سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
به طور كلي سينماي هنري يا آوانگارد روايي در برگيرندهي جنبش هايي چون اكسپرسيونسيم آلمان، مكتب مونتاژ شوروي، اكسپرسيونسيم هاي فرانسوي مثل ژان اپستاين و ژرمن دولاك و كارگردانهاي مستقلي چون ابل گانس وف. و مورنائو و كارل تئودور دراير است. آنهاهم چون نقاش – فيلمسازان در مقابل فيلم تجاري به نفع سينماي فرهنگي قد علم كردند تا آنرا از لحاظ مقام و عمق به پايه اي ديگري هنرها برسانند در دوران سينماي صامت كه مانع زبان در ميان نبود فيلمهاي بسيار تصويري آنها همچون فيلمهاي متعارف رقيب شان، هاليوود در تمام دنيا مخاطب داشت. يكي از اين شخصيتهاي مهم وتآثير گذار مكتب آوانگار دروايي كارل تئودور درايراست. بطور كلي دراير يكي از شخصيتهاي اصلي معبد سينماي دانمارك است. آثار او كامل ترين نمونه هاي درهم آميزي گرايشهاي اكسپرسيونيستي باانديشمندي موشكاف فيگوراتيو هستند. در آثار وي پيچيدگي و ابهام هاي رئاليسم ادبي و تئاتري اواخر قرن نوزدهم نمايان بود. علاقه او به روانشناسي و تضادهاي ميان ناخودآگاه و عناصر خود گراي كنش هاي انساني از نخستين فيلم او (رئيس جمهور- 1919) و فيلم اپيزوديك (برگهايي از كتاب شيطان – 1921) آشكار است و در (ارباب خانه) به سطح جديدي از تكامل مي رسد. فيلم اخير را شركت جديد و رقيب نورديسك بالاريوم. به رياست لاولاوريتسن درسال 1925 تهيه كرد. پس از جنگ جهاني اول سينماي دانمارك به تدريج افول كرد و دراير تنها نابغه ي سينماي كشورش باقي ماند او به ناچار كارش را در خارج از دانمارك، در نروژ، سوئد، آلمان و فرانسه ادامه داد.
(تاريخ تحليلي سينماي جهان – جفري ناول اسميت)
كارل تئودور دراير (1889-1968) وي كه پسر نامشروع يك پيشخدمت و يك كارخانه دار سوئدي بود در كپنهاگ به دنيا آمد. و در همانجا بزرگ شد و به واسطه ي خانواده اي كه او را به فرزندي پذيرفته بودند دوران كودكي اش خالي از عشق و مصيبت بار گذشت او كه قصد داشت هر چه زودتر درآمدي براي خود دست وپا كند به عنوان ناقد تئاتر و گزارشگر هواشناسي درروزنامه اي دانماركي مشغول به كار شد. او همچنين كار فيلمنامه نويسي را آغاز كرد و اولين فيلم نامه اش در 1912 به فيلم درآمد سال بعد براي كارآموزي در نورديسك مشغول شد در آنجا به كارهاي مختلف پرداخت و حدود بيست فيلمنامه نوشت او در سال 1919 نخستين فيلم خود به نام (رئيس جمهور) را كارگرداني كردكه ملودرامي بود با ساختار روايي گريفيثي و نچسب كه بهر حال بيانگر درك بصري قوي اش بود دراير از اين فيلم شگفت انگيز و چند 1پيزودي (برگهايي از كتاب شيطان ) را ساخت اين فيلم تا اندازه اي تقليدي از تعصب (گريفيث) بود و در سال 1919 توليد شد اما تا سال 1921 اكران نشد. دراير جوان ثابت كرد كه در مسائل ميزانسن و انتخاب و هدايت بازيگران فردي كمال گرا و وسواسي است. اين امر باعث جدايي او از نورديسك و فعاليت مستقلش شد وهمين استقلال باعث شد تا باقي فيلمهاي صامتش را در پنج كشور مختلف بسازد دراير فيلم (بيوه پارسون) 1920 را در نروژ و براي شركت SVENSK FILMINDUSTRI ساخت اين فيلم درعين حال كه از لحاظ سبك وامدار شوستروم و استيلر است گرايش آشكار دراير را به تحليل شخصيت به قيمت از دست دادن روايت نشان مي دهد اين نكته در فيلم (ميكائيل) كه دراير آنرا در سال 1924 در آلمان ساخت نيز ديده مي شود.
داستان اين فيلم در باره ي مثلث عشقي و عاطفي است كه يك نقاش و مدل مرد او و زني نجيب زاده و روس رابه هم پيوند مي دهد كه مدل نقاش را اغفال مي كند و در واقع منبع الهام نقاش را مي دزد اين فيلم اگر چه سرشار از اشارات سبموليستي است (كه بخش اعظم آنها متعلق به رمان هرمان بانگ است كه فيلمنامه اقتباسي از آن بود.) در واقع بيانگر نخستين تلاش دراير براي تحليل زندگي دروني شخصيتها در مناسبت با محيط شان بود.
دراير با اريش پومي، تهيه كننده ميكائيل، درافتاد و به همين علت به دانمارك بازگشت و درآنجا فيلم (ارباب خانه 1925) را ساخت كه درامي است درباره ي پدري كه با رفتار خودخواهانه و سلطه طلبانه اش به دل همسر وفرزندانش هراس مي افكند در اين فيلم نماهاي نزديك ازچهره شخصيتها نقش مهمي دارند. دراير نوشته است : چهره انسان سرزميني است كه هرگز در كاوش و تفحص در آن خسته نمي شويم در استوديو تجربه اي بزرگتر از ديدن حالت چهره اي تحت تأثير قدرت شگفت انگيز الهام نيست. اين ايده ي لكيو فيلم (مصائب ژاندارك – 1928) است كه در آن نماي نزديك در فصل طولاني بازجوئي از ژاندارك درحالي كه پشت به پسزمينه اي ترسناك دارد به اوج خود مي رسد.
آخرين فيلم صامت دراير يعني ژاندارك در فرانسه و با منابع مالي و فني فراوان و آزادي عمل بسيار براي او ساخته شد. ناقدان بلافاصله آنرا ستودند و شاهكار دانستند. اما اين فيلم از لحاظ تجاري شكست سختي خورد آنچنان كه دراير در چهل سال بعد تنها توانست پنج فيلم را كارگرداني كند فيلم (خون آشام –1932) وضع بدتري از ژاندارك پيدا كرد . اين فيلم كه در آن تنها از بازيگران غير حرفه اي استفاده شده است يكي از آزار دهنده ترين فيلمهاي ترسناكي است كه تا بحال ساخته شده است؛ كيفيتي غير واقعي و رويا گونه و توهمي دراين فيلم هست كه سبك فيلمبرداري مبهم و تارش آنرا تشديد مي كند. از اين فيلم استقبال نشد و به همين دليل بود كه دراير در اوج قدرت خلاقه اش شهرت فردي مستبد و وسواسي و خسته كننده اي را يافت كه همه كارهايش با شكست روبرو مي شود. در ده سال بعد دراير دركشورهاي فرانسه، انگلستان و سومالي روي طرحهايي بي حاصل كار كرد تا اين كه به دانمارك وسركار قبلي اش يعني روزنامه نگاري بازگشت. او بالاخره در سال 1943 توان آنرا يافت كه فيلم (روز خشم) راكارگرداني كند كه بيانيه‌ي قدرتمندي است درباره ي ايمان و خرافات و تعصبات مذهبي- فيلم روز خشم، خشك و بي روح و متعادل است وسبكش به انتزاع گرايش دارد، انتزاعي كه فيلمبرداري كنتراست بالا تشديدش مي كند ناقدان دانماركي در فيلم اشاره به آزار و اذيت يهوديان توسط نازي‌ها يافتند كه اين امر باعث فرار كارگردان فيلم به كشور سوئد شد. دراير پس از پايان جنگ به كپنهاگ بازگشت و با درآمدي كه از اداره يك سينما به دست آورده بود فيلم (اردت- 1955) را ساخت كه داستان آن درباره ي دشمني ميان دو خانواده ي متعلق به فرقه هاي مذهبي متفاوت است كه با داستان عشق ميان اعضاي دو خانواده پيچيدگي بيشتري مي يابد. اين فيلم بيش از پيش گرايش دراير به ميزانسن و دكورهاي ساده و خشن را نشان مي دهد گرايشي كه با استفاده از برداشتهاي طولاني و كند تشديد مي شود.
دراير درفيلم (گرترود – 1964) از اين هم پارا فرا تر مي گذارد اين فيلم درباره ي زني است كه سوداي عشقي آرماني را در سر دارد و از آنجا كه آنرا نه نزد همسر ونه نزد دو معشوقش نمي يابد عشق را جنسي ومادي مي داند و به رياضت و تجرد پناه مي برد. درحالي كه كلاسي سيسم متعادل فيلم اردت در سال 1955 شير طلايي جشنواره ونيز را براي دراير به ارمغان آورد، غالب ناقدان سازش ناپذيري گرترود را با آن برداشتهاي ثابت كه در آنها ظاهراً دوربين و بازيگران مدتهاي طولاني حركت نمي كنند، افراطي يافتند. به اين ترتيب آنچه كه بايد گفت وصيت نامه هنري دراير اثري سره و تأمل برانگيز و جدي است كه دستخوش طوفاني از بدو بيراه شده است.
دراير را امروزه همچنان به دليل سبك بصري اش مي ستايند، سبكي كه به رغم عدم شباهتهاي ظاهري داراي وحدت و يكپارچگي و ثباتي دروني و بنيادي است. اما كمتر كسي انسجام درون مايه هاي آثار او را درك و ستايش كرده است درون مايه هايي كه گرد مسائل مبارزه نابرابر زنان وافراد بي گناه با سركوبي و تعصب اجتماعي، ناگزيري سرنوشت و مرگ و نيروي شر در زندگي اين جهاني مي گردند. آخرين طرح او زندگي مسيح بود كه اميدوار بود درآن به تركيبي از تمامي دل مشغولي هاي سبك و مضموني برسد. دراير مدت كوتاهي پس از به دست آوردن سرمايه‌ي توليد اين طرح از محل دولت دانمارك و تلويزيون دولتي ايتاليا درگذشت و طرحي كه بيست سال ذهنش را مشغول كرده بود به سرانجام نرسيد.
شيطان طي قرون واعصار ناپليدي مرا رواج مي دهد ازجمله در فلسطين در زماني كه يهودا به حضرت مسيح خيانت مي كند. در اسپانياي قرون وسطي كه تفتيش عقايد رواج دارد، در فرانسه ي دوران انقلاب كه ماري آنتوانت را اعدام مي كند در فلاند دوره ي جنگ باروسيه كه ميهن پرستان به دست مهاجمين سرخ شكنجه مي بينند و كشته مي شوند …
ويكتور، پدر خانواده اي تنگدست، با رفتار مستبدانه اش زندگي را برآيدا همسرش و پسرش و دخترش سخت كرده است. ابتدا آيدا رفتار او را تحمل مي كند اما بزودي كه ويكتور خشن تر و بي ملاحظه تر مي شود تصميم مي گيرد كه شرايط راعوض كند…
درقرن پانزدهم ميلادي ارتش اشغالگر انگلستان رهبر نيروهاي مقاومت فرانسه را كه زني روستايي به نام ژاندارك است به اتهام جادوگري به محاكمه ميكشند. محاكمه هجده ماه به طول مي انجامد و در روز آخر ژندارك كه همچنان از همكاري با اشغالگران خودداري مي كند به انتظار مرگ نشسته است…
4.خون آشام 1932
تهيه كننده : توبيس- كلانگ فيلم. فيلمنامه: كارل تئودور دراير، كريستين پول. برمبناي داستان (كارميلا) نوشته ي شريدان لوفانو فيلمبرداران : رودولف ماته، لويي نه. موسيقي متن: ولفگانگ تسلر. بازيگران : يوليان وست،بارون نيكلاس دوگونت بورگ ، هانريت ژرار، يان هيرونيمكو، موريس شوتس، رناماندل، سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
ديويدگري، مردي جوان مسافري به دهكده ي دورافتاده اي مي رسد ودر ميهمان خانه باپيرمردي آشنا مي شود. پير مرد بسته اي به ديويد مي دهد كه تنها بايد پس از مرگش آنرا باز كنند. ديويد از مهمانخانه خارج مي شود و شكارباني را تعقيب مي كند تا به قصري مي رسد كه متعلق به پيرمرد است. درقصر، پيرمرد مي ميرد و ديويد بسته را مي گشايد و كتابي را درباره ي خون آشامان مي‌يابد و …
5.روز خشم 1943
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلمنامه: كارل تئودور دراير، مونس اسكوت هانس، برمبناي نمايشنامه (آن پدر سدوته) نوشته هانس ويرزينسن. فيلمبردار : كارل اندرسن . موسيقي متن : پل شيربك. بازيگران : توركيلد روس، ليزبت موين، زيگريديني پندام، پره بن لردورف، آناسويركير. سياه وسفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
در دانمارك قرون وسطي پيرزني را به اتهام جادوگري دستگير مي كنند. كشيش پيردهكده پيرزن را شكنجه مي دهد وسر آخرامر به سوزاند او مي دهد. پيرزن پيش از مرگ كشيش را نفرين مي كند. سپس مشكلاتي در زندگي زناشويي كشيش با همسر جوانش بروز ميكند و كشيش مي ميرد. دراينجا مادر كشيش عروسش را متهم به جادوگري مي كند و …
6. كلام 1954
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلنامه : كارل تئودور دراير، برمبناي نمايشنامه اي نوشته ي كاي مونگ فيلمبردار؛ هنريك بندتسن – موسيقي متن: پل شيربك. بازيگران : هنريك مالبرگ، اميل هاس كريستين، پره بن لردورف، كي كريستانس، بريژيت فدراشپيل . سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
دهقان پيري كه همسرش را از دست داده است با سه پسرش در روستايي دورافتاده زندگي ميكند. پسر بزرگتر همسري به نام (اينگر) دارد كه امور خانه را اداره مي كند (يوهانس) پسر وسطي پس از مرگ نامزدش به مذهب روي مي‌آورد و از ديگران فاصله ميگيرد. پسر كوچكتر قصد ازدواج بادختر مردي را دارد كه پدرش به دليل اختلافات مذهبي او را دشمن خود مي داند. تا اينكه اينگر سرزايمان مي‌ميرد و يوهانس براي بازگردان او به زندگي به نيايش مي پردازد …
5.گرترود 1964
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلنامه : كارل تئودور دراير برمبناي نمايشنامه اي نوشته‌ي هيالمار زوردربرگ، فيلمبردار: هنينگ بندتسن. موسيقي متن : يورگن يرسيلد. بازيگران: نينا پنس رود، بندت روت، 1به رود، بار داووه، اكسل اشتروباي، سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
در سال 1910 گرترود باهمسر حقوقدانش زندگي مرفه اما ناخوشي را مي گذراند هيچكس قادر به درك روحيات او نيست از جمله شوهرش كه اعتقاد دارد عشق به تنهايي براي خوشبختي كافي نيست. آندو سرانجام از يكديگر جدا مي شوند. گرترود به كساني كه تقاضاي ازدواج با او را دارند جواب رد مي دهد. به پاريس مي رود تا با خود و خدايش خلوت كند…
مطالب برگرفته از تاريخ تحليلي سينماي جهان«1995-1895»
به طور كلي سينماي هنري يا آوانگارد روايي در برگيرندهي جنبش هايي چون اكسپرسيونسيم آلمان، مكتب مونتاژ شوروي، اكسپرسيونسيم هاي فرانسوي مثل ژان اپستاين و ژرمن دولاك و كارگردانهاي مستقلي چون ابل گانس وف. و مورنائو و كارل تئودور دراير است. آنهاهم چون نقاش – فيلمسازان در مقابل فيلم تجاري به نفع سينماي فرهنگي قد علم كردند تا آنرا از لحاظ مقام و عمق به پايه اي ديگري هنرها برسانند در دوران سينماي صامت كه مانع زبان در ميان نبود فيلمهاي بسيار تصويري آنها همچون فيلمهاي متعارف رقيب شان، هاليوود در تمام دنيا مخاطب داشت. يكي از اين شخصيتهاي مهم وتآثير گذار مكتب آوانگار دروايي كارل تئودور درايراست. بطور كلي دراير يكي از شخصيتهاي اصلي معبد سينماي دانمارك است. آثار او كامل ترين نمونه هاي درهم آميزي گرايشهاي اكسپرسيونيستي باانديشمندي موشكاف فيگوراتيو هستند. در آثار وي پيچيدگي و ابهام هاي رئاليسم ادبي و تئاتري اواخر قرن نوزدهم نمايان بود. علاقه او به روانشناسي و تضادهاي ميان ناخودآگاه و عناصر خود گراي كنش هاي انساني از نخستين فيلم او (رئيس جمهور- 1919) و فيلم اپيزوديك (برگهايي از كتاب شيطان – 1921) آشكار است و در (ارباب خانه) به سطح جديدي از تكامل مي رسد. فيلم اخير را شركت جديد و رقيب نورديسك بالاريوم. به رياست لاولاوريتسن درسال 1925 تهيه كرد. پس از جنگ جهاني اول سينماي دانمارك به تدريج افول كرد و دراير تنها نابغه ي سينماي كشورش باقي ماند او به ناچار كارش را در خارج از دانمارك، در نروژ، سوئد، آلمان و فرانسه ادامه داد.
(تاريخ تحليلي سينماي جهان – جفري ناول اسميت)
كارل تئودور دراير (1889-1968) وي كه پسر نامشروع يك پيشخدمت و يك كارخانه دار سوئدي بود در كپنهاگ به دنيا آمد. و در همانجا بزرگ شد و به واسطه ي خانواده اي كه او را به فرزندي پذيرفته بودند دوران كودكي اش خالي از عشق و مصيبت بار گذشت او كه قصد داشت هر چه زودتر درآمدي براي خود دست وپا كند به عنوان ناقد تئاتر و گزارشگر هواشناسي درروزنامه اي دانماركي مشغول به كار شد. او همچنين كار فيلمنامه نويسي را آغاز كرد و اولين فيلم نامه اش در 1912 به فيلم درآمد سال بعد براي كارآموزي در نورديسك مشغول شد در آنجا به كارهاي مختلف پرداخت و حدود بيست فيلمنامه نوشت او در سال 1919 نخستين فيلم خود به نام (رئيس جمهور) را كارگرداني كردكه ملودرامي بود با ساختار روايي گريفيثي و نچسب كه بهر حال بيانگر درك بصري قوي اش بود دراير از اين فيلم شگفت انگيز و چند 1پيزودي (برگهايي از كتاب شيطان ) را ساخت اين فيلم تا اندازه اي تقليدي از تعصب (گريفيث) بود و در سال 1919 توليد شد اما تا سال 1921 اكران نشد. دراير جوان ثابت كرد كه در مسائل ميزانسن و انتخاب و هدايت بازيگران فردي كمال گرا و وسواسي است. اين امر باعث جدايي او از نورديسك و فعاليت مستقلش شد وهمين استقلال باعث شد تا باقي فيلمهاي صامتش را در پنج كشور مختلف بسازد دراير فيلم (بيوه پارسون) 1920 را در نروژ و براي شركت SVENSK FILMINDUSTRI ساخت اين فيلم درعين حال كه از لحاظ سبك وامدار شوستروم و استيلر است گرايش آشكار دراير را به تحليل شخصيت به قيمت از دست دادن روايت نشان مي دهد اين نكته در فيلم (ميكائيل) كه دراير آنرا در سال 1924 در آلمان ساخت نيز ديده مي شود.
داستان اين فيلم در باره ي مثلث عشقي و عاطفي است كه يك نقاش و مدل مرد او و زني نجيب زاده و روس رابه هم پيوند مي دهد كه مدل نقاش را اغفال مي كند و در واقع منبع الهام نقاش را مي دزد اين فيلم اگر چه سرشار از اشارات سبموليستي است (كه بخش اعظم آنها متعلق به رمان هرمان بانگ است كه فيلمنامه اقتباسي از آن بود.) در واقع بيانگر نخستين تلاش دراير براي تحليل زندگي دروني شخصيتها در مناسبت با محيط شان بود.
دراير با اريش پومي، تهيه كننده ميكائيل، درافتاد و به همين علت به دانمارك بازگشت و درآنجا فيلم (ارباب خانه 1925) را ساخت كه درامي است درباره ي پدري كه با رفتار خودخواهانه و سلطه طلبانه اش به دل همسر وفرزندانش هراس مي افكند در اين فيلم نماهاي نزديك ازچهره شخصيتها نقش مهمي دارند. دراير نوشته است : چهره انسان سرزميني است كه هرگز در كاوش و تفحص در آن خسته نمي شويم در استوديو تجربه اي بزرگتر از ديدن حالت چهره اي تحت تأثير قدرت شگفت انگيز الهام نيست. اين ايده ي لكيو فيلم (مصائب ژاندارك – 1928) است كه در آن نماي نزديك در فصل طولاني بازجوئي از ژاندارك درحالي كه پشت به پسزمينه اي ترسناك دارد به اوج خود مي رسد.
آخرين فيلم صامت دراير يعني ژاندارك در فرانسه و با منابع مالي و فني فراوان و آزادي عمل بسيار براي او ساخته شد. ناقدان بلافاصله آنرا ستودند و شاهكار دانستند. اما اين فيلم از لحاظ تجاري شكست سختي خورد آنچنان كه دراير در چهل سال بعد تنها توانست پنج فيلم را كارگرداني كند فيلم (خون آشام –1932) وضع بدتري از ژاندارك پيدا كرد . اين فيلم كه در آن تنها از بازيگران غير حرفه اي استفاده شده است يكي از آزار دهنده ترين فيلمهاي ترسناكي است كه تا بحال ساخته شده است؛ كيفيتي غير واقعي و رويا گونه و توهمي دراين فيلم هست كه سبك فيلمبرداري مبهم و تارش آنرا تشديد مي كند. از اين فيلم استقبال نشد و به همين دليل بود كه دراير در اوج قدرت خلاقه اش شهرت فردي مستبد و وسواسي و خسته كننده اي را يافت كه همه كارهايش با شكست روبرو مي شود. در ده سال بعد دراير دركشورهاي فرانسه، انگلستان و سومالي روي طرحهايي بي حاصل كار كرد تا اين كه به دانمارك وسركار قبلي اش يعني روزنامه نگاري بازگشت. او بالاخره در سال 1943 توان آنرا يافت كه فيلم (روز خشم) راكارگرداني كند كه بيانيه‌ي قدرتمندي است درباره ي ايمان و خرافات و تعصبات مذهبي- فيلم روز خشم، خشك و بي روح و متعادل است وسبكش به انتزاع گرايش دارد، انتزاعي كه فيلمبرداري كنتراست بالا تشديدش مي كند ناقدان دانماركي در فيلم اشاره به آزار و اذيت يهوديان توسط نازي‌ها يافتند كه اين امر باعث فرار كارگردان فيلم به كشور سوئد شد. دراير پس از پايان جنگ به كپنهاگ بازگشت و با درآمدي كه از اداره يك سينما به دست آورده بود فيلم (اردت- 1955) را ساخت كه داستان آن درباره ي دشمني ميان دو خانواده ي متعلق به فرقه هاي مذهبي متفاوت است كه با داستان عشق ميان اعضاي دو خانواده پيچيدگي بيشتري مي يابد. اين فيلم بيش از پيش گرايش دراير به ميزانسن و دكورهاي ساده و خشن را نشان مي دهد گرايشي كه با استفاده از برداشتهاي طولاني و كند تشديد مي شود.
دراير درفيلم (گرترود – 1964) از اين هم پارا فرا تر مي گذارد اين فيلم درباره ي زني است كه سوداي عشقي آرماني را در سر دارد و از آنجا كه آنرا نه نزد همسر ونه نزد دو معشوقش نمي يابد عشق را جنسي ومادي مي داند و به رياضت و تجرد پناه مي برد. درحالي كه كلاسي سيسم متعادل فيلم اردت در سال 1955 شير طلايي جشنواره ونيز را براي دراير به ارمغان آورد، غالب ناقدان سازش ناپذيري گرترود را با آن برداشتهاي ثابت كه در آنها ظاهراً دوربين و بازيگران مدتهاي طولاني حركت نمي كنند، افراطي يافتند. به اين ترتيب آنچه كه بايد گفت وصيت نامه هنري دراير اثري سره و تأمل برانگيز و جدي است كه دستخوش طوفاني از بدو بيراه شده است.
دراير را امروزه همچنان به دليل سبك بصري اش مي ستايند، سبكي كه به رغم عدم شباهتهاي ظاهري داراي وحدت و يكپارچگي و ثباتي دروني و بنيادي است. اما كمتر كسي انسجام درون مايه هاي آثار او را درك و ستايش كرده است درون مايه هايي كه گرد مسائل مبارزه نابرابر زنان وافراد بي گناه با سركوبي و تعصب اجتماعي، ناگزيري سرنوشت و مرگ و نيروي شر در زندگي اين جهاني مي گردند. آخرين طرح او زندگي مسيح بود كه اميدوار بود درآن به تركيبي از تمامي دل مشغولي هاي سبك و مضموني برسد. دراير مدت كوتاهي پس از به دست آوردن سرمايه‌ي توليد اين طرح از محل دولت دانمارك و تلويزيون دولتي ايتاليا درگذشت و طرحي كه بيست سال ذهنش را مشغول كرده بود به سرانجام نرسيد.
شيطان طي قرون واعصار ناپليدي مرا رواج مي دهد ازجمله در فلسطين در زماني كه يهودا به حضرت مسيح خيانت مي كند. در اسپانياي قرون وسطي كه تفتيش عقايد رواج دارد، در فرانسه ي دوران انقلاب كه ماري آنتوانت را اعدام مي كند در فلاند دوره ي جنگ باروسيه كه ميهن پرستان به دست مهاجمين سرخ شكنجه مي بينند و كشته مي شوند …
ويكتور، پدر خانواده اي تنگدست، با رفتار مستبدانه اش زندگي را برآيدا همسرش و پسرش و دخترش سخت كرده است. ابتدا آيدا رفتار او را تحمل مي كند اما بزودي كه ويكتور خشن تر و بي ملاحظه تر مي شود تصميم مي گيرد كه شرايط راعوض كند…
درقرن پانزدهم ميلادي ارتش اشغالگر انگلستان رهبر نيروهاي مقاومت فرانسه را كه زني روستايي به نام ژاندارك است به اتهام جادوگري به محاكمه ميكشند. محاكمه هجده ماه به طول مي انجامد و در روز آخر ژندارك كه همچنان از همكاري با اشغالگران خودداري مي كند به انتظار مرگ نشسته است…
4.خون آشام 1932
تهيه كننده : توبيس- كلانگ فيلم. فيلمنامه: كارل تئودور دراير، كريستين پول. برمبناي داستان (كارميلا) نوشته ي شريدان لوفانو فيلمبرداران : رودولف ماته، لويي نه. موسيقي متن: ولفگانگ تسلر. بازيگران : يوليان وست،بارون نيكلاس دوگونت بورگ ، هانريت ژرار، يان هيرونيمكو، موريس شوتس، رناماندل، سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
ديويدگري، مردي جوان مسافري به دهكده ي دورافتاده اي مي رسد ودر ميهمان خانه باپيرمردي آشنا مي شود. پير مرد بسته اي به ديويد مي دهد كه تنها بايد پس از مرگش آنرا باز كنند. ديويد از مهمانخانه خارج مي شود و شكارباني را تعقيب مي كند تا به قصري مي رسد كه متعلق به پيرمرد است. درقصر، پيرمرد مي ميرد و ديويد بسته را مي گشايد و كتابي را درباره ي خون آشامان مي‌يابد و …
5.روز خشم 1943
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلمنامه: كارل تئودور دراير، مونس اسكوت هانس، برمبناي نمايشنامه (آن پدر سدوته) نوشته هانس ويرزينسن. فيلمبردار : كارل اندرسن . موسيقي متن : پل شيربك. بازيگران : توركيلد روس، ليزبت موين، زيگريديني پندام، پره بن لردورف، آناسويركير. سياه وسفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
در دانمارك قرون وسطي پيرزني را به اتهام جادوگري دستگير مي كنند. كشيش پيردهكده پيرزن را شكنجه مي دهد وسر آخرامر به سوزاند او مي دهد. پيرزن پيش از مرگ كشيش را نفرين مي كند. سپس مشكلاتي در زندگي زناشويي كشيش با همسر جوانش بروز ميكند و كشيش مي ميرد. دراينجا مادر كشيش عروسش را متهم به جادوگري مي كند و …
6. كلام 1954
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلنامه : كارل تئودور دراير، برمبناي نمايشنامه اي نوشته ي كاي مونگ فيلمبردار؛ هنريك بندتسن – موسيقي متن: پل شيربك. بازيگران : هنريك مالبرگ، اميل هاس كريستين، پره بن لردورف، كي كريستانس، بريژيت فدراشپيل . سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
دهقان پيري كه همسرش را از دست داده است با سه پسرش در روستايي دورافتاده زندگي ميكند. پسر بزرگتر همسري به نام (اينگر) دارد كه امور خانه را اداره مي كند (يوهانس) پسر وسطي پس از مرگ نامزدش به مذهب روي مي‌آورد و از ديگران فاصله ميگيرد. پسر كوچكتر قصد ازدواج بادختر مردي را دارد كه پدرش به دليل اختلافات مذهبي او را دشمن خود مي داند. تا اينكه اينگر سرزايمان مي‌ميرد و يوهانس براي بازگردان او به زندگي به نيايش مي پردازد …
5.گرترود 1964
تهيه كننده : پالاديوم فيلم. فيلنامه : كارل تئودور دراير برمبناي نمايشنامه اي نوشته‌ي هيالمار زوردربرگ، فيلمبردار: هنينگ بندتسن. موسيقي متن : يورگن يرسيلد. بازيگران: نينا پنس رود، بندت روت، 1به رود، بار داووه، اكسل اشتروباي، سياه و سفيد، به زبان اصلي.
خلاصه داستان فيلم:
در سال 1910 گرترود باهمسر حقوقدانش زندگي مرفه اما ناخوشي را مي گذراند هيچكس قادر به درك روحيات او نيست از جمله شوهرش كه اعتقاد دارد عشق به تنهايي براي خوشبختي كافي نيست. آندو سرانجام از يكديگر جدا مي شوند. گرترود به كساني كه تقاضاي ازدواج با او را دارند جواب رد مي دهد. به پاريس مي رود تا با خود و خدايش خلوت كند…
مطالب برگرفته از تاريخ تحليلي سينماي جهان«1995-1895»
قسمت اعظم فولاديكه در كارخانه هاي فولاد سازي بصورت بلوك تهيه ميشود (97 درصد) به وسيلة دستگاه هاي نورد به ورق – ريل هاي آهني – تير آهن – لوله – تسمه هاي فولادي – سيم – وانواع مختلف پروفيل ها تبديل ميشود. كارگاه نورد (دستگاه نورد) بفرم ساده خود از دو استوانة نورد كه بالاي همديگر قرار ميگيرند تشكيل ميشود. دو سر دنده دار استوانه ها روي پايه هاي ثابتي تكيه ميكنند. «استوانه هاي نورد» به وسيلة موتورها حركت دوراني پيدا كرده و در جهت عكس همديگر حركت ميكنند. اگر جسمي بين اين استوانه ها هل داده شود استوانه ها آنرا گرفته و از شكاف بين خود رد مي كنند. در اثر اين عمل جسم پهن تر و درازتر ميشود. هر چه «جسم مورد نورد» بيشتر بين استوانه ها فرستاده شود و هر چه استوانه ها بيشتر بهم نزديك شوند بهمان نسبت جسم بيشتر پهن تر و نازكتر ميشود. كمتر كردن فاصله شكاف بين دو استوانة نورد را متخصصين دستگاه هاي نورد «ميزان كردن» مينامند.
اگر گودال و شيارهائي كه آنها را «كاليبر» مينامند روي استوانه هاي نورد كنده شوند جسم مورد نورد اجباراً شكل كاليبر را بخود گرفته و از پشت نوردها خارج ميشود. اين استوانه ها را «غلطك هاي كاليبردار» مينامند.
كارگاه هاي نورد ممكن است از دو و يا نوردهاي متعددي تشكيل شده باشند، تعداد نوردها در دستگاه هاي مختلف متفاوت بوده و انواع معروف آنها عبارتند از:
1-نوردهاي دوتائي2- نوردهاي سه تائي 3-نوردهاي چهارتائي
در نوردهاي دوتائي بعد از اينكه جسم مورد نورد، از ميان استوانه ها عبور كرد، جهت گردش استوانه ها عوض ميشود تا جسم مورد نورد بتواند در جهت عكس وارد استوانه ها شود. بدين علت نوردهاي دوتائي را نوردهاي «قابل برگشت» نيز مينامند. يك نوع بخصوص، از نوردهاي دوتائي داراي دو جفت غلطك بوده و«نوردهاي دوتائي دوبل» ناميده ميشوند. جهت حركت ميكنند. اينطريقه براي نورد اجسام سنگين مناسب نبوده و اكثراً براي نورد اجسام سبك از قبيل ميله و فولادهاي گرد و غيره مورد استفاده قرار ميگيرد.
در نوردهاي سه تائي سه استوانه بالاي همديگر قرار ميگيرند جسم مورد نورد در موقع رفتن در بين استوانه تحتاني و مياني و هنگام بر گشت بين استوانة مياني و بالائي فشرده شده و دراز ميشود جهت حركت نوردها در اينجا نيز بدون تغيير باقي
مي ماند.
مطابق قوانين و تجربياتيكه دربارة نوردها بعمل آمده است به اين نتيجه رسيده اند كه استوانه هاي باريك در فشار ثابت، جسم مورد نورد را بيشتر از استوانه هاي كلفت دراز و پهن ميكنند. ولي عيب استوانه هاي باريك در اين است كه در فشارهاي بالا بزودي خم ميشوند، و هر چقدر هم مقدار اين خمش كمتر باشد در موقع نورد ورق و تسمه مضر بوده و آنها را خراب ميكند. براي بر طرف كردن اين عيب « استوانه هاي كارگر»[1] بروي استوانه هاي كلفت تري تكيه ميكنند، اين استوانه ها كه « غلطك هاي تكيه» نيز ناميده ميشوند در تمام طول خود، استوانه هاي كارگر را فشرده و از خم شدن آنها جلوگيري بعمل ميآورند. اين دستگاه ها، « نوردهاي چهارتائي » ناميده شده و براي نورد ورق و تسمه و غيره بكار برده ميشوند.
در موقع نورد توليدات مختلف، از فولادهاي مخصوص، بايد توجه داشت كه سطوح بلوك اوليه صاف، و عاري از هر گونه عيوب و نواقص باشد. در غير اينصورت اجسام ساخته شده، معيوب بوده و غير قابل استفاده خواهند بود. براي اينكار سطوح بلوك هاي اوليه را به وسيلة تراشيدن و سوهان كاري و غيره صاف و شفاف نموده و سپس زير نوردها ميفرستند. امروزه بجاي تراشيدن بلوك، از «ماشين هاي شعله اي» براي تميز كردن آنها استفاده ميكنند. بلوك گداخته را براي تميز كردن به داخل ماشين هاي شعله اي هدايت كرده و داخل ماشين تحت تأ ثير اكسيژن، روية‌آن تا اندازه اي سوخته و از بين ميرود بطوريكه سطح بلوك بعد از بيرون آمدن از ماشين، بسيار صاف و درخشان بوده و عاري از هر گونه نقص ميباشد. اين نوع تميز كردن همانطور يكه ذكر شد، روي فولادهاي مخصوص انجام ميگيرد. براي تميز كردن بلوك هاي معمولي كافيست عيوب و نواقص آشكار آنها را به وسيلة تراشيدن و يا مته هاي دستي از بين برد و يا ميتوان برخي اوقات به وسيلة‌ماشين هاي دستي سطوح آنها را تا درجة معيني سوزاند.
كارگاه نورد بلوك
فولاد را بايد درحال گرم نورد كرد.چون در اين حالت قابليت انعطاف آن بيشتر بوده و بآساني نورد ميشود. براي اين منظور بلوك ها را بهمان حالت گداخته كه از كارخانه هاي فولاد سازي مي آيند، داخل «كوره هاي زميني» قرار ميدهند. كوره هاي زميني بلا فاصله در كنار نوردها ساخته شده با گاز و يا امروزه اكثراً با جريان برق گرم ميشوند. جريان برق از تشكيل قشر اكسيد روي بلوك، جلوگيري بعمل مي آورد اين امر بطوريكه قبلاً متذكر شديم در مورد فولادهاي مخصوص بسيار اهميت دارد. كوره هاي زميني بلوك گداخته را در «درجه حرارت نورد»، نگهداشته و يا در صورت سرد بودن تا اين درجه گرم ميكنند.مدت توقف بلوك در كوره بستگي به سطح مقطع فولاد،بزرگي بلوك ها و درجة گرماي كوره ها داشته و نسبت به جنس فولاد فرق ميكند، بلوك هائيكه در انبار بوده و يا از پاك كن ها مي آيند سرد بوده و بايد مدت زمان بيشتري از بلوك هاي گرم، داخل كوره ها گرفته از داخل كوره بيرون كشيده و روي «واگن بلوك» قرار ميدهند. واگن بلوك روي ريل حركت كرده بلوك گداخته را به كنار ميله هاي ترانسپورت برده و روي آن ها پياده ميكند. «تسمه هاي ترانسپورت» از يك سري ميله هاي استوانه اي كه پشت سر هم قرار گرفته اند. ساخته ميشوند. روي اين ميله ها، اجسام مختلف و در اين مورد بلوك گرم حمل و نقل ميشود. بلوك گرم در اثر حركت ميله ها بطرف جلورانده شده و به استوانه هاي نورد ميرسد. استوانه هاي نورد بلوك گرم را گرفته و از كاليبر مياني خود ميگذرانند بدينوسيله سطح مقطع بلوك بطور قابل ملاحظه اي كمتر شده و بر طول آن اضافه ميشود. بلوك دراز شده از پشت نوردها خارج ميشود. حال فاصلة بين دواستوانةنورد را كمتر ميكنند بدين ترتيب كه استوانه تحتاني بحال خود باقي مانده و استوانة فوقاني به وسيلة موتور بطرف پائين حركت ميكند، در اين بين از شكاف بين ميله هاي ترانسپورت انگشتان فولادي بيرون آمده وبلوك دراز شده را 90 درجه برميگرداند.
اينك بلوك در جهت عكس، بطرف نوردها حركت كرد، و «گذر»[2] دوم شروع ميشود. اين عمل چندين بار تكرار شده و بالاخره بلوك دراز شده به وسيلة «خط كش متحرك» به جلو كاليبر ديگر كه نسبت به كاليبر اول كوچكتر ميباشد، رانده ميشود.
عمليات فوق طوري بسرعت انجام ميگيرند كه بلوك فقط مختصري از گرماي خود را از دست ميدهد و نيز در اثراصطكاك دروني گرما آزاد شده و از سرد شدن بلوك جلوگيري بعمل ميآيد. پس از اتمام عمليات نورد، بلوك باريك روي ميله هاي ترانسپورت حركت كرده و به وسيلة اره اي بطولهاي معيني بريده ميشود. بلوك هاي بريده شده به وسيلة جرثقيل و يا ساير وسائل ترانسپورت به انبارها و يا به كارگاه هاي نورد ديگر حمل ميشوند. در اين كارگاه ها بلوك هاي كوچك به اجسام گوناگون از قبيل ريل- ورق – سيم – لوله و غيره تبديل ميشوند. آنچه كه مسلم است اينست كه يك بلوك بضخامت نيم متر را نمي توان تنها در يك دستگاه نورد به سيمي بكلفتي پنج ميلي متر نورد كرد. براي انجام اينكارها نوردهاي متعددي لازم ميباشند كه نوردهاي بلوك تنها كار اولية آنها را انجام ميدهند.
كارگاه نورد ورق هاي ضخيم و متوسط
در صنعت براي نورد ورق هاي ضخيم از شمش هاي چهار گوش، استفاده نميكنند و مادة اولية ورق هاي ضخيم، بلوك هاي تخت مي باشند كه آنها را «برامن» مينامند. وزن اين برامن ها اكثراً در حدود 5 تا 20 تن بوده و برخي اوقات وزن آنها به 30 تا 40 تن نيز ميرسد. در موارد بخصوص براي نورد ورق تانك ها كه ضخامت آنها به 300 ميلي متر ميرسد از شمش هائي بوزن 165 تن نيز استفاده ميكنند. در كارخانه دماگ آلمان دستگاه بزرگي براي اين كار ساخته شده است كه طول غلطك هاي آن به 2/5 متر و قطر آنها به 1/1 تا 6/1 متر ميرسد. ولي اكثراً در كارگاه ورق هاي ضخيم ورق هائي به ضخامت 4 تا 50 ميلي متر و عرض 2 تا 4 متر و طول 40 متر نورد ميشوند. دستگاه نورد ورق هاي ضخيم داراي چهار استوانه ميباشد. دو غلطك كارگر اين دستگاه، روي دو استوانة كلفت ديگر تكه ميكنند. امروزه علاوه بر غلطك هاي افقي، دو غلطك ديگر بطور عمودي در اين دستگاه ها كار ميگذارند تا كنارة ورق ها صاف و مستقيم از دستگاه بيرون آيد. يك همچو دستگاهي با غلطك هاي افقي و عمودي را دستگاه نورد كامل و يا
«اونيورسال» مينامند.
برخي از اين دستگاه ها بطوريكه ديده ميشود بسيار بزرگ و قابل توجه ميباشند. بلندي پايه هاي اين دستگاه كه غلطك ها روي آن تكيه ميكنند به 12 متر و وزن پايه هاي آن به 240 تن ميرسد. غلطك هاي اين دستگاه به وسيلة دو موتور الكتريكي كه توان كل آنها به 25000 اسب بخار ميرسد، بحركت در مي آيند.
پس از اتمام عمليات نورد در اين دستگاه ها، ورق ها را فشرده و ناصافيهاي بوجود آمده وارد « ماشين ميزان» ميشوند. ماشين ميزان ورق ها را فشرده و ناصافيهاي آنها را ميگيرد. ورق ها بعد از ميزان شدن بطوريكه ديده ميشود روي ميله هاي متحرك حركت كرده و روي تختخواب آهني براي سرد شدن پخش ميشوند. بعد از سرد شدن عيوب ورق ها مورد تفتيش قرار گرفته و سپس وسيلة اره ها به قطعات مورد نظر بريده ميشوند. برحسب احتياج ميتوان به وسيلة اين دستگاه ها، قطعات ضخيم را نيز نورد كرده و بصورت بلوك هاي كوچك در آورد. اين بلوك هاي كوچك ماده اوليه ورق هاي نازك محسوب ميشوند.
كارگاه نورد ورق هاي ظريف (نازك)
سالهاي متمادي براي ساختن ورق نازك از نوردهاي دوتائي و يا سه تائي استفاده ميكردند. اينكار يعني ساختن ورق بطريق هميشگي ، مستلزم وقت زياد و كار بدني سنگين بوده و علاوه بر آن بسيار گران تمام ميشد. چون اين دستگاه ها اتوماتيك نبوده و اتمام كارها به وسيلة كارگران بادست انجام ميگرفت. احتياج بشر به مقدار زياد ورق نازك، براي ساختن كار و سري كاري ماشين او را مجبور كرد كه تا راه هاي ساده و ارزان و سريعتري براي تهية ورق پيدا كندو بالاخره بعد از آزمايشات و تحقيقات زياد، خيابانهاي تسمه هاي عريض (كه بطور مداوم كار كرده و بازده آنها نيز بسيار زياد بودند) پيدا شدند. گذشته از اين طريقه براي تهية ورق با خواص يكسان و كار كمتر به توسعه و تكامل نوردهاي دوتائي و سه تائي نيز پرداخته شد، بطوريكه اكثر قسمت هاي اين دستگاه ها ماشينيزه شدند.در دستگاه نوردسه تائي تمام كارها از دخول «پلاتين ها» گرفته تا ترانسپورت ورق كامل، ماشينيزه شده و بطور اتوماتيك كار ميكند. كنترلچي فقط با حركت اهرم ها كارها رااز محل نشست خود هدايت كرده و تحت نظر قرار ميدهدو از آنجائيكه تمام كارها اتوماتيزه شده از كارهاي بدني جلوگيري بعمل آمده و اطمينان دستگاهها نيز با لا رفته است.
ورق هائيكه ضخامت آنها از 2 تا 3 ميلي متر تجاوز نميكند در موقع عبور از شكاف بين دواستوانة نورد، مقدار بسيار كمي از ضخامت آنها برداشته شده و بزودي سرد ميشوند، بدين علت دو- چهار - هشت و يا حتي شانزده ورق را رويهم گذاشته با هم نورد مي كنند، پس از انجام عمليات نورد ورق ها را كه سخت بهمديگر چسبيده اند از هم جدا مي كنند: اين ورق ها براي ساختن و سري كاري وسائل نقليه - قوطي- هاي كنسروو در علم الكتريسيته براي ساختن ورق دينام ها و ترانسفور ماتورها بكار برده ميشوند.
جنس ورق هاييكه بحالت گرم نورد مي شوند براي ساختن برخي از محصولات صنعتي چندان مناسب نيستند بدينجهت قسمت زيادي از اين ورق ها را بحالت سرد دوباره نورد ميكنند، در اثر نورد كردن سرد، ساختمان داخلي- استحكام و سطوح خارجي ورق ها بهتر شده و براي ساختن و سري كاري ماشين- صندلي هاي آهني- يخچال و وسايل آشپزخانه و ظروف مختلف بكار برده ميشوند. سطح ورق هائيكه بحالت سرد نورد شده اند بسيار صاف و شفاف مي باشند بطوريكه ميتوان آنها را بآساني آب نيكل وقلع وروي داده و يا آنها را رنگ كرد، براي نورد كردن سرد، از دستگاه هاي سه تائي و يا چهارتائي استفاده ميكنند، دستگاه چهارتائي براي نورد سرد ديده ميشود. قبل از نورد كردن سرد، ورق را كه قبلاً گرم نورد شده و داراي يك طبفة اكسيده مي باشد، به محل تيزاب كاري حمل ميكنند. در اينجا قشر نازك اكسيد را به وسيلة جوهر نمك و يا اسيد سولفوريك رقيق از بين برده و سپس ورق را با آب شسته و خشك ميكنند. ورق ها را بعد از شستن زير نوردهاي سرد ميفرستند، بطوريكه در حدود 30 تا 50 در صد از ضخامت آنها كاسته ميشود.
شكل دادن سرد باعث تغيير ساختمان داخلي ورق ها شده و اين تغييرات بصورت سختي بيش از حد و شكنندگي در جسم ظاهر ميشود. بدين علت ورق ها را بعد ازنوردكردن گداخته و تميز كرده و زير نوردهاي مخصوصي بنام «نوردهاي در سير» ميفرستند در اثر اين كار تنش هاي داخلي ورق ها از بين رفته و در حدود 5/0 تا 2
درصد از ضخامت آنها كم ميشود. ورق هاي تمام شده با سطوح شفاف وارد ماشين ميزان ميشوند، تا ناصافيهاي آنها گرفته شود. در خاتمه براي جلوگيري از تأ ثير عوامل خارجي از قبيل ضربه و «كوروسيون» و غيره روي ورق ها را با يك طبقه روغن پوشانده و سپس آنها را به قطعات دلخواه مي برند.
كارگاه نورد تسمه هاي عريض
بطوريكه ديديم در اثر توسعه و تكامل نورد هاي ورق هاي ظريف، دستگاه هائي ساخته شدند كه بطور مداوم كار ميكردند بدين معني كه عمل نورد در يك سري از غلطك‌ها، كه پشت سر هم قرار داشتند، بدون وقفه انجام ميگرفت، يك همچون دستگاههاي نورد با ماشينهاي مربوطة خود، خيابان طويلي راتشكيل ميدهند كه طول آن بچند كيلومتر رسيده و ديدن ان براي هر بيننده بسيار جالب و تماشائي است.
براي نورد تسمه، قبل از شروع به عمليات اصلي ، بلوك ها را كه از كارخانه هاي فولادسازي ميآيند در يك «نورد برامن» بصورت بر امن بطول 6 متر و ضخامت 100 تا 200 ميلي متر نورد ميكنند. برامن ها را بعد از نورد كردن به انبار مخصوص حمل كرده ودر آنجا سطوح آنها را مورد تفتيش قرار ميدهند. در اين انبارها بطوريكه نشان ميدهد، عيوب آشكار بر امن ها را به وسيلة شعله سوزانده و از بين ميبرند، تا در موقع نورد كردن، سطح آنها صاف بوده و عاري از نواقص مختلف باشد. بعد از تميز كردن، جرثقيلي چند برامن را با هم برداشته وروي سكوئي قرار ميدهد. از اينجا تك تك برامن ها به وسيلة ماشين فشار دهندة بخصوصي روي ميله هاي ترانسپورت افتاده و به نزديك «كورة ضربه اي» حمل ميشوند. فشار دهندة بلوك هر دفعه فقط يك برامن را به داخل كوره هل ميدهد. در درون كوره برامن تا درجه حرارت نورد گرم ميشود برامن ها پس از آنكه 1200 تا 1250 درجه گرم شدند از كوره خارج ميشوند برامن ها بعد از خروج ازكوده از يك دستگاه (نورد اكسيد شكن) ميگذرند تا قشر اكسيد روي آنها لق شود. آب با فشار يكصد آتمسفر روي برامن زده و قشر اكسيد لق شده را از بين مي برد.
پس از خاتمه عمليات فوق، برامن وارد چهارنورد اوليه شده و ضخامت آن تا 20 ميلي متر پائين ميآيد. اين دستگاهها علاوة بر غلطك هاي افقي، داراي غلطك هاي عمودي نيز مي باشند. پشت هر دستگاه يك منبع آب فشرده براي از بين بردن قشر اكسيده كار گذاشته شده است اينك برامن بصورت تسمه، نورد آخر خيابان اوليه را ترك كرده و با سرعت زيادي بطرف خيابان اصلي حركت مي كندو البته بايد در نظر داشت كه قبل از ورود تسمه به خيابان اصلي ناهمواريهاي كنارآن به وسيلة اره بريده شده و قشر اكسيدة آن از بين برده ميشود. موضوع مهم ديگر اينكه بر عكس خيابان اوليه كه فاصلة بين دو غلطك از بدنة ديگر كمتر ميشد، در خيابان اصلي فاصلة نوردها ثابت مانده فقط سرعت دوراني نوردها از بدنه اي به بدنة ديگر زياد ميشود. پس از نورد در خيابان اصلي ضخامت تسمه به 6/1 ميلي متر مي رسد. تسمه با سرعت دوازده متر بر ثانيه از آخرين نورد بيرون زده به وسيلة پاشيدن آب، سرد شده و دور قرقره هاي فولادي مي پيچد. انسان ميتواند بجاي پيچيدن، تسمه ها را وسيلة اره هاي گردان بقطعات مورد نظر بريده و رويهم انباشته كند.
براي بكار انداختن دستگاه ها و ماشين هاي اين كارگاه بيش از چند نفر لازم نمي باشد چون تمام كارها اتوماتيك انجام گرفته، كارگران فقط با اهرم ها عمليات ماشين ها را كنترل مي كنند، از آنجا ئيكه تمام دستگاه ها بطور اتوماتيك كار مي كنند بازده اين
مؤسسه ها نيز بيشتر شده است بطوريكه توان بعضي از آنها به دوميليون تن در سال مي رسد.
قسمت اعظم تسمه هائي را كه بطريق فوق ساخته مي شوند بحالت سرد دوباره نورد مي كنند تا ضخامت آنها را كمتر كنند، براي اينكار تسمه ها را در محل تيزاب كاري بطوريكه ديده مي شود با جوهر نمك و يا اسيد سلفوريك رقيق شسته و قشر اكسيد آنها را از بين مي برند. براي اينكه تسمه بتواندبطور دائم از محل تيزاب كاري و خشك كن هاي پشت آن بگذرد چندين قرقره را كه طول هر يك از آنها به 600 متر ميرسد بهم متصل ميكنند. پس از خروج تسمه از خشك كن آنها را از هم جدا كرده و ناهمواريهاي آنها را به وسيلة اره بريده و بالاخره بعد از روغن كاري دوباره دور قرقره ها مي پيچند.
براي تهية ورق سفيد، تسمه هاي فوق الذكر را از يك دستگاه چهارتائي « قابل بر گشت سرد» از پنج دستگاه چهارتائي مداوم ميگذارنند. در اثر اين عمل ضخامت تسمه ها به 2/0 ميلي متر تنزل ميكند. سرعت دوراني غلطك ها در نوردهاي قابل برگشت 900 متر بر دقيقه بوده ولكن سرعت نوردهاي مداوم تا 2000 متر بر دقيقه مي رسد. در اين دستگاه ها ضخامت تسمه ها با دستگاه مدرني بطور دائم و اتوماتيك اندازه گيري ميشود. پس از نورد كردن سرد در اين دستگاه ها دوباره چندين قرقره را بهم متصل كرده و از محل تيزاب كاري ميگذرانند. اين تسمه ها را بعد از بيرون امدن از خشك كن تيزابكاري دور قرقره هاي فولادي مي پيچند. بطوريكه طول هر يك از اين قرقره ها به چند كيلومتر ميرسد.
در اثر تغيير شكل سرد، فولاد سخت و شكننده شده و كاركردن روي آن مشكل ميشود، بدينجهت براي اصلاح ساختمان دروني، بايد تسمه ها را بين 650 تا 740 درجه گداخت. «اطاق تشويه» داراي كوره هاي گداز (تشويه) متعدديست كه روي هر يك از اين كوره ها دو- سه و يا چهاربستة تسمة عريض گذاشته مي شود. روي بسته ها يك «سرپوش محافظ» وروي تمام كوره يك سرپوش گداز(تشويه) ميگذارند. ما بين سرپوش محافظ و سرپوش تشويه گازهاي خروجي كورة بلند و يا كك سازي سوخته و سر پوش محافظ را گرم ميكنند. سرپوش محافظ گرماي خود را به تسمه هاي داخل كوره پس ميدهد. براي اينكه حرارت يكساني به تمام قسمتهاي تسمه ها برسد به وسيلة
«ونتي لاتور» گازهادي بين بسته ها ميدمند. بعد از اتمام عمل گداختن سرپوش تشويه را برداشته و بجاي آن يك «سرپوش سردكن» روي بسته ها ميگذارند. در اثر گذاشتن اين سرپوش بسته ها بكندي هر چه تمامتر سرد شده و از سرد شدن سريع كه خواص آنها را خراب ميكند جلوگيري بعمل ميايد. بعضي اوقات بجاي كوره هاي نامبرده از كوره هاي ديگر كه شبيه تونل ساخته ميشوند براي گداختن تسمه استفاده مي كنند. تسمة هاي گداخته شده در اين كوره ها هنوز هم براي تحويل به خريدار آماده نيستند و بايد آنها را در يك نورد «در سير» دوتائي دوباره نورد كرد. البته بايد توجه داشت كه زياده از حد از ضخامت آنها كم نشده و برداشت آنها از5/0تا 3 درصد تجاوز نكند بدينوسيله درجه سختي مورد نظر بدست آمده و سطوح ورق ها صاف و تميز ميشود.
حال اگر بخواهيم تسمه هاي فوق الذكر را بصورت «ورق سفيد» در بياوريم بايد آنها را براي سومين باربهم متصل كرده و صاف نموده و از داخل دستگاه آبكاري قلع بگذارنيم. پس از آبكاري تسمه ها را دوباره بصورت بسته پيچيده آنها را فروخته و يا بعد از گذراندن از ماشين هاي ميزان به ورق هائي با اندازه هاي مورد نظر مي برند. اگر ورق ها عيوبي در سطوح خارجي خودداشته باشند به وسيلة «ماشين هاي الكتروني» از ورق هاي ديگر جدا مي شوند اين دستگاه ها طوري بدقت كار مي كنند كه حتي نواقصي را كه با چشم ديده نمي شوند تشخيص داده و از ساير ورق ها جدا ميكنند.
كار كردن روي تسمه هائيكه از آنها و سري كار ماشين ساخته مي شود بمراتب كمتر و آسانتر از ورق هاي سفيد مي باشد، چون ضخامت اين تسمه ها بيشتر بوده و عمل ابكاري روي انها انجام نمي گيرد. براي نوردكردن آنها از سه و يا چهارنورد قابل برگشت استفاده مي كنند.
گذشته از نوردهاي مداوم ، براي نورد كردن سرد تسمه هاي عريض، از نوردهاي چندتائي نيز استفاده مي كنند. اين دستگاه داراي دو استوانه كارگر بقطر 30 تا 40 ميلي متر بوده كه روي استوانه هاي كلفت ديگر تكيه مي كنند. در اثر فشار «استوانه هاي تكيه» غلطك هاي كارگر مستقيم مانده و خمشي در آنها ايجاد نميشود در نتيجه اين عمل تسمه ها به يكسان نورد مي شوند. اين دستگاهها بنام كاشف آن دستگاه هاي نورد «زندسيمير» ناميده مي شوند، در انتهاي اين دستگاه ميله اي تسمه را كشيده و بدور خود مي پيچد. دستگاه «زندسيمير» براي نوردفولادهاي مخصوص و آلياژهاي مختلف بسيار مناسب مي باشد چون نوردهاي كارگر آن نازك بوده و كاهش ضخامت ورق در هر «گذر» بيشتر از نوردهاي معمولي است.
كارگاه نورد تسمه هاي كم عرض و متوسط
در صنايع «كشش» و «اشتانس» بهتر است بجاي ورق هاي بزرگ از تسمه هاي باريك و نوار استفاده شود چون تسمه باساني داخل ماشين هاي پرس و اشتانس رفته و گذشته از اين، افت آن نيز بمراتب كمتر است. گذشته از اين محسنات عمل تشويه روي تسمه هاي باريك و نوار ارزانتر و آسانتر از ورق انجام ميگيرد، در صنعت پرس (اشتانس) براي ساختن اسبابهائي از قبيل(نوك قلم- دكمه- بدنة قفل- كليد- ساعت وسائل خانه - اسباب بازي- وسائل الكترونيكي و مكانيكي و غيره) اكثراً از تسمه هاي باريك استفاده مي كنند. علاوه براين موارد براي ساختن لوله هاي بادرز ( كه شرح آن درصفحات آينده خواهد آمد) از تسمه هاي باريك استفاده ميشود.نورد گرم اين تسمه ها بمانند تسمه هاي عريض در دستگاههاي مداوم انجام ميگيرد. برعكس براي نورد سرد از دستگاه چهارتائي كه يكطرفه كارمي كند، استفاده مي كنند.
بلوك هاي كوچك كه در كارگاه ورق هاي ضخيم ساخته ميشوند، بطوريكه قبلاً گفتيم، در كارگاه هاي ديگر به اسباب هاي ساخته شده تبديل ميگردند. براي ساختن پروفيل هاي كوچك و سبك بايد اين بلوك ها را بصورت «كنوپل- برامن» و يا پلاتين ها نورد كرد. كنوپل ها سطح مقطع مربعي داشته مادة اولية پروفيل هاي گوناگون محسوب ميشوند. برامن ها و پلاتين ها تخت بود، و براي ساختن ورق و تسمه مورد استفاده قرار ميگيرند، دستگاه هاي نورد كنوپل و برامن و پلا تين ها بطور مداوم كار ميكنند بدين ترتيب كه يك سري از نوردها دنبال هم قرار گرفته . جسم مورد نورد در يك آن تمام آنهارا طي مي كند،درفاصلة بين دوبدنة يكدستگاه «درال» وجود دارد كه جسم مورد نورد را قبل از ورود به كاليبر بعدي 90 درجه برميگرداند. تا جسم مورد نورد در تمام قسمت هاي خود بيكسان نورد شود. امروزه بجاي دستگاه درال براي برگرداندن جسم از غلطك هاي افقي و عمودي كه پشت سرهم قرار ميگيرند، استفاده ميكنند. توان اين دستگاه ها با توجه باينكه بطور دائم كار ميكنند، بسيار زياد است ولي ميزان تك تك نوردها و سرعت آنها با مشكلات زيادي همراه بوده و دقت بيشتري لازم دارد.
اين دستگاه از دوازده بدنه تشكيل ميشود كه بطور سري دنبال هم قرار گرفته اند، از مجموع 12 بدنه غلطك هاي پنج بدنه، بطور عمودي ساخته شده است. در اين دستگاه كنوپل هاي چهار گوش بطول قاعده130-115-103-90-80-70-60-50ميلي متر و برامن و پلاتين به اندازة قاعدة 8×200-8×300 ميلي متر نورد ميشوند. درانتهاي اين خيابان بطوريكه يكه «ارة پران» وجود دارد كه برگ نورد شده را بطولهاي تا دوازده متر تقسيم ميكندو اره هاي پران با هواي فشرده كار كرده و حسن آنها در اينست كه بهنگام بريدن هماهنگ با حركت جسم حركت كرده و آنرا كاملاً مستقيم ميبرند. امروزه براي جسم مورد نورد از «اره هاي گردان» نيز استفاده مي كنند.
كارگاه نورد پروفيل و ميله و سيم هاي فولادي
بلوك هاي فولادي كه بصورت كنوپل و برامن و بلوك هاي كوچك در ميايد، بلافاصله براي ساختن اجسام مختلف نورد نميشوند، بلكه اكثراً آنها را انبار كرده و يا به كارخانه هاي ديگر براي تغيير شكل كلي ترانسپورت ميكند. براي حمل و نقل اين بلوك ها از جرثقيل هاي مغناطيسي استفاده ميشود. كنوپل ها در اثر انبار كردن و ترانسپورت سرد شده و بايد آنها را دوباره تا درجة حرارت نورد گرم كرد. براي اينكار بلافاصله در كنار دستگاه هاي نورد كوره هائي بنام «كوره هاي گرم كن بلوك» ساخته ميشوند. اين كوره ها، كوره هاي شعله اي هستند كه بلوك ها بحالت خوابيده درون آنها قرار ميگيرند. طريقة سادة ديگر براي گرم كردن كنوپل و بلوك هاي كوچك طرقة كوره هاي ضربه اي نام دارد كه در آنها يك «فشار دهندة مكانيكي» بلوك ها را كه روي دو ريل آهني قرار گرفته و با هم در تماسند بداخل كوره هل ميدهد. در پشت كوره، بلوك هاي گرم روي ميله هاي ترانسپورت افتاده و يا بلافاصله در كنار دستگاه نورد از كوره خارج ميشوند.
غلطك هاي بلوك هاي بزرگ داراي كاليبرهاي كمتر ميباشند، برعكس، غلطك هاي فولادهاي شكل دار و پروفيل ها بايد تمام كاليبرهاي لازم براي ساختن پروفيل را دارا باشند. پايه هاي ايندستگاه ها طوري ساخته ميشوند، كه انسان ميتواند در مواقع لزوم غلطك ها ي آنها را باساني عوض كند. دستگاه نورد پروفيل هاي سنگين بمانند بلوك هاي بزرگ از دو غلطك و دستگاه نورد پروفيل هاي سبك از سه غلطك تشكيل ميشود. تعداد كاليبرهاي نوردهاي سه تائي بمراتب بيشتر و گوناگون تر از نوردهاي دوتائي مي باشد.
اكثراً تمام كاليبرهاي لازم براي نورد پروفيل مورد نظر، در يكدستگاه وجود ندارد، بدينجهت براي نورد پروفيل ها دستگاه هاي متعددي مورد استفاده قرار ميگيرند. اين دستگاه داراي چهار كاليبر ميباشد كه كاليبر اول چهار گوش بوده و كاليبر آخر تا حدودي گودال و شيارهاي تير آهن مورد نظر را دارا مي باشد. براي لغزاندن تير آهن از كاليبري به كاليبر ديگر از ماشين مكانيكي بخصوص استفاده ميشود. پس از نورد بلوك در دستگاه ابتدائي جسم مورد نورد كه تا اندازه اي شكل تير آهن را بخود گرفته به دستگاه نورد كامل (اصلي) هدايت ميشود دستگاه اصلي داراي غلطك هاي عمودي و افقي ميباشد. تير آهن چندين باراز دستگاه اصلي گذشته و وارد دستگاه انتهائي ميشود. پس از اتمام عمليات نورد در دستگاه انتهائي ، تير آهن، روي ميله هاي ترانسپورت حركت كرده و با ارة‌به قطعات مورد نظر بريده ميشود.
قطعات بريده شده روي اطاق بزرگي با سرپوش مشبك قرار گرفته و بتدريج سرد ميشوند. آخرين ايستگاه تير آهن ها و ميله هاي فولادي (پروفيل ها) محل كنترل و ميزان محصولات ساخته شده ميباشد. ميله ها از داخل دستگاه ميزان گذشته و شكل و اندازة مورد نظر را بخود ميگيرند.
در برخي از كارخانجات، پروگرام متنوعي براي ساختن پروفيل ها وجود دارد. اين كارگاه ها داراي انبار بسيار بزرگي هستند كه غلطك ها با كاليبرهاي متفاوت درون اين انبار وجود دارند در مواقع لزوم غلطك مورد نظر را روي دستگاه انداخته و پروفيل مورد تقاضا را ميسازند. در اين كارگاه ها پايه هاي دستگاه بايد طوري ساخته شوند كه بتوان بآساني غلطك ها را عوض كرد تا وقت زيادي تلف نشود.
كارگاه نورد فولادهاي ظريف كه در آن پروفيل هاي گوناگون ساخته ميشوند داراي دستگاه هاي متعدد بوده و غلطك هاي آنها نيز بسيار زياد است. پيدا كردن راهي براي توليدات كلي اين نوع پروفيل ها كه از لحاظ اقتصادي بصرفه تمام شود با مشكلات زيادي همراه است. اكثراً براي توليدات كلي، از «خيابانهاي باز»، استفاده ميكنند. اين خيابانها از دو رديف غلطك با كاليبرهاي فراوان ساخته شده و بطور مداوم كار ميكنند. علاوه بر خيابانهاي باز، امروزه از خيابانها ئيكه بطور «سيك ساك» ساخته ميشوند، براي نورد پروفيل استفاده مي شود. اين خيابانها طوري ساخته ميشوند كه پروفيل مورد نورد فقط يكمرتبه از يك كاليبر گذشته و سپس به وسيلة ميله هاي ترانسپورت عرضي به كاليبر ديگر، هدايت ميشود. با توجه به شكل پروفيل و كلفتي آن (بخصوص در مورد ميله هاي نازك- سيم- فولادهاي چهارگوش و تخت و غيره) ميتوان رگ نورد را بطور
خود كار از كاليبري به كاليبر ديگر هدايت كرد.
در قسمت پائين كارگاه يك دستگاه نورد سه تائي اتوماتيك و نيز خيابان ابتدائي با چهار دستگاه خود كار كه بطور مداوم كار ميكنند، ساخته شده اند. كنوپل بعد از خروج از خيابان ابتدائي، از داخل كوره اي گذشته و بعد از گرم شدن وارد خيابان اصلي ميشود. خيابان اصلي داراي ده بدنه بوده و بطور مداوم كار ميكند. از ده بدنه چهار بدنه بطور سيك ساك و بقيه در دو طبقه رويهم قرار گرفته اند. غلطك ها ي اخير يك در ميان بصورت افقي و عمودي ساخته شده اند. طرز قرار گرفتن غلطك هادر خيابان اصلي سبب بالا رفتن بازده اين دستگاه ها شده است، بطور يكه اين دستگاهها براي توليدات كلي بسيار مناسب بنظر ميرسند. محصولاتيكه در اين كارگاه نورد ميشوند عبارتند از: فولادگرد (سيم) بقطر 6 تا 32 ميلي متر- فولاذ چهار گوش بطول قاعدة 7 تا 30 ميلي متر-فولاد تخت 4×18 تا 5×70 ميليمتر فولاد زاويه داروفولاد T شكل از 20 ×20 تا 50×50 ، فولاد شش ضلعي از 12 تا 32 ميلي متر. اين كارخانه داراي سردكن دوبل مكانيكي بطول 110 متر ميباشند كه محصولات ساخته شده روي آن سرد ميشوند تمام دستگاه هاي لازم براي بارگيري و حمل و تقل نيز در كنار اين سرد كن كار گذاشته شده اند . سرد كن ها بفرم هاي گونا گون ساخته شده و طوري با وسائل ترانسپورت هماهنگي ميكنند كه تمام حركات جسم مورد نورد روي پروگرام دقيق انجام گرفته و وقفه اي در كار حمل و نقل توليد نميشود. سرد كن ها از لحاظ ساختماني بسيار دقيق ساخته ميشوند بطوريكه ميله هاي راست بطول 100 متر روي آنها حركت كرده و خمشي در آنها ايجاد نميشود.
امروزه نورد سيم بقطر5ميلي متر در دستگاه هاي اتوماتيك مداوم انجام ميگيرد. سيم نورد شده با سرعت 30 متر برثانيه آخرين نوردرا ترك ميكند. اين سرعت برابر سرعت برق هاي سريع السير ميباشد. سيم بعد از خارج شدن از نورد، دور استوانه هاي فولادي كه با موتورهاي الكتريكي بحركت در ميايند، پيچيده ميشود. وقتي بسته اي از سيم تمام شد، روي ميله هاي ترانسپورت افتاده و به انبار حمل ميشود. در فاصلة بين دستگاه نوردو انبار، بسته هاي سيم درهواي آزاد سرد ميشود. سيم هاي نازكتر از 5 ميلي متر به طريق فوق ساخته نميشوند. براي ساختن اين نوع سيم ها آنها را از سوراخ هائي كه روي فولاد هاي مخصوص كنده شده اندميكشند.
كارگاه نورد چرخ هاي گرد (رينگ- بچه رينگ و صفحه)
در درجة اول، راه آهن و نيز ساير مؤسات ترانسپورت،سالانه مقادير زيادي چرخ واجسام گرد براي مصرف خود لازم دارند. براي ساختن چرخ، بلوك ها ي كوچك را سوراخ كرده و بوسيله چكش هاي مكانيكي و يا پرس ها بصورت دايرة تو خالي در مياورند. بلوك توخالي را پس از چكش كاري داخل كوره قرار داده و تا درجه حرارت نورد گرم ميكنند.دستگاه نورد چرخ داراي نوردكارگريست روي يك محور عمودي قرار گرفته است و محور خود به وسيلة تسمه اي به يك موتور متصل ميشود. نورد كارگر تنها داراي يك كاليبر ميباشد. در مقابل نوردكارگر صفحة گردمتحركي قرار گرفته است كه رينگ را به كاليبر فشار ميدهدو در طرفين نورد كارگر دونورد ديگر كه آنها نيز داراي كاليبر ميباشند كارگذاشته شده اندو اين نوردها رينگ را محكم نگهداشته و هماهنگ با بزرگ شدن قطر رينگ، ميزان ميشوند. بلوك را بعد از سوراخ كردن در اين دستگاه بصورت رينگ نوردمي كنند. پس از اتمام عمليات نورد، رينگ را در يك كورة زميني با احتياط هر چه تمامتر ميگذارند تا كشش هاي دروني آنها از بين برود.
صفحات لازم براي ترن ها نيز عيناً شبيه رينگ ها نورد ميشوند. بلوك ها را به وسيلة چكش هاي مكانيكي چكش كاري كرده سپس در نورد مخصوص صفحه، غلطك مي زنند. فرورفتگي مياني صفحه وسيلة پرس كردن درست ميشود.
لوله سازي
لوله هاي فولادي بدوصورت «بادرز» و «بدون درز» تهيه و ساخته ميشوند. ساختن لوله هاي بدون درز براي متخصصين دستگاه هاي نورد، يك رشتة بسيار جالب و قابل توجهي است، چون آنها را هر لحظه با مسائل و مشكلات تازه اي روبرو ميكند. عمليات ساختن لوله هاي بدون درز دردو مرحلة جدا از هم انجام ميگيرد:
مرحلة اول:سوراخ كردن بلوك (تهية جسم توخالي).
مرحلة دوم: دراز كردن جسم توخالي( ساختن لولة كامل).
ساختن جسم توخالي از يك بلوك خام بكمك نوردهاي مورب- نوردهاي مخروطي سنبه اي- نوردهاي ضفحه اي و يا وسيلة «پرس هاي سوراخ كن» انجام ميگيرد.
براي دراز كردن جسم توخالي بمنظور ساختن لولة كامل، از «دستگاهاي نوردپيلگر»- «نوردآسل»- «نوردهاي دوتائي سنبه اي» (اتوماتيك) «دستگاه هاي نورد مداوم» و « سكوهاي ضربه اي» استفاده ميكنند.
به «طريق پيلگر» لوله هائي بقطر 50 تا 600 ميلي متر و بدرازي 30 متر تهيه و ساخته ميشوند. مادة اولية لوله هائيكه قطر آنها از 90 ميلي متي تجاوز نميكند، ميله هاي گرد فولادي هستند. براي ساختن لولة هاي متوسط و بزرگ از بلوك هاي ريخته شده دركارخانة زيمنس – مارتين استفاده ميكنند.
براي سوراخ كردن بلوك، ابتدا بلوك هاي بزرگ را با ندازه هاي معين و محاسبه شده بريده و سپس قطعات بريده را داخل كور ة ضربه اي، گرم ميكنند، قطعه را بعد از گرم كردن به نوردهاي مورب هدايت كرده و بكمك ايندستگاه سوراخي در آن ايجاد ميكنند. دستگاه نورد مورب داراي دو غلطك كارگر بشكل بشكة آبجو ميباشد. غلطك هاي كارگر ايندستگاه با سطح نورد، يك زاويه معين درست كرده و براي جسم مورد نوردتكيه گاه مناسبي را بوجود مياورند. نوردهاي كارگر دستگاه مورب بلوك گداخته را گرفته و بصورت پيچي از سنبة گرد مخصوصي كه در جهت عكس نوردها قرار گرفته است، ميگذرانند. سنبه بيك ميلة فولادي متصل بوده و انتهاي ميله نيز روي يك صفحة آهني تكيه ميكند. قطر داخلي جسم توخالي كه بدين ترتيب سوراخ ميشود، اندكي از قطر سنبة دستگاه پيلگر بزرگتر است چون سنبة پيلگر در موقع دراز كردن لوله كاملاً داخل جسم تو خالي فرو ميرود. «هدايت كننده ها» جسم مورد نورد را مستقيم نگهداشته و از بيضي شدن آن جلوگيري بعمل ميآورند.
طريقة لوله سازي پيلگر: بلوك گداخته را بلافاصله پس از سوراخ كرده از نزديكترين راه وارد كارگاه نورد پيلگر ميكنند تا به لولة كامل نورد شود. براي اينكار سنبه اي بداخل بلوك فروبرده و از پشت آنرا به وسيلة دستگاه هيدروليك بداخل نوردها هدايت مي كنند. غلطك هاي كار گر دستگاه پيلگر، فرم بخصوصي داشته و در جهت عكس جسم مورد نورد، حركت ميكنند. در قسمت هاي دوم و سوم بلوك گداخته روي سنبة پيلگردراز شده و فرم لوله را بخود ميگيرد. هماهنگ با دراز شدن لوله، سنبة درون آن نيز بطرف جلو حركت ميكند در قسمت چهارم شكل سنبة درون لوله در جهت عكس، 8 تا 25 ميلي متر حركت كرده و نورد دوم شروع ميشود. اين عمل تا زماني ادامه پيدا ميكند تا جسم تو خالي كلاً بصورت لولة دراز در بيايد. از آنجائيكه جسم مورد نورد بهنگام نورد كردن با يك آهنگ ثابت بطرف جلو و عقب حركت ميكند اين طريقه بنام طريقة پيلگرمعروف شده است. پس از اتمام عمليات نورد سر و ته لوله را به وسيلة اره بريده و پس از بريدن لوله را گرم كرده و وارد «دستگاه ميزان» مي كنند. در دستگاه ميزان، لوله از اين نوردها گذشته و شكل و اندازة دلخواه را بخود ميگيرد.
طريقة خيابانهاي دوتائي سنبه اي: راه ديگر براي لوله سازي طريقه خيابانهاي دوتائي اتوماتيك نام دارد. نوردهاي ايندستگاه تكامل يافتة نوردهاي قديم سوئدي محسوب ميشوند.به وسيلة اين خيابانها لوپه ها ( جسم توخالي ) با ديوارة نازك به لوله هاي كامل بطول پانزده متر و قطر داخلي 60 تا 390 ميلي متر نورد ميشوند براي ساختن لوله با قطر بزرگتر، دستگاه دوتائي سنبه اي با دونورد مورب با هم كار ميكند. لوله ها را در دستگاه دوتائي سنبه اي ساخته و قطر آنها را به وسيلة نوردهاي مورب بزرگ مي كنند. در هر صورت وظيقه نوردهاي مورب، بزرگ كردن قطر لوله ساخته شده مي باشد. غلطك هاي كارگر خيابانهاي دوتائي، تعداد زيادي كاليبر گرد دارند. جسم مورد نورد كه قبلاً سنبة سوراخ شده، به وسيلة سنبة گرد متحرك، كه با هواي فشرده كار ميكند به داخل كاليبرها فشرده ميشود. پشت نوردهاي كارگر دو غلطك فولادي با كاليبر شبيه كاليبر نوردهاي اصلي قرار گرفته اند كه در جهت عكس نوردها حركت كرده و لوله را دوباره بداخل كاليبر نوردهاي كارگر فشار ميدهند. اين عمل چندين با تكرار شده و لوله روي سنبه دراز ميشود. سنبة گرد به يك ميله فولادي متصل بوده و بعد از ساختن لوله از داخل آن بيرون كشيده ميشود پس از بيرون آوردن سنبه، لولة از يك «نورد صاف كن». ميگذارد تا ناهمواريهاي حاصله از نورد برطرف شوند.
در خاتمة عمليات نورد، لوله وارد دستگاه ميزان ميشود تا قطر و اندازة مورد نظر را بخود بگيرد.
طريقة لوله سازي مداوم: در طريفة مداوم، يك لولة تو خالي ضخيم درهشت تا ده نورد دوتائي كه بطور سري پشت سر هم قرار گرفته اند، نورد شده و به لولة كامل تبديل ميشود. عمل نورد روي يك ميلة خار مانندي انجام ميگيرد كه طول آن اندكي از لولة كامل بزرگتر ميباشد. اين ميله را قبل از شروع به عمليات نورد داخل لوپه فرو ميبرند. طريقة مداوم در حدود شصت سال پيش در آلمان توسعه و تكامل يافته و امروزه در ايالات متحدة آمريكا با مؤسسات عظيم خود براي توليدات كلي لوله هائي بقطر 160 ميلي متر بكار بسته ميشود.
طريقة لوله سازي آسل: لوله هاي ضخيم با اندازه هاي بسيار دقيق و حساس كه برا ي ساختن رينگ هاي «بلبرينگ» و غيره مورد استفاده قرار ميگيرند، بطريق آسل ساخته و آماده ميشوند. در ايندستگاه لوپة تو خالي به وسيلة سه نورد كه با هم تشكيل يك كاليبر تقريباً دايره اي شكلي را ميدهند، به لولة كامل نورد ميشوند. سنبة داخل لوله بمانند طريقة مداوم با لوله، حركت كرده و بعد از اتمام عمليات نورد از داخل آن بيرون كشيده ميشود.
طريقة لوله سازي ضربه اي: اين طريقه كه براي اولين بار در سال 1890 از طرف شخصي بنام «هانيريش ارهارد» پيشنهاد شد، بعلت آساني عمليات نورد و كامل بودن دستگاه و توان بيشترش از ساير طريقه هاي لوله سازي متمايز ميشود. براي ساختن لوله، يك بلوك چهار گوش فولادي را تا 1250 درجه گرم ميكنند پس از گرم كردن، بلوك را روي يك فرم استوانه اي قرار داده و از بالا بوسيلة سنبة گردي سوراخي در آن ايجاد ميكنند. پس از سوراخ كردن، بلوك چهارگوش بصورت انگشتانه در ميايد.
حال جسم انگشتانه شكل را روي سكوئي قرار داده و بكمك سنبه اي آنرا بداخل حلقه هاي فولادي كه بطرف عقب قطر آنها كمتر ميشود، فرو ميبرند. در نتيجة اين عمل لوله دراز شده و ضخامت ديوارة آن كمتر ميشود. لوله پس از بيرون آمدن از انتهاي سكو هنوز سنبة خار دار را درون خود حمل ميكند. براي بيرون آوردن سنبه لوله را در يك نورد مورب غلطك زده و قطرآنرا اندكي زياد ميكنند. پس از بزرگ شده قطر لوله، سنبة درون آن به وسيلة زنجير جرثقيل باساني بيرون كشيده ميشود. سنبة خاردار كه «سنبة ضربه اي» نيز ناميده ميشود دوباره به محل اولية خود برگشته و از نو مورد استفاده قرار ميگيرد. لوله نيز بعد از بريدن سر و ته آن وارد دستگاه ميزان ميشود تا شكل و اندازة مورد تقاضا را بخود بگيرد.
طول لوله هائيكه بطريق ضربه اي ساخته ميشوند تا چند سال پيش از هشت متر تجاوز نميكرد. ولي در اين اواخر بعلت توسعه و تكامل ايندستگاه ها لوله هائي بطول 12 متر نيز به وسيلة اينطريقه ساخته و آماده ميشوند. امروزه سعي ميشود هر چه بيشتر برطول لوله ها اضافه شود.
براي ساختن لوله هاي كوچك بقطر خارجي تا 12 ميلي متر، لوله ها ي كامل را در «دستگاه هاي دراز كن» نورد ميكنند. در اثر نورد به وسيلة ايندستگاه ها از قطر و ضخامت ديوارة لوله ها كاسته شده و بر طول آنها اضافه ميشود. يك همچون دستگاهي از بيست بدنه كه پشت سر هم قرار گرفته و هر يك داراي سه غلطك ميباشند، تشكيل ميشود. غلطك هاي اين بدنه ها تحت زاوية‌بخصوصي نسبت بهمديگر قرار گرفته و تشكيل يك كاليبر تقريباً دايره اي شكلي را ميدهند. قطر كاليبرها از كاليبري به كاليبر ديگر كمتر ميشود. علاوه بر آن سرعت دوراني غلطك ها به ترتيب زياد ميشود بطور يكه بهنگام نورد يك كشش طولي در لوله ايجاد ميشود. تنها تحت تأثير اين كشش طولي 30 در صد از ضخامت ديوارة لوله ها كاسته ميشود. اين طريق لوله سازي بعلت توان بيشترش از لحاظ اقتصادي بسياربا صرفه است چون انسان ميتواند از لوله ها با اندازه هاي مختلف لوله هائيكه بطريق ضربه اي ساخته ميشوند در اين دستگاه ها دراز شده و به لوله هائي بقطر خارجي 21 تا 140 ميلي متر تبديل ميشوند.
طريقة روكنر:
اينك بطور خلاصه طريقه ساختن لوله هاي سنگين با ديواره هاي ضخيم را كه براي ساختن ديگهاي بزرگ لازم ميباشد، ذكر ميكنيم. اين طريقه بنام كاشف آن «طريقة روكنر» ناميده مي شود. اين دستگاه داراي غلطك هاي دوتائي متعدد با كاليبرهاي مختلف ميباشد. غلطك ها طوري قرار گرفته اند كه نسبت بهمديگر تشكيل دايره اي را ميدهند. غلطك هاي مياني براي نورد قسمت داخلي و غلطك هاي كناري براي ساختن قسمت خارجي جسم تو خالي كار مي كنند. بلوك تو خالي در اثر حركت نوردها روي محور طولي خود چرخيده و داخل نوردها فرو ميرود بطوريكه اثر نوردها بصورت خطوط مارپيچي روي ان باقي ميمانند. در اين طريقه جسم مورد نورد بر عكس طريقة پيلگر در قسمت طولي خود تحت تأثيرر فشار نوردها قرار نميگيرد ، بلكه جدارة‌آن تغيير شكل پيدا كرده و بصورت لوله در ميايد.به اين وسيلة لوله هائي بطول 18 متر و قطر 1800 ميلي متر ساخته ميشوند، بطوريكه وزن برخي از اين لوله ها به 70 هزار كيلوگرم ميرسد.
تهيه و ساختن لوله هاي بادرز
ترقيات علم جوشكاري سبب شده است كه امروزه لوله هاي بزرگ و ضخيم ( لوله هائيكه به طريق روكنر ساخته ميشوند) به وسيلة جوشكاري ارزانتر و آسانتر ساخته و درست شوند. البته بايد توجه داشت كه علاوه بر لوله هاي ضخيم مقادير زيادي لوله هاي نازك و متوسط نيزبه وسيلة اين طريقه ساخته و آماده ميشوند. از بين روش هاي متعددي كه براي ساختن لوله هاي بادرز توسعه و تكامل يافته است ذيلاً بچند طريقة مهم اشاره مي كنيم :
الف: طريقة مداوم (طريقة فرتس مون)
ب: طريقة جوشكاري مقاوم
ج: طريقة اليرا
در طريقة فرتس مون، سرتسمه ها را كه از كارگاه نورد تسمه ميآيند بهم جوش داده و بصورت نوار بي انتهائي از داخل كوره هاي گداز ميگدرانند تا نوار تا درجه حرارت جوش، گرم شود. تسمه بعد از بيرون آمدن از كوره وارد دستگاه نورد شده و در اثر فشار نوردها بصورت لوله تغيير شكل پيدا ميكند. پس از تغيير شكل كناره هاي لوله بكمك شعله بطور اتوماتيك بهم جوش داده شده و آنگاه لوله وارد نورد انتهائي مي شود. داخل نوردهاي انتهائي اندكي از قطر لوله ها كاسته ميشود. لوله بعد از بيرون آمدن از دستگاه نورد به وسيله اره به قطعات مورد نظر بريده ميشود. بطريق فرتس مون لوله هاي آب و گاز بقطر 2 اينچ ساخته و تهيه ميشوند.
طريقة جوشكاري مقاوم: در اين طريقه نيز بمانند طريقه فرتس مون ابتدا سرتسمه ها را بهم جوش داده و بعد از گرم كردن به وسيله ماشين هاي «شن پران» تميز مي كنند. تسمه پس از تميز شده وارد دستگاه نورد شده و بصورت لوله تغيير شكل پيدا كرده و سپس وارد دستگاه جوشكاري ميشود. در دستگاه جوشكاري كناره هاي تسمه در اثر جريان متناوب (با پتانسيل كم و شدت جريان زياد) گرم شده و بدرجه حرارت جوشكاري ميرسد. پس از گرم شدن كنارة لوله، در اثر فشار غلطك ها بهمديگر مي چسبند. لوله پس از بيرون آمدن از دستگاه جوشكاري با اره گردان باندازه هاي مختلف بريده ميشود.
طريقة اليرا: بطريق اليرا لوله هاي بزرگ، ضخيم و همچنين اجسام تو خالي ديگر كه نيروو فشار زيادي را تحمل ميكنند، ساخته و آماده مي شوند. براي ساختن لوله، تسمه هاي ضخيم را تميز كرده وارد «دستگاه هاي خم كن» مي كنند بطوريكه كنار ه هاي تسمه بعد از بيرون آمدن از ماشين خم كن، بصورت بخيه تغيير فرم پيدا مي كند. تسمه بعد از تغيير شكل وارد دستگاه جوشكاري مي شود، در حين جوشكاري لوله و سيم جوشكاري دوالكترود مختلف را تشكيل داده و بخية جوش بطور دائم با گرد جوشكاري پر مي شود. در اثر جوشكاري دولبة تسمه طوري محكم بهم جوش ميخورند كه استحكام محل جوش با استحكام ساير نقاط لوله برابري ميكند.
درازكردن لوله بوسيلة كشيدن
براي اينكه لوله هاي بادرزو يا بدون درزرا درازكرده و قطر آنها را كمتر كنند آنها را از سوراخ ها ي مخصوصي ميكشند ويا لوله رابه وسيلة دستگاه پيلگر بصورت سرد نورد ميكنند. «سكوهاي كشش گرم» كه در قديم براي دراز كردن لوله ها بكار ميرفت امروزه ديگر متروك شده و بجاي آن از دستگاه هاي مداوم براي دراز كردن لوله ها استفاده ميكنند چو به وسيلة طريقه مداوم لوله ها آسانتر و ارزانتر ساخته ميشوند.
گذشته از آن امروزه لوله ها را بصورت سرد از داخل سكوهاي كشش ميكشند. در اثر كشيدن سرد، لوله هاي بسيار دقيق و ظريفي بدست ميايند كه در صنعت بصورتهاي گوناگون مورد استفاده قرار ميگيرند. اين سكوبا سرعت 70 متر در دقيقه كار كرده و پنج لولة مختلف را با هم ميكشد. در يك كشش كه بستگي بجنس لوله ها دارد در حدود 20 تا 45 درصد از قطر لوله ها كم ميشود. لولة هائيكه بعلت سخت بودن قابليت كشش ندارند، بصورت سرد دردستگاه پيلگر نورد ميشوند. به وسيلة نورد كردن، لوله ها دراز شده و قطر آنها كمتر ميشود. بر عكس پيلگر كردن گرم، در اينجا سنبة داخل لوله ثابت مانده و تنها نوردها بجلو و عقب حركت كرده و روي جسم فشار مياورند. پس از هر برداشت، لوله بطرف جلو حركت كرده و در حدود 60 درجه بدور خودمي چرخد. در اثر پيلگر سرد، لوله ها تا حد لازم نازك ميشوند بطوريكه در آينده امكان توسعة بيشتر براي اين طريقه وجود دارد.
[1] - استوانه هاي كارگر غلطك هاي فولادي هستند كه مستقيماً با جسم مورد نورد در تماس مي باشد.
[2] - گذاشتن بلوك از شكاف بين نوردها را «گذر» مي گويند. با هرگذر مقداري از ضخامت جسم مورد نورد كاسته مي شود.
طرح كنترل آلودگي صوتي در خطوط صافكاري سالن بدنه سازي شركت ايران خودرو
با توجه به وجود نويز آزار دهنده در خطوط كانواير صافكاري در اثر عمليات سنگ زني و چكش كاري دستي توسط اپراتور و به منظور بهبود وضعيت ارگونومي از نظر شرايط محيطي و با توجه به آمار آسيبهاي شنوايي و گزارشات صدا سنجي در سالن هاي مشابه، تصميم به بررسي و كاهش آلودگي صوتي در محدوده خطوط فوق الذكر اتخاذ گرديد.
روش تحقيق عبارتست از:
1.اندازه گيري صدا و آناليز فركانسي آن.
2.انتخاب مواد جاذب صوت با توجه به آزمايشات تعيين ضرب جذب.
3.محاسبه ضريب جذب ديواره هاي موجود.
4.بررسي نحوه افزايش سطوح جذبي ديواره ها .
يافته هاي اين تحقيق نشان داد كه:
1.ميزان تراز فشار صوتي در فاصله 5/1 متري از بدنه در حال صافكاري بين 100 تا 105 دسي بل قرار دارد و همچنين آناليز فركانسي اكتاوباند مشخص نمود كه تراز بشار صوت در محدوده فركانسي 500 تا 8000 هر تز به ميزان 10 دسي بل بالاتر از حد مجاز (85 دسي بل) قرار دارد.
2.ماده جاذب، تايل اكوستيك با ضريب جذب متوسط 79/0 شامل دو لايه فوم پلي اورتان، پانل پشم سنگ و رويه MDF انتخاب گرديد.
3.ميزان سطح جذبي ديواره هاي موجود قبل از اعمال تغييرات برابر526/71 سابين متر مربع محاسبه شد.
4.افزايش سطح جذبي ديواره ها از طريق كاهش سطح شيشه خور و دوجداره نمودن آنها و مچنين ايجاد ديواره فوقاني با زاويه 45 درجه انجام گرديد.
مقدمه و اهداف:
با توجه به اينكه يكي از معضلات اساسي بهداشتي صنايع كشور خصوصا صنايع فلزي مساله سر و صدا (Noise ) مي باشد و با در نظر گرفتن تاثيرات و عوارض مخرب آن روي سيستم شنوايي و ساير اندامها تصميم به اجراي طرح كنترل و كاهش صدا در خطوط صافكاري شركت ايران خودرو گرفته شد.
بر اساس اندازه گيري و ارزشيابي (Noise ) در خطوط كانواير صافكاري محصولات پژو 405 و 206 و سمند در سالن بدنه سازي شماره 2 مشخص گرديد كه در خطوط مذكور فرآيندهاي سنگ زني و چكش كاري دستي توسط كارگران در طول خط انجام مي گيرد. در اثر اجراي اين فرآيندها محيط كار داراي (Noise ) آزار دهنده مي باشد كه آ ناليز فركانسي و صداسنجي انجام شده در خط صافكاري مشخص نمود كه در فاصله 5/1 متري از اطراف بدنه در حال صافكاري تراز فشار صوتي (SPLA ) بين 100 تا 105 دسي بل قرار دارد كه بطور متوسط 20 دسي بل از حد مجاز قابل قبول بالاتر است. همچنين آناليز فركانسي اكتاوباند مشخص نمود كه تراز فشار صوت در محدود فركانس 500 تا 8000 هر تز بطور متوسط 10 دسي بل بالاتر از حد مجاز قرار دارد.
از نكات حائز اهميت اين طرح عدم اجراي طرح مشابه در ديگر سالنهاي شركت ايران خودرو مي باشد.
روش انجام كار:
با شناخت سر و صداي خطوط صافكاري و با توجه به ويژگيها و مشخصات فضاي خطوط كانواير صافكارسي سالن بدنه سازي شماره 2 پيشنهاد ايجاد سطوح جاذب در اطراف خط صافكاري مطرح گرديد تا از بازتابهاي صوتي در خط صافكاري كاسته شده و با ايجاد يك ديوار تركيبي (جاذب – مانع) ضمن كاهش بازتابها از انتقال نويز به ديگر نقاط كارگاه جلوگيري شود. از نظر تئوري، طرح پيشنهادي يكي از روشهاي Passive Noise Control مي باشد كه همان كنترل سر و صدا در مسير انتشار مي باشد.
در خط صافكاري امواج صوتي منتشر شده به قسمتهاي مختلف محيط برخورد كرده، بازتاب پيدا مي كنند كه در اين طرح با استفاده از مواد جاذب بازتاب صدا كنترل مي گردد. همچنين با تركيب ديوار جاذب با موانع صوتي از عبور سر و صدا از يك نقطه به محيط مجاور جلوگيري مي گردد كه در واقع موثر ترين راه كنترل صدا در مسير انتشار، استفاده توام جاذب و مانع صوتي است.
در وضعيت موجود ديوار جداكننده خط صافكاري از جنس فلز و شيشه است كه نقش بازتاب دهنده امواج را دارد. اين ديواره به ارتفاع حدود 250 سانتيمتر است كه ارتفاع قسمت فلزي (پائيني) 120 سانتيمتر و ارتفاع قسمت شيشه (بالائي) حدود 130 سانتيمتر است. طرح شامل حذف سطوح فلزي ديواره و جايگزيني آن با يك جاذب فيبري مناسب و اصلاح قسمت شيشه اي ديوار است.
عمليات توليدي در خط صافكاري سبب توليد نويز با فركانس بالا مي شود كه براي تمام افراد خط ايجاد مزاحمت مي كند. لذا طرح استفاده از پانل پشم سنگ به ضخامت 8 سانتيمتر با چگالي 80 كيلوگرم بر متر مكعب پيشنهاد گرديده كه اين جاذب فيبري صدا داراي مشخصات زير است:
1. تا دماي 850 در جه سانتيگراد مقاومت دائم دارد و در مقابل شعله آتش مقاوم است.
2. ضريب رسانايي عايق پشم سنگ 03/0 كيلوكالري بر متر درجه سانتي گراد ساعت مي باشد.
3. پشم سنگ از نظر شيميايي خنثي بوده لذا باعث خوردگي سطح فلز نمي شود.
4.پشم سنگ به دست آسيب نرسانده و متداولترين نوع عايق بدون عارضه جانبي است.
به منظور كنترل سر وصداي خط كانواير صافكاري سالن شاتل در كنار خط كانواير ايجاد ديوار تركيبي جاذب و مانع سر و صدا ضروري بنظر مي رسد. اين ديواره از مواد زير به ترتيب از خارج به داخل ساخته مي شود:
الف) پوشش خارجي ديواره ورق شادولاين
ب) دو لايه پلي اورتان به ضخامت 2 ميلي متر
با توجه به موارد ذكر شده لازم است تا بهترين روش جهت كنترل صدا اجرا شود. اينرو روشهاي زير مورد اجرا قرار گرفتند.
1.حذف مولد صدا: نظر به ماهيت غمليات صافكاري و لزوم استفاده از ابزارهاي بادي عملاً امكان حذف يا تغيير ابزار وجود ندارد. لذا اين روش منتفي مي باشد.
2.محصور كردن ناحيه مولد صدا: در اطراف خطوط صافكاري مورد بحث ديوارهايي با ارتفاع 250 سانتيمتر و بطول ديواره 74 متر در دو طرف وجود دارند كه ارتفاع 130 سانتيمتر از ديواره شيشه خور مي باشد. بهترين روش مسقف نمودن ناحيه و نيز بستن طرفين خطوط مي باشد ولي بعلت مشكلات تهويه و نيز ورود و خروج بدنه از ابتدا و انتها خط، امكان اعمال تغييرات مذكور وجود ندارد.
3.استفاده از ديوارهاي جاذب صوت با ضريب جذب مناسب.
بر اساس طرح پيشنهادي با تغيير مصالح و استفاده از مصالح پيشنهادي سطح جذبي هر ديوار 6/2 برابر افزايش مي يابد كه از اين طريق مي توان پيش بيني نمود بازتاب صوتي از محدوده فركانس هاي 800 تا 1000 هر تز در فضاي بين خط و ديوارها بطور متوسط 7 تا 10 دسي بل و در فضاي بين دو خط صافكاري بين 6 تا 4 دسي بل كاهش يابد كه اين كاهش در اثر جذب بازتابهاي صوتي ناشي از ديواره هاي جاذب خواهد بود.
4. ديوار پيشنهادي نقش يك مانع براي امواج صوتي را نيز دارد. در واقع اين ديواره با توجه به مصالح بكار رفته در آن مي تواند در فاصله يك متري پشت ديوار افت انتقالي
( T . L ) در حدود 15 دسي بل ايجاد نمايد.
5 .پيشنهاد مي گردد ارتفاع پنجره كاهش يافته و از 130 سانتيمتر به ارتفاع 65 سانتيمتر تقليل يابد و بجاي آن سطح ديوار جاذب افزايش يابد و در محل نصب پنجره حتما از شيشه او جداره (شيشه – هوا – شيشه) استفاده شود.
پيشنهاد ميگردد از شيشه 6 ميليمتري و نوارهاي لاستيك فشرده جهت نصب شيشه ها استفاده شود تا درز گيري پنجره ها بصورت مطلوبي انجام شود . در شكل اندازه و ابعاد پنجره و ديوار جاذب نشان داده شده است:
طرح بهينه سازي ايستگاههاي كار در:
خطوط توليد كارخانه نيروي محركه شركت ايران‌خودرو»
همزمان با شروع پروژه مداخله ارگونومي در شركت ايران خودرو گروه ارگونومي نيرو محركه تشكيل و با حضور 5 كارشناس موضوعات مختلف را تحت حوزه هاي اصلي ذيل مورد بررسي و پيگيري قرار دادند.
1-نگهداري و حمل مواد شامل بهبود ريل كانواير خط ماشين كاري سر سيلندر و تصحيح چيدمان سر سيلندر خام
2-ابزارهاي دستي شامل، طراحي و ساخت دستگيره هاي كلامپينگ، طراحي و ساخت فيكسچر مونتاژ سه راهي بنزين پژو و طراحي و ساخت محافظ الكترود اسپارك
3-بهبود Posture شامل ساخت سكو براي بهبود Posture در استفاده از پالتهاي سر سيلندر، تصحيح چيدمان ميل لنگ جهت بهبودPosture در هنگام استفاده
4-كنترل مواد و عامل خطرناك، شامل طراحي و ساخت داكت و ماشين كاري ماني فلد اگزوز، طراحي و ساخت سر پوش مناسب براي جعبه ابزارهاي ماشين كاري سر سيلندر و طراحي و ساخت گلويي ( اگزوز) طراحي و ساخت سره چكش بادي و…
شركت ايران خودرو بعنوان اولين و بزرگترين توليد كننده خودرو در ايران تصميم به بكار گيري روشهاي ارگونومي در فعاليتهاي طراحي و توليد خود گرفته است. شروع اين كار با همكاري مركز ارگونومي كشورهاي در حال توسعه دانشگاه لولئا – سوئد صورت گرفت.
مداخله ارگونومي در ايران خودرونتيجه نگرش جهاني شدن در سالهاي اخير بوده است كه با هدف افزايش كيفيت، استاندارد محصول و پيمودن مسير صحيح در راه بازارهاي جهاني است.
پروژه در سه فاز مشاركت كاركنان، بكارگيري اصول علمي ارگونومي و مداخله آن در طراحي و ساخت خودرو در نظر گرفته شد. با توجه به تنوع سالنهاي توليدي شركت، 35 نفر از كارشناسان واحدهاي مختلف در 7 گروه كاري فراگيري آموزشها ي تئوري را از ارديبهشت ماه سال 80 آغاز نمودند. گروه نيرو محركه كه با 5 عضو (متخصص در زمينه هاي مختلف مهندسي و شاغل در دپارتمانهاي مختلف مهندسي) در زمينه بهبود ايستگاههاي كاري فعاليت خود را شروع كرد بطوري كه پروژه هاي اجرا شده در حوزه هاي اصلي ارگونوميكي به صورت زير تقسيم بندي مي شوند:
1-نگهداري و حمل مواد
2-ابزارهاي دستي
3-كنترل مواد و عوامل خطرناك
تعداد زياد ايستگاههاي كاري و طراحي قديمي خطوط باعث شده كه نكات بسيار
زيادي از نظر ارگونومي، قابل بررسي و موشكافي باشد. بررسي علمي و حل معضلات ارگونوميكي در حوزه هاي ياد شده باعث كسب تجارب بسيار ارزنده اي شده است . مسائل ارگونومي معمولا در كارگاهها عموميت دارند و بدين لحاظ راه حل ارائه شده در كارگاه قابليت تسري و اجرا در ساير كارگاهها نيز دارد. در ادامه اهداف، روشها، نتايج و نقطه نظرات قابل بحث در پروژه هاي انجام شده توسط گروه كاري فوق بصورت خلاصه آورده ميشود.
آموزش و گسترش سازمان يافته روشهاي ارگونومي در كارخانه نيرو محركه از اهداف اين گروه كاري بوده است. در اين راستا مهمترين مسئله كه مي توانست در ياري رساندن به اعضاء جهت نيل به اهداف باشد، مشاركت پرسنل كارخانه در فعاليتهاي ارگونومي بود بنابراين ترويج مشاركت در اولويت يك قرار گرفت.
مواد و روشها:
دستيابي به اهداف فوق با بكار گيري روشهاي ذيل صورت گرفت:
1-شناسايي مشكلات و يافتن سر نخ با استفاده از چك ليست ارگونومي
2-در خواست مستقيم از كاركنان به منظور بيان مشكلات
3-بررسي سابقه تاريخي مشكلات با روش TRIANGLE METHOD
4-استفاده از روشهايFUTURE, FISHBONE, CIRCLE METHOD, WORKSHOP براي حل مسئله
5-استفاده از چارت مطلوبيت و امكانپذيري براي تصميم گيري
6-تهيه Logical Framework Approach ( LFA) و گانت چارت براي اجراي راه حل ها
7-اجراي راه حل در قالب پيشنهاد
8- ارزيابي مقطعي از اصلاحات انجام شده
بكار گيري روشهاي فوق در چندين پروژه بتدريج اعضاء گروه را با محدوديت و تواناي هايي هر روش آشنا ساخت و از طرفي زير ساختهاي مورد نياز براي بكار گيري روشهاي فوق براي اعضاء مشخص گرديد.
با عنايت به موارد فوق، استفاده از مشاركت كاركنان در بيان و ارائه راه حل در چندين پروژه اخير بكار گرفته شده كه به نظر اعضاء گروه بهترين و موثر ترين روش بوده است.
نتايج:
آنچه در ادامه خواهد آمد پروژه هاي انجام شده در زمينه بهبود ايستگاههاي كاري در زمينه هاي مختلف مي باشد.
1-نگهداري و حمل مواد:
1-1-بهبود ريل كانواير خط ماشين كاري سر سيلندر از طريق ساخت داكت براده و
شيب طبيعي براي حركت سر سيلندر به ايستگاه بعدي بدون نياز به مصرف انرژي
انساني
1-2-تصحيح چيدمان سر سيلندر خام در پالتهاي مخصوص به منظور سهولت تخليه
2-ابزار دستي:
2-1- طراحي و ساخت و دستگيره هاي كالامپينگ مناسب براي كليه دستگاههاي خط ماشين كاري ماني فولد اگزوز
2-2- طراحي و ساخت فيكسچر مونتاژ سه راهي بنزين پژو
2-3- طراحي و ساخت محافظ الكترود اسپارك در واحد تعميرات سيلندر
3-بهبود Posture
3-1-ساخت سكو براي پالتها سر سيلندر خام جهت بهبودPosture
3-2-تصحيح چيدمان ميل لنگ هاي ارسالي به كارخانه جهت بهبودPosture
4-كنترل مواد و عوامل خطرناك:
4-1-طراحي و ساخت داكت براده براي هدايت براده ها در دستگاه 4 خط ماشين كاري ماني فولد اگزوز
4-2-طراحي و ساخت سر پوش مناسب براي جعبه هاي ابزار آلات در خط ماشين كاري
4-3-طراحي و ساخت گلويي اگزوز با 4 درجه أ زادي در واحد تست گرم موتور
4-4-طراحي و ساخت سره چكش بادي در ايستگاه پولك زني خطوط سيلندر و سر سيلندر
4-5-بهينه سازي صندلي ليفتراكها در كارخانه موتور سازي
4-6-مهار ارتعاشات محافظ حرارتي ماني فولد دود و حذف صداي ناشي از آن در موتور پيكان كاربراتوري
بحث:
پروژه هاي ارگونومي عموماً داراي نقطه مشتركي هستند كه آنها را قابل ارائه به ساير سازمانها ميكند از جمله آنها:
1-بهينه سازي صندلي ليفتراكها
با توجه به نوع وظيفه استراكچر اين وسيله فنر بندي آن تقريباًامكانپذير نيست بطوريكه كليه ارتعاشات مستقيماً به ستون فقرات راننده منتقل مي شود، بنابراين كليه اين ماشين الات در سطح كشور (بلكه دنيا) مي توانند مشكل مشترك از اين بابت داشته باشند. مشكل با بكار گيري فنر غير خطي براي محدوده مشخصي از وزن راننده حل مي شود.
2-كاهش صداي چكش بادي
تقريباً تمام اين وسايل داراي اين مسئله هستند و اخيراً با استفاده از هيدروليك آنهم بصورت عموم، شدت صدا را تا حدي كاهش داده اند. شدت صدا را با استفاده از مواد ارتجاعي كه تحت تنش 2 و 3 بعدي قرار ميگيرند از 115 دسي بل به 95 دسي بل كاهش داده اند.
3-كاهش صدا گازهاي خروجي از اگزوز
در تمامي خطوط مونتاژ موتور معمولا در صورتي از انها بصورت گرم تست مي شوند كه سرعت گازهاي خروجي بيشتر با صدا همراه است، اين گروه موفق شده اند گلويي با 4 درجه آزادي طراحي نمايند كه ضمن آب بندي گازهاي خروجي شدت صدا از 95 دسي بل به حدود 85 دسي بل برسد.
مراحل مورد نياز جهت اجراي موفق يك طرح ارگونومي
1-شناسايي پرسنل علاقمند
2-جلب اعتماد پرسنل علاقمند جهت مشاركت در طرح هاي ارگونوميكي
3-بيان واضح و قابل اجراي اهداف بطور موثر براي افراد
4-ذكر اولويت جنبه انساني طرح هاي ارگونوميكي ( و پس از نرخ توليد)
5-درخواست بيان مشكلات با شرط كفايت امكانات فني و مالي كارخانه
6-ايجاد محيط مطمئن براي ارائه راه حل و پيشنهاد از طرف كاركنان
7-توجيه فني كارگران در مورد پيشنهاداتي كه قابليت اجراء ندارند
از جمله پيشنهادات ارائه شده در راستاي تحقيق طرح هاي ارگونومي
1-تصحيح چيدمان ميل لنگ در پالت
2- تصحيح چيدمان سر سيلندر خام
3-جمع آوري قطعات مونتاژ كوچك ار قبيل پيچ و مهره از كف كارخانه
4-محافظ الكترود اسپارك
5- نصب موتور براي بالا بردن ميز ماشين دريل راديال
6-بهبود برنامه ريزي براي اشكال قطعات براي مونتاژ موتور پيكان و پژو
پروژه هاي پيشنهادي هيچگونه بار مالي مضاعفي بر روي كارخانه نداشته، بصورتي كه اكثراً با تغيير روش كار و يا حد اكثر استفاده از وسايل و امكانات موجود كار انجام شده و در هيچ موردي خريد صورت نگرفته است.
پيشنهادات
در خاتمه آنچه كه اين گروه (ارگونومي نيروي محركه) جهت اجراي هر چه صحيح تر و سريعتر پروژه ارگونومي در سطح كارخانه ايران خودرو ضروري ميداند در قالب بندهاي ذيل خواهد آمد.
1-پي گيري راه حلهاي گروه نيروي محركه در ساير كارخانه
2-استفاده از مشاركت كارگران در ارائه پيشنهاد و راه حل
4-داشتن موقعيت جغرافيايي و زمان شناخته شده براي كليه كاركنان جهت ارتباط مستمر و دائم.
و در آخر…
اصولاً بسياري از ملاحطات و تجويزهاي علم فاكتورهاي انساني تاحد زيادي جنبه «پيشگيرانه» دارد، چرا كه با رعايت آنها مي توان به اصطلاح به علاج واقعه قبل از وقوع پر داخت و از بسياري حوادث خطرناك و جانكاه پيشگيري كرد. در بعصي از موارد حتي شايد بتوان اثرات ايمني و جانبخش علم فاكتور هاي انساني بر رفاه و تندرستي جوامع (مخصوصاً) كشورهاي در حال توسعه را با ثمرات و خدمات علم پزشكي مقايسه كرد و در برخي از موارد مدعي شد كه توجه به اين علم به حكم منطق و و سعت دامنه مشمول آن، بايد از اولويت بيشتري برخوردار باشد، چون در حالي كه در كشور هاي در حال توسعه علم پزشكي به التيام جراحات ناشي از كار و محيط كار مشغول است، علم فاكتورهاي انساني عامل و سرچشمه بيماري را آماج قرار داده و به اين ترتيب سعي در علاج واقعه پيش از وقوع و ريشه كني علل بسياري از رنجوري ها كه احتمالاً بعداً گريبان گير علم پزشكي و پزشكان خواهد شد، مي كند و بعلاوه عوارض دردناك و كثرت بيماري هاي ناشي از سوانح صنعتي علم پزشكي را در بسياري از موارد در مصاف با خود فلج كرده است. بعنوان مثال در حال حاضر علم پزشكي فاقد توانايي هاي لازم جهت مداوا و معالجه كامل پاره اي از بيماري هاي ناشي از حوادث صنعتي مثل بيماري جانكاه سرطان ناشي از در معرض اشعه راديواكتيويته قرار گرفتن است، حالت حاد اين بيماري موجب مرگ تعداد بيشماري از قربانيان حادثه انفجار در نيروگاه اتمي چرنوبيل در سال 1986 بوده و حالت مزمن آن هنوز گريبان گير هزاران نفر از مبتلايان بازمانده اين حادثه است كه بسياري از آنها در حال مبارزه با مرگ تدريجي و محتوم خود هستند.
علم طب از معالجه متجاوز از دويست هزار نفر كه بر اثر استنشاق گاز سمي منتشره از انفجار كارخانه شيميايي در بوپال هندوستان در سال 1984 بطور دايمي مجروح شدند نيز، عاجز بوده است و به اين لحاظ تاكنون علاوه بر 2000 نفري كه در روزهاي اول اين حادثه به قتل رسيدند، هزاران تن ديگر نيز به ليست قربانيان اين حادثه اضافه شده و به روايت منابع موثق از جمله خبر گزاري آسوشيتدپرس تعداد ككل جان باختگان اين حادثه تا سال 2002 متجاوز از 14410 نفر رقم زده شده است. روزنامه معتبر نيويورك تايمز تعداد كل افرادي را كه در معرض گاز سمي در اثر حادثه قرار گرفتند را حدود 578000 نفر تخمين زده است.
پس از اندكي تعمق وبررسي علل و عوامل حوادث فوق الذكر كه ريشه قوي نهفته در فاكتورهاي انساني داشته و به مثابه واقعياتي تلخ و سياهند كه در تاريخ صنعت ثبت شده اند كلام گاليله در ذهن متبادرمي شود . «باهزار دليل هم نمي توان يك حقيقت تجربي را باطل كرد. » اگر تدابير پيشنهادي علم فاكتورها انساني (در سطوح خرد و كلان) در كارخانه شيميايي بوپال و نيروگاه اتمي چرنوبيل رعايت مي شد، چه بسا اين حوادث بوقوع نمي پيوستند و بشريت با چنين حقايق تجربي تلخ و فجايعي روبرو نمي شد.
كاربرد علم مهندسي عوامل انساني در آينده:
علم فاكتورهاي انساني و ارگونومي همواره در جهت تسهيل روابط تعاملي انسان و ماشين و افزايش كاردهي و كاهش صدمات گام برداشته و در اين راه از موفقيت هاي چشمگيري نيز برخوردار شده است صرفنظر از اغلب صنايع و تكنولوژي هاي موجود كه تاكنون از موهبات اين علم بهره مند شده اند، بسياري از محققان علاقمند به بررسي كاربردهاي آتي علم فاكتورهاي انساني و از جمله معروفترين آنها پروفسور ريموند نيكرسن (Raymond Nickerson) معتقدند كه اين علم خواه ناخواه در كليه جنبه هاي زندگي بشر در آينده ايفاي نقش خواهد كرد اغلب مسايل مهمي كه گريبان گير بشر در آينده خواهد شد، از قبيل آلودگي و حفاظت از محيط زيست، توليد خواربار و غذا، بهره برداري از منابع مختلف و نوين انرژي، تكنولوژي هاي جديد مورد استفاده در علوم پزشكي، كنترل افزايش جمعيت، صلح، دمكراسي، حكومت قانون، امنيت و رفاه اجتماعي همگي به نحوي از انحا از دستاوردهاي علم فاكتورهاي انساني بهره مند خواهند شد و اين علم بواسطه رويكرد چند بخشي (Multidisciplinary) و حيطه شمول گسترده اي كه دارا مي باشد، قابليت و مشروعيت پاسخگويي و ياري رساني به بسياري از مسايلي را كه انسان در آينده بايد با آن دست و پنجه نرم كند، دارد البته نياز مبرم اين علم به تحقيقات مداوم و مستمر كه در واقع در حكم ممد حيات و لازمه تنازع بقاي اين علم به تحقيقات مداوم و مستمر كه در واقع در حكم ممد حيات و لازمه تنازع بقاي اين علم در مقابل پيشرفت تكنولوژي است نبايد به بوته فراموشي سپرده شود.
در صورتي كه محتواي اين نوع حافظه در موقع ساخت توسط سازنده برنامه‌ريزي شود به آن ROM گفته ميشود. ولي اگر به گونه‌اي باشد كه توسط مصرف‌كننده و تنها براي يكبار قابل برنامه‌ريزي باشد به آن PROM مي‌گويند.
اين نوع حافظه نيز مانند ROM بوده از آن جهت نگهداري اطلاعات مختلف استفاده ميشود. اگردر ثبت بيت‌هاي اطلاعاتي حافظه‌هاي PROM , ROM كه فقط براي يكبار قابل برنامه‌ريزي هستند اشتباهي رخ دهد راهي جز دور انداختن حافظه وجود ندارد. اما اين گروه از حافظه‌ها كه ميتوان محتويات آنها را پاك كرد اين ضعف را برطرف ميكند و ميتوان از آنها چندين بار استفاده نمود و برنامه‌هاي مختلف را در آنها ضبط و پس از اتمام كار آنها را پاك كرد. اين نوع حافظه‌ها بر اساس نوع پاك‌شدن اطلاعات به دو گروه تقسيم‌بندي ميشوند. (البته خاصيت پاك‌شدن آنها مربوط به تكنولوژي ساخت آنها است.)
اين سيستم‌ها شامل مداراتي هستند كه با استفاده از رله‌ها و عناصر الكترونيكي مانند ديودها و ترانزيستورها ساخته ميشوند. برنامه كنترل در اين سيستم‌ها نتيجه روابط بين عناصر مدار الكتريكي است و به راحتي قابل تغيير نمي‌باشد. به عبارت ديگر تغيير در برنامه كنترل به معني تغيير در سخت‌افزار سيستم است البته در برخي از اين كنترل كننده‌ها كه با استفاده از كليدهاي انتخاب‌كننده (Selectors)، يا شبكه ديودي (Diode Matrix) ساخته ميشوند، برنامه كنترل را ميتوان تا اندازه‌اي تغيير داد. اگرچه اعمال اين تغييرات، محدود و در برخي موارد بسيار مشكل است.
اين كنترل كننده‌ها داراي حافظه‌اي هستند كه برنامه كنترل در آن ذخيره ميشود. مهمترين مزيت اين سيستم‌ها در آن است كه نحوه كنترل را با تغيير برنامه و بدون نياز به تغيير در سخت‌افزار سيستم ميتوان عوض كرد، زيرا نحوه كنترل سيستم توسط سخت‌افزار سيستم تعيين نميشود بلكه برنامه‌اي كه در حافظه ذخيره شده يعني نرم‌افزار سيستم، نحوه كنترل را مشخص ميكند لذا اين سيستم‌ها بسيار قابل انعطاف بوده، كاربردهاي فراواني دارند. بسته به نوع حافظه اين سيستم‌ها، شيوه تغيير در برنامه‌ها متفاوت است. اگرازحافظه RAM استفاده شود، بدون دخالت فيزيكي و تنها با اضافه يا كم‌نمودن چند سطر برنامه ميتوان برنامه جديد را به اجرا در آورد.
در صورتي كه از حافظه ROM استفاده شود به اجرا درآوردن برنامه جديد تنها با تعويض حافظه ROM امكان‌پذير است.
“ PLC “ از عبارت Programmable Logic Controller به معناي كنترل‌كننده منطقي قابل برنامه‌ريزي گرفته شده است. به عبارت ديگر PLC عبارت از يك كنترل‌كننده منطقي است كه ميتوان منطق كنترل را توسط برنامه براي آن تعريف نمود و در صورت نياز، به راحتي آن را تغيير داد.
وظيفه PLC قبلاً بر عهده مدارهاي فرمان رله‌اي بود كه استفاده از آنها در محيط‌هاي صنعتي جديد منسوخ گرديده است. اولين اشكالي كه در اين مدارها ظاهر ميشود آن است كه با افزايش تعداد رله ها حجم و وزن مدار فرمان بسياربزرگ شده ، هم چنين موجب افزايش قيمت آن مي گردد. براي رفع اين اشكال، مدارهاي فرمان الكترونيكي ساخته شدند ولي با وجود اين، هنگامي كه تغييري در روند يا عملكرد ماشين صورت ميگيرد مثلاً در يك دستگاه پرس، ابعاد وزن، سختي و زمان قرار‌گرفتن قطعه زير بازوي پرس تغيير ميكند، لازم است تغييرات بسياري در سخت‌افزار سيستم كنترل داده شود، به عبارت ديگر اتصالات و عناصر مدار فرمان بايد تغيير كند.
با استفاده از PLC تغيير در روند توليد يا عملكرد ماشين به آساني صورت مي‌پذيرد، زيرا ديگر لازم نيست سيم‌كشي‌ها (Wiring) و سخت‌افزار سيستم كنترل تغيير كند و تنها كافي است چند سطر برنامه نوشت و به PLC ارسال كرد تا كنترل مورد نظر تحقق يابد.
هركس كه با مدارهاي فرمان الكتريكي رله‌اي كاركرده باشد به خوبي ميداند كه پس از طراحي يك تابلوي فرمان، چنانچه نكته‌اي از قلم افتاده باشد، مشكلات مختلفي ظهور نموده، هزينه‌ها و اتلاف وقت بسياري را به دنبال خواهد داشت. به علاوه گاهي افزايش و كاهش چندقطعه در تابلوي فرمان به دلايل مختلف مانند محدوديت فضا، عملاً غيرممكن و يا مستلزم انجام سيم‌كشي‌هاي مجدد و پرهزينه ميباشد.
اكنون براي توجه بيشتر به تفاوت‌ها و مزاياي PLC نسبت به مدارات فرمان رله‌اي، مزاياي مهم PLC را نسبت به مدارات يادشده بر مي‌شماريم.
1-استفاده از PLC موجب كاهش حجم تابلوي فرمان ميگردد.
2-استفاده از PLC مخصوصاً در فرآيندهاي عظيم موجب صرفه‌جويي قابل توجهي در هزينه، لوازم و قطعات ميگردد.
3-PLCها استهلاك مكانيكي ندارند، بنابراين علاوه بر عمر بيشتر، نيازي به تعميرات و سرويس‌هاي دوره‌اي نخواهند داشت.
4-PLCها انرژي كمتري مصرف ميكنند.
5-PLCها بر خلاف مدارات كنتاكتوري، نويزهاي الكتريكي و صوتي ايجاد نميكنند.
6-استفاده از يك PLC منحصر به پروسه و فرآيند خاصي نيست و با تغيير برنامه ميتوان به آساني از آن براي كنترل پروسه‌هاي ديگر استفاده نمود.
7-طراحي و اجراي مدارهاي كنترل و فرمان با استفاده از PLCها بسيار سريع و آسان است.
8-براي عيب‌يابي مدارات فرمان الكترومكانيكي، الگوريتم و منطق خاصي را نمي‌توان پيشنهاد نمود. اين امر بيشتر تجربي بوده، بستگي به سابقه آشنايي فرد تعميركار با سيستم دارد. در صورتي كه عيب‌يابي در مدارات فرمان كنترل شده توسط PLC به آساني و با سرعت بيشتري انجام ميگيرد.
9-PLCها مي‌توانند با استفاده از برنامه‌هاي مخصوص، وجود نقص و اشكال در پروسه تحت كنترل را به سرعت تعيين و اعلام نمايند.
استفاده از كامپيوتر معمولي مستلزم آموزش‌هاي نسبتاً طولاني، صرف وقت و هزينه‌هاي بسيار است. چنانچه كنترل فرآيندي مورد نظر باشد استفاده از كامپيوتر معمولي به مراتب پيچيده‌تر و در اغلب موارد عملاً ناممكن ميشود. علاوه بر آن براي انطباق كامپيوتر با فرآيند موردنظر، طراحي، ساخت و يا لااقل بررسي و خريد تجهيزات خاص براي انطباق، كاري طاقت‌فرسا است.
بسياري از صنعتگران نياز به كارگيري سيستم‌هاي اتوماتيك را عملاً احساس نموده و دريافته‌اند كه توليد بدون به كارگيري اتوماسيون اقتصادي نمي‌باشد. از طرف ديگر، صنعتگران آموزش‌هاي مبسوط به اين شاخه از صنعت را در محدوده وظايف خود نمي‌دانند.
PLC وسيله‌اي است كه درست به همين دلايل ساخته شده و اتوماسيون را با كمترين هزينه و به بهترين شكل ممكن در اختيار قرار ميدهد. استفاده از PLC بسيار ساده بوده، نياز به آموزش‌هاي مفصل، طولاني و پرهزينه ندارد.
از آنجايي كه اين وسيله به منظور پاسخگويي به كاربردهاي صنعتي طراحي شده است، تمامي مسائل مربوط به آن حل شده، هيچ مشكلي در راه استفاده از آن وجود ندارد. طراحان خطوط توليد با بهره‌گيري از اين وسيله قابل انعطاف به سرعت مي‌توانند نيازمند بهاي مصرف‌كنندگان خود را تأمين و در اسرع وقت تواناييهاي خود را با نيازمنديهاي بازار هماهنگ نمايند.
از شركت‌هاي سازنده PLC ميتوان SIEMENS،AEG ،ALLEN BRADLEY ،OMRON،
MITSUBISHI و … را نام برد. گرچه از عرضه PLC توسط سازندگان مختلف چند ده سالي مي‌گذرد و در ماشين آلات و خطوط توليد خريداري شده از خارج كشور نيز به وفور مشاهده ميشود استفاده از اين وسيله بسيار قابل انعطاف توسط طراحان و ماشين سازان داخلي كمتر به چشم مي‌خورد. از جمله عواملي كه موجب تأخير در بهره‌برداري از PLC توسط طراحان داخلي گرديده است عبارتند از:
1-ارتباط مشكل با منابع تأمين كننده خارجي.
2-عدم دسترسي به موقع به اطلاعات سيستم‌ها.
3-عدم پشتيباني مؤثر سازندگان از تجهيزات فروخته شده خود.
4-هزينه بالاي تجهيزات خارجي.
5-هزينه بالاي آموزش در خارج از كشور.
شركت‌هاي داخلي نيز با توجه به مشكلات يادشده و براي پركردن خلاء موجود اقدام به طراحي و ساخت چندنوع PLC نموده‌اند. PLCهاي مذكور، كليه امكانات استاندارد PLCهاي متداول را داشته، از نمونه‌هاي خارجي با قابليت‌هاي مشابه ارزانترند. اين PLCها به خوبي آزمايش گرديده، از پشتيباني كامل آموزش و خدمات پس از فروش برخوردار ميباشند.
از شركت‌هاي داخلي توليدكننده PLC و سيستم‌هاي اتوماسيون ميتوان شركت كنترونيك را نام برد. اين شركت با به كارگيري دانش متخصصين داخلي اقدام به توليد چندين سيستم PLC با قابليت‌هاي متفاوت جهت استفاده در صنايع و كاربردهاي متنوع نموده است.
اين شركت همچنين مبتكر زبان برنامه‌نويسي خاصي جهت سيستم‌هاي PLC توليد شده ميباشد كه بسيار شبيه به زبان برنامه‌نويسي ابداع شده توسط شركت SIEMENS يعني STEP 5 است. PLC يادشده با نمونه‌هاي خارجي مشابه خود به خوبي رقابت ميكند.
زبان ابداع شده توسط شركت كنترونيك CSTL بوده، و تفاوت اين دو زبان برنامه‌نويسي تنها در چند مورد جزئي است.
سازندگان سيستم‌هاي PLC براي برنامه‌نويسي سيستم‌هاي خود، هريك از زبان منحصر به فردي استفاده مي‌نمايند كه از نظر اصولي همگي تابع يك سري قوانين منطقي و كلي بوده، تنها تفاوت آنها در ساختار برنامه‌نويسي و نمادهاي استفاده شده است.
از زبانهاي ابداع شده توسط سازندگان PLC ميتوان S5 ، FST ، OMRON ، CSTL ، ALLEN BRADLEY و … را نام برد.
امروزه كاربرد PLC در صنايع و پروسه‌هاي مختلف صنعتي به وفور به چشم مي‌خورد، در زير تعدادي از اين كاربردها آورده شده است.
-صنايع اتومبيل‌سازي- شامل: عمليات سوراخ‌كاري اتوماتيك، اتصال قطعات و همچنين تست قطعات و تجهيزات اتومبيل، سيستم‌هاي رنگ پاش، شكل دادن بدنه به وسيله پرس‌هاي اتوماتيك و …
-صنايع پلاستيك‌سازي- شامل: ماشينهاي ذوب و قالب‌گيري تزريقي، دمش‌هوا و سيستم‌هاي توليد و آناليز پلاستيك و …
-صنايع سنگين- شامل: كوره‌هاي صنعتي، سيستم‌هاي كنترل دماي اتوماتيك، وسايل و تجهيزاتي كه در ذوب فلزات استفاده ميشوند و …
-صنايع شيميايي- شامل: سيستم‌هاي مخلوط‌كننده، دستگاههاي تركيب كننده مواد با نسبتهاي متفاوت و …
منبع تغذيه ولتاژهاي مورد نياز PLC را تأمين ميكند. اين منبع معمولاً از ولتاژهاي 240 ولت DC و 110 يا 220 ولت AC ، ولتاژ 5 ولت DC را ايجاد ميكند. ماكزيمم جريان قابل دسترسي منطبق با تعداد مدول‌هاي خروجي مصرفي است. لازم به ذكر است كه ولتاژ منبع تغذيه بايد كاملاً تنظيم شده(رگوله) باشد. جهت دستيابي به راندمان بالا معمولاً از منابع تغذيه سوئيچينگ استفاده ميشود. ولتاژي كه در اكثر PLCها استفاده ميگردد ولتاژ 5 يا 2/5 ولت DC است.
در برخي شرايط كنترلي لازم است تا در صورت قطع جريان منبع تغذيه، اطلاعات موجود در حافظه و همچنين محتويات شمارنده‌ها، تايمرها، و فلگ‌هاي پايدار بدون تغيير باقي بمانند. در اين موارد از يك باطري جنس“ Lithium “ جهت حفظ برنامه در حافظه استفاده ميگردد. به اين باطري “ Battery Back up “ مي‌گويند. ولتاژ اين نوع باطري‌ها معمولاً 8/2ولت تا 6/3ولت ميباشد. از آنجايي كه اين باطري نقش مهمي در حفظ اطلاعات موجود در حافظه دارد در اكثر PLCها يك چراغ نشان‌دهنده تعبيه شده و در صورتي كه ولتاژ باطري به سطحي پائين‌تر از مقدار مجاز 8/2ولت برسد اين نشان‌دهنده روشن ميگردد. اين نشان‌دهنده به Battery Low LED معروف است. در صورت مشاهده روشن شدن اين نشان دهنده لازم است كه باطري مذكور تعويض گردد. براي تعويض باطري ابتدا بايد به وسيله يك منبع تغذيه، ولتاژ مدول مورد نظر را تأمين و سپس اقدام به تعويض باطري نمود.
CPU يا واحد پردازش مركزي در حقيقت قلب PLC است. وظيفه اين واحد، دريافت اطلاعات از ورودي‌ها، پردازش اين اطلاعات مطابق دستورات برنامه و صدور فرمانهايي است كه به صورت فعال يا غيرفعال نمودن خروجي‌ها ظاهر ميشود. واضح است كه هرچه سرعت پردازش CPU بالاتر باشد زمان اجراي يك برنامه كمتر خواهد بود.
حافظه محلي است كه اطلاعات و برنامه كنترل در آن ذخيره ميشوند. علاوه بر اين، سيستم عامل كه عهده‌دار مديريت كلي بر PLC است در حافظه قرار دارد. تمايز در عملكرد PLCها، عمدتاً به دليل برنامه سيستم عامل و طراحي خاص CPU آنهاست. در حالت كلي در PLCها دو نوع حافظه وجود دارد:
1-حافظه موقت (RAM) كه محل نگهداري فلگ‌ها، تايمرها، شمارنده ها و برنامه‌هاي كاربر است.
2-حافظه دائم (EPROM,EEPROM) كه جهت نگهداري و ذخيره هميشگي برنامه كاربر استفاده ميگردد.
اين واحد محل دريافت اطلاعات از فرآيند يا پروسه تحت كنترل ميباشد. تعداد ورودي‌ها در PLCهاي مختلف، متفاوت است. ورودي‌هايي كه در سيستم‌هاي PLC مورد استفاده قرار ميگيرند. در حالت كلي به صورت زير ميباشند:
اين واحد، محل صدور و فرمانهاي PLC به پروسه تحت كنترل ميباشد. تعداد اين خروجي‌ها در PLCهاي مختلف متفاوت است. خروجي‌هاي استفاده شده در PLCها به دو صورت زير وجود دارند:
در صورت نياز به اضافه نمودن واحدهاي ديگر ورودي و خروجي به PLC يا جهت اتصال پانل اپراتوري و پروگرامر به PLC از اين مدول ارتباطي استفاده ميشود. در صورتي كه چندين PLC به صورت شبكه به يكديگر متصل شوند از واحد IM جهت ارتباط آنها استفاده ميگردد.
1-نرم‌افزاري كه كارخانه سازنده با توجه به توان سخت‌افزاري سيستم تعريف ميكند كه به آن Operating Systemيا به اختصار OS گويند. مثلاً در PLCزيمنس مدل 100 U تعداد 16 تايمر (T0-T15) تعريف شده است و اگر در برنامه‌نويسي از تايمر شماره 18 يعني T18 استفاده شود سيستم‌عامل دستور مذكور را به عنوان يك دستور اشتباه قلمداد كرده، برنامه اجرا نخواهد شد.
لازم به ذكر است كه اين نرم‌افزار ثابت بوده، قابل تغيير نمي‌باشد. بنابراين از نوع فقط خواندني است و معمولاً در EPROM يا E PROM ذخيره ميشود.
2-نرم‌افزاري كه برنامه نوشته شده توسط استفاده‌كننده (User) را به زبان قابل فهم ماشين تبديل مي‌نمايد. اين برنامه منحصر به كارخانه سازنده بوده، نام خاصي نيز دارد. معروفترين و پركاربردترين اين نرم‌افزارها، نرم‌افزار S5 ميباشد كه توسط شركت زيمنس ابداع گرديده است. اين نرم‌افزار هم مانند OS قابل تغيير نيست و بايستي در ROM ذخيره و براي اجرا به RAM پروگرامر ارسال گردد.
3-نرم‌افزار يا برنامه‌اي كه توسط استفاده‌كننده نوشته شده و به آن User Program گويند. اين نرم‌افزار در هر لحظه قابل تغيير بوده، خواندني/ نوشتني است. اين نرم‌افزار در RAM و يا در EPROM و يا در EEPROM از مدول ذكر شده مجدداً در RAM كپي شده، اجرا ميگردد.
همانگونه كه ذكر شد هر PLC شامل سخت‌افزار و نرم‌افزار ميباشد. در صفحات گذشته بطور اجمال به توضيح در مورد سيستم‌هاي سخت‌افزاري و همچنين نرم‌افزار PLC پرداختيم. واضح است كه براي واردكردن برنامه كنترلي يا نرم‌افزار كنترلي به سخت‌افزار، نياز به يك واحد برنامه‌نويسي يا پروگرامر ميباشد. در ادامه بحث به تشريح برنامه‌نويسي (Programming Unit) مي‌پردازيم.
در استفاده و به كارگيري PLC علاوه بر آشنايي با نحوه كار، آشنايي با واحد برنامه‌نويسي آن نيز ضروري است زيرا توسط اين واحد قادر خواهيم بود با PLC ارتباط برقرار نماييم. به اين ترتيب كه برنامه كنترل دستگاه را نوشته، آن را در حافظه PLC قرار داده، اجراي آن را از PLC مي‌خواهيم. اين واحد بسيار شبيه به كامپيوترهاي معمولي است، يعني داراي يك صفحه نشان دهنده (مونيتور) و صفحه كليد ميباشد. تفاوت اين واحد با كامپيوتر معمولي، تك منظوره بودن آن ميباشد. بدين معني كه از PG تنها ميتوان جهت ارتباط برقرار نمودن با PLC مربوطه استفاده نمود.
با استفاده از PG ميتوان از وضعيت و چگونگي اجراي برنامه مطلع شد. صفحه نمايش واحد برنامه‌نويسي به ما نشان ميدهد كه كدام ورودي روشن يا خاموش است، PLC توسط خروجي‌ها دستور فعال‌شدن يا توقف كار هركدام ازماشين‌ها را ميدهد و در حقيقت نحوه اجراي برنامه در صفحه نمايش ظاهر ميشود. بنابراين در صورتي كه اشكالي در برنامه وجود داشته باشد يا ايرادي در اجراي برنامه پيدا شود، از اين طريق ميتوان به آن پي برد. پس ميتوان گفت كه واحد برنامه‌نويسي در عيب‌يابي برنامه كنترل دستگاهها و سيستم‌هاي تحت كنترل و بررسي علت توقف آنها نقش به سزايي دارد. به وسيله PG ميتوان تغييرات عملوندها يعني ورودي‌ها، خروجي‌ها و همچنين تايمرها و شمارنده‌هاي برنامه در حال اجرا را به صورت Real Time ملاحظه نمود. در اكثر PLCها و به كمك PG ميتوان با دستور خاصي نظير STATUS وضعيت عملوندها را در حين اجراي برنامه مشاهده نمود.
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن
را بنویسید.
