قیام های مردمی در برابر زورگویان و متجاوزان و پیروزی آنها در طول تاریخ کشورمان

1 – انقلاب اسلامی ایران

   انقلاب ۱۳۵۷ایران در بهمن ماه سال ۱۳۵۷هجری خورشیدی با مشارکت طبقات مختلف مردم، بازاریان، احزاب سیاسی مخالف حکومت پهلوی، روشنفکران، دانشجویان و روحانیون شیعه در ایران انجام پذیرفت، و نظام پادشاهی این کشور را سرنگون، و زمینهٔ روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی، به رهبری روحانی شیعه، روح‌الله خمینی را فراهم کرد. تفکرات و شخصیت‌های اسلامی، در این انقلاب ضدسلطنتی حضور برجسته‌ای داشتند و خمینی آن را انقلاب اسلامی خواند.[۱] این انقلاب، با نام انقلاب بهمن ۵۷نیز شناخته می‌شود.

پس از کودتای ۲۸مرداد سال ۱۳۳۲، محمدرضا شاه به تثبیت قدرت خود پرداخت و طرح‌های جنجال‌برانگیز موسوم به انقلاب سفید که محور اصلی آن‌را اصلاحات ارضی تشکیل می‌داد، به اجرا گذاشت. اجرای این طرح‌ها و افزایش چند برابری درآمدهای نفتی، موجب توسعه اقتصادی و دگرگونی ساختار اجتماعی ایران و در عین حال افزایش اختلاف طبقاتی و تنشهای اجتماعی در دهه‌های ۱۳۴۰و ۱۳۵۰گشت. شاه با معطوف کردن اقدامات امنیتی و اطلاعاتی خویش بر سرکوب طبقه متوسط جدید و احزاب سکولار، خود را در مقابل روحانیون و تفکرات مبارز جدید اسلامی آسیپ‌پذیر ساخت. اصلاحات او و نیز جانبداری وی از دولتهای آمریکا و اسرائیل، با مخالفت روحانیون به ویژه خمینی روبرو شد. در این دوران شماری از روشنفکران ایران (از همه مهمتر علی شریعتی) بر احیای تفکر سیاسی شیعه تاثیری عمیق نهاده و تفسیری انقلابی از شیعه را به عنوان یک ایدئولوژی رهایی‌ساز، در اذهان مردم به ویژه محصلان و دانشجویان به جای گذاشتند. خمینی نیز در سالهای تبعید خود، هر چند خواهان ایجاد یک حکومت اسلامی به رهبری فقها به جای سلطنت موروثی بود، بیشتر به طرح نقطه ضعفهای رژیم و مسائلی می‌پرداخت که موجب نارضایتی توده مردم مسلمان ایران می‌شد. در این دوران همچنین شماری سازمانهای چریکی مارکسیست و اسلام‌گرا شکل گرفتند که به مبارزه مسلحانه با رژیم اعتقاد داشتند. نهایتاً با سیاست‌های نادرست حزب دولتی رستاخیز در خصوص بازار و مذهب در اواسط دهه ۱۳۵۰، بازاریان و روحانیون محافظه کار و غیر سیاسی نیز به عنوان دو متحد تاریخی، به صفوف مخالفان پیوستند.

تنش‌ها و نارضایتی‌های مذکور، با بازتر شدن فضای سیاسی در سال ۱۳۵۶که به دلیل فشارهای دولت آمریکا و نهادهای مدافع حقوق بشر صورت پذیرفته بود، از پاییز و زمستان همان سال، به صورت تظاهرات خیابانی خود را نشان داد. معترضان برای برگزاری راهپیمایی، از سنت‌های شیعی چون مراسم چهلم جانباختگان اعتراضات، استفاده سیاسی به عمل آوردند.[۲][۳][۴] رویدادهایی چون فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان، کشتار معترضان در تعدادی از تظاهرات‌ها (از جمله در واقعه جمعه سیاه در شهریورماه)، و امتیازهای دیرهنگام شاه به مخالفان، موجب تشدید اعتراضات و از دست رفتن امکان مصالحه شد.[۵] رکود اقتصادی به وقوع اعتصابات گسترده و پیوستن طبقه کارگر به تظاهرات‌ها و در نتیجه فلج شدن اقتصاد کشور انجامید. با پیوستن کارگران و همچنین تهیدستان شهری به تظاهرات‌ها، دامنه اعتراضات از ده‌ها هزار نفر به صدها هزار و حتی میلیونها تن رسید.[۶] سرانجام با خروج شاه از کشور، عدم موفقیت دولت نخست وزیر ملی‌گرا شاپور بختیار، دو روز نبرد مسلحانه سازمان‌های چریکی و هزاران داوطلب مسلح با گارد شاهنشاهی و اعلام بیطرفی ارتش در ۲۲بهمن ۱۳۵۷، انقلاب به پیروزی رسید.[۷][۸] متعاقب آن، نظام «جمهوری اسلامی» در قالب حکومتی دینی برپایهٔ تفسیر خاصی از شیعه به نام ولی فقیه جایگزین نظام پیشین گردید.

2 – انقلاب مشروطه

جُنبِشِ مَشروطه، جنبش مشروطه‌خواهی، جنبش مشروطیت، انقلاب مشروطه یا انقلاب مشروطیت مجموعه کوشش‌ها و رویدادهائی است که در دوره مظفرالدین شاه قاجار و سپس در دوره محمدعلی شاه قاجار برای تبدیل حکومت استبدادی به حکومت مشروطه رخ داد و به تشکیل مجلس شورای ملی و تصویب نخستین قانون اساسی ایران انجامید.

پیشینه

از اوائل پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار ناخشنودی مردم از ستم وابستگان حکومت رو به افزایش بود. تأسیس دارالفنون و آشنایی تدریجی ایرانیان با تغییرات و تحولات جهانی، اندیشه تغییر و لزوم حکومت قانون و پایان حکومت استبدادی را نیرو بخشید.

میرزا آقاخان کرمانی از یاران سید جمال الدین، فعال جنبش مشروطه واز پیروان آیین بیانی و داماد صبح ازل بود.

نوشته‌های روشنفکرانی مثل حاج زین‌العابدین مراغه‌ای و عبدالرحیم طالبوف و میرزا فتحعلی آخوندزاده ومیرزا ملکم خان و میرزا آقاخان کرمانی و سید جمال الدین اسدآبادی و دیگران زمینه‌های مشروطه‌خواهی را فراهم آورد.

ملک المتکلمین از فعالین پیرو آیین بیانی، ازلی[۱][۲][۳]جنبش مشروطه

سخنرانیهای سیدجمال واعظ و ملک المتکلمین توده مردم مذهبی را با اندیشه آزادی و مشروطه آشنا می‌کرد.[۴] نشریاتی مانند حبل المتین و چهره‌نما و حکمت و کمی بعد ملانصرالدین که همه در خارج از ایران منتشر می‌شدند نیز در گسترش آزادی خواهی و مخالفت با استبداد نقش مهمی داشتند.[نیازمند منبع]

کشته شدن ناصرالدین شاه به دست میرزا رضای کرمانی که آشکارا انگیزه خود را قطع ریشه ظلم و نتیجه تعلیمات سیدجمال الدین دانسته بود، کوشش بیشتر در روند مشروطه‌خواهی را سبب شد.

بالاخره مظفرالدین شاه فرمان مشروطیت را در ۱۴مرداد ۱۲۸۵امضا کرد. علما و دیگرانی که به حضرت عبدالعظیم و قم رفته بودند بازگشتند و تحصن در سفارت انگلیس پایان یافت. مردم صدور فرمان مشروطیت را جشن گرفتند.

دانش آموزان گرامی این مطلب خاطرات یک فضا نورده که میتونید جواب سوالتونو از داخل متنش دربیارید

خاطرات خواندنی یک فضانورد مسلمان /پلوخوری در فضا!

«ساليجان» خوب است در آغاز اين گفت‌وگو، از دوران کودکي‌تان براي ما تعريف کنيد.

هيچ‌کس در «اوزگن»، محل تولد من در قيرقيزستان، باور نمي‌کرد روزي چهارمين فرزند يک خانواده معمولي، فضانورد شود. اما زندگي من نشان داد که خواست خدا و اراده بشر اگر توأم شوند، حتي پسربچه‌اي از يک شهر مرزي دوردست مي‌تواند روزي به فضا سفر کند.

زمان پرتاب چه احساسي داشتيد؟
قابل‌توصيف نيست، خوشحالي توأم با ترس و هيجان و يک سؤال: آيا واقعا من به آرزوهاي دوران کودکي‌ام مي‌رسم؟ زماني که موتورهاي شاتل روشن شد، فرياد زدم بزن بريم! و تقريبا مطمئن شدم که به آرزوهايم دست يافتم. همه فضانوردان در زمان پرتاب احساساتي مي‌شوند. هر فضانورد خواسته يا ناخواسته تمام زندگي‌اش تا آن لحظه جلوي چشمش مي‌آيد و بررسي مي‌کند؛ از کجا شروع کرده و امروز رسيده به اينجا. من هم زندگي‌ام را مرور کردم، بدي‌ها و خوبي‌ها، سختي‌ها و خوشي‌ها. احساس مي‌کردم روي يک لبه نازک ايستاده‌ام؛ بودن و نبودن. در آن لحظه انسان تصور مي‌کند که ممکن است هيچ‌گاه برنگردد. ما در تاريخ فضانوردي تجربه‌هاي تلخي داريم که فضانوردان بازگشتي نداشته‌اند. لحظه‌هايي وجود دارد که انسان به قضاوت کارهايش مي‌پردازد که چه کرده است.

گفتي «تقريبا مطمئن شدم»، چرا تقريبا؟
تا سفينه در مدار قرار نگيرد و اعلام نشود که همه چيز روبه‌راه است، هيچ‌کس نمي‌تواند مطمئن باشد که واقعا نامش به‌عنوان فضانورد به ثبت رسيده است.

نسيبه: تا زماني که سفينه از سکو بلند نشده و راهي آسمان نشده بود، باور نمي‌کردم او واقعا پرواز کرده و تنها زماني که به ما اطلاع دادند شاتل در مدار قرار گرفته، مطمئن شدم که شوهرم ديگر يک فضانورد است! البته تا قبل از اين، ما خيلي سختي کشيديم. هميشه ترس همراهمان بود. «ساليجان» پنج ‌بار در هفته براي آماده‌سازي و تمرين مي‌رفت. شايد براي خيلي‌ها شنيدن آماده‌سازي و تمرين چيز وحشتناکي نباشد، چون اطلاع ندارند. برخي از فضانوردان در همين دوران صدمه ديدند و نه‌تنها از سفر به فضا که از بعضي فعاليت‌هاي ديگر نيز محروم شدند. زماني هم که پرتاب انجام شد، قلبمان داشت مي‌ايستاد و هر لحظه نگران بوديم که نکند اتفاقي بيفتد.

برگرديم به دوران کودکي، از آن زمان برايمان تعريف کن.
ما خانواده پرجمعيتي بوديم، من چهار برادر و دو خواهر دارم. من فرزند چهارم بودم. شغل‌هاي متفاوتي داريم. پزشک، آشپز و مهندس راه و ساختمان. من در کودکي آرزو داشتم خلبان شوم. وقتي خلبان شدم، آرزوي فضانوردشدن در من پديدار شد. انسان اين‌طوري آفريده شده که هميشه به فکر رسيدن به جايي برتر است. مادرم از همان کودکي به من مي‌گفت اگر آنچه را دوست داري واقعا از خدا بخواهي، حتما به آن مي‌رسي. او به من مي‌گفت يک مسلمان واقعي هرآنچه را مي‌خواهد بايد با دعا و خواندن قرآن از خدا بخواهد، نه از بندگان خدا و به اين ترتيب بود که من شروع به خواندن قرآن و عبادت خدا کردم. براي رسيدن به آرزوهايم دعا مي‌کنم و از خدا مي‌خواهم که ياري‌ام کند. در سفر اول، با خودم قرآني را به فضا بردم. من به‌عنوان يک مسلمان خيلي دوست داشتم قرآن را به فضا ببرم. قرآن کريم کتابي است که از آسمان به زمين نازل شده و من خواستم تا آنجا که مي‌توانم آن را بالا و بالاتر ببرم. بالا برود و از آنجا بر زمين شعاع نوراني‌اش را بتاباند.

نخستين‌بار که زمين را از فضا ديدي، چه چيزي به ذهنت آمد؟
من ديدم زمين ما چقدر کوچک و آسيب‌پذير است. چقدر لطيف و زيباست و ما چقدر راحت قدر اين نعمت بزرگ خداوند را نمي‌دانيم و به آن آسيب مي‌رسانيم. من از فضا ديدم که ما انسان‌ها، چه بلايي بر سر محيط زيست مي‌آوريم. ما بايد مواظب سياره خودمان باشيم. بايد خودخواهي را کنار بگذاريم و بپذيريم که ما آخرين کساني نيستيم که روي زمين زندگي مي‌کنند، فرزندان و نوه‌ها و نسل‌هاي بعد از آنان هم بايد از نعمت‌هاي اين سياره بهره‌مند شوند. البته همه ما که روي زمين زندگي مي‌کنيم قدر آنچه را که دور و بر ماست نمي‌دانيم. در فضا براي هر کدام از اين نعمت‌ها که به رايگان در اطراف ما وجود دارد، دلتنگ مي‌شويم و مي‌فهميم که آنها چقدر باارزش هستند. ما بايد در برابر اين نعمت‌هاي خدا احساس مسئوليت کنيم. چه زمين، چه هوا و حتي تک‌تک اعضاي خانواده‌مان.

نسيبه: «ساليجان» بسيارمسئوليت‌پذير است، به‌ويژه در مورد خانواده‌اش احساس مسئوليت مي‌کند. در زمان پرواز فضايي‌اش تا فرصت مي‌کرد به ما زنگ مي‌زد. معمولا بچه‌ها روزهاي شنبه و يکشنبه براي اينکه از کارهاي خانه فرار کنند، مي‌روند گشت‌‌وگذار! «ساليجان» هر روز زنگ مي‌زد و با همه صحبت مي‌کرد و به بچه‌ها توصيه مي‌کرد مرا اذيت نکنند. در کار خانه کمکم کنند، يعني حتي زماني که در فضا بود هم به فکر ما و خانواده‌اش بود و هميشه دوست داشت فرزندانش هم مثل خودش مسئوليت‌پذير شوند.

در فضا خواب هم مي‌ديديد؟ خواب‌ها فضايي بودند يا زميني؟
بله، خواب مي‌ديدم. خواب‌هايم هم زميني بود. بيشتر خواب لحظه‌هايي را که در زمين برايم خوشايند بود و در فضا برايشان دلتنگ مي‌شدم، مي‌ديدم. البته اين فقط به خانواده ختم نمي‌شود. چيزهاي بسياري هست که در زمين داريد و قدرش را نمي‌دانيد، بوهاي مختلف، طعم‌هاي مختلف، جاهاي مختلف و... .

آيا در فضا دلتنگ زمين هم مي‌شديد؟
شما در فضا دلتان تنگ مي‌شود به يک سيب آبدار شيرين گاز بزنيد، سيب شيريني که وقتي گازش مي‌زني، آب خوشمزه و شيرينش از لب و دهنتان بيرون بزند و عطرش را حس کنيد. در فضا شما براي بو و طعم غذا دلتنگ مي‌شويد. خلاصه خيلي چيزهاست که شما را به زمين مي‌خواند. در سفر اولم که با شاتل انجام شد، وقتي در هوستون بودم، اين ايده به ذهنم رسيد که در فضا پلو بخورم! کارشناسان غذايي هوستون را به خانه‌ام دعوت کردم و برايشان پلو درست کردم. خيلي خوششان آمد و وقتي اين ايده بردن پلو به فضا را با آنها در ميان گذاشتم، استقبال کردند. در شهر زادگاه من در قيرقيزستان برنج کشت مي‌شود. من مقداري برنج را که با خودم آورده بودم، به آنها دادم و آنها پلو را در فهرست غذايي گذاشتند و هنوز هم پلو جزء غذاهايي است که براي فضانوردان آماده مي‌شود.

خانواده شما، پدرتان و مادرتان چه حس و حالي داشتند؟
موقعي که با پدرم صحبت مي‌کردم، من هم تمام فکرم اين بود که او وقتي با من مواجه مي‌شود چه حالي دارد! اگر هر بچه‌اي مي‌توانست آرزوهاي پدرش را برآورده کند، همه خوشبخت مي‌شدند. همه پدران آرزو دارند وقتي پسرشان بزرگ مي‌شود، به او افتخار کنند. ما ضرب‌المثلي داريم که مي‌گويد: «اي فرزند تا کودک و نوجواني به پدر و مادرت افتخار کن و وقتي بزرگ شدي کاري کن که آنها به تو افتخار کنند» و من تلاش کردم اين‌گونه باشم و خدا را هزار بار شکر مي‌کنم که باعث سربلندي پدر و مادرم شده‌‌ام.

براي رسانه‌هاي گروهي و مردم سفر به فضا عادي و تکراري شده است. آيا براي فضانوردان هم اين کاري تکراري به‌شمار مي‌رود؟
ابدا، هر سفر به فضا را مي‌شود يک پرواز آزمايشي دانست. پروازهاي فضايي ظاهرا شبيه هم ديده مي‌شوند، اما در هرکدام خيلي چيزها را براي نخستين‌بار بايد انجام داد. به‌طور مثال من به‌همراه «لروي شيائو» و «يوري شارگين» با ناو سايوز «تي.‌ام. آ-٥» به فضا سفر کردم. در آن مأموريت قرار بود ناو ما به ايستگاه فضايي بين‌المللي متصل شود، ولي موشک‌هاي ترمزي کار نکردند و سفينه ما در ٣٨متري ايستگاه متوقف شد. در اين زمان ما در بخش شب زمين بوديم و وضعيتي پيش آمد که در زمين تصور کردند ما با ايستگاه برخورد مي‌کنيم. من بلافاصله آن دستگاه را از مسير خارج کردم و خودم هدايت ناو را برعهده گرفتم و توانستم با کمک کارشناسان مرکز هدايت پرواز، ناومان را به شکل غيرخودکار و دستي به ايستگاه متصل کنم.

شما در جريان سفر دومتان که بيش از شش ماه طول کشيد، دو بار راهپيمايي فضايي داشتيد. براي اولين‌بار که در فضاي بيکران قدم گذاشتيد از ديدن ابهت کيهان چه حالي پيدا کرديد؟
احساس بسيار عجيبي به انسان دست مي‌دهد که قابل تعريف نيست. از ايستگاه که بيرون مي‌آيي زمين را با آن عظمت مي‌بيني و از آن با عظمت‌تر کيهان را. با کلمات نمي‌شود شرح داد که چه احساسي پيدا مي‌کنيد. خود راهپيمايي هم سخت و خطرناک است و هم مسئوليت سنگيني بر دوش انسان. براي هر لحظه‌اش هزينه سنگيني پرداخت شده و در آن شرايط دشوار انسان اگر کوچک‌ترين اهمالي کند، عذاب وجدان مي‌گيرد. خوشبختانه من توانستم وظايفم را به درستي انجام دهم. در راهپيمايي اول که پنج ساعت و ٢٨دقيقه طول کشيد، يک سکوي آزمايشگاهي را روي بدنه خارجي نصب کردم و در راهپيمايي چهار و نيم ساعته دوم، يک آنتن مخابراتي را. در همين راهپيمايي يک ماهواره کوچک را با دستم در فضا رها کردم. اين نخستين‌باري بود که چنين کاري انجام مي‌شد و يک چيز شگفت و تازه به حساب مي‌آمد. جالب اينکه اين ماهواره چهار ماه فعال بود و دانشجويان مي‌توانستند با آن ارتباط داشته باشند.

در دوران سفرت اتفاقي افتاد که امروز از يادآوري آن ناراحت شوي؟
در زمان اقامت در فضا، توالت ايستگاه خراب شد. آنجا محدوديت‌هايي هست. جاي ديگري نمي‌توانستيم برويم. مايع ضدعفوني نشتي داشت و کل دستگاه را از کار انداخته بود. سه روز طول کشيد تا آن را تميز کنم و چهار کيسه پلاستيکي بزرگ پر شد از فضولات و قطعات که آنها را در پروگرس گذاشتيم تا در اثر برخورد به جو از بين برود. بعدا براي ما يک توالت جديد فرستادند.

هر قوم و مردمي رسوم و آداب و عادات خودشان را در سفر دارند. مسلما شما هم به‌عنوان يک شرقي آداب خاصي داريد. آيا در اين سفرها توجهي هم به آداب و رسوم خود داشتيد؟
در مرحله اول بايد بگويم که پرواز به فضا بايد با روح پاک انجام شود. نبايد کينه و حسد يا هر چيز ديگري که روحت را سنگين کند، با خود داشته باشي. من قبل از آنکه به فضا سفر کنم، با امام جماعت مسجد بايکونور ملاقات کردم. با هم قرآن خوانديم و آرزو کرديم همه‌چيز به خير و خوشي تمام شود. از خدا خواستم که به من کمک کند تا وظيفه‌اي را که براي من تعيين شده به نحو احسن انجام دهم و همه برنامه پرواز به خوبي انجام شود.

نسيبه: ما يک رسم قديمي داريم. وقتي کسي مي‌خواهد به مسافرت برود، نان مي‌پزيم و مسافر بايد تکه‌اي از آن را گاز بزند. بقيه نان را نگه مي‌داريم تا در بازگشت بخورد! مادرم اين کار را مي‌کرد. من هم نان پختم و دادم «ساليجان» يک گاز بزند!

غرش موشک و لرزش آن و اينکه مي‌دانستي الان روي انبار چند تني مواد منفجره قرار داري، تو را نمي‌ترساند؟
من نه در آن زمان، بلکه هميشه آماده هر حادثه‌اي هستم، اما تلاش مي‌کنم براي برداشتن هر قدمم فکر کنم تا بتوانم با اطمينان پيش بروم. در عين حال معتقدم زندگي‌ام در دست خداست. اوست که مرا ياري داد که به اينجا برسم و هم اوست که مرا ياري مي‌دهد که به جلو بروم.

زماني که برگشتي و ديدي که نامت در رسانه‌ها مطرح است و همه‌جا به استقبالت مي‌آيند، از اينکه مشهور شده‌اي چه احساسي داشتي؟
من در آن زمان احساس غرور مي‌کردم، نه به اين دليل که مورد توجه قرار گرفتم بلکه به دليل آنکه توانسته بودم کارم را به بهترين شکل انجام دهم. من از محبت مردم خيلي ممنونم اما آنها بايد بدانند کار يک فضانورد تنها نقطه انتهايي يک هرم است. ده‌ها هزار متخصص کار کرده‌اند تا آن روز من در نقطه بالاي موشک بنشينم. من با خودم عهد کردم تمام تلاشم را به‌کار گيرم که زحمت آنها را از بين نبرم. اما اينکه مغرور شوم، اصلا فکرش را هم نمي‌کنم، چون دليلي وجود ندارد. من حتي تلاش کردم خانواده‌ام هم از اينکه من به فضا رفته‌ام، تغيير روحيه ندهند و از روزي که به خانه برگشتم، مثل سابق در کارهاي خانه کمک مي‌کردم. (با خنده) مثل سابق سيب‌زميني پوست مي‌کندم و در پختن غذا کمک مي‌کردم. تلاش کردم در جاهايي که مي‌خواهند مرا به اصطلاح تحويل بگيرند يا نروم يا خانواده‌ام را نبرم که غرور و تکبر پيدا کنند. (با خنده) به ايران که آمدم تازه خانمم متوجه شد که من قهرمانم و بعضي مواقع رعايت حالم را مي‌کند و خودش سيب‌زميني‌ها را پوست مي‌کند! از شوخي گذشته سفر من به فضا، خدا را شکر هيچ تغييري در روحيه من و خانواده‌ام نگذاشت.

از خانم «نسيبه شريپوا» سؤال مي‌کنم، بعد از برگشت از فضا تغييري در رفتارش پيدا شد؟
نه، هيچ تغييري نکرد. هماني هست که بوده. او حتي اجازه نداد بچه‌ها به کسي فخر بفروشند که پدر ما فلاني است. آنها را طوري تربيت کرده که تکبر نداشته باشند. او همچنان در بين خانواده و دوستانش به‌عنوان يک فرد مسئوليت‌پذير معروف است. سفرهايش به فضا باعث افتخار ماست اما از نظر ما قهرمان‌بودنش به اين دليل است و نه براي سفرش به فضا.

بعد از پايان ماموريت راهي زمين شدي، در آن لحظات به چه فکر مي‌کردي؟
وقتي سفينه به زمين فرود مي‌آيد و دريچه سفينه را باز مي‌کنند، احساس عجيبي داري. مي‌خواهي گريه کني. هواي تازه را تنفس مي‌کني و آسمان فيروزه‌اي را مي‌بيني. همه‌چيز از جمله حست عوض مي‌شود و تغيير مي‌کند. مثلا اينکه نور خورشيد را از پشت شيشه ضخيم سفينه يا ايستگاه فضايي ببينيم يا به‌طور مستقيم، بسيار متفاوت است. چند ساعت پيش، نقطه اتکايي نداشتي و حالا روي سطح استوار و محکمي هستي و به‌راحتي روي زمين نشسته‌اي. مثالي ملموس برايتان بزنم. همه ما در دوران کودکي آن را حس کرده‌ايم. بعضي موارد پدر براي تفريح ما را به هوا مي‌اندازد. آنگاه که مي‌پريم و بازمي‌گرديم البته لذت مي‌بريم اما زماني که در دستان پدر قرار مي‌گيريم احساس اعتماد داريم، چون مطمئنيم خطري ما را تهديد نمي‌کند. بعد از فرود به زمين، همان احساس را داري. مثل آن است که اينک دستان زبر و خشن اما قابل اعتماد و اطمينان پدرت، تو را در بر گرفته است. بعد از آنکه دريچه را باز و کمک کردند، بيرون آمدم، روي صندلي راحتي مخصوص لم دادم. نخستين کارم اين بود که به خانواده‌ام زنگ بزنم. من به پدر، مادر و همسرم تلفن زدم و به شوخي گفتم سرهنگ «شريپف» بازگشت خود را به مقام محترم گزارش مي‌دهد. هيچ مشکلي وجود ندارد و همه‌چيز‌رو به راه است!

خانم «نسيبه شريپوا» وقتي شما به اتفاق همسرتان به ايران آمديد، در يکي از دانشگاه‌هاي استان سمنان، فيلمي را از نخستين پرواز«ساليجان» به فضا که با شاتل ايندور انجام شده بود، نمايش دادند. در زمان نمايش اين فيلم من متوجه تغيير حالت شما و لرزش دستان‌تان شدم. چرا اين حالت به شما دست داد؟

در زمان پرواز همسرم با شاتل، مقامات سازمان فضايي آمريکا به ما دستور دادند چمدان‌هايمان را ببنديم و آماده بازگشت به مسکو باشيم چون اگر در زمان پرتاب، حادثه‌اي مثل چلنجر رخ دهد، بلافاصله و بدون کوچک‌ترين اتلاف وقت، بايد آمريکا را ترک کرده و به مسکو برگرديم. من و بچه‌ها حتي لباس سفر پوشيده بوديم و با اضطراب زياد شمارش معکوس را گذرانديم و تا زماني که به ما گفتند شاتل در مدار قرار گرفته و مي‌توانيم از حالت «بازگشت اضطراري» خارج شويم، هر لحظه را با وحشت زياد گذرانديم و از آن به بعد هر موقع فيلمي از پرتاب شاتل مي‌بينم، رعشه به من دست مي‌دهد.

خواص فیزیکی اتن را با فراورد ههای حاصل از آن  پلی اِتن  مقایسه کنید.

پاسخ :

اتن گازی شکل است در حالی که پلی اتن است. جامد جرم پلی اتن زياد است در حالی که جرم اتن کم است

عنصرهای اصلی سازندهٔ این پلاستیک ها چیست؟

پاسخ :

کربن و هيدروژن

با توجه به شکل داده شده، مشخص کنید:
الف( کدام هیدروکربن آسا نتر جاری می شود؟
چرا؟
ب( هر یک از فرمول های زیر به کدام روغن
نشان داده شده در شکل روبرو تعلق دارد؟

C24H50)4 C17H36 )3 C20 H42 )2 C12H26 )1

پاسخ :

الف( هيدروکربن شماره 1، زيرا مقدار بيش تری از آن جاری شده و وارد ظرف شده است.

ب(هر چه نيروی ربايش کم تر باشد، هيدروکربن آسانتر جاری می شود. در نتيجه:

شماره یک : هيدروکربن  شماره یک      هیدروکربن شماره 2 : گزینه 2    هیدروکربن شماره سه : گزینه سه

هیدروکربن شماره چهار : گزینه چهار

چه رابطه ای بین نقطهٔ جوش با تعداد ات مهای کربن در هیدروکربن ها وجود دارد؟

C6H14 )2 C10H20 ) کدام ترکیب نقطهٔ جوش بالاتری دارد؟ به چه دلیل؟

پاسخ :

هر چه نيروی ربايش بين هيدروکربن ها، بيش تر باشد، نقطه جوش آن ها بيش تر است. يعنی در دمای بالاتری می جوشند و به مايع تبديل می شوند. از سوی ديگر نيروی ربايش هيدروکربن ها به تعداد اتم های کربن و هيدروژن در آن ها بستگی دارد.

هر چه تعداد اتم های کربن بيش تر باشد نيروی ربايش بين هيدروکربن ها بيش تر است.

بنابراین نقطه جوش ترکیب 1 بیشتر است .

دربارهٔ راه های کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت خام اطلاعاتی جمع آوری و در کلاس در
این مورد گفت وگو کنید. نتیجهٔ گفت وگوهای خود را به صورت یک مقاله برای روزنامه های
کثیرالانتشار محل زندگی خود بفرستید.

پاسخ :

<مهدی تقوی> اقتصاددان، مهمترین راهکار کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی را تغییر نوع درآمدها از درآمدهای خالصه (به عنوان مثال درآمدهای حاصل از فروش نفت) به درآمدهای مالیاتی دانست و به <ایران> گفت: در اقتصاد سه نوع درآمد وجود دارد که منابع بودجه را تأمین می‌کند؛ درآمد خالصه یا همان درآمدهای اختصاصی دولت از محل املاک و دارایی‌ها، درآمدهای مالیاتی و درآمدهای پولی؛ زمانی که درآمد خالصه یک کشور کم می‌شود بهترین گزینه برای جبران آن افزایش درآمدهای مالیاتی است چراکه اگر دولت بخواهد کمبود منابع بودجه را ازمحل درآمدهای پولی یعنی استقراض از بانک مرکزی جبران کند به مرور اقتصاد را فلج خواهد کرد، قرض دولت از بانک مرکزی نقدینگی را بدون آنکه در تولید و صنعت رونق حاصل شود افزایش خواهد داد و این افزایش نقدینگی تورم زا خواهد بود.

از این رو بهترین راهکار جبران کاهش قیمت نفت و کاهش درآمدهای حاصل از فروش نفت، افزایش درآمدهای مالیاتی است. وی با اشاره به ضعف سیستم مالیاتی کشور در گرفتن مالیات از بسیاری از مشاغل گفت: اگر دولت بتواند از ثروتمندان مالیات اخذ کند قطعاً کمبود درآمد فروش نفت جبران خواهد شد.

این استاد دانشگاه افزود: متأسفانه از همان ابتدا به دولت یازدهم خرابه‌های اقتصاد به ارث رسید، در کنار آن اکنون کاهش قیمت نفت شرایط را بدتر کرده است چراکه تأمین مخارج دولت و همینطور هزینه‌های عمرانی که وابسته به قیمت نفت بوده‌اند با چالش کاهش منابع روبه‌رو است، در چنین شرایطی تنها راه ممکن افزایش درآمدهای مالیاتی است.

اقتصاد ایران، نیازمند درآمدهای پایدار

همچنین <میثم موسایی> استاد اقتصاد کشور با بیان اینکه درآمدهای نفتی ما تقریباً به نصف رسیده است اظهار کرد: به عقیده من ٣ راه برای جبران کسری درآمدهای حاصل از نفت وجود دارد که اگر دولت به آن عمل کند نه تنها می‌تواند به مرور اقتصاد را از تأثیر نوسان قیمت نفت خارج کند بلکه درآمدی همیشگی و پایدار به دست خواهد آورد.

موسایی در در گفت‌وگو با <ایران> گفت: افزایش صادرات غیر نفتی و جذب توریست و ایجاد زمینه‌های ارزآوری نیروی انسانی و نخبگان به جای فرار مغزها این سه راهکارند. این استاد دانشگاه با بیان اینکه مفهوم اقتصاد مقاومتی قوی کردن کشور در برابر حملات خارجی است و راهکار این مقاومت در پیدا کردن منابعی برای رشد پایدار کشور خلاصه می‌شود،‌ اذعان کرد: ما برای آنکه رشد پایدار داشته باشیم نیاز به منابع تمام نشدنی داریم. این خصلت در نفت و گاز وجود ندارد. از این رو باید منابع دیگری جایگزین آن کنیم.

وی راه دیگر جبران کمبود درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت را کاهش هزینه‌های دولت دانست و تصریح کرد: دولت براحتی می‌تواند در بسیاری از هزینه‌ها صرفه‌جویی کند. هزینه‌هایی که بخش زیادی از بودجه را می‌بلعند بدون آنکه فایده داشته باشند. همچنین دولت با ساز و کاری مناسب می‌تواند درآمدهای مالیاتی را افزایش دهد.

اگر تمام این موارد رعایت شود نه تنها اقتصاد از وابستگی به نفت خلاص می‌شود بلکه به مرور شاهد توسعه خواهیم بود. موسایی بازنگری در سیستم پرداخت یارانه را یکی دیگر از الزامات برشمرد و گفت: اگر دولت می‌خواهد در کوتاه مدت صدمات ناشی از کاهش قیمت نفت به بودجه را کاهش دهد باید در پرداخت یارانه تجدیدنظر کند.

درون‌زا کردن اقتصاد، مانعی در مقابل افول آن

<ابراهیم رزاقی> صاحب نظر اقتصادی نیز در گفت‌وگو با <ایران> با بیان اینکه راهکار کاهش وابستگی اقتصاد به نفت و جبران کاهش درآمدهای نفتی تنها مربوط به یک بخش اقتصاد نمی‌شود اظهار کرد: برای بهبود شرایط نیازمند سیاست‌هایی هستیم که نوع درآمدهای دولت را تغییر دهد. این سیاست‌ها تنها یک بخش را نشانه نمی‌گیرد و اعم از صادرات و واردات، نظام مالیاتی و سیاست‌های مصرفی و سیاست‌های بخش‌های مختلف اقتصاد از کشاورزی تا نیرو را شامل می‌شود.

رزاقی ادامه داد: خوشبختانه بخش اعظم این سیاست‌ها در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آمده است. از این رو برای تحول اقتصاد می‌توان به مقاوم‌سازی اقتصاد بر پایه اصول اقتصاد مقاومتی روی آورد. این استاد دانشگاه افزود: کاهش صادرات کالاهایی که مواد اولیه گران وارداتی دارند، حذف کامل یارانه کالاهای لوکس، کاهش واردات کالاهای غیر ضرور و مصرفی مهمترین راهکارهای فعلی است.

البته درون زا کردن اقتصاد و برجسته کردن تولید داخل در اقتصاد فعلی زمان‌بر است اما اگر سیاست‌ها به درستی اجرا شود دور از واقعیت نیست. وی تجدید نظر در سیستم مالیاتی کشور و افزایش سهم مالیات را در بودجه راهکار کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی دانست و گفت: استقلال اقتصادی در گرو عزم و اراده و اعتقاد مسئولان است. قطعاً کاهش وابستگی اقتصاد به نفت مدیریت جهادی می‌خواهد.

سیاست‌های انقباضی راه جبران درآمدهای نفتی

«کامران ندری» استاد اقتصاد با بیان اینکه به طور کلی راهکار جبران کاهش درآمدهای نفتی متوسل شدن به سیاست‌های انقباضی مالی است به <ایران> اظهار کرد: اغلب این سیاست‌ها در مفهوم اقتصاد مقاومتی گنجانده می‌شود که دولت باید بدان عمل کند.

این اقتصاددان تصریح کرد: دولت باید در هزینه‌های دستگاه‌های دولتی تجدیدنظر کند و هزینه‌های غیرضرور را به هر اندازه اندک کاهش دهد. ساز و ‌کار نظارت در هزینه‌کرد بودجه را که با انحلال سازمان برنامه و بودجه از بین رفت، بازیابی و در نظام مالیاتی کشور تجدید‌نظر کند؛ در صورت پایبندی سیاست‌های دولت به این سه اصل می‌توان کسری ناشی از کاهش درآمدهای نفت را کاهش داد و حتی از اقتصاد متکی به نفت رها شد.

وی افزود: همچنین ما در زمینه صادرات با اولویت دهی به صادرات غیرنفتی باید به سمتی حرکت کنیم که مزیت نسبی داریم، تعرفه‌های صادراتی را به گونه‌ای تدوین کنیم که مسیر صادرات را مشخص کند. در زمینه واردات نیز باید فقط کالاهای ضروری وارد شود تا بتوانیم در مصرف ارز صرفه‌جویی کنیم.

با توجه به نمودار به پرسش ها پاسخ دهید.
الف( بیشترین میزان کشف نفت خام مربوط به کدام دهه است؟  پاسخ : سال 1960

ب( پیش بینی می شود ذخایر نفت خام در چه دهه ای به حداقل برسد؟پاسخ : سال 2030
پ( در چه سالی میزان مصرف نفت خام با کشف آن برابر است؟ پاسخ : 1980
ت( در چه سالی میزان مصرف نفت خام از میزان کشف آن پیشی گرفته است ؟ پاسخ سال 2000

با مراجعه به منابع معتبر درباره چگونگی تأثیر افزایش کربن دی اکسید روی دمای کره زمین اطلاعاتی
جمع آوری کنید و نتایج را به صورت پاورپوینت به کلاس گزارش دهید.

شامل دو تحقیق :

تحقیق شماره یک :

افزایش دمای زمین

افزایش دمای زمین

اصلی‌ترین فعالیت انسانی که منجر به گرمای زمین می‌شود، سوزاندن سوخت‌های فسیلی (زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی) و از بین بردن جنگل‌ها است. بیشتر سوخت فسیلی در اتومبیل‌ها، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به مصرف می‌رسد. سوزاندن این سوخت‌ها گازی به نام دی اکسید کربن با علامت اختصاری CO2تولید می‌کند.

کربن دی اکسید از گازهای گلخانه ایست که روند فرار گرما از جو به فضا را بسیار کند می‌کند. درختان و دیگر گیاهان در روند فتوسنتز، گاز کربن دی اکسید را از هوا جذب می‌کنند. با از بین بردن گیاهان، میزان گاز کربن دی اکسید در هوا افزایش می‌یابد. تجزیه شدن گیاهان نیز منجر به افزایش این گاز می‌شود.

افزایش دمای زمین نام پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای سطح زمین و اقیانوس‌ها گردیده است. طی 100 سال گذشته، کره زمین به طور غیرطبیعی حدود 41/0 درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شده که این موضوع دانشمندان را نگران کرده است. برخی از دانشمندان معتقدند که دهه‌های پایانی قرن بیستم، گرم‌ترین سال‌های 400 سال اخیر بوده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که 10 مورد از گرم‌ترین سال‌های جهان تنها از سال 1990 تا سال 2007 به ثبت رسیده است که این میزان در 150 سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

به نظر می‌رسد فعالیت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار مۆثر است و به گرم شدن زمین کمک می‌کند. برخی از دانشمندان معتقدند که افزایش گازهای گلخانه‌ایی عامل اصلی این افزایش دما نیست بلکه افزایش انرژی تابیده‌شده از خورشید عامل اصلی است؛ اما بیشتر کارشناسان هواشناسی تأثیر این عامل را در روند افزایش دمای عمومی کره زمین بسیار ناچیز می‌دانند.

عواقب افزایش دما

ادامه این افزایش دما آثار مخرب زیادی در بر دارد. ممکن است زندگی گیاهان و جانداران دریایی به مخاطره جدی بیفتد. زیستگاه‌های گیاهان و حیوانات دچار تغییرات اساسی می‌شوند. الگوهای آب و هوا دست‌ خوش تغییرات می‌شوند؛ نتیجه آن وقوع سیل، خشک‌ سالی و طوفان‌های شدید مخرب خواهد بود. افزایش دما با ذوب نمودن یخ‌های قطبی، باعث بالا آمدن سطح آب دریاها می‌شود. در مناطق خاصی از زمین، بیماری‌های انسانی گسترش می‌یابد و محصولات کشاورزی نابود می‌گردد. تکرار وقوع شرایط بحرانی آب و هوا منجر به خسارات زیادی می‌شود. تغییرات الگوهای بارش باعث افزایش سیلاب‌ها و خشک‌سالی در نواحی مختلف می‌شود. طوفان‌ها و تندبادها، بیشتر و قدرتمندتر به وقوع خواهند پیوست.

بالا آمدن سطح آب‌ها

افزایش دمای زمین

ادامه گرم شدن هوا، در طی چند قرن، مقادیر زیادی از یخ‌های موجود در سطح زمین را ذوب می‌کند. در نتیجه سطح آب‌ها در کل زمین بالاتر می‌آید. بسیاری از مناطق ساحلی ممکن است دچار سیل‌زدگی، فرسایش، از بین رفتن زمین‌های خشک و ورود آب دریاها به آب‌های شیرین شوند. بالا آمدن آب دریاها ممکن است منجر به غرق شدن شهرها، جزایر کوچک و دیگر مناطق زیستی شود.  به حتم در محل‌های طبیعی مسکونی حیوانات و گیاهان تغییرات شدیدی روی می‌دهد. بسیاری از گونه‌های زیستی مشکلات زیادی برای ادامه حیات در شرایط جدید خواهند داشت. برای مثال بسیاری از گیاهان گل‌دار بدون طی کردن زمستانی سرد شکوفه نخواهند کرد.

تهدید سلامت انسان‌ها

بیماری‌های گرمسیری نظیر مالاریا و تب دنگی به مناطق زیادی شیوع پیدا می‌کند. ادامه یافتن گرما و شدت یافتن آن می‌تواند عامل مرگ و میرهای زیاد و بیماری‌های گوناگون شود. سیل و قحطی، گرسنگی و سوء تغذیه را افزایش خواهد داد. در نتیجه کارشناسان هواشناسی به دنبال افزایش بی‌رویه دما، راه‌حل‌های مختلفی برای جلوگیری از افزایش دما ارائه داده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: محدود کردن گاز کربن دی‌اکسید و تصفیه هوا.

محدود کردن انتشار گاز کربن دی‌اکسید

دو تکنیک تأثیرگذار برای محدود کردن تولید CO2وجود دارد:

جایگزین کردن منابع دیگر انرژی به جای سوخت‌های فسیلی.

استفاده بهتر از سوخت‌های فسیلی.

منابع انرژی جایگزین سوخت فسیلی، کربن دی اکسید تولید نمی‌کنند. این منابع شامل باد، نور خورشید، انرژی هسته‌ای و حرارت زیرزمین می‌باشند. دستگاه‌هایی به نام توربین بادی می‌توانند انرژی باد را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند، باطری‌های خورشیدی نیز می‌توانند نور خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل نمایند.

نیروگاه‌های حرارت زیر زمین می‌توانند از گرمای موجود در لایه‌های زیرین خاک انرژی الکتریکی به دست آورند.

استفاده از این منابع هزینه‌های بیشتری را نسبت به سوخت‌های فسیلی در بر دارند. با این حال پیشرفت تحقیقات درباره استفاده از آن‌ها می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها شود.

تصفیه هوا به دو شکل صورت‌پذیر است:

انبارهای زیرزمین یا زیر آب.

ذخیره‌سازی در گیاهان زنده.

افزایش دمای زمین

با تزریق و ورود CO2تولیدشده در صنعت به زیرزمین یا در اقیانوس می‌توان این گاز را ذخیره کرد. مناسب‌ترین مکان در اعماق زمین برای انجام این کار، انبارهای طبیعی نفت و گازی است که بیشتر ذخایر آن‌ها استخراج شده است. با ورود این گاز به این‌گونه انبارهای طبیعی، استخراج بازمانده ذخایر آن‌ها بسیار آسان‌تر می‌شود. سود ناشی از تسهیل بهره‌برداری، هزینه‌های این روش تصفیه را جبران می‌نماید.

رسوبات عمیق نمک و زغال‌سنگ نیز مکان مناسبی برای انجام ذخیره‌سازی کربن دی اکسید می‌باشند. اقیانوس‌ها می‌توانند کربن دی اکسید بیشتری ذخیره کنند اما دانشمندان هنوز موفق به تخمین آثار محیطی این ذخیره‌سازی نشده‌اند.

ذخیره‌سازی در گیاهان

گیاهان سبز به هنگام رشد، کربن دی اکسید موجود در جو را جذب می‌کنند. آن‌ها کربن موجود در کربن دی اکسید را با هیدروژن ترکیب کرده، قند ساده تولید می‌کنند و آن را در بافت خود ذخیره می‌نمایند. پس از مرگ گیاه، با تجزیه آن، گاز کربن دی اکسید از آن متساطع می‌شود. اکوسیستم هایی بازندگی گیاهی غنی، می‌توانند کربن دی اکسید بیشتری را در خود حبس نمایند.

تحقیق شماره 2 

غلظت دی اکسید کربن در جو در حدود 280  ppm در سال 1850 و 364 ppm در سال 1998 که عمدتاً به دلیل فعالیت های انسانی در طول و بعد از انقلاب صنعتی، که در سال 1850 آغاز شد وجود دارد. انسان ها مقدار دی اکسید کربن در هوا را با سوزاندن سوخت های فسیلی، تولید سیمان و با انجام پاکسازی زمین و احتراق جنگل افزایش می دهند.

1. کربن دی اکسید است از کربن  و اکسیژن است.
2. این گاز بی رنگ و بی بو چهارمین گاز فراوان که یکنواخت در سراسر جو زمین توزیع شده است.
3. موارد استفاده دی اکسید کربن عبارت از ماده سرد کننده ( یخ خشک )، کربنات آشامیدنی و خاموش کننده آتش می باشد.
4. دی اکسید کربن غیر قابل اشتعال است.
5. کربن راست فعال ظرفیت محدودی برای دی اکسید کربن است.

سطح CO2  نرمال

اثرات افزایش سطح  CO2 در بزرگسالان در سلامت خوب را می توان خلاصه کرد:
سطح نرمال در فضای باز: 450 - 350 پی پی ام
سطح قابل قبول: کمتر از 600  پی پی ام
شکایت از خشکی و بو:  600 - 1000 پی پی ام
 ASHRAE وOSHA  استاندارد  1000 پی پی ام
خواب آلودگی کلی:  1000 - 2500 پی پی ام
اثرات مضر سلامتی:  2500 - 5000  پی پی ام
حداکثر غلظت مجاز در یک دوره کاری 8 ساعته: 5000  پی پی ام
سطح بالای کاملا نرمال و حداکثر سطح ممکن است گاهی اوقات از زمان به زمان اتفاق افتد.

سطح شدید و خطرناک CO2

کمی مست کننده ، افزایش تنفس و ضربان قلب ، تهوع: 30000 پی پی ام
سردرد همراه با اختلال بینایی: 50000 پی پی ام
بی هوش، قرار گرفتن در معرض مرگ: 100،000 پی پی ام
سطح استاندارد دی اکسید کربن 
توصیه استاندارد آشار در سال های62 - 1989  عبارتند از:
کلاس های درس و اتاق کنفرانس 15  CFM در ازای هر ساکن
فضای اداری و رستوران 20 CFM  در ازای هر ساکن
بیمارستان 25 CFM  در ازای هر ساکن

مشکلات زیست محیطی - اثر گلخانه ای

تروپوسفر بخش پایین تر اتمسفر در حدود 10- 15 کیلومتر ضخامت است در تروپوسفر گازهای به نام گازهای گلخانه ای وجود دارد وقتی نور خورشید به زمین می رسد مقداری از آن که به گرما تبدیل می شود و گازهای گلخانه ای مقداری از این گرما را جذب و آن را در نزدیکی سطح زمین به تله می اندازد به طوری که زمین گرم می شود این فرایند، معمولاً به عنوان اثر گلخانه ای شناخته شده است که چندین سال پیش کشف شده است و بعد از آن با استفاده از آزمایش های آزمایشگاهی و اندازه گیری اتمسفر تایید شده است.
زندگی ما که وجود دارد تنها به خاطر این اثر گلخانه ای طبیعی است چرا که این فرایند دمای زمین را تنظیم می کند هنگامی که اثر گلخانه ای وجود نداشته باشد تمام زمین در یخ پوشیده می شود
مقدار حرارت به دام افتاده در تروپوسفر درجه حرارت بر روی زمین را تعیین می کند مقدار حرارت در تروپوسفر بستگی به غلظت گازهای گلخانه ای در جو و مدت زمانی که این گازها در جو باقی می مانند دارد مهم ترین گازهای گلخانه ای دی اکسید کربن،  CFC's ( کلر- فلورو- کربن ها( ، اکسیدهای نیتروژن و متان می باشند.
از زمانیکه که انقلاب صنعتی در سال 1850 آغاز شد فرآیندهای بشری باعث انتشار گازهای گلخانه ای مانند CFC و دی اکسید کربن شده است این موجب یک مشکل زیست محیطی شده است میزان گازهای گلخانه ای در حال افزایش است لذا آب و هوای زمین در حال تغییر است به این دلیل که درجه حرارت در حال افزایش است این علاوه بر حالت غیر طبیعی در اثر گلخانه ای به عنوان گرم شدن کره زمین شناخته شده است به نظر می رسد ممکن است گرم شدن کره زمین سبب افزایش در فعالیت طوفان، ذوب یخ در قطب، جاری شدن سیل و دیگر مشکلات زیست محیطی شود. افزایش انتشار دی اکسید کربن عامل  50 -  60 ٪ از گرم شدن کره زمین است.
همانطوریکه بیان شد فعالیت های مختلف انسانی به انتشار گاز دی اکسید کربن کمک کرده است. از این فعالیت احتراق سوخت های فسیلی برای تولید انرژی سبب 70 - 75٪ از تولید گازهای گلخانه ای دی اکسید کربن، که منبع اصلی انتشار دی اکسید کربن است و 20 - 25٪ باقی مانده از تولید گازهای گلخانه ای توسط پاکسازی زمین و سوختن و انتشار از اگزوز موتور خودرو ایجاد می شود.
اکثر تولید گازهای گلخانه ای دی اکسید کربن حاصل از فرآیندهای صنعتی در کشورهای در حال توسعه، از جمله در ایالات متحده و اروپا گرفته شده است. با این حال، انتشار دی اکسید کربن از کشورهای در حال توسعه در حال افزایش است. در این قرن، انتشار دی اکسید کربن دو برابر و انتظار می رود افزایش آن ادامه یافته و باعث مشکلات پس از آن شود. دی اکسید کربن در اتمسفر حدود پنجاه تا دویست سال باقی می ماند.
اولین کسی که تولید گازهای گلخانه ای دی اکسید کربن را از سوزاندن سوخت های فسیلی و دیگر فرآیندهای سوزاندن که سبب گرم شدن کره زمین می شود را پیش بینی کرد سوانت آرنیوس بود که مقاله ای در تاثیر دی اکسید کربن هوا بر دمای زمین در سال 1896 منتشر شد.
اینکه آیا واقعاً گرم شدن کره زمین است با افزایش دی اکسید کربن در جو رخ داده است هنوز هم مورد بحث است.

الف - در موارد مشخص شده با 1 و 2 و 3 آیا گاز کربن دی اکسید مصرف می شود یا تولید ؟

پاسخ :

الف - در مرحله 1 ، کربن دی اکسيد آزاد يا توليد می شود. در مرحله 2  کربن دی اکسيد مصرف می شود  در مرحله کربن دی اکسید مصرف می شود

ب) کدا میک از بخش های نشان داده شده، در چرخهٔ طبیعی کربن وجود ندارد؟

پاسخ :

در مرحله یک ، يعنی سوزاندن سوخت های فسيلی در چرخه طبيعی کربن وجود ندارد. انسان در صد سال اخير از سوخت های فسيلی استفاده کرده است و آن را وارد چرخه کرده است.

پ ) مصرف سوخت های فسیلی چه تأثیری روی چرخ ههای طبیعی دیگر م یگذارد؟ توضیح دهید.

پاسخ :

مصرف سوخت های فسيلی سبب افزايش مقدار کربن دی اکسيد در هوا کره شده است. اين موضوع سبب شده است که: 1- دمای کره زمين افزايش يابد يعنی زمين گرم تر شود. 2- بخش قابل توجهی از يخ های قطبی آب شوند. 3- اليه اوزون سوراخ شود

در نتيجه اين کارها : - چرخه زندگی جانوران قطبی مختل شده است. - آب و هوا تغييرات شديدی پيدا کرده است. - فصل ها در حال جابه جا شده هستند.

شکل زیر الگویی ساده از چرخهٔ کربن را نشان می دهد. در این باره در کلاس گفت وگو کنید.

پاسخ :

چرخه کربن

مولکولهایی که ساختمان موجودات زنده را تشکیل می دهند ، بر اساس عنصر کربن را تشکیل می دهند ، بر اساس عنصر کربن بنا نهاده شده اند . چرخه کربن یک چرخه دایمی از این ترکیبات کربنی در درون دنیای طبیعی می باشد. 
مراحلی که از طریق آن گیاهان انرژی موجود در اشعه خورشید را جذب می کنند ، و موجودات زنده انرژی موجوددر غذا را ازاد می کنند ، بخشی از چرخه کربن را تشکیل می دهند . در طول پدیده فتوسنتز ، گیاهان کربن (موجود در دی اکسید کربن یاCO2) را از هوا استخراج می کنند . آنها انرژی بدست آمده از نور خورشید را برای ترکیب دی اکسید کربن با هیدروژن بدست امده از مولکول اب ، استفاده می کنند و مواد مملو از انرژی ، مثل قند را تولید می کنند . حیوانات کربن و انرژی را از طریق خوردن گیاهان یا حیوانات دیگر ، جذب می نمایند. 

مولکول گلوکز در فتوسنتز ، گیاهان کربن را با هیدروژن و اکسیژن برای درست کردن گلوکز ، ترکیب می کنند.

هر دوی گیاهان و حیوانات انرژی غذا را طی مرحله ای به نام تنفس آزاد می کنند ، که در درون سلول اتفاق می افتد. این مرحله ، انرژی لازم برای تمام مراحل زندگی ، مثل رشد و حرکت ، را تامین می کنند . دی اکسید کربن به عنوان مواد زاید این مرحله تنفس ، آزاد شده و به هوا باز می گردد . هنگامی که گیاهان و حیوانات می میرند ، جسد آنها سریعاَ ناپدید می شود . این مسئله به دلیل آنست که آنها توسط کرمها ، قارچها و باکتریهای موجود در خاک تجزیه می شوند . این موجودات همچنین از طریق تنفس از اجساد در حال پوسیدن که می خورند ، انرژی کسب می کنند . انها نیز مثل حیوانات و گیاهان روی زمین ، دی اکسید کربن در هوا آزاد می کنند. 

در شکل زیر درصد برخی از عنصرها در پوسته زمین و بدن انسان مقایسه شده است .درباره نقش این عنصر ها گفتگو کنید :

1 - اکسژن

اکسیژن عنصر ضروری برای حیات بوده و زندگی بدون آن امکان‌پذیر نمی‌باشد.کمبود و زیادی آن نیز ممکن است برای بدن مضر باشد. به دلیل اهمیت موضوع، شناخت اکسیژن، نقش آن در بدن و استفاده‌ی صحیح از آن حیاتی می‌باشد.

کسیژن و کیسه‌های هوایی

اکسیژن، نیتروژن و بخار آب پس از عبور از راههای هوایی وارد آلوئلها (کیسه‌های هوایی) می‌شوند. این سه گاز در داخل آلوئلها توسط گاز CO2 که از خون وارد آلوئلها شده رقیق می‌گردد و این باعث رقیق شدن اکسیژن داخل آلوئلها شده وبه عبارت دیگر جهت محاسبه‌ی فشار O2 داخل آلوئلی(PAO2)(Alveolar O2 Pressure)فشارCO2 موجود در داخل آلوئل را از فشار O2 راههای هوایی(PawO2) کسر نمائید

کلسیم

کلسیم  ۱٫۵٪ : برای سختی و استحکام استخوانها و دندانها کمک می کند، همچنین برای عملکرد اعصاب و عضلات ، و برای انعقاد خون مهم است.

هیدروزن :

ترکیب اب در بدن انسان و طبیعت از هیدروزن و اکسیزن است

نیتروزه : اسیدهای آمینه بدن از نیتروزن تشکیل شده اند و

کربن : ترکیبات الی در بدن و طبیعت از کربن هستند و

درباره کاربردهای گوناگون پلیمرهای طبیعی در زندگی گفتگو کنید .

    پلیمرهای طبیعی : که از طبیعت بدست می آیند ( منابع گیاهی و حیوانی ) بنام پلیمر طبیعی نامیده می شوند اینها برای زندگی بشر ضروری هستند و شامل : نشاسته – سلولز – پروتئین و اسیدهای نوکلئیک می شوند

الف- نشاسته : Starch پلیمر حاصل از گلوکز است و بعنوان انندوخته غذایی در گیاهان مورد استفاده است .

ب0 سلولز : Cellulose – پلیمر گلوکز است و ماده اصلی تشکیل دهنده گیاهان استهم نشاسته و هم سلولبز حاصل غذا سازی گیاهان با استفاده از پدیده فوتو سنتز هستند

ج-پروتئین : Proteins- پلیمر حاصل از آمینو اسیدهاست که بطور معمول زنجیره ای بین 20 تا 1000 اسید آمینه را شامل می شود که در سازمان پیچیده ای با هم ترکیب شده اند این ترکیب در واقع سنگ بنای بدن حیوانات است و بخش عمده غذای ما را تشکیل می دهد .

د- اسیدهای نوکلئیک : Nucleic acids – اینها پلیمرهای ناشی از نوکلئوتیدها هستند مثلا  دی ان ای DNA و آر ان ای RNA نمونه ای از نوکلئوتیدها می باشند .

 یاد آور می شود که پلیمرهایی  مانند پلی ساکاریدها ( نشاسته و سلولز ) پروتئین و اسید نوکلئویک که فرآیندهای مختلف بدن ما  و حیوانات را در کنترل دارند  بنام بیو پلیمرها = پلیرمهای زیستی = زیست بسپار هم نامیده می شوند

یکی از دلایلی که باعث می شود انسان مؤمن از آرامش برخوردار باشد را بیان
کنید.

پاسخ :

یاد خدا باعث ارامش انسان مومن می شود .

به کسانی که معتقدند قلب انسان باید پاک باشد و ظاهر و عمل انسان ملاک
نیست، چه پاسخی می دهید؟

پاسخ :

قلبی که پاک باشد ولی کار بد کند ، دیگر آن قلب پاک نیست.عمل انسان است که باید درست و نیک باشد .

دو مورد از را ههای تقویت ایمان را بنویسید.

پاسخ :

نماز خواندن

انجام کارهای خیر

کمک به محرومان

به نظر شما چه رفتارهایی در جامعهٔ ما وجود دارد که با ادعای ایمان
داشتن به خدا در تعارض است؟

پاسخ :

کمک نکردن به ضعیفان

گران فروشی

کم فروشی

به نظر شما چرا با اینکه م یدانیم برخی کارها نتیجه و ثمرات خوبی دارند،
اما بدان عمل نم یکنیم و یا با اینکه م یدانیم نتیجهٔ برخی کارها به زیان ما
خواهد بود، از انجام آنها خودداری نمی ورزیم؟

پاسخ :

عدم تجربه کافی

اراده ضعیف

گول خوردن از طریق شیطان

ایمان ضعیف

 آیات قرآن کریم را بخوانید و ارتباط آنها را با این درس توضیح دهید.

پاسخ :

آیه 29سوره شورا: در قران کریم ذر آیه 29 سوره شوری می فرمایند(از نشانه های خداست آفرینش آسمان ها و زمین و جنبندگانی که در آنها خلق و پراکنده نموده است) می بینی که دراین آیه از جنبندگان و موجوداتی یاد شده که در آسمانها زندگی میکنند. پس بیرون از کره زمین هم موجودات زنده دیگری وجود دارند . اما در این باره که این موجودات زنده انسان اند یا نه قران سخنی نمی گوید.

دانشمندان در تحقيقات گسترده خود به دنبال پاسخ به اين سؤال هستند كه آيا موجودات زنده، نبات، اب، تمدن، در كرات ديگر وجود دارد يا نه؟ حضرت علي(ع) مي فرمايند:" اين ستارگان شهرهايي هستند مانند شهر هاي روي زمين و هر شهري با شهر ديگر با ستوني از نور مربوط مي شود."

آیه 22 سوره بقره: اشاره به زمین ونيروى جاذبه‏اش كه به شما اجازه حركت و استراحت و ساختن خانه و لانه و تهيه باغها و زراعتها و انواع وسائل زندگى مى‏دهد، نعمت ديگرى است، هيچ فكر كرده‏ايد كه اگر جاذبه زمين نبود در يك چشم بر هم زدن همه ما و وسائل زندگيمان بر اثر حركت دورانى زمين به فضا پرتاپ و در فضا سرگردان مى‏شد! سپس به نعمت آسمان مى‏پردازد و مى‏گويد:

 «آسمان را همچون سقفى بر بالاى سر شما قرار داد» (وَ السَّماءَ بِناءً).

منظور از كلمه «سماء» همان جوّ زمين است، يعنى قشر هواى متراكمى كه دور تا دور كره زمين را پوشانده، و طبق نظريه دانشمندان ضخامت آن، چند صد كيلومتر است. اگر اين قشر مخصوص هوا كه همچون سقفى بلورين، اطراف ما را احاطه كرده نبود، زمين دائما در معرض رگبار سنگهاى پراكنده آسمانى بود و عملا آرامش از مردم جهان سلب مى‏شد.

زیست کره برای حیات به هر یک از سه بخش سنگ کره، آب کره و هوا کره چه نیازی دارد؟ توضیح دهید.

پاسخ :

در روزهای پاییز که این درس را مطالعه می کنید چند نقطه از اتاق های
خانه تان را که تابش آفتاب در آنجا مشاهده می شود علامت بزنید. سپس
این نقاط و موقعیت آفتاب را در فصل زمستان و بهار نیز مشاهده کنید.
چه نتیجه ای می گیرید؟

پاسخ :

درفصل تابستان که نورخورشید تمایل کمی دارد، کمتر به داخل اتاق ها می افتد .ولی درفصول پاییز وزمستان که نور خورشید تمایل بیشتری دارد، به سطح بیشتری از فضای اتاق می افتد.

چرا در اوّل تیر ماه در ناحیهٔ مدار قطبی شمال، طول یک روز 24 ساعت
و به عکس در مدار قطبی جنوب، طول یک شب 24 ساعت است؟

پاسخ :

 چون خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابداز آنجا که در تابستانِ نیمکره شمالی کج شدگی محور چرخش زمین دقیقا" به سمت خورشید است. نیمکره شمالی کاملاً به سمت خورشید خم می شود ، نور خورشید به طور دائم به قطب شمال می تابد. وشش ماه غروب ندارد که به اصطلاح روز قطبی و یا تابستان قطبی معروف است.در این مدت قطب شمال در روشنایی روز ( بدون شب ) و قطب جنوب در تاریکی ( بدون روز ) قرار دارد. اما پس از 6 ماه که نورخورشید به مدار رأس الجدی عمود می تابد ، عکس حالت بالا رخ می دهد ؛ یعنی در قطب شمال ، تاریکی و در قطب جنوب ، روشنایی روز حکم فرما خواهد شد.

موقعیت سه شهر پاریس، لیبرویل و کیپ تاون را با توجه به دایره روشنایی در اول تیرماه و اول دی ماهتوضیح دهید.

پاسخ :

درتیرماه خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابد .وطول روزها درآن طولانی وشب ها کوتاه است(تابستان نیمکره شمالی) که شهرپاریس دراین موقعیت قرارگرفته است. درست درهمین زمان درنیمکره جنوبی(شهرکیپ تاون)  کوتاه ترین روزها وبلندترین شب های سال مشاهده می شود(زمستان نیمکره جنوبی). وبعداز گذشت 6ماه عکس این حالت ها در دو نیمکره اتفاق می افتد.( به نقشه های ص13 توجه شود).

با استفاده از یک نقشه جهان نما بگویید که در مالزی قبله رو به کدام سمت است؟

پاسخ :

به سمت شمال شرقی