پاسخ فعالیت های درس راز نشانه‌ها فارسی چهارم

مردی یک کیسه‌ٔ گندم بر پشت الاغش گذاشته بود و به آسیاب می‌برد؛ در راه به قهوه‌خانه‌ای رسید؛ الاغ را به درختی بست و به قهوه‌خانه رفت؛ وقتی بیرون آمد، الاغش نبود؛ درحالی که به دنبال الاغ می‌گشت، چشمش به پسری افتاد؛ از او پرسید:«الاغ مرا ندیدی؟»

پسر پرسید:«همان که چشم چپش کور بود؛ پای راستش می‌لنگید و بار گندم می‌برد؟»

مرد، خوشحال شد و گفت: «نشانی‌هایش درست است. آن را کجا دیدی؟»

پسرجواب داد:«من، الاغی ندیدم».

مرد، خشمگین شد و پسررا پیش حاکم برد.

حاکم گفت: «پسرجان! اگر تو الاغ را ندیده‌ای، چطور نشانی‌هایش را دادی؟»

پسرگفت: «من فقط خوب نگاه کردم و به آنچه دیدم، کمی اندیشیدم. سرراهم رد پای الاغی را دیدم که جای پای راستش کمتر از جای پای چپش گود افتاده بود. فهمیدم پای راست الاغی که از اینجا گذشته لنگ بوده است. علف‌های سمت راست جاده خورده شده بود؛ اما علف‌های طرف چپ دست نخورده مانده بود. از اینجا فهمیدم که الاغ علف‌های سمت چپ را ندیده است. به همین دلیل حدس زدم، چشم چپش کور بوده است. از دانه‌های گندمی هم که روی زمین ریخته بود، فهمیدم بارش گندم بوده است».

حاکم به هوش و فهم پسر آفرین گفت و مرد از او معذرت خواست.

درست و نادرست (صفحهٔ 32 کتاب درسی)

۱- مرد کیسه‌ٔ گندم را به آسیاب می‌بُرد. درست
۲- چشم راست الاغ کور بود و پای چپش می‌لنگید. نادرست
۳- مرد از شنیدن نشانی‌های درست پسر، تعجّب کرد. نادرست

درک مطلب (صفحهٔ 32 کتاب درسی)

۱- چرا مرد فکر کرد که پسر الاغش را دیده است؟ زیرا پسر به درستی نشانی‌های الاغ را گفت.
۲- پسر دو ویژگی مهم داشت؛ با توجّه به متن درس، آنها را بگویید. خوب می‌دید و بسیار باهوش بود.
۳- چرا مرد از پسر عذرخواهی کرد؟ زیرا به اشتباه فکر کرده بود پسر الاغش را دزدیده است.
۴- آیا عنوان «راز نشانه‌ها» برای این درس، مناسب است؟ چرا؟ بله زیرا پسر توانست از روی نشانه‌هایی که دیده بود الاغ گمشده را پیدا کند.

واژه آموزی (صفحهٔ 32 کتاب درسی)

جمله‌های زیر را بخوانید و به کلمه‌هایی که مشخّص شده است، دقّت کنید.
- هنگام چیدن گل، خار به دستش رفت.
- نباید دیگران را خوار و کوچک بشماریم.
- پس از بارندگی مقدار زیادی آب در حیاط جمع شد.
- آب، مایه‌ٔ حیات است.

بعضی از کلمه‌ها (مثلِ خورد و خُرد، خواست و خاست) مانند هم خوانده می‌شوند؛ امّا املا و معنی متفاوتی دارند. برای املای این گونه کلمه‌ها، باید به معنی آنها در جمله توجّه کنیم.

قصّه گویی و صندلی صمیمیت

۱- شروع مناسب: قصّه گویی، گام‌هایی دارد، گام اوّل در قصّه گویی خوب شروع کردنِ قصّه است.
۲- انتخاب قصّه: یکی از قصّه‌هایی را که قبلاً خوانده‌اید یا شنیده‌اید، انتخاب کنید.
۳- تفكّر: قصّه را در ذهن خود مرور کنید.
۴- آغاز قصّه و گفتار: هر وقت آماده شدید، رويِ صندلی معلّم بنشینید و آن را برای دوستانتان تعریف کنید. برای شروع قصّه می‌توانید از عبارت‌های زیر استفاده کنید:
- یکی بود، یکی نبود ...........
- روزی بود و روزگاری .........
- بله دوستان خوبم در روزگاران قدیم

بخوان و حفظ کن

روباه و زاغ

زاغکی، قالب پنیری دید
به دهان برگرفت و زود پرید
بر درختی نشست در راهی 
که از آن می‌گذشت روباهی
روبه پرفریب و حیلت ساز
رفت پای درخت و کرد آواز
گفت: به به! چقدر زیبایی!
چه سری، چه دمی، عجب پایی!
پر و بالت سیاه رنگ و قشنگ
نیست بالاتر از سیاهی رنگ
گر خوش آواز بودی و خوش خوان
نَبُدی بهتراز تو در مرغان
زاغ میخواست قار قار کند
تاکه آوازش آشکار کند
طعمه افتاد چون دهان بگشود
روبَهَک جَست و طعمه را برُبود

بازآفرینی از حبیب‌ یغمایی

اهداف درس سوم فارسی چهارم ابتدایی راز نشانه ها

1 ترغیب به بهره گیری از نیروی تفکّر و تعقّل در زندگی

2 تقویت قدرت درک متن در دانش آموزان

3 آشنایی با کلمات هم آوا

4 تقویت مهارت گوش دادن و فن بیان

5 آشنایی با نقش جمله در رساندن پیام

6 تقویت مهارت درک مطلب و نوشتن دانش آموزان

7 آشنایی با چگونگی بیان آغاز قصّه

واژه آموزی (کلمات هم آوا) درس سوم فارسی چهارم ابتدایی راز نشانه ها

سال گذشته دانش آموزان با کلمات«هم نویسه»آشنا شدند؛ کلمات زیر هم نویسه هستند: چای را با شکر شیرین کرد.

شکر نعمت های بی شمار خداوند از عهدهٔ ما خارج است.

همچنین کلمات هم آوا هم نویسه یا چند معنایی را نیز قبلاً فراگرفته اند، کلمات زیر هم آوا هم نویسه هستند:

شیر به معنای نوشیدنی خوراکی، شیر با مفهوم حیوان وحشی، شیر به عنوان یک ابزار در این درس، کلمات هم آوا آموزش داده می شود،

اگرچه این کلمات، تلفّظ مشترک دارند اما به لحاظ معنا و املا متفاوت هستند؛ مثل خوار و خار، خواست وخاست.

آموزش این بخش سبب می شود دانش آموزان به هنگام نوشتن املا، متناسب با بافت متن و معنا، املای صحیح را بنویسند.

قصّه گویی و صندلی صمیمیت درس سوم فارسی چهارم ابتدایی راز نشانه ها

در کتاب فارسی سوم، مهارت سخن گفتن در قالبی هدفمند و فعّالیتی پویا گسترش یافته است.

در هشت درس اوّل کتاب فارسی سوم با هدف تقویت مهارت سخن گفتن طراحی شده بود.

در نگاه کن و بگو  به کمک تصویر، ذهن دانش آموز طبقه بندی می شد و به صورت منسجم سخن می گفت.

بعد از تمرین در این فعّالیت طی هشت درس، انتظار می رفت دانش آموز به سطحی از توانایی برسد که بدون تصویر هم سخن بگوید. لذا از درس نهم فعّالیت گردید.

مراد از صندلی صمیمیت، صندلی معلّم است که هر دانش آموز روی آن می نشیند و برای هم کلاسی هایش سخن می گوید.

نشستن دانش آموزان در جای معلّم، حسّ خوبی در آنها ایجاد می کند و سبب می شود

دانش آموز به لحاظ عاطفی، خود شکوفایی و ارتقای شخصیت، احساس مناسبی داشته باشد. به همین دلیل عنوان فعّالیت نیز بار عاطفی مثبت را القا می کند

صندلی صمیمیتدر فضایی دوستانه، دانش آموزان را به صحبت کردن مفید در برابر جمع وا می دارد و زمینهٔ بسیار مناسبی برای پرورش سخنوری و توانایی فنّ بیان و تقویت اعتماد به نفس بوده است.

صندلی صمیمیت و پرورش فنّ بیان در کتاب فارسی چهارم، در قالب فعّالیت ارائه شد

تا هم تکراری نباشد و تنوّع و جاذبه داشته باشد، هم اینکه صحبت  قصه گویی کردن در قالب بیان قصّه تخصصی تر شود

در این درس ابتدا دانش آموزان به داستانی که برایشان پخش می شود،

گوش می کنند؛ این امر خود موجب تقویت تمرکز و درک شنیداری می شود.

در ادامه از آنها می خواهیم از شیوه ای که راوی، قصه را روایت کرد، الگوبرداری کنند. در این درس تأکید بر شروع داستان است

روباه و زاغ

املا درس سوم فارسی چهارم ابتدایی راز نشانه ها

در بخش اوّل، دانش آموزان یک به یک پای تخته آمده، هر کدام یک کلمه از درس را که شما می خوانید روی تخته می نویسند.

پس از آنکه مجموعه ای از کلمات باارزش املایی از متن درس روی تخته گردآوری شد همه با هم کلمات را جمع خوانی نمایند.

در بخش دوم کلمات را از روی تابلو پاک کنید و از بچّه ها بخواهید کلماتی را که به خاطر سپرده اند روی برگهٔ املا خود بنویسند.

پس از جمع آوری برگه ها و تصحیح آنها به رفع اشکالات دانش آموزان بپردازید

 این شگرد املایی، چند فایده دارد و اهداف آموزشی زیر را دنبال می کند:

بازخوانی درس

تقویت تأمل و دقّت در نگاه

تشخیص و استخراج واژگان املایی

تقویت حافظهٔ دیداری

پرورش حافظهٔ کوتاه مدّت

رشد و تقویت توانایی درست نویسی املای کلمات

درس سوم نوشتاری چهارم ابتدایی

فعّالیت های نوشتاری  4: درک متن

از آنجایی که آشنایی با نوع متن در انتخاب روش خواندن و افزایش درک متن مؤثر است،

در این درس می خواهیم دانش آموزان را با متن های علمی و ادبی آشنا کنیم.

عمدهٔ متن هایی که دانش آموزان با آن سر و کار دارند

یا داستانی است مانند متن های درس و بخوان و بیندیش کتاب فارسی که همان متن های ادبی هستند

یا علمی است مانند متن دروس کتاب علوم و مطالعات اجتماعی که به خواننده اطّلاعات علمی می دهند.

برای تدریس این بخش، همین که دانش آموزان تشخیص دهند یک متن داستانی است اما دیگری داستانی نیست، کافی است.