انسداد راه هوایی با جسم خارجی

دسته بندي: جواب سوالات کتاب,سوالات دوازدهم,

سوال :

چگونه به فرد اسیب دیده انسداد راه تنفسی کمک کنیم

هرگاه به هر علتی هوای اکسیژن‌دار نتواند وارد ریه‌ها شود و در نتیجه اکسیژن کافی به سلولهای بدن نرسد خفگی ایجاد می‌شود.
علل خفگی
مسدود شدن مجرای تنفسی توسط اجسام خارجی مثل لقمه غذا، آب نبات، دکمه و مواد استفراغی
برق‌گرفتگی – کوه گرفتگی- مسمومیت دارویی- به عقب برگشتن زبان در بیهوشی که یکی از شایع‌ترین علل خفگی می‌باشد- استنشاق مواد سمی مثل مونواکسیدکربن و …

کمکهای اولیه در خفگی
۱- بازکردن راه هوایی
الف- وجود جسم خارجی
سرفه: قویترین روش برای خروج جسم خارجی از مجاری فرد هوشیار است. اگر فرد قادر به انجام سرفه‌های موثر نبود از روشهای بعدی استفاده کنید.
جاروکردن راه هوایی از مواد بلع شده و استفراغ فرد بیهوش: سر فرد را در صورت عدم وجود آسیبهای گردنی به یک طرف خم کرده و انگشت خود را از کنار دهان مصدوم وارد نموده و اجسام خارجی قابل دسترس مثل دندان مصنوعی شکسته- خون و ترشحات- تکه‌های مواد غذایی یا مواد استفراغی را خارج کنید.جهت خارج کردن خون و ترشحات و مواد استفراغی بهتر است از یک تکه پارچه پیچیده به دور انگشتان خود استفاده کنید.
ضربه زدن به پشت : در مصدومی که جسم خارجی باعث انسداد نواحی خلفی راه هوایی شده و نمی‌توان با انگشت جسم را خارج کرد، فوراً پشت سر او قرار بگیرید با یک دست از جلو قفسه سینه را حمایت کنید و فرد کمی به سمت جلو خم باشد. با کف دست دیگر ضربات مکرر به پشت و بین دو کتف او بزنید (حداکثر ۵ ضربه به فاصله ۳ ثانیه) این روش در مصدومین بیهوش نیز با خم کردن فرد به یک پهلو در صورت اطمینان از عدم وجود آسیبهای ستون مهره‌ای و ضربه زدن بین دو کتف قابل انجام است.مانور هایم لیخ (فشار بر روی شکم): اگر با وجود ضربات مکرر به پشت جسم خارج نشد فشار شکمی را انجام دهید
در صورت عدم خروج جسم خارجی تنفس مصنوعی باید شروع شود. با این کار احتمال آن وجود دارد که جسم وارد شده به نای، به نایژه راست که کمی بزرگتر از نایژه چپ است وارد شود و حداقل مسیر هوایی یکی از شش‌ها باز شود و جسم بعداً بوسیله برونکوسکوپی خارج شود.
ب- عدم وجود جسم خارجی
برخی اوقات علت مسدود شدن راه هوایی برگشت زبان به عقب به دلیل از بین رفتن هوشیاری و کنترل عصبی و یا عقب رفتن بیش از اندازه سر می‌باشد. بنابراین برای باز کردن راه هوایی در انسدادهای آناتومیک و باز نگه داشتن راه هوایی افراد بیهوش از سه روش زیر استفاده می‌شود:
۱- Head Tilt- chin lift دادن سر به عقب و بالا کشیدن چانه
۲- Head Tilt- Neck lift دادن سر به عقب و بالا کشیدن گردن
۳- Jaw Thrust بالا کشیدن فک تحتانی
نکته: در افرادیکه مشکوک به شکستگی گردن هستیم انجام مانور ۱ و ۲ ممنوع می‌باشد.
ج- تراکئوتومی
در انسداد مجاری فوقانی بعلت تورم حلق و حنجره انجام می‌شود و عبارتست از بازکردن مسیر نای در زیر حنجره، بوسیله یک جسم تیز و برنده و قرار دادن یک لوله باریک در مسیر نا
۲- تنفس مصنوعی
اگر بعد از انجام مرحله یک تنفس مصدوم به حالت عادی برگشت او را در وضعیت بهبود بخوابانید ولی اگر تنفس برقرار نشد یا به برقراری آن شک دارید، تنفس مصنوعی را شروع می‌کنید.
الف- تنفس دهان به دهان:
موثرترین و راحت‌ترین روش جهت انجام تنفس مصنوعی است و در هر مکانی قابل انجام است و مزیت دیگر آن اینکه می‌توان حین دادن تنفس بالا رفتن قفسه سینه را کنترل کرد.
سر و گردن مصدوم را طبق یکی از روشهای گفته شده در بالا، وضعیت دهید.
ب- تنفس دهان به بینی:
این نوع تنفس در موارد زیر که فرم دهان به دهان قابل اجرا نیست انجام می‌شود مثل وجود خونریزی شدید از دهان، استفراغ‌های مکرر، شکستگی فک، تشنج، مسمومیت با مواد شیمیایی، قفل شدن دندان‌ها بر اثر انقباض عضلات فک و …. مراحل مانند تنفس دهان به دهان است با این تفاوت که بعد از خم کردن سر و گردن به عقب دهان مصدوم را مسدود نموده و دهان را دور بینی قرار داده در آن بدمید.
ج- تنفس مصنوعی دهان به دهان و بینی:
در شیرخواران و کودکان کم سن و سال که دهان و بینی کوچک است انجام می‌شود بطوریکه دهان خود را دور دهان و بینی بطور کامل حلقه کرده و در آن بدمید. البته مقدار هوایی که در ریه‌ها وارد می‌کنید باید کمتر از بزرگسالان باشد و ثانیاً در نوزادان جهت باز کردن راه هوایی نیازی به خم کردن سر و گردن به عقب نیست و سر باید در امتداد بدن باشد.