پاسخ فعالیت های درس روشن ترین شب هدیه چهارم

سحر بود و آسمان، ستاره باران!
بالای کوه درکنار «غار حرا» ایستاده بود؛
با نگاه کردن به عظمت و شکوه جهان آفرینش، با خدای یکتا راز و نیاز می‌کرد؛
در تاریکی شب، در اندیشه بود و به رفتار و زندگی مردم فکر می‌کرد… .
٭٭٭
مردم به جای خدای یکتا بت‌های بی جان را می‌پرستیدند.
مجسّمه‌هایی که نه می‌دیدند، نه می‌شنیدند، نه حرف می‌زدند و نه می‌توانستند کاری انجام دهند!
مردم نادان گمان می‌کردند که بت‌ها می‌توانند به آنها در زندگی کمک کنند.
چه خیال‌های باطل و بی ارزشی!
٭٭٭
دوستی ها کم بود و دشمنی‌ها بسیار؛
ظلم و زورگویی، همه جا را پُر کرده بود.
گروه‌هایی از مردم به کوچک‌‌ترین بهانه‌ای با هم می‌جنگیدند.
یکدیگر را با نام‌های زشت صدا می‌زدند و به حقوق دیگران احترام نمی‌گذاشتند.
چه عادت‌های بد و زشتی!
٭٭٭
محمّد در آن مکان آرام و خلوت به عبادت و تفکّر مشغول بود.

ناگهان جبرئیل، فرشته‌ی وحی، نزد او آمد و اوّلین پیام خدا را برایش آورد:
اِقرَأ بِاسمِ رَبِّكَ الَّذی خَلَقَ
بخوان! به نام پروردگارت که انسان را آفريد سوره‌ی علق، آيه‌ی 1
خدای مهربان که دوست نداشت مردم در نادانی و گمراهی زندگی کنند و می‌دانست مردم به راهنمایی دانا و دلسوز نیاز دارند تا آنها را از گمراهی نجات دهد
و «ایمان به خدای یکتا»،«مهربانی» و «احترام به یکدیگر» را به آنها هدیه بدهد، محمّد را به پیامبری برگزید؛
همان کسی که سال‌ها بین مردم مکّه زندگی کرده بود و مردم جز درستکاری از او ندیده و جز سخن راست از او نشنیده بودند. کسی که بین آنها به «امین» مشهور بود.
٭٭٭
خدا محمّد امین (ص) را به پیامبری برگزید تا با نور قرآن، دنیا را روشن کند.
آن شب، شب بعثت بود؛ چه شب باشکوهی!

برایم بگو (صفحهٔ 66 کتاب درسی)

چرا این درس، «روشن ترین شب» نام گرفته است؟ چون محمد (ص) با برگزیده شدن به عنوان پیامبر و آوردن قرآن دنیا را روشن می‌کند.

بررسی کنید (صفحهٔ 67 کتاب درسی)

در شب بعثت، خدا نعمتی بزرگ به مردم هدیه کرد. هدیه‌ای که ما مسلمانان هر روز در اذان و اقامه‌ی نماز به آن شهادت می‌دهیم و می‌گوییم:
أَشْهَدُ أَنََّ مُحَمََّداً رَسوُلُ الله
مسلمانان جهان شادی خود را از داشتن این نعمت چگونه نشان می‌دهند؟ در این باره تحقیق کنید و گزارش خود را در کلاس بخوانید.

بگرد و پیدا کن (صفحهٔ 67 کتاب درسی)

با این کلمه‌ها، ترکیب‌های مناسب را درست کنید و ارتباط آنها را با درس بگویید.
فرشته‌ی - تلخ- روزگار تلخ, سالهای بت پرستی.
روزگار - دلسوز- غار حرا, محل عبادت حضرت محمد
راهنمای - وحی- فرشته ی وحی: جبرئیل
غار - حرا- راهنمای دلسوز: پیامبر

هم‌خوانی کنیم 

مروارید مکه

شب بود و چهره‌ی شب 
تاریک بود و خاموش
خورشید گشته کم کم 
از یادها فراموش
نا گاه مردی از نور
در قلب شب صدا کرد
با دست مهربانش 
خورشید را رها کرد
آن وقت‌ها که رویش
معنا نداشت در خاک
او با نگاه سبزش
صد دانه کاشت در خاک
آن شب محمد آمد
شور و سرور آورد
در باغ زندگانی
گل‌های نور آورد

ایستگاه خلّقیت (صفحهٔ 70 کتاب درسی)

قرار است به کمک دوستانم، برای مبعث پیامبر جشنی برپا کنیم.
تقویم را باز می‌کنیم و روز عید مبعث را در آن پیدا می‌کنیم. روز 27 ماه رجب
تاریخ برگزاری جشن را مشخّص می‌کنیم. کارها را می‌نویسیم و وظایف هر گروه را تعیین می‌کنیم.
شما هم می‌توانید مثل ما این روز را جشن بگیرید؛ پس دست به کار شوید و برنامه های جشن خود را در این جدول بنویسید.
نام جشن ما: جشن مبعث
محلّ برگزاری: نماز خانه‌ی مدرسه‌ی 12 بهمن   تاریخ: روز 27 ماه رجب
مهمان ها: دانش‌آموزان پایه‌ی چهارم مدرسه 12 بهمن، آموزگاران، مربیان، مدرسه و دانش آموزان پایه‌ی چهارم.
برنامه هاي جشن: تلاوت قرآن، سرود جمهوری اسلامی، دکلمه، سخنرانی، مولودی، سرود، نمایش، مسابقه، پذیرایی.
وظايف گروه ما: برگزاری سرود و نمایش، آماده‌سازی صحنه‌ی نمایش، تهیه‌ی لباس نمایش

توضیحات درس 10 هدیه ها چهارم ابتدایی روشن ترین شب

زمان ها خودشان هیچ مزیتی بر یکدیگر ندارند؛ بلکه شرافت هر زمان به واسطهٔ حادثه ای است که در آن زمان واقع می شود.

بر این اساس روزی شریف تر از روز بعثت رسول اکرم نیست.

دانش آموزان در این درس درمی یابند که روز مَبْعَث، روزی است که حضرت محمد از سوی خدابه پیامبری برگزیده شد

و مأموریت یافت تا پیام وحی را به مردم برساند، با بت پرستی مبارزه کند و خداپرستی را رواج دهد

و جامعه به دور از تمدن آن روز را که به دوره جاهلی معروف بود از تاریکی شرک به نور ایمان رهنمون سازد.

در بخش فعالیت ها سعی شده با ایجاد حال و هوای شاد و بانشاط در کلاس ، به جهت برگزاری جشن های دینی و مذهبی، زمینه ترویج فرهنگ مناسب اجرای مراسم دینی و تمرین برنامه ریزی و همکاری در انجام یک کار دسته جمعی فراهم گردد.

نکته : پیشنهاد می شود با توجه به پیمانه ای بودن آموزش درس هدیه های آسمان، در صورت امکان این اختصاص دارد مثل روز تولد ایشان یا در یکی از  درس در ماه رجب یا یکی از روزهایی که به پیامبر اعیاد اسلامی ، تدریس شود

٭ اهداف  درس 10 هدیه ها چهارم ابتدایی روشن ترین شب

1 آشنایی با عید مبعث و مراسم آن

2 اشتیاق به شرکت در مراسم عید مبعث

3 مشارکت در برگزاری مراسم عید مبعث

4 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

٭مفاهیم کلیدی

جشن

عید

مبعث

پیامبر

پیامبری

٭ آموزش درس 10 هدیه ها چهارم ابتدایی روشن ترین شب

پخش صدای اذان در کلاس می تواند شروع مناسبی برای تدریس این درس باشد.

برای شروع می توانید در روز مبعث با یک ظرف نقل، شیرینی یا شکلات وارد کلاس شوید

و از بچه ها بپرسید: فکر می کنید برای چه با این ظرف شکلات وارد کلاس شده ام؟

یا اینکه: بچه ها چه وقت هایی ما شکلات و نقل و شیرینی به همدیگر تعارف می کنیم؟

برای شروع می توانید از فعالیت ایستگاه خلاقیت شروع کنید.

می توانید از جلسه قبل، یا در زنگ هنر با تهیه کارت تبریک یا دعوت برای جشن عید مبعث موضوع برگزاری یک جشن کلاسی را با بچه ها مطرح کنید

تا با کمک آنها برای برگزاری جشن برنامه ای تنظیم شود.

خوب است به هر دانش آموز یا به هر گروه مسئولیتی بدهید

تا تدارکات یا اجرای بخشی از برنامه های جشن را به عهده گیرند.

ایجاد حال و هوای شاد و بانشاط در کلاس، به جهت برگزاری جشن های دینی و مذهبی،

ترویج فرهنگ مناسب اجرای مراسم دینی و تمرین برنامه ریزی و همکاری در انجام یک کار دسته جمعی،

از اهداف توجه به اعیاد اسلامی درکتاب درسی هدیه های آسمان است.

نمونه سوالات  :

1 -پیامبر در کجا عبادت می کرد؟
پاسخ: غار حرا

2 -مردم در دوران جاهلیت چه رفتاری می کردند؟
پاسخ: – مردم به جای خدای یکتا بت ها و مجسمه های بی جان را می پرستیدند
– دوستی ها کم بود و دشمنی بسیار
– ظلم و زور گویی همه جا را پر کرده بود
– مردم به بهانه های مختلف با هم می جنگیدند
– یکدیگر را با نامهای زشت خطاب می کردند
– به حقوق هم احترام نمی گذاشتند

3 -اولین پیام خدا که جبرائیل برای پیامبر آورد چه بود ؟
پاسخ: اقرا باسم ربک الذی خلق بخوان به نام پروردگارت که انسان را آفرید سوره علق – آیه 1

4 -پیامبر در چه شهری پیامبر شد ؟
پاسخ: مکه

5 -مردم در مورد پیامبر چه نظری داشتند ؟ م
پاسخ: ردم مکه جز درستکاری از او چیزی ندیده بودند و جز سخن راست از چیزی نشنیده بودند و بین آنها به امین مشهور بود

6 -روز مبعث چه روزی بود؟
پاسخ: روزی که حضرت محمد از طرف خدا به پیامبری مبعوث شد روز بعثت یا مبعث است که ما آن را جشن می گیریم

7 -چرا خداوند حضرت محمد را به پیامبری انتخاب کرد ؟
پاسخ: خدای مهربان دوست نداشت مردم در نادانی و گمراهی زندگی کنند و می دانست مردم به راهنمایی دانا و دلسوز نیاز دارند تا آن ها را از گمراهی نجات دهد و ایمان به خدای یکتا و مهربانی و احترام به دیگران را به آنها یاد دهد

8 -جمله ای که مسلمانان هر روز در اذان و اقامه تکرار می کنند و در مورد پیامبری حضرت محمد است چیست ؟
پاسخ: اشهد ان محمد رسول الله

9 -فرشته وحی جبرائیل است در غار حرا اولین بار از طرف خدا بر پیامبر نازل شد

10 -آخرین پیامبر خدا حضرت محمد است . آخرین دین خدا دین اسلام است . آخرین کتاب آسمانی قرآن است . اولین سوره ای که نازل شد سوره علق است – اولین مردی که مسلمان شد

حضرت علی و اولین زنی که مسلمان شد حضرت خدیجه بود

پاسخ فعالیت های درس کودک شجاع هدیه چهارم

·         «خلیفه! خلیفه در راه است! فرار کنید! »
فریادی از دور، توجّه همه را به خود جلب کرد ...
مردم ترسیدند و همهمه‌ای در میان آنها به پا شد.
هر کس خود را در جایی پنهان می‌کرد تا مبادا مورد خشم و مجازات خلیفه قرار گیرد.
بچّه‌ها کنار هم جمع شدند و به جایی که گرد و خاک بلند شده بود، چشم دوختند.
مأمون به همراه گروهی از بزرگان حکومت، سوار بر اسب به آنها نزدیک می‌شد.
یک باز شکاری روی شانه‌ی مأمون بود.
بچّه‌ها با دیدن آنها فهمیدند که مأمون به شکارگاهش در بیرون شهر می‌رود.
آنها با عجله عقب عقب رفتند و در گوشه و کنار دیوارها پناه گرفتند.
یکی از بچّه‌ها فقط به اندازه ای عقب رفت که راه برای عبور مأمون و همراهانش باز باشد. مأمون از دیدن این منظره تعجّب کرد و افسار اسبش را کشید. همراهان او هم پشت سر مأمون ایستادند.
ابروهای مأمون درهم رفت؛ کمی روی زین اسب خم شد و رو به پسر گفت: «چرا تو مانند دوستانت فرار نکردی و از سر راه من دور نشدی؟»
پسر شمرده شمرده گفت: «راه آن قدر باریک نیست که من مجبور باشم بیشتر از این کنار بروم؛ فرار هم نکردم؛ چون خطایی نکرده‌ام!‌»
پسر کمی مکث کرد و ادامه داد: «من فکر نمی کنم شما بتوانید کسی را بدون اینکه خطایی از او سر زده باشد، مجازات کنید!»
مأمون که از پاسخ های او شگفت زده شده بود، پرسید: «نام تو چیست؟ »
پاسخ داد: «محمّد.»
مأمون پرسید: «فرزند چه کسی هستی؟»
پاسخ داد: «علیّ بن موسی الرّضا.»
مأمون نفس عمیقی کشید و گفت: «درست است؛ تنها او می‌تواند چنین فرزندی تربیت کند!»
مأمون افسار اسبش را تکان داد و اسب به کُندی به راه افتاد. گروه بزرگان هم آرام و بی صدا به دنبال او حرکت کردند.
کم کم بچّه‌ها از گوشه و کنار پیدا شدند و به دور محمّد حلقه زدند. آنها دوست داشتند .......................................................................................................................
....................................................................................................................................................

ایستگاه فکر (صفحهٔ 62 کتاب درسی)

از رفتار امام جواد - علیه السّلام - در این داستان چه چیزهایی می‌آموزیم؟
شجاع باشیم و حرف خود را بیان کنیم
به غیر از خدا از هیچ کس نترسیم

بگرد و پیدا کن (صفحهٔ 62 کتاب درسی)

متن زیر را بخوانید.
و لقب دیگرش «تقی» به معنای پاک.
در مدینه به دنیا آمد. در هشت سالگی به امامت مسلمانان رسید. با آنکه کودک بود، امّا دانش فراوانی داشت و پاسخ هر سؤالی را می دانست. بزرگ ترین دانشمندان از آن همه علم و دانش امام شگفت زده شده بودند.
حاکم ستمگر عباّسی، که از رابط هی مردم با امام بیم داشت، امام جواد  علیه السّلام  را به اجبار از مدینه به بغداد آورد امّا امام از راهنمایی مردم و مبارزه با ظلم دست برنداشت. ایشان در 25 سالگی به شهادت رسید و در شهر کاظمین، کنار پدربزرگش امام موسیٰ کاظم  علیه السّلام  به خاک سپرده شد.
کلمه‌هایی را که در متن قرمز شده‌اند، در جدول پیدا کنید و دور آنها خط بکشید. سپس حروف باقی مانده را به ترتیب کنار هم قرار دهید و سخن امام را کامل کنید.
امام محمّدتقي  عليه السّلام  فرمود: «هم نشيني با خوبان موجب خوش اخلاقی می‌شود.»

تدبّر کنیم (صفحهٔ 63 کتاب درسی)

لَن تَنالُوا البِرَّ حَتّىٰ تُنفِقوا مِمّا تُحِبّونَ
نیکوکار کسی است که از آنچه دوست دارد به نیازمندان می‌بخشد. سوره‌ی آل عمران، آيه‌ی 92
آیه ای که خواندید با کدام یک از لقب های امام نهم ارتباط دارد؟ «جواد» به معنای سخاوتمند و بخشنده
اگر شما مانند امام نهم بخشنده باشید، چه رفتارهایی می‌کنید؟
نسبت به اعضای خانواده مهربان بوده و در کارها به یکدیگر کمک می‌کنیم.
در برخورد با همسايگان اگر چیزی لازم داشته باشند در اختیار آنان قرار می‌دهیم.
با دوستان در دوستان و انجام کارها کمک می‌کنیم.
نسبت به خويشاوندان مهربان هستیم و در کارها به آنها کمک می‌کنیم.

توضیحات درس 9 هدیه ها چهارم ابتدایی کودک شجاع

در درس«کودک شجاع» تلاش شده در حد امکان دانش آموزان با ابعادی از شخصیت تابناک امام جواد در زمینه شجاعت و مبارزه با ظلم،

آشنا شده و ضمن احساس علاقه و ادای احترام به ایشان برای  الگوگرفتن از زندگی و اخلاق و رفتارشان تلاش نمایند.

نکته : پیشنهاد می شود با توجه به پیمانه ای بودن آموزش درس هدیه های آسمان،

در صورت امکان درس در زمان ولادت یا شهادت امام جواد این تدریس شود.

٭ اهداف درس 9 هدیه ها چهارم ابتدایی کودک شجاع

1 آشنایی با امام جواد به عنوان امام نهم شیعیان

2 احساس علاقه به امام جواد و اعمال و رفتار ایشان

3 تلاش برای الگوگرفتن از زندگی و اخلاق و رفتار امام جواد

4 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

٭ مفاهیم کلیدی

 امام جواد

شجاعت

سخاوت

آموزش درس 9 هدیه ها چهارم ابتدایی کودک شجاع

برای شروع می توانید با تلفیق درس ادبیات از دانش آموزان بخواهید که یک قصه زیبا درباره یک کودک شجاع بنویسند

و یا داستان، شعر و خاطره ای مناسب در این زمینه بیان کنند.

برای شروع می توانید با نصب چند تصویر از شخصیت هایی که بچه ها آنها را می شناسند

و رفتارهایی شجاعانه از خود بروز می دهند

از دانش آموزان بخواهید رفتارهایی که نشانه شجاعت اند را بیان کنند.

برای شروع می توانید از بچه ها بخواهید

چند نمونه از موقعیت هایی را که شجاعت در خود آنها می تواند خوی پسندیده تلقی شود، را بیان کنند.

برای شروع می توانید برای این درس از کتاب فارسی سوم استفاده کنید

و درباره شجاعت حسن امید زاده، از ریزعلی خواجوی دهقان فداکار و شهید حسین فهمیده برای آنها خوانده و درباره شجاعت هر کدام صحبت کنید و اجازه دهید در گروه های خود گفت وگو کنند و نتیجه را به هم گروهی های خود گزارش دهند و با هم تبادل نظر کنند.

برای شروع می توانید درس را برای بچه ها به صورت قصه تعریف کنید و یا از آن در قالب قصهٔ دیواری استفاده کنید.

برای شروع می توانید از بچه ها بخواهید با آمادگی قبلی قصهٔ درس را از قبل خوانده و در قالب قصه گویی همراه با نمایش بیان کنند.

برای شروع می توانید از فعالیت ایستگاه خلاقیت و اجرای قصهٔ درس به صورت نمایش و با هماهنگی قبلی با گروهی از دانش آموزان تدریس خود را شروع کنید.

سوالات :

1 -محمد بن علی بن موسی الرضا کیست ؟

جواب» امام نهم ما یعنی محمد تقی یا امام جواد

2 -امام جواد در کودکی در جواب مامون که گفت تو چرا فرار نکردی چه گفت ؟

جواب» فرمودند من خطایی نکردم که فرار کنم

3 -مامون وقتی جواب شجاعانه امام جواد را شنید با خود چه گفت ؟

جواب» فقط علی بن موسی الرضا است که می تواند چنین فرزندی تربیت کند

4 -از رفتار شجاعانه امام جواد در برابر مامون چه می آموزیم ؟

جواب» از کسی به جز خدا نترسیم – اگر خطایی نکردیم شجاع باشیم و حرف خود را بزنیم

5 -القاب امام نهم مثال بزنید ؟

جواب» جواد – تقی

6 -جواد به چه معناست ؟

جواب» بخشند و سخاوتمند

7 -تقی به چه معناست ؟

جواب» پاک

8 -امام جواد در مدینه به دنیا آمد . در هشت سالگی به امامت رسید .

9 -امامت امام جواد در کودکی چگونه بود ؟

جواب» با آنکه کودک بود دانش فراوانی داشت و پاسخ هر سوالی را می دانست . بزرگترین دانشمندان از آن همه علم و دانش امام شگفت زده شده بودند

10-چرا حاکم عباسی امام جواد را به اجبار از مدینه به بغداد آورد ؟

جواب» حاکمان عباسی از رابطه امام جواد با مردم می ترسیدند و امام را به اجبار از مدینه به بغداد آورد اما امام از راهنمایی مردم و مبارزه با ظلم دست بر نداشت

11-امام جواد در چند سالگی شهید شد و آرامگاه ایشان کجاست ؟

جواب» در 25 سالگی شهید شد و در شهر کاظمین کنار پدر بزرگش امام موسی کاظم به خاک سپرده شد

12-سخن امام محمد تقی درباره خوش اخلاقی چه بود؟

جواب» همنشینی با خوبان موجب خوش اخلاقی می شود

13-لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون

جواب» نیکوکار کسی است که از آنچه دوست دارد به نیازمندان می بخشد سوره آل عمران – آیه 92

پاسخ فعالیت های درس دیدار دوست هدیه چهارم

صدای زنگ شترها را که شنید، دلش تپید!
روزها منتظر بود تا کاروانی از مدینه به سوی خراسان حرکت کند.
تصمیم داشت با کاروان هم سفر شود و به دیدار بهترین دوست خود در خراسان برود.
به سرعت دفتر شعر و وسایل سفرش را برداشت و خود را به کاروان رساند.
در مسیر کاروان، نگاهش به کوچه‌های پر از جمعیت افتاد.
روزهایی را به خاطر آورد که در مسجدها، کلاس‌های آموزش قرآن برپا می‌شد.
مردمی که تشنه‌ی دانش بودند، درس‌ها را یاد می‌گرفتند؛ می‌نوشتند و می‌رفتند تا آنها را به دیگران یاد دهند، امّا با رفتن او، مسجدهای شهر خالی و خلوت شدند.
غمگین شد و آهی کشید. نگاهی به آسمان کرد و شعری را که به تازگی سروده بود، زیر لب زمزمه کرد.
شوق زیارت امام، وجود دِعبِل را پر کرده بود.
آفتاب به شدّت می‌تابید. بسیار خسته بود و عرق از سر و رویش می‌ریخت امّا با اشتیاق فراوان
کوچه های شهر را پشت سر می‌گذاشت.
انگار پرنده‌ی کوچکی در گوشه‌ی قلبش بال و پر می‌زد.
دعبل از در وارد شد و سلام کرد.
امام با شوق فراوان پاسخ سلامش را داد و به احترام او از جا برخاست.
دعبل از خوشحالی نمی‌دانست چه بگوید؛ به سوی امام دوید و در آغوش او آرام گرفت.
در آن لحظه، تمام خستگی راه را فراموش کرد و به چهره‌ی زیبای امام خیره شد؛ حرف‌های زیادی با امامش داشت.
مأمون، حاکم عبّاسی، امام رضا  علیه السّلام  را به اجبار از زادگاهش مدینه به خراسان آورده بود
تا در آنجا کارهایش را زیر نظر بگیرد و امام نتواند مردم را به راه درست هدایت کند.
بعد از مدّتی، دعبل با اشتیاق فراوان گفت: «برایتان هدیه‌ای آورده‌ام. اجازه می‌دهید تقدیم کنم؟» امام اجازه داد.
و این شعر را به زبان عربی خواند:

دعبل با شور و هیجان شعر خود را به پایان رساند.
امام رضا لبخند زد و گفت: «آیا دوست داری دو بیت به شعرت اضافه کنم؟»
دعبل با خوشحالی گفت: «بله».
امام رضا  علیه السّلام  ادامه داد:
مرقدی در شهر طوس        یک مزار جاودان
تا رسد وقت ظهور          مهدی صاحب زمان
دعبل با تعجّب پرسید: «مرقدی که در شهر طوس است، مال کیست؟»
امام رضا  علیه السّلام  پاسخ داد: «مرقد من است. به زودی شهر طوس زیارتگاه دوستان و شیعیان من خواهد شد.»

کامل کنید (صفحهٔ 55 کتاب درسی)

واژه‌های مناسب را در گلبرگ‌ها بنويسيد
معصومه ، مشهد ، امام كاظم ، هشتم ، شاه چراغ ، امام جواد ، مدينه

ایستگاه فکر (صفحهٔ 56 کتاب درسی)

نقطه چین‌ها را به هم وصل کنید تا مسیر حرکت امام رضا علیه السّلام از مدینه تا خراسان آشکار شود.

اگر در آن زمان در یکی از شهرهای مسیر حرکت امام رضا  علیه السّلام  زندگی می کردی، چه احساسی داشتی و چه می‌کردی؟ وقتی برای اوّلین بار امام را از نزدیک می‌دیدی به او چه می‌گفتی؟ حرف‌هایت را در چند جمله بنویس.

بگرد و پیدا کن (صفحهٔ 57 کتاب درسی)

پاسخ‌ها را در جدول پیدا کنید و دور آنها خط بکشید. با حروف باقی مانده، جمله‌ی امام کامل می‌شود:
1- هشتمین امام مسلمانان را به این نام می‌شناسیم. رضا
2- دشمن برای اینکه امام رئوف را از مردم دور کند، به اجبار او را از این شهر به خراسان آورد. مدینه
3- دشمن امام رضا  علیه السّلام  که او را به ایران آورد و به شهادت رساند. مامون
4- حرم امام رضا  علیه السّلام  در این شهر قرار دارد. مشهد
5- امام اوّل که همنام سه تن دیگر از امامان بزرگوار است. علی
6- کشوری که مرقد امام هشتم در آن قرار دارد. ایران
7- رفتن به مرقد امامان و ادای احترام به ایشان. زیارت
8- به مرقد و محلّ دفن امامان گفته می‌شود. حرم
9- مرقد خواهر امام رضا  علیه السّلام  در این شهر قرار دارد. قم
امام رضا  عليه السّلام  فرمود:
«هر كس به زيارت من بيايد (و نكيوكار باشد) در بهشت همنشین من است.»

دعا کنیم (صفحهٔ 58 کتاب درسی)

یا علیّ بن موسی الرّضا! ای کسی که از بندگان خوب خدا هستی؛ از تو می‌خواهم برایم دعا کنی که ...
در زندگی و مراحل تحصیلی ام موفق باشم.
سالم و تندرست باشم.
فرزند صالحی برای خانواده‌ام باشم.
راستگو و امانت دار باشم.

ایستگاه خلّقیت (صفحهٔ 59 کتاب درسی)

پس از شنیدن داستان «نماز باران» آن را نقّاشی کنید.
شما می‌توانید یک بیابان و امام رضا (ع) را در حال دعا کردن و ابرهای در حال بارش باران را نقاشی کنید.

توضیحات درس هشتم هدیه ها چهارم ابتدایی دیدار دوست

در درس«دیدار دوست »تلاش شده در حد امکان دانش آموزان با ابعادی از شخصیت تابناک امام رضا در قالب سفر زیارتی دعبل و شعر او، آشنا شده

و ضمن احساس علاقه و ادای احترام به امام رضا برای الگوگرفتن از زندگی و اخلاق و رفتار ایشان تلاش نمایند.

نکته: پیشنهاد می شود با توجه به پیمانه ای بودن آموزش درس هدیه های آسمان، در صورت امکان این  درس در زمان ولادت یا شهادت امام رضا تدریس شود.

٭ اهداف درس درس هشتم هدیه ها چهارم ابتدایی دیدار دوست

1 آشنایی با امام رضا به عنوان امام هشتم شیعیان

2 آشنایی با برخی آداب و مراسم زیارت

3 احساس علاقه به امام رضا و اعمال و رفتار ایشان

4 اشتیاق به زیارت حرم های مطهر ائمه و امام زادگان

5 تلاش برای الگوگرفتن از زندگی و اخلاق و رفتار امام رضا

٭ مفاهیم کلیدی

 امام رضا

 حر م مطهر ائمه

زیارت

آموزش درس هشتم هدیه ها چهارم ابتدایی دیدار دوست

برای شروع می توانید مقداری خوردنی، مثلاًً نخود و کشمش به کلاس بیاورید.

با این بهانه که فردی به زیارت مشهد رفته و سوغات آورده است تدریس خود را آغاز کنید.

برای شروع می توانید یک ارزیابی از بچه ها با پرسش هایی درباره میزان آشنایی آنها با امام رضا به عمل آورید.

مثلاًً: تا چه حد ایشان را می شناسید؟ چند بار به زیارتشان رفته اید؟ چه خاطراتی از زیارت خود دارید؟ و…

برای شروع می توانید تصاویر و پوسترهایی از حرم مطهر امام رضا را به کلاس بیاورید تا بچه ها آن را ببینند.

از این فعالیت می توانید به منظور تعیین رفتار ورودی در شروع درس پیش از آنکه هر گونه مطلبی را به بچه ها آموزش دهید استفاده نمایید.

شماره درس نیز می تواند شروع مناسبی برای ایجاد انگیزه در تدریس شما باشد.

از بچه ها بخواهید نام امام ها را به ترتیب بگویند وقتی به امام هشتم رسیدند

از آنها بخواهید که درس هشتم کتاب هدیه های آسمانی خود را باز کنند و بگویید نام امام هشتم ما چیست؟

چه کسی او را کاملاً می شناسد؟

آیا کسی از شما به تازگی به حرم مطهر آن حضرت رفته است؟

اگر خاطره ای دارند به کلاس گزارش دهند.

برای شروع می توانید از یکی از اولیای دانش آموزان یا اولیای مدرسه که به زیارت مرقد مطهر امام رضا نائل شده است،

دعوت کنید تا از خاطرات خود برای بچه ها تعریف کند.

 برای شروع می توانید فیلمی از حرم امام رضا پخش کنید. با پخش نوای زیبای نقاره در سر کلاس و طرح پرسش هایی مانند این صدا شما را به یاد چه چیزی می اندازد؟

و… ذهن فراگیران را درگیر کرده که این روش می تواند شروع مناسبی برای تدریس شما باشد.

پاسخ فعالیت های درس نماز در کوهستان با پاسخ

هوا هنوز تاریک بود. من، پدر، دایی احمد و پسر دایی‌ام، حامد ، پای کوه ایستاده بودیم.
نسیم بهاری می‌وزید و هوا بسیار دلپذیر بود.
کم کم بالا رفتیم؛ هر چه بالاتر می‌رفتیم، شیب کوه تندتر و راه رفتن سخت‌تر می‌شد امّا در عوض، نسیم بیشتری به صورتمان می‌خورد و هوا با صفاتر می‌شد. هوا تاریک و روشن شده بود و ما تا دامنه‌ی کوه بالا آمده بودیم. چند لحظه نشستیم تا استراحت کنیم.
حامد گفت: «راستی … قرار است کجا نماز بخوانیم؟»
دایی با تعجّب پرسید: «مگر نماز صبح را در خانه نخوانده‌ای؟»
حامد گفت: «نه! فکر می‌کردم روی کوه نماز می‌خوانیم! »
پدرم گفت: «تا آفتاب طلوع نکرده است، نمازت را همین جا بخوان!»
حامد گفت: «چطور وضو بگیرم؟»
من گفتم: «نگران نباش! من یک بطری آب دارم.» و آن را از کوله پشتی در آوردم. امّا تا خواستم بطری را به حامد بدهم، از دستم افتاد و به پایین پرت شد.
حامد گفت: «حالا چکار کنم؟ دیگر نمی‌توانم نماز بخوانم و باید آن را قضا کنم.»
دایی گفت: «نه عزیزم! نماز قضا برای چی؟ همین جا نمازت را بخوان.»
حامد پرسید: «این اطراف آب پیدا می‌شود؟»
دایی گفت: «من قبلاً اینجا آمده‌ام. این اطراف آبی پیدا نمی‌شود.»
حامد با تعجّب پرسید: «پس بدون وضو نمازم را بخوانم؟»
دایی لبخند زد: «بله، بدون وضو! البتّه به جای وضو گرفتن تیمّم می کنی.»
حامد گفت: «تیمّم دیگر چیست؟»
دایی گفت: «اگر برای وضوگرفتن آب نداشته باشیم و فرصت هم نداشته باشیم تا آب پیدا کنیم، یا استفاده از آب برای بدن ضرر داشته باشد، باید تیمّم کنیم. تیمّم آسان است و ما می‌توانیم روی سنگ، شن یا خاک پاک تیمّم کنیم. من الان تیمّم را برایت انجام می‌دهم. ابتدا نیّت می‌کنم که به جای وضو تیمّم می‌کنم.»
سپس کف هر دو دستش را با هم روی سنگی صاف زد و بعد آنها را مثل حالتِ قنوتِ نماز، بالای صورت گذاشت و گفت: «از جایی که موی سر می‌روید تا روی ابروها، دست می‌کشم.»
بعد با کف دست چپ، تمامِ پشت دست راست را از مچ تا نوک انگشت‌ها مسح کرد.
بعد، با کف دست راست، تمامِ پشت دست چپ را از مچ تا نوک انگشت‌ها مسح کرد.
سپس گفت: «تمام شد؛ به همین سادگی!»
حامد هم مثل دایی روی همان سنگ تیمّم کرد و سپس نمازش را خواند.
بعد از نماز گفت: «چقدر نماز خواندن روی کوه با صفاست! دفعه ی بعد همگی اینجا نماز بخوانیم!»
پدرم خندید و گفت: «به شرط اینکه علی آقا بطری آب را محکم نگه دارد!»

برایم بگو (صفحهٔ 48 کتاب درسی)

در هر وضعیتی نماز خواندن واجب است؛ حتّي اگرآب وجود نداشته باشد.

ببین و بگو (صفحهٔ 48 کتاب درسی)

مراحل انجام تیمّم را به ترتيب شماره گذاری كنيد. 

کامل کنید (صفحهٔ 49 کتاب درسی)

 در چه مواردی می‌توانیم تیمّم کنیم؟
ب آ -آب نباشد
ت و ق - وقت نباشد
رض ر استفاده از آب -ضرر  داشته باشد

بگرد و پیدا کن (صفحهٔ 50 کتاب درسی)

حرف اوّل پاسخ‌ها را کنار هم قرار دهید تا به یک عبارت برسید.
1- ترجمه‌ی «الله » به فارسی: خدا
2- در تیمّم، دست‌ها را از جایی که موی سر می‌روید، تا روی ابروها می‌کشیم.
3- شهری که تیمّم بر خاک آن، ثواب بیشتری دارد: کربلا
4- در تیمّم با کف دست چپ، تمام پشت دست راست را از مچ تا نوک انگشت مسح می‌کنیم.
5- سپس با کف دست راست، تمام پشت دست چپ را از مُچ تا نوک انگشت‌ها مسح می‌کنیم.
6- قسمتی از دست که در تیمّم آن را روی خاک یا سنگ می‌زنیم کف دست
سپس با استفاده از عبارت به دست آمده، ترجمه‌ی آیه را کامل کنید.
فَلَم تَجِدوا ماءً فَتَیَمَّموا صَعیدًا طَیِّبًا فَامسَحوا بِوُجوهِکُم وَ اَیدیکُم
اگر آب پیدا نکردید، پس با خاک پاک تیمّم کنید؛ (یعنی) صورت و دس تهایتان را مسح کنید. سوره‌ی نساء، آیه‌ی43

توضیحات درس هفتم هدیه ها چهارم ابتدایی نماز در کوهستان

موضوع این درس آموزش تیمم است. دانش آموزان طی فرصت های یادگیری که کتاب و معلم فراهم می کنند ،

با شرایط وجوب و نحوه انجام دادن تیمم آشنا می شوند و آن را به طور عملی تمرین می کنند.

متن درس در قالب یک داستان، شرایطی را بازگو می کند که وقت نماز تنگ شده است و آب هم در اختیار افرادنیست و آنها باید تیمم کنند.

این داستان ورزش وکوه نوردی را دستاویز قرار می دهد

و برای تدریس تیمم و احکام مربوط به آن، زمینه مناسبی فراهم می آورد و نیز به گونه ای غیرمستقیم به تربیت بدنی می پردازد.

٭ اهداف درس هفتم هدیه ها چهارم ابتدایی نماز در کوهستان

1 آشنایی با تیمم و احکام ضروری آن

2 توجه به انجام تیمم به هنگام وجوب آن

3 انجام تیمم به شیوه صحیح آن

4 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

٭ مفاهیم کلیدی

شیوه صحیح تیمم

موارد وجوب تیمم

آموزش درس هفتم هدیه ها چهارم ابتدایی نماز در کوهستان

برای شروع می توانید یک روز با بستن و یا چسب زدن به دست خود وارد کلاس شوید

و در زنگنماز و گرفتن وضو از بچه ها سؤال کنید به نظر شما حالا با این مشکلی که برای من پیش آمده و آب نباید به دستم بزنم چه جوری وضو بگیرم؟

با طرح این سؤال انگیزه شنیدن داستان درس را در بچه ها ایجاد کنید.

برای شروع می توانید مقداری خاک به کلاس بیاورید و از بچه ها بخواهید حدس بزنند که خاک برایچیست.

البته ممکن است که دانش آموزان به کاشت دانه و… اشاره کنند که اشکالی ندارد مرتب از آنهاسؤال کنید

که به غیر از این موارد کاربرد دیگری از آن نام ببرند تا بتوانید به موضوع درس اشاره کنید.

برای شروع می توانید قبل از برگزاری نماز در مدرسه با هماهنگی قبلی، یکی از دانش آموزان را که با معلمشان، مشغول تیمم هستند را به بچه ها نشان دهید

تا توجه بچه ها را به عمل آنها جلب کنید.

سپس از آنها سؤال کنید که آن فرد چه کاری انجام می دهد و…

برای شروع می توانید با قطع کردن موقت آب در مدرسه در زمان گرفتن وضو و پرسش بچه ها که حالا چه کار کنیم؟

به این موضوع بپردازید و سپس در کلاس، تیمم را آموزش داده و انجام دهید.

برای شروع می توانید از روش بازی تقلیدی استفاده کنید و معلم از دانش آموزان بخواهد  که هر کاری که او کرد بقیه از او تقلید کنند.

در این کار می توانید مثلاًً: وضو گرفتن، درس خواندن و تیمم کردن را انجام دهید و آنها نیز همان کار را انجام دهند.

پاسخ فعالیت های درس حرمی با دو گنبد هدیه چهارم

اتوبوس آرام آرام به راه می‌افتد. سرم را به صندلی اتوبوس تکیه می‌دهم و به فکر فرو می‌روم.
مدت‌ها بود که آرزوی زیارت کربلا و دیگر شهرهای زیارتی عراق را داشتم. همیشه دعا می‌کردم و این سفر را از خدا می‌خواستم؛ تا اینکه امسال آرزویم براورده شد. خدا را شکر می‌کردم.
باورم نمی‌شد! زیارت چند امام مهربان در یک سفر! به گنبد های طلایی دو طرف خیابان بین الحرمین نگاه می‌کنم و در دلم از امام حسین و حضرت ابوالفضل خداحافظی می‌کنم.
چه لحظه‌ی سختی است! لحظه‌ی جدایی!
اتوبوس از شهر کربلا به مقصدشهر کاظمین خارچ می‌شود. از پنجره‌ی اتوبوس به اطراف جاده نگاه می‌کنم؛ به خانه‌ها، ماشین‌ها، نخل‌ها و ... .
کم کم چشمانم سنگین می‌شود و به خواب می‌روم.
صدای پدرم را می‌شنوم. مرا صدا می‌زند.
آرام چشمم را باز می‌کنم. حرمی با شکوه، با دو گنبد و گل دسته‌های طلایی در وسط شهر مانند نگینی می‌درخشد.
چشم‌های خیس زائران به این منظره دوخته شده بود.
راهنمای کاروان برایمان گفت:«اینجا حرم مطهر امام موسی کاظم - علیه السلام – و امام جواد – علیه السلام – است. این دو امام عزیز در زمان حاکمان عباسی زندگی می‌کردند و با آن حاکمان ظالم مبارزه می‌کردند. امام موسی کاظم – علیه السلام – به دستور هارون الرشید چهارده سال را در زندان سپری کرد. ایشان برای راهنمایی مردم سختی‌های زیادی کشید.»
به صورت دسته جمعی به سوی حرم حرکت کردیم.
چیزی به تحویل سال نمانده بود؛ در کنار پدرم وارد حرم شدیم و با احترام سلام دادیم؛
- السلام علیک یا موسی بن جعفر ...
- السلام علیک یا امام جواد ....
لحظه‌ی زیبایی بود. بوی عطر و صدای صلوات همه جا پیچیده بود. همه به یکدیگر تبریک می‌گفتند و شکلات پخش می‌کردند.
هر وقت به یاد آن روزها می‌افتم شیرین‌ترین خاطرات زندگی در ذهنم مرور می‌شود.

برایم بگو (صفحهٔ 42 کتاب درسی)

امام موسی -کاظم علیه السّلام - چندمین امام است؟ درباره‌ی زندگی او چه می‌دانید؟
امام موسی کاظم (ع) امام هفتم ما شعیان است. پدر ایشان امام جعفر صادق (ع) امام ششم هستند. چون خشم خود را فرو می‌برد به کاظم لقبش دادند. کاظم یعنی فرو برنده‌ی خشم. ایشان در زمان حاکمان عباسی زندگی می‌کردند و با آن حاکمان مبارزه می‌کردند. هارون الرشید ایشان را 14 سال به زندان انداختند. اما ایشان باز هم به راهنمایی مردم می‌پرداختند.

تدبّر کنیم (صفحهٔ 43 کتاب درسی)

وَ الکاظِمینَ الغَیظَ وَ العافینَ عَنِ النّاسِ
نیکوکاران کسانی هستند که خشم خود را فرو می‌برند و خطاهای دیگران را می‌بخشند. سوره‌ی آل عمران، آيه‌ی 134
به داستانی که آموزگار برای شما تعریف می‌کند، گوش کنید. میان این آیه، داستان و لقب امام هفتم چه ارتباطی وجود دارد؟ لقب امام هفتم کاظم است که به معنای فرو برنده‌ی خشم است. آیه‌ی 134سوره‌ی آل عمران و داستان نیز براین قضیه تاکید دارند که با خطا و اشتباه دیگران چشم پوشی کنیم و در هنگام عصبانیت خشم خود را فرو ببریم تا نیکوکاران باشیم.

به کار ببندیم (صفحهٔ 43 کتاب درسی)

دوست دارم من هم مانند امام موسی کاظم  علیه السّلام  خشم خودم را کنترل کنم؛ بنابراین، سعی می‌کنم هنگام عصبانیتصبور باشم.
وقتی در حال انجام دادن تکالیفم هستم و دوستم، دستم را خط می‌زند، آرام از او خواهش می‌کنم که مراقب باشد.
وقتی دوستم به قولی که به من داده است، عمل نمی‌کند، با آرامش از او می‌خواهم دیگر این کار را تکرار نکند.
وقتی خواهر کوچکم بدون اجازه به وسایل من دست می‌زند، وسایلم را جمع می‌کنم و با او صحبت می‌کنم که دیگر به وسایل من دست نزند.

ایستگاه فکر (صفحهٔ 44 کتاب درسی)

این داستان را بخوانید.
امام موسیٰ کاظم  علیه السّلام  با کارگرانش در نخلستان خود مشغول کار بود که بحث و دعوای دو کارگر توجّه او را جلب کرد.
کارگر اوّل فریاد می‌زد: «خودم دیدم خوشه‌های خرما را پشت دیوار انداختی تا آنها را برای خودت برداری و بفروشی!»
امام که متوجّه ماجرا شده بود، همراه با کارگر دوم چند قدم از بقیه دور شد و از او پرسید: «تو این کار را کردی؟»
کارگر که خجالت کشیده بود، سرش را پایین انداخت و گفت: «مرا ببخشید! شیطان وسوسه‌ام کرد؛ دیگر این کار را تکرار نمی‌کنم . امام کمی سکوت کرد و بعد، کارگر دیگر را صدا زد؛ سپس با آرامش گفت: «این مرد مانند برادر توست. او اشتباهی کرده است و دیگر آن را تکرار نمی‌کند. تو هم قول بده این ماجرا را برای کسی تعریف نکنی و آبروی دوست خود را نگه داری!»
آن مرد که از رفتار امام موسی کاظم  علیه السّلام  شرمسار شده بود با چشم‌هایی پر از اشک به امام نگریست و با خود گفت: … .
اکنون به این پرسش‌ها پاسخ دهید.
چه عنوانی برای داستان پیشنهاد می‌کنید؟ حفظ آرامش
میان این داستان و آیه‌ی درس چه ارتباطی وجود دارد؟ امام کاظم به آن مرد یاد داد که خشم خود را فرو ببرد و خطاهای دیگران را ببخشد، همان طور که خداوند در قرآن به این موضوع اشاره کرده است.
فکر می‌کنید وقتی آن مرد خطاکار رفتار امام را دید با خود چه گفت؟ گفت: ای کاش خشم خود را کنترل می‌کردم و با آن مرد این رفتار ناپسند را نداشتم تا نزد امام شرمنده نمی‌شدم!
از رفتار امام با آن دو کارگر چه چیزهایی یاد می‌گیریم؟
خشم خود را کنترل کنیم
آبروی دیگران را حفظ کنیم
خطای دیگران را ببخشیم

ایستگاه خلّاقیت (صفحهٔ 45 کتاب درسی)

یکی از داستان‌های مربوط به زندگی امام کاظم علیه السّلام را به صورت نمایش در کلاس اجرا کنید.

توضیحات درس ششم هدیه ها چهارم ابتدایی حرمی با دو گنبد

حرم کاظمین، به امام هفتم و امام نهم متعلق است.

امام موسى بن جعفر و امام محمد تقی معروف به جواد را با هم کاظمَین و نیز جوادَین می نامند،

به همین دلیل منطقه ای هم که در آنجا مدفون اند به کاظمین یا کاظمیه شهرت دارد که بخشی از شمال بغداد است.

این دو بزرگوار، به ترتیب پدر و پسر علی بن موسی الرضا می باشند.

در درس«حرمی با دو گنبد» تلاش شده در حد امکان دانش آموزان با ابعادی از شخصیت تابناک آن  حضرت در قالب سفرنامه زیارتی یکی از دانش آموزان، آشنا شده و ضمن احساس علاقه و ادای احترام به امام کاظم برای الگو گرفتن از زندگی و اخلاق و رفتار ایشان تلاش نمایند.

نکته: پیشنهاد می شود با توجه به پیمانه ای بودن آموزش درس هدیه های آسمان، در صورت امکان این درس در زمان ولادت یا شهادت امام کاظم تدریس شود.

٭ اهداف درس  ششم هدیه ها چهارم ابتدایی حرمی با دو گنبد

1 آشنایی با امام کاظم به عنوان امام هفتم شیعیان

2 احساس علاقه به امام کاظم و اعمال و رفتار ایشان

3 تلاش برای الگو گرفتن از زندگی و اخلاق و رفتار امام کاظم

4 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

٭ مفاهیم کلیدی

 امام کاظم

حرم کاظمین

کظم غیظ

حکومت عباسى

هارون الرشید

آموزش درس ششم هدیه ها چهارم ابتدایی حرمی با دو گنبد

برای شروع مناسب درس می توانید با نشان دادن تصویر یک اتوبوس در جاده با طرح این سؤالات برای ورود به متن درس استفاده کنید.

اگر در بین بچه ها کسی پیدا نشد که با توجه به موضوع درس بگوید

خود شما می توانید بگویید من دلم می خواهد به عراق بروم و سپس در این رابطه ادامه دهید.

برای شروع مناسب درس می توانید در صورت امکان از شخصی که تازه از عراق آمده دعوت کنیدتا به کلاس آمده و از خاطرات شیرین خود تعریف کند.