سياهدانه فشار خون را تنظيم می‌كند:

خوردن گياه سياهدانه مخلوط با عسل باعث تنظيم فشار خون مي‌شود.

سياهدانه با نام علمي nigella sativa گياهي است پوشيده از كرك‌هاي ظريف و يا كاملاً بي‌كرك، برگ‌هاي آن داراي تقسيمات باريك و نخي‌شكل و گل‌هايش منفرد به رنگ سفيد شيري با كناره‌هاي مايل به آبي است. دانه‌هاي اين گياه تيره‌رنگ، سه گوش و داراي بويي مخصوص است، له شده سياهدانه بويي شبيه بوي زيره دارد.

اين گياه در نواحي مختلف استان اصفهان و مركزي يافت مي‌شود و زنبورهاي عسل علاقه زيادي به شهد گل‌هاي آن دارند.

دانه سياهدانه ضد‌انگل است و از آن براي رفع گازهاي معده و بيماري‌هاي تنفسي استفاده مي‌شود. روغن سياهدانه براي رشد مو و جلوگيري از سفيد شدن مو، مؤثر است و در درددندان و تقويت لثه مفيد است.

همچنين ماليدن روغن سياهدانه به پيشاني و پشت گوش و بستن سر يا خوردن يك قاشق مرباخوري از اين روغن باعث رفع سردرد مي‌شود.

اين گياه در درمان كمردرد، ديابت، بيماري‌هاي چشمي، سرفه‌هاي خشك مؤثر است و براي رفع گرفتگي عضلات و التهاب مفاصل مفيد است.

سياهدانه حافظه را تقويت كرده و در رفع آب ريزش و تورم مخاط بيني ناشي از سرما‌خوردگي، سنگ كليه و سنگ كيسه صفرا مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

روغن سياهدانه را به تنهايي نبايد مصرف كرد زيرا ممكن است باعث كاهش شديد فشار خون شود.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 11:03 منتشر شده است
برچسب ها : سياهدانه فشار خون را تنظيم می‌كند:,

براي رفع سرفه آويشن مصرف كنيد:

به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، اگر سه بار در روز 1تا 4 گرم پودر را به صورت گياه خشك يا دم كرده مصرف كنيد علاوه بر رفع سرفه در نفخ، خلط آور، ضد قارچ و شب ادراري در كودكان،‌ دهان شويه موثر مي‌باشد.

گياه آويشن بومي كشور ايران بوده و در اكثر نقاط كشور ديده مي‌شود. جمع آوري گياه آويشن زمان گل دادن كامل و با توجه به شرايط رويش از فروردين تا پاييز خواهد بود. عصاره آويشن به سبب وجود تركيبات فنلي موجود در اسانس آن كاهنده فشار خون است. در مصرف دراز مدت آن احتياط ضروري است و عصاره آن به تنهايي و به صورت رقيق نشده نبايد مورد مصرف قرار گيرد.

مصرف گياه آويشن در حاملگي و شيردهي با دوزهاي معمولي مشكلي ندارد. تمام قسمتهاي هوايي، به خصوص سرشاخه‌هاي گل دار اين گياه مورد استفاده دارويي قرار مي‌گيرد و پس از برداشت در سايه خشك نگهداري مي‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 10:19 منتشر شده است
برچسب ها : براي رفع سرفه آويشن مصرف كنيد,

افسنطین (افسنتین)

Artemisia absinthium

Worm wood – Mugwort

Asteraceae

 

معرفی و گیاهشناسی

یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که در اکثر آثار دانشمندان قدیم نام آن آمده است. افسنطین گیاهی است چندساله و علفی از خانواده ی کاسنی (مرکبان) با ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر که دارای برگ ها و ساقه های نقره ای رنگی می باشد. گلچه های زبانه ای و لوله ای شکل در این گیاه به فرم گل آذین کاپیتول (کلاپرک) دیده می شوند. میوه اش فندقه ای به رنگ قهوه ای روشن می باشد

 

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش

افسنطین بومی مناطق معتدل آسیا و اروپا است و در کشورمان بطور وحشی در استان های مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان و ... یافت می شود. افسنطین گیاهی حساس به سرما، مقاوم به خشکی و کم آبی است.

 

کاشت، داشت و برداشت

افسنطین به دو صورت کلی تکثیر می گردد: الف) بوسیله ی بذر به صورت کشت غیرمستقیم  ب) بوسیله ی تقسیم بوته در اوایل بهار

در تکثیر با بذر معمولا بذور را در اوایل بهار در خزانه هوای آزاد کشت می نمایند و نشاهای حاصله را در پائیز به زمین اصلی منتقل می نمایند. تقسیم بوته شامل تقسیم گیاهان 3 تا 4 ساله به 10 تا 15 گیاه کوچک می گردد که در زمین اصلی کشت خواهند شد.

برداشت شامل قطع گیاهان از ارتفاع 40 سانتی متری زمین می باشد که معمولا در زمان گل دهی گیاه این عمل انجام می گردد.

 

 

 

فرآوری

برگ ها و سرشاخه های این گیاه دارای ترکیباتی چون اسانس، مواد تلخ (آبسینتین و آستابسین)، ویتامین های ب و ث و ... می باشند. اسانس این گیاه از تقطیر برگ ها و اندام های خشک گیاه با بخار آب بدست می آید.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 10:16 منتشر شده است
برچسب ها : افسنطین,

آنغوزه:‌Ferula assa- foetida

آنغوزه:‌Ferula assa- foetida

نام انگليسي:Stinking assa

گياهشناسي

گياهي است علفي، بزرگ، و داراي ريشه است، گوشتدار وذخيره اي ساقه هاي قوي، خشن، فيبري در پنج سال اول منحصرا" داراي تعدادي برگ واقع بر روي سطح زمين مي باشد. تدريجا" از بين برگهاي آن که عموما" ظاهري غبار آلود دارند، ساقه اي راست، تقريبا" استوانه اي و گوشتدار خارج مي شود که ارتفاعي متجاوز از 1 تا 2 متر پيدا نموده ودر انتها به مجموعه هايي از گلهاي زرد رنگ و مجتمع به صورت گل آذين چتر مرکب ختم مي شود. برگهاي قاعده ساقه اين گياه عموما" بزرگ ، گوشتدار، به طول متوسط 50 تا 60 سانتي متر تقريبا" عاري از دمبرگ و منقسم به قطعاتي با تقسيمات فرعي و دندانه دار يا لوبه اي است. داراي 2 نوع گل، يکي نر- ماده و ديگري شامل يکي از اجزاي اصلي (پرچم يا مادگي) است و اين حالت نيز بر اثر از بين رفتن پرچم يا مادگي در بعضي از گلهاي نر- ماده، پيش مي آيد. باعث مي گردد که گلهاي اخير به دو صورت نر يا ماده در آيند. ميوه آن شيزوكارپ به رنگ قهوه اي تيره يا قهوه اي خرمايي، بيضوي نسبتا" مسطح و داراي 5 خط مشخص در هر مريکارپ با کناره تغيير شکل يافته به صورت بال است.

 

خواص دارويي و موارد مصرف

 

آنغوره داراي اثر ضد تشنج، قاعده آور و ضد کرم است. در رفع بيماريهاي منشاء عصبي، دستگاه تنفس، اسپاسم حنجره و دستگاه هضم، آسم و رفع يبوست افراد مسن بکار مي رود. از آنغوزه، در دامپزشکي استفاده زياد به عمل مي آيد. تركيبات گوگرد دار موجود در اسانس گياه، از توليد چربي در بيماران با چربي خون بالا ممانعت مي كند. همچنين اين گياه در درمان سياه سرفه، لارنژيت و هيستري نيز بكار برده مي شود. تركيبات شيميايي آن اسانس، رزين و گم مي باشد.

 

پراکنش

 

منشاء اصلي اين گياه استپ هاي ايران و افغانستان ذکر شده است و در استانهاي خراسان، بلوچستان و نواحي مختلف جنوب ايران يافته مي شود.

 

نيازهاي اکولوژيکي:

 

اين گياه در نواحي باير، زمين هاي ماسه اي خشک و آهکي گرم مي رويد. اين گياه در ارتفاعات 2400-190 و در شيبهاي 70-15% با ميزان بارندگي در حدود 350-250 mm مي رويد

 

-----------------------------------------------------------

 

بررسي روشهاي مختلف تيغ زني بر عملكرد و بقاي گياه دارويي آنغوزه

 

(Ferula assa-foetida L.)

 

رضا اميد بيگي * محمد رضا پير مرادي ** قاسم كريم زاده***

 

* استاد دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس

** كارشناس ارشد باغباني

*** استاديار دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس

 

اين مقاله در مجله منابع طبیعی ایران شماره 57 جلد 4سال 1383 صفحه 798-791 چاپ شده است

 

 

منبع : سايت شركت دارويی زردبند

 

چكيده

آنغوزه با نام علمي Ferula assa-foetida L از گياهان دارويي مهم تيره چتريان است. اين گياه علفي, چند ساله و منوكارپيك است به طوري كه در طول رويش فقط يكبار به گل مي رود و سپس دوره رويشي آن خاتمه مي يابد. ريشه اين گياه شيره اي را در خود ساخته و ذخيره مي كند كه با عمل تيغ زدن مورد بهره برداري قرار ميگيرد. اين شيره مصارف دارويي داشته و جهت تهيه داروهاي ضد انگل, ضد تشنج و قاعده آور مورد استفاده قرار مي گيرد. اين مطالعه در مرتع آنغوزه منطقه خمروت شهرستان زرند ( واقع در شمال غرب كرمان ) به منظور تعيين بهترين روش تيغ زني براي گياه دارويي آنغوزه انجام شد . در اين تحقيق اثرات پنج روش تيغ زني عرضي ( شاهد ) , دو طرفه , يكطرفه , طولي و تلفيقي ( تركيبي از يكطرفه و طولي ) برروي عملكرد شيرابه دهي و بقاي گياه آنغوره در قالب طرح كاملا تصادفي در پنج تكرار مورد بررسي قرارگرفت . نتايج تجزيه واريانس نشان دادكه اثر تيمارها (روشهاي تيغ زني ) بر عملكرد شيرابه و بقاي گياهان تيغ خورده در سطح احتمال 1/0 درصد معني دار بود . ميانگين عملكرد توليد شيرابه در روشهاي تيغ زني عرضي ( شاهد ) , دو طرفه , يكطرفه, طولي و تلفيقي به ترتيب 94/62 , 64/59 , 08/39 ,66/19 و38/42 گرم در هر بوته بود و درصد سبز شدن ( بقا ) گياهان نيز به ترتيب 12, 86 , 94, 76, 96 درصد بود . از آنجايي كه روش تيغ زني دو طرفه از نظر عملكرد توليد شيرابه (64/59 گرم در بوته) با روش تيغ زني عرضي ( شاهد ) (94/62 گرم در بوته) تفاوت معني داري نشان نداد و از طرف ديگر بقاي گياهان در روش دوطرفه (86 درصد) تفاوت معني داري (درسطح احتمال 1/0درصد) با روش تيغ زني عرضي(12درصد) داشت, لذا روش دوطرفه جهت بهره برداري ازگياه آنغوزه توصيه مي شود.

 

واژگان كليدي : آنغوزه , Ferula assa-foetida L, تيغ زني , بهره برداري , گياه دارويي , عملكرد , شيرابه, بقا

 

 

مقدمه

آنغوزه با نام علمي .Ferula assa-foetida L از گياهان دارويي مهم تيره چتريان(1) مي باشد. اين گياه علفي, چند ساله و مونوكارپيك2 است به طوريكه در طول رويش فقط يكبار به گل مي رود (سال پنجم يا ششم رويش ) و سپس دوره رويشي آن خاتمه مي يابد. ارتفاع اين گياه متفاوت و بين 2 تا 5/2 متر است. در انتهاي ساقه هاي اصلي و فرعي گلهاي زرد رنگ و مجتمع به صورت گل آذين چتر مركب پديدار مي شود. برگهاي قاعده ساقه اين گياه عموما گوشتدار, به طول متوسط 50 تا 60 سانتي متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتي با تقسيمات فرعي دندانه دار يا لوبدار است ( 3و4 ). اين گياه بومي استپ هاي ايران و قسمتهايي از افغانستان مي باشد . در ايران اين گياه در استانهاي فارس , كرمان , خراسان , يزد , سمنان , هرمزگان , سيستان و بلوچستان , اصفهان , لرستان, كهكيلويه و بوير احمد و بوشهررويش دارد (2). قطر ريشه آنغوزه بين 10 تا 12 سانتي متر و طول آن 30 تا 40 سانتي متر مي باشد(3). صمغ استخراج شده از اين گياه كه با انجام عمل تيغ زني راس طوقه انجام مي گيرد, خاصيت دارويي دارد و منبع درآمد با ارزشي براي تعداد قابل توجهي از روستائيان و بهر ه برداران كشورمان مي باشد . تقريبا تمام اين صمغ آنغوزه داراي تركيبات دي , تري و تتراسولفيد , مشتقات كوماريني فئوتيدين3 , كامولونفرول4 , اپي ساماركاندين5 , آمبلي پرنين وكانفرول6 و ... مي باشد(7و10) . محققين در اسانس حاصل از شيرابه آنغوزه چندين تركيب مختلف شناسايي كردند(8و 9و 11).

از بخشهاي سبز گياه نيز به عنوان سبزي خورده مي شود(7). شيرابه آنغوزه داراي اثر ضد تشنج , قاعده آور و ضد انگل است . در رفع ييوست افراد مسن نيز كاربرد دارد(4و12) . براي اولين بار شخصي بنام كامفر7در سال 1687 ميلادي روش تيغ زني عرضي را در مراتع آنغوزه لارستان فارس اجرا كرد . سپس بوميان اين منطقه اين حرفه را آموختند واز آن زمان اين روش ( عرضي ) در ايران اجرا گرديده است( 1 ) . بدليل اينكه در روش تيغ زني عرضي پس از انجام مرحله پيچاندن و كشتن يك برش عرضي در راس طوقه گياه زده مي شود و جوانه انتهايي كه در اين ناحيه وجود دارد, قطع مي گردد , لذا اين روش تيغ زني به مرگ گياه مي انجامد . به همين جهت تراكم بوته هاي آنغوزه در مراتع به شدت پائين آمده و نسل اين گياه مفيد در معرض خطر انقراض قرار گرفته است . محمدي و عليها ( 1368) سه روش تيغ زني گياه باريجه1 ( گونه نزديك به آنغوزه ) را مورد بررسي قرار دادند . اين سه روش , برش عرضي , برش طولي و نربري ( قطع ساقه گلدهنده ) مي باشد. آنها گزارش كردند كه دربرش عرضي بدليل قطع جوانه انتهايي كه در راس طوقه وجود دارد گياه درسال بعد از تيغ زني قادر به ادامه حيات نمي باشد. دربرش طولي چون جوانه انتهايي ازبين نمي رود به ادامه حيات گياه صدمه اي وارد نمي گردد. در روش نربري چون فقط روي ساقه گل دهنده گياهاني كه درسال آخر عمر قرار دارند, اجرا مي گردد, لذا گياهان مرتع به مرحله بذر دهي نمي رسند و بدليل عدم تشكيل بذ ر نسل گياه در مرتع به مرور منقرض مي گردد.

شاد در تحقيق خود(1374) سه روش, دو برشه (يك روش عمود بر محور غده و دومي موازي با محور غده) , روش اريب و روش سنتي (عرضي) را مورد بررسي قرار داد. وي گزارش كرد كه از 20 گياه تيغ خورده به هر يك از روشهاي اول و دوم 12 گياه باقي ماندند و در سال بعد برگ توليد نمودند و در روش سنتي از 20 گياه تيغ خورده هيچ كدام قادر به رشد در سال بعد نبودند و همگي خشك شدند. هدف از انجام اين تحقيق يافتن روشي صحيح ازتيغ زدن ريشه است به طوري كه نه تنها حداكثر مقدار شيرابه كسب گردد و از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد بلكه به ادامه حيات گياهان آنغوزه صدمه اي وارد نگردد.

 

مواد و روش ها

منطقه مورد مطالعه

اين تحقيق در منطقه اي بنام خمروت در 35 كيلومتري شمال شرق شهرزرند و 100 كيلومتري شمال غرب شهر كرمان انجام شد . اين منطقه داراي آب و هواي كوهستاني است و ارتفاع آن از سطح دريا 2100 متر مي باشد. حداكثر درجه حرارت مطلق آن5/38 درجه سانتيگراد در تيرماه و حداقل مطلق آن 5/12- درجه سانتيگراد در ديماه مي باشد. متوسط ساليانه بارندگي حدود 130 ميليمترمي باشد .

 

مراحل بهره برداري

جهت بهره برداري از گياه آنغوزه انجام سه مرحله زير ضروري مي باشد :

 

الف – مرحله پيچاندن : اين مرحله از اوايل تا اواخر ارديبهشت ماه وقتي كه برگهاي بوته هاي آنغوزه زرد مي شود و حالت شكنندگي خود را از دست مي دهند, انجام مي گردد براي انجام اين مرحله تمام بوته و گاهي يكي از برگهاي بوته كه از بقيه بزرگتر مي باشد را پيچانده و سنگي به وزن حدود يك كيلوگرم روي آن قرار مي گيرد تا به همين صورت خشك گردد . دليل اصلي انجام اين مرحله گم نشدن جاي بوته در مراحل بعد مي باشد . هر بهره بردارروزانه تقريبا هزار بوته را مي پيچاند و اين مرحله 5-4 روزطول مي كشد .

 

ب – مرحله كُشتن : در اين مرحله بوسيله تيشه مخصوصي چاله اي به عمق حدود 15 سانتيمتر در اطراف ريشه گيا ه حفر مي گردد و سپس با دست الياف اطراف طوقه كه بقاياي غلاف برگهاي سال قبل مي باشند را جدا كرده و دور مي اندازند. بعد خاك نرم اطراف گودال را دور ريشه مي ريزند هربهره بردار روزانه حدود 200 بوته را مي كشد . اين مرحله 20 روز به طول مي انجامد.

ج- مرحله تيغ زدن : در اين مرحله بوسيله كارد مخصوصي 15 مرتبه و به فاصله زماني هرچهار روز روش هاي تيغ زني مورد مطالعه برروي ريشه گياهان مورد مطالعه اجرا شد. اين مرحله دو ماه به طول مي انجامد و در هر بار تيغ زني ابتدا شيره تراوش شده از تيغ زني قبل توسط ابزاري بنام كلنت جمع آوري گرديد و سپس با كارد عمل تيغ زدن انجام شد.

 

روش هاي تيغ زني مورد مطالعه

پنج روش تيغ زني شامل روش عرضي ( سنتي ), يكطرفه , دو طرفه , برش طولي و تلفيقي (تركيبي از يكطرفه و برش طولي) در اين تحقيق مورد مطالعه قرار گرفتند (شكل 1). در روش عرضي پس از انجام مراحل پيچاندن و كشتن راس طوقه گياه 15 مرتبه و به فاصله زماني چهار روز بصورت عرضي تيغ زده شد . دراين روش جوانه انتهايي راس طوقه قطع شد . در روش يكطرفه نصف مقطع طوقه گياه را بصورت عرضي برش زده ( يك برش عمود بر محور ريشه و يك برش موازي با محور ريشه ) بنحوي كه جوانه راس طوقه حفظ گرديد. در روش دو طرفه جوانه انتهايي حفظ شده و دو برش به شكل نيم دايره بصورت عرضي دردو طرف جوانه ايجاد گرديد بدين ترتيب كه روش تيغ زني يكطرفه در دو طرف جوانه اجرا شد يعني سطح برش دو برابر روش يكطرفه بود . در روش طولي راس طوقه در طول مدت تيغ زني دست نخورده باقي ماند و چند سانتي متر پائين تر از آن يك برش بصورت طولي در يكطرف طوقه ايجاد گرديد . روش تلفيقي نيز تركيبي ازروشهاي يكطرفه و طولي بود بدين ترتيب كه اين دو روش هر دو همزمان بر روي يك بوته اجرا شدند.

 

طرح آماري و نمونه گيري

پنج روش تيغ زني ( تيمار) شامل برش عرضي , يكطرفه , دو طرفه, طولي و تلفيقي در پنج تكرار و در قالب طرح كاملا تصادفي مورد بررسي قرار گرفتند . بدين ترتيب كه قسمتي از مرتع كه از لحاظ ارتفاع از سطح دريا تمام نقاط آن وضعيت يكساني داشتند و از نظر ساير شرايط محيطي از قبيل خاك , تراكم بوته و ... شرايط يكنواختي در قسمتهاي مختلف آن حكمفرما بود, انتخاب گرديد . اين قطعه به پنج قسمت تقسيم شد ( تكرارها ) و در هر قسمت 10 گياه با هر روش ( تيمار ) بصورت تصادفي تيغ زده شد و شيره اين 10 گياه نيز در طول 15 مرتبه تيغ زني در يك

ظرف جداگانه جمع آوري گرديد . بدين ترتيب در هر يك از پنج قطعه 50 گياه و جمعا 250 گياه ( تعداد كل نمونه ها ) تيغ زده شد . كلا 25 ظرف جمع آوري شيرابه وجود داشت . شيرابه جمع آوري شده در هر ظرف در پايان دوره بهره برداري توزين و در پايان مرحله تيغ زدن گياهان تيغ خورده خاك داده شده و در بهار سال بعد تعداد گياهان سبز شده شمارش شدند . داده ها پس از آزمون نرماليته تجزيه آماري شدند. اين عمل با استفاده از نرم افزار Minitabو MSTATC انجام شد. مقايسه ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانكن انجام گرفت.

 

نتايج

اثر روشهاي تيغ زني بر عملكرد شيره

نتايج تجزيه واريانس تيمارها ( جدول 1) نشان ميدهد كه روشهاي تيغ زني ريشه آنغوزه بر عملكرد توليد شيرابه در سطح احتمال 1/0 درصد تفاوت معني داري دارد. بر اساس مقايسه ميانگينها (شكل 2) ميزان عملكرد توليد شيرابه در روشهاي عرضي ( شاهد ) , دو طرفه , يكطرفه , طولي و تلفيقي به ترتيب برابر با 94/62 , 64/59, 08/39 , 66/19و 38/42 گرم در هر بوته بود. روش تيغ زني عرضي ( شاهد ) كه در حال حاضر در ايران اجرا مي شود با روش دو طرفه از نظر ميزان عملكرد توليد شيرابه ( به ترتيب 94/62 و 64/59 گرم شيره) در سطح احتمال 1/0 درصد اختلاف معني داري نداشت . روشهاي تلفيقي و يكطرفه نيز از اين نظر اختلاف معني داري با يكديگر نشان ندادند. روش طولي كه همان روش مورد استفاده در تيغ زني گياه باريجه است در مورد آنغوزه مناسب تشخيص داده نشد, زيرا شيره دهي پس از چند بار تيغ زدن به شدت كاهش مي يابد و محل تيغ خورده خشك مي شود بطوريكه اين روش با اختلاف معني داري در كلاس آخر قرار گرفت و كمترين توليد را داشت .

 

اثر روشهاي تيغ زني بربقاي گياه

بر اساس نتايج تجزيه واريانس ( جدول 1) اثر روشهاي تيغ زني بر بقاي گياهان در سال بعد نيز در سطح احتمال 1/0 درصد تفاوت معني داري داشت. بطوريكه از 50 گياه تيغ خورده به هر روش,6, 43, 47, 48و 38 گياه (12, 86, 94, 96, 76, درصد) به ترتيب در روشهاي عرضي , دوطرفه , يكطرفه , طولي و تلفيقي باقي ماندند و در سال بعد مجددا سبز شدند و توليد پيكر رويشي كردند ( شكل 3 ) .

از آنجايي كه در چهار روش دو طرفه, يكطرفه,طولي و تلفيقي جوانه انتهايي كه در راس ريشه قرار دارد, قطع نميگردد, لذا در اين روش درصد بيشتري از گياهان نسبت به روش عرضي (شاهد) كه جوانه انتهايي به كلي قطع مي شود, قادر به ادامه حيات در سال بعد مي باشند. در اين رابطه شاد در سال 1374 گزارش كرد كه از 20 گياه آنغوزه كه به روش عرضي بهره برداري شدند هيچ كدام در سال بعد سبز نشدند. در حاليكه وي گزارش كرد 60 درصد گياهان تيغ زده شده به روش اريب قادر به ادامه حيات در سال بعد بودند .

 

جدول 1- تجزيه واريانس اثر روشهاي تيغ زني بر عملكرد توليد شيره و بقاي گياه آنغوزه

 

 

شكل 3- ميانگين درصد زنده ماندن گياهان آنغوزه تيغ خورده با هر يك از روشهاي تيغ زني ريشه در سال بعد از بهره برداري

 

mailto:romidbaigi@yahoo.com

 

گياهشناسي

 

گياهي است پايا، پرشاخه و پرپشت به ارتفاع 30 تا 80 سانتي متر که به حالت وحشي در نواحي جنوبي ومرکزي اروپا، اسپانيا تا قفقاز و در آسياي صغير و ايران مي رويد. داراي ريشه کوچک وا ستوانه اي شکل، سخت ونسبتا" منشعب است. برگها كرك دار، متقابل، بيضوي، به شکل قلب ودندانه دار است. طول برگهاي آن 5 تا 8 و پهناي آن 4 تا 5 سانتي متر است. در سطح پهنک برگ، رگبرگهاي متعددي، به شكل مشبك ديده مي شود. رنگ برگهاي آن در سطح فوقاني پهنک، سبز تيره ولي در سطح تحتاني آن سبز روشن است. گلهاي آن که در خرداد تا اواسط مرداد ظاهر مي شود، رنگ سفيد يا قرمز دارند و به تعداد 6 تا 12 تايي در محور برگها ظاهر مي شوند. کاسه وجام آن داراي دو لب است که لب فوقاني شامل دو لوب و لب تحتاني مرکب از 3 لوب است. ميوه چهار فندقه و قهوه اي رنگ است.

 

خواص دارويي و موارد مصرف:

 

نيرودهنده و ضد تشنج است. به علاوه مقوي معده، بادشکن، تسهيل کننده عمل هضم بوده و اسانس آن داراي خاصيت ضد تشنج و آرام کننده با اثر قاطع است. در طب سنتي جهت درمان بي خوابي، ضعف قلب و استرس و خستگيهاي روحي نيز مصرف مي شود.

 

پراکنش

 

در مناطق آفتابگير، گرم تا کمي خنک به خوبي رشد مي کند، خاک بايد رسي و يا شني لومي با pH 6تا 5/7 بوده و غني از عناصر غذايي و مرطوب باشد. نسبت به سرما تا حدودي مقاوم است ولي در مناطق خيلي سرد نياز به کشت در داخل گلخانه دارد. اين گياه به مقادير خيلي زياد يا خيلي کم رطوبت خاک حساس است.

 

داروهای موجود در بازار :

 

هم اکنون پمادی در بازار دارويی ايران به نام «مليسان» وجود دارد که برای رفع تبخال استفاده شده و از فرآورده های همين گياه می باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

علف چشمه Nasturtium officinale

 

نویسنده : جلال عباسیان - ساعت ٢:٥٥‎ق.ظ روز ۱۳۸٤/۱٢/٢۸

 

مقالات فارسی در باره ی علف چشمه/انگيسي/علمي-تخصصي/عكسهای گياه

 

علف چشمه، بولاغ اوتي:

 

Nasturtium officinale

 

نام انگليسي:WaterGresse

 

Brassicaceae تيره ی شب بوئيان

 

گياهشناسي

 

گياهي است علفي و پايا، ساقه هاي خوابيده، ضخيم و گوشتدار. برگهاي آن متناوب، گوشتدار، مرکب از 3 تا 9 قطعه نامنظم، به رنگ سبز تيره و عاري از کرک است. در قسمت انتهايي ساقه آن گلهاي سفيد رنگي، مجتمع به شکل خوشه ظاهره مي شود. که پس از آميزش ، هر يک به ميوه اي به صورت خورجين و به طول 2 تا 5/2 سانتي متر تبديل مي گردند. دانه اش قهوه اي رنگ، مدور، در دو رديف در داخل ميوه است.

 

خواص دارويي و موارد مصرف

 

علف چشمه داراي اثر ضد اسکوربوت قوي است. اثرتصفيه خون، نيرودهنده، مدر، اشتها آور، مقوي معده، آرام کننده دردهاي عصبي، تب بر، کرم کش، در بيماريهاي قند مفيد است و به علت اثر خلط آور در بيماري مزمن ريه و برونشيت هاي مزمن مصرف مي شود.

 

پراکنش

 

بولاغ اوتي در جريانهاي آب غالب نواحي ايران مي رويد.

 

نيازهاي اکولوژيکي

 

اين گياه اختصاصا" در چشمه ها، مجاري باريک آبها و نواحي مردابي مي رويد.

 

 

منشأ بذر

 

عملکرد دانه (تن در هکتار)

 

مجارستان (اصلاح شده)

 

۱/۸

 

آلمان

 

۰/۸

 

چالوس

 

۰/۹

 

تأثیر بر مواد موثره قبل از کاشت:تأثیر بر سیلیمارین: مقایسه میانگین ها نشان می دهد که مقادیر سیلیمارین رقم آلمانی و پروره مجاری در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری را نشان نمی دهد. ولی مقدار سیلیمارین این دو با رقم جمع آوری شده از چالوس در سطح 5 درصد به طور معنی داری اختلاف دارند. مقدار سیلیمارین رقم آلمانی و پروره مجاری به ترتیب 3 و 5/2 برابر مقدار آن در رقم چالوس است.- تأثیر بر سیلیبین: مقایسة میانیگن ها نشان می دهد که مقدار سیلیبین موجود در ماریتیغال های مورد تحقیق، در سطح 5 درصد به طور معنی داری اختلاف دارند. مقدار سیلیبین رقم آلمانی و پروره مجاری به ترتیب 8/3 و 2/2 برابر مقدار آن در رقم چالوس است.

 

 

مقایسه میانگین مقدار سیلیمارین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال قبل از کشت

 

 

مقایسه میانگین مقدار سیلیبین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال قبل از کشت

 

تأثیر بر موارد موثره پس از کاشت:

 

تاثیر بر سیلیمارین: نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که مقدار سیلیمارین در بین بذور مورد مطالعه در سطح 1/0 درصد تفاوت بسیار معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین ها نشان می دهد که سیلیمارین در پروره مجاری و رقم چالوس در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری نشان نمی دهد. ولی مقادیر سیلیمارین این دو با مقدار آن در رقم آلمانی تفاوت معنی داری را دارد. مقدار سیلیمارین پرورة مجاری و رقم چالوس به ترتیب 8/5 و 5/4 برابر مقدار آن در رقم آلمانی است.

 

جدول- مقایسه میانگین های سیلیبین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال پس از کاشت در سطح 5 درصد

 

منشأ بذر

 

سیلیمارین

 

گروه بندی

 

مجارستان (اصلاح شده)

 

14/008/3

 

a

 

آلمان

 

10/053/0

 

b

 

چالوس

 

23/041/2

 

a

 

جدول- مقایسه میانگین های سیلیبین موجود در سیلیمارین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال

 

منشأ بذر

 

سیلیمارین

 

گروه بندی

 

مجارستان (اصلاح شده)

 

13/184/31

 

a

 

آلمان

 

31/053/9

 

b

 

چالوس

 

34/049/4

 

a

 

- تأثیر بر سیلیبین: نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که مقدار سیلیبین موجود در سیلیمارین در بین بذور موردمطالعه در سطح 1/0 درصد تفاوت بسیار معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین ها نشان می دهد مقدار سیلیبین بذور مورد مطالعه در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری دارند. به طوریکه مقدار سیلیبین پرورة مجاری 09/7 برابر مقدار آن در رقم چالوس است.

 

مقایسه مواد موثره قبل و پس از کاشت:

 

- مقدار سیلیمارین: مقایسه میانگین ها نشان می دهد مقدار سیلیمارین پس از کاشت در پرورة مجاری و رقم آلمانی در سطح 5 درصد کاهش معنی داری نسبت به مقدار آنها قبل از کاشت داشته است. مقدار سیلیمارین رقم آلمانی در مقایسه با قبل از کاشت 89 درصد کاهش نشان می دهد. عکس این مطلب برای رقم چالوس صادق است. یعنی مقدار سیلیمارین این رقم افزایش معنی داری (5/1 برابر) نسبت به قبل از کاشت نشان می دهد.

 

- مقدار سیلیبین: مقایسة میانگین ها نشان می دهد که مقدار سیلیبین موجود در سیلیمارین رقم چالوس قبل و بعد از کاشت هیچگونه تغییری نداشته است.ولی مقدار آن ماده در پرورة مجاری پس از کاشت به بیش از سه برابر مقدار آن قبل از کاشت افزایش یافته است. برخلاف این دو، مقدار سیلیبین رقم آورده شده از آلمان در مقایسه با مقدار آن قبل از کاشت 46 درصد کاهش نشان می دهد. نتایج حاصل از این تحقیق با نظرات محققین مختلف مبنی بر اینکه «کیفیت مواد موثره گیاهان اصلاح شده و وحشی متفاوت است» کاملاً منطبق می باشد.

 

 

مقایسه میانگین مقدار سیلیمارین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال قبل و پس از کاشت

 

 

مقایسه میانگین مقدار سیلیبین در بذور مختلف الهویه ماریتیغال قبل و پس از کاشت

 

از آنجائیکه برداشت ماریتیغال در سطوح وسیع کشت تنها توسط ماشین برداشت امکان پذیر است، لذا کاهش ارتفاع پایه های گیاه اصلاح شده مجاری سبب تسریع و سهولت در برداشت مکانیزة محصول می شود. تأخیر در ریزش دانه های رسیده پرورة اصلاح شده مجاری نه تنها فرصت کافی برای برداشت محصول را می دهد بلکه سبب کاهش ضایعات محصول هنگام برداشت نیز می شود. به منظور تولید انبوه این گیاه و استحصال مواد موثره آن جهت تولید دارو نباید از بذور نامناسب (و همچنین ناشناخته) استفاده نمود. زیرا کمیت و کیفیت مواد موثره محصول، در کشتهای بعدی، به شدت کاهش می یابد که در این صورت از نظر اقتصادی یعنی در روند عرضه به صنایع دارویی و پذیرش لازم توسط این صنایع، به هیچ عنوان مقرون به صرفه نخواهد بود. تحقیقات انجام شده بر روی عملکرد سه دسته بذور مذکور اهمیت پرورة اصلاح شده را در مقایسه با ارقام اصلاح نشده از نظر عرضه به صنایع داروسازی نشان می دهد. به طوریکه ملاحظه می شود، برای تهیة یک کپسول استاندارد (حاوی 165/29 میلی گرم سیلیبین) باید از مقادیر بعید الفاصله پودر سیلیمارین (مربوط به سه دسته مذکور) استفاده نمود. نتایج حاصل در جدول زیر آمده است. (2)

 

جدول – تفوق پروره های اصلاح شده ماریتیغال در روند تهیه داروی استاندارد

 

منشأ بذر

 

قبل از کاشت

 

 

 

پس از کاشت

 

 

 

میلی گرمسیلیمارین برای تهیه یک کپسول

 

تندانه موردنیاز برای تهیه یک میلیون کپسول

 

میلی گرمسیلیمارین برای تهیه یک کپسول

 

تندانه موردنیاز برای تهیه یک میلیون کپسول

 

مجارستان (اصلاح شده)

 

56/169

 

62/3

 

6/91

 

47/2

 

آلمان

 

62/289

 

84/4

 

8/311

 

6/48

 

چالوس

 

28/515

 

76/25

 

5/649

 

43/22

 

تولید سیلیمارین با استفاده از سیستم ریشه های مویین در گیاه خار مریم (Silybium marianum) نیز بررسی شده است که به شرح زیر است:

 

ریشه های مویینه حاصل از تراریختی ژنتیکی گیاهان با استفاده از Agrobacterium rhizogenes به عنوان یک روش جایگزین مهم برای گیاهان و همچنین کشتهای سلولی در تولید متابولیتهای ثانوی، امروزه توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. گزارش شده است که ریشه های مویین نسبت به کشتهای سلولی و حتی در برخی موارد نسبت به گیاهان کامل تولید متابولیتهای ثانوی بیشتری می نمایند. در تحقیق حاضر تولید ریشه های مویین در گیاه خارمریم با استفاده از اگروباکتریوم رایزوژنز (سویه AR15834) و همچنین تولید ترکیبات فلاونوئیدی در آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا برگ های لپه ای و معمولی و ساقه گیاهچه های استریل به قطعات کوچکی برش داده شده و سپس با سوسپانسیون باکتریایی آلوده شدند. پس از سه روز هم کشتی در محیط MS بدون هورمون، جهت حذف آلودگی نمونه ها به محیط حاوی آنتی بیوتیک سفوتاکسیم (250 میلی گرم در لیتر) منتقل گردیدند. ریشه های مویین پس از یک هفته ظاهر شدند. پس از یک ماه ریشه های مویین از نمونه های جدا کشت قطع و در ظروف ارلن حاوی محیط مایع منتقل گردیده و بر روی شیکر انکوباتور با 150 دور در دقیقه و در تاریکی قرار داده شدند. ریشه های مویین با استفاده از پرایمرهای اختصاصی ژن rolB با PCR شناسایی و تأیید شدند. مقدار فلاولیگنانهای ریشه ها با استفاده از HPLC مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر وجود پنج ترکیب: تاکیس فولین، سیلی کریستین، سیلی دیانین، ایزوسیلی بین و سیلی بینین به ترتیب 004/0، 064/0، 103/0، 044/0 و 14/0 میلی گرم در گرم ماده تر بود. عمده ترین فلاولیگنان موجود در این ریشه ها سیلیبین بود که تاکنون گزارشی در این مورد منتشر نشده است. تولید موفق این فلاولیگنان می تواند سیستم مفیدی برای تولید یا مطالعه بیوسنتز سیلیمارین باشد. (8)

 

نیازهای اکولوژیکی و تاریخ کاشت و برداشت:

 

ماریتیغال گیاهی است مدیترانه ای که در طول رویش به هوای گرم و آفتاب فراوان نیاز دارد. بذرها در دمای 8 تا 10 درجه سانتی گراد جوانه می زنند، ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بذر، بین 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. ماریتیغال را در هر نوع خاک می توان کشت کرد. خاکهای کاملاً شنی و عمقی از مواد و عناصر غذایی، برای کشت این گیاه مناسب نیستند و باعث کاهش عملکرد می شوند. (3) بذور ماریتیغال تا 9 سال می تواند در زیر خاک زنده بماند. اپتیمم جوانه زنی زمانی اتفاق می افتد که بصورت متناوب دانه یک دوره 16 ساعته را در دمای 15-2 درجه سانتی گراد و سپس یک دوره 8 ساعته را تحت دمای 30-10 درجه سانتی گراد بگذراند. پراکنده شدن بذر بیشتر به واسطه وجود زائده کرک مانند بر روی بذر توسط باد صورت می یگرد. بذر این گیاه از طریق مخلوط شدن با بذرهای دیگر گیاهان و به کمک آب و گل فراورده های کشاورزی، وسایل نقلیه و نیز حیوانات پراکنده می شوند. شروع جوانه زنی این گیاه همزمان با شروع بارندگی در آبان و آذر می باشد. و در اواخر اردیبهشت تقریباً تمام بوته ها دانه ها را تولید نموده و خشک می شوند. (1) در جنوب استان فارس نیز این گیاه بصورت خودرو بوده و تا اواخر بهار یا اوایل تابستان دانه ها رسیده و خشک می شوند. نیاز غذایی این گیاه نسبت به دیگر گیاهان زراعی که بوده و با بارندگی اندک (حدود 240 میلی متر) چرخه زندگی خود را به پایان می رسانند بنابراین می توان این گیاه را به صورت دیم در مناطقی مثل خوزستان، فارس، اهواز مناطقی که شرایط آب هوایی مانند مناطق یاد شده دارند امکان پذیر است.این گیاه یکی از گیاهان مهم تأمین کننده دانه گرده برای زنبورعسل است. در مناطق سردسیر بهترین تاریخ کاشت اوایل بهار می باشد و تیرماه امکان برداشت دانه وجود دارد.یکی از نکات مهم در ارتباط با این گیاه زمان برداشت است زیر اگر برداشت به موقع صورت نگیرد دانه ها به علت داشتن پاپوس توسط باد پراکنده می شوند. (1) دوره رویش ماریتیغال، بین 110 تا 140 روز ا ست، چنانچه بذرها اوایل بهار کاشته شوند پس از 8 تا 10 روز جوانه می زنند. در ایران، اولین گلها 75 تا 80 روز پس از سبز شدن دانه یعنی اواخر بهار ظاهر می شود.70 تا 80% کاپیتولها روی شاخه های فرعی این گیاه بوجود می آیند. (3)

 

فاصله کاشت و عملکرد:

 

Flodesi و همکاران، طی یک آزمایش نشان دادند که اگر تاریخ کاشت ماریتیغال اواسط فروردین باشد، فاصله کاشت 40Í70سانتی متر بهترین نتیجه را می دهد. همچنین پی بردند که تعداد 6 بوته در مترمربع (کشت در فاصله 30Í50سانتی متر) بهترین عملکرد را دارا است. (1) Omer و همکاران بر روی ردیفهای کاشت با فاصله یکسان کشت در فاصله همان 50 و 25 سانتی متر را مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که فاصله کاشت 50 سانتیمتر هرچند عملکرد دانه به خاطر کاهش تراکم بوته در واحد سطح به میزان 4/7 تا 8/7 درصد کاهش می یابد ولی به علت دریافت نور بیشتر توسط گیاه در این فاصله کاشت، میزان مواد موثره دارویی در دانه افزایش می یابد. (3.29)با افزایش تراکم عملکرد بتدریج افزایش و پس از عبور از تراکم مناسب کاهش می یابد. نوبخت طی یک آزمایش در ایران اثر سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی ماریتیغال را مورد بررسی قرار داد و مشاهده نمود که با افزایش مقدار کودنیتروژن مقدار سیلی مارین دانه اندکی کاهش پیدا می کند، ولی افزایش عملکرد دانه ناشی از کاربرد کود نیتروژن بقدری بود که براحتی کاهش سیلیمارین دانه جبران گردید و عملکرد سیلی مارین در واحد سطح نیز افزایش یافت. در این آزمایش حداکثر مقدار سیلی مارین در واحد سطح از بکار بردن 200kg نیتروژن در هکتار بدست آمده بود. (1)

 

بررسی مراحل فنولوژیکی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.) و اثر تراکم بر عملکرد و اجزاء آن در شرایط آب و هوایی کرمانشاه:

 

آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بر روی سه تیمار فاصله بین بوته 25.20.15 سانتیمتر در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال 1381 به اجرا درآمد. در این آزمایش مراحل مختلف فنولوژیکی گیاه مشخص وعملکرد محصول، اجزاء عملکرد، شاخص برداشت، درصد روغن و ماده موثر سیلی مارین (Silymarin) اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در تیمار 15 سانتیمتر نسبت به تیمار 25 سانتیمتر در سطح 1% دارای تفاوت معنی دار می باشد. متوسط عملکرد 865 کیلوگرم و طول دوره رشد گیاه در شرایط آب و هوایی کرمانشاه از کاشت تا برداشت 130 روز برآورد گردید. (19)

 

اثر تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی خار مریم (Silybum marianum L.)

 

به منظور بررسی اثر تراکم (تراکم های زیاد (15Í50) متوسط (20Í15) و کم (25Í50) سانتی متر) بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی خار مریم Silybum marianum ، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی در سال 82-1381 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گرفت. تجزیه واریانس اختلاف معنی داری را بین تیمارها برای صفات عملکرد بذر و تعداد کاپیتول در گیاه نشان داد. بالاترین و پایین ترین عملکرد بذر به ترتیب 6/998 و 2/671 کیلوگرم در هکتار در تراکم های زیاد و کم حاصل شد. روند مشابهی برای صفت تعداد کاپیتول در گیاه مشاهده شد. نتایج مضافاً حاکی از عدم اختلاف معنی بین تراکم های مختلف برای صفات وزن هزار دانه، تعداد بذر در کاپیتول، شاخص برداشت و ارتفاع گیاه بود.

 

بررسی تأثیر سطوح مختلف تراکم و کود ازته بر ضریب استهلاک و کارایی مصرف نور در گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum)

 

به منظور مطالعه تأثیر تراکم و کود ازته برروی ضریب استهلاک و کارآیی مصرف نور در گیاه مذکور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در بهار سال 1384 در مرکز تحقیقات منابع طبیعی همند آبسرد دماوند به اجراء درآمد. تیمارهای مورداستفاده شامل تراکم در سه سطح (50Í40-50Í30-50Í20سانتمتر به ترتیب معادل 50000؛ 66666 و 100000 بوته در هکتار) و کود ازته در چهار سطح (صفر- 50-100 و 150 کیلوگرم در هکتار) در نظر گرفته شد. صفات موردبررسی شامل شاخص سطح برگ، ماده خشک اندام هوایی گیاه و نور نفوذیافته به درون کانوپی به منظور محاسبه ضریب استهلاک و کارایی مصرف نور بود. نتایج با کمک نرم افزار SAS تجزیه واریانس گردید و مقایسه میانگین ها با کمک آزمون دانکن صورت گرفت. همچنین به منظور رسم نمودارها از نرم افزار Excel استفاده شد. انجام عملیات نورسنجی در مزرعه در 5 نوبت صورت گرفت و نتایج نشان داد که با افزایش تراکم میزان ضریب استهلاک نور کاهش یافته و کارایی مصرف نور افزایش می یابد ولی سطوح مختلف کود ازته هیچ تأثیر معنی داری بر روی ضریب استهلاک و کارایی مصرف نور ایجاد ننمود. (16)

 

بررسی اثر سطوح مختلف تراکم بر عملکرد و میزان روغن دانه گیاه دارویی ماریتیغال در شرایط آب و هوایی اهواز:

 

این آزمایش در سال زراعی 1375 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی رامین واقع در 30 کیلومتری شمال شرقی اهواز در عرض جغرافیایی 31 درجه و 36 دقیقه و طول جغرافیایی 48 درجه و 53 دقیقه و ارتافع 50 متری از سطح دریا صورت پذیرفت. خاک مزرعه از لحاظ کلاس بافتی سیلتی- رسی از نظر شوری شیرین و دارای 89/0 درصد مواد آلی و 7/4=PH بود. میزان نیترات، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک به ترتیب برابر 12/23، 2/8 و 134 میلی گرم در کیلوگرم کشت سال قبل از آزمایش ذرت بود. عملیات تهیه زمین شامل شخم با گاوآهن برگردان دار تا عمق 25 سانتمتری، دوبار دیسک و ایجاد جوی و پشته بوسیله فارور بود. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام پذیرفت. تیمارهای مورد آزمایش شامل تراکم های 40000 ، 60000 و 80000 بوته در هکتار بود. فاصله ردیف های کاشت 75 سانتیمتر و فاصله بوته ها بر روی ردیف با توجه به تراکم های 40000، 60000 و 80000 به ترتیب برابر 33/33، 22/22 و 66/16 درنظر گرفته شد. بذر مورد استفاده از نوع اصلاح شده و ارسالی از کشور مجارستان بود. هر واحد آزمایشی مرکب از 6 ردیف کاشت بطول 5 متر بود. دو ردیف کاشت 6.1 برای حاشیه در نظر گرفته شد. فاصله واحدهای آزمایشی از یکدیگر 75 سانتیمتر و فاصله بلوکها از هم 5/2 متر بود. برای محاسبه عملکرد از چهار ردیف میانی استفاده شد و از وسط هر ردیف کاشت به طور 130 سانتیمتر برداشت شد. چون در ابتدای رشد این گیاه برگها به حالت رزت و پهن می باشند و بعلت سرعت رشد سریع برگها در اندک مدتی سطح زمین بوسیله برگها پوشیده شد و مجالی برای رشد علفهای هرز پیدا نگردید و بخاطر رقابت خوب ماریتیغال تعداد کمی از علفهای هرز فرصت رشد و نمو یافتند که آنها نز با وجین دستی حذف شدند و عملاً از هیچگونه علف کشی استفاده نشد. همچنین چون تاکنون در سطح استان خوزستان هیچگونه ازمایش کودی بر روی این گیاه انجام نشده بود در این آزمایش از دادن کود به مزرعه خودداری گردید و با توجه به اینکه ماریتیغال گیاه کم نیازی می باشد هیچگونه علائم کمبود عناصر غذایی و یا بیماری گیاهی مشاهده نگردید. از سوی دیگر چون آفتی که بتواند خسارت قابل ملاحظه ای بزند مشاهده نگردید از هیچ حشره کشی استفاه نشد. عمق کاشت 3 سانتیمتر در نظر گرفته شد در هر حفره کاشت برای اطمینان جهت سبز یکنواخت دو بذر در هر حفره کاشت قرار داده شد که بعد از مدت یک هفته پس از سبز شدن بوته اضافی حذف گردیده. بنیه و قدرت جوانه زنی بسیار خوب بود و در عمل تعداد محدودی واکاری انجام پذیرفت. اولین آبیاری در تاریخ 17 آذر صورت پذیرفت که با توجه به پراکنش مناسب بارندگی در سال 75 فقط یک آبیاری دیگر در نیمه فروردین انجام گرفت. عملیات برداشت در اواخر اردیبهشت صورت پذیرفت. میزان روغن دانه با استفاده از روش سوکسله انداره گیری شد. برای مقایسه بین میزان روغن دانه در بوته های اصلاح شده و بوته های وحشی ماریتیغال، همزمان چهار نمونه بذر از بوته های وحشی موجود در منطقه تهیه و میزان روغن دانه آنها نیز اندازه گیری شد. البته به خاطر اینکه تراکم بوته های وحشی در نقاط مختلف متفاوت بود و تراکم یکسانی نداشتند از وارد کردن داده های مربوط به آنها در عملیات تجزیه واریانس خودداری گردید و از نتایج آنها صرفاً بعنوان یک شاخص استفاده شد. برای اندازه گیری وزن هزاردانه، از دانه های برداشت شده از هر واحد آزمایشی، بصورت تصادفی دو نمونه با مقدار کافی بذر برداشت گردید و سپس با استفاده از دستگاه بذر شمار، تعداد 500 دانه از هر نمونه شمارش شد، در صورتیکه اختلاف وزن دو نمونه پانصدتایی مربوط به هر واحد آزمایشی کمتر از 6% بود وزن دو نمونه پانصدتایی را با هم جمع کره و به عنوان وزن هزاردانه واحد آزمایشی درنظر گرفته شد. عملیات تجزیه واریانس با کمک نرم افزار آماری MSTAT و مقایسه میانگین ها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن صورت گرفت.

 

نتایج و بحث:

 

از نتایج تجزیه واریانس در جدول 1 چنین برمی آید که عامل تراکم اثر معنی داری بر روی عملکرد دانه ماریتیغال دارد. بطور کلی اجزاء عملکرد ماریتیغال از چهاربخش شامل تعداد بوته در هکتار، تعداد کاپیتول در هر بوته، تعداد دانه در هر کاپیتول و متوسط وزن دانه تشکیل شده است. بجز تعداد بوته در هکتار سایر اجزاء عملکرد تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، آب و هوایی، عوامل وابسته و مستقل از تراکم بوته در واحد سطح قرار می گیرند. ماریتیغال در تراکم های کم ممکن است تا حدودی از طریق افزایش تعداد کاپیتول و یاافزایش وزن دانه و نیز تعداد دانه در کاپیتول خود را با شرایط جمعیتی هماهنگ و منطبق ساخته باشد. البته با توجه به جداول 2.1 مشخص می شود که حداقل در سال اجرای آزمایش تفاوت معنی داری بین وزن هزاردانه ماریتیغال در تراکم های مختلف وجود ندارد، بنابراین گیاه احتمالاً از طریق تغییر در تعداد دانه در کاپیتول و یا تعداد کاپیتول در هر بوته خود را با شرایط جمعیتی سازگار نموده است. در هر حال تراکم 80000 با تولید 1876 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد را دارا بود و سپس تراکم های 60000 و 40000 بوته در هکتار به ترتیب با تولید 1628 و 1575 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی داری را نشان داد ولی بین تراکم های شصت و چهل هزاربوته در هکتار تفاوت معنی داری مشاهده نشد که این امر می توان نشان دهنده آن باشد که تفاوت تراکم بوته بین تیمار 80000 با دو تیمار 60000 و 40000 بوته در هکتار بقدری زیاد است که بوته ها در تراکم های پایین تر نتوانستند از طریق افزایش دانه در کاپیتول و یا تعداد کاپیتول در بوته عملکردی در حد تراکم 80000 بوته در هکتار داشته باشند به عبارت دیگر این افزایش شدید بوته در واحد سطح بوده که عملکرد را افزایش داده است. البته آزمایشهای مجدد بهتر می تواند این موضوع را مشخص سازد. چنین حالتهایی در سایر گیاهان روغنی خانواده کمپوزیته مانند گلرنگ و آفتابگردان می شود. در بسیاری از آزمایشها که تفاوت تراکم تأثیر زیادی ندارد، عملکردهای پایین نشان دهندة این است که عواملی غیر از تراکم، عملکرد را محدود ساخته است، از اینرو حتی کمترین تراکم ها توانسته اند محصول بالایی را تولید کنند (8). هرچند در بعضی از آزمایشها در مورد گیاهان خانواده کمپوزیته دیده شده است که در تراکم های متوسط و بالا دانه هایی با درصد روغن بیشتری از آنچه در تراکم های پایین حاصل می شود. بدست می آید (21.7.2). ولی در این آزمایش تراکم های مختلف اثر معنی داری بروی درصد روغن دانه نداشتند. درصد روغن از تراکم های کم به زیاد بهترتیب برابر 45/30، 04/28 و 66/31 بود. همچنین میانگین درصد روغن موجود در چهارنمونه از دانه های ارقام وحشی منطقه نیز 30% تعیین گردید ولی در کل تولید دانه در تراکم های مختلف با میانگین محتوای 05/30 درصد روغن نتیجه امیدبخشی می باشد زیرا با توجه به اینکه در این آزمایش از بکاربردن کود خودداری گردید، به احتمال زیاد با اعمال تیمارهای کودی در آزمایشهای بعدی عملکرد هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی افزایش خواهد یافت. گزارش هایی نیز در تأیید این مطلب ارائه شده است (21). در حالیکه در نقاطی مانند تهران ارتفاع این گیاه تحت تأثیر تیمار کود نیتروژن حداکثر به 59/83 سانتیمتر می رسد (9). در این بررسی ارتفاع این گیاه بدون استفاده از کود در آزمایش بطور متوسط به حدود 250 سانتیمتر رسید که این خود نشانه پتانسیل خوب این گیاه برای رشد و نمو در خوزستان می باشد هرچند ارتفاع زیاد می تواند در برداشت مکانیزه تولید اشکال نماید.در ارتباط با آب مود رنیاز گیاه همانطور که در بخش مواد و روشها ذکر گردید. در این ازمایش که در منطقه ای گرمسیر اجرا گردید بنا به نیاز فقط دوبار عمل آبیاری صورت پذیرفت در حالیکه بنا به گزارشات در نقاطی سردسیر مانند تهران و کرج تا حدود 8 بار نیاز به آبیاری می باشد (9). علت این امر آن است که این گیاه در خوزستان در پاییز کشت شده و در بهار برداشت می شود و عملاً دوره رشد و نمو اصلی آن در دمای پایین پاییز و زمستان طی می شود ولی برعکس در نقاطی مانند تهران این گیاه در بهار کشت شده و در نیمه تابستان برداشت می گردد لذا چون دوره رشد و نمو آن با گرما و تبخیر بیشتری روبروست به تعداد آبیاری بیشتری نسبت به خوزستان نیاز دارد (1).

 

پیشنهادات:

 

1-ترویج و توسعه کشت آبی این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی و روغنی کم نیاز در اراضی کم بازده خوستان

 

2- بررسی امکان کشت دیم این گیاه با توجه به سازگاری بسیار خوبی که با اقلیم خوزستان دارد

 

3- انجام فعالیتهای اصلاحی بر روی ارقام وحشی خوزستان.

 

تناوب کاشت:

 

اگرچه ماریتیغال را می توان با بیشتر گیاهان به تناوب کاشت ولی گیاهان وجینی برای این کار مناسبترند این گیاهان نه تنها خاک را فقیر نمی سازند بلکه چنانچه بقایای گیاهی آنها به خاک برگردانده شود مقدار زیادی مواد آلی به خاک افزوده می شود. مزرعه پس از برداشت گیاهان وجینی معمولاً عاری از علفهای هرز می شود و چون ماریتیغال به اکثر علفکشها حساس است نیازی به مبارزه شیمیایی با علف هرز نخواهد بود.همچنین بعد از برداشت گیاهان وجینی، برای آماده ساختن زمین فرصت کافی خواهد بود. باقی ماندن ماریتیغال برای مدت نسبتاً طولانی در زمینهایی که در آنها کشت می گردد، آنها را به علف هرز منطقه مبدل می کند. این گیاه را می توان حداقل 2تا 3 سال در یک زمین کاشت (3).

 

روش کاشت:

 

کاشت ماریتیغال از طریق بذر و به صورت ردیفی (به وسیله ردیف کار غلات) در زمین اصلی انجام می گیرد. برای هر هکتار زمین، 10 تا 12 کیلوگرم بذر نیاز است. تعداد 10 تا 12 بذر در هر متر طولی مناسب است.برای سهولت در برداشت مکانیکی، بهتر است گیاهان به صورت نواری کشت شوند؛ یعنی پس از هر 4 تا 5 ردیف در فاصله ای به اندازة 120 تا 150 سانتی متر خالی بماند و در تمام زمین به همین شکل عمل شود.پس از کشت، انجام غلتک مناسب و آبیاری کافی، باعث تسریع و هماهنگی در رویش بذر می شود. (3)

 

مراقبت و نگهداری :

 

بذرها پس از 8 تا 10 روز سبز می شوند. وقتی گیاهان 4 تا 5 برگی شدند، علفهای هرز بین ردیفها و گیاهان را باید با دست (در سطوح کوچک) یا به وسیلة ماشین (کولتیواتور) وجین کرد. وقتی ارتفاع گیاهان به 30 تا 40 سانتی متر رسید، باید وجین علفهای هرز را تکرار کرد و پس از 3 تا 4 هفته سومین و آخرین برداشت علفهای هرز را انجام داد. پس از آن نیازی به وجین علفهای هرز نیست، زیرا گیاهان به سرعت رشد می کنند و مانع گسترش علفهای هرز می شوند.چنانکه گفته شد، ماریتیغال به بسیاری از علف کشها حساس است، از این رو مبارزة شیمیایی با علفهای هرز این گیاه باید با دقت کامل انجام گیرد و در انتخاب نوع علف کش، غلظت و زمان کاربرد آن باید دقت نمود.تحقیقات اخیر نشان می دهد که استفاده از علف کش اولیترف به مقدار 5/2 تا 4 لیتر در هکتار و فلوبالکس به مقدار 5/2 تا 3 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت بذر، نتایج مطلوبی در از بین بردن علفهای هرز دارد. پس از کاشت و قبل از رویش آنها نیز می توان از علف کش بوویلان به مقدار 3 تا 4 لیتر در هکتار استفاده کرد. این علف کشها را به هیچ عنوان نباید پس از رویش گیاه به کار برد.آفات در طول رویش گیاهان ممکن است صدمات زیادی به محصول وارد کنند. از این آفات می تواند از نوعی سرخرطومی گرده خوار نام برد. برای از بین بردن این آفات، می توان از آفت کش وفاتوکس به مقدار 3 تا 5/3 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود (9).سفیدک سطحی یا پودری، از بیماریهایی است که در آن قارچ عامل سفیدک به صورت لکه های سفیدرنگی در سطح ساقه و برگ ظاهر می شود و اواخر فصل به صورت لکه های قهوه ای دیده می شود. میوه گیاهان مبتلا به این قارچ، پوک می شوند. می توان از قارچ کش سولفوره یا قارچ کشهای مناسب مانند آفاگون یا تریفمین در زمان مناسب، برضد این بیماری استفاده نمود (3).

 

برداشت محصول :

 

تحقیقات انجام شده در ایران، نشان می دهد در کشت بهاره میوه ها از اوایل تابستان بتدریج می رسند. هنگام رسیدن میوه ها، گلچه ها خشک می شوند و تارهای بلند و سفید رنگ (پاپوسها) ظاهر می گردند. رنگ میوه های رسیده، قهوه ای و براق است. میوه های رسیده به سهولت از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می شوند. کاپیتولها معمولاً در یک مرحله برداشت می شوند. اواخر تیر- اوایل مرداد، زمان مناسبی برای برداشت محصول است. چون ماریتیغال برگهای بزرگ و انبوهی دارد و اطراف برگها را تیغهای فراوانی پوشانده است، کار برداشت کاپیتولها با دست، بسیار مشکل ساز است. در سطوح کوچک، کاپیتولها را می توان با داس برداشت کرد، اما در سطوح وسیع کشت، برداشت محصول فقط با ماشینهای مخصوص امکان پذیر می باشد. پس از جمع آوری میوه، آنها را خشک و تمیز و در مکان مناسب نگهداری می کنند. (3) عملکرد ممکن است بین 2/1 تا 2 تن در هکتار باشد.

 

تأثیر شوری بر میزان سیلیبین بذر ماریتیغال

 

تحقیقات نشان داده اند که تنش های محیطی مانند شوری بر تولید مواد موثره گیاهان دارویی موثر است. برای روشن شدن موضوع، آزمایشی در گروه باغبانی دانشکده شهید چمران اهواز انجام شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 سطح شوری (09/1، 3، 6، 9، 12 و 15 دسی زیمنس بر متر) و دو رقم ماریتیغال (آلمانی و رقم بومی اهواز) انجام شده است. نتایج نشان داد که با افزایش شوری میزان مواد موثره در هر دو رقم نسبت به تیمارهای شاهد افزایش داشته است. عملکرد سیلیبین در شوریهای بالاتر از 3.9 دسی زیمنس بر متر، به ترتیب در رقم بومی اهواز و آلمانی کاهش یافته است. بطور کلی میزان سیلیبین در رقم بومی اهواز نسبت به رقم آلمانی (وارداتی) در همه تیمارهای شوری بالاتر بوده است.دو رقم خودروی اهواز (گل بنفش) و رقم آلمانی در گلدانهای بزرگ کاشته شده و با تیمارهای شوری شامل تیمار شاهد (آب رودخانه کارون با ds/m 09/1=EC) و شوریهای 12.9.6.3 و 15 دسی زیمنس بر متر آبیاری شدند. بذور هر تیمار بطور جداگانه جمع آوری شده و عملکرد کاپیتولهای رسیده اندازه گیری شد. برای استخراج و اندازه گیری مقدار کلی سیلیمارین و سیلیبین، ابتدا دانه های خشک شده هر تیمار آسیاب شده و توسط دستگاه سوکسله (دستگاه استخراج) و با استفاده از حلال اتر نفت روغنگیری شدند. نمونه های روغن گیری شده کاملاً خشک شدند. فلاونوئیدهای کلی (سیلیمارین) نمونه های روغنگیری شده، با استفاده متانول استخراج گردید. برای اندازه گیری سیلیبین، از محلول بدست آمده در مرحله قبل مقدار مشخصی جهت تزریق به دستگاه اچ پی ال سی برداشته شد. نتایج جدول تجزیه واریانس در این تحقیق نشان داد که اثر شوری، رقم و اثر متقابل شوری و رقم بر مواد موثره بذر گیاه ماریتیغال بسیار معنی داری (P<0.01) است و تنش شوری باعث افزایش میزان مواد موثره در هر دو رقم شده است. بطور کلی نظر بر این است که تولید متابولیتهای ثانویه برای تنظیم سازگاری گیاه نسبت به عوامل نامساعد و تنش های محیطی صورت گرفته و به منزله بکار افتادن یک نوع جریان دفاعی در جهت استمرار تعادل فعالیتهای حیاتی درگیاه به حساب می آید (1). همانگونه که در شکل (مقایسه میانگین ها) ملاحظه می شود بیشترین میزان سیلیمارین (مواد موثره کل) در رقم آلمانی و شوری ds/m 15و کمترین میزان آن در تیمار شاهد (ds/m09/1) و رقم اهواز اندازه گیری شده است. مقایسه میانگینها نشان می دهد هرچند میزان سیلی بین بذر با افزایش شوری، روند صعودی دارد، اما بدلیل کاهش عملکرد بذر در شوریهای بالاتر، میزان عملکرد سیلی بین کاهش می یابد. بطوریکه بیشترین عملکرد سیلیبین در رقم خودروی اهواز در تیمار 9 دسی زیمنس بر متر و در رقم آلمانی در تیمار 3 مشاهده شد. تفاوت در میزان مواد موثره دو رقم کاشته شده نقش مثبت رقم و شرایط اقلیمی را بر میزان مواد موثره اثبات می کند. نتیجه این تحقیق، اهمیت رقم بومی را از نظر عرضه به صنایع داروسازی و امکان استفاده از زمینهای با شوری متوسط و نیز ضرورت توجه به اصلاح این گیاه ارزشمند را نشان می دهد (17).

 

بررسی اثرات شوری بر شاخص های جوانه زنی ارقام ماریتیغال (Silybum marianum)

 

شوری یکی از مهمترین فاکتورهایی است که رشد و نمو وعملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار می دهد. استرس شوری و مبارزه با آن از جمله عواملی است که بشر از هزاران سال پیش با آن دست به گریبان بوده است. در کشور ما بیش از 15 میلیون هکتار از اراضی مشکل شوری دارند. در این راستا به منظور بررسی تأثیر این تنش بر شاخص های جوانه زنی ارقام ماریتیغال آزمایشی با استفاده از سه ژنوتیپ ماریتیغال (CN-seed, Babak, Majar) و چهار سطح شوری (50.250.0 و 100 میلی مولارNacl ) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. نتایج نشان داد که شوری اثر معنی داری روی درصد جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی داشت. میانگین درصد جوانه زنی در تنش های مختلف شوری یعنی صفر و 50.25 میلی مولار نسبت به شاهد (آب معمولی) به ترتیب 2/17 و 43 درصد کاهش یافت. با افزایش شوری در تمامی ارقام یکنواختی جوانه زنی کاهش یافت. در میان ارقام مورد بررسی، تحت شرایط شوری رقم CN-ssed طول ریشه چه و ساقه چه و از نسبت بالای ریشه چه به ساقه چه برخوردار بود. به نظر می رسد این رقم مقاوم به شوری باشد. (7.11)

 

ارزیابی تأثیر سطوح شوری و خشکی بر برخی صفات گیاهچه ماریتیغال

 

ماریتیغال (Silybum marianum L.) یکی از گیاهان دارویی مهم در صنایع داروسازی کشور می باشد، که بیشتر در شرایط نامساعد محیطی به خصوص از نظر شوری و خشکی بصورت خودرو رشد می کند. به همین منظور دو آزمایش بصورت جداگانه برای ارزیابی تأثیر سطوح مختلف شوری (0 ، 3/0- ، 6/0- ، 9/0- و 2/1- مگا پاسکال) و خشکی (0 ، 3/0- ، 6/0- ، 9/0- و 2/1- مگا پاسکال) بر روی جوانه زنی این گیاه و برخی صفات گیاهچه آن، در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار و در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک اجرا گردید. نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی از جمله رشد گیاهچه، وزن ذخایر پویا شده، درصد تخلیه ذخایر بذر، راندمان پویایی ذخایر بذر، یکنواختی جوانه زنی هر دو آزمایش تحت تأثیر تنش های شوری و خشکی قرار گرفتند که رابطه ی آن بصورت معکوس و منفی بود، ولیکن حداکثر جوانه زنی در هر دو آزمایش تحت تأثیر سطوح مختلف شوری و خشکی قرار نگرفت که دلیل آن را می توان به سختی پوسته بذر در مرحله جذب آب نسبت داد. از طرف دیگر زمان رسیدن تا مرحله 10% جوانه زنی و سرعت جوانه زنی از شوری تأثیر پذیرفتند، اما تنش خشکی از نظر آماری تأثیر معنی داری بر این دو صفت نداشت. افزایش پتانسیل اسمزی، موجب کاهش تدریجی کلیه صفات فوق شد و نسبت به شاهد اختلاف معنی داری (در سطح 01/0 و 001/0 درصد) ایجاد کرده بود. (12)

 

اثر تنش شوری بر جوانه زنی گیاهان دارویی

 

شوری آب و خاک از مشکلات در حال افزایش جهان است. مطالعه تحمل به شوری در گیاهان دارویی برای کشت در زمینهای شور اهمیت زیادی دارد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری بر روی مریم گلی (Salvia officinalis) سنای هندی (Cassia aculata)، ماریتیغال (Silybum marianum) ، خاکشیر (Sisymbrium Sophia) شاهدانه (Cannabis sativa) بابونه آلمانی (Matricaria chmaomilla) و بابونه رومی (Anthemis nobills) آزمایشی در مرحله جوانه زنی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح شوری شامل سطوح صفر (شاهد)، 150.100.50 و 200 میلی مولار کلرید سدیم بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت شوری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک، شاخص ویگور و نسبت طول ساقه چه به ریشه چه کاهش یافت. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین گیاهان دارویی برای تمامی صفات مورد بررسی وجود دارد. وزن خشک و شاخص ویگور بیشترین ضریب تغییرات، نسبت طول ساقه چه به ریشه چه و درصد جوانه زنی کمترین ضریب تغییرات را دارا بودند. شاهدانه بیشترین مقدار را برای درصد جوانه زنی، طول ساقه چه، شاخص ویگور و نسبت طول ساقه چه به ریشه چه داشت در حالیکه خاکشیر بالاترین سرعت جوانه زنی، مریم گلی بیشترین طول ریشه چه و ماریتیغال بیشترین وزن خشک را دارا بودند. (20)

 

اثرات شوری بر مولفه های رشد گیاهچه 10 گیاه دارویی

 

کشور ایران دارای شرایط متنوع آب و هوایی می باشد که این امر خود موجب تنوع رشد گیاهان گوناگون از جمله گیاهان دارویی شده است. در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه مناطق خشک ونیمه خشک، شوری یکی از موانع اصلی در تولید محصولات زراعی و باغی است. بیش از 13 درصد از زمین های زیرکشت جهان و حدود 30 تا 50 درصد از اراضی فاریاب دنیا تحت شوری قرار دارد. این مطالعه به منظور بررسی اثر تنش شوری (0، 2- ، 4- ، 6- ئو 8- بار) بر مولفه های رشد گیاهچه 10 گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum) اسفرزه (Plantago psylium) هندوانه ابوجهل (Citrullis colocynthis) سیاهدانه (Nigella sativa) کتان (Linum usitatissinum) رازیانه (Foeniculum vulgare) گلرنگ (Carthamsus tinctorius) ریحان (Ocimum basilicum) آرتیشو (Cynarpa scolymus) و زوفا (Hyssopus officinalis) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. با افزایش شوری در گلیه گیاهان درصد گیاهچه نرمال، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه کاهش یافت؛ اما شیب کاهش این صفات در بین گیاهان متفاوت بود. طول گیاهچه در گیاهان هندوانه ابوجهل، رازیانه، زوفا و کتان از شوری شاهد به صورت خطی کاهش یافت؛ در صورتی که در گیاهان ماریتیغال، آرتیشو، کتان، سیاه دانه و ریحان از شوری 2- بار به آهستگی شروع به کاهش کرد و در گیاه گلرنگ از شوری 4- بار طول گیاهچه کاهش یافت. وزن خشک گیاهچه نیز در گیاه هندوانه ابوجهل از شوری شاهد شروع به کاهش کرد و در 6- بار به صفر رسید. وزن خشک گیاهچه سیاه دانه و کتاب به ترتیب از شوری 2- و 4- بار شروع به کاهش کرد و در ماریتیغال و آرتیشو از شوری 6- بار شروع به کاهش کرد. وزن خشک گیاه گلرنگ تحت تأثیر شوری قرار نگرفت. از نتایج این تحقیق می توان نتیجه گرفت که در بین این گیاهان دارویی، گلرنگ، ماریتیغال و آرتیشو دارای مقاومت بالایی به شوری در مولفه های رشد گیاهچه می باشد و گیاهان هندوانه بوجهل و سیاه دانه جزء گیاهان حساس به شوری در این مرحله می باشند. (4)

 

بررسی تنوع ژنتیکی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.) با استفاده از نشانگرهای AFLP

 

در این مطالعه تنوع ژنتیکی درون و بین 32 اکوتیپ ماریتیغال جمع آوری شده از نواحی مختلف کشور به همراه دو رقم خارجی بوداکالازی و Cnseeds با استفاده از نشانگرهای AFLP موردمطالعه قرار گرفتند. 27 ترکیب آغازگر مورد استفاده، 415 نشانگر چند شکل در اکوتیپ های موردمطالعه تولید کردند. تعداد کل نوارهای چندشکل در درون اکوتیپ ها از 96 تا 339 نوار به ترتیب در اکوتیپ های گنبد و قره قیه متغیر ود. میانگین PIC (میزان اطلاعات چندشکلی) و MI (شاخص نشانگر) به عنوان شاخص های تنوع نشانگر برای کلیه ترکیب های آغازگر به ترتیب 35/0 و 37/5 بدست آمد که حاکی از کارایی نشانگرهای AFLP در مطالعات ژنتیکی بویژه تنوع ژنتیکی می باشد. میانگین درجه تمایز ژنی (44/0) نشان داد که درصد بالایی از تنوع کل مربوط به تنوع درون اکوتیپ های موردمطالعه بود. براساس تنوع ژنی و شاخص شانون بیشترین و کمترین تنوع ژنتیکی درون اکوتیپ ها به ترتیب مربوط به اکوتیپ های ساری و گنبد بود. براساس تجزیه واریانس مولکولی تنوع ژنتیکی درون و بین اکوتیپ ها معنی دار بدست آمد و تنوع درون (31/72 درصد) حدود سه برابر تنوع بین اکوتیپ ها (96/27 درصد) بود. تجزیه خوشه ای داده های AFLP با استفاده از فاصله ژنتیکی، اکوتیپ ها را به سه گروه منتسب کرد. این گروهبندی تا حدی با الگوی جغرافیایی محل رویش اکوتیپ ها مطابقت داشت. در تجزیه به مولفه های هماهنگ اصلی، سه مولفه اول 7/76 درصد تغییرات کل را توجیه کردند. گروهبندی اکوتبپ ها براساس این مولفه ها، گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای را تأیید کرد. در مجموع، نتایج این مطالعه نشان داد که AFLP یک تکنیک مولکولی توانمند برای مطالعه ساختار ژنتیکی جمعیت های ماریتیغال است و قابلیت کاربرد برای اهداف مختلف از جمله گزینش ژنوتیپ های والدی دور به منظور ایجاد جوامع در حال تفرق با تنوع ژنتیکی زیاد یا گزینش به کمک نشانگر را دارد. (13)

 

بررسی رابطه بین نشانگرهای مورفولوژیک، فیتوشیمیایی با نشانگرهای AFLP در تعدادی از اکوتیپ های ماریتیغال (Silybum marianum L.)

 

به منظور بررسی رابطه بین نشانگرهای مورفولوژیک، فیتوشیمیایی و مولکولی در ماریتیغال، 32 اکوتیپ جمع آوری شده از نواحی مختلف کشور به همراه دو رقم خارجی بوداکالازی و CNseeds ارزیابی شدند. تجزیه همبستگی کانونیک بین 8 صفت مورفولوژیک و 7 ترکیب فلاونولیگنانی تشکیل دهنده سیلیمارین نشان داد که دو متغیر اول کانونیک دارای همبستگی کانونیک قابل توجه و معنی دار بودند. ضرایب همبستگی های کانونیک نشان داد که اکوتیپ های دارای وزن هزار دانه بیشتر و تاریخ گلدهی، ارتفاع بوته، قطر کاپیتول و عملکرد دانه کمتر دارای سیلیکریستین و سیلیبین بیشتر و سیلیدیانین کمتری بودند. به عبارت دیگر، دانه های درشتر سیلیبین بیشتر و سیلیدیانین کمتری داشتند. برای تجزیه ارتباط بین نشانگرهای AFLP و فلاونولیگنان ها و نیز بین نشانگرهای AFLPو صفات مورفولوژیک از تجزیه رگرسیون چندگانه گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که 415 نشانگر AFLP 37نشانگر مثبت با فلاونولیگنان ها و 29 نشانگر مثبت با صفات مورفولوژیک دارای باطه معنی دار بودند. بیشترین تغییرات تبیین شده توسط نشانگرهای مثبت مربوط به تاکسیفولین (54/%) و سیلیدیانین (45%) بود. بیش از 40 درصد تغییرات مربوط به وزن هزاردانه، ارتفاع بوته و تاریخ گلدهی توسط نشانگرهای مثبت شناسایی شده توجیه گردید. نتایج این مطالعه حاکی از آنست که می توان براساس خصوصیات مورفولوژیک و نیز داده های مولکولی به خوبی برخی از خصوصیات کیفی و کمی مواد موثره را در ماریتیغال مورد پیش بینی قرار داد (13).

 

آت اکولوژی گونه Silymum marianum در منطقه بهدشت نور.

 

هدف اصلی مطالعه پی بردن به خصوصیات رویشگاهی و بررسی چگونگی عمل و رفتار این گونه در اکوسیستم منطقه بهداشت نور می باشد. برای تعیین پوشش تاجی، تراکم و فراوانی از روش سیستماتیک- تصادفی استفاده شد. فنولوژی، وضعیت ریشه دوانی در خاک، وزن هزاردانه، میزان موادموثر از جمله مواردی بودند که بررسی شدند. نتایج نشان داد که این گونه در منطقه موردمطالعه بارندگی متوسط سالانه 880 میلیمتر، دمای متوسط سالانه 16 درجة سانتیگراد رویش مناسبی دارد. آزمایشهای خاکشناسی نشان داد که ماریتیغال خاک با بافت لومی رسی را ترجیح می دهد و میانگین اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک هایی که در آن رویش دارد به ترتیب 3/8 و 16/0 میلی موس بر سانتیمتر می باشد. میانگین پوشش تاجی و تراکم گونه در منطقه به ترتیب 2/33 درصد و 31500 بوته در هکتار بود. مطالعات فنولوژیک نیز نشان داد که شروع رشد از اوایل مهرماه بوده و مرحلة رویشی تا اواخر اسفندماه ادامه دارد. زمان بذردهی در اوایل خرداد می باشد. مقدار سیلی مارین و سیلی بین موجود در دانه های این گیاه به ترتیب 63/1 و 17/6 درصد بود. (9)

 

منابع:

 

1- ابدالی مشهدی، علیرضا، 1381، بررسی اثر سطوح مختلف تراکم بر عملکرد و میزان روغن دانه گیاه دارویی ماریتیغال در شرایط آب و هوایی اهواز، مجله پژوهش و سازندگی، شماره 54.

 

- امیدبیگی، رضا، 1377، بررسی تولید سیلیمارین و سیلیبین در گیاه ماریتیغال با کشت بذور وحشی و زراعی آن، مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 29، شماره 2.

 

- امیدبیگی، رضا، 1384، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوم، انتشارات آستان قدس رضوی.

 

- احتشام نیا، عبدالله، اثرات شوی بر مولفه های رشد گیاهچه 10 گیاه دارویی، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- بتولی، حسن، توانمندی منطقه کاشان در زراعت گیاه دارویی خار مریم، همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی، مشهد، مرداد 1384.

 

- حسن لو، طاهره، تعیین ترکیب اسیدهای چرب در دانه های گیاه خارمریم، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- دوازده امامی، سعید، مقایسه گیاهان دارویی با دیگر محصولات کشاورزی در شرایط تنش شوری، همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی، مشهد، مرداد 1384.

 

- رهنما، حسن وهمکاران، تولید سیلیمارین با استفاده از سیستم ریشه های مویین در گیاه خارمریم، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد 1386.

 

- زارع گیاه و همکاران، آت اکولوژی گونه Silybum marianum در منطقه بهدشت نور، فصلنامه علمی- پژوهشیی تحقیقاتی گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 12، شماره 2، سال 1385.

 

- زرگری، علی، گیاهان دارویی، جلد سوم، چاپ ششم، انتشارات تهران، 1375.

 

- سید شریفی، رئوف و همکاران، بررسی اثر شوری بر شاخصهای جوانه زنی ارقام ماریتیغال، سومین هایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- شریفی، سعید و همکاران، ارزیابی تأثیر سطوح شوری و خشکی بر برخی صفات گیاهچه ماریتیغال، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386

 

- شکرپور، مجید و همکاران، بررسی تنوع ژنتیکی گیاه دارویی ماریتیغال با استفاده از نشانگرهای AFLP ، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- شکرپور، مجید و همکاران، بررسی رابطه بین نشانگرهای مورفولوژیکی فتوشیمیایی با نشانگر AFLP در تعدادی از اکویتپهای ماریتیغال، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- فاتحی، فواد و همکاران، اثر تراکم بر عملکرد اجزاء عملکرد گیاه دارویی خارمریم، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- قلی بیگیان، مجید وهمکاران، بررسی تأثیر سطوح مختلف تراکم و کود ازته بر ضریب استهلاک و کارآیی معرف کود در گیاه دارویی ماریتیغال، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- قوامی، نسرین، تاثیر شوری بر میزان سیلیبین بذر ماریتیغال، همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی، مشهد، مرداد 1384.

 

- گلی، سیدامیرحسین، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن دانه گیاه دارویی ماریتیغال، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- منیعی، مهدی و همکاران، بررسی مراحل فنولوژیکی گیاه دارویی ماریتیغال و اثر تراکم بر عملکرد و اجزاء آن در شرایط آب و هوایی کرمانشاه، همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی، مشهدف مرداد 1384.

 

- مهدیخانی، هادی و همکاران، اثر تنش شوری بر جوانه زنی گیاهان دارویی، سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، 1386.

 

- ولاگ، ژان، گیاهان دارویی و روشهای کاشت برداشت، چاپ چهارم، 1379.

 

-

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 10:10 منتشر شده است
برچسب ها : آنغوزه:‌Ferula assa foetida,

بابونه

خانواده Asteraceae

 

بابونه با نام علمی(L) Matricaria chamomillal گیاهی از تیره ی کاسنی و تیره ی فرعی رادیه (Radiae) است. ارتفاع این گیاه بین 30 تا 70 cm متغیر است گل ها از دو نوع گلچه ی زبانه ای و لوله ای تشکیل شده اند و در انتهای ساقه مشاهده می شوند. گلچه های زبانه ای به رنگ سفید و تعداد آن ها متفاوت و بین 12 تا 18 عدد در هر گل است و این گلچه ها از نظر جنسی ماده هستند. گلچه های لوله ای نیز به رنگ زرد دیده می شوند این گلچه ها از نظر جنسی نر ماده (دو جنسی) بوده که پس از باز شدن استوانه ای شکل می شوند. این گل ها در مخروط نهنج واقع شده اند. ماده ی موثر بابونه اسانس می باشد که در قسمت پایین گلچه ها ساخته و ذخیره می شود. یکی از مشخصات اصلی گل های بابونه ی آلمانی که آن را از سایر جنس های با گل های مشابه متمایز می کند. وجود فضای خالی در بین گل است. به طوری که اگر گل ها به صورت طولی برش داده شوند فضایی خالی در بین آن ها دیده می شود. در حالی که این فضا هر گل های سایر جنس ها دیده نمی شود. گل های بابونه پس از باز شدن و نمو، گل ها به صورت مخروطی مشاهده خواهند شد. مراحل نموی گل های بابونه به طور کلی به سه مرحله تقسیم می شود:

 

الف) مراحل آغاز باز شدن گل ها (گلچه های لوله ای هنوز بسته هستند)

 

ب) مرحله ای که بیش از 13 و کمتر از 34 گلچه های لوله ای باز شده اند

 

ج) مرحله ای که گلها شروع به پیر شدن می کنند و بیش از 34 گلچه ی لوله ای باز هستند.

 

میوه فندقه به طول 1 تا 5/1 میلی متر و به رنگ خاکستری سفید و یا زرد روشن می باشند. میوه از دو قسمت تشکیل شده است، یک قسمت شامل بذر بوده که 20 تا 25 درصد میوه را تشکیل می دهد، قسمت باقیمانده نیز همان گلچه های لوله ای خشک شده هستند. وزن هزار دانه ی بابونه 02/0 تا 03/0 گرم است . کیسه های حاوی اسانس به طور مستقیم در ته یک سوم از گل های لوله ای به شکل دانه ی تسبیح قرار گرفته اند. مقداری قابل توجهی اسانس در مایع بین سلولی دستجات آوندی وجود دارد. برگ های بابونه سبز بریده شده و بسیاری شبیه برگ شوید دو برگچه ای مرکب می باشند همچنین برگ های صاف و فاقد کرک بوده و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار دارند. برگ های این گیاه نوک تیز و در حاشیه مضرص بوده و ریشک دارند. ریشک ها فیبری می باشند ساقه ها افراشته یا خوابیده بوده و دارای انشعاباتی دیهیم مانند می باشندو بسته به خصوصیات گیاهشناسی و محل رویش 50تا 80cm ارتفاع دارند. ساقه های فرعی تا حدی قائم و عمودی، گرد و میان تهی می باشند. بوی بابونه آلمانی شبیه Anthemis nobilis می باشد اما شدت بو کمتر است و وجه تمایز بابونه ی آلمانی با com chamomile این است که corn chamomile فاقد بو می باشد. ریشه ی بابونه، مخروطی شکلبه هم چسبیده می باشد که وقتی انشعابات آن مسن می شوند به اعماق زیاد نفوذ نمی کنند. بابونه دارای واریته های دیپلوئید 8= n2و تتراپلوئید 36=n2است. واریته های دیپلوئید دارای دوره ی رشد کوتاه تر و ارتفاع بوته ی کمتری نسبت به واریته های تتراپلوئید هستند.

 

منشأ و دامنه ی انتشار:

 

منشأ اصلی این گیاه نواحی مختلف منطقه ی مدیترانه بوده است ولی امروزه پراکندگی وسیعی در اروپا، آسیای غربی، آفریقای شمالی و آمریکای شمالی پیدا نموده است. منشأ آن آسیای صغیر گزارش شده است. در ایران در بعضی از نواحی شمالی و همچنین در شوشتر می روید.

 

محل مناسب رویش:

 

نوع خودروی آن در کنار راهها، خرابه ها، مزارع دروشده و زمین های بایر. حصارها، جاده ها و مزارع آفتابگیر می روید. همچنین در مزارع غلات به فراوانی یافت می شود. به خاطر همین شباهت زیادی به (Anthemis aruensis) corn chamomile دارد و اغلب تشخیص این دو مشکل می باشد غنی ترین و فشرده ترین جامعه از بابونه در خاک های لومی و نمیک سدیمی شرق رودخانه ی Theiss در پوگسلاوی یافت شده است.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 10:01 منتشر شده است
برچسب ها : بابونه,

كلم بروكسل Brussels sprouts:

كلم بروكسل گياهي كند رشد و از خانواده كلم ها مي باشد . در فصل مناسب در بيشتر نقاط دنيا قابل كشت است . اين گياه در مناطقي كه داراي هواي ملايم است و يا در مناطقي كه برف سنگين مي بارد , زمستان گذراني مي كند .

 

گره هاي كلم بروكسل كه سرهاي كوچكي شبيه كلم برگ هستند در محور برگها و بن ساقه ها توليد مي شوند . اين سرها كه قطر آنها به 3 تا 5 سانتيمتر مي رسد و كاملاَ شبيه يك كلم برگ است , بخش خوردني گياه مي باشد. كلم بروكسل در هواي خنك و حتي در هواي كمي يخبندان رشد مي كند . اين گياه به زماني طولاني براي رشد احتياج دارد . در مناطقي كه گرما شديد است , كشت پائيزه موفقيت آميزتر است . كشت هاي آخر بهار تا اوايل تابستان مثمر ثمر است , مشروط بر اينكه فصل پائيز با خنكي شروع شود .

واريته هاي توصيه شده :

 

1- bubbles ( بابلز) : زمان مورد نياز از كاشت تا برداشت 82 روز مي باشد . اين واريته سازگار در برابر گرما و مقاوم در برابر زنگ است .

 

2- Jadecross ( جيد كراس) : كاشت تا برداشت 90 روز , مقاوم در برابر زردي .

 

3- Jadecross E ( جيد كراس –اي): كاشت تا برداشت 90 روز , محصول آن درشت و ساده در برداشت .

 

4- Oliver (اليور) : كاشت تا برداشت 85 روز , زودرس با ظاهري قشنگ و در چيدن آسان .

 

5- PrinceMarrel (پرنس مارول) :كاشت تا برداشت 90 روز , سفت و بسته با طعم شيرين .

 

6- Royal Marel (رويال مارول ) : كاشت تا برداشت 85 روز , سازگار در برابر پوسيدگي بن و سوختن سر شاخه ها . پر محصول با ميوه هاي سفت و سربسته .

 

7- Valiant (والي ينت ) : كاشت تا برداشت 90 روز- نرم و ظريف با ميوه هاي يكدست .

 

8- Long Island Improres ( لانگ آيلندايم پروو) : كاشت تا برداشت 90 روز – متغير – يكدست .

 

9- Rubine (رابين ) : كاشت تا برداشت 105 روز , تنه گياه و محصول آن قرمز رنگ هستند .كم محصول و دير رس.

 

 

 

زمان كاشت :

 

زمان كاشت يذر 4 تا 5 هفته قبل از نشا مي باشد . نشا و انتقال نهالهاي جوان 90 تا 100 روز قبل از يخبندان انجام مي شود . ( در اوايل تا اواسط تابستان ) .براي برداشت تابستانه از يك واريته زودرس و مقاوم به گرما استفاده كنيد و نهالهاي جوان را در اول فصل بهار انتقال دهيد . هواي بسيار گرم و هواي خشك در زمان رسيدن گره هاي كلم بروكسل , باعث تلخي آنها مي شوند . توليد پائيزه مقرون به صرفه ترو عملي ترين زمان در بيشتر مناطق مي باشد .

 

 

 

فاصله و عمق كاشت :

 

فاصله هر بوته با هم در يك رديف 60 تا 90 سانتيمتر يا فضاي چهار طرف هر بوته 60 سانتي متر توصيه شده است . عمق كاشت بذرها 3 تا 4 سانتيمتر مي باشد . وقتي بلندي بوته ها به اندازه 7 سانتيمتر رسيدند , مي توان آنها را جابجا كرده در بستر اصلي كشت كنيد .

 

 

 

داشت :

 

كلم بروكسل مانند گياهان هم خانواده خود از جمله براكلي كشت مي شود . كود سرك ازت را زماني كه طول بوته ها به 30 سانتي متر رسيدند بدهيد . بعد از دادن كود سرك بلافاصله آبياري كنيد . در گرماي تابستان چنانچه خاك محل كاشت كلم بروكسل رطوبت كافي نداشته باشد , رشد گياه متوقف مي شود . در اين مرحله از رشد كنترل آفات مهم است . در اطراف گياه چيزي كاشته نشود . كشاورزان حرفه اي معتقدند كه براي توليد بيشتر 6 تا 8 برگ پائين بوته ها در هنگامي كه گره هاي كلم در حال رشد هستند بهتر است چيده شوند . اين كار باعث قوي شدن قسمت بالاي گياه و در نتيجه پر محصولي گياه مي شود . همچنين عقيده دارند كه سه هفته قبل از برداشت قسمت بالاي گياه از تنه جدا گردد . اين كار هم باعث قوي شدن گياه و هم پر تعداد شدن سرها مي شود .

 

 

 

برداشت :

 

گره هاي كوچك بر روي تنه گياه , سرهائي به قطر 5/2 تا 5 سانتيمتر توليد مي كنند . اين سرها همان قسمت اصلي و خوردني گياه بروكسل مي باشد . سرهاي پائين تر تنه گياه زودتر مي رسند . بهتر است برداشت قبل از زرد شدن برگ گياه انجام گردد .

 

 

 

مواردي درباره كاشت و داشت بروكسل :

 

شته ها و كرم ها آفت هاي مهم بروكسل مي باشند كه با سم پاشي از بين مي روند . به كلم بروكسل كلم كوچولو مي گويند . احتمال مي رود محل اصلي اين گياه كشور بلژيك باشد . مانند گياهان خانواده كلمها , بروكسل در هواي خنك كشت مي گردد .

 

 

 

ارزش غذائي و فوايد كلم بروكسل :

 

برخلاف ساير گياهان سبز , كلم بروكسل سرشار از پروتئين مي باشد . گرچه پروتئين كلم بروكسل كامل نيست و فاقد اسيدهاي آمينه ضروري مي باشد , ليكن مصرف آن با حبوبات پروتئين مورد نياز را كامل مي كند . پژوهشهاي اخير دانشمندان نشان مي دهد كه گياهان خانواده كلمها از تشكيل بعضي از سرطان ها در بدن جلوگيري مي كند .

 

 

 

مواد مغذي كلم بروكسل :

 

نصف فنجان كلم بروكسل پخته شده حاوي :

 

30كالري

 

200گرم پروتئين

 

7گرم كربوهيدرات

 

2گرم فيبر غذائي

 

247ميلي گرم پتاسيم

 

48ميلي گرم ويتامينc

 

47ميگرو گرم فوليت

 

561 (Iu)ويتامين A

 

 

 

طرز تهيه و مصرف :

 

بروكسل زياد از حد پخته نشود . برگهاي اطراف سر زودتر از وسط آن پخته مي شوند . كلم هاي بزرگ را نصف كرده يا قاچ كنيد . بيشتر از 7 تا 10 دقيقه پخت نشود .

 

 

 

نگهداري در خانه :

 

بهترين روش براي نگهداري كلم فريز كردن آنست . مانند ساير كلم ها قبل از فريز كردن آنها را در ظرف آبجوش مدتي نگهداريد .

 

1-كلم هاي سالم و سفت را انتختب كنيد .

 

2-برگهاي زرد و ضعيف اطراف سر را جدا كرده و سر را در آب سرد بشوئيد .

 

3-سرها را به نسبت كوچكي و بزرگي به مدت 3 تا 5 دقيقه در آب جوش نگهداريد .

 

4-سپس آنها را در يك ظرف آب يخ بريزيد و 5 دقيقه نگهداريد .

 

5-سرها را آبكشي كرده در كيسه هاي پلاستيكي بگذاريد .

 

6-بمدت يكسال در فريزر نگهداريد .

 

 

 

دستور تهيه غذا:

 

گره هاي كلم بروكسل را در كره خردل ابتدا سرخ كرده و بعد در كمي آب بجوشانيد . اين بهترين روش پختن بروكسل است .کلم ها را مي توان در هر خورشتي کرد.اين بستگي به زائقه فرد دارد.

 

1-نيم كيلوگرم بروكسل كوچك , سفت و سبز رنگ.

 

2-نصف قاشق چايخوري نمك

 

3-نصف فنجان آب

 

4-2قاشق غذاخوري كره خردل يا مارجرين

 

5-2قاشق غذاخوري خردل Dijon

 

6-مقداري نمك وفلفل

 

سر كلم را به دو يا چهار قسمت تقسيم كنيد و يا بصورت × با چاقو قاچ كنيد . كلم ها و مقداري نمك در يک ديگچه ريخته بجوشانيد . بعد از مدتي سر ديگچه را بسته , شعله را كم كنيد تا به آرامي بپزد . هر از چند گاهي ديگچه را تكان بدهيد . بعد از 8 تا 10 دقيقه آبكشي كنيد . در يك ماهيتابه كره را گرم كنيد . خردل Dijon را به آن اضافه كرده بهم بزنيد تا مخلوط شود . بعد از 30 ثانيه بهم زدن كلم بروكسل را در ماهيتابه محتوي مخلوط كرده و خردل بريزيد . نمك و فلفل اضافه كنيد .غذا براي 3 تا 4 نفر آماده است .

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 9:50 منتشر شده است
برچسب ها : كلم بروكسل Brussels sprouts,

كلم بروكسل Brussels sprouts:

 

 

 

كلم بروكسل گياهي كند رشد و از خانواده كلم ها مي باشد . در فصل مناسب در بيشتر نقاط دنيا قابل كشت است . اين گياه در مناطقي كه داراي هواي ملايم است و يا در مناطقي كه برف سنگين مي بارد , زمستان گذراني مي كند .

 

گره هاي كلم بروكسل كه سرهاي كوچكي شبيه كلم برگ هستند در محور برگها و بن ساقه ها توليد مي شوند . اين سرها كه قطر آنها به 3 تا 5 سانتيمتر مي رسد و كاملاَ شبيه يك كلم برگ است , بخش خوردني گياه مي باشد. كلم بروكسل در هواي خنك و حتي در هواي كمي يخبندان رشد مي كند . اين گياه به زماني طولاني براي رشد احتياج دارد . در مناطقي كه گرما شديد است , كشت پائيزه موفقيت آميزتر است . كشت هاي آخر بهار تا اوايل تابستان مثمر ثمر است , مشروط بر اينكه فصل پائيز با خنكي شروع شود .

 

 

 

واريته هاي توصيه شده :

 

1- bubbles ( بابلز) : زمان مورد نياز از كاشت تا برداشت 82 روز مي باشد . اين واريته سازگار در برابر گرما و مقاوم در برابر زنگ است .

 

2- Jadecross ( جيد كراس) : كاشت تا برداشت 90 روز , مقاوم در برابر زردي .

 

3- Jadecross E ( جيد كراس –اي): كاشت تا برداشت 90 روز , محصول آن درشت و ساده در برداشت .

 

4- Oliver (اليور) : كاشت تا برداشت 85 روز , زودرس با ظاهري قشنگ و در چيدن آسان .

 

5- PrinceMarrel (پرنس مارول) :كاشت تا برداشت 90 روز , سفت و بسته با طعم شيرين .

 

6- Royal Marel (رويال مارول ) : كاشت تا برداشت 85 روز , سازگار در برابر پوسيدگي بن و سوختن سر شاخه ها . پر محصول با ميوه هاي سفت و سربسته .

 

7- Valiant (والي ينت ) : كاشت تا برداشت 90 روز- نرم و ظريف با ميوه هاي يكدست .

 

8- Long Island Improres ( لانگ آيلندايم پروو) : كاشت تا برداشت 90 روز – متغير – يكدست .

 

9- Rubine (رابين ) : كاشت تا برداشت 105 روز , تنه گياه و محصول آن قرمز رنگ هستند .كم محصول و دير رس.

 

 

 

زمان كاشت :

 

زمان كاشت يذر 4 تا 5 هفته قبل از نشا مي باشد . نشا و انتقال نهالهاي جوان 90 تا 100 روز قبل از يخبندان انجام مي شود . ( در اوايل تا اواسط تابستان ) .براي برداشت تابستانه از يك واريته زودرس و مقاوم به گرما استفاده كنيد و نهالهاي جوان را در اول فصل بهار انتقال دهيد . هواي بسيار گرم و هواي خشك در زمان رسيدن گره هاي كلم بروكسل , باعث تلخي آنها مي شوند . توليد پائيزه مقرون به صرفه ترو عملي ترين زمان در بيشتر مناطق مي باشد .

 

 

 

فاصله و عمق كاشت :

 

فاصله هر بوته با هم در يك رديف 60 تا 90 سانتيمتر يا فضاي چهار طرف هر بوته 60 سانتي متر توصيه شده است . عمق كاشت بذرها 3 تا 4 سانتيمتر مي باشد . وقتي بلندي بوته ها به اندازه 7 سانتيمتر رسيدند , مي توان آنها را جابجا كرده در بستر اصلي كشت كنيد .

 

 

 

داشت :

 

كلم بروكسل مانند گياهان هم خانواده خود از جمله براكلي كشت مي شود . كود سرك ازت را زماني كه طول بوته ها به 30 سانتي متر رسيدند بدهيد . بعد از دادن كود سرك بلافاصله آبياري كنيد . در گرماي تابستان چنانچه خاك محل كاشت كلم بروكسل رطوبت كافي نداشته باشد , رشد گياه متوقف مي شود . در اين مرحله از رشد كنترل آفات مهم است . در اطراف گياه چيزي كاشته نشود . كشاورزان حرفه اي معتقدند كه براي توليد بيشتر 6 تا 8 برگ پائين بوته ها در هنگامي كه گره هاي كلم در حال رشد هستند بهتر است چيده شوند . اين كار باعث قوي شدن قسمت بالاي گياه و در نتيجه پر محصولي گياه مي شود . همچنين عقيده دارند كه سه هفته قبل از برداشت قسمت بالاي گياه از تنه جدا گردد . اين كار هم باعث قوي شدن گياه و هم پر تعداد شدن سرها مي شود .

 

 

 

برداشت :

 

گره هاي كوچك بر روي تنه گياه , سرهائي به قطر 5/2 تا 5 سانتيمتر توليد مي كنند . اين سرها همان قسمت اصلي و خوردني گياه بروكسل مي باشد . سرهاي پائين تر تنه گياه زودتر مي رسند . بهتر است برداشت قبل از زرد شدن برگ گياه انجام گردد .

 

 

 

مواردي درباره كاشت و داشت بروكسل :

 

شته ها و كرم ها آفت هاي مهم بروكسل مي باشند كه با سم پاشي از بين مي روند . به كلم بروكسل كلم كوچولو مي گويند . احتمال مي رود محل اصلي اين گياه كشور بلژيك باشد . مانند گياهان خانواده كلمها , بروكسل در هواي خنك كشت مي گردد .

 

 

 

ارزش غذائي و فوايد كلم بروكسل :

 

برخلاف ساير گياهان سبز , كلم بروكسل سرشار از پروتئين مي باشد . گرچه پروتئين كلم بروكسل كامل نيست و فاقد اسيدهاي آمينه ضروري مي باشد , ليكن مصرف آن با حبوبات پروتئين مورد نياز را كامل مي كند . پژوهشهاي اخير دانشمندان نشان مي دهد كه گياهان خانواده كلمها از تشكيل بعضي از سرطان ها در بدن جلوگيري مي كند .

 

 

 

مواد مغذي كلم بروكسل :

 

نصف فنجان كلم بروكسل پخته شده حاوي :

 

30كالري

 

200گرم پروتئين

 

7گرم كربوهيدرات

 

2گرم فيبر غذائي

 

247ميلي گرم پتاسيم

 

48ميلي گرم ويتامينc

 

47ميگرو گرم فوليت

 

561 (Iu)ويتامين A

 

 

 

طرز تهيه و مصرف :

 

بروكسل زياد از حد پخته نشود . برگهاي اطراف سر زودتر از وسط آن پخته مي شوند . كلم هاي بزرگ را نصف كرده يا قاچ كنيد . بيشتر از 7 تا 10 دقيقه پخت نشود .

 

 

 

نگهداري در خانه :

 

بهترين روش براي نگهداري كلم فريز كردن آنست . مانند ساير كلم ها قبل از فريز كردن آنها را در ظرف آبجوش مدتي نگهداريد .

 

1-كلم هاي سالم و سفت را انتختب كنيد .

 

2-برگهاي زرد و ضعيف اطراف سر را جدا كرده و سر را در آب سرد بشوئيد .

 

3-سرها را به نسبت كوچكي و بزرگي به مدت 3 تا 5 دقيقه در آب جوش نگهداريد .

 

4-سپس آنها را در يك ظرف آب يخ بريزيد و 5 دقيقه نگهداريد .

 

5-سرها را آبكشي كرده در كيسه هاي پلاستيكي بگذاريد .

 

6-بمدت يكسال در فريزر نگهداريد .

 

 

 

دستور تهيه غذا:

 

گره هاي كلم بروكسل را در كره خردل ابتدا سرخ كرده و بعد در كمي آب بجوشانيد . اين بهترين روش پختن بروكسل است .کلم ها را مي توان در هر خورشتي کرد.اين بستگي به زائقه فرد دارد.

 

1-نيم كيلوگرم بروكسل كوچك , سفت و سبز رنگ.

 

2-نصف قاشق چايخوري نمك

 

3-نصف فنجان آب

 

4-2قاشق غذاخوري كره خردل يا مارجرين

 

5-2قاشق غذاخوري خردل Dijon

 

6-مقداري نمك وفلفل

 

سر كلم را به دو يا چهار قسمت تقسيم كنيد و يا بصورت × با چاقو قاچ كنيد . كلم ها و مقداري نمك در يک ديگچه ريخته بجوشانيد . بعد از مدتي سر ديگچه را بسته , شعله را كم كنيد تا به آرامي بپزد . هر از چند گاهي ديگچه را تكان بدهيد . بعد از 8 تا 10 دقيقه آبكشي كنيد . در يك ماهيتابه كره را گرم كنيد . خردل Dijon را به آن اضافه كرده بهم بزنيد تا مخلوط شود . بعد از 30 ثانيه بهم زدن كلم بروكسل را در ماهيتابه محتوي مخلوط كرده و خردل بريزيد . نمك و فلفل اضافه كنيد .غذا براي 3 تا 4 نفر آماده است .

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 9:45 منتشر شده است
برچسب ها : كلم بروكسل Brussels sprouts:,

براي رفع سرفه آويشن مصرف كنيد:

به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، اگر سه بار در روز 1تا 4 گرم پودر را به صورت گياه خشك يا دم كرده مصرف كنيد علاوه بر رفع سرفه در نفخ، خلط آور، ضد قارچ و شب ادراري در كودكان،‌ دهان شويه موثر مي‌باشد.

گياه آويشن بومي كشور ايران بوده و در اكثر نقاط كشور ديده مي‌شود. جمع آوري گياه آويشن زمان گل دادن كامل و با توجه به شرايط رويش از فروردين تا پاييز خواهد بود. عصاره آويشن به سبب وجود تركيبات فنلي موجود در اسانس آن كاهنده فشار خون است. در مصرف دراز مدت آن احتياط ضروري است و عصاره آن به تنهايي و به صورت رقيق نشده نبايد مورد مصرف قرار گيرد.

 

مصرف گياه آويشن در حاملگي و شيردهي با دوزهاي معمولي مشكلي ندارد. تمام قسمتهاي هوايي، به خصوص سرشاخه‌هاي گل دار اين گياه مورد استفاده دارويي قرار مي‌گيرد و پس از برداشت در سايه خشك نگهداري مي‌شود.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 9:42 منتشر شده است
برچسب ها : براي رفع سرفه آويشن مصرف كنيد,

بيدمشك شماره دو:

 

 

 

بيدمشك با نام علمي Salix aegyptiaca درختچه يا درختي بومي كشور ايران است و در جنگل هاي جلگه اي شمال از دره چهل چاي مينودشت در شرق گرگان تا حاجي امير اردبيل و ارسباران و همچنين در نواحي نيمه خشك اصفهان، شيراز، كرمان و ارتفاعات جنوبي البرز مانند توچال ديده مي شود.

 

 

 

ارتفاع بيدمشك تا 8 متر مي رسد و در زير پوست و بر روي چوب اين درخت برجستگي هاي تيزي وجود دارد. شاخه هاي فرعي يكساله آن قطري در حدود 8/1 تا 7/2 ميليمتر دارند و داراي پوست خاكستري كبود، صاف يا كمي شياردار هستند.

 

 

 

برگ هاي بيدمشك كم و بيش در پايه هاي نر و ماده متفاوت است و ابعاد آن بين 5 تا 15 سانتيمتر طول و 5/2 تا 5/5 سانتيمتر عرض در نوسان است. روي برگ سبز تيره و پشت آن كركدار و روشن است. برگ هاي درختان ماده معمولا بيضي شكل و پهن تر از برگ درختان نر است.

 

بيدمشك طبعي گرم دارد و داراي اثراتي نظير مقوي قلب و اعصاب، مقوي معده، آرام بخش، مسكن سر درد و دردهاي عضلاني، ضدميگرن، مقوي عمومي بدن، تب بر قوي و عرق آور است.

 

 

 

براي افزايش اشتها، بي خوابي، رفع سنگ و ورم كيسه صفرا و درمان دردهاي مفاصل و رماتيسم مي توان از عرق بيدمشك استفاده كرد.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 9:37 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد بید مشک,

شیرین بیان

 

مواد خام طبیعی که حاوی گلیکوزید هستند

 

شیرین بیان یا ریشه مجو(Liquric. Ligwrie root;Regliss)

 

خصوصیات گیاه شناسی

 

ماده موثره شیرین بیان از ریشه و ریزومهای خشک شده گیاهی به نام گلیسریزا گلابرا(Glycyrrhiza glabra) از تیره نخود(Leguminosae) به دست می آورند.

 

این گیاه به صورت بوته و درختچه در طبیعت یافت شده و بیشتر در اسپانیا،ترکیه،یونان، آسیای صغیر،آمریکا،ایران،عراق و بعضی از کشورهای اروپایی یافت می شود ولی

 

امروز ترکیه،یونان و ایران قسمت اعظم شیرین بیان مصرفی را تولید می کنند.ریشه مجو به صورت تکه هایی به طول یک متر و عرض 5/0 -40 سانتی متر به صورت پوست نکنده در بازار تجارت یافت می شود.مغز ریشه این گیاه زرد و طعم بسیار شیرینی دارد.در بعضی از کشورها به جای ریشه و ریزوم،عصاره های آن که به وسیله آب گرم از ریشه استخراج و محلول حاصل  را پس از تصفیه کردن تبخیر کرده و عصاره به دست آمده را به اشکال مختلف وارد بازار تجارت می نمایند.

 

 

 

ترکیبات

 

مواد موثره شیرین بیان بیشتر جزءدسته ساپونین گلیکوزید ها بوده و عبارتند از نمک های پتاسیم و یا کلسیم اسیدی تری ترپین کربوکسیلیک،اسید گلیسری ریک(گلیسریزین)(10-5/2 درصد)که در اثر هیدرولیز به اسید گلیسری تینیک و دو مولکول اسید گلوکورونیک تبدیل می گردد که طعم شیرین خود را از دست خواهد داد.اسید گلیسری تینیک یک تری ترپین پنج حلقه ای از مشتقات بتاآمیرین می باشد.علاوه بر ترکیبات فوق دارای مقداری گلیکوزید های فلاووئید می باشد که رنگ زرد شیرین بیان مربوط به این ترکیبات می باشد و اهم آنها عبارتند از لیکوئی ریتین و ایزو لیکوئی ریتین و مشتقات کومارین ،هرنیارین ،آنیلفرون، آسپارژین.

 

22و23 دی هیدرو استیکماسترول،گلوکز،ساکارز(5تا 15 درصد)مانیتول نشاسته(20 درصد)استروادیول و استرون،پروتئین،رزینها و استئارینها.

 

موارد مصرف

 

شیرین بیان دارای خاصیت خلط آور،خاصیت آرام کننده تحریکات،ادرار آور،اسپاسمولیتیک ،و جهت معالجه زخم معده می باشد.در سالهای اخیر مطالعات فارماکولوژیکی زیادی روی عصاره شیرین بیان انجام گرفته است  و به علت داشتن دکسی کورتیکوسترون و اسید گلیسیریزیک برای معالجه روماتیسم،بیماری ادیسون و التهابات مورد استفاده قرار می دهند.

 

در صنعت،شیرین بیان را در قسمت های مختلف مثل:صنعت آدامس سازی،شکلات سازی ،سیگارها و تو تو نهای پیپ،تنباکوی جویدنی،انفیه،صنعت آبجو سازی ؛مورد استفاده قرار می دهند.

 

ملاحضات:مطابق فارماکوپه های اروپایی،بیشتر شیرین بیان پوست نکنده را معیار ارزشیابی قرار می دهند و مقدار عصاره آن 25 در نظر گرفته شده است و ارزشیابی آن را بدین ترتیب انجام می دهند که مقدار 5/2 گرم پودر ریشه آن را با 50 میلی لیتر آب مخلوط کرده و مدت دو ساعت در حرارت آزمایشگاه تکان می دهند.بعد آن را صاف کرده 10 میلی لیتر از صافی(=5/0 گرم پودر ریشه)تبخیر کرده تا خشک گردد.سپس آن را وزن می نمایند،مقدار عصاره وزن شده باید 125 میلی گرم باشد و مقدرا خاکستر سولفاته آن 10 درصد و مقدار خاکستر غیر محلول در اسید کلریدریک آن 2 درصد باشد.

 

گرد پوست کنده شیرین بیان دارای رنگ زرد،بوی ضعیف و کمی معطر،مره شیرین و کمی قابض می باشد.گرد پوست نکنده آن دارای رنگ زرد تیره می باشد،در زیر میکروسکوپ شامل قسمت های زیر می باشد:

 

الف-بلورهای منفرد منشوری شکل اکسالات کلسیم،خیلی زیاد و اختصاصی می باشد.

 

ب-الیاف متعدد زرد رنگ که بعضی از آنها تبدیل به اسکلرانشیم شده است و محتوی بلورهای منشوری شکل اکسالات کلسیم،تعداد آنها زیاد و خیلی اختصاصی می باشد.

 

پ-تکه های فیبر های اسکلرانشیم شده،تعداد آنها زیاد ولی اختصاصی نمی باشند.

 

ت-تکه های آوندهای چوبی که مشبک یا منقوط به نظر می رسند و مانند الیاف فوق زرد رنگ بوده،تعداد آنها زیاد و اختصاصی می باشند.

 

ث-دانه های گرد یا بیضی شکل نشاسته که اندازه آنها بین 2 تا 20  میلی میکرون بوده و خیلی زیاد و اختصاصی نمی باشند.

 

ج-تکه هایی از پارانشیم پوستی که ممکن است محتوی دانه های نشاسته بوده تعداد آنها زیاد و اختصاصی نمی باشد.

 

توجه:این گرد باید فاقد تار،سلولهای سنگی،قسمت های کلانشیم و کریستالهای شنی شکل باشند.

 

 

منبع:تجزیه و شناسایی مواد دارویی گیاهی(ترجمه دکتر هادی صمصام شریعت)

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 مرداد 1394 ساعت: 9:32 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق در مورد شیرین بیان,

 

 

نام چند تن از خطاطان مشهور قرآن کریم

قرآن كريم به انواع خطوط، از كوفي اوليه، تا شكسته نستعليق وجود دارد.

قرآن كريم در ابتدا، به خط كوفي نگارش مي شد. خط كوفي به مرور با تغييراتي روبرو شد و به كمال رسيد، تا اينكه فردي به نام "ابن مقله" (272ـ328 ق) از دل خط كوفي، خطوطي ديگر به نام هاي محقق، ريحان، ثلث ريحان، ترقيع، رقاع و نسخ را اختراع كرد.

پس از آن قرآن كريم، به اين خطوط به ويژه خط نسخ، نگارش يافت. ابن تواب (م 413 ق)، ياقوت مستعصمي (م 698 ق)، احمد سهروردي (654ـ741)، احمد نيريزي (1151 ق)، استاد محمدرضا قنبري، عثمان طه و... از مشهورترين افرادي هستند كه قرآن را به اين خطوط كتابت كرده اند.

در عصر جديد برخي از خوش نويسان به نگارش نستعليق قرآن كريم روي آورده اند. در اين رشته فضل تقدم با شادروان استاد حسن ميرخاني است كه بيش از پنجاه سال از كتابت هاي او به نستعليق مي گذرد.

برخي از استادان خوشنويس معاصر كه غالباً قرآن را به قلم نسخ (مكرر) كتابت كرده اند، عبارتند از:

حاج محمود اشرفي تبريزي، علي اكبر اسماعيلي قوچاني، محمد خالقي، طاهر خوشنويس، حبيب الله فضايلي، حجة الاسلام مصباح زاده، و... (*)

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: شنبه 24 مرداد 1394 ساعت: 17:47 منتشر شده است
برچسب ها : خطاطان معروف قرآن کریم,

 

مزاياي پرورش آبزیان وويژگيهاي ماهي پرورشي

 

با وجود رشد كنوني جمعيت دنيا,توليد هر چه بيشتر پروتئين حيواني از اهميت زيادي برخوردار است. كشت آبزيان بدلايل زيادي به عنوان عمومي ترين و موثرترين راهكار جهت توليد پروتئين درآينده دنيا شناخته شده است.با مقايسه حيوانات پرورشي مهم دنيا مثل مرغ , خوك , ماهي وگاو با توجه به موارد ذيل اهميت پرورش ماهي روشن مي گردد.

 

1-      صرف انرژي كمتر:

 

-ماهي وساير آبزيان جزو حيوانات خونسرد هستند وبراي تنظيم وثابت نگهداشتن حرارت بدن خود هيچ گونه انرژي صرف نمي كنند ودر مقايسه با حيوانات ديگر استعداد رشد بيشتري دارند(بجزبعضي از گونه ها).

 

-وزن مخصوص بدن ماهي وديگر آبزيان شناور تقريباً نزديك به وزن مخصوص آب بوده از اين رو انرژي زيادي براي شناور كردن خود نياز نداشته وانرژي به دست آمده از طريق غذا را صرف رشد مي كنند.

 

 2-  استفاده از زمين براي رشد :ماهي نسبت به ساير موجودات پرورشي زمين كمتري براي رشد استفاده مي كند.

 

ماهي      هر ماهي كمتر از 2/0 متر مربع

 

جوجه      حدود 4/0 متر مربع

 

خوك        حدود 20 متر مربع

 

 گاو          حدود 4000 متر مربع

 

ضمن اینکه پرورش ماهي اغلب در اراضي درجه 3و4 غير قابل استفاده در امر كشاورزي صورت مي گيرد ويا اينكه از آب هاي داخلی مثل درياچه هاي طبيعي ومصنوعي , رودخانه ها , آبگيرها وآب بندان ها براي پرورش ماهي استفاده مي شود كه اختلالي در امر كشاورزي ايجاد نخواهد كرد.

 

 3-      قابليت توليد مثل:

 

هر ماهي ماده تيلاپيا (از مهمترين ماهيان آب شيرين پرورشي در دنيا) در يك سال در طول 3 ماه دوره زاد آوري تعداد 2000 بچه ماهي توليد مي كند.هر ماهي سوف قرمز(ماهي رودخانه اي پرورشي) در طول يك سال در مدت سه هفته دوره زادآوري تعداد 3 ميليون بچه ماهي توليد مي كند. در حاليكه هرمرغ مادر در طول سال در يك دوره زادآوري 100 جوجه توليد مي كند, هر خوك ماده حدوداً سالي 12 بچه وهر گاو يك بچه توليد مي كند.

 

4- ضريب تبديل غذايي  و صرفه اقتصادی آبزي پروري :

 

:ضريب تبديل غذایی انواع ماهيان پرورش به طور متوسط 1 به 3 است ,جوجه 3 به 6 , خوك 5 به 12 وگاو 12 به 45 است واين در حالي است كه با انتخاب روشهاي مختلف پرورش ماهي وبا توجه به رژيمهاي غذايي متفاوت درماهيان مي توان در پرورش هاي توام از تمامي توليدات آب استفاده كرد كه موجب بالا رفتن توليد در واحد سطح خواهد شد.

 

هزينه توليد ماهي خيلي ارزان تر از هزينه توليد گوشت هاي ديگر خواهد بود.

 

 5-      هزينه پرورش ميزان معيني ماهي به مراتب كمتر از هزينه صيد آن از منابع آبي است.

 

 ويژگيهای ماهيان پرورشي

 

1_ ماهيان پرورشي بايد سريع الرشد بوده ودر دوران پرورش به وزن متعارف مورد انتظار برسند.

 

2- متناسب با ذائقه مردم منطقه بوده وبازارپسند باشند.

 

3- علاوه بر مصرف غذاي طبيعي از اقلام غذايي ارزان قيمت ومصنوعي نيز تغذيه كنند.

 

4- نسبت به شرايط نامناسب رژيم فيزيكوشيميايي آب وتغييرات حاصله از آن مقاوم بوده وسازگاري نشان دهد.

 

5- در مقابل توركشي ودستكاري وبيماري ها مقاوم باشد.

 

6-      زندگي در شرايط متراكم وفوق متراكم را به خوبي بتوانند تحمل نمايند.

 

7-      امكان تكثير انبوه آنها وجود داشته باشد.

 

8-      امكان تهيه غذا وديگر احتياجات پرورش در منطقه وجود داشته باشد.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 23 مرداد 1394 ساعت: 18:00 منتشر شده است
برچسب ها : مزاياي پرورش آبزیان وويژگيهاي ماهي پرورشي,

 

پرورش ماهی در سيستم های باز:

 منظور از قفس يا كيج بخشي از آب دريا, سراب ,آب پشت سد و… است كه از اطراف و كف توسط ابزارهاي مختلفي مثل توري با چشمه هاي مختلف محصور گردد ودر آن محيط محصور ماهي پرورش داده شود.

 اولين بار ماهيگران از قفس براي نگهداري موقت ماهي (تا زمان آماده شدن براي فروش) استفاده مي كردند.پرورش در قفس , پديده اي است نو كه در سالهاي اخير در نواحي ساحلي انجام مي شود.

 تنوع زيادي در اندازه ها وطرح هاي قفس ديده مي شود. قفس ها با شرايط مختلف محيطي تطابق پذيري زيادي دارند واز آنها به طرق مختلف استفاده مي شود.

   1-انواع قفس:

   قفس ها در مقايسه با انواع اوليه آن توسعه زيادي يافته وامروزه انواع وطرح هاي متنوعي از آنها وجود دارد.

 چهار نوع قفس وجود دارد: ثابت , شناور, قابل غوطه وري وغوطه ور واستفاده از 2 مدل ثابت وشناور رايج تر است.

 -قفس هاي ثابت : از يك كيسه توري تشكيل شده اند كه بوسيله تيرك هايي در كف درياچه يا رودخانه در آب نگهداري مي شود. اين قفس ها نسبتاً ارزان وساختن آنها آسان است , ولي از لحاظ اندازه وشكل محدوديت دارند وفقط در محل هاي كم عمق با بستر مناسب مستقر مي شود.

 

-قفس هاي شناور: كيسه قفس هاي شناور توسط يك حلقه يا چارچوب شناور نگهداري مي شود. كاربرد اين قفس نسبت به ساير انواع قفس بيشتر است ومي توان آنها را در اشكال واندازه هاي مختلف طراحي كرد.

 

-قفس هاي قابل غوطه وري: كيسه توري يا شبكه هاي توري قفس قابل غوطه وري , متكي به يك چارچوب يا دكل است ومي تواند در عمق هاي مختلف آب قرار گيرد. اين مزيت باعث مي شود كه در شرايط آب وهوايي بد از صدمات در امان باشد. اين مدل قفس در زمان آرامش آب , در سطح آب نگهداشته مي شود وهنگام بدي آب وهوا درون آب غوطه ور مي گردد.

 

-قفس هاي غوطه ور: قفس هاي غوطه ور ساده , معمولاً, از تعدادي جعبه هاي چوبي ساخته مي شوند كه در ميان آنها شكاف هايي وجود دارد و آب از درون آنها عبور مي كند. اين قفس ها توسط سنگ يا پايك به بستر آب محكم مي شوند.

 

2- معيارهاي انتخاب محل استقرار قفس:

 

سه دسته معيار براي انتخاب محل قفس وجود دارد كه بايد رعايت شوند:

 

·       بررسي مقدماتي شرايط فيزيكوشيميايي محيط كه تعيين مي كند آيا يك گونه مي تواند در آن محيط به لحاظ دما , شوري , اكسيژن , جريان ها و… پرورش يابد يا خير.

 

·     عواملي هستند كه با موفقيت يك سيستم قفس ارتباط دارند (آب وهوا, محفوظ بودن , عمق وبستر

 

·      بررسی مسائل مربوط به احداث وسوددهي مجتمع پرورشي همانند جنبه هاي حقوقي , دسترسي , تاسيسات محلي ,امنيت وبحث هاي اقتصادي _ اجتماعي.

 

 -كيفيت آب محل استقرار قفس :

 

دما , شوري , اكسيژن ,  , گل آلودگي و آلودگي آب پارامترهايي هستند كه قبل از نصب قفس در محل مورد نظر , بايد مورد توجه قرار گيرند.هر گونه ماهي در رنج معيني از دما, شوري , اكسيژن و  ...بهتر رشد مي كند.

 

ميزان گل آلودگي كمتر از 100 ميلي گرم در ليتر براي بيشتر گونه ها قابل تحمل است.البته , مدت در معرض قرار گرفتن نيز مهم است.پرورش دهندگان بايد از محل هايي كه ميزان گل آلودگي بالايي دارند پرهيز كنند.اصولاً رودخانه ها احتمال گل آلودگي بالايي دارند ومقدار مواد جامد معلق آن ها ممكن است به چندين هزار ميلي گرم در ليتر برسد.

 

از نقطه نظر پرورش ماهي در قفس ، يك آلوده كننده چيزي است كه به ساختمان قفس صدمه بزند, اثرات منفي روي ماهي هاي درون قفس يا غذاي مصرفي بگذارد يا در بدن ماهي به مقداري جمع شود كه ديگر قابل مصرف نباشد. در نتيجه محل استقرار قفس بايد تا حد امكان دور از صنايع ونقاط پر جمعيت باشد تا خطر اين آلودگي ها كاهش يابد.

 

3-شرايط محل استقرار قفس:

 

-عمق:

 

قفس هاي ثابت در مناطق كم عمق درياچه ها ومخازن يا رودخانه ها ودر عمق هاي كمتراز 8 متر مستقر مي شوند. زيرا پيدا كردن تيرك هاي بلندتر كه بتواند قدرت كافي براي نگهداشتن قفس ها را در عمق بيشتر را داشته باشد مشكل است.

 

عمق آب براي قفس هاي شناور چندان مهم نيست اما با افزايش عمق , هزينه ها ومشكلات مهار كردن بالا مي رود. براي اكثر انواع پرورش در قفس , قفس ها بايد در عمق كافي مستقر شوند تا تبادل آب حداثر باشد, ودر عين حال كف قفس به اندازه كافي با بستر فاصله داشته باشد.

 

در اثر رسوب مواد زايد در زير قفس وكيفيت آب اطراف قفس نامساعد مي شود, بنابراين بهتر است ماهي هاي درون قفس را 4 الي 5 متر بالاتر از رسوبات نگهداري كرد.

 

عمق مناسب را مي توان با ابزارهايي ساده مثل نخ وشاقول يا پيچيده مثل اكوساندردبه سرعت تعيين كرد.

 

قفس هاي شناور اين مزيت را دارند كه مي توان آنها را به آب هاي عميق تر منتقل كرد.

 

 -بستر:

 

وضعيت بستر, روي انتخاب طرح قفس تاثير مي گذارد. درآب هاي شيرين فرو كردن پايه هاي قفس ثابت مشكل است واز قفس هاي شناور استفاده مي شود.

 

اهميت دريا با بستر صخره اي وجود جريان لايروبي كننده مناسب وكمترين احتمال ايجاد مولد زائد مي باشد.

 

وليكن مهاركردن قفس در اين محل ها مشكل است.

 

 -جريان آب:

 

تبادل خوب آب هم از لحاظ تامين اكسيژن وهم از لحاظ برطرف كردن مواد زائد حاصل از سوخت و ساز, اهميت دارد.

 

سرعت آب بين 1/0 تا 5/0 متر در ثانيه مناسب است وسرعت هاي متوسط بين 2/0 تا 3/0 نيز نتايج رضايت بخشي نشان داده اند. با افزايش سرعت جريان آب هزينه هاي مهار وساختمان قفس افزايش مي يابد.

 

 4-مواد مناسب ساخت قفس:

 

مواد مناسب براي ساخت كيسه قفس بايد داراي شرايط ذيل باشند:

 

- قوي

 

- سبك

 

-مقاوم در برابر پوسيدگي , ساييدگي وهوازدگي

 

-مقاوم در برابر مواد چسبيده به تور

 

- راحتي كار وقابل تعمير بودن

 

-خاصيت كشيدگي زياد

 

- بافت صاف وغير خشن براي ماهي

 

- ارزان

 

يك ماده تمام كيفيت هاي ذكر شده را ندارد اما بي شك بعضي مواد براي برخي گونه ها محل ها و هدف ها مناسبترند. عموماً كيسه قفس را از توري هاي قابل انعطاف كتابي يا نايلوني مي دوزند بعلاوه از شبكه هاي توري غير قابل انعطاف , از مواد مختلف وبه اشكال مختلف براي مكان وهدف هاي مختلف استفاده مي شود.

 

تور مناسب قفس بايد مقداری سنگين تر از آب باشد تا به راحتي از حلقه شناور آويزان شود وبه قدركافي محكم باشد وتوانايي تحمل وزن مقداري ماهي را در هنگام بالا كشيدن تور در زمان صيد داشته باشد.

 

5-جنبه های پرورش در قفس:

 

از قفس مي توان در پرورش متراكم , نيمه متراكم وگسترده استفاده كرد. در پرورش گسترده , ماهي ها متكي به غذاهاي طبيعي و قابل دسترس آبي هستند ولي در روش هاي متراكم ونيمه متراكم غذاي دستي كاربرد دارد.

 

در پرورش گسترده ونيمه متراكم در قفس , از گونه ماهي هاي علفخوار و همه چيزخوار ودر پرورش متراكم از گونه هاي گوشتخوار استفاده مي شود. بيش از 130 گونه ماهي و12 گونه ميگو , خرچنگ دريايي وخرچنگ معمولي در قفس پرورش داده مي شوند.

 

گونه انتخابي پرورش تجاري در ايران ماهي قزل آلا رنگين كمان است.

 

ماهي قزل آلا براحتي به غذاي دستي عادت كرده وارزش اقتصادي بالايي دارد وهمچنين تهيه بچه ماهي به مقدار مورد نياز براحتي امكان پذير است.

 

-طول دوره پرورش:

 

در كشور ما با توجه به دماي آب , پرورش دهندگان ماهي در قفس بين 4-8 ماه فرصت دارند تا ماهيان مزارع خود را به وزن بازار برسانند.

 

-حمل ونقل ورهاسازي ماهي در قفس :

 

24-48 ساعت قبل از حمل ونقل بچه ماهي ها , غذادهي قطع مي شود وبوسيله مناسبي بچه ماهي ها به محل استقرار قفس منتقل مي شوند. پس از رسيدن وسيله حمل ونقل ماهي به منبع آبي , يا قفس را به كنار ساحل نزديك كرده وماهي ها را توسط لوله هاي پلاستيكي يا برزنتي به داخل قفس تخليه مي كنند يا اينكه ماهي ها را توسط قايق به محل مورد نظر مي برند.

 

پيش از رهاسازي بايد دماي آب ماهي با دماي محيط جديد تقريباً برابر باشد.بلافاصله پس از انتقال ماهي در قفس , نبايد به آن ها غذا داد.

 

بر مبناي توليد نهايي هر قفس ومحاسبه تعداد تلفات , ماهي ها را در قفس رهاسازي مي كنند.

 

-غذادهي در قفس:

 

از غذادهي در هنگام سرما يا گرماي شديد وهنگام طوفان خودداري شود, زیرا ماهي ها در اين مواقع اشتهاي مناسبي ندارند. ماهي هاي قفس را بايستي به زمان هاي مشخص غذادهي عادت داد. متوسط طولي ووزني هر ماهي غذا با سايزمشخصي استفاده مي شود. از دادن غذا در مواقع تاريكي يا كدورت آب بايد خوددداري شود.

 

-صيد ماهيان در قفس:

 

صيد ماهي هاي قفس, براساس چرخه توليد, يا به صورت يك جا يا به صورت مرحله اي انجام مي شود. اگر ماهي ها در زمان رهاسازي يك وزن باشند، يكجا برداشت وبه بازار ارسال مي شوند اما اگر ماهي ها درهنگام رهاسازي اختلاف وزن داشته باشند يا در دوره هاي مختلف رهاسازي شده باشند ودر دوره هاي مختلف به وزن بازاری برسند , مرحله اي صيد مي شوند.24 ساعت قبل از صيد غذادهي قطع مي شود.

 

براي صيد ماهي از قفس ، تور را بالا مي كشند، تا حدي كه ماهي ها در يك حجم كوچك از آب جمع شوند سپس با يك ساچوك ماهی ها را از داخل تور خارج مي كنند. در قفس هاي بزرگ ، از چرثقيل باي بالا كشيدن تور استفاده مي شود.

 

عمليات بعدي ، جايگزاري قطعات خرد شده يخ لابلاي ماهيها وفرستادن آنها به بازار مصرف است.

 

6-رعايت چند نكته مديريتي در طول دوره پرورش در قفس:

 

-بررسي كيفيت آب:

 

آگاهي از كيفيت آب در طول دوره پرورش بخصوص براي مزارع قفس كه به صورت متراكم در آن ماهي پرورش داده مي شود اهميت زياد دارد.

 

مهمترين پارامترهاي آب اكسيژن محلول ودماست . دما بايد به طور روزانه در اول صبح وسط روز واوايل شب , اندازه گيري ودر جدول مشخصي ثبت شود. اندازه گيري ساير پارامترها از قبيل عمق شفافيت , PH ,نيتروژن نيز الزامي است.

 

- بيومتري ماهي ها:

 

به منظور آگاهي از ميزان رشد ماهي هاي قفس , بايستي در فواصل منظم از ماهي ها نمونه گيري ووزن وطول آنها تعين شود.

 

- بهداشت ودرمان ماهي ها:

 

آگاهي از سلامتي ماهيان پرورشي در طول دوره قابل اهميت است. هر گونه تغيير در ظاهر , پوست , چشم , باله ها ودم مهم و مي تواند علامت بيماري باشد . جمع آوري ماهي هاي مرده در قفس مي تواند در جلويري از سرايت بيماري كمك كند.

 

جهت جلوگيري از شيوع بيماريهاي مسري پرورش دهندگان بايد نكات بهداشتي را رعايت نموده وباكارشناسان بهداشت مشاوره نمايند.

 

-تعمير ونگهداري قفس:

 

  قفس در اثر طوفان ,جانوران شكارچي , اشياي شناور روي آب , كشتيراني ودزدان فرسوده وخراب شده وبراي استفاده مجدد در فصول بعدي پرورش نياز به تعمير دارد.

 

پارگي هاي كوچك توري قفس را مي توان با نخ هاي ابريشمي , در محل ترميم كرد, اما اگر صدمه ديدگي زياد باشد بايد كيسه تور تعويض شود يا در ساحل تعمير گردد.

 

براي جلوگيري از گرفتگي چشمه ها وتعويض سريعتر آب در قفس , بهتر است همراه با افزايش وزن ماهي ها , بويژه در محيط هاي دريايي كيسه هاي توري رابا توري چشمه بزرگتر تعويض كرد.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 23 مرداد 1394 ساعت: 17:58 منتشر شده است
برچسب ها : پرورش ماهی در سيستم های باز:,معيارهاي انتخاب محل استقرار قفس,

 

اُفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان

ویژگی های فردی، عوامل خانوادگی و مشکلات ناشی از مدرسه مهمترین دلایل افت تحصیلی دانش آموزان است یکی از مشکلات نظام های آموزشی هر کشور افت تحصیلی دانش آموزان است. کاهش یا افت عملکرد تحصیلی یکی از مسائل و مشکلات عمده ای است که برخی از خانواده ها و فرزندانشان با آن روبه رو می شوند. ما زمانی از این اصطلاح استفاده می کنیم که عملکرد درسی دانش آموز به طور پیوسته و در بیشتر درس ها یا درس های اساسی رو به کاهش می گذارد.

 

اُفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان

همچنین زمانی که ظرفیت یادگیری دانش آموز هنگام تحصیل، بعد از یک دوره موفقیت تحصیلی یا پیشرفت در حد متوسط بتدریج کاهش یابد یا تکرار پایه ای تحصیلی داشته باشد و به طور کلی نمرات او نسبت به ماه قبل یا سال های قبل سیر نزولی محسوسی از خود نشان بدهد، می گوییم دانش آموز دچار افت تحصیلی شده است که نشانه های آن شامل انجام ناقص تکالیف، حضور نامرتب در مدرسه، عدم رغبت تحصیلی، دست کشیدن ناگهانی دانش آموز از سعی و تلاش برای موفقیت تحصیلی است. این پدیده نه تنها آثار و پیامدهای مالی زیادی برای خانواده، مدرسه و اجتماع در بردارد، بلکه سلامت و بهداشت روانی آنان را نیز تهدید می کند. دانش آموزی که دچار افت تحصیلی می شود و انگیزه خود را برای فراگیری از دست می دهد نسبت به استعدادها و توانایی های خود بدبین می شود و اعتماد به نفس او کاهش پیدا می کند. با توجه به اهمیت این مساله در این نوشتار به برخی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر افت تحصیلی می پردازیم.

 

 افت تحصیلی چرا؟

اُفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان

افت تحصیلی مانند دیگر مشکلات اساسی پدیده ای است که عوامل زیادی بر شکل گیری آن تاثیر دارند که از جمله مهم ترین آنها می توان ویژگی های فردی دانش آموز، عوامل خانوادگی، مشکلات ناشی از مدرسه و عوامل اجتماعی را نام برد.

در مورد ویژگی های فردی دانش آموز می توان به عواملی چون داشتن مشکلات و بیماری های جسمی، ذهنی، روانی، کمبود انگیزه برای یادگیری، هدف نداشتن، ناتوانایی های یادگیری، داشتن خودپنداره ضعیف، ناسازگاری های رفتاری، داشتن اضطراب و فشار روانی برای تحصیل اشاره کرد.

 

درباره اهمیت مسائل خانوادگی نیز می توان گفت از آنجا که والدین بیشترین تاثیر را بر رشد جسمی، ذهنی و روانی فرزند خود می گذارند، بنابراین کمترین سهل انگاری، کم توجهی و عدم رسیدگی به نیازهای دانش آموز می تواند مسائل و مشکلات زیادی را برای او به وجود آورد.

از جمله مهم ترین عوامل خانوادگی تاثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانش آموز می توان موارد زیر را نام برد:

 

ـ جدایی یا غیبت یکی از والدین

ـ نبود ارتباط موثر بین والدین و فرزندان

ـ میزان تحصیل و سواد والدین

ـ بیماری های جسمی یا روانی والدین

بچه‌های امروز نمی خوانند!

ـ کافی نبودن امکانات خانه

ـ مشکلات مالی و اقتصادی خانواده

ـ عدم احساس مسوولیت والدین

ـ مشاجرات و منازعات والدین

ـ بی تفاوتی و عدم علاقه والدین به تحصیل

ـ واداشتن نوجوان به تحصیل در رشته ای که مورد علاقه او نیست.

 

مشکلات ناشی از مدرسه بخصوص مشکلات ناشی از معلم و شیوه تدریس وی می تواند به تنهایی به اندازه مجموعه عوامل متعدد بر روند آموزش و تحصیل دانش آموز تاثیر بگذارد. برخی دیگر از مشکلات ناشی از مدرسه که تاثیر مستقیم بر افت تحصیلی دانش آموز دارد شامل کیفیت فضای آموزشی، تغییرات پی در پی محتوای کتاب های درسی، توبیخ و تنبیه های دانش آموز، عدم رسیدگی به علت غیبت های دانش آموز و... هستند.

 

در مورد عوامل اجتماعی موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان می توان گفت این عوامل که بیشتر آنها از اختیار دانش آموز، خانه و مدرسه خارج هستند شامل مواردی چون کمبود امکانات تحصیلی در اجتماع، عدم انگیزه دانش آموزان برای پیشرفت در اجتماع، کم ارزش شدن مدرک تحصیلی و نداشتن امکانات رفاهی معلمان است.

 

خانواده عامل کلیدی در افت تحصیلی دانش آموز

یکی از عوامل مهم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، خانواده است. خانواده اولین مکانی است که کودک در آن زندگی می کند و تربیت می شود. بسیاری از روان شناسان بر این عقیده اند که شخصیت کودک در 6 سال اول زندگی شکل می گیرد،

مراکز کانون به پیشباز تابستان می‌روند

بنابراین خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی می تواند نقش بارزی در پیشرفت تحصیلی و همین طور افت تحصیلی وی داشته باشد از جمله عوامل خانوادگی موثر می توان شرایط عاطفی و امنیت محیط خانواده، شرایط اجتماعی و اقتصادی، تحصیلات و سطح فرهنگ خانواده، تعداد اعضا و اشتغال مادران را نام برد. این که والدین با دانش آموز و درس و تحصیل او چگونه برخورد کنند و در الگوهای تربیتی خود برای چه نوع رفتارهایی ارزش قائل شوند یکی از اجزای اساسی در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل است. چنانچه نگرش خانواده نسبت به مدرسه، معلمان و درس منفی باشد یا بین آنچه می گویند و آنچه عمل می کنند تفاوت وجود داشته باشد، طبیعی است که به تدریج فرزند آنها نیز نگرش منفی نسبت به درس و تحصیل پیدا خواهد کرد. در موارد بسیاری علت افت تحصیلی یا شکست تحصیلی به وجود این گونه نگرش های منفی، تضادها، مساعد نبودن شرایط خانواده از نظر عاطفی، روانی و... برمی گردد.

والدین باید محیط خانه را به محیطی صمیمی و به دور از مشاجرات تبدیل کنند، زیرا ناامنی محیط خانه موجب می شود دانش آموز رغبتی برای مطالعه دروس و انجام تکالیف نداشته باشد و همچنین هنگام یادگیری دچار اضطراب و عدم تمرکز شود .

غنی کردن محیط خانواده از دیگر روش هایی است که والدین می توانند در پیشرفت تحصیلی فرزندان خود نقش داشته باشند. در بعضی خانواده ها والدین به طور ناخواسته و ناآگاهانه نه تنها محیط مساعدی را برای مطالعه فرزندان ایجاد نمی کنند، بلکه اصرار می ورزند که دانش آموزان در محلی آکنده از سر و صدا و محرک های مختلف و مزاحم به انجام تکالیف بپردازند. آنها تصور می کنند مطالعه و انجام تکالیف نیز مانند کارهای دیگر (مثلا کار یدی) در هر شرایطی قابل انجام است. شرایط اقتصادی خانواده نیز تاثیری بسزا در پیشرفت یا افت تحصیلی دانش آموز دارد.

هستند دانش آموزانی که از نظر بهره هوشی و جسمانی هیچ گونه ناراحتی و عقب ماندگی ندارند، اما بر اثر فقر خانوادگی، کمبودها و نداشتن وسایل تحصیلی نمی توانند به طور مرتب در مدرسه حضور یابند و درس های خود را فراگیرند در نتیجه دچار ناکامی و عقب ماندگی می شوند. سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده نیز مانند سایر عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی یا افت تحصیلی دانش آموز تاثیرگذار است. پایین بودن سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده در درجه اول سبب می شود که خانواده نتواند کمک های درسی لازم را به دانش آموز انجام دهد و در حل مشکلات درسی آنها را یاری کند. همچنین به دلیل فقر فکری چنین خانواده هایی نمی توانند نگرش های لازم را به فرزندان فرد برای ادامه تحصیلات مناسب بدهند.

 

به نیازهای فرزندانتان توجه کنید

والدین با فرزندانی روبه رو هستند که هر کدام از آنها علایق و خواسته های متنوعی دارند و از ویژگی های منحصر به فردی برخوردارند. تفاوت های فردی میان آنها کاملا به چشم می خورد و این تفاوت ها، رفتارهای متفاوتی را می طلبد. با همه این تفاوت های فردی بین فرزندان، پاره ای از نیازهای آنها جنبه مشترک و عمومی دارد.

چطور کودکان را به مطالعه علاقه‌مند کنیم؟

مثلا همه آنها دارای نیازهای فیزیولوژیک هستند. همه آنها به آب، غذا و هوا نیازمندند و بدون تغذیه مناسب و موثر قادر نخواهند بودند وظایف محوله زندگی خود را به نحو احسن انجام دهند.

به عنوان نمونه دانش آموزی که گرسنه است و از سوءتغذیه رنج می برد قادر نخواهد بود بدرستی مطالعه کند و بر مباحث درسی تمرکز داشته باشد. دومین نیازی که همه دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد نیاز به امنیت و احساس آسایش خاطر است که نیازی فوق العاده مهم و اساسی است. اگر دانش آموز در خانه ای به سر ببرد که هر لحظه در آن نزاع و کشمکش، آرامش او و افراد خانواده را بر هم زند و رابطه عاطفی سردی بین افراد خانواده حکمفرما باشد، آیا به نظر شما دیگر میل و رغبتی برای رشد و شکوفایی و تحصیل و تعلیم بر جای خواهد ماند؟ همه ما خوب می دانیم که کودکان و نوجوانان تا چه اندازه عاطفی و احساساتی هستند. تا چه حد نسبت به محیط پیرامون خود بویژه خانواده حساسیت به خرج می دهند و چقدر محیط می تواند در رشد و ساخت شخصیت آنان نقش اساسی داشته باشد. سومین نیازی که کودکان و نوجوانان سخت در پی ارضای آن هستند، نیاز به عشق و دوست داشتن است. آنان میل دارند دیگران آنها را دوست داشته باشند و آنها نیز دیگران را دوست بدارند. میل دارند پدر و مادر و افراد خانواده آنها را مورد لطف و توجه خود قرار دهند و این اجازه را بدهند که با آنها ایجاد رفاقت، ارتباط و همکاری داشته باشند.

زمانی که کودک یا نوجوان احساس کند که مقبول پدر و مادر است این احساس در تشدید حس اعتماد به خود و اتکای به نفس وی بسیار موثر خواهد بود. این اعتماد به نفس به او جرات شرکت در دیگر فعالیت ها را خواهد داد.

بنابراین پدر و مادر باید به فرزندان خود محبت کنند و آن را در سخن گفتن، نگاه کردن و در انجام خواسته های مقدور کودکان به طور عملی نشان دهند. از دیگر نیازهای مهم، نیاز به احترام است. دانش آموزان نیازمندند که مورد احترام دیگران قرار گیرند، آنان دوست دارند که مورد اعتماد و اعتبار دیگران باشند و به عنوان افرادی شناخته شوند که دارای استعدادهای خاص و منحصربه فرد بوده و با دیگران فرق دارند، از تحقیر شدن توسط دیگران بیزارند و دوست دارند در خانواده و اجتماع مورد تبعیض واقع نشوند. همچنین به هیچ عنوان دوست ندارند که با دیگران مقایسه شوند.

 

پیشنهادهایی به والدین برای پیشرفت تحصیلی فرزندان

1ـ مواظب باشید عوامل و موانعی که باعث افت تحصیلی فرزندانتان هستند ادامه پیدا نکند.

2ـ به طور مرتب و منظم با معلم فرزندانتان در تماس باشید و با آنان در مورد پیشرفت تحصیلی وی همکاری همفکری و مشورت کنید.

3ـ استعدادها و توانمندی های فکری و جسمانی فرزندانتان را باور داشته باشید.

4ـ از فرزند خود انتظار پیشرفت تحصیلی معقول و منطقی داشته باشید، توقعات شما باید براساس توانمندی های او باشد.

5ـ هیچ گاه نزد فرزندانتان از مدرسه و معلم آنها بدگویی نکنید.

6ـ سعی کنید گفتار و حرکات شما در تضاد با مقررات مدرسه نباشد.

7ـ از طریق فراهم کردن امکانات، به فرزندتان در پیشرفت تحصیلی کمک کنید.

8ـ همواره از فرزندانتان انتظار داشته باشید که می تواند بخوبی یاد بگیرد.

9ـ وقتی که فرزندانتان در خانه یا مدرسه بخوبی از عهده یادگیری برآمدند با تشویق به آنها نشان دهید که از موفقیتشان دلگرم شده اید.

10ـ از رفتار آمرانه، حاکمانه و پرخاشگرانه با فرزندان بپرهیزید.

11ـ مشکلات شغلی و اقتصادی را کمتر به فرزندانتان انتقال دهید.

12ـ از هر گونه اختلاف و دعوای زناشویی در محیط خانواده جدا خودداری کنید، زیرا موجب ایجاد اضطراب و ترس در فرزندانتان می شود.

روزنامه جام جم - معصومه اسدی

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 19 مرداد 1394 ساعت: 17:22 منتشر شده است
برچسب ها : اُفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان,افت تحصیلی,پیشرفت تحصیلی,خانواده عامل کلیدی در افت تحصیلی دانش آموز,پیشنهادهایی به والدین برای پیشرفت تحصیلی فرزندان,

 

نکاتی مهم برای داشتن رابطه خوب با فرزند

1 - بیشتر از آنکه برای فرزند خود صحبت کنید، به حرفهای او گوش دهید.

بخاطر داشته باشید که خداوند به ما دو گوش و یک دهان داده، بنابراین بهتر است به جای آنکه دائماً زبان به نصحیت نوجوان خود باز کنید، به حرفها و دردودل های او گوش فرا دهید. نوجوانان تمایل فراوانی برای صحبت کردن با والدین خود دارند، البته به شرط آنکه به اندازه کافی سکوت کنید و فرصت لازم برای صحبت کردن به او را بدهید.

 

2- زمان هایی را به نوجوان خود اختصاص دهید.

ممکن است نوجوان شما در مدرسه، با دوستان و یا با سرگرمی های مختلف خود (مانند کامپیوتر، اینترنت و...) خیلی سرگرم باشد. اما این شما هستید که باید با او ارتباط برقرار کنید و این فاصله را بشکنید. مکانها یا موقعیتهایی که مورد علاقه ی نوجوانتان است را انتخاب کرده و روابط تان را با وی از سر بگیرید.

 

3 - برای نوجوان خود حریم خصوصی قائل شوید.

نوجوانان علاقه ی زیادی به خلوت و تنهایی دارند. لذا این شرایط از آنها دریغ نکنید. اگر دیدید به اتاقش پناه برده و با خود خلوت کرده، دائماً خلوت او را نشکنید.

 

4 - علائق نوجوان خود را بشناسید.

گوش کردن به موسیقی، تماشای تلویزیون، رفتن به سینما و تئاتر و.. از علائق نوجوانان است. سرگرمی های مورد علاقه آنها را شناخته و حتی امکاناتی فراهم آورید که فرزندتان را در این سرگرمی ها، همراهی کنید.

 

5 - نقش والدین با محبت را ایفا کنید.

نوجوانان در کش و قوس، مرحله هویت یابی، با احساسات متناقض بسیاری مواجه می شوند و بنابراین نیاز دارند که مورد محبت و توجه والدین خود باشند. علاقه تان را در رفتار، نشان دهید، تولدشان را جشن بگیرید، اشتباهاتشان را ببخشید و فراموش کنید، به حرفها و مشکلات آنها گوش دهید و برای رفع مشکلاتشان، با آنها همدلی و همراهی کنید. همه ی این اقدامات در بهبود و ترفیع عزت نفس نوجوانان، نقش سازنده ای دارد.

نوجوانان تمایل فراوانی برای صحبت کردن با والدین خود دارند، البته به شرط آنکه به اندازه کافی سکوت کنید و فرصت لازم برای صحبت کردن به او را بدهید...

 

6 - ارتباطات منفی را به ارتباطات مثبت تغییر دهید...

برای اینکه بتوانید ارتباطات منفی خود را به روابط مثبت تبدیل کنید به این پیشنهادات توجه کنید:

 

7 - با نوجوانان خود در مورد چگونگی داشتن یک ارتباط خوب، وارد بحث شوید و راهبردهایی را به یکدیگر پیشنهاد دهید.

 

8 - زمانیکه می خواهید در مورد مشکلات رفتاری فرزندتان، با او وارد بحث کنید، سعی کنید مطالب را مورد اولویت بندی قرار دهید.

مثلاً رانندگی کردن بدون گواهینامه، شرکت در مهمانی های نامناسب، بیرون ماندن بیش از حد از خانه و... بهتر است مورد اولویت قرار گیرد. ولی برخی از رفتارهای دیگر مانند نامرتب بودن اتاق خواب و یا دعوا و مشاجره با خواهر و برادر، بهتر است به زمانهای دیگری موکول گردد.

 

9 - نوجوانتان را منضبط تربیت کنید.

اختلاف نظر بین نوجوان و والدین اجتناب ناپذیر است. اما در هر حال در برخی از موارد، والدین باید مراقب رفتارهای نوجوانشان باشند و آنها را منضبط بار آوردند. نوجوان به یک انضباط همیشگی از طرف والدینی که دوستشان داشته باشند، نیاز دارند. اما اکثر والدین روشهای انضباطی شان را براساس آزمون و خطا یاد می گیرند. ولی ما در اینجا یک پیشنهاد بهتر داریم که قبل از اعلام هر نوع اعمال انضباط یا تنبیهی، آرام باشید. خیلی واضح و روشن درمورد مشکل پیش آمده فکر کرده و اختیارات خود را در نظر بگیرید. سپس یک تصمیم قابل اجرا بگیرید که محکم و منصفانه باشد. فراموش نکنید که هدف اصلی انضباط ، تنبیه نیست بلکه شامل آموزش و پرورش نوجوان برای ایجاد کنترل نفس و آماده کردن وی برای بزرگسالی است. این کار شامل پاداش ها، محدودیت ها و به تعویق انداختن امور لذت بخش است که البته باید متناسب با سن فرزندتان باشد.

 

هدف اصلی انضباط ، تنبیه نیست بلکه شامل آموزش و پرورش نوجوان برای ایجاد کنترل نفس و آماده کردن وی برای بزرگسالی است...

 

10 - شنونده خوبی برای نوجوان خود باشید.

زمانهایی را صرف گوش کردن به صحبتهای نوجوان خود کنید. برای مثال:

- واقعاً به حرفهای نوجوان خود گوش دهید. مثلا آنچه را که انجام میدهید متوقف کنید، تماس چشمی با او برقرار کنید و صحبتهایش را قطع نکنید.

- برای نظرات نوجوان خود ارزش و احترام قائل شوید و توجه کنید که او دیدگاهی متفاوت از شما نسبت به دنیا دارد.

- به جای ضمیر «تو» از ضمیر «من» استفاده کنید. برای نمونه به فرزند خود نگویید که «تو هیچگاه به حرفهای من توجه نمی کنی و برای من توضیح نمی دهی که به کجا می روی» به جای آن بهتر است بگویید: «اگر برای من توضیح ندهی که کجا می روی من نگران تو می شوم»

- توجه داشته باشید که اگر به حرفهای نوجوان خود گوش نداده و توجه نکنید، او ارتباطش را با شما قطع می کند.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 19 مرداد 1394 ساعت: 17:20 منتشر شده است
برچسب ها : روش های رابطه خوب با فرزندان,

 

ويژگی های يادگيری و تدريس مؤثر مطالعات اجتماعی

 

 يادگيری يک فرايند مادام العمر است و در طول حيات يک فرد به طور مستمر ادامه دارد؛

 يادگيرند گان به روش های مختلف ياد می گيرند؛

 يادگيرندگان به روش های متفاوت مهارت های تفکر و عمل را بروز می دهند؛

 يادگيری می تواند از طيف گسترده ای از روش ها و فنّاوری (تکنولوژی )ها بهره گيری کند؛

 يادگيری و آموزش تلاشی جمعی تلقی می شود؛ دانش آموز، معلم و همه ی افراد دخيل در

يادگيری، هم در مسئوليت و هم در نتيجه ی کار سهيم اند.

بر اين مبنا، يادگيری فرايند شکل دادن به معنا از طريق تجربه است. آموزش و تدريس فرايند

رهبری و تسهيل يادگيری است.

فراگيرنده در درجه ی اوّل به دانش آموز اطلاق می شود. اما نه تنها دانش آموز بلکه همه ی افراد

دخيل در فرايند ياددهی  يادگيری در حال آموختن اند؛ بنابراين، واژه ی فراگيرنده می تواند به معلمان،

٥٨

اوليای مدرسه، والدين و هر فرد ديگری که در اين فرايند دخالت دارد نيز اطلاق شود.

از آن جا که همه ی دانش آموزان و معلمان ابعاد گوناگون يادگيری را تجربه می کنند، دامنه و

تعداد ابعاد به نسبت تعداد شرکت کنندگان در فرايند افزايش می يابد. به علاوه، يادگيری تلاشی جمعی و

متضمن مشارکت است. معلم در درجه ی اول به فرد حرفه ای واجد شرايط در حوزه ی تعليم و تربيت

که فعاليت هايش يادگيری را هدايت و تسهيل می کند، اطلاق می شود. در عين حال، مواردی نيز وجود

دارند که دانش آموزان، کادر مديريت مدرسه، والدين، مراقبان و ناظران و اعضای ديگر مجموعه نيز

اين نقش را ايفا می کنند.

به منظور آموزش و يادگيری مؤثر مطالعات اجتماعی، پنج اصل يا ويژگی بايد در نظر گرفته شود.

اين پنج اصل هم ارز يکديگرند و با هم موجب اثربخشی اين فرايند می شوند.

١١پنج ويژگی اساسی در آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی

الف) آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی زمانی مؤثر است که معنادار باشد:

محتوايی که برای آموزش برگزيده می شود و هم چنين روش هايی که به اين منظور طراحی می شود بايد

با زندگی واقعی دانش آموزان مرتبط باشد. حفظ کردن مجموعه ای از اطلاعات يا تمرين مهارت ها به

خودی خود و جدا از متن زندگی دانش آموزان موجب می شود که آن ها نتوانند پيوندی ميان آن چه ياد

می گيرند با فضای خارج از مدرسه برقرار کنند؛ در حالی که چنان چه محتوا و روش ها بتواند موجب

اتصال دانش ها، مهارت ها و باورها و نگرش ها شود و در زندگی واقعی دانش آموزان مؤثر افتد، برای

آن ها معنادار می شود.

اين نوع آموزش، دانش آموز را به دنيای اطراف خود حساس می کند و موجب می شود او

بتواند دانش ، تفکر و مهارت های خود را در محيط اجتماعی به کار ببندد و از سوی ديگر، به يادگيری

اجتماعی علاقه ای مستمر پيدا کند. در اين نوع آموزش، هم چنين معلمان بيش از آن که برای انتقال

اطلاعات گسترده و زياد به ذهن دانش آموزان تلاش کنند، همّ خود را در کاربرد محتوا و الگوهای

موقعيت های واقعی به کار می بندند و به علاوه در حين آموزش ايده ها، واقعيت ها، مهارت ها و نگرش ها

را با هم می آميزند و بر يک بعد يا جنبه، تکيه ی بيش از حد نمی کنند.

فعاليت ها و ارزش يابی از کار دانش آموزان در آموزش مؤثر مطالعات اجتماعی، زمانی معنادار

طراحی می شود که بتواند پيوندی ميان محتوا و تجارب فراگيرندگان برقرار کند؛ برای مثال، به جای

تأکيد بر برچسب گذاری اسامی مکان ها روی نقشه، می توان از دانش آموزان خواست که مسيری را

٥٩

روی يک نقشه به عنوان مسافر واقعی، مشخص کنند يا به جای فهرست کردن فوايد برخی قوانين

و مقررات، اهميت رعايت کردن مقررات يا عدم رعايت آن ها را در محيط زندگی خود مثلاً مدرسه،

کلاس، بازی و نظاير آن شناسايی کنند يا به جای تعريف برخی اصول و ارزش های اخلاقی، اين

ارزش ها را در موقعيت های مختلف زندگی روزمره به کار ببندند. معلم در چنين شرايطی بايد به خوبی

به نيازهای اجتماعی و شهروندی دانش آموزان آگاهی و حساسيت داشته باشد تا بتواند اين فرايند را

برای آن ها معنادار کند. يکی از جنبه های معنادار کردن آموزش مطالعات اجتماعی تأکيد بر آموزش

تاريخ، جغرافيا و فرهنگ محلّ زندگی دانش آموزان است.

ب) آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی زمانی مؤثر است که تلفيقی باشد: مطالعات

اجتماعی ماهيتاً يک حوزه ی يادگيری تلفيقی است که با طيف وسيعی از موضوعات، منابع و فعاليت های

يادگيری سروکار دارد. با اين حال، آموزش و يادگيری مؤثر آن زمانی رخ می دهد که اين تلفيق،

هم آميزی و يکپارچه سازی در همه ی جنبه ها به خوبی رعايت شود.

در انتخاب موضوعات بايد به گونه ای عمل کرد که محتوا از مرزهای ديسيپلين ها عبور کند.

آن چنان که موضوعات واقعی که دانش آموز در محيط زندگی خود تجربه می کند، به يک رشته ی خاص

تعلق ندارد و آميزه ای از موضوعات فرهنگی، اجتماعی، جغرافيايی، اقتصادی، دينی، اخلاقی، هنری

و … است. مطالعه ی فضای جغرافيايی در زمان و مطالعه ی تاريخ مکان ها با توجه به شرايط محيطی،

فرهنگی و از منظرهای گوناگون صورت می گيرد. اين تلفيق و هم بسته سازی به ويژه بايد خود را در

يکپارچگی ميان دانش مهارت ها، ارزش ها و نگرش ها جلوه گر کند. هم آميزی فنّاوری های گوناگون و

متعدد در آموزش و جمع آوری اطلاعات از طريق استفاده از فيلم ها، اسلايدها، رايانه ها، منابع نوشتاری

و الکترونيکی، يکی ديگر از جنبه های اين تلفيق است. در نهايت، آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی

بايد با ساير حوزه ها نيز درآميزد و آن ها را تقويت کند. خواندن متون، نوشتن متون، انجام محاسبات،

بهره گيری از هنر و ادبيات، بهره گيری از حوزه ی دين و اخلاق موجب می شود ساير برنامه های درسی

که با هدف تربيت اجتماعی و شهروندی برای دانش آموزان يک کشور طراحی می شوند، از طريق درس

مطالعات اجتماعی، تقويت شوند.

پ) آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی زمانی مؤثر است که ارزش محور باشد:

انتخاب محتوا و روش های آموزش مطالعات اجتماعی بايد به گونه ای باشد که مسئوليت پذيری،

اخلاق گرايی، نوع دوستی، تعاون و ساير ارزش های محوری را در دانش آموزان نهادينه کند.

فعاليت های ياددهی  يادگيری، پرسش ها، روش های ارزش يابی و … بايد به گونه ای تهيه و طراحی

٦٠

شوند که دانش آموزان را به سوی اهداف ارزشی و نگرشی برنامه سوق دهند و به آن ها ياد بدهد که

چگونه از طريق بحث و گفت وگو، کاوشگری، استدلال و مفاهمه، مسائل فردی، اجتماعی و محيطی

را تجزيه و تحليل و ارزيابی کنند. زمانی که تضادهايی ميان اهداف ارزشی با ارزش های شخصی و

خانوادگی دانش آموزان يا هنجارهای اجتماعی وجود دارد، بايد دانش آموزان را از اين پيچيدگی ها

و تضادها آگاه کرد و به آن ها ياد داد که به شناسايی و نقد نظرها و ديدگاه های مختلف بپردازند و سپس

دانش آموزان را به سوی ارزش های موردنظر هدايت کرد. البته در اين زمينه، يکی از راه های مؤثر نيز

به نمايش گذاشتن ارزش ها در قالب رفتار عملی معلم است.

ت) آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی زمانی مؤثر است که چالش برانگيز باشد:

در انتخاب محتوا و روش های آموزش مطالعات اجتماعی بايد تلاش کرد که دانش آموزان با موقعيت های

چالش برانگيز  نه تنش زا  روبه رو شوند. وقتی دانش آموزان در طی بحث و کارگروهی با چنين

موقعيت هايی مواجه شوند، ياد می گيرند که به طور دقيق و فعال گوش کرده، پاسخ هايی مبتنی بر تفکر

درباره ی نظر ديگران ارائه کنند. هم چنين آن ها به تدريج ياد می گيرند که از رفتارهای نامناسب در حين

بحث يا کار با ديگران بپرهيزند؛ به اين منظور، معلم در فرايند تدريس، دانش آموزان را با فعاليت های

برانگيزاننده ای مواجه می کند که در آن ها منابع مختلف اطلاعاتی و ديدگاه های متضاد و مختلف ارائه

می شود و پس از طرح مسئله ها و سؤال ها، زمان کافی در اختيار آن ها قرار می دهد تا به تفکر درباره ی

اظهارنظرهای يکديگر بپردازند و پاسخ های خود را نيز بر مبنای تفکر جمع بندی کنند. اين سؤال ها

معمولاً پاسخ های متعددی دارند.

ث) آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی زمانی مؤثر است که معلم و فراگير هر دو

فعال باشند: آموزش و يادگيری مطالعات اجتماعی نيازمند به کارگيری روش های فعال در انتخاب

محتوا و طراحی و اجرای تجارب يادگيری است. معلم با دانش آموزان در فرايند يادگيری کاوشگری

و اکتشاف مشارکت می کند.

معلم از موادّ آموزشی متعدد استفاده می کند و تجارب يادگيری را با زندگی دانش آموزان مرتبط

می سازد و در روند جريان يادگيری، فعالانه به هدايت دانش آموزان می پردازد. به طور مداوم، ابهامات

و مشکلات را رفع می کند.

دانش آموزان نيز منفعل نيستند و فقط به حفظ کردن و کپی کردن نمی پردازند بلکه با توجه به

تجارب يادگيری معلم، دانش آموزان به تحرک و فعاليت وا داشته می شوند، آن چه را باز می يابند و

فرامی گيرند، متعلق به خود می دانند؛ لذا يادگيری عميق و پايدار رخ می دهد. در روش های فعال، گاه

٦١

معلم و دانش آموز يا دانش آموزان با هم به توليد يا گردآوری موادّ آموزشی مورد نياز يا طراحی مدل

يادگيری دست می زنند. يادگيری فعال به ويژه به طور گروهی دانش آموزان را برای تبديل شدن به عناصر

فعال اجتماعی مهيا می کند. مصاحبه، جمع آوری داده ها از منابع مختلف در زمينه ی محلّ زندگی،

ايفای نقش، بازديد ميدانی، مراجعه به نهادهای محلی، گفت وگو با اعضای خانواده (برای مثال در

مورد مصرف انرژی)، خواندن روزنامه ها و مجله ها تکميل يا انجام يک پروژه، همگی موجب می شود

که دانش آموزان درک و فهم و مهارت های اجتماعی خود را توسعه دهند.

٢طراحی واحد يادگيری

واحد يادگيری عبارت است از پيشبرد زنجيره وار درس ها برای بسط يک موضوع يا مضمون

که در آن محتوا، مفاهيم، مهارت ها و ارزش ها با بيانی روشن و دقيق بسط داده می شود.

بر وحدت و يکپارچگی دلالت دارد. لذا زمانی که به عنوان يک معلم آموزش « واحد » واژه ی

خود رادر قالب واحد يادگيری سازماندهی می کنيم، اين امکان را برای خود و دانش آموزان فراهم

می آوريم که انسجام و يکپارچگی رادر فرايند آموزش تجربه کنيم.

طراحی يک واحد يادگيری به منزله ی طراحی اسکلت يک ساختمان يا معماری آن است که

با توليد منابع لازم، طراحی و پياده سازی تکاليف يادگيری، چگونگی پشتيبانی از دانش آموزان و

فعاليت های مربوط به مرور و ارزيابی برروی اين اسکلت توسعه می يابند.

استفاده از واحد يادگيری در بيش تر موقعيت های تدريس و يادگيری، رويکرد مفيدی است؛

زيرا تلاش های معلم و دانش آموزان را بر روی موضوع اصلی يا مجموعه ای از مفاهيم نظام مند متمرکز

می کند. چنين تمرکزی باعث می شود که يادگيری به شکل اصولی و به سمت اهداف کاملاً مشخصی

پيش برود و معلمان از افتادن در دام صرفاً تدريس مفاهيم و فعاليت ها و صفحات ويژه ای از کتاب

درسی مصون بمانند. تمرين و مهارت ورزی در طراحی واحد يادگيری مناسب به تدريج به معلمان کمک

می کند که بتوانند با استفاده از در دست داشتن سرفصل ها وعناوين و اهداف برنامه ی درسی، خود به

تنظيم و توليد محتوا و سازماندهی فعاليت های يادگيری اقدام کنند. قبل از طراحی واحد يادگيری،

معلم بايد به سه سؤال اساسی پاسخ دهد:

 چه چيز را قصد داريم بياموزيم (اهداف)؟

٦٢

 از کدام روش ها، مواد و وسايل استفاده می کنيم (روش ها)؟

 چگونه تحقق رسيدن به اهداف را متوجه می شويم (ارزش يابی)؟

١٢فرايند طراحی

به طور کلی، فرايند طراحی يک واحد يادگيری شامل مراحل زير است:

الف) انتخاب ____________موضوع: اوّلين گام آن است که معلم براساس اهداف کلّی دوره و ترم و

هم چنين سرفصل های کلّی برنامه ی درسی، موضوع را انتخاب کند. در برنامه ی درسی تلفيقی، معلم

به طور مبتکرانه مضمونی را که به چند حوزه ی موضوعی پوشش می دهد، انتخاب می کند. در اين

زمينه، انتخاب موضوع به خلاقيت و هنر معلم بستگی دارد. هر قدر موضوع جذاب تر و با نيازها و

زندگی واقعی مخاطبان هماهنگی بيش تری داشته باشد، يادگيری مؤثرتر و با نشاط تری به وقوع خواهد

پيوست.

ب) شرح اجمالی: دومين گام اين است که برای آن واحد، شرحی اجمالی در چند بند شامل

يک استدلال درباره ی هدف موضوع مورد انتخاب و نيز بيان مختصری از محتوا نوشته شود و حدود

موضوع مورد آموزش مشخص شود. مواردی که انتظار می رود در عمل از خود بروز دهند، به

اختصار در اين بخش نوشته می شود.

پ) اهداف عينی واحد يادگيری: اهداف واحد يادگيری بايد کاملاً واضح و شفاف نوشته

شود و هر يک تصريح کند چه عملکردی از دانش آموزان انتظار می رود. اهداف عينی از اهداف کلّی

دوره استخراج می شود. اهداف عينی بايد به صورت يک سری جمله ی خبری نوشته شوند و نشان دهند

دانش آموزان در پايان واحد يادگيری:

 چه چيزهايی را بدانند؛

 چه چيزهايی را بتوانند انجام دهند؛

 به چه چيزهايی ارزش بگذارند.

آن چه انتظار می رود دانش آموزان بدانند از اهداف کلّی دوره و سرفصل ها يا محتوای اصلی

نشأت می گيرد و آن چه انتظار می رود دانش آموزان بتوانند انجام دهند، ناظر به پرورش و بروز مهارت هايی

است که در خلال يا پس از فرايند يادگيری به وقوع بپيوندد.

ت) توليد محتوای واحد يادگيری: معلم ممکن است برای فراهم کردن اطلاعات لازم،

به ناچار، به منابع اطلاعاتی متنوعی مراجعه کند.

٦٣

محتوای فراهم شده توسط معلم بايد به روز، معتبر و در راستای اهداف واحد يادگيری باشد.

هم چنين، حجم آن با زمان اختصاص يافته به آموزش آن واحد، واقع گرايانه و متناسب انتخاب شده

باشد. پس از انتخاب محتوای مناسب، معلم بايد به سازماندهی آن بپردازد و درباره ی نحوه ی ارائه ی

آن تصميم گيری کند.

ث) فراهم کردن منابع و موادّ آموزشی مورد نياز: در اين مرحله، معلم براساس محتوا

و پيش بينی تجارب و فعاليت های يادگيری، به گردآوری، توليد و فراهم کردن موادّ آموزشی اقدام

می کند. اين موارد ممکن است شامل چند کتاب مرجع، يک فيلم کوتاه داستانی يا مستند، اسلايد

و عکس، پوستر يا نرم افزار رايانه ای مرتبط با موضوع باشد. کار برگ هايی که برای انجام فعاليت ها

به دانش آموزان داده می شوند و برگه های حاوی آزمون های خودسنجی، همتاسنجی يا ساير ابزار

ارزش يابی، از اجزای مهمّ بسته ی آموزشی اند که معلم آن ها را تهيه، طراحی و تکثير می کند. موادّ

آموزشی طيف گسترده ای دارند و ممکن است از ابزار و وسايل فيزيکی تا دعوت از صاحب نظران و

مقامات مسئول يک نهاد يا بازديد از يک مؤسسه را نيز شامل شوند.

ج) شيوه ی تدريس و سازماندهی تجارب يادگيری: در اين مرحله، معلم به انتخاب شيوه يا

ترکيبی از شيوه های آموزشی دست می زند؛ برای مثال، ممکن است در قالب روش بارش مغزی در ابتدا

واژه ای را روی تخته بنويسد و از دانش آموزان بخواهد آن چه را به ذهنشان می آيد، بگويند و سپس

به طبقه بندی يا تفسير آن ها اقدام کند يا در آغاز درس، فيلم کوتاهی را به نمايش بگذارد يا داستانی

چالش برانگيز را بخواند و از دانش آموزان بخواهد درباره ی عملکرد بازيگران يا قهرمانان داستان به

گفت وگو بپردازند و در مرحله ی ديگر از آن ها بخواهد به طور گروهی، پس از نتيجه گيری از گفت وگو،

به تهيه ی پوستر يا نقاشی يا تهيه ی چارت يا نقشه ای که موارد را نشان بدهد، اقدام کنند يا برای بازديد

از يک مؤسسه و ملاقات با مسئول يا صاحب نظری، سؤالاتی طراحی کنند.

در اين مرحله، معلم در قالب شيوه يا شيوه های منتخب تدريس برای آن موضوع، تجارب و

فعاليت های يادگيری را سازماندهی می کند و به آن نظم می بخشد و آن ها را به اختصار و شفاف، به طور

من » متوالی و مرتب و در واحد يادگيری طراحی شده، منظور می کند؛ برای مثال، در درسی با عنوان

در سال سوم ابتدايی: « بزرگ تر می شوم

خواندن داستان شناسنامه

توضيح شفاهی درباره ی فعاليت، پرکردن فرم های مشخصات و توانايی های خود

گروه بندی و ترغيب دانش آموزان به گفت وگو درباره ی تفاوت ها و تشابهات بين خودشان

٦٤

توزيع تست های خودارزيابی

جمع بندی گفت وگو توسط دانش آموزان و گزارش آن به کلاس

فرصت لازم برای اين که دانش آموزان خود را با توجه به اطلاعات فرم هايی که پرکرده اند،

معرفی کنند.

چ) ارزش يابی: معلم هنگام طراحی واحد يادگيری، روش های ارزش يابی را نيز معين می سازد

و ابزار و لوازم آن را شامل سياهه ی مشاهدات يا انواع برگه های آزمون يا پوشه ی کار و امثال آن از

پيش تهيه می کند. معلم در هر واحد يادگيری طراحی شده در ستون مربوط به ارزش يابی، به اختصار

ظهور و بروز نتايج يادگيری را به نحوی که انتظار می رود و محورهايی که مورد نظر است، مشخص

می کند.

برای مثال:

محورهای ارزش يابی پيشنهادی برای اين واحد يادگيری عبارت اند از:

ميزان مشارکت در بحث و گفت وگو

ارائه ی شفاهی مطالب جمع بندی شده

پرکردن فرم ها وفعاليت های کاربرگ به طور صحيح

( پرس وجو و فراهم کردن اطلاعات درباره ی موضوع فعاليت ( ٢

فراهم آوردن مدارک و شواهدی درباره ی تغييرات خود

معين کردن نکات کليدی داستان (پاسخ به پرسش ها به طور صحيح).

ح) تخصيص زمان: معلم به عنوان يک کارشناس براساس نحوه ی طراحی واحد يادگيری و

حجم و ميزان مفاهيم و فعاليت ها، زمان لازم برای آموزش آن واحد و زمان تقريبی برای هر فعاليت را

مشخص می کند؛ بايد توجه شود که پيش بينی ظرف زمانی و مظروف فعاليت های ياددهی  يادگيری،

معقولانه و متناسب صورت گيرد.

٦٥

صفحه ی ١

عنوان واحد يادگيری:

عنوان درس: زمان آموزش:

پايه: …… جلسه

…… ساعت

شرح اجمالی: در اين درس دان شآموزا ن……

اهداف:

انتظار م یرود دان شآموزان: ……

(بدانند) ………………………………………………….......…..

(بتوانند) …………………………………………………………….

(ارزش بگذارند) …………………………………………………….

منابع، مواد و وسايل مورد نياز:

٦٦

صفحه ی ٢

تجارب و فعاليت های ياددهی  يادگيری:

 …………… زمان تقريبی مورد نياز:

 ……………

 ……………

 ……………

 ……………

محورهای عمده ی ارزش يابی: چگونگی ارزش يابی:

١ …………… ………

٢ …………… ………

٣ …………… ………

٤ …………… ………

٥ …………… ………

٦٧

٣روش های مؤثر در آموزش مطالعات اجتماعی

درس مطالعات اجتماعی بنابر ماهيت خود با موضوعات متنوع و هم چنين رشد فردی و اجتماعی

دانش آموزان سروکار دارد؛ لذا استفاده از روش های متنوع و فعال يادگيری در اين حيطه، الزامی و

اجتناب ناپذير است.

١٣گسترش روش های فعال

تاريخ پيدايی روش های نوين در آموزش و پرورش را که به روش های فعال از آن ها ياد می شود، »

بيش از همه بايد در بنيان گذاری روان شناسی تکوين (رشد) و روان شناسی اجتماعی دوران کودکی و

فعاليت مربيان، روان شناسان و انديشمندانی دانست که در طول بيش از دو قرن به مرور به شکل گيری

چنين روش هايی کمک کردند. اين انديشه که کودک دارای شيوه های مشاهده، تفکر و احساس خاص

خويش است که با بزرگ سال فرق می کند و هم چنين کودک يک فرايند رشد هوش عملی به سمت

هوش نظری را طی می کند، از اهميت بسيار برخوردار شد. اصولاً کودک از راه درک فعالانه ی امور

است که چيزی ياد می گيرد. روش های نو در آموزش و پرورش که به روش های فعّال مشهورند، ريشه

در فعاليت های علمی و جمعی روان شناسان و مربيان معاصر در قرن بيستم داشته است که به يک کشور

يا منطقه ی خاصی اختصاص ندارند. اين تحول در روان شناسی باعث شد تا نگاه به کودک و رشد و

. ... تکوين عقلانی و يادگيری او عوض شود ١

با پيشرفت علوم تربيتی، روش های ياددهی  يادگيری دچار تحول شد. اين روش ها را به دليل

تازگی روش های نو، در همين قياس بايد روش های ماقبل آن را روش های قديمی، سنتی يا کهنه نام

داد. بايد توجه داشت که اطلاق اين نام ها به روش های مختلف، در سطح نظری فاقد جنبه ی ارزش

داوری است و بد يا خوب بودن از آن ها مراد نمی شود. روش های نو را براساس ماهيت آموزش

را روش های مستقيم نام داد. « سنتی » می توان روش های غيرمستقيم هم ناميد و در مقابل، روش های

روش های نوين ياددهی  يادگيری را می توان روش های فراشناختی هم ناميد و در تعريف آن

اظهار داشت که روش فراشناختی يک استراتژی آموزشی است که طیّ آن، معلم با روش های مختلف،

فراگيرندگان را متوجه مجهولات ذهنی خود می کند و اين آگاهی هرچه بيش تر باشد، ميل به دانستن

١سلسبيلی، نادر؛ آشنايی با تجربيات و طراحی رويکرد حلّ مسئله و پژوهشگری با تأکيد بر مطالعات اجتماعی، ١٣٨٨ ، صص

. ٢٩  ٢٨

٦٨

و تبديل آن ها به مجهولات از قوت بيش تری برخوردار می شود؛ روند تبديل مجهولات به معلومات از

مراحلی مانند مطالعه، مشاهده، مباحثه و نتيجه گيری می گذرد و نتايج حاصل که همان مجهولات تبديل

شده به معلومات است با استدلال پذيرفته می شود. اين فرايند هر اندازه عمق بيش تری برخوردار باشد،

را دانستن بدانيم، فراشناخت « شناخت » فراشناخت عميق تری حاصل خواهد شد؛ به بيان ساده تر، اگر

را عميق تر دانستن، دانستن همراه با استدلال و دانستن برآمده از تفکر بايد بدانيم.

تعريف فوق، تعريف روش های غيرمستقيم آموزش نيز است. در اين روش ها، معلم آن چه را

فراگيرندگان بايد بدانند آماده و به صورت معلومات مسلم در اختيار آن ها نمی گذارد. بلکه فراگيرندگان را

درگير پروسه ای از فعاليت های علمی، ذهنی و فکری می کند تا آنان در فرايندی کاوشگرانه و مشارکتی

بر دانش و معرفت خود بيفزايند و آن چه را معلومات تلقی می کنند، با استدلال همراه سازند. نتيجه ی

چنين آموزشی بر اعماق ذهن نقش می بندد و از پايداری بيش تری برخوردار می شود مقايسه ی دو

تعريف فوق، بنيان مشترکی را ميان آن ها نشان می دهد چنان که در سطح نظری و بر مبنای تعاريف فوق

می توان روش های فراشناختی را همان روش های غير مستقيم ياددهی  يادگيری دانست.

روش هايی مثل ايفای نقش، حلّ مسئله، تبيين ارزش ها و نمايشی را می توان در مجموعه

طبقه بندی کرد؛ زيرا از توان بالقوه برای تحقق اهداف فراشناختی « روش های غير مستقيم يا نوين »

برخوردارند. در اين جا يادآوری اين نکته ضروری است که به کارگيری صورت اين روش ها می تواند

فرايند آموزش را از قالب فراشناختی يا غيرمستقيم خارج کند.

اما روش های مستقيم يا سنتی آموزش، فرايندی تقريباً ساده است که آن چه بايد

آموزش داده شود در کتاب درسی نوشته می شود و معلم با شيوه ها يا روش های مختلف

از جمله توضيح يا سخنرانی، روخوانی و پرسش و پاسخ يا تلفيقی از آن ها، محتوای

مذکور را به اطلاع دانش آموزان می رساند و دانش آموزان نيز در مطلوب ترين حالت،

صددرصد آن محتوا را به حافظه می سپارند و در زمان پرسش و آزمون بازگو می کنند.

تلاش ذهنی دانش آموز در اين فرايند بر تقويت حافظه و انتقال بی کم و کاست مطالب

استوار است؛ بنابراين، هر شيوه يا روش آموزشی که چنين فرايندی را بپيمايد و به هدف

فوق نايل آيد، هرچند دارای نام های مختلفی باشد در مجموعه ی روش های مستقيم يا

سنتی جای می گيرد؛ برای مثال، معلم می تواند با روش هايی مثل پرسش و پاسخ، طرح چند

سؤال اضافی، يافتن پاسخ آن ها توسط دانش آموزان به صورت فعاليت گروهی يا فعاليت

در خانه، بررسی پاسخ ها در کلاس، مشخص کردن جواب های صحيح از کتاب، ملزم

٦٩

ساختن دانش آموزان به نگارش سؤال ها و جواب ها به صورت پاکنويس در دفتری خاص،

چنين پندارد که روش فعال يا مشارکتی به کار گرفته است و کلاس را از حالت يکنواختی

خارج کرده است. اما اگر توجه کند که آن چه دانش آموز در نهايت فرا خواهد گرفت عين

متن کتاب است، در خواهد يافت که از قالب آموزش مستقيم خارج نشده است. البته

مسلم است که به کارگيری اين روش ها، تنوع فعاليت آموزشی به دنبال دارد و در قياس با

روش های يکنواخت، از امتياز بالاتری برخوردار است اما در نهايت، از ماهيت آموزشی

روش های مستقيم پا فراتر نمی گذارد.

ايفای » ، عکس حالت فوق می تواند در اجرای روش های غير مستقيم اتفاق بيفتد؛ برای مثال

در کلاس اجرا شود اما آن چه ممکن است مدنظر معلم باشد دريافت عبارات رد و بدل شده « نقش

و اسامی ايفاگران نقش توسط بقيه ی شاگردان و انعکاس آن ها باشد. در چنين حالتی بايد گفت که

فراگيرندگان آن چه را بايد به حافظه می سپردند، به دليل عينی شدن مطالب، راحت تر يادگرفته اند؛

به عبارت ساده تر، دانش آموزان هيچ تلاش فکری و ذهنی برای پذيرش معلومات و چرايی پذيرش آن ها

به کار نبرده اند.

پس آن چه می تواند مرز و شاخص روش های مستقيم و غيرمستقيم (سنتی و نو) ياددهی

يادگيری باشد، ميزان دوری و نزديکی به ماهيت آموزشی مورد انتظار براساس تعاريف اين دو مجموعه

است.

نکته ی مهمّ ديگر، نيازمندی روش های مستقيم و غير مستقيم و تداخل حيطه های آن هاست؛

يعنی اين که هيچ روش آموزشی را شايد نتوان بدون استفاده از روش های ديگر به کار برد. چنان که در

اجرای روش غيرمستقيم، گاهی از توضيح و سخنرانی در محدوده ای کوچک و به عنوان شيوه استفاده

می شود و آموزش های حاصل از ياددهی  يادگيری مستقيم در مواردی می توانند به سطح آموزشی

روش های غيرمستقيم نزديک شوند.

روش های نوين، فعال يا غيرمستقيم که در مقابل روش های سنتی قرار می گيرند، طيفی

از روش های مختلف را در برمی گيرند؛ برای مثال، روش های ايفای نقش، مطالعه ی

موردی، بحث گروهی، نمايش، استفاده از کارت های آموزشی بارش مغزی (بيان

ايده های آنی)، روش تبيين ارزش ها، اکتشافی، حلّ مسئله و بازديد علمی، از آن

جمله است.

اين روش ها به تفصيل در کتاب های روش تدريس مورد بحث قرار گرفته است و دانشجويان

٧٠

عزيز می توانند برای يادآوری و مرور اين روش ها به اين کتاب ها مراجعه کنند. هر يک از اين

روش ها برای اجرا، ويژگی های خاصّ خود را دارند و با توجه به مضامين و موضوعات مختلف

و ويژگی های مخاطبان، انتخاب می شوند. استفاده از مؤثرترين روش در آموزش هر مضمون يا

موضوع نيز به هنر و مهارت معلم بستگی دارد؛ زيرا در صورتی که روش متناسب با موضوع

انتخاب نشود، خود، آثار منفی به دنبال دارد؛ برای مثال، زمانی می توانيم از روش بحث

گروهی برای يک موضوع استفاده کنيم که آن موضوع قابليت بحث و نقد و گفت وگو

داشته باشد؛ به عبارت ديگر، درباره ی آن موضوع ايده های مختلف وجود داشته باشد؛ در

حالی که برای آموزش يک پديده و موضوع قطعی و مسلم، به کاربرد اين روش نيازی نيست

يا روش بيان ايده های آنی (بارش مغزی) به نوعی ارزش يابی تشخيصی، جذاب کردن فضای

کلاس و انگيزه ايجاد کردن نيز است. از روش ايفای نقش در مواردی استفاده می شود که

در آن، کنش های افراد يا ديدگاه ها مطرح باشند؛ برای مثال، در تاريخ، مباحثات و مذاکرات

بين شخصيت های تاريخی يا در جغرافيا و مدنی، رفتارهای افرد هنگام وقوع بلايای طبيعی يا

تصميم گيری های محيطی و اجتماعی يا در نقش کارکنان و مسئولان مؤسسات مختلف ظاهر

شدن، از آن جمله است. شايان ذکر است که به کارگيری هر يک از روش ها، ارزش يابی خاص

و منطبق با همان روش را نيز طلب می کند. روش تلفيقی: روش تلفيق

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 19 مرداد 1394 ساعت: 17:07 منتشر شده است
برچسب ها : مقاله درباره تدریس مطالعات اجتماعی,روش تدریس مطالعات اجتماعی,مطالعات اجتماعی,روش های موثر تدریس مطالعات اجتماعی,مقاله درس مطالعات اجتماعی,

 

شرایط مناسب برای درس خواندن

به طور سنتی، زمان امتحانات مدارس که نزدیک می شود، همه به تکاپو می افتند! دانش آموزان به دنبال کامل کردن جزوه ها، مرور در درس های مانده، در صورت نیاز رفتن به کلاسهای کمکی و... و والدین درصدد فراهم آوردن فضایی مناسب تر برای درس خواندن بچه ها. اما درس خواندن خود آداب و رسومی دارد. آداب و رسومی که باعث بالا رفتن کیفیت آن می شود و ضمناً، ضامن سلامتی نیز هست. گرچه همه ی ما کمابیش با آنها آشناییم، اما یادآوری آن، آن هم از دید متخصصان، خالی از لطف نیست. فاصله ی چشم تا کتاب، قوس طبیعی کمر، دمای اتاق، سروصدا و... از مهمترین مواردی است که در کار خواندن و نوشتن تأثیر دارد. مطلب حاضر این موارد را از دید پزشکان مورد بررسی قرار داده است.

 اینگونه درس بخوانید

 دماسنج:

دمای 20 درجه را بیشتر کارشناسان، مناسب ترین دما برای مطالعه می دانند.

ساعت:

پس از آن که در مکان مطالعه قرار گرفتید، فوراً مطالعه را شروع کنید و به هیچ عنوان وقت را به بهانه انجام کارهای دیگر تلف نکنید.

لباس:

هنگام مطالعه لباس راحت بپوشید. لباسی که نه زیادی زبر باشد و نه زیادی نرم، نه بسیار گشاد و نه بسیار تنگ.

وضعیت بدن:

بهترین حالت برای مطالعه، حالت نشسته است و بعد از آن حالت ایستاده و بدترین حالت، حالت خوابیده یا درازکش است. مطالعه در حالت هایی نظیر درازکش روی شکم، به پشت خوابیدن، در حال راه رفتن، تکیه زدن به دیوار و امثال این ها به هیچ وجه توصیه نمی شود، چرا که مطالعه کننده در چنین موقعیت هایی به سختی می تواند تمرکز حواس خود را حفظ کند.

 

 

کمر:

هنگام مطالعه باید قوس طبیعی ستون فقرات حفظ شود. مطالعه در حالت خمیده به جلو، به ویژه برای یک مدت طولانی، با خطر ایجاد تغییر شکل در ستون فقرات و کمردرد همراه است. نگذارید خم شدن کمر به شکل عادت درآید.

پا:

بهترین وضعیت پاها به هنگام مطالعه، وضعیتی است که فشار کمتری روی عضلات پا وارد شود. به همین دلیل توصیه می شود که در وضعیت ایده آل مطالعه (که همان وضعیت نشسته است)، ترجیحاً از یک صندلی راحت استفاده شود که پاهای مطالعه کننده روی آن راحت باشد و بتواند کمی هم به سمت جلو مایل شود. بهتر است در فواصل مطالعه که به چشمتان استراحت می دهید، وضع نشستن خود را تغییر دهید تا خون در پاهایتان حرکت داشته باشد.

رعایت آداب و رسوم خواندن و نوشتن، کیفیت آنها را بالا می برد.

استفاده همیشگی از چراغ مطالعه خوب نیست، زیرا نور موضعی چشم ها را خسته می کند.

صندلی:

از آن جا که فرایند یادگیری یک فرایند شرطی است، هر کسی می تواند خودش را به محیط یا زمانی خاص عادت بدهد و به اصطلاح، خودش را شرطی کند. عادت های تمرکز هر شخص هم با اشخاص دیگر متفاوت است. صندلی می تواند یکی از همین عادت های تمرکزی باشد، به نحوی که هر وقت روی صندلی مخصوصتان نشستید، تمرکزتان برای مطالعه و یادگیری افزایش پیدا کند. اما یادتان باشد که صندلی تان نباید خیلی هم راحت باشد، چرا که صندلی های بسیار راحت باعث لمیدن، چرت زدن و احساس خواب آلودگی می شوند.

خودکار، کتاب و وسایل مورد نیاز:

 

 

عادت کنید تمام آنچه را که برای مطالعه نیاز دارید، از ابتدا فراهم کنید و هر کار متفرقه ای را که دارید قبل از مطالعه انجام دهید و پس از این که نشستید، فوراً شروع کنید به مطالعه.

تنفس:

در جایی که مطالعه می کنید، حتماً باید هوا به خوبی جریان داشته باشد و تنفس در آن محیط، راحت صورت گیرد.

چشم:

ور متوسط ، برای مطالعه مناسب تر است. نور اطراف و قسمت هایی که در زاویه ی دید چشم ها هستند باید یکنواخت باشد. پس استفاده ی همیشگی از چراغ مطالعه خوب نیست، زیرا نوری که فقط روی کتاب می افتد،  باعث خستگی چشم می شود. نور لامپ های مهتابی به خاطر این که نوسان دارد، برای مطالعه مناسب نیست. بهترین فاصله ی کتاب تا چشم نیز حداقل 30 سانتی متر است.

سر:

ممکن است حواس پرتی شما ناشی از گرسنگی و تشنگی شدید، بی خوابی، خستگی یا علل درونی دیگر باشد. در چنین موقعیتی هرگز مطالعه نکنید.

گوش:

محرک های محیطی از قبیل صدای رادیو، تلویزیون، تلفن و... باعث حواس پرتی می شوند. آن ها را از موقعیت مطالعه ی خود حذف کنید. ذهن نمی تواند در یک آن بر دو موضوع تمرکز داشته باشد. گوش کردن به موسیقی همزمان با مطالعه یعنی حواس پرتی.

برگه های کاغذ:

چند برگ کاغذ روی میز مطالعه ی خود داشته باشید و افکار منحرف کننده و مزاحم را یادداشت کنید و بعد از مطالعه نسبت به حل آنها در حد امکان اقدام نمایید.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 19:20 منتشر شده است
برچسب ها : شرایط مناسب برای درس خواندن,

 

دوره کردن دروس

شاید باور نکنید اما اکثر دانش آموزان دوره کردن را بلد نیستند! مثلا خیلی از بچه ها در دی ماه برای یادگیری مبحثی 10 ساعت وقت گذاشته اند بعد برای فروردین ماه نیز دوباره همان مقدار وقت صرف می کنند یعنی دوره کردن برای آن ها مساوی است با دوباره خوانی دروس.

در حالی که اصلا قرار نیست هنگام دوره نمودن مطالب آن ها را از اول بخوانیم زیرا هیچ گاه آن چیزی را که بلدیم بیشتر بلد نمی شویم. زیرا دوره کردن درست وقتی نتیجه بخش است که قبلا با توجه به نکات (روش های یادگیری و مطالعه) نکته برداری و خلاصه نویسی را به دقت انجام داده باشیم.

پس هنگام دوره کردن یک مطلب، بهتر است بتوانیم چیزهایی را که از یادمان رفته است پیدا کنیم و توجه داشته باشیم که بیشتر مباحث خوانده شده در ذهنمان وجود دارد و باقی مانده ی مطالب را پیدا کنیم و چنان چه بخواهیم تمام مبحث را دوباره از اول تا آخر مثل بار اول که خوانده بودیم بخوانیم نتیجه آن خواهد شد که بیشتر وقتمان را تلف کرده ایم پس مطابق آن چه گفته شد می توانیم به صورت زیر عمل کنیم:

1- خواندن اجمالی و سریع: فرض کنید که می خواهید درسی مثل معارف را دوره کنید کتاب درسی را باز کرده و از بالا به پایین سریع نگاه می کنید از مطالب آشنا گذشته و در مورد مطالب مبهم می ایستید و آن را بازخوانی می کنید. در این روش برای گذشتن از هر صفحه حداکثر 3 تا 4 دقیقه وقت کافی است این روش برای دروس حفظی بسیار موثر است. مخصوصا یادگیری مطالبی مثل معنی لغات، ادبیات و امثالهم.

2- نگاه کردن و مطالعه ی یادداشت ها: چنان چه خلاصه برداری خوبی داشته باشید می توانید دوره ی عالی تری نیز داشته باشید.

3- دوره کردن مطالب مشکل تر: در هنگام دوره کردن قرار نیست تمام تست ها و تمریناتی را که قبلا حل نموده اید دوباره حل کنید کافی است تنها تعدادی از آن ها را انتخاب کنید. باید از میان تست هایی که زده اید آن هایی را که به نظرتان مبهم یا نکته دارتر بود. علامت بزنید تا بعدا با خواندن آن ها سریعا مفاهیم برای شما جابیفتد این سوالات را نیز می توانید به صورت زیر مشخص کنید:

الف) سوالاتی که نتوانستید بار اول آن ها را بفهمید یا حل نکرده اید.

ب) سوالاتی که کلا اصل و پایه مباحث را بسط و تشریح می کنند.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 19:18 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره دوره کردن دروس,

 

تحقیق درباره عوامل موثر بر یادگیری

آمادگی

شاگرد باید از لحاظ جسمی ، عاطفی ، عقلی و ... رشد کافی کرده باشد تا بتواند بخوبی یاد بگیرد و یادگیری زمانی برایش مفید خواهد بود که از هر نظر آمادگی لازم داشته باشد. او حتی اگر بعضی از جنبه‌های آمادگی را کسب نکرده باشد، یادگیری برایش خستگی آور و کسل کننده خواهد شد و چندان پیشرفتی نخواهد کرد. مثلا در یادگیری نوشتن ، اعصاب و عضلات دست و انگشتان باید به قدر کافی رشد کرده و آمادگی داشته باشند. اگر کودکی را که از لحاظ جسمی و روانی آمادگی یاد گرفتن و نوشتن را ندارد، تعلیم بدهیم، جریان یادگیری او در این زمینه حتی در سال‌های بعدی به کندی پیش خواهد رفت، در صورتی که اگر همین کودک در سنی که آمادگی کافی دارد، تحت تعلیم قرار گیرد، نوشتن را زودتر فرا خواهد گرفت و در این زمینه سریعتر پیشرفت خواهد کرد.

آمادگی در زمینه‌های مختلف متفاوت است. ممکن است فرد از لحاظ عقلی آماده باشد ولی از نظر عاطفی نسبت به امر مورد نظر فاقد احساس مطبوع باشد. مثلا ترس از معلم احساس عدم امنیت ، دلهره ، اضطراب و پریشانی فکر ممکن است یادگیری را در زمینه مورد نظر مختل کند. رشد و آمادگی ذهنی افراد نیز در فهم و یادگیری علوم مختلف متفاوت است. مثلا ممکن است شاگردی در مرحله‌ای از رشد خود آماده درک علوم تجربی باشد، ولی برای درک علوم اجتماعی هنوز آمادگی لازم را بدسن نیاورده باشد. بنابراین ، معلم باید آمادگی هر یک از شاگردان خود را تدریس مواد درسی در نظر داشته باشد و فعالیت‌های آموزشی خود را متناسب با سطح آمادگی آنان عرضه کند.

 

هر چه فرد آمادگی بیشتری برای رفتار معینی داشته باشد، برای انجام دادن رفتار ، به محرک کمتری نیاز دارد. مثلا خنداندن یک انسان خوشحال بسیار ساده‌تر از خندان یک شخص غمگین است. هر چه فرد آمادگی کمتری داشته باشد‌، تحرک بیشتری برای ایجاد آن رفتار لازم است. تدریس و فعالیت معلم زمانی بیشترین تاثیر را در یادگیری خواهد که شاگرد به آمادگی لازم رسیده باشد و در غیر این صورت شاگرد همچون چراغی که فتیله آن پایین کشیده شده باشد، هرگز برافروخته نمی‌شود و چیزی نخواهد آموخت.

 

 

انگیزه و هدف

 

 

یادگیری معلول انگیزه‌های متفاوتی است. یکی از این انگیزه‌ها که نقش مهمی در جریان یادگیری میل و رغبت شاگرد به آموختن است. رغبت هر کس است که نیروی فعالیت را افزایش می‌دهد. برای اینکه شاگردان در ضمن یادگیری فعال باید به موضوعی که می‌خواهند قرا بگیرند علاقمند باشند. برای ایجاد رغبت ، لازم نیست موضوعات درسی را به طور تصنعی جالب توجه نشان داد، همینکه مطالب و مفاهیم درسی بر اساس نیاز شاگردان تنظیم شده باشد و مسائل اساسی و واقعی آنان را مطرح سازد و به آنان در برخورد با محیط کمک کند، رغبت آنان برانگیخته خواهد شد.

 

یکی دیگر از عوامل ایجاد انگیزه ، هدف است. هدف به فعالیت انسان و جهت و نیرو می‌دهد. اگر انسانی در طول زندگی خود هدف قابل وصولی نداشته باشد، پویایی و حرکت خود را از دست خواهد داد. هدف ارزشمند، فرد را به خواستن و طلب کردن وادار می‌کند. در مدارس ، هدف‌های تربیتی باید انعکاس از احتیاجات و تمایلات شاگردان باشد و بطور واضح بیان شود.

 

معلم و دانش آموز باید بدانند غرض از فعالیت‌های آموزشی در یک مقطع زمانی خاص چیست. مشخص بودن هدف‌ها در مدرسه ، سبب هماهنگی پیش فعالیت‌های معلم و شاگرد می‌شود و آنان را به اجرای فعالیت‌های متنوع بر می‌انگیزد و جهت و میزان پیشرفت آنان را نشان می‌دهد، محیط مدرسه و کلاس را آموزنده و نشاط آور می‌سازد و سطح یادگیری شاگردان را گسترش داده و یادگیری را عمیق‌تر و موثرتر می‌کند.

 

 

تجارب گذشته

 

 

آموخته‌ها و تجارب گذشته شاگرد ساخت‌شناختی وی را تشکیل می‌دهد. آمادگی شاگرد در حد وسیعی تحت تاثیر تجارب گذشته اوست. فرد زمانی می‌تواند مفاهیم و مسائل جدیدی را درک کند که مفهوم و مساله جدیدی با ساخت‌شناختی او مرتبط باشد. در واقع ، فرایند یادگیری همچون روند رشد است. همچنان که رشد جریانی دائمی است، یعنی گذشته ، حال و آینده آنان با هم ارتباط دارد، یادگیری نیز جریانی است که تجارب گذشته پایه و اساس وضع فعلی آن را تشکیل می‌دهد و آنچه فرد در آینده خواهد آموخت باید متناسب با تجارب او در زمان حاضر باشد.

 

فرد وقتی مفهومی را واقعا می‌‌آموزد که پایه و ریشه در تجارب گذشته‌اش داشته باشد. اگر این ارتباط برقرار نشود، یادگیری به معنی خاص خود صورت نخواهد گرفت. بنابراین معلم همواره باید فعالیت‌های آموزشی را بر اساس تجارب گذشته شاگردان و متناسب با ساخت‌شناختی آنان طراحی و اجرا کند. توجه به این امر شرط اساسی موفقیت در کارها تربیتی است. معلم آگاه در فعالیت‌های آموزشی و پرورشی ابتدا زمینه‌ها و تجارب گذشته شاگرد را بررسی می‌کند، توان او را برای درک و هم مسئله جدیدی می‌سنجد و مفاهیم جدید را با توجه به سطح دانش او ارائه می‌دهد. مثلا اگر معلم ریاضی در تدریس مفهوم تازه ، زمینه‌های قبلی شاگردان را به دست فراموشی بسپارد و آموزش خود را بدون توجه به مطالب و دانش قبلی آنان در این زمینه آغاز کند، هرگز موفق نخواهد بود.

 

البته ممکن است در اینها سوال مطرح شود که با توجه به اینکه تجارب گذشته شاگردان یک کلاس ، دلیل تفاوت در شکوفایی استعداد ، محیط خانواده و سطح تربیت والدین یکسان نیست. چگونه ممکن است معلم روش تدریس خود را متناسب با تجارب همه شاگردان انتخاب کند. اگر چه چنین امری کار آسانی نیست، اختلاف سطح دانش‌آموزان را می‌توان از طریق آموزش ترمیمی یا فعالیت‌های متنوع دیگر که به حل این مسئله کمک می‌کند‌، از میان برد.

 

 

موقعیت و محیط یادگیری

 

 

موقعیت و محیط یادگیری از عوامل بسیار موثر در یادگیری است. محیط مانند نور ، هوا ، تجهیزات و امکانات آموزشی. طبیعی است هر چه امکانات آموزشی ، کتابخانه و منابع مختلف علمی مناسب‌تر و بیشتر باشد، یادگیری شاگردان در مقایسه با یادگیری شاگردان مدرسه‌ای که دارای فضای مناسب نیست و در آن جز کتاب درسی منابع دیگری یافت نمی شود بسیار متفاوت خواهد بود.

 

محیط ممکن است عاطفی باشد. رابطه معلم و شاگرد ، رابطه شاگردان با هم ، رابطه والدین با هم و نگرش والدین و مربیان در زمینه تربیت کودکان ، همگی می‌تواند در میزان یادگیری شاگردان موثر باشد. موقعیت آموزش منظم همراه با محبت و احترام متقابل ، نسبت به محیط‌های خشک و تهی از عواطف ، تاثیر بیشتری در یادگیری احترام متقابل ، نسبت به محیط‌های خشک و تهی از عواطف ، تاثیر بیشتری در یادگیری خواهد داشت. عاطفه به عنوان یک عامل بسیار موثر می‌تواند در جریان یادگیری عمل کند.

 

عواملی نظیر عدم امنیت ، ترس ، اضطراب ، نومیدی ، شک و تردید می‌توانند در فعالیت‌های آموزشی از همه امکانات یاد شده برخوردار باشد، شاگرد را به کنجکاوی و تلاش برای یادگیری و حل مسائل ذهنی خود واردار می‌سازد. البته محیط و موقعیت تلاش برای یادگیری و حل مسائل ذهنی خود وادار می‌سازد. البته محیط و موقعیت یادگیری باید متناسب با آمادگی ، استعداد ، نیاز و گرایش شاگردان باشد.

 

اگر مجموعه عوامل موجود در محیط برای شاگرد برانگیزنده و قابل درک نباشد، مساله‌ای در ذهن او ایجاد نخواهد شد یا در صورت وجود مساله ، شاگرد توانایی حل آن را نخواهد داشت. به هر حال ، امکانات محیط آموزشی ، اعم از نیروی انسانی و تجهیزات ، وضع اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی خانواده نگرش والدین و مربیان نسبت به تحصیل و آموزشگاه و هزاران عامل محیطی دیگر می‌تواند در کیفیت و کمیت یادگیری شاگردان موثر باشد.

 

 

روش تدریس معلم

 

 

در کنار شرایط و امکانات آموزشی نیرویی انسانی و بویژه معلم ، از مهمترین عوامل تشکیل دهنده محیط‌های آموزشی است. تاثیر موقعیت و امکانات مناسب بر هیچ فردی پوشیده نیست. اما امکانات و تجهیزات بدون وجود معلم کارایی لازم را نخواهد داشت. معلم با شناخت امکانات به تجهیز مناسب محیط آموزشی می‌پردازد. محیط و امکانات آموزشی را سازماندهی می‌کند‌، موقعیت آموزشی مناسب را بوجود می‌آورد و با شناخت استعداد ، علایق و توانایی شاگردان ، آنان را در طریق صحیح یادگیری هدایت می‌کند.

 

البته چنین نقشی به دانش و اعتقادات معلم بستگی دارد. اگر چه کنجکاوی و ارضای آن را بدیهی ترین احتیاجات شاگردان است. اگر معلم با نظریه ها و اصول یادگیری آشنا نباشد و تدریس را فقط انتقال واقعیت‌های علمی بداند و تجارب یادگیری را منحصر به نشستن در کلاس ، گوش دادن و حفظ کردن مطالب شنیده شده یا نوشته شده در کتاب تصور کند، مسلم است که در تقویت کنجکاوی و پرورش استعداد و تفکر علمی شاگردان چندان موفقیتی به دست نخواهد آورد. زیرا شاگرد که همواره علاقمند به فکر کردن است. در بررسی عوامل مختلف باید فرصت حرکت و جنبش داشته باشد تا بتواند به هدف‌های آموزشی برسد. یادگیری بدون تلاش و فعالیت و تعامل با محیط صورت نخواهد گرفت.

 

کسی که می‌خواهد یاد بگیرد باید فعالیتی متناسب با علایق و توان خود داشته باشد. و اگر در روش تدریس معلم این نکات در نظر گرفته نشود، مدرسه و کلاس برای شاگرد جالب توجه و جذاب نخواهد بود، اما اگر معلم خود را راهنما و ایجادکننده شرایط مطلوب یادگیری بداند و بجای انتقال اطلاعات ، روش کسب تجربه را به شاگردان بیاموزد، آنان در برخورد با مسائل فعال‌تر خواهند شد، از منابع مختلف استفاده خواهند کرد، اطلاعات لازم را به دست خواهند آورند، به سازماندهی آن خواهد پرداخت و آن را تحلیل خواهند کرد تا به حل مسائل نایل شوند.

 

با چنین روشی ، شاگرد نه فقط حقایق علمی را فرا می‌گیرد. بلکه با روش‌های علمی کسب معرفت نیز آشنا خواهد شد، طرز کار را با منابع مختلف و نحوه استفاده از مطالب درسی برای حل مساله را خواهد آموخت و در فرایند یادگیری ، ابتکار و خلاقیت خود را به کار خواهد انداخت.

 

 

توجه به کل به جای جز

 

 

طرفداران مکتب گشتالت معتقدند کل ، اجزا را در یک طرح و زمینه قرار می‌دهد و ارتباط آنها را روشن می‌سازد. به نظر ایشان ، اجزا به تنهایی بی‌معنی و نامفهوم هستند ولی وقتی در یک طرح زمینه قرار بگیرند، معنی و مفهوم آنها روشن می‌شود. طرح یا کل قابل انتقال و تعمیم است، اما اجزا و کیفیت خالص آنها این خصوصیت را ندارد طرح یا کل ، عناصر را مشخص می‌سازد و آنها را در یک زمینه خالص به هم ارتباط می‌دهد.

 

مطالعه فرایند یادگیری نشان خواهد داد که حرکت از کل به جز روند یادگیری را بهتر و فهم مطالب را آسان‌تر می‌کند. اجزا به تنهایی بی‌معنی و نامربوط هستند و در طرح و کل ، معنی پیدا می‌کنند. البته کل معادل مجموع اجزا نیست و بررسی تک تک اجزا و روی هم قرار دادن آنها سبب تصور کل نمی‌شود. کل عبارت است از نحوه ارتباط و پیوند اجزا با هم و تا این ارتباط مشخص نشود، اجزا قابل فهم نیستند.

 

در جریان تدریس ، معلم باید در حد امکان ، ابتدا مطالب درسی را به صورت کل مطرح کند و ارتباط اجزا با کل را مشخص سازد و پس از آن به بررسی و تحلیل اجزا بپردازد. مطالعه جزئیات بدون در نظر گرفتن رابطه آنها با هم و همچنین رابطه آنها با کل ، موجب پریشانی فکر خواهد شد، در حالی که مطالعه از کل به جز با مشخص کردن روابط جز با کل ، قدرت تحلیلی در فراگیران می‌دهد و در نتیجه یادگیری معنی‌دار می‌شود. به عبارت دیگر ، حفظ و فکر و تکرار ، جای خود را به فهم و اندیشه می‌دهد.

 

 

تمرین و تکرار

 

 

برای بسیاری از دست‌اندرکاران آموزش و پرورش، هنوز این سوال‌ها مطرح است : تمرین چه نقشی در فرایند یادگیری دارد؟ آیا پیشرفت یادگیری مستقیما تابع تکرار است؟ اگر چنین نیست، شرایط تمرین و تکرار چیست؟ مساعدترین موقعیت برای تمرین کدام است؟ تکالیف تکراری مدارس می‌تواند برای شاگردان مفید باشد یا نه؟

 

در پاسخ به سوالات مطرح شده باید گفت: تاثیر تمرین و تکرار در کل فرایند یادگیری و حیطه‌های مختلف آن بویژه در حیطه روانی - حرکتی ، انکار ناپذیر است. همه این ضرب‌المثل قدیمی در کار نیکو کردن از پر کردن است،را شنیده‌اند و واقفند که بازی روی یخ یا رانندگی فقط در نتیجه تمرین و تکرار یاد گرفته می‌شود. و اگر تکرار نشوند، دیر یا زود به دست فراموشی سپرده خواهند شد.

 

ولی این نکته نیز غیر قابل انکار است که کیفیت اجرای تمرین ، مقدار و زمان آن نقش بسیار مهمی در تثبیت یا عدم تثبیت رفتار دارد. چنانکه آزمایش‌های متعدد نشان داده است، اجرای تمرین در زمان غیر متمرکز ، اثر یادگیری بیشتری نسبت به اجرای تمرین در زمان متمرکز دارد. مثلا شاگرد موضوع مورد یادگیری را در دو تمرین بیست دقیقه‌ای ، زودتر از یک تمرین چهل دقیقه‌ای یاد می‌گیرد. از همین رو ، تمرین و تکرار موثر باید شرایط و ویژگی خاصی داشته باشد، از جمله اینکه باید منظم و مرتب و طول دوره‌های آن مناسب باشد و در شرایط واقعی و طبیعی انجام پذیرد.

 

اگر شاگرد در اوضاع و احوال ساختگی و غیر طبیعی تمرین کند، مطلع شود. زیرا اطلاع از پیشرفت ، او را به کوشش وا می‌دارد. تمرین نباید بیش از حد طولانی و خستگی‌آور باشد. هر گاه عملی به طور سریع و متوالی تکرار شود ، اغلب موجب کاهش کارایی تمرین می‌شود. به این معنی که شخص در انجام دادن آن عمل به تدریج کندتر و ضعیفتر می‌شود، تا اینکه سرانجام از انجام دادن آن سرباز می‌زند. در واقع خستگی یادگیری را کاهش می‌دهد.

 

منبع : www.roshd.ir - رشد

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 19:16 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره عوامل موثر بر یادگیری,

 

نقش محوری زنان در جامعه اسلامی

جامعیت و گستردگی افق اندیشه و دیدگاه ‌های تحلیلی درباره كاركردهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی زنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نقش كلیدی و محوری زنان در فراز و فرود جامعه انسانی در این كلام امام خمینی(ره) خلاصه می ‌شود كه فرمودند: «صلاح و فساد جامعه در گرو صلاح و فساد زن‌ ها است»

تجلی حضور بانوان مسلمان و محجبه ی انقلابی

جایگاه و نقش زنان مسلمان را در نظام اسلام:

1ـ تساوی حقوق با مردان: در نظام اسلامی بر خلاف نظرات افراط گرایانه فیمینیستی ، زنان همسان مردان از تمام حقوق اجتماعی برخوردارند و فلسفه تفاوت‌ های موجود حفظ ارزش و كرامت زنان است. اما تفاوت به معنی تبعیض نیست.

2ـ مسؤولیت پذیری: مسؤولیت پذیری بانوان در نظام آفرینش دارای ابعاد گسترده ای است:

الف ـ مسؤولیت ‌پذیری در تربیت فرزندان صالح و شایسته.

ب ـ حسن معاشرت با همسر و خوب همسرداری كردن.

ج ـ تعیین سرنوشت سیاسی اجتماعی و مشاركت عمومی.

د ـ دفاع از مملكت و ارزش های اسلامی و حفظ نظام و... .

 

3ـ الگوپذیری: اسوه‌گیری و الگوپذیری از سیره عملی نخبگان و انسان‌ های كامل و هم‌گونی به ویژگی ‌های اخلاقی و رفتاری آنان یكی از راه‌ های رسیدن به كمال انسانی است و سیره عملی حضرت زهرا و زینب كبری(س) برترین الگو در تمامی ابعاد زندگی فردی، سیاسی و اجتماعی به شمار می رود.

 

4ـ گسترش ارزش های دینی: عشرت طلبی، مدگرایی و تقلید از فرهنگ منحط غرب از مشكلات زنان در اعصار گذشته بوده است؛ اما پس از پیروزی انقلاب ارزش های دینی، حجاب، حیا، عفت و حجب گسترش یافت و زنان برای حضور در اجتماع از انواع فشار های روانی و امنیتی در امان ماندند.

 

5ـ نقش تربیتی: اگر زن مسلمان نقش مادری و تربیتی خود را به خوبی انجام دهد نسل آینده نظام، یك نسل سالم، مؤمن و معتقد خواهد بود كه می ‌تواند جامعه دینی را از گزند آفت ‌ها و تهاجمات فرهنگی بیگانگان پاس دارد و همان طور كه امام(ره) فرمودند: «قرآن كریم انسان‌ ساز است و زن‌ ها نیز انسان ‌ساز هستند.»

 

 

6ـ آموزش و پرورش: افزایش بار علمی فرهنگی و تبلیغی بانوان و نوآوری ‌های علمی و پژوهشی به عنوان نیمی از افراد جامعه بسیار حائز اهمیت است چرا كه موجبات گسترش و توسعه جامعه اسلامی را فراهم می‌آورد.

 

7ـ فعالیت‌ های تبلیغی: نقش زنان در فعالیت های تبلیغی و جلوگیری از تحمیل بحران ‌های فرهنگی از سوی دشمنان بسیار مهم نمود پیدا می ‌كند كه می ‌بایست با مخاطب ‌شناسی، پیام رسانی و نیاز سنجی، زنان تحصیل كرده و آموزش دیده، پیام دین را تبلیغ كنند.

 

8ـ فعالیت‌ های هنری: از آن جا كه زن مظهر جمال خداوندی است و ظرافت‌ های خاص هنری در نهاد آفرینش زنان نهفته شده است؛ لذا فعالیت ‌های هنری زنان می ‌تواند خانواده و اجتماع را در جهت زیبائی بیشتر یاری كند.

9ـ جلوه های ایثار و فداكاری: زنان در طول تاریخ نشان داده‌اند كه برای دست یابی به اهداف والای انسانی و كمال مطلق و برای قرب الهی از هیچ عملی فروگذار نگشته‌اند و در حد توان در خدمت خانواده، همسر و اجتماع بوده‌اند.

 

11- بینش سیاسی و دینی: بررسی دقیق و هوش ‌مندانه مسائل روز، دشمن شناسی، تحلیل حوادث و آشنایی با تكالیف دینی و سیاسی، رهائی از شبهه زدگی را در پی دارد. كسانی كه به حوادث با دقت و از روی آگاهی و بصیرت بنگرند هیچ گاه به دام شبهات نمی ‌افتند، امام صادق(ع) می فرمایند: (العالم بزمانه لاتهجم علیه الّوابس) بر آگاه به زمان خود افكار آلوده و شبهات هجوم نخواهد آورد.(اصول كافی، جلد1 ص27).

 

12ـ خنثی ‌سازی توطئه ‌های فرهنگی دشمن: تلاش دشمنان اسلام برای رویاروئی با جوامع اسلامی به صورت‌ های مختلف انجام می‌ شود؛ اما تمركز تلاش‌ ها و شدید ترین حملات به اسلام به صورت تهاجم فرهنگی صورت می ‌گیرد، تا هویت انسانی و اسلامی نیرو های متعهد جامعه را تغییر دهد و آنان را استحاله معنوی و فرهنگی كند. یكی از ابزارهایی كه به عنوان سلاح كارآمد در تهاجم فرهنگی به شمار می آید، استفاده ابزاری از زنان و ترویج فساد، فحشا، لاابالی‌گری و بی ‌حجابی است. در نظام اسلامی ایران زنان به عنوان مقاوم ‌ترین پایگاه در برابر تهاجمات فرهنگی بیگانگان به شمارمی آیند و با تأثیر عمیق تربیتی كه در خانه دارند توانسته‌اند بسیاری از خانواده‌ ها را از گزند تهاجم فرهنگ بیگانه مصون نگه دارند و نیز با پرورش فرزندان پاكدامن، توطئه ‌های دشمنان را خنثی كرده و نسل انقلاب را به سلامت حفظ كنند؛ چرا كه آنان دژ محكم عفت و عصمت ‌اند.

 

13ـ رعایت حجاب و عفت اسلامی: از اصلی ‌ترین و محوری‌ ترین ویژگی ‌های روحی و اخلاقی زنان رعایت عفت و حجاب اسلامی است كه سایر فعالیت‌ ها بدان ارزش پیدا می ‌كند. بارزترین مشخصه زن مسلمان ایرانی در نظام اسلام، پاكدامنی، عفت، حجاب و رعایت شئونات اسلامی است كه كامل كننده و متمم نقش ‌آفرینی در فعالیت‌ های سیاسی و اجتماعی آنان است.

 

14ـ الگودهی به زنان كشورهای اسلامی: نظام اسلامی كه با دگرگونی معجزه آسا در اندیشه عملكرد زنان، جوشش، جنبش، حماسه و ایثار، فداكاری و اخلاص را در كالبد فسرده زن احیاء كرد. این قشر بزرگ اجتماع در پرتو عنایات الهی به عنصر فعال، شجاع، آگاه و كارآمد تبدیل گشت و این تحول شگرف انسانی و ایمان بانوان باید مایه عبرت سایر كشورهای اسلامی قرار گیرد تا با الگوپذیری از زن مسلمان ایرانی به آزادی، استقلال و شكوفایی در تمام زمینه‌ های علمی، فنی، آموزشی، هنری و تبلیغی و غیره دست یابند.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:52 منتشر شده است
برچسب ها : نقش محوری زنان در جامعه اسلامی,

 

راه های موفقیت در تحصیل

سعی کنید در ایام تابستان ، کتابهای علمی و کتابهای مربوط به رشته ی تحصیلی یا شغلی که دوست دارید ، بخوانید و اطلاعات عمومی قوی در هر زمینه ای(مخصوصا”در زمینه های مورد علاقه تان) داشته باشید. مثلا”وقتی کسی از شما پرسید ، می خواهی چه کاره شوی؟ 

 

۱) سعی کنید در ایام تابستان ، کتابهای علمی و کتابهای مربوط به رشته ی تحصیلی یا شغلی که دوست دارید ، بخوانید و اطلاعات عمومی قوی در هر زمینه ای(مخصوصا”در زمینه های مورد علاقه تان) داشته باشید. مثلا”وقتی کسی از شما پرسید ، می خواهی چه کاره شوی؟ و یا چه رشته ای را دوست داری؟ باید بتوانید ، بی درنگ و با ارائه ی اطلاعات موثق و منطقی ( نه بر اساس حرف عامه ی مردم ) به او پاسخ دهید

 

۲) با پیش مطالعه ی قبلی سر کلاس درس حاضر شوید. همیشه سر کلاس ، حرفی برای زدن داشته باشید.

 

۳) با یک روحیه ی فعال و شاداب سر کلاسهای درس شرکت کنید. با همکلاسی های خود رقابت سالم داشته باشید و سعی کنید در یادگیری دروس به هم کنید تا دست آخر خدا هم به شما کمک کند.

 

۴) با دقت و تمرکز فراوان به درس گوش کنید و هر جایی که ابهامی بود، از معلم خود (نه از دانش آموزان دیگر) بپرسید. نگذارید اشکالات و ابهامات، در ذهن شما انباشته شوند و بزودی تبدیل به یک ضعف علمی بزرگ شوند.

 

۵) درس هر روز را همان روز در خانه بخوانید و کمی از تمرینهایش را حل کنید.

 

این کار کمک می کند ، مطلب کاملا”در ذهن شما حک شود ، چون تازه آنرا آموخته اید و یادگیری اولیه، کاملا”در ذهنتان وجود دارد ، پس با یک مرور بلافاصله ،مراحل یادگیری در ذهن را کامل می کنید.

 

۶) سعی کنید متن کتاب را خوب بخوانید و مثالها و تمرینها را بدون توجه به حل آنها، خودتان حل کنید. (استفاده از حل المسائل ، فقط به افرادی که غیر حضوری درس می خوانند ، توصیه می شود) اگر کسانی که فرصت شرکت در کلاسها و استفاده از معلم و همشاگردیها دارند ،

 

از حل المسائل ها استفاده کنند ، به جز ضرر(تنبلی ذهن ، عدم تلاش کافی برای یافتن جواب ، کاهش روحیه ی خلاقیت و ارائه ی راه حل های جدید و ابتکاری و…) ، چیزی عایدشان نخواهد شد.

 

۷) دروس برنامه ی فردا را مرور کنید و همیشه با آمادگی کامل برای امتحان کلاسی یا درس جواب دادن، سر کلاس حاضر شوید.

 

۸) سعی کنید عادت کنید که شبها زود بخوابید و صبح زود از خواب بیدار شوید تا هیچگاه دیر به مدرسه نرسید.(با این کار هم به همه ی کارهایتان می رسید و هم همیشه سرحال و شاداب و پرانرژی خواهید بود.). بهتر است هر روز صبح حتی اگر شده ۱۰ دقیقه با موسیقی نرمش کنید ، تاثیر اعجاب انگیزی در روحیه ی شما خواهد داشت.

 

۹) در اوقات فراغت(زنگهای تفریح ، زنگهای بیکاری و…) در مدرسه، دروس را برای یکدیگر توضیح دهید.( این روش بسیار خوبی است برای اینکه بفهمید که خودتان هم درس را فهمیده اید یا نه؟ و هم دیگران از معلومات شما استفاده می کنند، در ضمن این کار باعث می شود احساس خیلی خوبی نسبت به خود و کلاس و درس و مدرسه داشته باشید.)

 

۱۰) قبل از هر امتحان ، سوالات امتحانی سالهای گذشته ی هر درس را گیر بیاورید و در خانه ، به صورت آزمایشی امتحان دهید.

 

۱۱) اهمیت شرط معدل(چه در کنکور، چه در شرایط پذیرش مدارس و موسسات مختلف چه در استخدام در ادارات و شرکتهای مختلف و…) کاملا”واضح و آشکار است .

 

پس سعی کنید با حداکثر معدل ممکن، دیپلم بگیرید. البته این مسئله نباید باعث شود که شما فکر کنید ارزش نمره از فهم و یادگیری دقیق مطلب بیشتر است و دنبال راههای بگردید که به هر قیمتی که شده نمره تان بالا شود، نه!!!

 

نمره ی بالا همراه یادگیری کامل مطالب ارزشمند است وگر نه دیر یا زود (سر جلسه ی کنکور) دست شما رو خواهد شد!

 

۱۲) سعی کنید همین الان ، به این مسئله که هدفتان از درس خواندن و ادامه تحصیل و…چیست ، خوب فکر کنید و برای این سوالات پاسخهایی داشته باشید که برای شخص خودتان (نه برای آشنا و در و همسایه و فامیل) قابل قبول باشد ، بعد بر اساس این پاسخها ، اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را بنویسید و برای رسیدن به تک تک آنها دنبال راه حل بگردید.

 

با این کار، هیچوقت انگیزه ی خود را در طول تحصیلات از دست نخواهید داد و همیشه انرژی لازم برای درس و کار را خواهید داشت.

 

۱۳) از همین الان(از دوران دبیرستان) ، استفاده از جدول برنامه ریزی را آغاز کنید تا بتوانید مهارتهای مدیریت زمان خود را افزایش دهید.

 

۱۴) همیشه سعی کنید به تغذیه ، خواب، ورزش و تفریح سالم اهمیت دهید تا بدنتان همیشه سالم و با نشاط باشد ،(شما می توانید یک فعالیت ورزشی مورد علاقه تان را در کنار درستان داشته باشید و آن فعالیت یکی از اوقات تفریح و شادابی شما باشد) زیرا که به تبعیت آن ، ذهن و فکرتان هم همیشه باز و آماده برای دریافت و ثبت اطلاعات ، خواهد بود.

 

۱۵) یادتان باشد، تست یک وسیله ی آزمایشی است نه آموزشی!

 

یعنی شما تست می زنید که ببینید مطالب آن درس را خوب یاد گرفته اید و با نکاتی که از متن کتابها بیرون کشیده اید ، می توانید تست بزنید یا نه؟

 

اول تست نزنید تا بعد با مراجعه به پاسخ تشریحی ، بخواهید نکته ی آنرا یاد بگیرید ، بلکه اول کتاب را در حد عالی بخوانید بعد برای آزمودن معلومات خود تست بزنید .

 

البته می توانید نکات استخراج شده از تستها را هم به طور کلی یادداشت کنید و بعدا”آنها را مرور کنید.

 

آیلر قزل

 

منبع:اینترنت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:51 منتشر شده است
برچسب ها : راه های موفقیت در تحصیل,

 

برنامه ریزی برای آموزش انشا

 

آزمون تصویری زبان یا pslt  و آزمون زبان نوشتاری دو ابزار هنجار مرجع هستند که در آن دانش آموزان باید نمونه های نوشتاری خود را ارایه کنند.

 

در آزمون تصویری زیان pslt  دانش آموزان داستانی را درباره تصویر یک پسربچه در حال بازی می نویسند. بخش هایی از نوشته دانش آموز مثل تعداد کلمات، تعداد جملات، صحت ترکیب و میزان انتزاعی بودن جملات مورد ارزیابی و قضاوت قرار گرفته و با نمرات هنجار مقایسه می شوند.

 

 در آزمون زبان نوشتاری از دانش آموز خواسته می شود نمونه ای از نوشته خود را درباره شرایط کارتونی که ماجرایی فضایی را دنبال می کند ارایه دهند. از طریق ارزیابی نوشته دانش آموزا به خزانه واژگان و رشد توانایی دانش آموز در پاراگراف بندی، نحوه شروع و خاتمه متن و غیره نمراتی داده می شود. دانش آموزانی که در این آزمون ها نمرات پایینی دریافت کنند احتمالا به آموزش بیشتری نیاز دارند و واجد دریافت آموزش جبرانی هستند.

 

 

 

انشا را اینگونه به کودکان ناتوان یادگیری آموزش دهیم

چه مداخلاتی در رفع مشکلات انشا موثر هستند؟

 

برخی معتقدند که آموزش جنبه های مکانیکی نوشتن باید حذف شود،  چون مانع بروز خلاقیت دانش آموزان می گردد. در واقع آموزش نوشتن باید به نحوی باشد که افراد را تشویق کند تا عقایدی که میخواهند را بازگو کنند و در عین حال جنبه های اساسی نوشتاری را نیز فراموش نکنند .زیرا این جنبه ها برای برقراری یک ارتباط روشن و صریح ضروری است .برنامه ها باید ابعاد خاصی از دستور زیان را آموزش دهند .به طور کل مهارت های مکانیکی نیابد بر آموزش ارتباط برقرار کردن به وسیله نوشتار سایه افکند.

 

یکی از رویکردها در زمینه آموزش نوشتن این است که دانش آموزان در ابتدا باید تصاویری را از روزنامه ها و مجلات ببرند و برای هریک از تصاویر بریده شده عنوانی بنویسند. در مرحله بعد معلم آن ها را راهنمایی می کند که هر تصویر را با یک جمله توصیف کنند. سپس این دانش آموزان باید مطالب توصیفی دو جمله ای بنویسند. که در این مرحله است که به آن ها قواعد نگارشی و دستور زبان نشان داده می شود. و در مرحله چهارم کودکان برای تصویرها توصیف های سه جمله ای یا طولانی تر می نویسند. البته ضرورتی ندارد که جملات نوشته شده حتما به یکدیگر ارتباط داشته باشند. در مرحله پنجم از آن ها خواسته می شود که  به طور موضوعی مطلب بنویسند.

 

 

 

بر اساس تحقیقات انجام شده در مورد نوشتن میتوان توصیه های چندی را درباره آموزش ارایه داد.

دانش آموزان باید آنچه را می خواهند بنویسند ابتدا برنامه ریزی کنند. برنامه ریزی می تواند نکته برداری ساده تا تهیه نمودارها یا خلاصه ها را دربر بگیرد.

دانش آموزان باید برنامه هایشان را به مواد نوشتاری تبدیل کنند. این کار باید عمدتا بر تبدیل یک کار نوشته شده به یک پیش نویس متمرکز باشد.

دانش آموزان باید آنچه را که نوشته اند ویرایش کنند. ویرایش باید از طریق خواندن دوباره آن صورت گیرد تا ببینند آنچه را که می خواسته اند به زبان بیاورند بیان کرده اند یا نه. سپس اشکالات آن را رفع کنند.

شش اصل که متخصصان به منظور جلوگیری از مشکلات نوشتاری مد نظر قرار داده اند:

 

ارایه آموزش نوشتاری موثر

ارایه آموزش نوشتاری به منظور رفع نیازهای فردی کودکان با ناتوانایی یادگیری

مداخله زودهنگام و انجام تلاش مداوم و منسجم در بهبود مهارت های نوشتاری کودک

داشتن این تفکر که همه کودکان نوشتن را می آموزند.

شناسایی و توجه به موانع تحصیلی و غیر تحصیلی نوشتن و موفقیت های تحصیلی

استفاده از ابزارهای فناوری برای بهبود عملکرد نوشتن.

 

 

در مداخله ی آموزش بیان نوشتاری به دانش آموزان آموزش داده می شود که چگونه سر سطر هر پاراگراف بنویسند، چگونه از جملات موضوعی استفاده کنند، چگونه مجموعه ای از حوادث را توصیف کنند و چگونه تولیدات نوشتاری خود را بر اساس انواع ویژگی های نوشتاری ارزیابی کنند.

 

انشا را اینگونه به کودکان ناتوان یادگیری آموزش دهیم

 

 

ایجاد راهبرد خودتنظیمی   

 

در این رویکرد معلمان راهبردهایی را برای برنامه ریزی یا بازبینی متنها آموزش می دهند. آن ها رویکردهای خودگردان شامل: هدف گذاری، خودنظارتی ، خودآموزی و خود تقویتی را آموزش می دهند. معلمان می توانند با استفاه از ایجاد راهبرد خود تنظیمی راهبردهایی از قبیل برنامه ریزی، سازمان دهی نوشتن، ویرایش و بازبینی را تعلیم دهند. همچنین می توانند نوشتن حروف بزرگ، سازمان دهی، نقطه گذاری و هجی کردن را تعلیم دهند.

 

 

 

دانش آموزان هنگام نوشتن راهبردهای زیادی را فرامی گیرند بعضی از این راهبردها عبارتند از:

 

 

 

 

جمله نویسی: دانش آموزان می آموزند چگونه جملات ساده،  مرکب، و پیچیده تشخیص دهند.

 

 

پاراگراف نویسی: دانش آموزان می آموزند چگونه ایده ها را خلاصه کنند،  یک دیدگاه را انتخاب کنند و برای ساختن یک پاراگراف کامل عقایدشان را پشت سر هم قرار دهند.

 

 

تصحیح کردن: دانش آموزان می آموزند چگونه نوشته های خود را اصلاح کنند و اشتباهات خود را در متن پیدا کنند.

 

 

موضوع نویسی: دانش آموزان میآموزند چگونه یک موضوع پنج پاراگرافی بنویسند.

 

 

 

تقویت

 

این موضوع کاملا تایید شده است که پاداش دادن بر عملکرد نوشتاری دانش آموزان تاثیر مثبت دارد. هرچه معلمان نوشتن کلمات را بیشتر تقویت کنند،  دانش آموزان کلمات بیشتری را می نویسند. هنگامی که به استفاده بیشتر از افعال اقدامی پاداش داده می شود،  دانش آموزان افعال بیشتری را در نوشته هایشان به کار می برند (دویدن چرخیدن و پرتاب کردن افعال اقدامی هستند، اما فکر کردن و خواستن جز این افعال نیستند) هنگامی که به کار بردن کلمات متنوع تقویت شود،  دانش آموزان در نوشته هایشان واژگان بیشتری به کار می برند. با وجود این تقویت بخشی از نوشتن بر عملکرد بخش های دیگر تاثیر ندارد. بنابراین سیستم پاداش دهی باید به گونه ای باشد که در بهبود ابعاد گوناگون نوشتن تاثیر بگذارد.

 

 

 

دستور زبان داستانی

 

دستور زبان داستانی یکی از فنون موثری است که نقش ارزنده ای در کمک به دانش آموزان با ناتوانایی های یادگیری در نوشتن انشاهای بهتر دارد. روش دستور زبان داستانی به آموزش اجزای اساسی داستان (یا یک مقاله) به دانش آموزان و دادن یک چهارچوب به آن ها به عنوان بخشی از مرحله برنامه ریزی که در نوشتن آثارشان به کار می بند گفته می شود. این روش رویه نوشتن را تسهیل می کند. این روش از نظر اجرایی ساده است و به دانش آموزان در تولید آثار نوشتاری با کیفیت بالا کمک می کند.

 

 

 

فنون شناختی-رفتاری

 

طرفداران رویکردهای شناختی – رفتاری ناتوانایی یادگیری اغلب توصیه می کنند که معلمان هنگام تدوین برنامه های آموزشی برای بهبود نوشتن روش های مختلف مانند دستور زبان داستانی، ویرایش به کمک همسالان و خود ارزیابی را با هم ترکیب کنند. خودارزیابی و خود نظارتی تکنیک های موثری هستند. زمانی که دانش آموزان درباره نوشته هایشان بازخورد دریافت می کنند نوشته های آن ها به طور شگفت انگیزی بهبود پیدا می کند.

 

همان طور که گفته شد دانش آموزان با ناتوانایی یادگیری اتواع مشکلات را در دستخط نوشتن املا و عبارات نوشتاری دارند .تمرین های آموزش موثر در دستخط بر سرمشق دهی معلمان و تمرین دانش آموز تاکید می کند. در مقالات بعدی به مشکلات املانویسی دانش آموزان خواهیم پرداخت

 

توجه :

حتما نظرات خود را زیر هر انشابنویسید تا ما نیز بیشتر برای شما انشا در سایت قرار بدهیم .باتشکر

برای دیدن سایر انشا ها بر روی هر کدام از موضوعات زیر کلیک کنید :

 

انشا در مورد ارتباط با خود

انشا پایه هشتم در مورد تصور ذهنی از عکس صفحه ۵۶

انشا به روش سنجش و مقایسه با موضوع عشق و نفرت

انشا در مورد 22 بهمن

انشا در مورد زلزله

انشا در مورد دوست

انشا درباره سنجش و مقایسه مرگ و زندگی

انشای با موضوع کشتی نفت کش سانچی

انشا در مورد دل که پاک است، زبان بی باک است پایه دهم

انشا درمورد علم و دانش

انشا ازاد و ذهنی در مورد ادم فضایی

انشا پایه دهم به روش جانشین سازی با موضوع پروانه

انشای آزاد با موضوع امام رضا(ع)

انشا در مورد صدای قارقار کلاغ

انشا با موضوع آنچه در مسیر خانه تا مدرسه می بینید

انشا با موضوع مشاهده مسابقه فوتبال از روزنه تور دروازه

انشا در مورد اهنگ سرود ملی

انشا در مورد دیدن یک شکارچی از دریچه چشم یک آهو

انشاء در مورد مشقت

انشا در مورد اذان

انشا در مورد فیل و فنجان

انشا در مورد گذر از رودخانه پایه نهم

انشا در مورد طبعیت گردی با زبان عادی و ادبی

انشا در مورد تابستان خود را چگونه گذراندید

انشا درباره ماه محرم

انشا در مورد شعر یکی برسرشاخ ،بن می برید

انشا پایه ی هفتم صفحه ۲۳ آنچه درتصویرزیرمی بینیدبنویسید

انشاء با موضوع نوجوانی

انشا انگلیسی در مورد تلفن همراه با ترجمه فارسی

انشا انگلیسی در مورد گاو به همراه ترجمه فارسی

انشا انگلیسی در مورد پول با ترجمه فارسی

انشا انگلیسی در مورد دیابت با ترجمه فارسی

موضوع انشا انگلیسی با موضوع آب با ترجمه فارسی

انشا آزاد درباره تفاوت افکار در انسان ها

انشا آزاد درباره آدم دروغگو

انشا آزاد در مورد تخیل و دنیای غیرواقعی

انشا درمورد پستچی

انشا درمورد دغدغه های زندگی در روستا

انشا درمورد عهد و پیمان

انشا درمورد زندگی دریای بی کران با رعایت مراحل نگارشی

انشا در مورد بار کج به منزل نمی رسد

انشاء در مورد صدا شر شر آب

انشاء از زبان ابر

انشا در مورد صدای زنگ آخر

انشا در مورد تیم والیبال کلاس ما

انشا در مورد ناخن

انشا در مورد درد دندان

انشا درباره محل زندگی ما

انشا در مورد اسمان شب

انشا در مورد ایران پایه هفتم

انشا با موضوع کفش

انشا ء در مورد کلاغ

انشا درباره پاییز

انشا درباره روزی را که دوست دارم تکرار شود

انشا درباره حیاط مدرسه

انشا در مورد عینک

انشاء با موضوع خانه کتاب مهارت های نوشتاری پایه هفتم

انشاپایه ی هفتم صفحه ۲۳ آنچه درتصویرزیرمی بینید بنویسید

انشا درمورد جان بخشی به اشیاء تک درخت کویر

انشا تصور ذهنی در مورد صحنه ورود یک موش به خانه

انشاء با موضوع برف با رعایت مراحل نوشتاری

انشا تصور کنید یک جنگلبان هستید

انشا پایه هشتم تصویر نویسی دو عکس صفحه ۸۴

انشا درمورد پروانه ایی هستید که در تاریکی شب شمعی روشن پیدا کرده اید

انشا در مورد قطره بارانی هستید که از ابری چکیده اید

انشای آزاد اگر معلم نگارش بودید پایه هشتم صفحه ۸۱

انشا در مورد برخاستن از خواب در صبح شهر

انشا در مورد برخاستن از خواب در صبح روستا

انشا در مورد حس و حال حمل یک قالب یخ بدون دستکش

انشا در مورد توصیف طعم بستنی یخی

انشا در مورد توصیف برداشتن یک ظرف داغ پایه هشتم صفحه ۶۲

انشا در مورد طعم لبوی داغ در یک روز برفی صفحه۶۲ پایه هشتم

انشا با موضوع طعم خورشت قورمه سبزی صفحه۶۲ پایه هشتم

انشا در مورد بوی سیر پایه هشتم صفحه۶۲

انشا در مورد بوی خاک پس از بارش باران پایه هشتم

انشا پایه هشتم صدای باران

انشا با موضوع صدای وزش شدید باد

انشا در مورد صدای لالای مادر

انشا مقایسه زندگی شهری و روستایی

انشا درباره پرواز بدون بال با رعایت قالب نوشتاری

انشا در مورد همنشین پایه نهم

انشا درمورد عاقیبت فرار از مدرسه با قالب داستان

انشا درمورد هدف زندگی در قالب نامه ی غیر رسمی

انشاء درباره صبر و شکیبایی پایه نهم

انشاء پایه نهم درباره همنشین بد

انشا در مورد درختی را با ویژگی های پا در هواست ریشه هایش در ابر فرو رفته است

انشا درباره زیبایی های جهان پایه نهم صفحه ۹۳

انشا درباره بهار پرهیاهو پایه نهم صفحه۳۱

انشا در مورد عاقبت فرار از مدرسه پایه نهم صفحه ۸۱

انشا در مورد هدف زندگی

انشا در مورد کودکی من پایه نهم صفحه ۸۱

انشا طنز وغیر طنز در مورد درد دل یک موش آزمایشگاهی

انشای طنز و غیر طنز ماهی در حوض قالی

انشا طنز و غیر طنز در مورد ربات پیشخدمت پایه نهم

انشا طنز و غیر طنز درمورد انتقال خون پایه نهم

انشا طنز و غیر طنز در مورد سایه آدم پایه نهم

انشا طنز و غیر طنز در مورد کمک به همسایه پایه نهم

انشا طنز و غیر طنز در مورد ایستادن در صف پایه نهم

انشا طنز و غیر طنز پایه نهم در مورد تلفن همراه

انشا با موضوع شانس

انشا در مورد دیدن مورچه ای که باری را می کشد

انشا در مورد هوش انسان

انشا درمورد چرا میهن را به مادر تشبیه می کنند

انشا درباره معرفی رشته برق پایه دهم

انشا درباره درخت هر چه بارش بیشتر می شود سرش فروتر می آید

انشا درباره خفته را خفته کی کند بیدار پایه دهم صفحه 83

انشاء ذهنی درباره آرزو پایه دهم درس دوم

انشاء مقایسه آدم دروغگو و راستگو در آینه

انشاء با ویژگی مقایسه آفتاب و باران پایه دهم

انشاء با موضوع با ماه نشینی ماه شوی با دیگ نشینی سیاه شوی

انشا تضاد مفاهیم با موضوع ماهی موج دریا خشکی بیابان

انشا پایه دهم در مورد سنجش و مقایسه پنجره و پرده پایه دهم

انشای در مورد مقایسه مادر و شمع

انشا با ویژگی مقایسه ی صحرا با دریا

انشای مقایسه قلم با خون شهید با اسلحه با درخت

انشا درباره چاه کن همیشه ته چاه است

انشاء غم آخرین انشای دبیرستان پایه دوازدهم

انشاء تصویر نویسی از منظره ایی از چند گلدان شمعدانی

انشاء با موضوع عاقبت فرار از زندان

انشا با موضوع ارایه های ادبی درباره انتظار کشیدن

انشا با موضوع یکی از خاطره های زندگی

انشا درباره از کوزه همان برون تراود که در اوست پایه دوازدهم

انشا درباره نامه خصوصی به معلم درس نگارشتان بنویسید و دیدگاهتان را در مورد این درس و روش تدریس ایشان با وی در میان بگذارید

انشا درباره نامه ای به وزیر علوم بنویسید و با ارائه دلایل منطقی خواستار حذف کنکور شوید

انشا درباره محبت و نفرت پایه دوازدهم

انشا درباره کامیابی و ناکامی پایه دوازدهم صفحه ۵۵

انشا درباره سوگ و سور پایه دوازدهم صفحه ۵۵

انشا درباره زمستان گذشت و بهار آمد

انشا در مورد عاقل نکند تکیه به دیوار شکسته

انشا در مورد خاطره ی یک روز در کلاس پایه دوازدهم

انشا درباره جنگل پایه دوازدهم

انشا ادبی درمورد گرانی پایه دوازدهم

گسترش ضرب المثل آب ریخته جمع شدنی نیست - انشا

انشا پایه یازدهم در مورد شخصیت نویسی درباره خدای دلم

انشاء با رعایت مراحل نوشتن متنی درباره دانشگاه

انشا درمورد عجله کار شیطان است

انشا با موضوع چرا عاقل کند کاری که بازآرد پشیمانی

انشا درباره آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم

گسترش انشا آب ریخته جمع شدنی نیست

فداکاری یعنی چه انشاء درباره فداکاری

انشاء درباره گفتگو خیالی جنگل و کویر

انشاء درباره گفتگو ابر و آسمان

انشا در مورد سفرنامه با موضوع سفر به شمال کشور

انشا با موضوع سفرنامه سفر به مناطق عملیاتی جنوب

انشا با طرح گفت و گو با موضوع مدرسه پایه یازدهم

انشا با ویژگی های گفت و گو

انشا با موضوع متنی با رعایت زمان و مکان و حال و هوا و جزییات بنویسید

چرا والدین حق دارند از فرزندانشان بپرسند به کجا می روند؟

انشاء درباره شهید سلیمانی

اقدام پژوهی انشا

انشا درباره ضرب المثل گیرم پدر تو باشد فاضل از بهر پدر تو را چه حاصل

انشا در مورد تصورات ما از گم شدن در جنگل

انشا درمورد چهار فصل(بهار،تابستان،پاییز و زمستان)

انشا درباره نامه ایی برای یک شهید بنویسید

انشا در مورد تضاد مفاهیم یا ناسازی معنایی

انشا در مورد وسط حرف دیگران پریدن

انشا درباره زندگی حیوانات وحشی

انشا با موضوع داستان نویسی

انشا در مورد جلسه امتحان پایه نهم صفحه۸۱

انشا آزاد درباره خط فقر

انشا درباره فرهنگ بومی و پیوندهای جغرافیایی

انشا درباره راه های درست مصرف کردن آب

انشا درباره یک روز از کلاس پایه نهم صفحه۸۱

انشا آزاد درباره روز معلم سال ۹۷

انشا درباره اگر نامه بودید و در زمان سفر می کردید چه پیامی را به خوانندگان خود می دادید

جواب فعالیت انشا پایه هفتم در مورد فداکاری صفحه 92

انشا از این گوش می گیرد و از آن گوش در می کند

انشا درباره عجله کار شیطان است پایه یازدهم صفحه ۱۰۲

روش آموزش انشا در پایه سوم

انشا در مورد در باران

انشا درباره کوچ پرستوها

نوشتن انشاهای خلاق

نقش والدین در علاقه مند کردن فرزندانشان به مطالعه:

انشا درباره محیط زیست

تحقیق درباره برنامه ریزی برای آموزش بهتر انشاء

علل ضعف دانش آموزان در انشاء نویسی

روش تدریس درس املا و انشاء

نگارش انشاء

نوشتن انشاهای خلاق

تدریس درس املا و انشاء

مقاله درباره چونگی برنامه ریزی برای انشا به دانش آموزان

دو انشائ درباره توصیف زمستان

انشا درباره نماز

.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:19 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره برنامه ریزی برای آموزش بهتر انشاء,

 

علل ضعف دانش آموزان در انشاء نویسی

انشاء فرزند اندیشه است، فعالیت ذهنی بسیار پیچیده ای است که به مراتب از خواندن دشوارتر است. نوشتن در گرو خلاقیت ذهنی و مستلزم تخیل و تفکر و رشد و فهم آدمی است.

 

به گزارش وبلاگ گروهی از دانشجویان تربیت معلم شهید پاکنژاد یزد، درس انشاء یکی از مواد مرتبط با ذهنیت وخلاقیت ذهنی، تصویرسازی و صحنه آفرینی است. اهمیت آن در برنامه های درسی دوره های مختلف به قدری است که می توان آن را زمینه ساز یادگیری خلاق عادت به تفکر، تأمل و تدبر دانست. به ویژه آن که بیشتر

 

پژوهش ها ارتباط میان درس انشاء و عادت مطالعه را مورد تأیید قرار داده اند.پایه و اساس هر نوشته ای حروف و جملاتی است که در مدارس آموزش داده می شود. درس انشاء یکی از مفیدترین ابزارهای آموزش نوشتن است.

 

انشاء از نظر کاربردی در زندگی دانش آموزان نقش بسزایی دارد، زیرا بخش بزرگی از ارتباطات در محیط مدرسه و خارج از آن از طریق نوشتن فراهم می شود.دانش آموزان به وسیله انشاء می توانند با ترکیب کردن آموخته های خود اثری نو به وجود آورند و از آن لذت ببرند. ساعات انشاء باید برای معلمان و دانش آموزان خوشایند و دلپذیر باشد.

 

انشاء می تواند به دانش آموزان نیروی ابتکار و ابداع بدهد. پس به وسیله انشاء دانش آموزان می توانند از استعدادهای نهفته خویش اطلاع حاصل کنند و بتوانند استعدادهای بالقوه خویش را شکوفا کنند.

 

وقتی به نوشته های دانش آموزان توجه می کنیم معلوم می شود که آنان در نوشتن مشکل دارند و نمی توانند مکنونات قلبی خویش را آن طور که باید با قلم وصف کنند

 

. در سایر دروس که وابسته به انشاء و هنر نویسندگی دانش آموزان است، شاید علل ضعف بر اثر مشکلات درس انشاء باشد و اگر از خود دانش آموزان علت پرسیده شود، چنین اظهارمی دارند که بحثها و فرمول هایی که در کلاس توسط معلم ارایه می شود را متوجه نمی شویم. وجود چنین مشکلی دلالت بر مشکل اصلی و ضعف اساسی در ماده درسی انشاءاست.

 

چرا انشاء در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته است؟ چرا عادت به مطالعه از سوی والدین و معلمان در میان کودکان و نوجوانان برانگیخته نمی شود؟ آیا موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی سد راه این مسأله است؟ یا عادت ها و قراردادهای نادرست نظام آموزشی در بها ندادن به این مفهوم موجب بروز چنین پدیده ای شده است.

 

کمتر کودک یا نوجوانی می توان یافت که خود انگیزه و توانایی نوشتن داشته باشد، در این صورت یا وجود چنین ماده ای در برنامه های تحصیلی زیادی است یا جذابیت خلاقی که باید زمینه ساز درسی باشد، نادیده انگاشته می شود. چرا هنوز تعداد زیادی از دانش آموزان حتی در دوره های تحصیلی بالاتر به احتمال زیاد در جمله نویسی ناتوان هستند؟ از همه مهمتر این که به چه علت در نظام آموزش متوسطه درسی مستقل به نام انشاء گنجانده نشده است؟

 

آیا صرفاً اختصاص دادن چهار یا پنج نمره از درس زبان فارسی (آیین نگارش) آن هم در حد بسیار ساده جبران این همه کمبود را می کرد؟با اینکه در تمامی مواد درسی و دوره های تحصیلی درس انشا کاربرد دارد، اما متأسفانه چندان جایگاهی برای خود پیدا نکرده است، و تنها در درس آیین نگارش یا دستور زبان فارسی حدود پنج نمره و آن هم با عنوان نگارش در نظر گرفته شده است و می توان گفت که در این مورد نیز بیشتر دبیران مدارس سلیقه ای عمل می کنند. دانش آموزان حتی از نوشتن یک نامه معمولی یا در تنظیم یک تقاضا عاجز هستند، این امر نشانگر ضعف در انشاء یا آشنایی با دستور زبان فارسی است.درک نکردن معنی و مفهوم لغات، ضعف پایه تحصیلی دانش آموز، مطالعه نکردن کتاب های غیردرسی، کم توجهی مسئولان، نبود کتاب درسی ویژه انشا و در بعضی از مدارس و مناطق کمبود کتاب های غیردرسی و بالابودن قیمت آن و ناتوانی عده ای از دانش آموزان در خرید کتاب از عــمده مـشکـلات درس انشاء و علل ضعف دانش آموزان در این درس است.حتی راهنمایان تعلیماتی و مسئولان آموزشی در بازدیدهای خود از آموزشگاه ها کـمتر بـه درس انشا توجه کرده اند.

 

انواع انشاء

 

انشا را از نظر طرح موضوعات مختلف به چهار نوع تقسیم کرده اند انشاء وصفی ، انشاء نقلی ، انشاء تحقیقی ، نامه نگاری.

 

۱-انشاء وصفی : وصفی از کلمه وصف است ، یعنی تعریف کردن کسی یا چیزی یا صحنه ای است که شخص درباره چیزهایی که مشاهده می کند و در محیط خود می بیند قلم فرسایی کرده و آنها را چنانکه هست توصیف کند در این نوع انشا لازم است که نویسنده تمام خصوصیات آنچه را که دیده یا می بیند با دقت در نظر بگیردتا به خوبی از عهده وصف آن برآید مانند یک نفر نقاش که کیفیت و چگونگی اشیاء را نقش می کند، شخص نویسنده آن ها را مجسم می سازد .

 

تمام اشیایی که در محیط خود می بینیم ممکن است موضوع انشا وصفی قرار گیرد مانند : تخته سیاه ، میز ، صندلی ، اتاق ، مدرسه ، خانه ، مناظر طبیعی مانند : بهار ، پاییز ، جنگل ، دریا ، صحرا ، طلوع ، و غروب آفتاب ،خورشید و ماه هم چنین وصف دوستی که با او مصاحبت و مجالست داریم و غیره . در این نوع انشاء ابتدا از کلیات یعنی قسمت های مهم شروع کرده و به جزئیات ختم می دهیم مثل یک نفر نقاش که ابتدا حد و محیط و کادر کار خود را ترسیم پس از آن به جزئیات می پردازد.

 

۲-انشاء نقلی : نقلی ازکلمه‌ نقل است، و نقل یعنی بیان کردن سخن یا قول کسی برای دیگران ، یاشرح‌وحکایت نمودن‌کلیه‌یا خلاصه‌ای از‌تاریخچه ‌زندگی‌وسرگذشت کسی.

 

پس موضوعی که به نقل و بیان سرگذشت کسی یا زندگی نامه برخی از اشخاص مربوط است ، آن را موضوع نقلی می گویند . مثل این موضوع : «خلاصه ی زندگی حضرت امام حسین ( ع ) را بنویسید » یا : «امیر کبیرکه بود و چه خدماتی به کشور ایران نمود ؟ »

 

در این قبیل انشاء ها باید قبلاً برای خواندن کتاب های مناسب و دست یافتن به منابع و مآخذ، آگاهی هایی به دست آوریم و سپس به نوشتن انشا بپردازیم.

 

۳-انشاء تحقیقی : اگر بخواهیم درباره ی حقایق و واقعیات‌برخی از مسایل زندگی از قبیل : مسائل شخصی ، اجتماعی ، علمی ، ادبی ، فرهنگی ، سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، صنعتی و کشاورزی و…تحقیق نماییم و نتیجه تحقیقات و بررسی های خود را به وسیله نوشتن به دیگران گزارش دهیم، این نوشته را انشای تحقیقی می نامند. مثال این موضوع «در مکتب های سیاسی جهان تحقیق کنید و بنویسید که کدامیک از این مکتب ها می تواند متضمن سعادت جوامع انسانی باشد » یا مثل این موضوع «با توجه به وضع اقتصادی و امکانات صنعتی و کشاورزی کشورمان ایران ، تحقیق کنید که آیا صنعت برای کشورمان بیشتر ضروری است یا کشاورزی یا هر دو ؟»

 

۴-نامه نگاری : نامه نگاری یا مکاتبه نیز مانند انشا نویسی ، با اهمیت ترین و ضروری ترین هنری است که باید آن را یاد گرفت و با فراگیری این هنر ارزنده ، بر ارزش های انسانی و اجتماعی خود افزود . موضوع نامه نگاری نوعی از انشا است که انسان مقاصد خود را به اشخاص یا به هیات ها می نویسد . نامه نگاری را به دو قسمت متمایز تقسیم کرده اند:

 

۱-نامه های خصوصی که به دوستان و آشنایان و افراد خانواده و بزرگتران و غیر اینان نوشته می شود.

 

۲-نامه هایی که به هیات ها یا ادارات ، بنگاه ها ، شرکت ها و وزارتخانه ها نوشته می شود.

 

دلایل ضعف انشاء

 

- اختصاص دادن ساعت درس انشاء به سایر دروس در بعضی از مدارس در ضعف انشای دانش آموزان تاثیر دارد.

 

- نبودن ملاک استاندارد برای تصحیح و نمره گذاری انشاء در ضعف انشاءنویسی دانش آموزان مؤثر است.

 

- ضعف روخوانی فارسی در مشکل انشاءنویسی تأثیر دارد.

 

- نشناختن حروف توسط بعضی از دانش آموزان در ضعف انشاء تأثیر گذاشته و موجب می شود دانش آموزان از همان ابتدا نتوانند در این درس پیشرفت کنند.

 

- ضعف دانش آموزان در درس جمله نویسی پایه دوم، در ضعف انشا نویسی‌پایه ها ی بعدی تأثیر بسزایی دارد.

 

- کم سوادی و بی سوادی برخی از والدین

 

- نهادینه نشدن فرهنگ مطالعه کتاب های غیر درسی

 

- تکلم معلمان مناطق دوزبانه به زبان محلی و بومی

 

- تکراری بودن موضوعات

 

- فقدان معیار مناسب ارزشیابی

 

- عدم فعالیت و برنامه ریزی معلمان در کلاس

 

- مناسب نبودن موضوعات با خصوصیات رشدی و ذهنی فراگیران

 

- اطلاع نداشتن فراگیران از روش های انشاء نویسی.

 

مشکلات نوشتن انشاء در دوره ابتدایی

 

- نداشتن مطلب

 

- توسعه نیافتن کتابخانه دبستان و کلاس

 

- شرکت ندادن بچه‌ها در مجالس عمومی،سخنرانی، گردش ها و بازدیدهای علمی سطح آگاهی آنها را کاهش می‌دهد .

 

- فراهم نکردن زمینه‌های مساعد و واقعی برای اجبار به نوشتن مانند شرکت در تهیه روزنامه‌دیواری،نوشتن نامه و دادن پیام کتبی به خانواده

 

- کمبود گنجینه لغات کودکان

 

- نیاموختن کلمات هم خانواده،متشابه و متضاد و افزایش لغات دانش آموزان

 

- فقدان آشنایی به سبک و الگوی خاص که بهترین نمونه‌ همان متون کتاب های فارسی است.

 

- عدم تطابق موضوع انشاء با سن و فهم و علاقه کودکان

 

- نبود توانایی در ترکیب کلمات و بیان احساس فکر

 

- عدم آشنایی دانش‌آموز با چگونگی شروع انشاء

 

پیشنهادات

 

۱-داستان نویسی با کلمات مرتبط

 

۲-ادامه دادن متن بصورت داستانی

 

۳-نوشتن داستان برای یک تصویر

 

۴-جایگزینی کلمه به جای کلمات یک متن و بازنویسی متن مورد نظر

 

۵-تاکید بر افزایش مطالعه کتب غیر درسی مفید

 

۶-آشنایی فراگیران با کتب غیر درسی و انواع سبک ادبی

 

۷-آموزش نامه نگاری به فراگیران

 

۸-آموزش انواع مکالمات شفاهی به فراگیران

 

۹-تعریف معیارهای مناسب برای ارزشیابی.

 

۱۰-نوشتن داستان نقاشی خود توسط فراگیران.

 

۱۱-نوشتن یک متن ساده نمایشنامه توسط فراگیران و اجرای آن در زنگ هنر.

 

۱۲-ساعات درس انشا در برنامه هفتگی مدارس افزایش یابد.

 

۱۳-دبیران ادبیات برای شرکت در دوره های کارآموزی و تقویت بنیه علمی در زمینه نگارش و دستور زبان فارس تشویق شوند.

 

۱۴-تشویق بیشتر و دادن اختیار به مدیران و دبیران تا در صورت احساس ضعف درس انشا کلاس تقویتی تشکیل بدهند.

 

۱۵-برگزاری مسابقات نوشتاری در مدارس و تشویق دانش آموزان برای شرکت در این مسابقات.

 

۱۶-نوشتن انشا در کلاس صورت حتی اگر ۳ الی ۴ سطر هم باشد.

 

۱۷-بعد از نوشتن انشا ، یکی یکی از دانش آموزان بخواهیم تا انشای خود را بخوانند.

 

۱۸- چون پرورش تخیل در کودکان خیلی قوی است و به داستان های خیالی و فضایی علاقه فراوان دارند بنابراین سعی شود موضوعات انشا به صورت داستانی انتخاب شود.

 

۱۹- برای دانش آموزان قصه ای بخوانیم بعد از آنها بخواهیم خود را به جای یکی از شخصیت های قصه قرار دهند و برای ما قصه شنیده را خلاصه نویسی نمایند.

 

۲۰-تمامی موضوعات فصل ها را می توانیم در قالب داستان و به زبان بسیار ساده و کودکانه شروع و ادامه دهیم.

 

نتیجه گیری

 

نکته مهمی که معلمان در زنگ انشا باید مدنظر قرار بدهند ، نوشتن انشاء در کلاس و در حضور معلم است نه در منزل . اگر این روند در مدارس پیگیری شود ، دانش آموزان در پایه های بالاتر نوشته های قوی خواهند داشت و این قدرت نوشتاری باعث پیشرفت تحصیلی نیز خواهد شد.شیوه داستان نویسی و داستان گویی می تواند از بهترین روش های آموزش انشاء در دوره ابتدایی باشد .

 

در صورتی که روش داستان نویسی توام با علاقه و دقت دانش آموزان شود ، مناسب ترین شیوه نگارش انشا بوده و قوه تخیل و گنجینه لغات آنها را بالا برده و در جهت پیشرفت تحصیلی نیز در بلند مدت موثر خواهد افتاد.

 

منابع

 

حسینی نژاد ، سیدحسین ، انشا ، دیدگاه ها و روشها ، انتشارات لوح زرین ، چاپ چهارم ۱۳۸۲

 

حاجی آقالو ، عباس ، مزاحم ها و مراحم  های درس انشا ، انتشارات لوح زرین ، ۱۳۸۰

 

روش تدریس فارسی دوره ابتدایی , ویژه دانشجویان مراکز تربیت معلم ، ۱۳۸۵

 

مجله رشد آموزش ابتدایی ، ماه های دی و بهمن ۱۳۸۲

 

سخنان ارائه شده از استاد دانشگاه و تجربیات خودم در کلاس درس

 

تهیه کننده: عباس عامری هفتادر

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:17 منتشر شده است
برچسب ها : علل ضعف دانش آموزان در انشاء نویسی,دلایل ضعف انشا,

 

ارزش و مقام معلم

شرافت و مرتبت معلم زمانی اهمیت دارد كه بتواند شان خداوند و پیامبران را در وجود خود محقق سازد و پیوند انسان به هدف متعالی خلقت یعنی عبادت را برقرار سازد. لذا در این تعریف شهید مرتضی مطهری یكی از آن معلمان راستین است كه اولاً با نگاه تركیبی به همه معارف بشری نظر می كند و ثانیا تمامی تلاشهای علمی و عملی را مقدمه ای برای عبادت می داند و در این راه به مرحله سوم دینداری راه می یابد و با شهادت، عبادت عملی و علمی خود را كامل می سازد . به همین مناسبت روز شهادت این بزرگ مرد فرزانه (12 اردیبهشت )را روز معلم نامیدند

 

 

هنر معلمی:

 

معلمی شغل و حرفه نیست، بلکه ذوق و هنر توانمندی است معلمی در قرآن به عنوان جلوه ای از قدرت لایزال الهی نخست ویژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالی است. در نخستین آیات قرآن که بر قلب مبارک پیغمبر اکرم (ص) نازل شد، به این هنر خداوند اشاره شده است:

 

اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرأ و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم یعلم. (علق: 1ـ 5) بخوان به نام پروردگارت که جهانیان را آفرید. انسان را از خون بسته سرشت بخوان ! و پروردگارت کریمترین است همان که آموخت با قلم، آموخت به انسان آنچه را که نمی دانست.

 

در این آیات خداوند، خود را ?معلم? می خواند و جالب این که معلم بودن خود را بعد از آفرینش پیچیده ترین و بهترین شاهکار خلقت، یعنی انسان آورده است. مقام معلم بودن خدا، بعد از آفرینش قرارداد. نوعی انسانی را که هیچ نمی دانست، به وسیله قلم آموزش

 

داد که این از اوج خلاقیت و هنر شگفت خداوند در امر آفرینش حکایت دارد:

 

چو قاف قدرتش دَم بر قلم زد هزاران نقش بر لوح عدم زد

 

از این رو، می توان گفت که هنر شگفت معلمی از آن خداوند عالم است.

 

شهید ثانی رحمت الله درباره هنر معلمی خداوند می فرماید:

 

خداوند از آن جهت به وصف (اکرمیت) و نامحدود بودن کرامتش، توصیف شد که علم و دانش را به بشر ارزانی داشته است. اگر هر مزیت دیگری، جز علم و دانش، معیار فضیلت به شمار می رفت، شایسته بود همان مزیت با وصف (اکرمیت) در ضمن این آیات همراه و هم پا گردد و آن مزیت به عنوان معیار کرامت نامحدود خداوند به شمار آید. کرامت الهی در این آیات با تعبیر ?الاکرام? بیان شده است. چنین تعبیری می فهماند که عالی ترین نوع کرامت پروردگار نسبت به انسان با والاترین مقام و جایگاه او، یعنی علم و دانش هم طراز است.

 

به همین جهت امام خمینی (ره) می فرمود:

 

معلم اول خدای تبارک و تعالی است ..... به وسیله وحی؛ مردم را دعوت می کند به نورانیت؛ دعوت می کند به محبت؛ دعوت می کند به مراتب کمالی که از برای انسان است.

 

معلّمی برتر از شهادت

 

 

 

حضرت امام جعفر صادق (ع) می فرمایند:? هنگامی که روز قیامت شود، خداوند تمام انسان ها را جمع می کند و چون ترازوی اعمال نهاده شد و خون شهیدان را با مرکب قلم عالمان و معلمان بسنجند، ارزش مرکب آنان بر خون شهیدان فزونی خواهد داشت ?. این ارزش بدان جهت است که شهیدان در سایة علم و تربیت معلمان و تعلیم شایستة آنان به خدا راه یافته و لیاقت شهادت نصیبشان شده است.

 

توصیه امام سجاد (ع) به دانش آموزان

 

امام سجاد (ع) در زمینة حفظ حقوق معلم می فرماید: ? حق معلم بر تو آن است که همواره، با دیدة تعظیم و تکریم به او بنگری، مجلس او را گرامی بداری و به سخنانش با دقت گوش دهی، رو به جانب او بنشینی و صدایت را در حضورش بلند نکنی ?.

 

لزوم دلسوزی معلم نسبت به شاگرد

 

مرحوم شهید ثانی در مورد لزوم دلسوزی معلم نسبت به شاگرد می نویسد: ? معلم باید دربارة شاگردان، خواهان اموری باشد که نسبت به آنها، در خود احساس علاقه و دوستی کند. و از هرگونه شر و بدی که برای خویش نمی پسندد برای شاگردانش نیز نپسندد؛ زیرا این گونه دلسوزی و برابر اندیشی نسبت به شاگردان، حاکی از کمالِ ایمانِ معلم و حُسن رفتار و برادری، نمایانگر روح تعاون و همبستگی معلم نسبت به آنان می باشد? .

 

حقوق معلم در آینة فرمایشات حضرت سجاد (ع)

 

حضرت سجاد (ع) در فرمایشات خود سفارش بسیاری در حفظ حقوق معلم از سوی شاگردان دارند و می فرماید:? حق کسی که عهده دار تعلیم توست آن است که او را بزرگ شماری و مجلس او را سنگین بداری و نیکو به وی گوش فرا دهی و روی خود را بر او کنی و با او بلند سخن نگویی و کسی را که از او چیزی می پرسد تو پاسخ ندهی و بگذاری که خود او پاسخ گو باشد و در مجلس او با هیچ کس به صحبت ننشینی و در محضر او بدگویی از کسی نکنی و اگر از او در نزد تو بدگویی شد از او دفاع کنی و عیب پوشش باشی و فضایل و مناقب او را آشکار کنی و با دشمنش همنشینی نکنی و با دوستش دشمنی نورزی؛ پس چون چنین کردی، فرشتگان خدای تعالی به سود تو گواهی خواهند داد که مقصد و مقصود تو از او و فرا گرفتن دانش او فقط برای خدا بوده نه به خاطر مردم ?.

 

داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم:

 

بهترین نوع این رابطه که سرشار از ادب و فروتنی است، در داستان حضرت موسی (ع) به عنوان شاگرد و حضرت خضر (ع) در مقام معلم ـ نمود دارد. موسی (ع) مأمور شد تا از بنده ای صالح به نام خضر (ع) کسب علم کند. قرآن آغاز گفت و گوی این معلم و شاگرد را این چنین بیان می کند:

 

قال له موسی هل اتبعک علی ان تعلمن مما علمت رشداً * قال انک لن تستطیع معی صبراً * و کیف تصبرعلی ما لم تحط به خبراً * قال ستجدنی ان شاء الله صابراً و لا اعصی لک امراً * قال فان اتبعتنی فلا تسئلنی عن شی ءٍ حتی احدث لک منه ذکراً. (کهف: 66 ـ 70) موسی به او گفت: ?آیا از تو پیروی کنم تا از آنچه به تو تعلیم داده شده که مایه رشد است به من بیاموزی؟ گفت : ?تو هرگز هم پای من نمی توانی صبر کنی و چگونه در مورد چیزهایی که از آن شناخت نداری، شکیبایی می کنی؟? گفت: ?اگر خدا بخواهد، مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری

 

نافرمانی تو نمی کنم?. گفت: اگر به دنبال من آمدی، چیزی از من مپرس تا خودم از آن با تو سخن بگویم.?

 

معلمی در کلام امام خمینی (ره):

 

نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست؛ انبیا هم معلم بشر هستند. تمام ملت باید معلم باشند؛ فرزندان اسلام تمام افرادش معلم باید باشند و تمام افرادش متعلم.

 

معلم در سخنان مقام معظم رهبری:

 

دست توانای معلم است که چشم انداز آینده ما را ترسیم می کند. اگر می بینید که امیرمؤمنان، مولای متقیان علی (ع) می فرماید: ?من علمنی حرفاً فقد صیرنی عبداً؛ هرکس چیزی به من بیاموزد، مرا غلام خویش کرده است.? این بیان برای ما درس است تا معلمان، قدر

 

خود را بدانند و تشخیص دهند که چقدر، وجود آنها در سرنوشت یک ملت مؤثر است.

 

معلم در کلام استاد مطهری:

 

معلم باید نیروی فکری متعلم را پرورش دهد و او را به سوی استقلال رهنمون شود. باید قوه ابتکار او را زنده کند؛ یعنی در واقع، کار معلم آتش گیره دادن است. فرق است میان تنوری که شما بخواهید آتش از بیرون بیاورید و در آن بریزید تا آن را داغ کنید و تنوری که در آن هیزم و چوب جمع است و شما فقط آتش گیره از خارج می آورید و آن قدر زیر این چوب ها و هیزم ها قرار می دهید که اینها کم کم

 

مشتعل شود.

 

 

 

مقام معلم

 

می توان در سایه آموختن گنج عشق جاودان اندوختن

 

اول از استاد، یاد آموختیم پس، سویدای سواد آموختیم

 

از پدر گر قالب تن یافتیم از معلم جان روشن یافتیم

 

ای معلم چون کنم توصیف تو چون خدا مشکل توان تعریف تو

 

ای تو کشتی نجات روح ما ای به طوفان جهالت نوح ما

 

یک پدر بخشنده آب و گل است یک پدر روشنگر جان و دل است

 

لیک اگر پرسی کدامین برترین آنکه دین آموزد و علم یقین

 

استاد  شهریار

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:14 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق و مقاله درباره روز معلم,

 

چکیده

 

آموزش، از شئون الهی است و خداوند، این ویژگی را به پیامبران و اولیای پاک خویش ارزانی کرده است تا مسیر هدایت را به بشر بیاموزند و چنین شد که تعلیم و تربیت، به صورت یکی از سنت های نیک آفرینش در آمد. معلمی، کرامتی سترگ و تحفه ای آسمانی است که خداوند به انسان داده است. از زلال وجود معلم، نهال های تشنه دانش، در کویر نادانی سیراب می شوند. کوشیده ایم سیمای واقعی معلم را ابتدا از زلال کلمات بزرگان دین و سپس در قالب داستان ها و حکایت هایی آموزنده ترسیم کنیم تا شاید اندکی از مقام والای معلم قدردانی کرده باشیم.

 

معلمی از دیدگاه بزرگان

 

معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام

 

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله : «در میان صدقه هایی که مردم می دهند، هیچ صدقه ای ارزنده تر از یاد دادن علم و دانش نیست».

 

امام علی علیه السلام : «کسی که در مقام هدایت و آموزش قرار می گیرد، باید بیش از آموختن به دیگران، خود را پالایش روحی کند و ادبِ رفتاری اش، بیش از ادب گفتاری اش باشد».

 

امام سجاد علیه السلام : «اگر معلم وظیفه معلمی را بداند و به آن عمل کند، خداوند نعمت دانش را بر او بیشتر خواهد کرد».

 

معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله

 

حضرت امام خمینی رحمه الله درباره مقام معلم می فرماید: «نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست؛ انبیا هم معلم بشر هستند. نقش معلم، بسیار حساس و مهم است و مسئولیت بسیار زیادی دارد. نقش مهمی است که همان نقش تربیت است که اخراج من الظلمات الی النور است. معلم، امانت داری است که [امانت او] غیر از همه امانت هاست؛ انسان، امانت اوست. امانت های دیگر را اگر کسی خیانت به آن بکند، خلاف کرده است، اما امانت اگر انسان باشد، اگر خدای نخواسته به این امانت خیانت شد، یک وقت می بیند خیانت به یک ملت است، خیانت به یک جامعه است، خیانت به اسلام است. معلم، امانت دار نسلی است که تمام مقدّرات یک کشور، به آن نسل سپرده می شود و تربیت شما باید همراه با تعلیم باشد».

 

معلمی در کلام مقام معظم رهبری

 

مقام معظم رهبری در مورد معلم می فرماید: «شما [معلم ها] در سر کلاس، نه فقط درسی که می دهید، بلکه نگاهی که می کنید، اشاره ای که می کنید، لبخندی که می زنید، اخمی که می کنید، حرکتی که انجام می دهید و لباسی که می پوشید، بر روی دانش آموز اثر می گذارد. ما به خودمان که مراجعه می کنیم، عمیق ترین احساسات و عواطف و حالات خودمان را اگر ریشه یابی کنیم، در انتهای خط، یک معلم را مشاهده می کنیم. معلم است که ما را می تواند شجاع یا جَبان، بخشنده یا بخیل، فداکار یا خودپرست، اهل علم و طالب علم و فهم و فرهنگ، یا منجمد و بسته و پای بند به تفکرات جامد بار بیاورد. معلم است که می تواند ما را متدین، باتقوا، پاک دامن، یا خدای ناکرده بی بندوبار، بار بیاورد. معلم چنین نقشی دارد. این ارزش معلم است و این تأثیر معلم است».

 

معلم اول و نخستین درس

 

معلمی در قرآن به عنوان جلوه ای از قدرت بی پایان الهی، نخست ویژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالی دانسته شده است و در آیات اول تا پنجم سوره علق، خداوند، خود را معلم می خواند. امام خمینی رحمه الله در این مورد می فرماید: «معلم اول، خدای تبارک و تعالی است... . به وسیله وحی، مردم را دعوت می کند به نورانیت، دعوت می کند به کمال، دعوت می کند به محبت، دعوت می کند به مراتب کمالی که از برای انسان است».

 

داستان هایی از معلمان

 

گشاده رویی معلم

 

زنی از بانوان مدینه خدمت حضرت زهرا علیهاالسلام رسید و پرسشی را مطرح کرد. حضرت پاسخ داد. او پرسش های دیگری کرد و باز حضرت پاسخ داد تا اینکه به پرسش دهم رسید و آن حضرت پاسخ فرمود. در آن لحظه، آن زن شرمنده شد و گفت: بیش از این مزاحم نمی شوم. حضرت فاطمه علیهاالسلام با گشاده رویی فرمود: هر چه می خواهی بپرس. اگر به کسی صدهزار دینار بدهند که بار سنگینی را بر بامی ببرد، آیا با توجه به آن مزد زیاد، احساس خستگی می کند؟ گفت: نه. فرمود: من در مقابل هر پاسخ که به تو می دهم، مزدی هزاران بار بیش از آن می گیرم و شایسته است هرگز خسته و ملول نشوم.

 

امام حسین علیه السلام و مقام معلم

 

شخصی به نام عبدالرحمان، مدتی آموزگار کودکان و نوجوانان بود. یکی از فرزندان امام حسین علیه السلام نیز به مکتب او می رفت. معلم، آیه شریفه «اَلْحَمْدُ للّه رَبّ العالَمینَ» را به کودک آموخت. امام حسین علیه السلام به دلیل این کار نیک، هزار دینار طلا همراه با پارچه هایی گران قیمت و مرواریدهایی بسیار به معلم او هدیه داد. شخصی از امام پرسید: آیا آن همه پاداش به معلم رواست؟ حضرت در پاسخ فرمود: آنچه به او دادم، چگونه با ارزشِ آنچه به پسرم آموخت برابری می کند.

 

ابن سینا و ابن مسکویه

 

ابوعلی سینا هنوز به بیست سالگی نرسیده بود که بسیاری از علوم زمان خود را فراگرفت و در علوم الهی، طبیعی، ریاضی و دینی، سرآمد عصر شد. روزی به مجلس درس ابوعلی بن مسکویه، دانشمند معروف آن زمان حاضر گردید. سپس با کمال غرور، گردویی را جلو ابن مسکویه افکند و گفت: مساحت سطح این را تعیین کن. ابن مسکویه جزوه هایی از یک کتاب را که در علم اخلاق و تربیت نوشته بود، به ابن سینا داد و گفت: تو نخست اخلاق خود را اصلاح کن تا من مساحت سطح گردو را تعیین کنم. بوعلی از این گفتار شرمسار شد و این جمله، راهنمای اخلاقیِ او در همه عمر قرار گرفت.

 

معلم و شکوفایی شاگرد

 

روزی ابوعلی سینا از جلوی آهنگری می گذشت. کودکی را دید که از آهنگر مقداری آتش می خواهد. آهنگر گفت: ظرفت را بگیر تا آتش در آن بریزم، ولی چون کودک ظرف نیاورده بود، بی درنگ خم شد و مقداری خاک از زمین برداشت و کف دست خود پهن کرد و گفت: بریز. ابن سینا از تیزهوشی او در شگفت ماند. جلو رفت و نام کودک را پرسید. پسرک گفت: نامم بهمنیار است و از خانواده ای زرتشتی هستم. ابن سینا او را به شاگردی خود پذیرفت و در تربیتش کوشید. بهمنیار اسلام پذیرفت و یکی از حکیمان و دانشمندان روزگار خود شد.

 

فروتنی معلم

 

آیت اللّه العظمی بروجردی با اینکه مقام مرجعیت داشت، ولی با شاگردانش بسیار فروتنانه برخورد می کرد. ایشان گاه در درس، با بعضی از طلبه ها مباحثه تندی می کرد، ولی پس از درس از آنان عذر می خواست تا از مجلس درس با افسردگی خارج نشوند. از این رو، با خود عهد کرد اگر با کسی تندی کند، یک سال پی در پی روزه بگیرد. از روی اتفاق، روزی سر درس تندی کرد. به همین دلیل، به عهد خویش عمل نمود و دوازده ماه پی در پی روزه گرفت و از آن پس، تا آخر عمر کسی را ناراحت نساخت.

 

معلمی علامه

 

یکی از شاگردان علامه طباطبایی، جلسه درس و بحث ایشان را الگویی آموزشی و بسیار مفید برای حق جویان می داند و می فرماید: «علامه خیلی آرام و آهسته تدریس می کرد. از پراکنده گویی پرهیز داشت. در عوض، کم گوی و گزیده گو بود و بحث ها را با عباراتی کوتاه، اما متین و محکم بیان می کرد. وقتی می خواست درسی را آغاز کند، نخست موضوع را روشن و ابعادش را تشریح می کرد و بعد به استدلال در مورد آن می پرداخت. اگر حتی می خواست نظر فردی را رد کند یا مورد انتقاد قرار دهد، از عبارات ملامت گونه و سرزنش کننده استفاده نمی کرد. جلسه درس ایشان به صورتی بود که اگر شاگردی به درس ایشان انتقادی داشت، با مهربانی سخن او را گوش می داد و با کمال احترام او را متقاعد می کرد. علامه از اینکه با صراحت بگوید نمی دانم، ابایی نداشت. بارها اتفاق می افتاد که می گفت باید این موضوع را ببینم یا اینکه لازم است در خصوص آن فکر کنم، بعد جواب دهم».

 

رجایی، معلم شهید

 

شهید رجایی در سال 1312 در قزوین به دنیا آمد. او با همت مادرش دوره ابتدایی را در شهر قزوین به پایان برد و سپس به تهران رفت. رجایی هم زمان با کار و فعالیت، به طور متفرقه ادامه تحصیل داد و پس از دانش آموختگی، با راهنمایی آیت اللّه طالقانی به معلمی روی آورد. شهید رجایی به معلمی عشق می ورزید و کلامش این بود که: «اشتباه کردم شغل معلمی را انتخاب کردم؛ چون مسئولیت آن خیلی سنگین است. اگر قرار باشد بار دیگر آزادانه شغلی را انتخاب کنم، باز همین اشتباه را تکرار می کنم.» او همچنین می گفت: «معلمی شغل نیست؛ عشق است. اگر به عنوان شغل انتخابش کرده ای، رهایش کن و اگر عشق توست، مبارکت باد».

 

مدال معلم

 

یک سال به آقای رجایی خبر دادند معلم نمونه شده است، آیا حاضر است برای دریافت مدال معرفی گردد. او با بی تفاوتی گفت آن را لازم ندارد و در مقابل تعجب مدیر و دیگران گفت: اگر دانش آموزی به هنگام تدریس، درسش را خوب بفهمد و لبخند رضایت بر لبانش نقش بندد، همان مدال معلم است و به آن افتخار خواهد کرد.

 

تدریس بدون دانش آموز

 

یکی از شاگردان شهید رجایی می گوید: بر اساس رسمی نادرست، یک سال دو سه روز مانده به پایان اسفند ماه، بچه ها کلاس ها را تعطیل کرده بودند. آقای رجایی را دیدم که سر ساعت وارد کلاس شد و بعد از مدتی با دستی گچی از کلاس بیرون آمد. فورا وارد کلاس شدم. با شگفتی دیدم مطالب درس جدید را بر تخته نوشته و پیامی به این مضمون به دانش آموزان داده است: «من برای انجام وظیفه به کلاس آمدم و درس را نوشتم. سال نو را به همه تبریک می گویم».

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 18 مرداد 1394 ساعت: 18:13 منتشر شده است
برچسب ها : مقاله درباره مقام وشان معلم,