از لحاظ فيزيكي يك تراشه است. اولين ريزپردازنده در سال
۱۹۷۱ با نام Intel ۴۰۰۴ به بازار عرضه شد. اين ريزپردازنده قدرت زيادي نداشت و تنها قادر به انجام عمليات جمع و تفريق ۴ بيتي بود. تنها نكته مثبت اين پردازنده استفاده از يك تراشه بود، زيرا تا قبل از آن از چندين تراشه براي توليد رايانه استفاده مي شد. اولين نوع ريزپردازنده كه بر روي كامپيوتر خانگي نصب شد. ۸۰۸۰ بود. اين پردازنده ۸ بيتي بود و بر روي يك تراشه قرار داشت و در سال ۱۹۷۴ به بازار عرضه گرديد. پس از آن پردازنده اي كه تحول عظيمي در دنياي رايانه بوجود آورد ۸۰۸۸ بود. اين پردازنده در سال ۱۹۷۹ توسط شركت IBM طراحي و در سال ۱۹۸۲ عرضه گرديد. بدين صورت توليد ريزپردازنده ها توسط شركت هاي توليدكننده به سرعت رشد يافت و به مدل هاي ۸۰۲۸۶، ۸۰۳۸۶، ۸۰۴۸۶، پنتيوم ۲، پنتيوم ۳، پنتيوم ۴ منتهي شد.
اين پردازنده ها توسط شركت
Intel و ساير شركت ها طراحي و به بازار عرضه شد. طبيعتاً پنتيوم هاي ۴ جديد در مقايسه با پردازنده ۸۰۸۸ بسيار قوي تر مي باشند زيرا كه از نظر سرعت به ميزان ۵۰۰۰ بار عمليات را سريعتر انجام مي دهند. جديدترين پردازنده ها اگر چه سريعتر هستند گران تر هم مي باشند. كارآيي رايانه ها بوسيله پردازنده آن شناخته مي شود. ولي اين كيفيت فقط سرعت پروسسور را نشان مي دهد نه كارآيي كل رايانه را. به طور مثال اگر يك رايانه در حال اجراي چند نرم افزار حجيم و سنگين است و پروسسور پنتيوم ۴ آن ۲۴۰۰ كيگاهرتز است، ممكن است اطلاعات را خيلي سريع پردازش كند. اما اين سرعت بستگي به هاردديسك نيز دارد. يعني اين كه پروسسور جهت انتقال اطلاعات زمان زيادي را در انتظار مي گذراند.
پروسسورهاي امروزي ساخت شركت
Intel، پنتيوم ۴ و سلرون هستند. پروسسورها با سرعت هاي مختلفي برحسب گيگاهرتز (معادل يك ميليارد هرتز با يك ميليارد سيكل در ثانيه است) براي پنتيوم ۴ از ۴/۱ گيگاهرتز تا ۵۳/۲ متغير است و براي پروسسور سرعت از ۸۵/۰ گيگاهرتز تا ۸/۱ گيگاهرتز است. يك سلرون همه كارهايي را كه يك پنتيوم ۴ انجام مي دهد را مي تواند انجام دهد اما نه به آن سرعت.
پردازنده دو عمل مهم انجام مي دهد:
۱- كنترل تمام محاسبات و عمليات
۲- كنترل قسمت هاي مختلف
پردازنده در رايانه هاي شخصي به شكل يك قطعه نسبتاً تخت و كوچك به اندازه
۸ يا ۱۰ سانتي متر مربع كه نوعي ماده، مانند پلاستيك يا سراميك روي آن را پوشانده است تشكيل شده در واقع فرآيند بوجود آمدن اين مغز الكترونيكي به اين گونه مي باشد كه از سيليكان به علت خصوصيات خاصي كه دارد جهت ايجاد تراشه استفاده مي شود. بدين گونه كه آن را به صورت ورقه هاي بسيار نازك و ظريف برش مي دهند و اين تراشه ها را در درون مخلوطي از گاز حرارت مي دهند تا گازها با آنها تركيب شوند و بدين صورت طبق اين فرآيند شيميايي سيليكان كه از جنس ماسه مي باشد به فلز و بلور تبديل مي شود كه امكان ضبط و پردازش اطلاعات را در بردارد. اين قطعه كار ميليونها ترانزيستور را انجام مي دهد.
پردازنده وظايف اصلي زير را براي رايانه انجام مي دهد:
۱- دريافت داده ها از دستگاه هاي ورودي
۲- انجام عمليات و محاسبات و كنترل و نظارت بر آنها
۳- ارسال نتايج عمليات با دستگاه هاي خروجي
پردازنده مانند قلب رايانه است و از طريق كابلهاي موجود با واحدهاي ديگر مرتبط مي شوند.
در واقع از نظر فني عملكرد پردازنده با دو ويژگي تعيين مي شود:
۱- طول كليد- تعداد بيت هايي كه يك پردازنده در هر لحظه پردازش مي كند و طول اين كلمات معمولاً ۴ و ۸ و ۱۶ و ۳۲ و يا ۶۴ بيتي مي باشد.
۲- تعداد ضربان الكترونيكي كه در يك ثانيه توليد شده است و با واحد مگاهرتز سنجيده مي شود.
محل قرارگيري پردازنده ها بر روي مادربرد مي باشد. بنابراين بايستي هماهنگي لازم بين مادربرد و پردازنده وجود داشته باشد. اين هماهنگي باعث بالا رفتن عمليات رايانه مي شود. در غير اين صورت نتيجه خوبي بدست نمي آيد.
نكته: بر روي پردازنده حروف و ارقامي ديده مي شود كه در واقع نشان دهنده شماره سريال ها ،سرعت، ولتاژ، مدل، نسل و نام سازنده آن مي باشد. با توجه به نوع دستورالعمل ها يك ريزپردازنده با استفاده از واحد منطبق و حساب خود (
ALU) قادر به انجام عمليات محاسباتي مانند جمع و تفريق و ضرب و تقسيم است. البته پردازنده هاي جديد اختصاصي براي انجام عمليات مربوط به اعداد اعشاري نيز مي باشند. ريزپردازنده قادر به انتقال داده ها از يك محل حافظه به محل ديگر مي باشند و مي توانند تصميم گيري نمايند و از يك محل به محل ديگر پرش داشته باشد تا دستورالعمل هاي مربوط به تصميم اتخاذ شده را انجام دهد.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:57 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد قبيله‌هاي سرخ پوست در امريكا، چگونه پيام رساني مي‌كردند

بازديد: 139

 

 

موضوع تحقيق :

قبيله‌هاي سرخ پوست در امريكا، چگونه پيام رساني مي‌كردند

 

 

 

نام دبير :

 

گردآورنده‌ :

سودابه تلوي

 

پاييز 1387


تفاوت بین "هندی آمریکایی"، "آمریکایی بومی" و اولین ملت و مردم بومی" در آمریکا چیست؟

این کلمات مترادف هم هستند و به مردم مشابهی گفته می شوند. این مردم همان هایی هستند که ما به آنها سرخ پوست می گوییم. به طور کلی بومی اصطلاح وسیعی است که به مردمی از یک فرهنگ که از ابتدا در یک مکان زندگی می کردند، گفته می شود. در ایالات متحده آمریکا به این مردم "هندی آمریکایی" گفته می شود (کریستف کلمب کاشف آمریکا آنها را هندی ها نامید) و در کانادا اصطلاح "اولین ملت ها" درباره آنها به کار می رود و به طورکلی "آمریکایی های بومی" هم برای توصیف بومی های هر دو کشور مورد استفاده قرار می گیرد. اما بیشتر این بومیان خودشان را به نام قبیله شان می شناسند (مثل قبیله چروکی).

بهتر است که به بومی های آمریکا "هندی سرخ" گفته نشود. اولاً به این دلیل که به طورکلی این نام به قبیله به خصوصی گفته می شده که افراد قبیله شان به زبان بومی، "بئوتوسکا" نامیده می شدند. این افراد بدن و صورتشان را با خاک سرخ (گل اخری) رنگ می کردند. دوم این که اصطلاح هندی های سرخ در آمریکا به وسیله نژادپرستان مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین به کاربردن این کلمه ممکن است احساسات بومیان آمریکا را جریحه دار کند. همچنین به آنها سرخ پوست نگویید. چون این کلمه هم کلمه خشن و زمختی است.

 

 

آیا اسکیموها، اهالی هاوایی و متیس ها هم آمریکایی بومی هستند؟

نه! هرچند که این سه گروه هم بومی کشورهای کانادا و ایالات متحده هستند، اما تاریخ و فرهنگ منحصر به فردی دارند و خودشان را جدا از آمریکایی های بومی در نظر می گیرند. "اینویت ها" -که در ایران به نام اسکیمو شناخته می شوند-، مردم ساکن قطب هستند که در مناطق دوردست شمال کانادا،آلاسکا و گرینلند زندگی می کنند (کلمه اسکیمو هم از نظر بسیاری از اینویت ها توهین تلقی می شود).

هاوایی ها مردمی از نژاد پولنیزی هستند که به دلایل سیاسی بومی در نظر گرفته می شوند (جزایر هاوایی از سرزمین اصلی آمریکای شمالی خیلی دور هستند، اما به ایالات متحده ضمیمه شده اند). متی ها مردمی هستند که اختلاط نژادی دارند. یعنی اجداد اولیه شان هندی های کری و کانادایی های فرانسوی بودند. آنها از این دو فرهنگ تأثیر پذیرفتند و فرهنگ بی همتایی را توسعه دادند.

آیا فرهنگ آمریکایی های بومی مثل گذشته است؟ این فرهنگ در حال حاضر شبیه به چیست؟

صدها فرهنگ متعلق به آمریکاییان بومی از کالیفرنیا تا مین و از یوکان تا کشور آرژانتین وجود دارد. این فرهنگ ها ممکن است بسیار متفاوت از یکدیگر باشد. مثل تفاوتی که به عنوان مثال فرهنگ چینی با فرهنگ فرانسوی دارد.

Image

 

 

در گذشته آمریکایی های بومی شبیه به چه بودند؟ لباس ها و سبک موهایشان چگونه بوده است؟

آمریکایی های بومی شبیه به هم نبودند. قبایل مختلف در لباس پوشیدن سبک های مختلفی داشتند. به عنوان مثال مردم "گوییچین" در آلاسکا همان لباس های هندی های "کالوسا" در فلوریدای جنوبی را نمی پوشیدند. حتی افراد یک قبیله هم اغلب به نظر می رسید که کاملاً با همدیگر فرق دارند. همه لباس های آنها با دست تهیه می شد و آنها معمولاً این لباس ها را با طرح ها، تسبيح ها و هنرهاي ديگر تزيين مي كردند. بنابراين دونفر در يك قبيله يك جور لباس بر تن نداشتند. اما بعضي از تصاوير از لباس ها و كفش هاي از جنس پوست بوميان مي تواند درباره شكل لباس هاي آمريكايي هاي بومي قديمي به شما ايده بدهد.

امروزه چه تعداد آمريكايي بومي در جهان زندگي مي كنند؟

طبق گزارش ها،‌ حدود دو ميليون آمريكايي بومي در ايالات متحده آمريكا و يك ميليون نفر در كانادا زندگي مي كنند.

چه تعداد زبان آمريكايي بومي وجود دارد و چه تعداد از مردم به آنها صحبت مي كنند؟

حدود 150 زبان آمريكايي بومي در كانادا و ايالات متحده وجود دارد و به 600 تا 700 زبان ديگر در آمريكاي جنوبي و مركزي صحبت مي شود. اما به طور دقيق مشخص نيست كه چه تعداد زبان آمريكايي بومي و جود دارد. همه اين زبان ها بي همتا هستند. اگر دو زبان چنان شبيه به هم باشند كه كساني كه به آن صحبت مي كنند بتوانند زبان همديگر را بفهمند، زبانشان لهجه هاي آن زبان ناميده مي شود. به عنوان مثال انگليسي آمريكايي و انگليسي بريتانيايي از يك لهجه هستند در حالي كه انگليسي و آلماني زبان هاي متفاوتي هستند. با اين كه اين زبان ها با هم ارتباط دارند، كسي كه به زبان انگليسي صحبت مي كند، لزوماً نمي تواند زبان آلماني را بفهمد. اما بعضي وقت ها استثنائاتي هم وجود دارد. به عنوان مثال كساني كه به زبان ايتاليايي و اسپانيايي صحبت مي كنند، اغلب زبان همديگر را متوجه مي شوند. در حالي كه بعضي وقت ها كساني كه به دو لهجه انگليسي صحبت مي كنند به سختي زبان همديگر را مي فهمند (به خصوص وقتي كه سريع صحبت مي كنند). بنابراين اگرچه بيشتر زبان شناسان "كري شرقي" و "كري پلينز" را لهجه هاي همان زبان كري در نظر مي گيرند، اما بعضي از مردم باور دارند كه آنها را بايد دو زبان مختلف به شمار آورد. چون كه كساني كه به زبان كري صحبت مي كنند هميشه نمي توانند زبان يكديگر را بفهمند. بنابراين بستگي دارد به اين كه آنها را چه به حساب بياوريم. بين 750 تا 850 زبان بومي در آمريكاي جنوبي، مركزي و شمالي صحبت می شود. حدود نيمي از يك ميليون نفر از كساني كه در كانادا و آمريكا به زبان بومي صحبت مي كنند و 25 ميليون نفر هم در آمريكاي جنوبي و مركزي به اين زبان ها صحبت مي كنند.

 

 

منابع : 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:55 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورد آموزش CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش دوم)

بازديد: 135

آموزش CPU (ريزپردازنده يا ميكرو پروسسور) (بخش دوم)

شركت هاي توليد كننده پردازنده
با توجه به اين كه پردازنده ها دستورهاي خاصي را مي پذيرند و برنامه هاي خاصي را اجرا مي كنند، طبيعتاً پردازنده هاي گوناگوني وجود دارند. اين پردازنده ها توسط شركت هاي مختلفي توليد مي شوند. بعضي از آن ها مشابه و سازگارند و برخي ديگر ناسازگار. معروف ترين اين شركت ها عبارتنداز:
Intel- IBM- AMD- Cyrix- Motorola- IDT- IIT- NEC- Nexgen- Rise- Metaflow- Chips & Technology معمولاً بر روي هر CPU نام شركت توليد كننده نوشته مي شود، ممكن است شماره آن نيز همراه با حرف اول و يا دو حرف اول توليد كننده نوشته شود.
نسل هاي پردازنده ها
مهم ترين عامل شناسايي پردازنده ها، نوع آنها مي باشد كه با شماره و يا نام اختصاصي مشخص مي شود. از بين پردازنده هاي توليد شده نوع اينتل و موتورولا متداولتر از بقيه هستند. موتورولا پردازنده خود را به صورت
۸۶xxx يا نام اختصاصي و اينتل به صورت ۸۰x86 يا نام اختصاصي خود به بازار معرفي نمودند. بدين صورت x مي تواند يك عدد دلخواه يك رقمي باشد كه هر چه مقدار آن بيشتر باشد در نتيجه رقم آن بزرگ تر بوده و پردازنده جديد تر، سريعتر و كاراتر مي باشد. قبل از پردازنده پنتيوم پردازنده ها يك شماره ۵ رقمي داشتند كه دو رقم سمت چپ معمولاً نام پردازنده و سه رقم سمت راست نسل پردازنده رامشخص مي كنند.
برخي سازندگان ديگر به جاي شماره از نام هاي اختصاصي مانند
K5 و K6 استفاده مي نمودند.
مدل پردازنده
هر كدام از نسل هاي مختلف پردازنده ها داراي انواع متفاوتي مي باشند كه براي كارهاي خاصي ساخته شده اند. به عنوان مثال پردازنده هاي
۸۰۴۸۶ داري انواع (SX- SLC- DX- DX2- DX3- DX4- DX5) مي باشد كه در آن DX اولين پردازنده با يك كمك پردازنده است كه داراي ۸ كيلوبايت حافظه زمان اوليه مي باشد و سرعت آن۵۰ برابر ۸۰۸۸ است، در صورتي كه SX فاقد كمك پردازنده مي باشد. نسل پنجم پردازنده اينتل داراي مدل هاي (كلاسيك، MMX) مي باشد. نسل ششم پردازنده اينتل داراي مدل هاي (IIT,II ,PRO Celeron ) هستند. نسل هفتم پردازنده هاي اينتل داراي مدل هاي (ايتانيوم) ۶۴ بيتي با سرعت يك گيگاهرتز) مي باشد.
سرعت پردازنده
يكي از مواردي كه مستقياً روي كارآيي پردازنده اثر مي گذارد سرعت آن است كه معمولاً بر روي آن نوشته مي شود. هر چه پردازنده سريعتر باشد اطلاعات را سريعتر پردازش مي كند. سرعت پردازنده ها بر حسب مگاهرتز بيان مي شود و يك مگاهرتز، معادل يك ميليون چرخه در ثانيه است. بعضي توليد كنندگان سرعتي كه بر روي پردازنده مي نويسند واقعي نيست، بلكه آنها توانمندي پردازنده در مقابل اينتل را مي سنجند و به آن سرعت معادل پنتيوم مي گويند. عوامل مؤثر در كارآيي پردازنده فركانس ساعت يا سرعت ساعت است كه معمولاً به دو صورت مي باشد:
۱- سرعت ساعت داخلي: در اين حالت پردازنده عمليات داخلي خود را براساس اين ساعت انجام مي دهد، اين سرعت برابر سرعتي است كه بر روي پردازنده ذكر شده است. در هنگام فروش نيز اين سرعت را معرفي مي كنند. مانند:P4/2.2Ghz
۲- سرعت ساعت خارجي (سرعت گذرگاه سيستم): اين سرعت درواقع مدار الكترونيكي است كه خارج از تراشه قرار دارد و به پايه هاي مربوط به ساعت وصل مي شود. اطلاعات خارج از پردازنده مانند اطلاعات حافظه اصلي رايانه بر اين اساس سنجيده مي شود.
ولتاژ پردازنده
در ابتداي ساخت پردازنده ها از ولتاژ
۵ ولتي به صورت استاندارد استفاده مي شد، اما پس از ورود پردازنده هاي «۴۸۶ دي ايكس ۴» و «پنتيوم» از ولتاژهاي پايين تر مانند ۸/۲ و ۳/۳ نيز استفاده مي شود.
جايگاه پردازنده
پردازنده معمولاً بر روي شبكه اي از سوراخ هاي كوچك بر روي مادربرد قرار مي گيرد. به طور كلي تراشه گير، محلي براي نصب پردازنده يا هر نوع آي سي است.
پردازنده معمولاً روي مادربرد لحيم نمي شود تا بتوان آن را ارتقا يا تعويض نمود.
گرماگير پردازنده
پردازنده ها در زمان كار كردن گرماي زيادي توليد مي كنند و اگر اين گرما دفع نشود ممكن است پردازنده بسوزد. براي خنك نگه داشتن پردازنده از چند روش استفاده مي كنند:
۱- استفاده ازFan : قرارگيري يك پنكه كوچك بر روي پردازنده باعث حركت هوا و هدايت گرما به بيرون مي شود. معمولاً در جعبه اصلي رايانه پنكه اي براي بيرون بردن گرما وجود دارد. با اين حال قرار دادن يك پنكه كوچك پردازنده را بهتر خنك مي كند و كارآيي رايانه بالا مي رود. بعضي از پنكه ها براي اتصال به پردازنده داراي يك گيره مي باشد كه بايد توجه نمود در هنگام نصب نبايد به مادربرد برخورد كند.
۲- استفاده از گرماگير: گرماگير وسيله اي فلزي است كه حرارت توليد شده را به وسيله يك قطعه الكتريكي جذب و به بيرون مي فرستد. گرماگير داراي پره هاي فلزي يا سراميكي است.
۳- استفاده از مواد پركننده: اين مواد بين پردازنده و پنكه قرار مي گيرد و باعث خنك شدن پردازنده مي شود. اين ماده با نام چسب نيز شناخته مي شود.
پردازنده هاي تقلبي
جهت تشخيص پردازنده هاي تقلبي از اصل مي توان از روش هاي زير استفاده نمود:
۱- روش چشمي: كج بودن نوشته هاي روي پردازنده - كم رنگ بودن نوشته ها - وجود خراش - وجود رنگ پريدگي چاپ قبلي - كوچك و بزرگ بودن حروف و عددها
۲- شماره سريال: جهت دريافت شماره سريال هاي واقعي مي توانيد از برنامه ID CPUاستفاده نماييد و يا به سايت پردازنده مربوطه متصل شويد.
۳- اطلاعات بايوس.
۴- اطلاعات برنامه هاي عيب ياب.
خرابي پردازنده ها
يكي از علت هاي خوب كار نكردن رايانه مي تواند خرابي پردازنده باشد كه البته در اولويت قرار ندارد يعني درصد خراب شدن آن بسيار كم مي باشد. برنامه اي به نام پست خطاي پردازنده را اعلام مي كند كه آن را با زدن بوق هاي پشت سر هم بيان مي كند.
برنامه ديگر در اين رابطه
Ndiags نورتن مي باشد كه پردازنده را تست و كنترل مي كند.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:54 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق در مورده جنگ ایران و عراق

بازديد: 139

جنگ ایران و عراق

باپیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357و سقوط رژیم شاه، هر یک از  تشكلهای سیاسی و احزاب برآمده از آنها برای رسیدن به آرمانهای خود تلاش می كردند. این وضعیت حاكم بر ایران باعث شد تا همسایه غربی آن عراق برای دستیابی به اهداف خود به جای گفتگو از نیروی نظامی استفاده كند و جنگی هشت ساله را بر ایران تحمیل نماید.

 

زمینه های شروع جنگ

  برخی از زمینه هایی كه باعث بوجود آمدن جنگ عراق علیه ایران بود،

عبارتند از:

  الف: ازلحاظ تاریخی مابین ایران و عراق دلایلی برای شروع درگیری در طول تاریخ وجود داشته است كه می توان آنرا به زمان حكومت عثمانی و صفوی در ایران تبارشناسی كرد؛ اما بیشترین زمینه ها برای بوجود آمدن اختلاف مابین ایران و عراق به زمان تشكیل دولت كنونی عراق و موج  پان‌عربیسم در منطقه باز می گردد،كه آخرین مورد از حل وفصل این اختلافات به قرار داد الجزایر بین محمدرضا شاه و صدام حسین در سال 1975باز می گردد.

  ب:از دیگر زمینه هایی كه باعث بوجود آمدن جنگ شد، سقوط ژاندارم منطقه یعنی رژیم شاه درپی انقلاب اسلامی در ایران بود كه باعث ازهم پاشیدن پیمان سنتو و كمربند امنیتی به دور اتحاد شوروی بود. عراق نیز كه از همپیمانان شوروی بود به توهم خروج آمریكا از خاورمیانه  اكنون خود را ژاندارم منطقه می خواند.

  ج:از دیگر زمینه های بوجود آمدن جنگ مابین ایران و عراق، موج حركت انقلابی مردم ایران و تاثیر آن در كشورهای منطقه بود كه زمینه های نارضایتی را در این كشورها فراهم ساخت و موجب شد تا صدام با توهم اشغال ایران بخواهد این موج را كنترل كند.

 

اهداف عراق از شروع جنگ

  الف: چشم طمع به سرزمینهایی كه بعد از قرارداد 1975در خاك ایران قرار داشت مانند خوزستان، كه صدام آنرا عربستان می نامید.

  ب:واگذاری جزایر سه گانه ایرانی در خلیج فارس به امارات كه برای اولین بار در سخنرانی های پان‌عربیسم جمال عبدالناصر با نام خلیج عربی بیان شد .

  ج:كمك عراق به نیروهای چپ و سوسیالیت ایران تا حاكمیت را بدست گیرند.

  د:پایان دادن به دخالتهای ایران در كشور های منطقه مخصوصا عراق به نظر رهبری عراق.

 

شروع و تداوم جنگ

  با توجه به وضعیت داخلی ایران،بحران گروگانگیری سفارت آمریكا و كارشكنیهای ضدانقلاب، عراق در تابستان سال 1359هـ . ش.، زمینه ها را برای حمله به ایران آماده دید و با احضار كاردار ایران در عراق در 26/6/1359 پنج روز بعد در ساعت 14روز31شهریور 1357به ایران حمله كرد.[4] در آغاز حملات كه از زمین، دریا و هوا شروع شده بود به سرعت ارتش عراق در مرزهای غربی و جنوب غربی ایران وارد شد و شهرهای مرزی به اشغال عراق درآمد؛ بعد از چند روز خرمشهر در اشغال عراق درآمد و آبادان به محاصره نیروهای عراقی افتاد.

توان دفاعی ارتش، سپاه و نیروهای مردمی ایران با خیانتی كه بنی صدر( رئیس جمهور وقت ایران و فرمانده کل قوا) در نرساندن مهمات و تداركات در حق آنها می‌نمود، حالت فرسایشی به‌خود گرفته بود و متوقف نمودن پیشروی نیرو‌های دشمن در جبهه‌‌ه وادار به تجدید نظر وقانع شدن  صدام به همین متصرفات كرد.  جنگ قدرت و فزون‌طلبی نیروهای چپ و سازمان مجاهدین خلق، باعث شد تا اولویت برقراری امنیت در داخل كشور در دستور كار قرار گیرد.

خیانت بنی صدر به انقلاب و تاكید او بر گفتگو با صدام باعث شد تا در 30خرداد1360توسط حضرت امام «ره» از سمت فرمانده كل قوا بر كنار شده و  با رای عدم اطمینان مجلس مجبور به فرار از ایران شود.

پس از آن امام«ره»خود فرماندهی كل قوا را بر عهده گرفته و فرمان بسج بیست میلیونی و حضور در جبهه ها را صادر فرمودند. در3خرداد 1362با عملیات بیت‌المقدس خرمشهر به همراه دیگر سرزمینهای ایران تا اروندرود آزاد شد. بعد از فتح خرمشهر نیروهای ایران جنگ را به داخل عراق كشاندند. كشورهای عربی و صدام به همراه سازمان ملل، پیشنهاد آتش بس را ارائه دادند؛ اما، این پیشنهاد به علت مشخص نشدن حقوق ایران و عدم شناسایی متجاوز و همچنین نداشتن ضمانت اجرایی پذیرفته نشد. ادامه جنگ تا اواخر سال 1364توازن نیروهای دو طرف را نشان می‌داد؛ اما در اواخر سال 1364ایران با شروع عملیات والفجر 8 منطقه عمومی فاو را تصرف كرد. پیروزی ایران در فاو كشورهای عربی، شوروی و آمریكا را به حمایت علنی از صدام واداشت. بدست آوردن تجهیزات نظامی و اسرای جنگی از 27 كشور جهان نشانگر آن بود كه اكثریت قدرتهای اقتصادی و نظامی جهان از عراق حمایت كنند.

 

سرانجام

   با تصرف فاو عراق، جنگ را به دریا و سکو‌های نفت كشانید. مورد هدف قرار گرفتن نفتكشهای ایرانی و اسكله‌های استخراج نفت ایران، باعث واكنش متقابل ایران شد.

 آمریكا و شوروی به بهانه حمایت از نفتكشها وارد خلیج فارس شدند؛ اما ایران با برتری موقعیت جغرافیای خود در جنگ دریا نیز پیروز شد. صدام با حملات شیمیایی به حلبچه و فاو و كمك قدرتهای بزرگ توانسط فاو را به تصرف خود در آورد. مسئله نفت و طولانی شدن جنگ شورای امنیت را برآن داشت تا با پیشنهاد قطع نامه 598با فشار بر ایران بر پایان جنگ تاكید ورزد. ایران قطعنامه را پذیرفت و صدام سه روز بعد برای داشتن برگ برنده از دریا، زمین و هوا ایران را دوباره مورد حمله قرارداد. مقاومت ایران نیز باعث شكست این حمله شد و در تاریخ 20اوت1987میلادی (29مرداد1367)آتش‌بس برمرزهای ایران و عراق حاكم شد. دوسال بعد در سال 1989زمانی كه عراق كویت را به اشغال خود درآورده بود، صدام مجددا پذیرش قرارداد الجزایر را اعلام کرد و سازمان ملل عراق را به عنوان متجاوز و آغاز‌گر جنگ شناسایی كرد و عراق را ملزم به پرداخت غرامت به ایران نمود.

نام عملیات ها :

 

عملیاتدزفول ،عملیاتنصر ، عملیاتتوکل ، عملیاتفرمانده کل قوا ، عملیاتثامن الائمه ،

عملیاتطریق القدس ، عملیاتفتح المبین ، عملیاتبیت المقدس ، عملیاترمضان ، عملیاتمحرم ، عملیاتوالفجر مقدماتی ، عملیاتوالفجر ۱ ، عملیاتخیبر ، عملیاتبدر ، عملیاتوالفجر ۸ ، عملیاتکربلای ۴ ، عملیاتکربلای ۵ ، عملیاتبیت المقدس ۷ ، عملیاتلبیک یا خمینی ، عملیاتکربلای ۱ ، عملیاتکربلای ۶ ، عملیاتوالفجر ۴ ، عملیاتقادر ، عملیاتکربلای ۱۰ ، عملیاتبیت المقدس ۲ ، عملیاتوالفجر ۱۰ ، عملیاتمرصاد

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 8:53 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

ليست صفحات

تعداد صفحات : 82

شبکه اجتماعی ما

   
     

موضوعات

پيوندهاي روزانه

تبلیغات در سایت

با اطمینان خرید کنید

پشتیبان سایت همیشه در خدمت شماست.

 سامانه خرید و امن این سایت از همه  لحاظ مطمئن می باشد . یکی از مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه   09159886819  در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما  فرستاده می شود .

درباره ما

آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس