درسنامه آموزشی و پاسخ فعالیت های درس ششم فارسی چهارم آرش کمانگیر

1 معرفی یکی از نمادهای اسطوره ای فرهنگ ایران

2 تقویت روحیهٔ دفاع از وطن و میهن دوستی

3 آشنایی بیشتر با پهلوانان ایرانی

4 آشنایی با افسانه های ملّی

5 تقویت قدرت درک متن و دریافت پیام اصلی درس

6 تقویت درک و بیان پیام تصاویر

7 آشنایی با ساختار جمله

8 آشنایی با نشانهٔ ربط “عطفی” به عنوان ابزار

انسجام گزاره های متن

9 آشنایی با بند روایتی

معنی لغات درس ششم

نبرد : جنگ

طولانی : بلند

افراسیاب : فرمانده سپاه توران

پاداری : استقامت

پهلوان : دلاور

اندوهگین : غمگین

بردباری : صبوری

آشتی : صلح

خاور : شرق

پولادین : فولادی

دشوار : سخت

بی تابی : تحمل نداشتند

استوار : محکم

نیرومند : قوی

نیرو : توان

گام : قدم

نگریست : نگاه کرد

تیزبال : پر سرعت

بامداد : صبح

نیمروز : ظهر

تناور : نیرومند

هم خانواده آرش کمانگیر فارسی چهارم :

تحقیر : حقارت – حقیر

ماهر : مهارت

مشکل : اشکال

منتظر : انتظار

توانا : توانایی – توان

نقص : ناقص

️مخالف آرش کمانگیر فارسی چهارم

پیروزی : شکست

ناامید : امیدوار

سختی : آسانی

آشتی : قهر

خاور : باختر

محکم : سست

نهانی : آشکار

نازک : ضخیم

دیوانه : عاقل

شیرین : تلخ

تیره : روشن

توانا: ناتوان

️کلمات املایی آرش کمانگیر فارسی چهارم

طولانی – سپاه توران – افراسیاب – جیحون – بی تابی – قامتی رشید – استوار – نقص و عیب – تناور – تیغه ی شمشیر – گهر – چست

و چابک – وزنده – غران – گریزان – گوهر فشانی –

متن درس  :

نبرد، طولانی و خسته کننده شده بود و همه، نگران بودند. سپاه توران به فرماندهی افراسیاب از رود جیحون گذشته بود. ایرانیان دربرار تورانیان پایداری می‌کردند امّا پیروزی بر آنان، بسیار مشکل بود. ایرانیان از پیروزی ناامید و از شکست اندوهگین شده بودند. روزگار به سختی می‌گذشت و چاره‌ای جز بردباری نبود.

سرانجام، دو سپاه تصمیم گرفتند که آشتی کنند. تورانیان پیشنهاد کردند که پهلوانی ایرانی تیری به سوی خاور پرتاب کند. هرجا که تیر فرود آید، آنجا مرز ایران و توران باشد.

این خبر را هر دهانی، زیر گوشی، بازگو می‌کرد:
آخرین فرمان
آخرین تحقیر
مرز را پرواز تیری، می‌دهد سامان
گر به نزدیکی فرود آید
خانه‌هامان، تنگ
آرزومان، کور
ور بپّرد دور
تاکجا؟ تاچند؟
آه! کو بازوی پولادین و کو سر پنجه‌ٔ ایمان؟

راستی، چه پیشنهاد دشواری! مگر یک تیر چقدر میتواند دور بشود؟ کدام تیراندازی این کار بزرگ را انجام خواهد داد؟

آرش کمان‌گیر، تیرانداز ماهر ایرانی، خود را برای پرتاب این تیر آماده کرد. همه نگران و منتظر، پای کوه بلند دماوند ایستاده بودند. مادران دعا می‌کردند؛ پیرمردها، اشک می‌ریختند؛ کودکان با بی‌تابی، آرش کمان‌گیر را که با قامتی رشید و استوار پای کوه ایستاده بود، نگاه می‌کردند.

آرش با قدم‌های محکم از کوه بالا رفت؛ روی تخته سنگ بزرگی ایستاد؛ بازوان و تن نیرومند خود را به همه نشان داد و گفت: «خوب ببینید! در بدن من هیچ نقص و عیبی نیست؛ امّا خوب می‌دانم چون تیر از کمان رها شود، همه‌ٔ نیروی من از تن بیرون خواهد رفت. من جان خود را در تیر خواهم گذاشت و برای سربلندی ایران فدا خواهم کرد».

آرش با گام‌های بلند از کوه بالا رفت؛ وقتی به قلّه رسید در آنجا دست به دعا برداشت و با خدای خود زمزمه کرد: «ای خدای آسمان‌ها! ای آفریدگار کوه‌ها و دریاها! ای توانایی که به ما توانایی بخشیده‌ای! مرا یاری کن تا سرزمین ایران را از دست دشمنان رها کنم».

آن گاه از بالای قلّه به دشت‌های سبز و رودهای آبی نگریست. صدای مردم از همه جا به گوش می‌رسید. آرش نام خدا را بر زبان آورد و باهمه‌ٔ توان، کمان را کشید. تیر همچون پرنده‌ای تیز بال، پرواز کرد؛ از بامداد تا نیم روز در پرواز بود؛ از کوه و درّه و دشت گذشت و در کنار رود جیحون بر تنه‌ٔ درخت گردویی که در جهان از آن تناورتر و بلندتر نبود، نشست و آنجا مرز ایران و توران شد.

مردم از پیر و جوان به سمت قلّه حرکت کردند. آرش، بی‌جان بر تخته سنگی افتاده بود.
آری، آری، جان خود در تیر کرد آرش
کار صدها، صدهزاران تیغه‌ٔ شمشیر کرد آرش

درست و نادرست (صفحهٔ 58 کتاب درسی)

۱-  آرش برای پرتاب تیر در دشتی سرسبز ایستاد. نادرست
۲- ایرانیان در برابر سپاه توران مقاومت می‌کردند. درست
۳- تورانیان پیشنهاد کردند که پهلوانی ایرانی تیری به سوی غرب پرتاب کند. نادرست

درک مطلب (صفحهٔ 58 کتاب درسی)

۱- چرا ایرانیان پیشنهاد تورانیان را پذیرفتند؟ زیرا ایرانیان از جنگیدن خسته شده بودند و فکر می‌کردند با پذیرفتن این تصمیم می‌توانند ایران را نجات دهند.
۲- منظور از «مرز را پرواز تیری می‌دهد سامان» چیست؟ منظور این است که سر نوشت و آینده‌ٔ کشور با پرتاپ یک تیر باید معلوم شود.
۳- چرا آرش پس از پرتاب تیر جان داد؟ زیرا با تمام وجود این کار را کرد و تمام نیرو و توانش را برای پرتاپ تیر از دست داد. در نتیجه نتوانست این فشار زیاد را تحمل کند و جان سپارد.

دانش زبانی (صفحهٔ 58 کتاب درسی)

جمله‌‌های زیر را بخوانید:
- مادران، دعا می‌کردند.
- پیرمردان، اشک می‌ریختند.
- کودکان، آرش کمان‌گیر را نگاه می‌کردند.
- آرش از کوه بالا رفت.
- آرش، نام خدا را بر زبان آورد.

جمله از یک یا چند کلمه تشکیل می‌شود و پیام کاملی را به شنونده انتقال می‌دهد.

تصویرخوانی و صندلی صمیمیت (صفحهٔ 59 کتاب درسی)

 ۱- نگاه کردن به تصویر: تصویر را با دقّت ببینید و به جزئیات آن توجّه کنید.
۲- تفكّر: برای فهمیدن معنی تصویر، فکر کنید و مطالبی را که از تصویر برداشت کرده‌اید در ذهن خود مرور کنید.
۳- گفتار: هر وقت آماده شدید، رويِ صندلی معلّم بنشینید و درباره‌ٔ برداشت خود از تصویر برای دوستانتان صحبت کنید.

بخوان و حفظ کن

باران

باز باران با ترانه
با گوهرهای فراوان
می‌خورد بر بام خانه
یادم آرد روز باران
گردش یک روز دیرین
خوب و شیرین
توی جنگل‌های گیلان
کودکی ده ساله بودم
شاد و خرم
نرم و نازک
چست و چابک
با دو پای کودکانه
می‌دویدم همچو آهو
می‌پریدم از سر جو

دور می‌گشتم ز خانه
می‌شنیدم از پرنده
از لب باد وزنده
داستان‌های نهانی
رازهای زندگانی
برق چو شمشیر برّان
پاره می‌کرد ابرها را
تندر دیوانه، غُرّان
مشت می‌زد ابرها را
جنگل از باد گریزان
چرخ‌ها می‌زد چو دریا
دانه‌های گرد باران
پهن می‌گشتند هر جا
سبزه در زیر درختان
توی این دریای جوشان
جنگل وارونه پیدا

بس گوارا بود باران!
به! چه زیبا بود باران!
می‌شنیدم اندر این گوهرفشانی
رازهای جاودانی
پندهای آسمانی
بشنو از من کودک من
پیش چشم مرد فردا
زندگانی، خواه تیره،
خواه روشن،
هست زیبا،
هست زیبا،
هست زیبا!

گلچین گیلانی

آموزش لحن درس ششم فارسی چهارم ابتدایی آرش کمانگیر

لحن متن درس ششم از نوع روایی حماسی می باشد.

این متن دارای آهنگی نرم و گاهی کوبنده و حماسی است،

به گونه ای که شنونده یا از آن پند می گیرد و یا تحتتأثیر آن قرار می گیرد.

این متن در بردارندهٔ مفهوم میهن دوستی است که مثل یک قصّه سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.

بنابراین باید از شخصیّت های متن، فضا و سایر عناصر، کمک گرفت تا لحن، شکل درستی به خود بگیرد.

بهتر است علائم نگارشی را رعایت کرد تا تأثیر کلام بیشتر شود؛

سکون ها و سکوت ها نیز این تأثیر را دوچندان می کند.

دانش زبانی درس ششم فارسی چهارم ابتدایی آرش کمانگیر

در ادامهٔ بحث دانش زبانی درس چهارم، در این درس نیز مجدداً دربارهٔ جمله آموزش داده می شود.

در درس چهار ملاک معرفی، بیشتر معنایی و کاربردی بود اما در این درس به لحاظ ساختاری و صوری نیز به دانش آموزان این آگاهی داده می شود که جمله از کنار هم قرار گرفتن کلمات تشکیل می شود.

تذکر: از دادن تمرین های شمارش تعداد جمله به دانش آموزان جداً خودداری کنید.

بخوان و حفظ کن درس ششم فارسی چهارم ابتدایی آرش کمانگیر

شعر باران وزن خوب و مصراع های کوتاه دارد و در کنار تکرارها و به کارگیری قافیه های تقریباً آزاد، شعری مناسب کودکان است

لحن عمومی حاکم بر فضای این شعر، لحن شاد و نشاط انگیز روایی به شیوهٔ بیان خاطره است که سه چهارم آغاز شعر راشامل می شود.

در ادامه از شیوهٔ بیان توصیفی برای توصیف تفریحات کودکانه همراه با لطافت و لذت ناشی از یادآوری آنها بهره می گیرد.

در قسمت توصیفی این شعر، شاعر اوج و فرودی بسیار زیبا را به نمایشگذاشته است؛

ابتدا با توصیف لذت های حضور در جنگل و آغاز باران کار راشروع کرده، سپس با به تصویر کشیدن قدرت رعد و برق و باد مخاطب را به اوج هیجان رسانده است

پس از آن دوباره با وصف قطرات باران و جمع شدن آب درمیان سبزه ها و مشاهدهٔ جنگل در آب، از نقطهٔ اوج به فرود می رسد و در پایان  این تنش  را به آرامش محض بدل می کند تا جایی که سکوتی همراه با لذّت و تخیّل را در پی دارد.

معلّم از یکی از دانش آموزان می خواهد از هر قسمت درس که دوست دارد،به دوست خود املا بگوید،

البته املا نباید از یک بند بیشتر باشد.

دانش آموز دیگرشروع به نوشتن می کند.

وقتی بخش اول املا گفتن به پایان رسید دانش آموزی که املامی نوشت،

حالا گویندهٔ املا شده و دوستش شروع به نوشتن می کند.

پس از پایان یافتن این بخش معلّم از دو دانش آموز دیگر می خواهد که پای تخته آمده و املای دوستان خود را تصحیح کنند.

درس ششم نوشتاری چهارم ابتدایی

درس ششم نوشتاری چهارم ابتدایی

فعّالیت های نوشتاری 2: املا

انجام فعّالیت های کتاب نوشتاری در کلاس مورد تأکید می باشد. باید عملکرد دانش آموزان از جانب معلّم مورد بررسی قرار بگیرد

و حتماً پس از تصحیح مطالب بازخورد کتبی هر چند کوتاه، گوشهٔ صفحات درج شود تا اولیا و دانش آموزان در جریان نقاط قوت و ضعف قرار بگیرند.

فعّالیت های نوشتاری 4: درک متن

یکی از ابزارهای صوری انسجام گزاره های متن«حروف ربط »هستند.

هوشیارکردن دانش آموزان نسبت به این حروف و نوع کاربرد آنها در متن به افزایش درک متن کمک می کند

فعّالیت های نوشتاری 5: نگارش

موضوع آموزش این درس، نوشتن بند روایتی  است.

دانش آموزان ابتدا بند نمونه را می خوانند و تحلیل می کنند.

مقایسه این بند با بند توصیفی درس قبل، روش مناسبی است برای اینکه تفاوت های بند توصیفی و روایتی برای دانش آموزان مشخص شود؛

البته مقایسه و تشخیص تفاوت ها به صورت کار گروهی انجام شود و دانش آموزان خود ویژگی های هر دو نوع بند را در کنار هم قرار داده، تحلیل کنند.

در بندهای روایتی توجّه به چند مطلب اهمیت دارد:

زاویۀ دید که نویسنده، مطلب را به صورت اوّل شخص بیاورد یا سوم شخص؛ معمولاً دانش آموزان در نوشته های خود اوّل شخص را ترجیح می دهند.

نوع لحن نوشته که نویسنده باید آن را انتخاب کند و در کل نوشته رعایت کند.

لحن نوشته می تواند دوستانه باشد یا خیلی رسمی، حتی گفتاری باشد یا نوشتاری.

توالی و ترتیب مطالب که یکی پس از دیگری بیان شود.

زمان افعال که باید در کل نوشته ارتباط منطقی داشته باشند.