سازه بنا

در مسير جاده اي مشهد، شانديز، منطقه اي قرار دارد كه به ويراني معروف است اين منطقه داراي زمستان هاي سرد و تابستان هاي معتدل مي باشد و خاك آن نيز به لحاظ نزديكي به رودخانه اي شانديز و بستر گسترده ي آن شني و شيستي مي باشد و هم چنين از نفوذ پذيري مناسبي برخوردار است و از نظر كشاورزي چنان چه از خاك حاصلخيز مخلوط گردد وضعيت مناسبتري خواهند داشت.

اين منطقه و همچنين روستايي كه در آن نواحي شكل گرفته قدمتي چند صد ساله دارد اين طيف با وجود بناهاي تاريخي و رباطي كه در همين منطقه قرار دارد روشن مي شود كه در قرون هفتم و دهم هـ . ق پرشوري در عرصه هاي اسلامي از جمله تصرف، وقف، و تاريخ و ... داشته است.

به طور كلي اين منطقه از اواخر سده ي هفتم هجري محل آمد و شد عرفاي خط ي توس قرار گرفت و به محلي شناخته شده و معروف مبدل گشته است كه به ظاهراً از اوايل سده ي نهم در متون و اسناد معتبر درج شده است.

در دهه ي اوليه سده ي هشتم (اواخر دروه ايلخاني) خانقاهي در اين منطقه احداث گرديده اين مكان محل استقرار و زندگي برخي عرفا و صوفيه از نسل شانزدهم امام سجاد عليه السلام گرديد و در ادوار بعدي پس از دفن يكي از همان شيوخ در سكوي غربي آن تغيير كاربردي يافته.

به آرامگاه يا زيارتگاهي در نظر مردم مبدل گشته است.

اصل بنا از حالت گچ و آجر مي باشد كه بر روي پي اي به ابعاد cm 60Î60 بنا شده است مصالح اين پي لاشه و ملات ماسه آهك مي باشد دور تا دور بنا تا ارتفاع تقريباً 80  cm سنگ هاي لاشه قرار گرفته كه فاصله آن با خود بنا به وسيله خاك هاي دست ريز پر شده است و بر روي آن آسفالت اجرا شده است اين سكو كه در دوره هاي اخيرا اجرا شده كاملاً الحاقي بوده و از ابعاد آن m 22Î19 مي باشد. اين سكو با توجه به اجراي غير اصولي كه دارد به بنا آسيب هاي زيادي وارد كرده است. به اين ترتيب كه خاك هاي دستي اطراف بنا رطوبت را در خود نگه داشته و به آجرهاي پاي بنا منتقل مي كرده اند و آجرها نيز اين رطوبت جذب شده را به آجرهاي بالاتر منتقل مي كرده اند به اين ترتيب بنا از پايين دچار نفوذپذيري شديد رطوبت شده است. طرح اصلي بنا تقريباً چهار گوش و به ابعاد m5/21Î8/18 مي باشد. و به طور كلي به يك گنبد و فضاي زير آن و همچنين چهار ضلع در چهار جهات خلاصه مي شود كه سه ضلع شمالي و جنوبي و شرقي آن داراي سردر ورودي و ايوان مي باشد و ضلغ غربي طرحي متفاوت از ديگر انواع اضلاع دارد و فاقد ايوان و سردر مي باشد.

دو ضلع شمالي و جنوبي كه در جهت مخالف هم قرار دارند قرينه يكديگرند ولي بر روي هر يك از اين دو ضلغ قرينگي در ديوارهاي طرفين ايوان به چشم نمي خورد و ارتفاع اين ديوارها نيز در يك تراز قرار ندارند. احتمال مي رود ورودي هاي موجود در اين ضلغ در گذشته با تيغه هاي چوبي يا طرح هاي مشبك خاصلي عامه مردم مي باشد كه ورود به چنين مكاني بايد از جهت انتهاي قبر باشد. بدين منظور ورودي بنا در ضلغ شرقي كه روبروي سكوي قبر قرار دارد تعبيه شده است كه قطعاً ايواني رفيع تراز ديگر اضلاع داشته است ولي هم اكنون داراي ايواني همانند ديگر اضلاع مي باشد.

در طرفين مدخل شرقي دو پلكان به منظور ورود به پشت بام تعبيه شده است كه در طول مدت حيات اين بنا پله سمت چپ به طول كلي تخريب شده و به و به فضاي خالي مكعبي شكل كه تا روي بام ادامه دارد تبديل شده است به منظور حفظ ايمني سقف آن با تيرهاي چوبي و آجرهاي مربع به ابعاد cm30Î30 شكل پوشش داده شده است اما در سمت راست ايوان كليه پله ها به استثناي چندين پله ي اول در جاي خود باقي هستند در اين ضلع قرينه سازي در ديوارهاي طرفين ايوان به چشم مي خورد ولي ارتفاع اين ديوارها در يك تراز قرار نمي گيرد.

ضلغ غربي كه روبه روي مدخل اصلي بنا (ضلع شرقي) قرار دارد داراي سكويي در وسط و دو اتاقك معروف به چله نشين در طرفين مي باشد ديوارهاي هر دو اتاق تا زير قوس سقف با اندود گچ پوشش داده شده اند و ريز سقف آجر كاري تزئين شده كه به روش پر گرديده است و همچنين اجراي قوس ها و دورهاي پوشش دهنده ي اتاق ها به روش رومي مي باشد. در ديوارهاي انتهايي هر دو اتاق بر روي دو پايه بنا شده كه در زير اين قوس راه ارتباطي اتاق ها با فضاي زير گنبد نمايان مي شود اين مسير ارتباطي با ارتفاعي بسيار كوتاه و عرضي باريك تعبيه شده به گونه اي كه به ظاهر مي تواند بي ارتباط با فضاي داخلي بنا باشد و در سكوي مياني اين ضلع (غربي) مقبره اي فاقد سنگ و كتبيه قرار دارد كه به انتهاي آن به نسبت مدخل اصلي بنا (ضلع شرقي) ختم مي شود. ديوارها و سقف اين سكو با اندود گچ پوشش داده شده اند. و سقف اين سكو نيز قوس وارد مي باشد كه در روي بام از ساير قسمتها كمي بلندتر مي باشد.

علاوه بر سكوي مياني ضلع غربي، فضاي زير گنبد كه توسط چهار ديوار محصور شده است نيز مي توان جزء فضاهاي داخلي بنا به حساب آورد اين فضا در حال حاضر از سه ضلع شمالي و جنوبي و شرقي به بيرون راه مي يابد و سقف غرب به واسطه دالان هاي ارتباطي اتاق هاي چله نشين به بيرون راه مي يابد گنبدي كه اين فضا را پوشش داده دو پوسته مي باشد كه به روش عرق چين اجرا گرديده و از نوع گنبدهاي سه بخشي تند به حساب مي آيد.

بناي مورد نظر در طول تاريخ حياتش بارها مورد مرمت قرار گرفته است كه متاسفانه در همه موارد غير اصولي بوده و آسيب هايي را به بنا وارد آورده بدين علت بسياري از آثار اوليه مربوط به ساخت بنا از بين رفته است و آنچه باقي مانده نشان مي دهد كه مصالح اصلي بنا از جنس آجر و ملات گچ مي باشد و فاقد هرگونه تزئينات كاشيكاري است. تنها تزئينات بنا را مي توان در، چند اختلاف سطح در نماي خارجي به خصوص اطراف سردرها و ايوان ها و ورودي هاي بنا و هم چنين رسمي بندي هاي گچ بري شده موجود در زير گنبد دانست كه اين رسمي بندي هاي مربوط به بناهاي دروه ي تيموري مي باشد.

از ديگر تزئينات بنا مي توان به آجركاري هاي اجرا شده به روش پر در زير قوس اتاق هاي طرفين ضلع غربي و هم چنين طاقچه هاي موجود در ديوارهاي طرفين اين اتاق ها و ايوان ها اشاره كرد الحاقاتي كه در ادوار مختلف به اين بنا شده آسترهاي سيماني و گچي بر روي نما و همچنين استفاده از تيغه هاي آجري در برخي قسمت ها مي باشد ضلع شرقي و جنوبي آستر گچي كه بر اثر گذشت زمان و وجود عوامل جنوبي قسمت هايي از آن تخريب شده است به منظور حفاظت از بنا در برابر باد غالب مضر جهت بارش باران و برف ضلع شمالي و غربي با آستر سيماني پوشش داده شده است كه اين امر آسيب هاي فراواني را به بنا وارد كرده به اين ترتيب كه رطوبت هاي جذب شده از طريق خاك هاي دست زير سكو، به پاي بنا به قسمتهاي بالاتر منتقل شده و از طرفي رطوبت هاي نفوذ كرده از روي بام نيز به قسمت هاي پايين تر انتقال داده شده كه با وجود آسترهاي سيماني بر روي سطح اين دو ضلع، جريان هم به اين قسمت ها راه پيدا نمي كرده است و به اصطلاح بنا جاي تنفس نداشته است كه اين امر موجب فرسودگي مصالح شده است.

از ديگر الحاقات تيغه هاي آجري هستند كه در ضلع غربي به بنا اضافه شده اند اتاق ها طرفين اين ضلع به طور كامل با تيغه هاي آجري مسدود شده اند و از فضاي محصور شده داخلي اتاق ها به عنوان انباري استفاده مي شود. طاق موجود بر روي نماي سكوي مياني با تيغه هاي آجري مسدود شده و در بالاي آن يك پنجره مربع شكل به عنوان الحاق بندي به اين قسمت اضافه شده است پوشش بام نيز به اين صورت است كه روي سازه ي پوشش سقف كه آجري مي باشد با خاك دست زير تا ارتفاع ؟؟؟ پر شده است و روي آن نيز آسفالت اجرا شده كه كاملاً غير اصولي بوده و در حال حاضر اين آسفالت داراي ترك هايي مي باشد كه رطوبت را به واسطه ي اين ترك ها به زير سقف انتقال مي دهد سطح گنبد دو پوسته اين بنا روش عرق چين اجرا گرديده نيز با آسفالت پوشش داده شده است و روي آن آستر سيماني اجرا گرديده است. اين آستر كاملاً غير اصولي بوده و آسيب هاي قابل توجهي را به اين قسمت وارد كرده است.

به علت آسفالت اجرا شده بر روي سطح گنبد رطوبت به قسمت داخلي گنبد نفوذ كرده و با وجود آستر سيماني اين رطوبت در داخل مصالح باقي مانده كه موجب فرسودگي اندودهاي گچي زير گبند و هم چنين تخريب قسمت هايي از رسمي بندي هاي موجود در چهار كنج قرار گرفته در زير گنبد، شده است.

 

گزارش كارگاه و شرح مختصري از مراحل اجراي كار:

1 – بام سازي

2 – بازسازي گبند

3 – نماسازي

4 – كف سازي

5 – نورپردازي

1 – بام سازي

1 – 1 برداشت خاك هاي دست ريز

1-2 دو غاب ريزي

1-3 اجراي غوره گل

1-4 ريختن خاك كوبيده شده و اجراي پاره چيني

1-5 اجراي اندود سيماني

1-6 اجراي ايزوگام

1-7 اجراي آجر فرش و دوغاب ريزي

سطح بام كمتر تا ارتفاع خرندها با خاك دست ريز پوشيده شده بود و بر روي آن قيرگوني فرسوده اي قرار داشت كاملاً پاكسازي شده پس از آن ملات ها و آجر هاي فرسوده اي كه سازه ي بام را تشيكل مي دادند در بعضي قسمتها برداشت شدند آجر هاي سالم در اين قسمت ها جايگزين شدند و به منظور بندكشي از ملات  ماسه گچ استفاده شد در مرحله بعدي يك لايه غوره گل cm20 بر روي سطوح ترميم شده اجرا شد. (آب و خاك رس ورز داده شد).

و روي آن خاك كوبيده شده ريخته شد سپس پاره چيني به وسيله آجر چيني اجرا گرديد كه در اينجا پاره چيني با مصالح جديد نقش پركننده دارد. پس از اجراي اين مراحل يك لايه اندود سيماني بر روي سطح در نظر گرفته شد كه بستر مناسبي را براي ايزوگام به وجود آورد.

در مرحله نهايي آجر فرش با آجرهاي مربع شكل به ابعاد 30Î30 سانتي متر اجرا شد و به منظور پوشش بندهاي آجري از ملات شن و گچ استفاده شد.

باسازي خرند ها نيز به اين ترتيب مي باشد كه ابتدا خرندهايي كه به منظور افزايش شيب سطح بام در بعضي قسمتها بر روي يكديگر اجرا شده بودند برداشت شدند. در مرحله بعدي پس از حذف اين الحاقات از روي خرندهاي هم پيوند با بنا، ترميم هاي خرندهاي موجود صورت گرفت به اين ترتيب كه كليه بندهايي بين آجرها با قلم و چكش تراشيده شوند و با ملات سالم مجدداً بند كشي شوند.

2 – بازسازي گنبد

2-1 برداشت ايزوگام فرسوده

2 – 2 برداشت خاك هاي اضافي و آجرهاي فرسوده

2-3 اجراي دوغاب شن گچ

2-4 اجراي رينگ بتني دور گنبد

2-5 اجراي اندود سيماني

2-6 بدست آوردن تناسبات گنبد

2-7 اجراي آجر فرش و دوغاب ريزي

ايزوگام فرسوده ي موجود بر روي سطح خارجي گنبد برداشت شد (كه اجراي آن بر روي گنبد غير ضروري و غير اصولي بوده به دليل اينكه شيب گنبد آب باران و برف را به سمت پايين هدايت مي كند) و همچنين خاك هاي اضافي و آجرهاي فرسوده از روي سطح گنبد پاك سازي شوند پس از انجام اين مراحل سازه اصلي گنبد كه آجري مي باشد و به روش عرق چين اجرا گرديده نمايان شد سپس عمليات بازساي بر روي آن به اين ترتيب آغاز شد كه در مرحله اول بندهاي بين آجرها به وسيله ي قلم و چكش تراشيده شدند و سپس از گرد و غبارزدايي سطح تراشيده شده، از دوغاب شن گچ براي بندكشي آنها استفاده شد سپس يك لايه اندود سيماني بر روي سطح سيماني ترميم شده  اجرا گرديد به منظور جلوگيري از كمانش و از هم پاشيدگي سازه گنبد، دور تا دور آن در قسمت انتهايي به وسيله يك رينگ بتني پوشيده شد. در مرحله بعدي به منظور بدست آوردن تناسبات قوس گنبد و تشخيص نوع آن از يك شمشه ي سه متري به عنوان سطح تراز و مبناي اصلي ارتفاع استفاده شد به اين ترتيب كه شمشه بر روي بلندترين نقطه گنبد به شكل افقي قرار داده شد و با استفاده از آن ارتفاعات متغير، از روي سطوح شيبدار قوس گنبد، تا ارتفاع قرارگيري شمشه اندازه گيري و مشخص شد بر طبق مشخصات تناسبات بدست آمده و تطبيق آن با بناهاي گنبدار ساخته شده ي همزمان با ساخت اين بنا رباط ويراني و مسجد شا، مشخص شد كه نوع گنبد «سه بخشي تند» مي باشد.

پس از مشخص شدن نوع گنبد در مرحله بعدي به منظور بازسازي قدس گنبد به شكل فني و اصولي، از يك قالب چوبي به عنوان الگوكار (شابلون) استفاده شد.

اين قابليت از راس گنبد تا پاي آن قرار داده شد با قرارگيري اين قالب در محل مذكور و چرخاندن آن به دور گنبد كرم هايي بدست آمد كه فاصله اين كرم ها در تمام نقاط از راس و مركز گنبد به يك اندازه بودند در مرحله بعدي بين اين كرم ها با ملات سيمان پر شد سپس روي سطح سيماني ايجاد شده، آجر كاري و دو غاب ريزي با ملات شن گچ اجرا گرديد.

 

3 - نماسازي

3-1 نماسازي داخلي

3-1-1 برداشت لايه هاي گچي از روي ديوار

3-1-2 ترميم نواحي رطوبت زده

3-1-3 بازسازي رسمي بندهاي سقف

ديوارهاي داخلي نيز مانند ساير قسمت ها در طول دروه هاي مختلف تاريخي مورد مرمت قرار گرفته است و در هر دوره الحاقاتي داشتند كه در اين قسمت مي توان به هفت لايه گچ اجرا شده بر روي يكديگر اشاره كرد كه به علت ناپيوند بودن لايه ها با سطح زيرين ترك هاي عميقي بر روي سطح ديوار ايجاد شده است.

در هنگام برداشت لايه ها از روي يكديگر، اسناد تاريخي پراكنده اي يافت شدند اين اسناد دست خط هايي هستند كه در سده هاي متوالي قمري بر روي ديوار به يادگار نوشته شده اند كه مشخص كننده قدمت اين بناي تاريخي مي باشند.

به منظور حفظ و ماندگاري اين اسناد طلق هاي يك تكه ي شفافي انتخاب شد و در جلوي ديورها با فاصله ي مناسبي، تا ارتفاع لايه هاي گچ قرار داده شد كه در همين فاصله پرژكتورهاي كف نيز قرار دارند. ترك هاي ايجاد شده به سطوح داخلي- ديوارها در زير طاق ها- نيز با ملات مخصوص پر شدند (چسب چوب و چتايي) و سطح آن ها با ملات گچ اندود شد.

سطوح گچي رطوبت زده ي زير سقف خروخي و برخي قسمت ديوار كه دچار فرسودگي شده بودند به طور كلي تراشيده شدند و با ملات سالم ترميم سازي شدند.

بازسازي رسمي بندي هاي قرار گرفته در چهار كنج زير سقف نيز به اين ترتيب بود كه تناسبات هندسي موجود به وسيله شاقول بر روي زمين منتقل شدند كه بر اساس اين تناسبات نقشه هاي آن نيز با ابعاد و اندازه هاي دقيق و فني تهيه شدند. طبق همين نقشه هاي كليد رئوس و الاع كچ بري هاي مذكور، به وسيله ميلگردهاي خم خورده، به سقف و قسمت هايي از ديوار محكم شدند سپس فضاي بين اين ميلگردها را با رابيتس پوشش داده شد و سطح روي آنها با ملات گچ اندود شد.

3-2 نماسازي خارجي

3-2-1 حذف الحاقات

3-2-2 برداشت آجرهاي فرسوده و جايگزيني آجرهاي سالم (پيوندي)

3-2-3 بندكشي

به طور كلي الحاقات بنا شامل آسترهاي گچي و سيماني بر روي سطح نما و همچنين تيغه هاي آجري مسدود كننده در بعضي از قسمتها مي باشد. كه با برداشت و حذف اين تيغه ها، قسمت هاي مورد نظر (باز شوها و بالاي سردرها) به كاربري اوليه خود مبدل شدند.

از ديگر الحاقات آسترهاي گچي و سيماني بودند كه با حذف آنها نماي آجري نمايان شد. اين نماي آجري يا به عبارت ديگر سازه ي اصلي بنا، به علت نفوذ رطوبت هاي صعودي و نزولي و ماندگاري اين عوامل در داخل مصالح و همچنين عدم تنفس بنا به خاط وجود آسترهاي سيماني، هميشه مرطوب بوده كه اين امر موجب فرسودگي مصاحل در اكثر قسمتها شده است.

آجرهاي فرسوده كه ابعاد آنها 30Î30 سانتي متر بود تا عمق 5 سانتي متري از داخل ديوار به وسيله ي قلم و چكش تراشيده شدند پس از آن آجرهاي سالم با همين ابعاد كه به دو يا سه قسمت تقسيم شده بودند به صورت نمايي و روكار با ملات گچ در قسمت هاي تراشيده شده ي ديوار جايگزين شدند. در مرحله ي بعدي بندكشي بين اين آجرها اجر اشد. پس از نماسازي كليه سطوح به روش مذكور، به علت عدم تناسب و سازگاري، جنس مصاحل توكار و روكار، لكه هايي روي سطح نما پديدار شدند كه براي از بين بردن اين لكه ها، نما كلاً از بالا تا پايين با چرتكه ي سيمي شسته شد و پس از آن به منظور يك دست كردن رنگ آجرهاي روكار بر سطح نما خاك منطقه ريخته شد.

3-2-1 شرح مختصري از نماسازي بر روي ضلع غربي:

الف: حذف تيغه هاي الحاقي اتاقهاي طرفين (چله نشين)

ب: حذف تيغه ي الحاقي سكوي مياني

ج: پوشاندن پنجره مربع شكل قرار گرفته در بالاي طاق سكوي مياني سطح نماي اين ضلع با آستر سيماني پوشش داده شده بود كه به طور كلي برداشت شد. سپس عمل پيوندي بر روي نم و سطوح فرسوده ي اين ضلع انجام گرفت.

از ديگر الحاقات حذف در اين ضلع، تيغه هايي بودند كه اتاق هاي طرفين (چله نشين)، اين ضلع را مسدود كرده بودند پس از حذف آنها، نماي داخلي اين اتاق ها تا قبل از شروع قوس پوششي سقف با ملات گچ اندود شدند. طبق شواهد و قرائن موجود در گذشته نيز با همين ملات پوشش داشته سقف اين اتاق ها با آجركاري پوشش داده شده اند كه به منظور ترميم آن بندهاي آجري فرسوده با قلم و چكس تراشيد شدند و به وسيله ملات گچ بندكشي شدند.

تيغه مستطيل شكلي نيز، بين اين اتاق ها بر روي نما سكوي مياني، قرار داشت كه پس از بررسي گمانه زني و همچنين شواهد يافت شده از روي در آجرهاي چيده شده مشخص شد اين قسمت در ابتدا طاق بوده كه، با يك تيغه آجري مسدود شده است به همين دليل در بالاي آن يك پنجره ي مربع شكل به عنوان الحاق بعدي به اين قسمت اضافه شده است:

تيغه ي مستطيل شكل آجري برداشت شد سپس طرح مشبك آجري جايگزين آن شد. پنجره ي بالايي آن نيز در هنگام نماسازي با يك تيغه آجري پوشانده شد.

3-2- شرخ مختصري از نماسازي بر روي ضلع شرقي

الف: حذف الحاقات گچي

ب: برداشت آجرهاي فرسوده و جايگزيني آجرهاي سالم

ج: بندكشي

د: بازسازي پله ها

در مرحله اول آستر گچي موجود بر روي سطح اين ضلع حدف شد، پس از آن آجرهاي فرسوده تراشيده شدند و جاي خالي آن ها به وسيله آجرهاي سالم برش خورده پر شد. كل سطح نماي اين ضلع به همين ترتيب با آجرهاي سالم جايگزين شدند سپس عمل بند كشي انجام گرفت.

قسمت هاي داخلي ايوان-زير طاق يا سقف ايوان، ديوارهاي طرفين و همچنين طاقچه ها- با ملات گچ اندود شدند كه طبق شواهد موجود قبلاً نيز با همين ملات پوشيده شده بودند. در طرفين طاق بالاي ورودي دو حفره ي مربع شكل قرار دارد كه در قديم نقش سازه اي داشته است كه اكنون نيز اين حفره ها مسدود نشدند و به عنوان شواهد تاريخي در جاي خود باقي هستند.

از ديگر اقدامات صورت گرفته بر روي اين ضلع، پر كردن شكاف ايجاد شده در قسمت بالاي ايوان سر تيزه ي طاق مي باشد كه به منظور ترميم آن، شكاف موجود با ملات مخصوص چسب چوب و چتايي پر شد و سطح روي آن به وسيله آجرهاي سالم با قسمتهاي ديگر پيوند داده شد.

بر روي كنج ديوار سمت راست ايوان نيز دو خرند بر روي يكديگر اجرا شده بودند كه اين امر به دليل افزايش شيب سطح بام بوده است. اقدامي كه در اين زمينه صورت گرفته است برداشت خرند اجرا شده از روي خرند قبلي و همچنين ترميم و بازسازي خرند اوليه به وسيله ي آجرهاي سالم و بندكشي با ملات جديد مي باشد.

در طرفين ايوان، اين ضلع دو راه پله به منظور دسترسي به پشت بام تعبيه شده است كه پله هاي سمت راست تا ارتفاع پله ي دوم به وسيله خاك پر شده بودند و اولين پله در اين قسمت تخريب شده بود كه پس از تخليه خاك ها، اولين پله به ارتفاع يك خرند بازسازي شد. و پس از آن بقيه پله ها از ابتدا تا آخرين پله كه به پشت بام ختم مي شود، با آجرهاي سالم جايگزين و بند كشي مجدد، ترميم شدند.

پله هاي سمت چپ ايوان به طور كلي تخريب شده بودند و به يك نماي فضاي معكبي شكل كه تا روي پشت بام امتداد داشت، تبديل شده بودند و به لحاظ ايمني، سقف اين قسمت با تيرهاي چوبي و آجرهاي مربع شكل پوشيده شده بود كه پس از حذف اين الحاقات و آماده سازي فضا براي اجراي پله ها، مراحل بازسازي آغاز گرديد.

با توجه به قرينه سازي پله ها در طرفين ايوان، راه پله ي تخريب شده ي سمت چپ بر اساس پله هاي موجود در سمت راست از ابتدا تا روي بام به صورت كاملاً قرينه بازسازي شدند. بر روي ديوار اين راه پله در جهت همين ضلع (شرقي) حفره ي مستطيل شكل باريكي قرار دارد كه نقش هوا كش را براي پله ها ايفا مي كند به همين مسدود شده و در جاي خود باقي است.

3-2-3 شرح مختصري از نماسازي بر روي ضلع شمالي

الف: حذف الحاقات سيماني

ب: ترميم شكاف هاي ايجاد شده بر روي سطح نما

ج: برداشت آجرهاي فرسوده و جايگزيني آجرهاي سالم

د: بندكشي

در مرحله اول آستر سيماني كه بر روي سطح نما وجود داشت تراشيده شد و پس از آن آجرهاي فرسوده تا عمق پنج سانتي متر از داخل ديوار تراشيده شدند و آجرهاي سالم جايگزين آنها شدند سپس بندكشي با ملات سالم اجرا گرديد.

ديوار سمت راست ايوان نيز از قسمت خرند بام تا روي پي دچار شكاف نستباً عميقي شده بود كه پس از پر كردن شكاف به وسيله ملات مخصوص چسب چوب و چتايي سطح روي آن با آجرهاي سالم به طرفين شكاف پيوند داده شد. سپس قسمت بالاي اين شكاف كه خرند و قوس اجرا شده بر روي ديوار را نيز دچار آسيب كرده بود ترميم شد.

از ديگر اقدامات انجام شده بر روي اين ضلع برداشت خرندي مي باشد كه بر روي خرند قبلي در قسمت كنج ديوار سمت چپ ايوان اجرا شده بود. اقدامات منظور شده در اين زمينه به اين ترتيب مي باشد كه دومين خرند اجرا شده بر روي سطوح قبلي كاملاً حذف شد و آجرهاي بندكشي هاي خرند اوليه به طور كامل با مصالح جديد جايگزين شدند. ديوار سر در ايوان ديوار بالاي تيزه ي طاق نيز با آجرهاي سالم جايگزين و ملات جديد بندكشي شد قسمت داخلي ايوان كه شامل زير طاق، ديوارهاي طرفين و همچنين طاقچه ها مي باشد با ملات گچ اندود شد و كف آن نيز با آجر فرش پوشش داده شد.

در قسمت داخلي ايوان در حفره ي مربع شكل در طرفين طاق بالاي ورودي موجود است كه اين حفره ها در گذشته نقش سازه اي داشتند و هم اكنون نيز به عنوان شواهد تاريخي در جاي خود باقي اند در هنگام نماسازي مسدود نشده اند.

3-2-4- شرح مختصري از نماسازي بر روي ضلع جنوبي

الف: حذف الحاقات گچي

ب: ترميم شكاف هاي ايجاد شده بر  روي سطح نما

ج: برداشت آجرهاي فرسوده و جايگزيني آجرهاي سالم

د: بندكشي

در مرحله اول آستر گچي كه بر روي سطح نماي اين ضلع قرار داشت تراشيده و برداشت شد و پس از آن به منظور ترميم سطوح آجري فرسوده شده ي زير آستر، كليه مصالح فرسوده تراشيده شدند و آجرهاي سالم با بندكشي جديد جايگزين آنها شدند.

خرندهاي ديوارهاي طرفين ايوان و همچنين خرند خود ايوان كه فرسوده و در برخي قسمتها تخريب شده بودند با آجرهاي سالم و بندكشي مجدد، ترسيم شدند.

در سمت چپ ايوانع سطح روي ديوار دچار شكافي از قسمت خرند بام تا روي پي شده بود كه به منظور پركردن اين شكاف از ملات مخصوص چسب - چوب و چتايي استفاده – و روي آن نيز با آجرهاي سالم پوشش داده شد. به اين ترتيب شكاف ترميم شده به ديوارهاي طرفين پيوند داده شد.

قسمت داخلي ايوان كه شامل زير طاق يا سقف ايوان و همچنين ديوارها و طاقچه هاي طرفين مي باشد همگي با ملات گچ پوشيده شدند. طبق شواهد و قرائن موجود ملات پوشش قبلي نيز گچ بوده است و كف اين قسمت نيز همانند ساير قسمتهاي داخلي با آجرهاي مربع شكل به ابعاد 30Î30 سانتي متر فرش شد.

در طرفين طاق بالاي ورودي دو حفره ي مربع شكل موجود است كه وجود اين حفره ها در ايوان هاي شمالي و شرقي نيز تكرار شده است كه در هر سه مكان نقش سازه اي را داشتند و هم اكنون نيز به عنوان شواهد تاريخي در جاي خود باقي هستند و در هنگام نماسازي مسدود نگرديده اند.

4 – كف سازي

4-1 كف سازي داخلي

4-1-1 برداشت خاك دست ريز

4-1-2 جايگزيني مصالح مناسب

4-1-3 آجر فرش و دوغاب ريزي

كف بنا تا عمق 70 سانتي متر گودبرداري شد خاك حاصل از گودبرداري را كه خاك دست ريز بود به خاج از بنا انتقال داده شد و پس از آن مراحل كف سازي با مصالح جديد صورت گرفت به اين ترتيب كه پنجاه سانت قلوه سنگ و لاشه سنگ ده سانت گراويه و همچنين ده سانت ديگر ماسه سيمان قرار داده شد و پس از آن آجر فرش اجرا گرديد كه سطح بدست آمده با دوغاب ماسه و سيمان بندكشي شد. به اين ترتيب نفوذ رطوبت از كف در قسمت هاي داخلي كاهش يافت.

كف ايوان ها و همچنين اتاق هاي طرفين ضلع غربي نيز با آجر فرش پوشش داده شدند. با توجه به شواهد موجو د در كف آجرفرش براي كف پوش داخلي انتخاب شد.

4-2 كف سازي خارجي

4-2-1 برداشت سكوي قبلي

4-2-2 اجراي كانال زهكش

4-2-3 ساخت سكو

به منظور كاهش سطح آب هاي زير زميني و همچنين جلوگيري از نفوذ روطوبت با كف بنا اطراف آن به عمق يك متر و هفتاد سانت و عرض شصت سانت گودبرداري شد كه فاصله اين كانال تا خود بنا حدوداً يك متر در نظر گرفته شده است كف آن با بتن مگر به ضخامت ده سانتي متر پوشش داده شد كه اين بتن اجرا شده از طرفين به سمت پايين شيبدار مي باشد. دو طرف كانال نيز ديوار سي پنج سانتي متري چيده شد و سقف آن با طاق خوبي پوشش داده شد. در چهار كنج اين كانال چهار دريچه بازديد در نظر گرفته شده است. به منظور ايجاد بستري مناسب براي كف بيروني بنا و همچنين دسترسي مناسبتر به فضاي داخلي بنا سكويي به ارتفاع يك خرند و طول 22 متر و عرض 21 متر اجرا گرديد در قسمت پايين و دور تا دور آن آبرويي به منظور هدايت آب باران و برف در نظر گرفته شده كه اين آبرو به كانال زهكش مرتبط است. اين سكو كاملاً الحاقي است به همين منظور بين سكوي اجرا شده و بنا فاصله اي در نظر گرفته شده است. اين فضا نيز توسط لوله هايي به آبروي پايين سكو مرتبط است. كه آب باران و برف از داخل آن به آبرو و از آنجا به داخل كانال زهكش منتقل مي شود.

براي اينكه جريان هوا به داخل كانال راه پيدا كند لوله هايي از داخل كانال به بيرون از سكو مرتبط شده است به اين ترتيب هوا دائما دور تا دور بنا در جريان است در نتيجه رطوبت ايجاد شده در اين قسمت با هوارساني اين سيستم از بين مي رود.

طرح آجري روي سكو كه با قلوه سنگ تزئين شده طرح قابل فهمي است كه با توجه به طرح موجود، بر روي ديوار داخلي منظور گرديده است.

در هنگام برداشت سكوي قبلي، در جلوي ضلع شمالي چندين قبر با ديوارهاي سالم يافت شد كه همگي خالي بودند با اين شواهاد مشخص مي شود كه از 60 سال پيش در اين مكان كسي مدفون نشده است.

نورپردازي

نورپردازي خارجي به اين ترتيب اجرا شد كه در چهار كنج سكو روبروي هر پايه ي بنا يك پرژكتور داخل باكس آجري قرار داده شد. به اين ترتيب نور به مقدار كافي و غير مستقيم از پايين بنا را روشن مي كند.

روشنايي ايوان ها با چراغ هاي آويزي مخصوص در سقف تامين شده است. طاقچه هاي طرفين آن نيز از قسمت پايين گود شدند و نور مهتابي به صورت غير مستقيم داخل آنها تعبيه شده است. در قسمت كف ايوان ها نيز دو پرژكتور با فاصله مناسب از كنج ديوارهاي طرفين در نظر گرفته شده است. با اين عمل از سمت پايين روشنايي اين قسمت را تامين مي كند.

به منظور نور پردازي محل، چهار پرژكتور درچهار كنج كف با فاصله مناسبي از ديوارهاي طرفين در نظر گرفته شد به اين منظور كه نور از سمت پايين، ديوارهاي طرفين و رسمي بندهاي چهار كنج سقف را نمايان كند.

روشنايي سقف نيز با قراردادن چراغ آويزي مخصوص در مركز گنبد تامين شده است.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:15 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره سازه بنا,تحقیق درباره سازه بنا منطقه ويراني,تحقیق درباره منطقه ويراني,

 

 مقدمه         

1) معرفي اجمالي شهرستان        

موقعيت جغرافيايي   

ويژگي هاي طبيعي  

ويژگي هاي انساني 

ويژگي هاي اقتصادي

 

2)شناسايي حوزه نفوذ   

2-1تعيين حوزه نفوذ روستا  

2-2بررسي ويژگي هاي طبيعي حوزه نفوذ روستا 

2-3 بررسي ويژگي هاي انساني حوزه نفوذ روستا

2-4 بررسي چگونگي و نحوه عملكرد خدمات موجود در روستا هاي حوزه نفوذ

2-5 بررسي موقعيت ايلات و عشاير و تاثيرات ناشي از آنها

 

3) آشنايي روستا  

3-1 موقعيت جغرافيايي       

3-2 تعيين محدوده اراضي كشاورزي و منابع طبيعي        

3-3 بررسي منابع آب

3-4 بررسي ويژگي هاي جمعيتي  

3-5 بررسي ويژگي هاي اقتصادي  

3-6 شناخت عوامل موثر در پيدايش روستا 

3-7 شناخت و تعيين نحوه كاربري فضاهاي موجود 

3-8 بررسي چگونگي مالكيت اراضي روستا

3-9 شناخت كيفيت ابنيه و بررسي مصالح ساختماني    

3-10 بررسي شبكه هاي ارتباطي  

3-11 تعيين مراكز اوليه روستا و مراكز محلات فعلي         

3-12 بررسي تا سيسات و تجهيزات در روستا      

3-13 بررسي ويژگي هاي معماري و تركيب فضاهاي مسكوني در روستا

3-14تجزيه و تحليل و پيش بيني روستا     

 

 

مقدمه:

 

رابطه شهرو روستا موضوعي است جغرافيايي كه در شكل دهي نظام اسكان جمعيت و سلسله مراتب سكونتگاهي و در نهايت توسعه جغرافيايي متوازن از طريق انتشار امواج توسعه از كانون هاي توسعه (شهر) به نقاط پيراموني (روستا) نقش به سزايي دارند اما هنگامي كه اين توسعه روند يك طرفه پيدا كند منجر به مهاجرت روستائيان و تخليه روستاها مي گردد . خالي شدن روستا مترادف با از بين رفتن سرمايه هاي انساني و مالي كشور است در صورت ادامه اين فرآيند روستائيان روز به روز فقيرتر مي شوند براي برقراري عدالت اجتماعي و فقرزدائي رشد و توسعه يكپارچه نواحي كشور روستا و روستائيان در الويت هستند در اين راستا برنامه ريزان و كارشناسان توسعه در سال هاي اخير اقدام به طرح هاي مختلف توسعه در مناطق روستايي نموده‌اند كه از آن جمله مي توان به طرح هاي بهسازي ،طرح تجميع ،طرح هادي روستايي اشاره نمود اين مسئوليت خطير به عهده نهاد ها و سازمان هاي عمراني كشور است كه در راس آنها بنياد مسكن انقلاب اسلامي قرار دارد . طرح هادي روستايي كه از مهمترين پروژه هاي روستايي است در سال هاي اخير در روستاهاي زيادي به اجرا درآمده است بر اساس تعريف ارائه شده . طرح هادي عبارتند ازفراهم آوردن بستر تجديد حيات و هدايت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعي ،اقتصادي و فيزيكي حيات روستا به ويژگي هاي محيطي (كوهستاني ،دره اي،دشتي بودن روستا)،اجتماعي(ميزان و خصوصيات جمعيتي ،سواد ،بهداشتي ودرمان)و اقتصادي(درآمد، چگونگي اشتغال و فعاليت هاي اقتصادي) بستگي دارد . طرح هادي روستا با در نظر گرفتن پتانسيل‌هاي موجود كه در بالا به ذكر آن پرداختيم سعيدر هدايت اقتصادي و اجتماعي آينده روستا دارد حال با توجه به زيرساختهاي موجود ارائه خدمات و امكانات تسهيلي و رفاهي به روستا ضروري به نظر مي رسد مهمترين اهداف طرح هادي عبارتند از :

1 - ايجاد زمينه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرايط فرهنگي ،اقتصادي، اجتماعي و فيزيكي .

2 - تامين عادلانه امكانات از طريق ابعاد تسهيلات اجتماعي ،توليدي و رفاهي هدايت و توسعه كالبدي .

3- ايجاد تسهيلات لازم جهت بهبود مسكن روستائيان وخدمت زيست محيطي عمومي .

4 - ايجاد و استقرار ساخت و سازمان فضايي مناسب در پيكره روستاها براي تقويت كار كرد هاي توليدي روستا .

5 - ايجاد زمينه هاي فعاليت و اشتغال با در نظر گرفتن قابليت ها و امكانات بالقوه موجود و سعي در فعاليت بخشيدن به آنها .

6 - فراهم آوردن محيطي سالم جهت سكونت جمعيت روستا به نحوي كه علاوه به تثبيت جمعيت از جمعيت گريزي روستاها كاسته شود .

7 - ايجاد بستر لازم براي گسترش صنايع روستايي و فعاليت هاي كشاورزي .

 

1)معرفي اجمالي شهرستان:

 

1 – 1 موقعيت جغرافيايي:

 

شهرستان مشهد در موقعيت رياضي بين 35 درجه و 43 دقيقه تا 37 درجه و8 دقيقه عرض شمالي و59 درجه و 4 دقيقه تا 60 دقيقه طول شرقي قرار گرفته است . اين شهرستان در بين ارتفاعات هزار مسجد بينالود و چهل تن و يك تن در شمال شرقي استان خراسان واقع شده است. اين ناحيه از شرق به شهرستان سرخس از جنوب شرقي به شهرستان تربت جام از جنوب و جنوب غربي به ارتفاعات چهل تن و يك تن در شمال تربت حيدريه از غرب به شهرستان قوچان و از شمال و شمال شرقي به شهرستان درگز و كشور تركمنستان محدود مي شود وسهت اين شهرستان 13500كيلو متر مربع مي باشد.

 

1 – 2 – 1 تقسيمات سياسي :

 

شهرستان مشهد بر اساس قانون اداري و تقسيمات كشوري سال 1385 يكي از ولايات هجده گانه خراسان بوده و مركز آن شهر مشهد بوده است در سال 1316 با اجراي قانون تقسيمات كشوري جزءهفت شهرستان استان خراسان گرديد كه شامل بخش هاي حومه، ارداك، طرقبه، فريمان ،تربت جام، جنت آباد، سرخس و تايباد بوده است در سال 1339 بخش هاي تايباد ،تربت جام و جنت آباد در سال 1369 بخش هاي چناران و سرخس در سال 1372 بخش فريمان و در سال 1382 بخش كلات نادر از اين بخش متزع شدند. بر اساس آخرين تقسيمات كشوري انجام شده اين شهرستان داراي 4 بخش ( مركزي، احمد آباد، رضويه و طرقبه) 13 دهستان (تبادكان، طوس، كارده).

 

 

جدول تقسيمات اداري و سياسي شهرستان مشهد

 

 

1-3ويژگي هاي طبيعي:

 

1-3-1 توپوگرافي:

 

بلند ترين ارتفاعات مشهد در ارتفاعات بينالود با 3211 متر و پست ترين نقطه در امتداد كشف رود در جنوب شهر مشهد با ارتفاع 500 متر از سطح دريا واقع شده است ارتفاع شهر مشهد به طور متوسط 970 متر مي باشد . اين شهرستان بر روي جلگه ارتفاعات بينالود و هزار مسجد واقع شده است . دشت مشهد سرزميني است هموار كه در ميان كوه هاي هزار مسجد در شمال كوه هاي بينالود در جنوب قرار دارد و با جهت شمال غرب ،جنوب شرق امتداد مي يابد عرض اين دره قسمتي كه در شهر مشهد قرار دارد به 28 تا 30كيلومتري مي رسد.

رودخانه كشف رود و در آبراهه هاي متعدد آن و همچنين اراضي هموار پايكوهي و حاصلخيزي خاك ، سبب وجود سكونتگاه هاي روستايي و شهري متعدد و در دشت مشهد گرديده است . اراضي منطقه با هم متفاوت هستند داراي خصوصيات زير مي باشد:

1- دشت هاي مسطح در طول كشف رود و فرورفتگي هاي مركزي و جنوبي منطقه كه داراي خاك هاي شور بوده و زهكشي نا مناسب دارند

2- مخروطه افكنه ها در غرب و در جنوب شهر مشهد قرار دارند كه در قسمت مرتفع تقريبا با نوك تيز در قسمت تحتاني تقريبا مسطح مي باشد و داراي خاك سنگريزه اي و كم عمق است و قسمت پايين آن منحصرا از قلوه سنگ هاي آذرين و دگرگوني تشكيل شده است .

3- تپه ها و دشت هاي كوهپايه در امتداد كوه ها و فلات هاي كوهپايه قرار دارند در قسمت هاي پايين دست كه شيب زياد تر است داراي خاك هاي عميق تري مي باشد .

4- تپه هاي كوهپايه اي، دشت هاي كوهپايه كه در مركز منطقه قرار گرفته اند كمي شيب دار مي باشند و قابل آبياري بدون محدوديت ظاهري است اما در قسمت هاي مرتفع تر با شيب بيشتر و خاك كم عمق تر آبياري با محدوديت همراه است.

5- فلات ها كه در امتداد رشته كوه ها قرار دارند و به علت شيب زياد و عمق كم خاك براي كشت هاي آبي مناسب نمي باشد.

 

1-3-2 ناهمواري ها :

 

دشت مشهد بيشتر لايه هاي آن در دوران چهارم زمين شناسي شكل گرفته است و شامل كنگلومراهاي پليمو ، پليمستوسن، مخروطه افكنه ها ، پادگا نه هاي آبرفتي قديمي و جديد ، رسوبات آبرفتي بستر رودخانه ،رسوبات دشت ها و بالاخره پهنه هاي پوشيده از مس مي گردد.

1-ارتفاعات سمت راست كشف رود كه جزءرشته كوههاي بينالود و اكثرا از سنگ هاي زير تشكيل شده است سنك هاي رسوبي  كه بيشتر شامل آهك هاي ژوراسيك و كرتاسه با مسيل هاي زيادي از دو كنه ها مي باشد و همچنين ماسه سنگ و مارن و كنگلومراي بختياري نيز ديده مي شود . سنگ هاي دگرگوني بيشتر شامل شيست هاي لياس (ژوراسيك)و مرمر است كه ضخامت زيادي را داراست و منشا بسيارياز خاك هاي سمت راست كشف رود مي باشد . سنگ هاي آذرين بيشتر شامل سنگ هاي دروني و گرانيت و پريدوتيت مي باشد.

2- ارتفاعات سمت چپ رودخانه كشف رود كه جزء كوه هاي هزار مسجد و بيشتر شامل ماسه سنگ هاي سرخ و طبقات مارن و گچ و منشا اصلي خاك هاي منطقه مورد مطالعه و آهك هاي ژوراسيك است كه بر روي آنها تشكيلات آهكي مزدوران قرار دارد.

 

1-3-3 اقليم شهرستان:

 

الف) رطوبت:

رطوبت متوسط مشهد 4/56 درصد و متوسط حداقل و حداكثر سالانه 5/36 درصد در تير ماه و 19/7 درصد در دي ماه است.

ب)درجه حرارت:

درجه حرارت در طي دوره آماري 1330-1380 4/14 درجه سانتي گراد و اختلاف ميانگين درجه حرارت در سرد ترين ماه و گرم ترين ماه 35 درجه است ميانگين حداكثر دماي سالانه 4/26 درجه مربوط به ماه تير و ميانگين حداقل دماي سالانه 4 درجه مربوط به ماه دي است.

ج)بارندگي:

متوسط بارندگي در طي دوره آماري 1380-1330 در شهرستان مشهد 64/259 ميليمتر است حداكثر ميانگين ماهانه بارش در شهرستان مشهد 8/55 ميليمتر در اسفند ماه و حداقل ميانگين ماهانه بارش 7/0 ميليمتر در مرداد ماه مي باشد . به طور كلي ميزان نزولات در اين شهرستان كم است.

 

 

 

 

 

 

جدول وضعيت اقليمي شهرستان مشهد در سال هاي 1361-1375

 

 

د)باد:

 

جريان هوا در مشهد تحت تاثير توده هاي هواي متفاوتي است كم سهم تريت آنها عبارتند از توده هواي پر فشار سيبري- جريان هاي مديترانه اي – جريان هاي شمالي و غربي

 

ر)تابش خورشيد:

 

ميانگين مجموع سالانه ساعات آفتابي مشهد 2500 ساعت است كه از اين ميزان كم ترين ساعات آفتابي در بهمن ماه بيشترين آنها در تيرماه است . زاويه تابش خورشيد در عرض جغرافيايي 37 درجه در ظهر محلي ، اول تير ماه برابر 90 درجه و در ظهر محلي دي ماه 45 درجه است . عوامل تاثير گذار بر اقليم مشهد عبارتند از عرض جغرافيايي، هواي گرم وخشك كوير قره قوم.

 

1-3-4 آب و هواي شهرستان:

 

اگر چه بخش هاي جنوبي و شمالي شهرستان مشهد كوهستاني مي باشد و اين باعث شده تا اين نواحي از آب و هواي معتدلي برخوردار گردند ليكن ارتفاع كم دشت مشهد و همچنين نفوذ توده هاي گرم و خشك دشت هاي مركزي ايران در فصل گرم سال و نفوذ توده هاي سردو خشك در فصل سرد سال باعث شده است تا بخش هاي عمده اي از اين شهرستان از اقليم گرم و نيمه خشك برخوردار شوند.

نتايج بدست آمده از ايستگاه هواشناسي مشهد در سال هاي 1361تا 1375 نشان مي دهد شهرستان مشهد داراي ميانگين درجه حرارت سالانه 5/14 درجه سانتي گراد مي باشد كه تير ماه با ميانگين 2/27 درجه سانتي گراد گرمترين ماه سال و ماه بهمن با 3/2 درجه سانتي گراد سردترين ماه سال مي با شند همچنين ميانگين ساليانه بارش در اين شهرستان حدود 266 ميلي متر در سال است.

 

1-3-5 منابع آب:

 

شهرستان مشهد عمدتا در حوزه آبريز رودخانه كشف رود قرار دارد مهمترين رودخانه اين شهرستان رودخانه كشف رود است كه متوسط دبي ساليانه آن حدود 87 ميليون متر مكعب مي با شد ساير منابع آب هاي سطحي اين شهرستان رودخانه هاي كارده با حدود 24 ميليون متر مكعب رودخانه شانديز با حدود 22 ميليون متر مكعب رودخانه طرق با حدود 26 ميليون متر مكعب رودخانه جاغرق با حدود 15 ميليون متر مكعب رودخانه ميامي با حدود 11 ميليون متر مكعب و سدهاي كارده با گنجايش 36 ميليون متر مكعب طرق با گنجايش 31 ميليون متر مكعب چالي دره با گنجايش11 ميليون متر مكعب و بند گلستان با گنجايش5 ميليون متر مكعب مي باشد ضمن آنكه طبق برنامه ريزي ها و اقدامات انجام شده در سال هاي آتي بخش عمده آب شرب مورد نياز شهر مشهد از طريق سد در دست احداث واقع در مرز ايران و تركمنستان تامين خواهد شد .

علاوه بر آب هاي سطحي منابع آب هاي زيرزميني اين شهرستان از طريق 766 رشته قنات ، تعداد 246 دهنه چشمه ،تعداد 2510 حلقه چاه عميق و تعداد 1109 حلقه چاه نيمه عميق مورد بهره برداري قرار مي گيرد .

 

منابع آب سطحي شهرستان مشهد : مهمترين رود هاي شهرستان مشهد عبارتند از كشف رود ،كارده، ماه نساء، ميامي ،شانديز، طرقبه، طرق، سنگ بست ،جاغرق، مراغه، مايان،برگ ،زشك، چشمه گيلاس، قره تيكان، چهچهه ، كلات، ارچنگان . علاوه بر رئدهاي فوق ميلي هايي مانند كال شريف آباد و كال سرغايه كه حالت فصلي دارند و نيز در بخشي از سال داراي آب مي باشد.

 

منابع آب هاي زيرزميني شهرستان مشهد: آب هاي زيرزميني كه به صورت قنوات و چاه هاي عميق و نيمه عميق چشمه ها مورد استفاده قرار مي گيرند به دليل حفر چاه هاي عميق اكثر قنات ها خشك شده و آب رودهايي چون كشف رود ،جام، رود اترك به حداقل رسيده است .آب خوان هاي دشت مشهد به مصرف گياهان زراعي و محصولات باغي مي رسد زيرا به طور متوسط در فصل زمستان و مهار بارندگي صورت مي گيرد . هر ساله 1071 ميليون متر مكعب آب از اين دشت تخليه مي شود . ييلاق آب منفي (كسري مخزن) اين دشت 136 ميليون متر مكعب است.

 

1-3-6 خاك ها :

 

از نظر اقتصادي خاك وسيله و عامل اصلي توليد محصول زراعي به شمار مي آيد به كارگيري ساير عوامل توليد مانند سرمايه ، كار ،مديريت به طور نسبي به حاصلخيزي و قابليت بهره دهي آن افزوده مي شود . انواع خاك هاي شهر مشهد به شرايط توپوگرافي نوع و جنس رسوبات و ليتولوژي زمين و نيز فرآيند اقليمي و فرسايش متفاوت است مهمترين مشكل خاك درشهرستان  مشهد به ويژه در نواحي كوهستاني فرسايش شديد خاك هاي سطحي مي باشد كه اين مسئله اثرات زيست محيطي زيادي مانند : آلودگي خاك ،شستشوي خاك ،تخريب پوشش گياهي و حتي خطرات جانبي را به همراه داشته و دارد .

جهت دقت مطالعه و شناسايي نسبتا كامل خاك هاي مشهد از نظر توزيع جغرافيايي خاك ها كه در 4 ناحيه و شهرستان مورد بررسي قرار دارد كه هر يك معرف مشخصه هاي خاك از نظر تيپ و استعداد در قسمت هاي شرقي و شمالي است.

الف)خاك هاي دشت مشهد كه عمدتا شامل قسمتهاي جلگه اي و دشت آبرفتي است .

ب)خاك هاي نقاط شهري طرقبه و شانديز كه نمونه هاي كوهستاني در جنوب شهرستان است.

ج)خاك هاي شهر كلات نادري نمونه خاك هاي كوهستاني در شمال شهرستان مشهد.

د) خاك هاي بخش شرقي و شمال شرقي كنويس كه محدوده استقرار كوره هاي آهك پزي و گچ پزي است همانطور كه گفته شد شهرستان مشهد بر روي آبرفت كوه هاي هزارمسجد واقع شده است جنس خاك دره سطحي بسيار نرم و قابل نفوذ مي باشد . ضخامت عمق خاك در ناحيه مشهد بين 150 تا 200 متر مي باشد كه دشت مشهد را به همين خاطر از مرغوب ترين و مستعدترين زمين هاي كشاورزي استان كرده است.

 

1-3-7 پوشش گياهي:

 

پوشش گياهي هر منطقه به ميزان بارش و اقليم آن مي باشد با وجودي كه قسمت وسيعي از مناطق خشك كشت و زرع شده اند ولي نبايد چنين تصور كرد كه پوشش گياهي آنها ثابت بوده و دستخوش اثرات حاصله از انسان واقع نشده اند اين موضوع در مورد بيابان ها كه در آنها تعادل بين پوشش گياهي و محيط بسيار متزلزل است بيشتر صدق مي كند . گياهان اين منطقه شامل بوته اي از نوع گون ،زنبق وحشي ،اسپند،درمنه، چرفه يا مشكمبه گاو ميباشد . درخچه اي از نوع زرشك وحشي ،بادام وحشي ،گز، كلپوره،قياق  مي باشد اما وسعت جنگل هاي شهرستان مشهد براساس آمار اداره منابع طبيعي شهرستان مشهد 29750 هكتار برآورد شده است .كه شامل جنگل هاي پسته ،ارس، ارغوان مي گردد و مراتع آن وسعتي معادل1886000 هكتار را به خود اختصاص مي دهد كه 3/1 آنها مراتع درجه 2 و مابقي مراتع درجه 3 هستند.

 

 

 

1- 4ويژگي هاي انساني:

 

جمعيت شهرستان مشهد در سال 1375 معادل 1887405 نفر برآورده شده است كه اين رقم در سال 1365 معادل 1463508 نفر بوده است با توجه به جمعيت اين شهرستان در دو دهه اخير رشد آن برابر 5/2 درصد در سال محاسبه شده است وسعت شهرستان مشهور بالغ 13500كيلو متر مربع مي باشد و تراكم نسبي آن در سال 1375 معادل 8/139 نفر كيلومتر مربع بوده است .

 

1-4-1 توزيع فضايي جمعيت :

بر اساس آمار 1375 از مجموع 1887405 نفر جمعيت شهرستان مشهد 51/85 درصد در نقاط شهري برابر 16139200 نفر و 49/14 درصد معادل 2738484 نفر در نقاط روستايي سكونت داشتند

 

 

جدول توزيع جمعيت در شهرستان مشهد در سال 1375

 

 

 

1-4-2سواد و اشتغال :

 

از مجموع جمعيت شهرستان مشهد در سال 1375 معادل 1965903 نفر را افراد واقع در گروه سني بالاي 6 سال تشكيل مي داده است كه از اين تعداد 993884 نفر مرد و 972519 نفر زن بوده اند كه از اين تعداد 1732369 نفر باسواد بوده اند كه در مقايسه با جمعيت بالاي 6 سال 1/88 درصد را شامل مي شود از كل جمعيت بالاي 10 سال كه معادل 573487 نفر مي شوند و 79/33 در صد جمعيت را در برمي گيرد كه 18 /33 درصد در نقاط شهري 49/37 درصد در نقاط روستايي بوده از كل جمعيت شهرستان 538212 نفر شاغل و 35275 نفر بيكاران و افراد جوياي كار تشكيل مي دهد.

 

1-5ويژگي هاي اقتصادي :

فعاليت هاي اقتصادي شهرستان مشهد را مي توان به سه بخش : كشاورزي ،صنعت ، خدمات تقيسم بندي كرد.

1-5-1زراعت :

بر اساس آمار سال 1379 ادره كشاورزي شهرستان مشهد سطح زير كشت محصولات زراعتي شهرستان مشهد 143794هكتار بوده است از اين ميزان غلات (گندم و جو) 91328 هكتار(5/63) درصد سطح زير كشت را به خود اختصاص داده اند از سطح زير كشت محصولات اين شهرستان 65941 هكتار (9/45) درصد مربوط به كشت آبي و 77813 (1/54) درصد را كشت هاي ديم به خود اختصاص داده اند . محصولات عمده شهرستان شامل :گندم،جو، چغندرقند، محصولات جاليزي و نباتات علوفه اي مي باشد كه به صورت آبي و ديم كشت مي شود .

 

 

جدول سطح زير كشت و ميزان توليد محصولات زراعي شهرستان مشهد در سال1380

 

 

باغداري: باغات شهرستان مشهد شامل سيب ،گيلاس ،آلبالو و گردو مي باشد كه در بخش هاي مختلف شهرستان واقع شده اند سطح زير كشت محصولات باغي شهرستان 12955 هكتار مي باشد كه 12532 هكتار (7/96) درصد آن را اراضي آبي و 423 هكتار (3/3) درصد آن اراضي ديم باغي تشكيل مي شود .

 

دامداري: شيوه دامداري در اين شهرستان به دو صورت سنتي و صنعتي بود كه شيوه غالب به صورت صنعتي مي باشد بر اساس اطلاعات شبكه پست دامپزشكي شهرستان در سال 1379 مجموعا 2396093 واحد دامي معادل 67/11 درصد از كل واحد دامي استان است.

 

1-5-2صنايع:

 

صنايع اين شهرستان را در دو بخش صنايع دستي و صنايع سنگين مورد بررسي قرار مي دهيم .

الف) صنايع دستي : اين صنايع كه با استفاده از مواد اوليه محلي و اتكاء به نيروي دست در نواحي روستايي شكل مي گيرند در سطح شهرستان مشهد از اهميت زيادي برخوردار است . مهمترين صنايع دستي شهرستان قاليبافي و صنايع چوبياست كه در بخش هاي مختلف شهرستان توليد مي شوند كه صنعت فرش بافي به تنهايي 1077 نفر را مشغول به كار كرده است .

 

ب) صنايع بزرگ: معم.لا مواد اوليه آن از خارج منطقه تامين شده و در توليد آنها انرژي جايگزين كارگر مي شود . شهرستان مشهد در پايان سال 1378 داراي 1997 واحد صنعتي فعال بوده است كه پروانه بهره برداري تحت پوشش اداره كل صنايع سازمان جهاد سازندگي و اداره كل معادن و فلزات استان را اخذ كرده هند و در واحدهاي فوق الذكر تعداد 59140 نفر مشغول به كار بوده اند كه اين رقم 66 درصد از شاغلين واحدها صنعتي استان را دربر مي گيرد . مهمترين صنايع شهرستان مشهد شامل : صنايع غذايي ،صنايع نساجي و چرم، صنايع چوبي و سلولزي ،صنايع شيميايي ، صنايع فلزي ،صنايع برق و الكترونيك و صنايع ماشين سازي و ساخت تجهيزات مي باشد.

 

ج)معادن :در شهرستان مشهد 27 معدن با توليد سالانه 27540تن در حال بهره برداري مي باشد اين معادن در سطح شهرستان عبارتند از: معدن آهك،معدن مارن، معدن گچ خاكي و سنگ گچ ، سنگ لاشه ، معدن سنگ تزييني ، معدن سنگ نمك ،معدن فلدسپات و معدن سنگ آهن.

 

1-5-3 خدمات:

 

خدمات مهمترين سهم را در بين فعاليت هاي مزبور بخش خدمات به خود اختصاص داده خدمات اين شهرستان شامل : عمده فروشي ،تعمير وسايل نقليه موتوري ، موتور سيكلت و كالاهاي شخصي و خانگي و هتل و رستوران ،حمل و نقل، انبارداري و ارتباطات ، واسطه گرهاي مالي ،مستغلات و اجاره و فعاليت هاي كار و كسب ، اداره امور عمومي و دفاع و تامين اجتماعي و شخصي ،خانوار هاي معمولي و داراي مستخدم سازمان ها و هيئت هاي برون مرزي و دفاتر و ادارات مركزي . اين بخش در نقاط شهري تمركزبيشتري دارد تا نقاط روستايي به طوري كه فعاليت هاي خدماتي در نقاط شهري 3/61 درصد و در نقاط روستايي برابر 55/21 درصد مي باشد در مجموع شاغلين بخش خدمات شهرستان مشهد 92/54 درصد از كل شاغلين را به خود اختصاص داده است.

 

2)شناخت حوزه نفوذ:

 

مطالعه و بررسي وضعيت سكونتگاهي روستايي نشان مي دهد بعضي از روستاها به دليل برخورداري از موقعيت اداري ،ارتباطي ،خدماتي،اقتصادي و... مناسب در چنان شرايطي قرار مي گيرند كه ساير روستاهاي پيرامون آنها بخشي از خدمات مورد نياز خود را از اين روستاها تامين مي نمايد در چنين وضعيتي روستاهاي پيرامون اثرات خاص خود را در روستا ي نافذ به جاي مي گذارند كه مهمترين آنها تقويت هر چه بيشتر موقعيت روستاي مركزي در نظام سلسله مراتب خدماتي روستاها و جذب خدمات بيشتر تقويت موقعيت اقتصادي روستا و ... مي باشد بدين جهت مي توان گفت شناخت حوزه نفوذ و نافذ روستاها در مطالعات و برنامه ريزهاي توسعه روستايي از جهت والايي برخوردار است براي حوزه نفوذ تعاريف مختلفي تا كنون ارائه شده است مهمترين آنها عبارتند از حوزه نفوذ يك روستا فضايي است كه ساكنين سكونتگاه هاي پيرامون براي انجام امور روزمره و با تامين خدمات مورد نياز به آن روستا مراجعه مي نمايند.

در مطالعات حاضر به منظور شناخت تاثيرات روستاهاي حوزه نفوذ ر روستاي خادم آباد وضعيت حوزه نفوذ اين روستا به شرح ذيل مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است تا با درك هر چه بيشتر شرايط حاكم بر اين روستا نسبت به تهيه طرح هادي روستا اقدام گردد.

 

2-1 تعيين حوزه نفوذ :

 

براي تعيين حوزه نفوذ روستاي خادم آباد از روش ضريب برخورداري از خدمات عمومي مورد نياز جوامع روستايي و همچنين ميزان وابستگي روستاهاي پيرامون خادم آباد به يكديگر و موقعيت اين روستا در سلسله مراتب خدماتي تعيين شده در طرح هاي بالا دست (طرح هاي سطح بندي خدماتي و طرح جامع شهرستان مشهد) استفاده شده است .

الف) خدمات موجود در روستاي خادم آباد :

اين روستا در حال حاضر با برخورداري از 860 نفر جمعيت داراي :

1-                      دبستان ابتدايي پسرانه و دخترانه . 2- مدرسه راهنمايي پسرانه و دخترانه .3- دبيرستان و پيش دانشگاهي پسرانه .4- حمام عمومي.5- خانه بهداشت.6- غسلخانه .7- دفتر پست و مركز تلفن .8- برق سراسري .9- لوله كشي آب .10- پايگاه مقاومت بسيج و شوراي اسلامي

ب)در حال حاضر ساكنين هيچ يك از روستاهاي پيرامون جهت بهره برداري از خدمات موجود در روستاي خادم آباد به اي روستا مراجعه نمي نمايند به جز دبيرستان و پيش دانشگاهي كه تعداد زيادي از اطراف روستا به اين دبيرستان مشغول به تحصيل هستند.

ج)روستاي خادم آباد فاقد حوزه نفوذ مي باشد و خدمات موجود در اين روستا صرفا مورد استفاده مردم خود روستا مي باشد ضمن آنكه اين روستا وضعيت در آينده كماكان ادامه خواهد داشت در طرح هادي روستاي خادم آباد خدمات در نظر گرفته شده صرفا براي جمعيت ساكن در اين روستا خواهد بود .

 

3)آشنايي روستا

 

3-1 موقعيت جغرافيايي روستا:

 

روستاي خادم آباد واقع در دهستان ميامي از بخش رضويه شهرستان مشهد مي باشد اين روستا در طول جغرافيايي 59 درجه 48 دقيقه و در عرض جغرافيايي 36 درجه 13 دقيقه قرار گرفته است و فاصله اش به مركز شهرستان كيلومتر مي باشد اين روستا در 13 كيلومتري جاده مشهد واقع شده است و از نظر توپوگرافي اين روستا جلگه اي است.روستاي خادم آباد از سمت شمال به ارتفاعات و از سمت جنوب به باغات و از سمت شرق به بخش رضويه محدود مي گردد .

 

3-2 تعيين محدوده اراضي كشاورزي و منابع طبيعي:

 

وسعت روستا ها تا حد زيادي بيانگر ويژگي هاي محيط طبيعي و شرايط اجتماعي و اقتصادي  آنهاست در نواحي كه مسطح بوده و خاك حاصل خيز و آب كافي در دسترس است . روستاها معمولا بزرگ و برعكس در نواحي تپه ماهوري و كوهستاني كه قشر خاك ناچيز مي باشد و در نتيجه حاصلخيزي خاك و بهره دهي پايين است روستا ها كوچك مي باشند . اكنون روستاي خادم آباد داراي وسعت كمي است و محدوده اراضي كشاورزي اين روستا  است كه از نظر حاصل خيزي خاك و آب كافي در سطح خيلي پاييني است .

 

3-3 بررسي منابع آب :

 

اصولا در كشور ايران هر جايي كه روستايي شكل گرفته قطعا منبع آبي داشته و تعيينتوسعه روستا تا حد زيادي با ميزان كيفيت آ ب و در مراحل بعدي با زمبن و پيشرفت هاي فني جوامع انساني مرتبط است .

 تنها يك قنات در روستا وجود دارد كه تقريبا 10 سال پيش مردم روستا از همين قنات براي آشاميدن و براي كشاورزي استفاده مي كردند اكنون آب آشاميدني اين روستا از طرف دولت لوله كشي شده و آب مورد نياز مردم از طريق لوله كشي تامين مي گردد كه تنها از آب قنات براي كشاورزي استفاده مي كنند كه طبق مقررات افراد روستا هر 6 ساعت به 6 ساعت حق استفاده از آب را دارند و گاهي كه مردم با كمبود آب يا قحطي آب مواجه مي شوند افرادي كه وسيله نقليه دارند از شهرك رضويه آب تهيه مي كنند و افراد ديگر هم مجبور هستند از آب قنات كه كمي شور است استفاده كنند.

 

3-3-1اقليم روستا :

 

الف) رطوبت:

رطوبت متوسط مشهد 4/56 درصد و متوسط حداقل و حداكثر سالانه 5/36 درصد در تير ماه و 19/7 درصد در دي ماه است.

ب)درجه حرارت:

درجه حرارت در طي دوره آماري 1330-1380 4/14 درجه سانتي گراد و اختلاف ميانگين درجه حرارت در سرد ترين ماه و گرم ترين ماه 35 درجه است ميانگين حداكثر دماي سالانه 4/26 درجه مربوط به ماه تير و ميانگين حداقل دماي سالانه 4 درجه مربوط به ماه دي است.

 

ج)بارندگي:

متوسط بارندگي در طي دوره آماري 1380-1330 در شهرستان مشهد 64/259 ميليمتر است حداكثر ميانگين ماهانه بارش در شهرستان مشهد 8/55 ميليمتر در اسفند ماه و حداقل ميانگين ماهانه بارش 7/0 ميليمتر در مرداد ماه مي باشد . به طور كلي ميزان نزولات در اين شهرستان كم است.

 

د)تابش خورشيد:

 

ميانگين مجموع سالانه ساعات آفتابي مشهد 2500 ساعت است كه از اين ميزان كم ترين ساعات آفتابي در بهمن ماه بيشترين آنها در تيرماه است . زاويه تابش خورشيد در عرض جغرافيايي 37 درجه در ظهر محلي ، اول تير ماه برابر 90 درجه و در ظهر محلي دي ماه 45 درجه است . عوامل تاثير گذار بر اقليم مشهد عبارتند از عرض جغرافيايي، هواي گرم وخشك كوير قره قوم.

 

آمارهاي به دست آمده نشان مي دهد كه روستاي خادم آباد داراي آب و هواي معتدل و مرطوب مي باشد و وضع طبيعي ان به صورت جلگه اي است . باد روستا از سمت  شمال به جنوب است به همين دليل خانه ها تقريبا به صورت شرقي غربي ساخته شده اند ولي بايد براي طرح پيشنهادي با  دقت بيشتري طراحي را ارائه داد. و همچنين به دليل رطوبتي بودن روستا باد مزاحمي ندارد.

 

3-4 بررسي ويژگي هاي جمعيتي :

 

جمعيت مهمترين عامل انساني در شكل گيري  روستا و همچنين توزيع و تراكم و معيشت و توسعه آنهاست بنابراين آگاهي از كميت و كيفيت جمعيت ساكن در منطقه از ضروريات برنامه ريزي مي باشد . چنانچه هدف از مطالعه اجراي يك پروژه عمراني باشد اين امر مضاعف مي شود چرا كه با مطالعه دقيق عناصر مختلف جمعيت مي توان نسبت به توانايي مشاركت فكري و دستي و قدرت ريسك و عواملي از اين دست آگاهي لازم را به دست آورد .

 

3-4-1 تعداد جمعيت و بعد خانوار:

 

واضح ترين نوع سنجش در جمعيت شناسي شمارش ساده تعداد افراد جمعيت است ولي دانستن رقم كل جمعيت به تنهايي كافي نيست و بايد رابطه اي ميان اين رقم و بعضي عوامل ديگر مثلا تعداد خانوار برقرار كرد كه به اين ترتيب بعد خانوار بدست مي آيد.  

 

تعداد خانوار

تعداد جمعيت

= بعد خانوار

         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 تعداد جمعيت و بعد خانوار بر اساس آمارهاي 45 تا 75 جمعيت اين روستا به ترتيب 385،469،938،752 نفر بوده است كه بعد خانوار همين سال ها به ترتيب عبارتند از 27/4 ،75/3،8/5 ، 6/6 بوده است . براي شناخت وضعيت جمعيت و خانوار روستا از نتايج سرشماري هاي عمومي ومسكن نشان مي دهد روستاي خادم آباد در سال 45 در قالب 90 خانوار با بعد خانوار 27/4 اين روستا در سال 55 داراي 469 نفر در قلب 125 خانوار با بعد خانوار 75/3 و در سال 65 داراي 938 نفر در قالب 160 خانوار با بعد خانوار 8/5 و در نهايت در سال 75 با 752 نفر جمعيت در قالب 6/6 بوده است.

 

3-4-2 بررسي تحولات جمعيتي و روند مهاجرت :

 

در بررسي روند افزايش و كاهش جمعيت اين روستا تنها مواليد و مرگ و مير تاثير ندارد بلكه درون كوچي و برون كوچي نيز جمعيت در اين امر نقش مهمي ايفا مي كند از اين افزايش جمعيت يك منطقه با محاسبه نرخ رشد مطلق و نرخ رشد طبيعي و نرخ مهاجرت مواجه است .

 

نرخ رشد مطلق:

 

در مطالعه نرخ رشد مطلق جمعيت يك روستا از آمارهاي سرشماري فرهنگ آبادي در دوره هاي مختلف و همچنين از آمار خانه بهداشت استفاده شده است تحولات جمعيت روستا را طي دوره هاي مختلف زماني در يك جدول نشان داده شده است.

 

Pt = po (1+r) *100

 

 

 

 

 

 

دليل عدم تعلدل:

به طور كلي با بررسي هاي انجام شده در اين روستا روند كلي جمعيت در سال 45-55

جمعيت رو به كاهش است به دليل اين كه قبل از انقلاب بوده و مردم روستا به اطراف

مهاجرت كرده بودند و همچنين در سال 55-65 جمعيت افزايش يافته كه روال طبيعي خود

را دارد ولي جمعيت در سال 65-75 روند جمعيت بايد كاهش داشته باشد به دليل سواد كم و زاد و ولد بيش از حد و همچنين به دليل ورشكستگي افراد از شهر به روستا مهاجرت كرده بودند و به همين دليل از روال طبيعي خود خارج شده ولي در سال 75-84 به دليل آگاهي دادن به افراد روستا از طريق خانه بهداشت و به وجود آمدن فرهنگ در روستا جمعيت روستا رئ به كاهش بوده و روند جمعيت را به طور طبيعي به وجود آورده است.

 

 

 

نرخ رشد طبيعي:

نرخ رشد طبيعي بر اساس آمار تولد و مرگ و مير جمعيت روستا محاسبه شده است با توجه به نرخ رشد طبيعي و نرخ رشد مطلق مي توان نرخ هماجرت را مشخص كرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-4-3ساخت جمعيت:

 

3-4-3-1تركيب سني :

در برنامه ريزي هاي اقتصادي ، آموزشي ،بهداشتي آگاهي از ويژگي هاي طبقاتي سني جمعيت الزامي است اين آگاهي ها سبب مي شود تا نياز به تعداد مشاغل در آينده را فراهم نمود و از قبل به تعداد مورد نياز براي جوانان وارد بازار كار مي شوند وبه  افزايش جمعيت پي برد در مطالعات جمعيتي روستاي خادم آباد از اطلاعات و آمار خانه بهداشت در سال 84 استفاده شده است بر اساس اين آمار جمعيت روستاي خادم آباد 860 نفر مي باشد از مجموع اين افراد 47/29 درصد از گروه سني كودكان و نوجوانان ، 15/43 درصد از گروه سني جوانان ،46/22 درصد در گروه سني بزرگسالان و 92/4 درصد از گروه سني سال خوردگان واقع شده اند .

 

 

 

3-4-3-2تركيب جنسي:

 

آمارهاي ارائه شده از سوي خانه بهداشت روستاي خادم اباد نشان مي دهد كه نسبت جنسي اين روستا در سال 1385 26/649 محاسبه شد كه نشان دهنده عدم تعادل بين زنان و مردان روستا است البته اين وضعيت در طبقات مختلف سني متفاوت از هم مي باشد به طوري كه در جدول نشان مي دهد نوعي عدم تعادل در نسبت جنسي طبقات مختلف مشاهده مي شود بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد اين اصل بنا به دلايلي از قبيل عدم تعادل در زمان تولد و مهاجرت در سالهاي بعد ايجاد شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در مي يابيم كه در سنين 9-0 سال گروه دختران بر پسران برتري دارد ولي نسبت جنسي در گروه 14-10 افزايش زيادي يافته است اختلاف زيدي ارقام اين دو گروه سني و افزايش پسران نسبت به گروه سني قبلي ناشي از اختلاف ميزان مرگ ومير بين دو جنس مي باشد . از علاقه بيشتر خانواده هاي روستايي به جنس پسر مراقبت بيشتري از آنها به عمل آمده در نتيجه مرگ ومير پسرها مقابل دخترها با كاهش مواجه مي باشد .نسبت جنسي در گروه24-15 افزايش يافته در اين بين نسبت جنسي مربوط به گروه سني 24-20 كاهش يافته به دليل اينكه اين گروه سني شامل نيروي جوان مي باشد براي دستيابي به امكانات و خدمات بيشتر از قبيل فرصت هاي شغلي و برخورداري از خدمات رفاهي بيشتر اقدام به مهاجرت نموده اند در گروه سني 49-25 نسبت جنسي افزايش يافته است و به دليل نداشتن در آمد كافي وورشكستگي  مردان به روستاي خود بازگشته اند و همچنين در سنين  84-50 نسبت جنسي به دليل عدم تعادل درآمد دچاد اختلال شده است.

 

3-4-4سواد و تحصيلات:

 

عمده ترين دلايل عقب ماندگي سرزمين ها ريشه در ككم سوادي و ضعف آموزشي آنها دارد و جمعيت ها در سايه دانش و تخصص بالا تر آنها عملي مي شود فعاليت هاي اجتماعي و اقتصادي يك جمعيت متاثر از سطح سواد و ميزان تحصيلات جمعيت است . جمعيتي كه از نظر تحصيلات در ستون پايين قرار دارد ناگزير به مشاغل ساده و بي اهميت مي باشد چنين جمعيتي داراي خلاقيت و نوع آوري كمتري مي باشد پس بايد براي سطح سواد  كوشيد زيرا هرگونه  تحول و رشد وتوسعه در جامعه متزمل دارا بودن يك جمعيت با سواد مي باشد بنابراين آگاهي از ميزان كميت و كيفيت سواد هر جامعه نقش مؤثري در ميزان پذيرش يافته هاي جديد و افزايش قدرت ريسك و مسائل اجتماعي دارد هر جه ميزان باسوادي در يك جامعه بيشتر باشد علاوه بر اين كه آگاهي افراد نسبت به طرح هاي عمراني بيشتر مي شود ميزان مشاركت فكري آنها در به ثمر رسيدن طرح ها نيز بيشتر خواهد شد .

عوامل سواد پايين:

1-                      پايين بودن سطح در آمد

2-                      موقعيت جغرافيايي روستا

3-                      عدم وجود مراكز آموزشي در روستا در زمان گذشته

 

 

 

همان طور كه در جدول مشاهده مي كنيد وضعيت باسوادي مردان بيشتر از زنان است به خاطر اين كه دبيرستان اين روستا فقط پسرانه است و همچنين اين دبيرستان به عنوان قمر حساب مي آيد .

 

 

3-4-4-1اشتغال به تحصيل:

 

 

 

نرخ اشتغال به تحصيل عمومي برابر است با:             

 

 

			100 ×

 

 

 

 

 

 

3-4-5 وضعيت فعاليت و اشتغال:

 

رشد و توسعه اقتصادي هر سرزمين متكي به قدرت توليدي آن سرزمين است قدرت توليدي خود عامل عمده در تفاوت هاي فضايي است جمعيتي كه از قدرت توليدي بالايي برخردار است علاوه بر تامين نيازهاي مصرفي جمعيت خود مازاد توليد را صادر مي نمايدو از طريق آن پول كافي را براي تامين وارددات بدست مي آورد مسلما براي رسيدن به سطح بالايي از توليد به يك نيروي فعال كاري و داراي مهارت و تخصص كافي نياز است كل جمعيت بالاي 10 سال را مي توان به دو گروه فعال اقتصادي و غير فعال اقتصادي تقسيم نمود جمعيت فعال شامل افراد شاغل و بيكاران جوياي كار است جمعيت غير فعال اقتصادي شامل دانش آموزان ،دانشجويان ،زنان خانه دار ،افراد داراي درآمدهاي بدون كار و بازنشسته ها مي باشد.

 

جمعيت بيكار+جمعيت شاغل =جمعيت فعال

 

139=5 +134 =جمعيت فعال روستاي خادم آباد(سال 75)

 

 

 

 

 

 

40/96=100  134 =نرخ اشتغال روستاي خادم آباد(سال75)

 

 

 

 

 

59/3=100  5 =نرخ بيكاري روستاي خادم آباد(سال75)

 

 

100   جمعيت فعال = ميزان فعاليت اقتصادي

 

 

41/22 = 100   139 = ميزان فعاليت اقتصادي روستاي خادم آباد(سال75)

 

همچنين بار تكفل خالص در روستا نيز محاسبه گرديده است بار تكفل نشا ن دهنده بار حقيقي و اقتصادي است كه از نظر تامين معاش زندگي افراد غير شاغل بر دوش افراد شاغل جامعه قرار دارد.

 

جمعيت شاغل – جمعيت كل = بار تكفل خالص

 

751= 134-752 = بار تكفل خالص روستاي خادم آباد (سال75)

 

3-5 ويژگي هاي اقتصادي:

 

توان اقتصاد روستايي به عنوان عامل موثر در جذب و دفع جمعيت مي تواند نقش موثري در چگونگي پيش بيني جمعيت و در نهايت طراحي روستاداشته باشد . به طور كلي فعاليت هاي روستا در سه محور اصلي كشاورزي ،صنعت و خدمات قرار دارند.

 

3-5-1 كشاورزي:

كشاورزي به طور كلي  به سه بخش باغداري ،زراعت و دامداري تقسيم ميشود ولي در اين روستا به دليل كمبود آب بخش باغداري در اين روستا وجود ندارد.

 

الف)زراعت:

در هر منطقه با توجه به نوع اقليم ،خاك،وضعيت ناهمواري ها و ساير عوامل طبيعي يك يا چند محصول زراعي داشته و ساير محصولات را تحت تاثير خود قرار مي دهد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ب)دامداري:

در هر روستايي با توجه به اقليم ، آب و هوا و ساير عوامل طبيعي داراي تعداي دام است.كه در جدول زير موقعيت دامي روستاي خادم آباد را مورد بررسي قرار داده شده است.

 

 

 

 

3-5-2 صنعت:

در اين روستا متاسفانه صنعتي كه قابل محاسبه باشد و همچنين در اقتصاد آنها تاثير بگذارد ندارند.

 

3-5-3 خدمات:

در هر روستايي با توجه به  نيازهاي افراد روستا امكاناتي وجود دارد كه در اين روستا خدمات آن را مورد بررسي قرار داده ايم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-5-4 درآمد حاصل از بخش هاي اقتصادي:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-5-5 سرانه درآمد جمعيت و خانوار از كل درآمد روستا :

 

 

 

3-6 شناخت عوامل موثر در پيدايش روستا :

 

شكل و نحوه استقرار و در مجموع علت وجودي سكونتگاه هاي وستايي نازمند يك بررسي همه جانبه و دقيق است چرا كه ب پايه سكونتگاه هاي انساني عوامل و نيروهاي گوناگون اعم از محيطي،اجتماعي ،اقتصادي،فرهنگي و سياسي در محل استقرار و وسعت سكونتگاه ها تاثير گذارند كه تاثير اين عوامل در گذر زمان تفاوت مي نمايد نه تنها عوامل و نيروهاي دروني بلكه نيروهاي بيروني نيز در گستره دخل و تصرف گروه هاي انساني در محيط و نهايتا شكل بخشي به فضاهاي زيستي معيشتي تاثير به سزايي داشته است بر اين اساس گروه هاي انساني به نوعي آرامش مكاني ،فضايي و طبيعي دست مي بابند كه عمدتا كل محور منابع طبيعي به ويژه آب و خاك مي گرد.

 

الف)عوامل طبيعي:

 

ب)عوامل فرهنگي ،اجتماعي و اقتصادي:

 

روستاي خادم آباد از نظر جمعيتي ،اقتصادي از روستاهاي تقريبا كم جمعيت شهرستان مشهد به شمار مي آيد همچنين بنا به مطالعات انجام شده اين روستا از قدمت زيادي برخوردار مي باشد علي پيدايش اوليه اين روستا در محل فعلي آن وجود آب و فضل و بخشش ارباب روستا به نام آقاي هاشم زاده بوده است كه سند بيشتر زمين ها و خانه ها به نام ارباب بوده . مطالعات انجام شده نشان مي دهد روستاي خادم آباد در سال حدود 300 ه.ق وجود داشته است سنگ قبر هايي در گورستان عمومي اين روستا تاريخ آن را در سال هاي 389 ه.ق نشان مي دهد.

 

3-7 شناخت وتعيين نحوه كاربري وضع موجود:

 

شناخت و تعيين فضاهاي وضع موجود و آگاهي از ميزان هر يك از آنها كمك شاياني به بررسي و ارائه پيشنهاد جهت رفع مشكلات فضاهاي مورد نياز روستا مي نمايد لذا بررسي نوع و مساحت و سرانه كاربري هاي مختلف در روستا ضروري است.

 

 

 

 

 

 

 

3-8 بررسي چگونگي مالكيت اراضي:

 

با بررسي هاي انجام شده مي توان مالكيت اراضي را به چهار گروه مالكيت خصوصي ،مالكيت دولتي، مالكيت وقفي و مالكيت عمومي تقسيم بندي كردكه خانه هاي خصوصي در اصل به نام ارباب بوده كه اكنون به عنوان خصوصي استفاده مي كنند . مالكيت دولتي اين روستا مدرسه ،خانه بهداشت و اداره پست است .مالكيت وقفي آن دو فضاي مذهبي است كه وقف شده است و در نهايت مالكيت عمومي اين روستا را ميتوان حمام و گورستان نام برد.

 

 

3-9 شناخت كيفيت ابنيه روستا و بررسي مصالح ساختماني:

 

در بررسي كيفيت ابنيه عوامل مختلفي همچون شرايط اقليمي ،اقتصادي،فرهنگي ،نوع مصالح ساختماني موجود در روستا و امكان دسترسي به مصالح خارج روستا نقش دارد مجموعه اين عوامل ابنيه موجود درروستا را به چهار گروه با دوام ،نيمه با دوام، كم دوام و بي دوام (مخروبه)تقسيم بندي مي كنيم.

 

3-10 بررسي شبكه هاي ارتباطي:

 

شبكه ها امكان مبادله را درون يك اجتماع و اجتماعات مختلف فراهم مي آورد روستاها واسطه شبكه در هم تنيده اي كه تار و پود آن را يكي از عناصر اساسي ادغام فضاها در ميان فضاي مسكوني تشكيل مي دهد سازمان مي يابد.

جابه جايي انسان ،حيوان از نقطه اي به نقطه ديگر از مسائل مهم هر جامعه استاگر سيستم حمل .نقل كافي در اختيار نباشد مسلما امكان اتصال نواحي توليد و مصرف امكان نداشته بنابراين سيستم حمل ونقل مناسب نتايج مثبت و پراهميتي را براي بهره دهي بهينه ايجاد مي نمايد.

بسياري از نواحي منزوي و دور افتاده هنگامي كه از امكانات ارتباطي مناسب برخوردار مي گردند از انزواي جغرافيايي خارج شده و ارزش اقتصادي مناسبي را كسب مي نمايند در جوامع روستاي شبكه هاي ارتباطي به حيث تنوع محدود مي باشد عمدتا داراي شبكه هاي ارتباطي داخل روستا ،شبكه هايي كه روستا را به مزارع سوق مي دهد و شبكه هايي كه روستاهاي مجاور را به يكديگر مرتبط مي نمايد و به اصطللاح راه بين روستايي ناميده مي شود.

 

 

 

3-11 تعيين مراكز اوليه روستا و مراحل توسعه:

 

مطالعات و بررسي هاي انجام شده در اين زمينه نشان مي دهد اولين مساكن روستا در قسمت شمال غربي و حاشيه باغات و اطراف مسجد به وجود آمده و پس از آن در جهات مختلف گسترش يافته شكل فعلي خود را پيدا مي كند.

همچنان كه اشاره گرديد هسته اوليه روستاي خادم آباد در حاشيه باغات و اطراف مسجد روستا به وجود آمده و در طي زمان ،توسعه پيدا نموده است . مراحل مختلف توسعه روستاي خادم آباد در سه دوره زماني :

 

1- توسعه روستا قبل از سال 42 كه در بالا اشاره گرديد.

2-توسعه روستا در سال هاي 42 تا75 كه روستاي خادم آباد در بين اين سال ها شمال شرق آن شكل گرفت.

3- توسعه روستا پس از پيروزي انقلاب اسلامي سال 57 و بعد از آن كه روستاي خادم آباد به تدريج با شكل گرفتن قسمت مركزي شكل فعلي خود را به وجود آورده است.

 

3-12 وضعيت شيب روستا:

 

مي دانيم كه شيب هر منطقه با توجه به وضعيت توپوگرافي بايد با دقت كامل در نظر گرفته شود شيب روستاي خادم آباد از سمت جنوب به شمال شكل گرفته است كه در زمان بارندگي آب باران به سمت باغات سرازير مي شود و خانه هايي كه در اين مسير قرار داشته باشند باعث مزاحمت افراد خانه مي شود .به طوركلي با در نظر گرفتن شيب روستا مي توان طرح هاي پيشنهادي خود را ارائه داد كه در مسير شيب روستا قرار نگيرد.

 

3-13 بررسي معماري و تركيب فضاهاي مسكوني و واحدهاي همسايگي:

 

اگر چه نياز انسان تامين مواد غذايي است اما نياز به محافظت از خود ،يافتن سر پناه نيازي بنيادي و همه گير است اگر چه تامين سر پناه و چهار ديواري بسيا ر مهم است و اگر همه ساختمانهاي مسكوني نيز با توجه دقيق به استاندارد هاي فني و ضوابط معماري بنا شوند بسياري از معضلات امروزي از قبيل ناپايداري ساختمانها در طول زمان ،هزينه هاي غير منطقي تعمير مداوم و عدم مقاومت در مقابل زلزله بر طرف خواهند شد وظيفه معماري فقط تامين اين نيازهاي عملي نيست به طور كلي تقليل معماري به چنين سطحي نه فقط با رسالت معماري در تضاد است بلكه عملا به ناچيز شمردن همان حداقل هاي فني و كاربردي منجر مي شود.

به طور كلي انتخاب جهت استقرار ساختمان به عواملي چون وضع طبيعي زمين ،ميزان نياز به فضاهاي خصوصي ،كنترل و كاهش صدا و دو عامل باد و تابش آفتاب بستگي دارد مهمترين وظيفه آ ن است كه با توجه به شرايط حرارتي ،بهداشتي و رواني مورد نياز ساختمان را در جهتي قرار دهد كه بيشترين استفاده از نور خورشيد حاصل شود همان طور كه فصل هاي مختلف سال به دليل تغيير محور زمين نسبت به خورشيد از يكديگر متمايزاند جهت يك ساختمان نيز تحت تاثير مقدار انرژي خورشيدي تابيده به ديوارهاي  آن در ساعات مختلف قرار دارد.

شكل ساختمان نيز مي تواند تاثير زيادي در هماهنگ ساختن ساختمان با شرايط اقليمي همچنين در تعديل انتقال شرايط بحراني هواي خارج به داخل ساختمان  داشته باشد بهترين فرم ساختمان فرمي است كه كمترين مقدار حرارت را در زمستان از دست بدهد و در تابستان نيز كمترين مقدار حرارت را از آفتاب و محيط اطراف دريافت كند بنابراين پلان مربع بهترين فرم ساختمان محسوب مي شود زيرا با وجود بيشترين حجم كمترين سطح خارجي را دارد . البته اين مسئله در مورد ساختمان هاي قديمي كه معمولا پنجره هاي كوچكي دارند و به همين دليل مي توان نفوذ بسار كم آفتاب به داخل آنها را ناديده انگاشت صدق مي كند ولي در مورد ساختمان هاي امروزي كه داراي قسمت هاي شيشه خور بزرگي است اين مسئله صادق نييست تعيين بهترين فرم براي ساختمان ها با توجه به تاثير دماي هوا و تابش آفتاب در شرايط حرارتي هواي داخلي ساختمان صورت گيرد.

در تمامي نظريه هايي كه در مورد ارتباط جهت ساختمان با تابش آفتاب ارائه شده جهت جنوبي بهترين جهت براي ساختمان ها اعلام شده است البته بي ترديد اين جهت باعث  دريافت بيشترين مقدار انرژي خورشيدي در زمستان و كمترين آندر تابستان مي شود . عمده ترين و قابل توجه ترين ويژگي مصالح ساختماني ظرفيت و مقاومت حرارتي آن است مهمترين ويژگي مصالح ساختمان به شرايط اقليمي محيط آن بستگي دارد از اين رو ويژگي لازم براي مصالح ساختماني در مناطق اقليمي گوناگون متفاوت است . در فصل گرم به دليل اختلاف زياد دماي هواي شب و روز مصالح ساختماني بايد با دقت بيشتري انتخاب شود بنابراين بهترين نتيجه زماني حاصل مي شود كه قسمت هايي از ساختمان كه هنگام روز مورد استفاده قرار مي گيرد با مصالح ساختماني سنگين مورد استفاده هنگام عصر و شب با مصالح سبك و با ظرفيت حرارتي كم ساخته شوند .

در طراحي خانه ها ي روستايي بايد مصالح فضاي مسكوني با فضاي دامي تفاوت داشته باشد و همچنين بايد ورودي فضاي مسكوني با فضاي دامي جدا باشد . در طراحي خانه هاي روستايي بايد دقت كرد كه در مسير وزش باد و همچنين در مسير شيب قرار نگيرد و بايد با توجه به فرهنگ و معيشتي كه دارند خانه ها طراحي شود.

 

3-14 تجزيه و تحليل و پيش بيني جمعيت آينده:

 

اسامي هر گونه برنامه ريزي اقتصادي ،فرهنگي ،اجتماعي .... تحولات جمعيتي است به دليل تغييرات اجتماعي ،فرهنگي و معيشتي در روستا و مراكزي كه با آن روستا مرتبط هستند افزايش جمعيت متغير است بنابراين نمي توان به طور قطع نسبت به تعيين تعداد جمعيت در سال هاي آينده اقدام كرداما به جمعيت اينكه به طور تقريبي شرايط آتي جمعيت مشخص شده است .

 

پيش بيني جمعيت 10سال آينده :

 

الف)توجه به نرخ رشد 30 ساله روستا =02/2

ب)توجه به نرخ رشد طبيعي 5 دوره اخير=44/2

ج)توجه به عامل مهاجرت كه نرخ رشد واقعي در آن محاسبه شده است=08/0

 

80224/1039 = (02/0 +1) 853 =94p

 

افراد افزايش يافته    8022403/186 =853 -80224/1039

 

خانوار افزايش يافته                 36/37=8022403/186

 

نرخ رشد پيشنهادي                                        2

 

بعد خانوار پيشنهادي                                      5

 

 

 

 

 

 

 

جدول وضع موجود پيشنهادي

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقد پلان:

 

اين بنا يك ساختمان نيمه با دوام است كه به صورت شرقي غربي در داخل روستا واقع شده است از آنجا كه مي دانيم تابش خورشيد هميشه براي روشنايي طبيعي در ساختمان لازم است ولي از آنجا كه اين نور در نهايت به حرارت تبديل مي شود ميزان تابش مورد نياز براي ساختمان بايد با توجه به نوع آن و شرايط اقليمي محل آن تعيين شود و اين بنا از لحاظ تابش خورشيد ضعيف است .

ديوار هاي شرقي غربي در زمستان پرتوي آفتاب كمتر از تابستان به اين ديوارهامي تابد.اين ساختمان داراي فضاهاي داخلي :دو اتاق خواب ،آشپزخانه كهفضاي مناسبي براي آشپزخانه وجود ندارد و همچنين داراي يك سرويس است كه در خارج از ساختمان قرار دارد و داراي يك فضايي براي نگهداري مرغ و همچنين فضايي براي نگهداري دام وجود دارد و قسمتي از اين ساختمان به صورت مخروبه است كه استفاده اي جز انباري نشده است از معايبي كه در اين ساختمان وجود دارد اينكه ورودي حيوانات و افراد خانه يكي است كه بايد ورودي را جدا كرد . اين ساختمان تقريبا در جهت مخالف وزش باد قرار گرفته است به طور كلي ايجاد تهويه طبيعي در ساختمان به اختلاف فشاري كه وزش باد در جداره هاي خارجي آن به وجود مي آورد بستگي دارد و جريان هواي ايجاد شده در اثر اختلاف دماي سطوح مختلف ساختمان در فضاي داخلي آن ناچيز و قابل اغماض است و فقط وزش باد در چگونگي تهويه طبيعي و دماي هواي داخل يك ساختمان و در نتيجه آسايش آن تاثير مي گذارد . بنابراين نياز به تهويه در ساختمان لازم است كه به نوع اقليم بستگي دارد و بر اساس فصل هاي مختلف سال در منطقه مورد نظر تغيير مي كند در اين بنا بسته به نوع اقليم و كمبود امكانات تهويه مناسبي وجود ندارد و همچنين اندازه پنجره هاي اتاق در شرايط تهويه داخل آن تا حد زيادي به وجود يا عدم وجود كوران در اتاق بستگي دارد در اتاق هايي كه پنجره هاي آن در يك طرف ديوار قرار دارد و اندازه پنجره ها تا حد بسيار كمي در سذعت جريان هوا در آن اتاق تاثير دارد كه در اين  ساختمان متاسفانه از پنجره چنداني استفاده نشده است .

مصالح اين ساختمان قسمتي آجر و قسمتي كه محل نگهداري دام است از كاه گل استفاده شده است عمده ترين و قاب توجه ترين ويژگي مصالح ساختماني ظرفيت و مقاومت حرارتي آن است مهمترين ويژگي مصالح ساختماني به شرايط اقليمي محيط آن بستگي دارد از اين رو ويژگي لازم براي مصالح ساختماني در مناطق اقليمي گوناگون متفاوت است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقد پلان نوساز

 

با توجه به اينكه مسير باد در روستا شمالي –جنوبي است جهت بازشوها در سمت شرقي – غربي قرار مي گيرد . فضائي كه مربوط به نگهداري دام است در حياطي كه پشت نماي اصلي لست قرار گرفته كه باعث شده تا اين قسمت از فضاي مسكوني ساختمان جدا شود و داراي ورودي مجزا مي باشد . حياط ديگر براي رفت و آمد افراد مورد استفاده قرار مي گيرد . اين بنا در دو طبقه طراحي شده است كه طبقه پايين فضاهاي آشپزخانه ،اتاق نشيمن و اتاق قرار دارد و در طبقه بالا حال پذيرايي ،حمام و آشپزخانه و اتاق قرار دارد حال پذيرايي نسبتا وسيع است كه البته وسيع بودن فضاها در ابنيه قديمي كمتر ديده مي شود كه دليل آن اين بوده تا فضاها به آساني گرم شوند و تبادل حرارتي كمتري داشته باشد كه در پلان هاي نوساز اين امر كمتر ديده مي شود

 

 

 

 

 

 

نقد پلان با دوام

 

 

اين خانه به صورت شمالي مي باشد تقريبا خانه به دو بخش مساوي دامي و مسكوني تقسيم شده كه يكي از معايب آن نيز همين است بنا براين حداقل حدود 60 درصد مسكوني و بقيه دامي است يكي ديگر از معايب آن محل سرويس مي باشد كه خارج از خانه در حياط مي باشد حمام نيز ندارد يكي از اتاق هاي داخل خانه تهويه ندارد آشپزخانه نيز همين طور يكي از محاسن آن فيلتر ، تقسيم فضاست كه داراي نورگير مي باشد.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:13 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره معماری شهر مشهد,معماری شهر مشهد,اشنایی با معماری شهر مشهد,

 

 

كف سازي با سنگ

كف سازي با سنگ به دو صورت خشك چيني و با ملات انجام مي شود.

 

با ملات

ملات سيمان كه حالت رواني دارد را در كف مورد نظر مي ريزيم سپس سنگ هاي شكسته (آماده شده در كارخانه) را كه ضخامت آنها نبايد كمتر از سه سانتيمتر باشد طوري قرار مي دهيم كه سطحي از سنگ كه داراي برجستگي است در داخل ملات (براي پيوستگي بهتر) و سطح صاف آن به بيرون باشد و سنگ ها را چيده طوري كه درزها روبروي هم قرار نگيرند سپس با شمشه بر روي سنگ هايي كه قرار گرفته مي زنيم به طوري كه دو طرف آن تراز شده باشد بنابراين سنگها به طور همسطح قرار مي گيرند (تراز) خشك شدن اين ملات سه تا چهار روز طول مي كشد.

 

 

كف سازي با موكت

موكت در منازل و بعضي از ادارات مورد استفاده قرار مي گيرد و به صورت رولهاي موكت در ابعاد مختلف در بازار موجود است كه با توجه به ابعاد فضاي مورد نظر خريداري مي شود ولي رولهاي معمول آن به ابعاد 25 ×3 متر است براي استفاده از موكت بايد سطح زير آن را با كف سازي سيمان تسطيح كرد. در هنگام نصب موكت بايد به اين نكته توجه داشت كه از ابعادي استفاده شود كه كمترين ضايعات را داشته باشد. موكتها را چسب موكت به كف سيماني مي چسبانيم. از مزيتهاي موكت مي توان نرمي بي صدايي ولي جايگزين مناسبي براي فرش نيست.  

 

كفسازي با پاركت

Kornotex نوعي پاركت ساخته شده از الياف طبيعي چوب (درخت كاج) است كه به طور مكانيكي در هم فشرده شده است و يك طرف آن با روكش مخصوص و طرف ديگر آن با يك لايه محافظ ملامينه طرح چوب و يك لايه محافظ Overlay پوشانده شده است.

مواد تشكيل دهنده

پاركت كرونوتكس از پنج لايه تشكيل گرديده است كه لايه نهايي بسيار مقاوم بوده و داراي استانداردهاي NALFA آمريكا EPLF اتحاديه اروپا RAL اتحاديه اروپا DIN آلمان بوده و قابليت هاي زير را دارا مي باشد. پاركت KRONOTEX قابل نصب در منازل، ادارات، هتل ها، فروشگاههاي زنجيره اي و ساير نقاط مي باشد.

ويژگي ها:

بدون تغيير رنگ حتي در مقابل نور مستقيم خورشيد

مقاوم در برابر فرورفتگي

مقاوم در برابر خراش، نم، موريانه و ضد رطوبت

بي نياز از پوليش و نگهداري

ضد آلرژي

نصب سريع و آسان با قابليت جمع آوري و نصب مجدد

مقاوم در برابر آتش سيگار و كبريت روشن

مقاوم در برابر سايش

مقاوم در برابر مواد شيميايي

 پاركت ها با توجه به نوع استفاده از آنها داراي ابعاد وضخامت هاي گوناگي هتسند: طرح سنگ ابعاد بزرگ ضخامت 8mm ابعاد  

-       نصب در منازل و محيط هاي اداري ضخامت 8mm ابعاد

-       مقاوم ترين پاركت در هتل ها و فروشگاههاي زنجيره اي و سالن هاي ورزشي مانند ژيمناسيتك و بيليارد و نظاير آن ضخامت 12mm ابعاد  

از ديگر انواع پاركت ها پاركت با مارك patt است كه مزيت آن نسبت به ساير پاركتهاي توليد در جهان دارا بودن سوكت مي باشد. كه در اتصالات ارضي باعث تركيب شدن پاركت مي شود.

ويژگي ها:

1-نصب و سريع و آسان بدون نياز به چسب و تنها با استفاده از سيستم Joint

2 – مقاوم در آب و مايعات و مناسب براي محيط هاي مسكوني

3 – مقاوم در برابر فشار در محيط هاي اداري و عمومي

4 – مقاومت زياد در برابر سايش

5 – مقاومت در برابر رطوبت و حرارت

6 – سبك بودن مصالح و كاهش قابل توجه وزن سازه و ساختمان

7 – نگهداري اسان

8 – امكان جمع آوري پس از نصب و قابليت استفاده مجدد

پاركت patt در دو سايز  و همچنين  توليد شده است.

آيا صداي پايي مي شنويد؟

آخرين نوآوري در پاركت دنيا لايه اي جديد كه در زير پاركت اضافه مي گردد و تا حدود 80% صدا را كاهش مي دهد.

طريقه نصب و اجرا

براي زير سازي پاركت ابتدا نصف پاكت سيمان را با سه بسته پودر خاك سنگ (هركيسه 25 كيلو) و چسب چوب مخلوط مي كنند و به آن آب اضافه مي كنند سپس شمشه را كنار ديوار مي گذارند و ملات را جلوي شمشه مي ريزند و شمشه را مي كشند.

سيمان روي سيمان زمين مي تركد براي جلوگيري از اين كار چسب چوب و پودر سنگ را اضافه مي كنند.

اتصال پاركت هاي بوسيله قفل و بست است.

كف سازي گرانيت

سراميك گرانيتي در ايران از سال 1374 با ويژگي هايي كه تا آن روز در صنايع كاشي و سراميك مشابهتي نداشت توليد خود را در اصفهان تحت عنوان پديده اي جديد در مصالح ساختماني آغاز كرد. در آن سال از ابداع صنعت كاشي گرانيتي در ايتاليا بيش از يك دهه نمي گذشت و انتقال اين تكنولوژي نوخاسته اروپايي به ايران آن هم با اين سرعت از شگفتي هايي بود كه بازگوكننده حس قوي زيبا شناسي و سليقه ايراني به عنوان مصرف كننده از يك طرف و انتخاب بهترين هاي جهاني بوسيله صنعت گران ايراني از طرف ديگر بود.

ويژگي هاي كه اين محصول را از ساير انواع كاشي را متمايز مي نمايد از جمله بدون لعاب وضد اسيد بودن و جذب آب ناچيز مقاومت بالا در برابر سايش تحمل تنش زياد در گرما و سرما مقاومت در برابر فشار قابليت برش پذيري وسيع را مي توان نام برد.

ابعاد كاشي سراميكي عبارت است از:

ويژگي هاي بارز كاشي سراميكي

1 – براق بودن بدون استفاده از لعاب و روكش در مورد سراميك هاي صاب خورده (polished)

2 – تحمل فشار و وزن بالا (مناسب براي محيط هاي صنعتي و نمايشگاههاي اتومبيل و صنايع سنگين)

3 – قابليت استفاده همه محيط ها و كف در كف ديوارهاي عايق و كف كاذب

4 – مقاومت و ثبات رنگ در برابر بيشتر اسيدها و بازها (مناسب براي محيطهاي آزمايشگاهي و تعميرگاه)

5 – تنوع رنگ طرح و سايز و پذيرش فرمهاي مختلف چيدن (به خاطر خصوصيات ويژه كاشي گرانيتي در طرحها و رنگهاي توليد شده به راحتي آنها را به قطعات كوچكتر تقسيم و در اندازه هاي متعدد استفاده نمود.)

6 – عدم استفاده از مواد شيميايي و غير طبيعي در توليد آن (طبيعت متعلق به نسلهاي آينده است پس توليد محصولات طبيعي چرخه زيست را بر هم نمي زند و محيط براي نسلهاي بعدي باقي مي ماند) .

7 – مقاومت در مقابل سايش مناسب براي محيط پر رفت آمد مانند فرودگاهي متروها ايستگاههاي راه آهن و غيره

8 – جايگزين مناسب به جاي ساير پوشش ها

9 – جذب آب كمتر از پنج در هزار

10 – تداوم كيفيت در طول زمان به دليل استفاده از تكنولوژي پيشرفته

11 – مقاوم در جذب آلودگي ها و بهداشتي (مناسب براي محيط هاي بيمارستاني و پزشكي)

12 – تحمل تنش تغييرات دما (مقاومت در مقابل شوكهاي حرارتي و برودتي عوامل جوي و تغييرات شديد دماي محيط)

13 – مقاومت بالا در برابر يخ زدگي و مناسب براي محيط هاي بيروني ساختمان

14 – ضخامت و وزن كم در مقايسه با سنگ بويژه براي نماي ساختمان

كفپوش PVC

كفپوش هاي معمولاً از جنس PVC هتسند. با آنكه از نظر شكل شبيه پاركت است ولي اصلاً نمي تواند به خوبي پاركت عمل كند.

اگر روي كفپوش آب بريزد باد مي كند در حالي كه اين اتفاق براي پاركت نمي افتد. كفپوش هاي بوسيله چسب به زمين مي چسبند.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:09 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره كف سازها,تحقیق درباره كف پوش ها,كف سازي با سنگ,

 

 فسيل

فكر كنيد: در مطالعه تاريخچه زمين، سنگ هاي رسوبي بهتر از بقيه اقسام سنگ ها هستند دليل چيست؟ زيرا بيشتر شواهد از لايه هاي سنگ رسوبي و فسيل هاي دورن آنها بدست مي آيد. سنگ هاي رسوبي معمولاً به صورت موازي روي هم انباشته شده اند.

فكر كنيد.

يك جاندار پس از مرگ بايد دور از چه عواملي قرار گيرد تا همه يا قسمتي از جسد آن باقي بماند، در مجاورت هوا يا زير آب تجزيه گرديده قرار نگيرد و خوراك جانوران ديگر نشود.

يك ران مرغ پخته يا جسد مرده ي حيوان را در عمق 20 سانتي متري خاك در هواي آزاد قرار دهيد پس از دو هفته آن را از زير خاك خارج كنيد. چه تغييراتي مشاهده مي نماييد؟ چه عواملي سبب اين تغييرات شده است؟ آن گنديده مي شود و بوي خاصي دارد و حشرات از آن جسد تغذيه مي كنند.

به كمك جاي پاي يك جاندار چه اطلاعاتي درباره آن جاندار مي توان كسب كرد.

وجود زغال سنگ را در يك منطقه، چه اطلاعاتي درباره ي آب و هواي گذشته‌ي آن جا مي توان در بر داشته باشد؟ برخي از فسيل ها مانند زغال سنگ و نفت- كه به آن ها سوخت هاي فسيل هم گفته مي شود به طور مستقيم در تامين انرژي و برخي كاربردها فراوان دارند.

آيا مي توان به كمك فسيل ها مناطق مختلف درياهاي گذشته را از نظر عمق شناسايي كرد؟ بله به كمك فسيل ها مي توان اطلاعاتي درباره خشكي ها درياها، درياچه ها و ... به دست آورد.

از ترتيب پيدايش جانداران در روي زمين چگونه مي توانند به قديم يا جديد بودن لايه هاي رسوبي چين خورده پي برد؟ بله به همين ترتيب توانسته اند اولاً با نوع تحولات و تغييرات جانداران در گذشته آشنا شوند ثانياً نوع جدول زماني را به كمك فسيل ها تنظيم كنند كه راهنماي مناسبي براي تعيين قدمت لايه هاي رسوبي مجهول هم هست.

نوع سازگاري هر كدام از جانداران زير را مشخص كيند.

(گاو= علفزار) (مار= بيابان) (كاكتوس= بيابان) (اردك= آب)

آيا مهاجرت مي تواند يكي از عوامل ايجاد تغيير در جمعيت هاي جانداران باشد؟ براي گفته ي خود دليل بياوريد؟ اگر محيط سازگار باشد جمعيت زياد مي شود و اگر ناسازگار باشد جمعيت كم مي شود.

فشار

درباره ي عبارت هاي زير فكر كنيد. آيا مي توانيد اين پديده ها را به مفهومي كه در ذهن خود از فشار داريد مربوط نماييد؟

لبه تيز چاقو گوشت را به راحتي مي برد اما لبه ي پهن آن نمي برد؟ زيرا فشار در لبه تيز چاقو است.

مرتاض هاي هندي روي يك تخت چوبي پوشيده از ميخ مي خوابند اما نمي توانند روي آن بايستد؟ زيرا وقتي مي خوابند نيروي در بدن بخش مي شود و هيچ دردي ندارد اگر نيرويي كه در آزمايش صفحه ي قبل بر ديوار وارد مي شود حدود 20 نيوتون و مساحت نوك انگشت شما حدود يك سانتي متر مربع باشد محاسبه كنيد كه به وسيله ي نوك انگشت شما به ديوار وارد مي شود چه قدر است؟ چون هر چه مساحت سطح كم تر باشد فشار بيشتر است مساحت سطح چاقو خيلي كم است.

در اين قسمت از يكاي نيوتون بر سانتي متر مربع به عنوان واحد سنجش فشار استفاده كرديم آيا مي توانيد مفهوم اين يكا را در چند جمله براي دوستان خود بيان كنيد؟ نيوتون به متر مربع است كه به افتخار پاسكال فيزيكدان مشهور فرانسوي 1666-1623 ميلادي به نام او ناميده شده است و آن را به علامت pa نشان مي دهند يك نيوتون بر سانتي متر مربع برابر است با 10000 پاسكال.

در يك قوطي فلزي نوشابه ي خالي، مقداري آب داغ بريزيد. سپس آب داغ را خالي كنيد و بلافاصله با انگشت خود در قوطي را مسدود نماييد مواظب باشيد لبه تيز فلزي دست شما را نبرد حالا روي قوطي آب سرد بريزيد چه اتفاقي مي افتد؟ قوطي فلزي جمع مي شود.

فشار هوا روي سطح زمين كنار درياهاي آزاد حدوداً برابر 100000 نيوتن بر متر مربع (10 نيوتون بر سانتي متر مربع) است. هر چه از سطح زمين بالاتر برويم مقدار فشار هوا كمتر مي شود فشار هوا بر فراز قله ي اورست آن قدر كم است كه كوهنوردان بايد براي تنفس از مخازن هواي فشرده استفاده كنند.

بار الكتريكي

1 – دو بادكنك و يك تكه پارچه پشمي تهيه كنيد به داخل بادكنك ها بدميد و دهانه آن را محكم ببنديد.

2 – يكي از بادكنك هاي را با پارچه پشمي مالش دهيد سپس يك بار پارچه و بار ديگر بادكنك را به تكه هاي كاغذ نزديك كنيد. چه روي مي دهد؟ كاغذ ها به بادكنك مي چسبند.

3 – بادكنك را توسط يك نخ آويزان كنيد و آن را با پارچه مالش دهيد اكنون پارچه را بدون تماس با بادكنك به آن نزديك كنيد چه روي مي دهد؟ بادكنك به آن مي چسبد.

وقتي دو جسم را به يكديكر مالش مي دهيم (مثلاً ميله ي پلاستيكي را به پارچه ي پشمي يا مليه شيشه اي يا كسيه نايلوني) يكي از آن ها داراي بار الكتريكي مثبت مي شود و ديگري به همان اندازه بار الكتريكي منفي به دست مي آورد. با توجه به ساختمان اتم توضيح دهيد كه هنگام مالش دو جسم به يك ديگر چه پديده اي رخ مي دهد؟ آنها با تماس به هم جرقه الكتريسته به وجود مي آيد).

گاهي طول جرقه بين ابر و زمين (با دو قطعه ابر) به چند كيلومتري مي رسد. اين عمل را تخليه الكتريكي مي نامند (به تخليه الكتريكي بين ابر و زمين «آذرخش يا صاعقه» گفته مي شود».

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:06 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره فسيل,تحقیق درباره ساخت فسیل,تحقیق درباره چگونگی ایجاد فسیل,

 

تعريف بهمن

عواملي كه در شروع بهمن موثرند عبارتند از

شرايطي كلي براي سقوط بهمن هاي بزرگ

انواع بهمن

عواملي كه در تشكيل بهمن موثرند

6 – نحوه بارش و انباشت برف

7 - شرايط جوي كه باعث بروز بهمن مي شود

تعريف بهمن

بهمن يعني حركتي توده بزرگ برف كه بر روي دامنه كوهها به طرف پايين سقوط مي كند.

به نظر مي رسد انتخاب نام بهمن از نام يازدهمين ماه سال بوده باشد كه احتمال ريزش برف در نواحي كوهستاني در اين ماه از سال بيش از ساير ماهها مي باشد. در هر صورت بعمن در لغت به معني ماه يازدهم سال خورشيد و نام روز دوم هر ماه خورشيدي و نام فرشته اي در كيش زرتشت و گياهي است كه سابقاً ريشه آن را به نام بهمن به عنوان دارو به كار مي برند و بالاخره برف انبوهي است كه از كوه فروافتد.

اين توده برف ضمن حركت ممكن است يخ، آب، خاك، سنگ و گياهان را به طرف پايين حمل كنند. بهمن مخصوص مناطق كوهستاني پر شيب و داراي برف سنگين است.

بنا به مقدار برف متحرك خسارات جاني و مالي و محيطي متفاومت ايجاد مي كند. مناطقي كه برف دائمي دارند نيز داراي بهمن هستند ولي خسارت آنها قابل توجه نيستند.

 

عواملي كه در شروع بهمن موثرند عبارتند از:

باد، امواج صوتي، ارتعاشات زلزله اي، عبور انسان و حيوانات و ناپايداري برف ناشي از سستي هاي لايه هاي زيرين در اثر ذوب.

اساساً بهمن در شيبهاي كمتر از 20 درجه به حركت در نمي آيد اما بيشترين ريزش بهمن در شيبهاي 20 الي 40 درجه مي باشد. كه اين ريزشها بسيار خطرناك بوده زيرا حجم بيشتري از برف را با خود به طرف پايين سرازير مي نمايد.

 

شرايطي كلي براي سقوط بهمن هاي بزرگ

1 – يك لايه داخلي ضعيف

2 – يك لايه ضخيم روي اين لايه ضعيف

3 – عامل محرك

4 – يك Snowpaek جدا شده كه بتواند روي منطقه وسعي حركت نمايد.

5 – آزاد شدن و يا رها شدن مقدار متنابهي برف در مسير بهمن كه بمانند بهمن عمل مي‌كند.

 

انواع بهمن

1 – از نظر شكل، 2 – طبقه بندي بر اساس نوع برف

از نظر شكل: 1 – بهمن گرد و غباري 2 – بهمن مرطوب

1 – اين نوع بهمن از برف تازه و خشك حاصل مي شود و ضمن حركت معمولاً همراه با باد بوده و يا هوا را با خود به حركت در مي‌آورد.

ممكن است در اغلب موارد ظاهر شود و در آن فقط قسمت سطحي برف جا به جا مي‌شود و معمولاً مسير مشخصي ندارد. خسارت اين نوع بهمن از ديگر انواع آن كمتر است.

2 – در اين لايه برف به طور كامل از جا كنده شده و به پايين حركت مي كند و حتي مقادير خاك را نيز با خود حمل مي كند. اين بهمن وقتي ظاهر مي شود كه هوا كمي ملايم تر شده و كمي ذوب انجام گرفته باشد. مثل اوايل بهار و مسير نوع بهمن ثابت است.

 

طبقه بندي بر اساس نوع برف:

1 – پودري 2 – قطعه اي 3 – مرطوب

 

1 –بهمن هاي پودري:

وقتي كه لايه هاي برف فاقد چسبندگي يا داراي چسبندي كم باشند، ذرات برف از يك ناحيه كوچك شروع به ريزش نموده و رفته رفته توسعه مي يابد. در اين نوع بهمن نمي توان خط شكستگي برف با شناسايي كرد. وزن مخصوص برف معمولاً كم است.

دماي برف خيلي پايين تر از صفر درجه است و اگر سرعت حركت زياد باشد حدود 60 تا 80 كيلومتر در ساعت با هوا مخلوط شده و به شكل گاز در مي آيد كه به آن گاز سنگين مي گويند.

در اين حالت بهمن قادر است درختان را ريشه كن كند و ضمن حركت هواي مقابل خود را به حركت در آورد و قبل از رسيدن بهمن مانند طوفان تخريب ايجاد كند به آن اصطلاحاً موج شوك گفته مي شود. خسارت اين نوع بهمن زياد است.

در اين نوع بهمن به دليل وجود لايه هاي مرطوب برف با بلورهاي چسبنده، قطعات بزرگ برف از قطعات همجوار جدا مي شوند.

وزن مخصوص برف معمولاً بيشتر از 200 كيلوگرم در متر معكب است. دماي برف مني و نزديك صفر درجه سانتي گراد برف در موقع حركت حالت جامد داشته و شكننده مي باشد. باد به حركت و امواج صوتي در تشكيل اين نوع بهمن نقش موثر دارند. و اين بهمن هوا را به حركت در نمي آورد. (موج شوك ندارد).

سرعت آنها بين 20 تا 50 كيلومتر در ساعت بسته به شكل زمين تغيير مي كند.

اين بهمن ها به دليل رطوبت زياد داراي چسبندگي كم هستند و با وجود سرعت كم داراي قدرت تخريب بالا مي باشند. وزن مخصوص برف بيش از 200 كيلوگرم در متر معكب و دما در حد صفر درجه است. در موقع حركت حالت خيمري داشته و ضمن حركت بر وزن مخصوص برف افزوده مي شود. و تا 600 كيلوگرم در متر مكعب مي‌رسد.

زمان وقوع آن وقتي است كه گرماي ناگهاني باعث ذوب برف شده و يا باران ببارد. و اغلب در اوايل بهار اين نوع بهمن رخ مي دهد.

سرعت آن حدود 10 تا 20 كيلومتر در ساعت است و داراي قدرت تخريب بالاست.

تا كنون هيچ مدل رياضي يا رايانه اي براي پيش بيني بهمن به دست نيامده و با توجه به مشكل بودن پيش بيني بهمن لازم است كه خطرات آن به وسيلة كاهش اثرات تغيير در شدت آن مهار شود.

عواملي كه در تشكيل بهمن موثرند.

عمق تودة برف در تشيكل بهمن نقش اساسي دارد.

وقتي عمق برف كم باشد نيروي لازم براي تحرك توده برف وجود ندارد و در نتيجه بهمن تشكيل مي شود.

بهمن اغلب در برف تازه پديد مي آيد و برف كهنه فاقد بهمن است.

بيش از 80% سقوط بهمن ها در خلال بارش و يا بلافاصله پس از بارش برف افتاق مي‌افتد.

 

عمق برف كمتر از CM15                         فاقد بهمن

عمق برف بين 15 تا CM30   لغزش كوچك برف

عمق برف بين 30 تا CM60   بهمن متوسط عامل مسدود شدن

 راهها

عمق برف بين 60 تا CM120 بهمن خيلي بزرگ خطرناك

عمق برف بيش از CM120    بهمن خيلي بزرگ كه همه چيز را در

 سر راه خود تخريب مي كند.

در صورتي كه يك لايه برف تازه بر روي برف كهنة سرد و صاف قرار گيرد، خطر ريزش بهمن بسيار زياد خواهد بود- در حالي كه اگر برف تازه با برف زيرين آب دار تماش داشته و بچسبد هيچ گونه امكان تشكيل بهمن وجود ندارد. به ويژه اگر سطح زيرين ناهموار نيز باشد يك اتصال قوي به وجود مي آيد.

قشرهاي يخي كه در اثر تابش خورشيد يا بارش و سفت شدن لايه برف در اثر ذوب شدن و يخ زدگي متناوب به وجود آمده است سطوح لغزشي بهمن ها مي باشند.

جرم مخصوص يا جرم ويژه برف به مقدار هوا در داخل برف بستگي دارد، برف تازه داراي جرم مخصوص كم است زيرا بين 85 تا 95 درصد حجم آن هوا است. مقاومت برف به تراكم آن بستگي دارد، برف با تراكم زياد بسيار مقاومتر از برف كم تراكم است.

مثلاً برف كوهستان به طور معمول داراي تراكم كم مي باشد بنابراين در اين شيب ها در معرض سقوط قرار دارد.

6 – نحوه بارش و انباشت برف:

به طور معمول يك تودة برف به صورت لايه لايه توسعه مي يابد، لايه‌هاي تفاوت هاي فيزيكي و ساختماني مي باشد.

مجزا شدن لايه هاي برف موجب بروز بهمن مي شود.

مثلاً وقتي يك لايه چسبنده برف روي يك لايه ضعيف قرار گيرد اغلب باعث بهمن قعطه اي مي شود- در حالي كه اگر پوشش برخي از سطح زمين تا سطح برف يكنواخت باشد خطر بروز بهمن قطعه اي وجود ندارد.

لايه هاي برف به هم چسبيده و محكم بسيار پايدار بوده و هيچ گونه خطر بهمن ندارند.

 

7 - شرايط جوي كه باعث بروز بهمن مي شود.

1 - دما:

شكل بلورهاي برف در حال بارش بستگي به دماي هوا دارد. دماي هوا بر وزن مخصوص، تراكم، خصوصيات گرمايي وقتي ذوب و تبخير برف تاثير دارد.

2 - باد:

باد ضمن بارش و پس از بارش برف عامل تحرك برف و جابجايي و تجمع آن مي باشد. باد با غلتاندن و انباشتن برف نشسته باعث تشكيل توده هاي بزرگ شده و گاهي باعث شروع حركت بهمن مي گردد.

باد تاثير بسيار زيادي روي تغيير شكل بلورهاي برف تازه دارد و مي تواند آنها را به قطعات كوچكتري شكسته و به هم فشرده نمايد.

 

3 – باران:

بارش باران سبك باعث ايجاد قشر يخي (يك لايه لغزشي) در زير برف هاي جديد مي شود. و موجب بارش باران هاي سنگين باعث سفتي برف شده و خطر ريزش بهمن را تشديد مي‌كند.

 

4 – ارتفاع:

ارتفاع از سطح دريا روي هوا و ريزش باران و برف تاثير نداشته و روي كيفيت برف موثر است. همچين باعث به وجود آمدن نوعهاي خاصي از گياهان و فراواني آنها مي شود به همين سبب بهمن در ارتفاعات خاص پديد مي آيد.

5 – تندي شيب

بين شيب زمين و سقوط بهمن ارتباط وجود دارد و محتواي آب مايع برف اثر شيب را بيشتر مي كند. برخي كه از آب اشباع باشد حتي در شيب هاي كم نيز قادر به سقوط است.

برف خشك و دانه درشت تا زاويه شيب  هيچ خطر سقوط ندارد.

در حالت عمومي شيب هاي بين 30 تا 45 درجه بيشترين خطر سقوط بهمن را دارا مي‌باشد.

در شيب هاي كند استحكام و اصطكاك برف زياد است و خطر ريزش بهمن كم مي باشد و در شيب هاي بيشتر اثر نيروي ثقل افزايش يافته و خطر ريزش بهمن كاهش مي يابد.

 

6 – ناهمواري:

سطوح ناهموار مانند اراضي سنگلاخي با سنگ هاي بزرگ و پراكنده در زمان كم برف قادر به ايجاد بهمن نيست ولي وقتي برف زياد انباشته شد اثر ناهمواري كم مي شود و احتمال سقوط بهمن زياد است .

زمين هاي ناصاف و همواره با پشته هاي برجسته نيز كمتر توانايي توليد بهمن را دارند. در حالي كه زمين هاي صاف و بدون برجستگي داراي خطر زياد سقوط بهمن حتي در شرايط كمي برف مي باشند.

 

7 – اثر پوشش گياهي:

گياهان بسته به شكل تراكم، و اندازه داراي اثرات متفاوتي در سقوط بهمن مي باشند.

اگر ميزان برف كم باشد، بوته ها و گياهان علفي مي توانند از سقوط بهمن جلوگيري كند. اما با انباشته شدن زياد برف گياهان بوته اي و علفي نه تنها نمي توانند جلوي بهمن را بگيرند بلكه احتمال آن را زيادتر مي كنند زيرا آنها باعث نفوذ هوا در زير برف شده و بر دگرگوني مي افزايند.

درختان متراكم جنگلي مي توانند از سقوط بهمن به طور موثر جلوگيري كنند.

و جنگل كاري مي تواند از اقدامات موثر در مهار بهمن به حساب آيد.

البته بايد توجه داشت كه درختان جوان مانند بوته عمل مي نمايند لذا لازم است در سالهاي اول كشت اقداماتي براي حفظ درختان و جلوگيري از بهمن به طرق ديگر به عمل آيد.

درختان پراكنده به هيچ وجه نمي توانند از سقوط بهمن جلوگيري كنند و گاهي حتي خطر بهمن با بيشتر مي كنند.

شيمانسكي محققي است كه معتقد مي باشد اراضي شيب داري كه در تابستان از چمن پوشيده است، در زمستان محل تاخت و تاز بهمن‌هاي خطرناك مي باشد.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:04 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره بهمن,انواع بهمن,تعريف بهمن,

 

ترسيم قوس ها

رسم قوس ها در روشهاي مختلف و طبق ضوابط خواص خود به وجود مي آيد كه از آنها به شكل هاي مختلف و براي كارهاي گوناگون تزييني و باربر به عنوان پوشش در نعل درگاه استفاده مي شود . رسم قوس ها در اشكال مختلف ممكن بوده كه اگر ضوابط و مراكز ترسيم در چهار چوب طول دهانه (L)باشد شكل كار اصولي خواهد بود.

اشكال بعدي تعداد قوس ها چه به صورت تزييني و چه به شكل باربر مورد بحث و بررسي ترسيم خواهد بود.اين قوس ها نموداري از قوس هاي مادر و اصلي مي باشد كه نحوه ترسيم آنها در ضوابط دهنه بررسي مي كنيم بديهي است كه در چهارچوب همين ترسيم ها مي توان خود قوس هايي نيز رسم كرده و مورد استفاده قرار دارد.

پوشش قوس نعل درگاه:

پس از ساختن ديوار و ستون تا ارتفاع لازم و يا جرزهاي باربر در بين درها و پنجره ها از وجود قوس هاي كماني ؛ دايره و يا تيز آن هم نسبت به نيروهاي وارد بير قوس؛ زمينه بنايي آن فراهم شود. پس از انتخاب نوع قوس و ساخت قالب قوس و استقرار آن در تكيه گاه ها به طوري كه در بناهاي خشتي از آن بحث گرديد بناي قوس با رعايت پيوند_ شاقول و شمشه كش كردن جوانب قوس برابر با اصول پوشش قوس اجرا شده و اماده بهره گيري مراحل بعدي از جمله كونال سازي و دست انداز چيني و در نهايت آماده شدن كلاف بندي چهارديواري جهت پوشش سقف و طاق مي گردد .

پوشش قوس هاي تزييني:

در مواردي پوشش نعل درگاه وسيله قوسهاي تزييني انجام مي گردد معمولاا اين قوس ها باربري كم داشته مسلما براي بارور شدن اين دسته از قوس ها در محل مياني و روي اين قوس ها ؛ قوس مخفي باربر ساخته مي شود كه نيروهاي مراحل بعدي را قوس باربر متحمل مي گردد.

 

ضوابط ساخت قوس:

براي دهانه ها از قالب گچي استفاده مي شود. چنانچه عرض ديوار يك آجره باشد از وجود يك قالب و اگر عرض ديوار بيشتر باشد از وجود دو قالب ؛ يكي در سمتا جلو و ديگري در سمت عقب استفاده مي شودكه از اجراي جز به جز بنايي آن مي گذريم و فقط به آن اشاره كوتاه مي كنيم چنانچه فاصله و دهانه قوس طويل باشد وزن قوس نيز بيشتر بوده كه در اين حالت از قالب بندي چوبي و قالبهاي دوبله به همراه كلاف بندي وپايه هاي باربر استفاده مي شود.

قوس تخت:

كاربرد اين قوس در نماي آجري و براي دهنه مي باشد وسط دهنه به اندازه دو تا سه سانتيمتر خيز در نظر گرفته مي شود كه به علت ناچيز بودن آن بدان قوس تخت مي گوييم.

بنايي قوس تخت:

ابعاد اين قوس معمولا به ارتفاع 1 تا 2 آجر و به اندازه عرض ديوار كه نبايد كمتر از 1 آجر باشد ساخته مي شود در وسط قوس تير مقاوم چوبي با گير لازم به اندازه 50 سانتيمتر از هر طرف بر روي دو سر پايه نصب مي گردد جهت نگهداري قوس تخت شمشه اي هم طراز دو سر پايه نصب شده و وسط آن با ملات گچ به اندازه دو تا سه سانتيمتر دور داده مي شود انگاه نماي كار ريسمان كشي مي گردد محاسبه رجهاي قوس انجام شده و بنايي قوس با رعايت همگن از دو جهت به وسيله ملات گچ مقاوم و آجر آب خوار با اصول پيوند و عمودي رجها و چرخش آجرها در اطراف تير مقاوم چوبي انجام مي گردد.در اين پوشش وزن قوس تخت به وسيله تير چوبي تحمل مي گردد.

قوس مخفي(دزد):

زماني كه دست انداز بالاي قوس تخت زياد باشد بر روي قوس تخت قوس مخفي با دور كافي ساخته مي شود. پاي اين قوس روي ستون آجري مي باشد. از اين رو نيروهاي وارده از قوس مخفي به ستون منتقل شده و بر قوس تخت اثر نمي كند .

اين قوس به وسيله ملات مقاوم و آجر آب خوار سبز و زرد بنايي مي شود. عرض قوس مخفي يك كلوك كمتر از عرض ديوار و ستون هاي آجري مي باشد يك كلوك جهت آجرهاي قلمداني نما تا ارتفاع قوي مخفي خواهد بود.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 15:01 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره ترسيم قوس ها,تحقیق درباره ساخت قوس,تحقیق معماری,

 

تعريف ساختمان :

        ساختمان : عبارت است از بنائي كه بوسيله ديوار از ديگر بناهاي همجوار خود ، يك بناي مستقل و مجزا و استواري را تشكيل مي دهد و شامل يك يا چند اطاق و يا هر نوع فضاي مسقف ديگر مي باشد كه بمنظور سكونت ، كسب و يا استفاده توأم و يا ديگر مقاصد ساخته شده باشد . منظور از مستقل بودن داشتن درب ورودي و خروجي مستقل به گذرگاه عمومي و منظور از جدا بودن و داشتن ديوارهاي خارجي مشترك يا مستقل است.

          هزينه ساختمان : عبارت است از مجموع عمليات اساسي تكميل بنا تا هنگامي كه ساختمان آماده اشتغال و سكونت مي گردد اين ارقام شامل هزينه نقشه ، تهيه پروانه ساختمان ، و مصالح ساختمان ، وسائل و ابزار كار و كارگر ، حق الزحمه معمار ، هزينه تأسيسات حرارت مركزي ، روشنائي ، آب و فاضلاب مي گردد .

           انواع ساختمان :

           الف ـ واحد مسكوني : عبارت است از يك ساختمان و يا قسمت مستقلي از يك ساختمان كه در آن يك يا چند خانوار سكونت دارند .

           ب ـ واحد مسكوني و بازرگاني : ساختمانهائي كه قسمتي از ساختمان به كارهاي بازرگاني اختصاص يافته و قسمت ديگري از بنا جهت سكونت استفاده مي گردد .

          پ ـ واحد بازرگاني : ساختمانهائي هستند كه مورد استفاده موسسات تجاري قرار دارند ، مانند : تجارتخانه ، بيمه و غيره . 

         ت ـ واحد صنعتي : ساختمان يا قسمتي از ساختمان مي باشد كه براي انجام فعاليتهاي صنعتي اختصاص يافته  است .

         ث ـ واحد آموزشي و بهداشتي : ساختمانهائي كه جهت انجام فعاليتهاي آموزشي و بهداشتي به منظور ارائه يك يا چند خدمت براي عموم بكار گرفته مي شود مانند :  ساختمان دانشگاهها ، مدارس و بيمارستانها

         مصالح عمده ساختمان : منظور نوع مصالح عمده است كه در ساختن ديوارها ، سقف و پي ساختمان واحد ساختماني   بكار رفته است مصالحي كه در رو كار ساختمان به كار رفته جزء مصالح عمده به حساب مي آيد .

 

  ساختمانهاي اسكلت فلزي:

     احداث ساختمان بمنظور رفع احتیاج انسانها صورت گرفته و مهندسین ، معماران مسئولیت تهیه اشکال و اجراء مناسب بنا را برعهده دارند ، محور اصلی مسئولیت عبارت است از الف ) ایمنی ب ) زیبائی ج) اقتصاد.   
با توجه به اینکه ساختمان های احداثی در کشور ما اکثرا" بصورت فلزی یا بتنی بوده و ساختمانهای بنایی غیر مسلح با محدودیت خاص طبق آئین نامه 2800 زلزله ایران ساخته میشود . آشنایی با مزایا و معایب ساختمانها می تواند درتصمیم گیری مالکین ، مهندسین نقش اساسی داشته باشد .

كه در اين تحقيق ما به بررسي مزايا و معايب ساختمانهاي اسكلت فلزي مي پردازيم:

 

مزایا و معایب ساختمانهای فلزی

 

مزایا ی ساختمان فلزی :

1- مقاومت زیاد :

 مقاومت قطعات فلزی زیاد بوده و نسبت مقاومت به وزن از مصالح بتن بزرگتر است ، به این علت در دهانه های بزرگ سوله ها و ساختمان های مرتفع ، ساختمانهائی که برزمینهای سست قرارمیگیرند ، حائز اهمیت فراوان میباشد .

2- خواص یکنواخت :

 فلز در کارخانجات بزرگ تحت نظارت دقیق تهیه میشود ، یکنواخت بودن خواص آن میتوان اطمینان کرد و خواص ان بر خلاف بتن با عوامل خارجی تحت تاثیر قرار نمی گیرد ، اطمینان در یکنواختی خواص مصالح در انتخاب ضریب اطمینان کوچک مؤثر است که خود صرفه جو یی در مصرف مصالح را باعث میشود .

 

 

3- دوام :

دوام فولاد بسیار خوب است ، ساختمانهای فلزی که در نگهداری آنها دقت گردد . برای مدت طولانی قابل بهره برداری خواهند بود .

4- خواص ارتجاعی :

 خواص مفروض ارتجاعی فولاد با تقریبی بسیار خوبی مصداق عملی دارد . فولاد تا تنشهای بزرگی از قانون هوک بخوبی پیروی مینماید . مثلآ ممان اینرسی یک مقطع فولادی را میتوان با اطمینان در محاسبه وارد نمود . حال اینکه در مورد مقطع بتنی ارقام مربوطه چندان معین و قابل اطمینان نمی باشد .

5- شکل پذیری :

 از خاصیت مثبت مصالح فلزی شکل پذیری ان است که قادرند تمرکز تنش را که در واقع علت شروع خرابی است ونیروی دینامیکی و ضربه ای را تحمل نماید ،در حالیکه مصالح بتن ترد و شکننده در مقابل این نیروها فوق العاده ضعیف اند. یکی از عواملی که در هنگام خرابی ،عضو خود خبر داده و ازخرابی ناگهانی وخطرات ان جلوگیری میکند.

6- پیوستگی مصالح :

قطعات فلزی با توجه به مواد متشکه آن پیوسته و همگن می باشد و ولی در قطعات بتنی صدمات وارده در هر زلزله به پوشش بتنی روی سلاح میلگرد وارد میگردد ، ترکهائی که در پوشش بتن پدید می آید ، قابل کنترل نبوده و احتمالا" ساختمان در پس لرزه یا زلزله بعدی ضعف بیشتر داشته و تخریب شود .

 

 
7- مقاومت متعادل مصالح :

 مصالح فلزی در کشش و فشار یکسان ودر برش نیز خوب و نزدیک به کشش وفشار است .در تغییر وضع بارها، نیروی وارده فشاری ، کششی قابل تعویض بوده و همچنین مقاطعی که در بار گذاری عادی تنش برشی در انها کوچک است ، در بارهای پیش بینی شده ،تحت اثر پیچش و در نتیجه برش ناشی از ان قرار میگیرند . در ساختمانهای بتنی مسلح مقاومت بتن در فشار خوب ، ولی در کشش و یا برش کم است. پس در صورتی که مناطقی احتمالآتحت نیروی کششی قرار گرفته و مسلح نشده باشد تولید ترک و خرابی مینماید.

8- انفجار :

 در ساختمانهای بارهای وارده توسط اسکلت ساختمان تحمل شده ، از قطعات پرکننده مانند تیغه ها و دیواره ها استفاده نمی شود . نیروی تخریبی انفجار سطوح حائل را از اسکلت جدا می کند و انرژی مخرب آشکار میشود ، ولی ساختمان کلا" ویران نخواهد گردید . در ساختمانهایی بتن مسلح خرابی دیوارها باعث ویرانی ساختمان خواهد شد .

 

9- تقویت پذیری و امکان مقاوم سازی :

 اعضاء ضعیف ساختمان فلزی را در اثر محاسبات اشتباه ، تغییر مقررات و ضوابط ، اجراء و .... میتوان با جوش یا پرچ یا پیچ کردن قطعات جدید ، تقویت نمود و یا قسمت یا دهانه هائی اضافه کرد .

10- شرائط آسان ساخت و نصب :

 تهیه قطعات فلزی در کارخانجات و نصب    آن در موقعیت ، شرایط جوی متفاوت با تهمیدات لازم قابل اجراء است .

11- سرعت نصب :

 سرعت نصب قطعات فلزی نسبت به اجراء قطعات بتنی مدت زمان کمتری می طلبد .

12- پرت مصالح :

 با توجه به تهیه قطعات از کارخانجات ، پرت مصالح نسبت به تهیه و بکارگیری بتن کمتر است .

 

 

13- وزن کم :

 ‌میانگین وزن ساختمان فولادی را می توان بین 245 تا 390 کیلوگرم بر مترمربع و یا بین 80 تا 128 کیلوگرم بر مترمکعب تخکین زد ، درحالی که در ساختمانهای بتن مسلح این ارقام به ترتیب بین 480 تا 780 کیلوگرم برمترمربع یا 160 تا 250 کیلوگرم برمترمکعب می باشد .

14- اشغال فضا :‌

در دو ساختمان مساوی از نظر ارتفاع و ابعاد ، ستون و تیرهای ساختمانهای فلزی از نظر ابعاد کوچکتر از ساختمانهای بتنی میباشد ، سطح اشغال یا فضا مرده در ساختمانهای بتنی بیشتر ایجاد میشود .

15- ضریب نیروی لرزه ای :

 حرکت زمین در اثر زلزله موجب اعمال نیروهای درونی در اجزاء ساختمان میشود ، بعبارت دیگر ساختمان برروی زمینی که بصورت تصادفی و غیر همگن در حال ارتعاش است ، بایستی ایستایی داشته و ارتعاش زمین را تحمل کند . در قابهای بتن مسلح که وزن بیشتر دارد ، ضریب نیروی لرزه ای بیشتر از قابهای فلزی است .
تجربه نشان میدهد که خسارت وارده برساختمانهای کوتاه و صلب که در زمینهای محکم ساخته شده اند ، زیاد است . درحالیکه در ساختمانهای بلند و انعطاف پذیر ، آنهائی که در زمینهائی نرم ساخته شده اند ، صدمات بیشتری از زلزله دیده اند . بعبارت دیگر در زمینهای نرم که پریود ارتعاش زمین نسبتا" بزرگ است ، ساختمان های کوتاه نتایج بهتری داده اند و برعکس در زمینهای سفت با پریود کوچک ، ساختمان بلند احتمال خرابی کمتر دارند . عکس العمل ساختمانها در مقابل حرکت زلزله بستگی به مشخصات خود ساختمان از نظر صلبیت و یا انعطاف پذیری آن دارد و مهمترین مشخصه ساختمان در رفتار آن در مقابل زلزله ، پریود طبیعی ارتعاش ساختمان است .

 
معایب ساختمانهای فلزی :

1- ضعف در دمای زیاد :

 مقاومت ساختمان فلزی با افزایش دما نقصان می یابد . اگر دکای اسکلت فلزی از 500 تا 600 درجه سانتی گراد برسد ، تعادل ساختمان به خطر می افتد .

2- خوردگی و فساد فلز در مقابل عوامل خارجی :

 قطعات مصرفی در ساختمان فلزی در مقابل عوامل جوی خورده شده و از ابعاد آن کاسته میشود و مخارج نگهداری و محافظت زیاد است .

3- تمایل قطعات فشاری به کمانش :

 

 با توجه به اینکه قطعات فلزی زیاد و ابعاد مصرفی معمولا" کوچک است ، تمایل به کمانش در این قطعات یک نقطه ضعف بحساب می رسد .

4- جوش نامناسب :

 

 در ساختمانهای فلری اتصال قطعات به همدیگر با جوش ، پرچ ، پیچ صورت میگیرد . استفاده از پیچ و مهره وتهیه ، ساخت قطعات در کارخانجات اقتصادی ترین ، فنی ترین کار می باشد که در کشور ما برای ساختمانهای متداول چنین امکاناتی مهیا نیست . اتصال با جوش بعلت عدم مهارت جوشکاران ، استفاده از ماشین آلات قدیمی ، عدم کنترل دقیق توسط مهندسین ناظر ، گران بودن هزینه آزمایش جوش و ...... برزگترین ضعف میباشد . تجربه ثابت کرده است که سوله های ساخته شده در کارخانجات درصورت رعایت مشخصات فنی و استاندارد ، این عیب را نداشته و دارای مقاومت سازه ایی بهتر در برابر بارهای وارده و نیروی زلزله است .

شبكه وسيع سازه اي از فضاهاي ازاد بدون ستون تامين گرديد سازه نمايان و اشكار اين ساختمان كاملا" با نظريات كارفرما براي يك حضور بصري قوي ، گرايش به فن اوري جديد را مورد تاكيد قرار مي دهد 0 طراح با ايجاد سازه اي كه با تاكيد بسيار بيان كننده عملكرد سازه اي طرح در بخش خارجي ساختمان مي باشد، در تضاد با فضاي خشك و بي روح اطراف ، وجود چنين مركز تحقيقاتي را در اطراف پرينستون به خوبي مشخص مي كند ، بدين ترتيب به نياز كارفرما پاسخ داده است0 ( بروكز و گرچ،1990) ( تصاوير 2-3تا5-3) 0 ايده اي اصلي طرح استفاده از يك ستون فقرات مركزي به عرض 5/29 فوت (9متر) و ايجاد مجموعه اي از سازه هاي 000   شكل با نماي شيشه اي مي باشد0

سيستم هاي تاسيساتي ساختمان به طور مستقيم مركزي ساختمان و قابهاي معلقي كه از سازه اصلي ساختمان اويزان هستند، قرار گرفته اند0

دو طرف اين ستون فقرات ارتباط مركزي ساختمان را تامين مي كند دو فضاي بزرگ يك طبقه به ابعاد 74*236 فوت (5/22*72متر) قرار گرفته اند كه براي انجام تحقيقات مورد نظر به كار مي روند براي ايجاد انعطاف پذيري لازم در بخشهاي  تحقيقاتي از يك سازه كابلي خاص ( با اعضاي كششي فولادي باريك ويژه ) با زيبايي هاي بصري كه دهانه هاي سقف را مي پوشاند و فضاهاي وسيع و عريضي را در بين ستونها فراهم مي كند ، استفاده شده است در سازه اصلي يك قاب فولادي مستطيل شكل به عرض 6/24 فوت ( 5/7متر ) كه به عنوان پايه اي براي تير 000 شكل لوله اي بلند به طول 49 فوت (15متر) عمل مي كند، استفاده شدده است 0 اين سيستم تكيه گاه عمودي اصلي براي كل ساختمان مي باشد0

اصلي سطح پل يك تير فولادي جعبه اي با مقطع شش ضلعي است كه به كابل هاي مهاري متصل شده است0 سطح پل كه داراي سه خط ماشين رو در هر طرف مي باشد در طرفين اين تير اصلي مي باشد به صورت طره اي اجرا شده است( فرامپتون و ديگران ،1993)

در حقيقت مجموعه طراحي شده به وسيله بهنيش براي المپيك شامل استاديوم ، يك سالن ورزشي ( با ظرفيت 1400 نفر براي ژيمناستيك ، هندبال ، بسكتبال و ديگر فعاليتهاي داخلي سالن) و يك سالن شنا ( با ظرفيت 8000نفر براي شنا و شيرجه ) است 0 تمامي اين فعاليتها در زيرزمين قرار داده شده است0 فعاليتهاي خدماتي و پشتيباني در زير زمين و در زير جايگاهها قرار گرفته اند0 سقف هاي كابلي يك بخش مركزي براي مسابقات و يك فضاي وسيع براي سايبان در محوطه را فراهم مي سازد 0 با مساحت 800 800فوت مربع ( 74000متر مربع ) ، يكي از بزرگترين سازه هاي كشتي در جهان در زمان ساخت خود به شمار مي ايد 0 طراحي و اجراي اين سقف ، پيشرفت مهم و قابل توجهي در توسعه و گسترش سازه هاي كششي كه براي اولين بار در كتاب فراي اوتو مطرح گرديده بود ، محسوب مي شد(اوتو ، 1954)0

اين ساختمان داراي سازه اي با كابل پيش تنيده است كه خصوصيات كابلهاي مضاعف براي مقاومت در برابر نيروي باد را نيز دارد و متشكل از كابلهاي فولادي با سه قطر مختلف مي باشد 0 شبكه عريض بام ، تركيبي از كابلهايي با قطر يك اينچ ( 25ميليمتر ) است كه به صورت جفت هاي 2 اينچي (50 ميليمتر ) با فاصله 30 اينچ ( 76 سانتيمتر) از يكديگر در هر جهت بايك اتصال گيره ا ي در نقاط تقاطع به يكديگر مهار شده اند0

اين اتصال براي نصب پانل هاي اكريليك نيز استفاده شده است، كه در مجموع 137عدد از انها مورد نياز بوده است0 قطر كابلهاي مورب كناري برابر 1/3 اينچ ( 80 ميليمتر ) مي باشد، قطر بزرگترين كابلها 7/4 اينچ 120 ميليمتراست و به عنوان طنابها ( براي اتصال كابل كناري به پي ) ، مهارها ( اتصال خط الراسها  به بالاي دكل ها) و كابل زنجير واره اصلي با طول1440فوت (439 متر)كه لبه جلويي را نگاه مي دارد به كار رفته است0 كابل اصلي براي تحمل بار كششي بيشتر از 5000 تن ( 4530 تن متريك) طراحي شده است و متشكل از يك دسته 10تايي از كابلهاي بزرگ مي باشد 0

تكيه گاه اصلي عمودي به وسيله 12ستون با لوله فولادي به ارتفاع متغير از 165 تا 262فوت (50تا80متر) و با قطري بيش از 5/11(5/3متر) باضخامت ديوار بيش از 3 اينچ (75 ميليمتر) تامين گرديده است 0 اين ستون هاي عظيم در پشت جايگاه تماشاچيان به منظور ايجاد ديد مناسب قرار گرفته اند0 كابل هاي مهار به صورت قطري از بالاي هر ستون به خط الراسهاي شبكه كابلب كشيده شده اند0 شبكه كابلي از اين خط الراسها براي جايگاه از طريق مجموعه كابل زنجيرواره كه به جهت مخالف استاديوم در هر انتها متصل شده اند، كشيده شده اند 0 در نتيجه سايباني روي جايگاه ايجاد مي شود كه به نظر مي رسد بدون هيچ گونه تكيه گاه نماياني شناور مي باشد0 سخت در جهت مخالف بر روي جايگاه قرار دارد كه فاصله انها در پشت جايگاه كمتر مي شود ، در نتيجه رانش قابل ملاحظه كابل اصلي را در جلو متعادل مي كند 0 دو مسئله مهم در حين اجراي ساختمان به وجود امد كه قبلا" در طراحي ديده نشده بود 0 طرح پيشنهادي اوليه يك پوشش پلي وينيل كلرايد بود كه سقف معلق پلي استر در زير شبكه كابل را مي پوشاند ( مشابه غرفه المان در نمايشگاه بين المللي مونترال )0 گر چه به منظور تامين نور مورد نياز و رضايت بخش براي تلويزيون هاي رنگي ، پانل هاي توپر اكريليك در قابهايي كه در بالاي شبكه كابل قرار دارند ، نصب گرديد

 

انرژي تابشي

همه ما احساس مطبوع  گرما ي خورشيد درليك روز سرد  زمستاني را تجربه  كرده ايم .

وقتي كه در معرض نورخورشيد قرار مي گيريم  دماي محيط  تغيير نمي كند  بلكه  اين انرژي تابشي است  كه باعث احساس گرما مي شود .

تقريباً 60% از گرماي حاصله در سيستم گرمايش كمي به صورت تابشي  است كه به طور مستقيم  و به سرعت احساس مي شود .

انتخاب صحصح يك سيستم گرمايشي نقش موثري در تامين آيسايش ساكنين ساختمان دارد .

سيستم گرمايش كف يك سيستم مدرن و امروزي است كه مزاياي غير قابل انكاري نسبت به رادياتور و ساير روش هاي  گرمايش دارد.

( محيط هاي مسكوني )

 

نحوه كار :

سيستم گرمايش كمي سوپر پايپ //// در نحوه گرم كردن  ساختمان  ها است . در اين سيستم گردش آب گرم از درون شبكه اي  از لوله هاي سوپر پايپ  كه در زير كف نصب شده اند . حرارت  رابه ارامي توزيع  مي كند .

از انجا  كه شبكه اي  لوله تمام  كف را پوشش مي دهد توزيع حرارت  كاملاً يكنواخت است .

حداكثر دماي كف در اين سيستم 29 درجه سانتيگراد است آب گرم  رورودي با دماي حدود 50 درجه ي سانتيگراد از طريق موتورخانه  //// يا پانل هاي خورشيدي  تامين  و از طريق كلكترهاي ويژه  توزيع  مي شود .

سيستم گرمايش كفي براي كف هاي مختلف با پوشش هاي متفاوت از جمله  سنگ ،سراميك ، پاركت ، و موكت مناسب است .

به غير از محيط هاي مسكوني ،گرمايش كفي از جمله در مكانهاي زير قابل استفاده است .

-          گرمايش دور استخر

-          سالن هاي ورزشي

-          كتابخانه ها

-          بيمارستانها

-          مساجد

-          رستوران ها

-          سالن هاي اجتماعات

-           هتل ها

-          دفاتر اداري

-          فروشگاهها

-          موزه ها

-          زمين  هاي فوتبال

-          گل خانه ها و محيطهاي صنعتي  مانند انبارها سالن هاي توليد

 

سيستم هاي حرارتي كف

گرمايش كفي يك سيستم  ساده  با پيچيدگي هاي بسياري است بنابراين  از ابتدا بايد طراحي آن بدرستي و با دقت  انجام شود . محاسبات و طراحي يك خورده مهم از سيستم  طراحي كفي است  كه بر مبناي نقشه هاي معماري اماده مي شود .

سيستم گرمايشي كفي با چرخش آب گرم  از ميان شبكه اي  از لوله اي //// پنج لايه  سوپر پايپ كه در كف نصب مي شود  كاري كند با توجه به اينكه  سيستم گرمايش كفي از  كف توزيع كننده حرارتي و همچنين انبار حرارتي استفاده مي كند  وبه منظور  موثر تر كردن  اين سيستم  بايد انتقال حرارت  به سمت پايين به حداقل برسد .

نگاهي  به برخي از مزاياي سيستم گرمايشي كف :

برخي از مزايا

گرماي يكنواخت به منظور  تامين  بالاترين  شرايط آزمايش و راحتي

طراحي راحت فضا  و معماري داخلي

انعطاف پذيري در چيدمان اثاثيه

سياه نشدن ديوارها و پردها

ايمني بالا به دليل  عدم  وججود لبه هاي تيز و داغ برخلاف رادياتور

كاهش مصرف سوخت از 30% تا 50%

مزاياي جانبي

عدم نياز به تعمير و نگهداري

قابليت  كاربا انرژي خورشيدي

سلامتي و بهداشت  بخاطر حفظ رطوبت و هوا

حفاظت  از محيط زيست  به دليل كاهش و رود آلاينده هاي سوخت به هوا

مزايا ي استفاده  از سيستم  هاي حرارتي كف

        ·          گرماي مطبوع و يكنواخت

        ·          معماري راحت تر

        ·          ديوارهاي تميز

        ·          فضاهاي مفيد بيشتر

        ·          ايمني و بهداشت

        ·          صرفه جويي در مصرف انرژي

احساس مطبوعي راكوسيستم گرمايشي كف فراهم مي كند كه تنها با تجربه قابل  لمس است .

تغييرات  دمادر گرمايش با رادياتور بخاطر توزيع نامناسب حرارت  بسيار زياد است  اما در سيستم گرمايش كفي با موازنه چهار عامل اصلي  راحتي – معني هاي محيط، گرماي تابشي ، جريان هوا و رطوبت نسبي – براي انسان  احساس مطبوعي  فراهم  مي شود .

جانمايي رادياتور ها به صورتي ككه ضمن استفاده از  حداكثر فضا ،به زيبايي طرح لطمه نخورد

از دغدغه  هاي معماران  در طراحي خانمه هاي مدرن است . درسيستم گرمايش كفي مسطح حرارتي زير كف قرار دارد .

بدين ترتيب  ضمن استفاده  اقتصادي  از فضا ، امكان طراحي با جلوه ها و ايده هاي نو فراهم  مي شود.

سياه شدن ديوارها و پرده ها  از اثرات  نامطلوبي است كه همه با آن  آشنا هستند در سيستم گرمايش كفي لزومي به رنگ  كردن يا تميز  كردن ديوار و خود رادياتور نيست پرده ها تميز تر مي مانند و به دليل  حفظ رطوبت  هوا و گرد و غبار  كمتر //// و ساير  اثاثيه منزل نيز ديرتر كثيف مي شوند نتيجه دردسر كمتر آسايش بيشتر است .

ارزش  فضاي مفيد  در يك خانه امروزي  بيشتر  از هر زمان  ديگري است ودرست  نيست  كه اين فضا با وسايلي مثل رادياتورها اشغال شود  در سيستم گرمايش كفي امكان بهره برداري حداكثر از فضاي موجود فراهم شده  و محدوديت  رايج در تعيين  محل اثاثيه  منزل هم ديگر وجود ندارد .

در سيستم گرمايش كفي هيچ سطح داغ و يا لبه تيزي وجود ندارد  وايمني بيشتري براي كودكان وجود دارد  . كف گرم و خشك مانع رشد ئوو تكثير قارچ ها  و موجودات  ريز ميكروسكوپي كه باعث بروز انواع بيماري هاي پوستي و تنفسي هستند مي شود.

اما رطوبت هوا  به طور  مطلوب  حفظ شده  باعث شادابي  و طراوت پوست  مي شود .

ميزان  ذارات غبار نيز كاهش مي يابد  بنابراين  مشكلات بيماريهاي مانند آسم ،///// آلرژيك وبيماريهاي مفصلي مانند رماتيسم به حداقل مي رسد .

سيستم گرمايش كفي به جاي گرم كردن هوا ، اجسام و ساكنين  ساختمان را گرم  مي كند .

بدليل  انرژي تابشي ،دماي آب پاينتر ،كاهش اتلاف حرارت و دلايل ديگر مصرف انرژي در سيستم گرمايش كفي بين 30تا50درصد كمتر از ساير روش هاي گرمايش است .

ساختار اين لوله ها در گرمايش كف

ويژگي برجسته  و منحصر به فرد اين لوله ها ، چگونگي تلفيق پنج لايه آن است .

لايه هاي دروني و بيروني اين لوله ها  از پايمري با عمر بسيار طولاني و مقاوم در برابر حرارت است كه باعث مي شوند لوله ها دربرابر خوردگي زنگ زدگي و رسوب مقاوم  باشد .

لايه ي مياني يك لوله آلومينيومي با جوش طولي لولتراسونيك است كه  مقاومت در برابر فشار حرارت و نفوذ اكسيژن را تامين  مي كند .

لايه هاي فلز و پليمر طي يك فرايند دقيق توسط دو لايه  چسب مخصوص مي شوند برايند ويژگي هاي پنج لايه ي لوله ها  همراه با به كارگيري تكنيك هاي خاص ،آن رابه لوله هاب يكپارچه با خصوصيات استثنايي و متمايز تبديل  مي كند.

لوله اي بابالاترين ضريب  كه درعين مقاومت مكانيكي بالا  شكل پذير  و سبك است و به سرعت و سهولت  نصب  مي شود.

ضريب انبساط طولي اين لوله ها  كم و تقريباً معادل لوله هاي فلزي است .

سيستم گرمايش كف  براي محوطه هاي استخر    مزيتها در يك نگاه

        ·          تامين شرايط بسيار مطبوع

        ·          تامين گرماي يكنواخت دركل محوطه استخر

        ·          سرد نبودن كف محوطه استخر

        ·          مقاوم بودن در برابر خوردگي  وپوسيدگي  به علت  استفاده از لوله هاي سوپر پايپ

        ·          صرفه جويي در مصرف انرژي از 30% تا 50%

        ·          هزينه بهره برداري بسيار كم

        ·          عدم نياز به تعمير و نگهداري

        ·          ايمني

        ·          عدم اشغال فضاي مفيد

        ·          كاملاً بي صدا

سيستم گرمايشي :

با بار حرارتي مورد نياز برابر با 5 كيلو وات براي هر واحد بيش از صد واحد مسكوني را مي توان  با يك ////110 ميلي متري تغذيه كرد.

سيستم گرمايش كفي براي محوطه هاي استخر

انتخاب يك سيستم گرمايش  مناسب براي محوطه ي استخر كار بسيار مشكل است  چرا كه روش هاي متاول و نسبي براي اين منظور  نقاط ضعف زيادي دارند .

محوطه استخر به طور يكنواخت گرم نمي شود .

گرماي حاصله  بيشتر زير سقف جمع مي شود

كف محوطه استخر سرد است

رطوبت بالاي محوطه استخر باعث خوردگي در اجزاي آنها مي شود

مصرف انرژي انها زياد است

برخي از آنها آلودگي صوتي دارند  و برخي فضاي مفيدرااشغال مي كنند دريك كلام شرايط راحتي انسان را فراهم نمي كنند.

نحوه اجرا :

برخلاف روش هاي سنتي ذر گرمايش كفي گرما از كف –يعني جايي كه  به ان نياز است تامين  مي شود .دراين سيستم  گردش آب گرم  ازدرون شبكه اي  از لوله ها  كه درزير كف نصب شده اند  حرارت  رابه طور يكنواخت توزيع مي كند  بدين ترتيب  كف محوطه استخر شرايط بسيار مطلوبي رابراي راه  رفتن با پاي برهنه و يا دراز كشيدن روي آن  فراهم مي اورد  . تقريباً 60% از گرماي خروجي به صورت  تابشي است كه  به طور مستقيم و به سرعت احساس مي شود .

ومصرف انرژي حتي وقتي كه ارتفاع  سقف زياد است  بسيار كم است .

-          كف استخر سريع تر خشك  مي شود كه احتمال ليز خوردن را كم مي كند  ودر ضمن هيچ سطح داغ يا سردي تيزي هم وجود ندارد

-          سيستم  گرمايش كفي همين مزايا رابراي گرمايش در محوطه سونا  ،قسمت رختكن ، و دوش ها نيز به ارمغان مي آورد .

-          به غير از سيستم گرمايش كفي براي محوطه هاي استخر ،امكان خدمات  كلي براي گرمايش محيط هاي مسكوني لوله كشي آب سرد و گرم . لوله كشي سيستم هاي گرمايشي و سرمايشي و همچنين كاربدهاي گوناگون صنعتي ارايه مي كند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درب ساختمان :

 

در: به طور كلي از ساختمان  گفته مي شود  كه با بازو و بسته  شدن فضاهاي داخلي و خارجي  رابه هم مربوط مي ناميد .ودر بعضي از مولرد نيز عبور نور و تبادل هوا را ممكن يا نا ممكن مي نمايد. وظيفه اوليه در ايجاد امكان دسترسي است و از جمله مقاومت و پايداري – حفظ حريم خصوصي و ايمني – عايق حرارتي و صوتي – حفظ محيط از باد و باران .

قسمتهاي مختلف در عبارتند از :

لنكه در: قسمتي كه درون چهار چوب قرار مي گيرد .

قاب : همان چهار چوب در .

آستانه : قسمت پتييني قاب در.

كتيبه :  قسمتي از در يا پنجره كه  در قسمت بالايي در مانند شكل مقابل قرار  مي گيرد و ممكن است  بازشو ثابت  باشد .

وادار : تقسيم كننده  لنگه در  به دو يا چند قسمت .

بائو : واردار عمودي طرفين در يا پنجره كه قفل و لولا نيز به آن متصل و يا درون آن قرار مي گيرد را بائو مي گويند.

قيدهاي فوقاني و تحتاني : وادارهاي بالا وپايين .

تنكه : قسمت صفحه مانندي از در كه مابين دو وادار قرار گيرد را تنكه گويند.

پاخور : يال پاييني لنگه در كه معمولاً پهنتر از يالهاي  جانبي بوده و به منظور جلوگيري از صدمه ديدن در از ضربه پيش بيني مي شود .

شيشه خور : قسمتي از يالهاي  دركه شيشه را بر روي آن تكيه  مي دهند .

دماغه : قسمتي از لنگه در كه روي نماي قاب قرار مي گيرد .

زهوار : قسمتي از در كه  به منظور زينت يا درز گيري  و يا سهولت نصب شيشه بر روي در يا پنجره نصب مي گردد.

يراق : قسمتي از لوازم در است كه  به منظور باز وبسته شدن و قفل كردن در مانند لولا ،دستگيره ،….. به كار مي رود؟

انواع در :

برحسب شرايط زير داراي انواع مختلفي هستند.

محل قرارگيري : درها از نظر محل قرار گيري به دو دسته كلي درهاي خارجي و درهاي داخلي تقسيم مي گردند.

تعداد لنگه : يك لنگه،دو لنگه       3- جهت بازشو : مانند درهاي يك لنگه از نظر محل قرار گيري لولا به درهاي راست كه با دست راست به سمت خارج باز مي شود  ودرهاي چپ كه با دست چپ به سمت خارج  باز مي شوند . معمولاً بازشوها به طرف داخل است و جزء محل هاي كه از 20 نفر بيشتر جمعيت داشته باشد .كه در اين صورت  به سمت خارج باز مي شود .

مصالح مورد استفاده در درها :

درهاي چوبي : معمولاً براي فضاهاي داخلي

درهاي فولادي : به عنوان درهاي خارجي

درهاي آلومينيومي : با توجه به مقاومتي كه  در برابر رطوبت  دارند براي فضاهاي مرطوب استفاده مي شوند .

درهاي شيشه اي : اين نوع درها كه از شيشه هاي ضخيم و آبديده ساخته شده اند معمولاً در فضاهاي تجاري و اداري  و در مكانهايي كه حفظ محرميت داخلي مورد نظر نباشد پيش بيني مي شوند .

درهاي پلاستيكي : اين  نوع مصالح كه به تازگي وارد صنعت ساختمان شود است به سرعت جاي مصالح  مختلف  را پر مي كند درهاي ساخته شده از مقاطع pvc مخصوصاً در مكانهاي مرطوب پيشنهاد مي شود .

انواع ديگر درها عبارتند از :

درهاي با لولاي كنار : درها با لولا هاي محوري ـدرها با لولاي دورانه .

درهاي كشويي : اغلب به منظور جلوگيري از به هدر رفتن فضاها از اين نوع درها و بيشتر در كارخانه ها و كارگاههاي صنعتي استفاده مي گردد.

در هاي آكاردئوني : اين درها نيز به منظور جلوگيري از به هدر رفتن فضاها مورد استفاده قرار گرفته و اغلب در مكانهاي صنعتي و گاراژ ها استفاده مي گردد.

موقعيت  قرارگيري درها

درهاي داخلي : درهاي  داخلي بايد در جايي قرار بگيرند كه فضاي قابل استفاده اتاق بيشتر شود . اما درباره اين كه در ،به داخل يابه بيرون ساختمان باز شود ، بايد  تصميم گيري درستي اتخاذ گردد كه معمولاً درها به داخل باز  مي شوند  درها بر اساس نوع ساختار ، مكان گيري و اهدافي كه لذاي آنان طراحي مي شود نامگذاري شده است . در متعادلا يا بالانس شده براي باز شدن به نيروي كمي نياز دارد و براي كريدورها بسيار مناسب است .

پهناي در، براساس نوع كاربردي آن براساس اتاق آن تعيين مي شود و كمترين مقدار  بازشوي يك دراز داخل 55 است . در ساختمانهاي مسكوني اندازه هاي استاندارد عرض درها در زير آورده شده است :

درهاي يك لنگه : اتاق هاي اصلي تقريباً 170 سانتي متر . درهاي ورودي 140 تا 325 سانتي متر  ارتفاع بازشوي در حداقل 185 سانتي متر  اما به صورت معمولي 195 تا 200 سانتي متر .درهاي كشويي و بادبزني معمولاً براي خروج و فرار مناسب نيستند ،زيرا در شرايط اضطراري ،ننكم است راه را ببندد.

اشخاص معمول احتياجات خاصي دارند كمترين پهناي مورد نياز  در، براي اين اشخاص 80 سانتي متر است . كه البته  براي استفاده  كنندگان از صندلي چرخدار بسيار كم است و90 سانتي متر معمولاً كافي مي باشد . ناگفته نماند كه براي  عبور صندلي چرخدار بايد  يك فضاي اضافي  در دو طرف در نظر گرفته  شود . كريدور ها نبايد  كمتر از 120 پهنا داشته  باشند . پس استفاده كنندگان از صندلي  چرخدار مي توانند  در ديوار انتهايي كريدور و يا در  ديوارهاي كناري ،براي خود دررا باز كنند . در انتهايي بايد جلوتر قرار بگيرد تا فضاي كافي در ،براي دستگيره را فراهم كند. در ضمن هنگامي كه يك  در گوشه اي از يك اتاق قرار مي گيرد ، لولاي آن بايد در گوشه نزديك به ديوار بسته شود .

اندازه  ها و چهار چوب : اندازه فاصله ها و حفره هاي ديوارها براي درها .

1)     اندازه هاي اسمي استاندارد  ساختمان مي باشند  اگر در موارد استثنايي ،اندازه هاي ديگري لازم است . اندازه استاندارد  ساختمان  براي آنها بايد  مضربي از 125 ميلي متر (براسا  استاندارد انگليس ) باشد  چهار چوب هاي سمت راست و سمت چپ به كار برده  شوند .

2)     درهاي چرخان و كشويي : درهاي چرخان در طرح ها متنوعي ساخته مي شوند و بعضي از آن ها قابل تنظيم هستند هنگامي كه تعداد  مصرف كنندگان زيادباشد (بخصوص در تابستان ) پانل ها مي توانند در وسط قرار گيرند تا به هنگام رفت و آمد زياد ،به طور همزمان عده اي بتوانند از يك دو وارد و عده اي از در ديگر خارج شوند. در برخي از طرح ها پانل هايي وجود دارند كه مي توانند هنگامي كه عبور  و مرور فقط در  يك جهت  است ،به گوشه اي جمع شوند (به عنوان مثال ) هنگامي كه در پايان  يك روز تجاري پر رفت و آمد موسسه تعطيل مي گردد وسايل دقيق كنترل كننده مي توانند براي كنترل درهاي اتو ماتيك  به كار برده  شوند  اين وسايل  شامل  /////و صفحات الكتريكي و يا ارتباط دهندگان پنوماتيك كف مي باشند . صفحات  تك جهتي و صفحات انعكاس  دهنده نور براي كنترل درهاي  كشويي اتوماتيك  كه داراي پانل هاي 6تا8 متر پهنا هستند  براي نصب راهها  فرار در بلوك هاب اداري ساختمان هاي عمومي و سوپر ماركت هاي ايده ال مي باشند .

در،در مكانهاي مختلف :

سينماها : خروجي هاي به بيرون  تقريباً بيش از 2 متر از پهناي كل و محاسبه آن شبيه  محاسبه  كريدور است . درهاي 5/1 متري اجازه  داده        مي شود در صورتيكه يك لنگه اصلي آن يك متر پهنا داشته باشد و اگر لنگه ثابت را بتوان  به داخل توسط لولا باز نمود ارتفاع در 20/1 كافي است و كف گير خودكار براي باز كردن در بايد  تعبيه  باشد  درهاي بدون آستانه بايد به بيرون باز شده ،بتوان  به داخل كريدور تقريباً 150 ميلي متر بريد اما پهنا محدود  نيست.

 

 

بيمارستانها :تمام درها  بايد جزم و كاملاً بسته  شوند ( لب كنگره دار توصيه  مي شود )

پهناي در براي تخت هاي متحرك  مساوي يا بزرگتر از 10/1 متر و بهتر آن 20/1 متر مي باشد  براي  سرسرا (حال ) درهاي دو لنگه  پروانه اي  خود بسته شد به پهناي 80/1 متر لازم است . براي محوطه آماده سازي برحسب استفاده معمولاً يك متر است درهاي تخته چند لاي قاب آهني دار لب كنگره اي  لاستيكي ضد صدا بسيار مناسب است .

دربهاي  گاراژ و انباري :

از دربهاي فوقاني و يكطرفه  مي توان  درگاراژ ها و مكانهاي مشابه  استفادهع  كرد اين  درها  مي توانند به صورت  درهاي  تاشو  يا درهاي  با وزنه تعادل  فنري و يا سنگيني  تعادل  باشند و اينكه به صورت  درهاي  تك جداره  و دو جداره  مقاوم و نيمه شيشه اي يا تمام شيشه اي  استفاده شوند .  صفحات  اين نوع  درها ،پلاستيكي ،آلومينيومي  يا ورقه  فولاد گالوانيزه مي باشند . بيشترين ابعاد اين درها 96/1 *82/4 و حداكثر محيط صفحه در m² 10 مي باشد . ازدرهاي طاق ماند هم مي توان در اين نوع استفاده كرد عملكرد  درهاي فوقاني  و يكطرفه  ساده است  . زيرا  اين نوع درها تا سقف بالا رفته  و توسط  دستگاههاي بي سيم كنترل شود .

1-     همچنين درها  بالا رونده تاشو.

2-     درهاي قسمت ////////

3-     درهاي تلسكوپي تاشو.

4-     درهاي كركره اي غلتكي و الومينيومي از انواع ديگر  درها هستند  كه هنگام باز بودن  شكل غير معمولي دارند . درهاي تك جداره  يا چند جداره  در ساختمانهاي صنعتي – شركتهاي حمل و نقل و كارگاههاي استفاده مي شوند . حداكثر اندازه  اين درها  از لحاظ پهنا 18 متر و از لحاظ ارتفاع 6 متر مي باشند . اين درها  با يك سوئيچ كشنده صنعتي مانع سبك يك چرخ زنجيردار يا كنترل از راه دور به صورت الكتريك  يا با استفاده  از هواي ف فشرده با بالشتك تماس حركت مي كنند . درهاي متحرك  بايد از جريان برق براي افزايش سرعت  باز و بسته  شدن استفاده نمايند .درهاي قاب دار پلاستيكي و درهاي  يك لايه  و شفاف pvc در برابر ضربه و سايش مقاوم  بوده و بدين ترتيب پرده هاي شبكه اي pvc نيز مناسب مي باشند .

درهاي پلاستيكي مثل درهاي /////// درز پلاستيكي  و بالشتك پلاستيكي براي باز زدن ويا تخليه  بار اندازها وورود و خورج از انبارهاي داروي سيستم حرارتي مناسب هستند اين درها طي عمليات بارزدن و تخليه بار اجناس واز اثرات بادو باران نگه مي دارند .

درهاي ضد حريق T90-T30 وجود دارد  هريك از درهاي مقاوم در برابر حريق مثل درهاي كشويي ، بالا رونده و يا تابدار بايد از تجهيزات برقي به صورت مستقيم و جداگانه استفاده كنند تا دريك حادثه آتش سوزي به صورت خود ار بسته شوند

 

 

توضيح كلي درباره درهاي مقاوم در برابر آتش :

مونتاژ درهاي مقاوم در برابر آتش ، به منظور جلوگيري از پخش دود و آتش ساخته شده اند كه از در مقاوم ،چهار چوب ، يراق آلات ، قفلو گچ بريهاي فلزي تشكيل شده است . هر جزء آن به عنوان عايق آتش عمل مي كند . اين نوع در طبق استاندارد NFPA80 است كه تامين كننده حداقل  معياد پخش دود و آتش دردريچه ها وروزنه هاي ديوار، سقف و كف است . درجه حفاظت برحسب ساعت بيان مي شود .

انواع درتنكه اي : 1)4ساعته و3 ساعته : دريچه هاي ديوار آتش ، ساختمان را به  نواحي مختلف آتش تقسيم مي كند . 2) 1و5/1 ساعته : دريچه هاي ارتباطات عمومي و //////// قسمتهاي مجزا ي افقي را فراهم مي كند .3) سه چهارم  ساعت و 20 دقيقه اي : دريچه هاي بين اتاقها  و كريدور ها نكته حفاظت ساعتي براي دريچه ها ، بستگي به استفاده  از عايق دارد كه در دريچه هاي عمودي ، ديوارهاي تقسيم كننده ،ديوار كريدور ، عايق دود و مكانهاي خطرناك  استفاده شده است .

انواع در :

1)درهاي مركب : شامل صفحات پلاستيكي ، فولادي و چوبي است كه توسط يك قسمت توپر به همديگر متصل مي شوند. 2) درهاي فلزي مجوف : پانل هايي كه از ريل ، با هو ، قسمت اصلي چوبي با پوشش فلزي فولاد شماره 20 يا سبكتر .3) در فلزي روكش دار : پانل با روكش چوبي و پوشش فولاد شماره 24 .4) درب صفحه فلزي : فولاد با شماره 22 با سبكتر .

5) درفلي با روكش قلع با قسمت اصلي چوب ، پلميت «ترن » فولاد گالوانيزه .

6) درب قسمت اصل يا چوبي : با صفحه روكش پلاستيك ، چوب سخت و يك قسمت خرده چوب

انواع چهار چوب :

چارچوب ها به صورت كارخانه اي يا ساخت در محل كار ، ساخته مي شوند  چار چوب بايد  در لغاز و كف كاملاً مهار شود .  از چار چوب سبك : اعضاي لغاز و سريا كلاهك چارچوب از آلومينيوم (حداكثر45دقيقه ) و يا از فولاد با شماره  سبك (5/1 ساعت)

چارچوب فولاد پرسي مجوف : اعضاي لغاز و سر يا كلاهك چارچوب از فولاد شماره 18 و يا سنگين (3ساعته)

يراق الات : يراق الات نيز به صورت  فابريك يابعداً در محل كار ، بروري در نصب مي شوند  سازنده در بايد  يراق الات را اماده  كند طوري كه آنها براقي در جاي خود قرار گيرند . در برروي لولاي فولادي بلبرينگي نصب مي شود . بسته شدن و قفل شدن در اتوماتيك صورت  مي گيرد .

اين درها  دارده ي سيستم اعلان حريق اتوماتيك نيز مي باشند .

 

محل نصب چهارچوب در

محل نصب چهار چوب  در بروي ريوارها ي داخلي و خارجي نبايد در گوشه اطاق پيش بيني شود.

حداقل 10 سانتيمتر ودر شرايط خاص مانند قرار گرفتن رادياتور و يا كابينت و كمد در پشت در تا70 سانتيمتر فاصله براي بهتر باز شدن در قرار گرفتن دستگيره در فاصله مناسبي از رايوار الزامي است.

وچون محل گچ نازك كاري يا اندود ذلخلي با چارچوب فلزي يا چوبي ترك برمي دارد. براي رفع اين مساله  در چهارچوب فلزي (چفت) ودرچارچوب چوبي از روكوب يا فيتيله  استفاده مي گردد.  چارچوب درهاي ورودي بايد به طريقي نصب شوند كه از عبور جريان هواو رطوبت به داخل جلوگيري نمايند. براي منظور درمحل اتصال ديوار به چارچوب لز ماستيك استفاده مي نمايند. ويا نماسازي راتاحداقل 2CM برروي چارچوب در ادامه مي دهند.

پنجره : قسمتي از يك ديوار است  كه امكان ورود نور ازطريق شيشه هاي شفاف يا نيمه شفاف فراهم مي آورد. اين وظيفه  اوليه پنجره با نصب جام شيشه در قالب پنجره به انجام مي رسد . اين نوع  پنجره را پنجره ثابت  يا نورگير مي نامند زيرا هيچ يك ازقسمت هاي ان باز است .

پنجره ها بخش  مهمي از پوشش ساختمان  به شمار مي روند . وبايد چندين عملكرد را انجام دهند علاوه برعملكرد هاي اوليه پنجره  كه عبارتند از تامين نور طبيعي در داخل ساختمان و ارتباط بصري با خارج – پنجره ها  حافظي هستند دربرابر باران باد گرما وسرما وهمچنين عايقي در برابر صداهاي ناهنجار خارج از ساختمان .

وظايف اوليه پنجره  عبارتند از :

1-     فراهم  ساختن امكان ورود  نور طبيعي

وظايف ثانويه پنجره  عبارتند از :

1-     امكان روئيت منظره خارجي

2-     ايجاد تهويه

ديگر وظايف پنجره عبارتند از :

1-     مقاومت و استحقام .

2-     حفاظت در برابر باد وباران .

3-     عايق بندي حرارتي .

4-     عايق بندي صوتي .

استفاده از نور طبيعي روز :

وظيفه  اوليه پنجره   فراهم ساختن  امكان ورود  نور كافي براي اجراي موثر فعاليتهاي روزانه است  عقل سليم حكم مي كند كه با توجه به هزينه تامين  نور الكتريكي و هدررفتن مقدار زيادي از منابع سوخت طبيعي از اين منبع رايگان روشنايي حداكثر استفاده به عمل آيد.

حداقل ميزان نور طبيعي روز براي اجراي فعاليتهاي  مختلف برحسب عملكرد  فضاي معماري متفاوت است و بر حسب نياز به نور تعيين مي شود . 

ديد مناسب براي دست يابي به ديد مناسب عرض و ارتفاع پنجره  اهميت زيادي دارد . فاصله  كف پنجره  از كف اتاق ها بسيار مهم است .در مكانهايي كه مبل و صندلي استفاده مي شود  ارتفاع  مناسب كف پنجره  با فضاهايي كه افراد برروي زمين  مي نشينند.

حفاظت دربرابر باد وباران :

باد به سرعت به نماي ساختمان مي كوبد و از منافذ پنجره  وارد اتاقها مي شود . به غير از نفوذ هواي سرد و گرم باد به همراه خود گرد و غبار والودگي هاي مختلف را  وارد فضاهاي داخل ساختمان  مي نمايد . قطرات آب  باران  به علت اختلاف فشار مابين خارج و داخل از كوچكترين روزنه اي وارد مي شود  و باعث خرابيهاي فراواني مي گردد. ناچيزي وجود نداشته  باشد .

درزمان بسته بودن پنجره   جابه جايي هوا از ميان  چارچوب پنجره  محيطي ،شكافهاي ميان شيشه و قاب بندي  واز همه بيشتر از شكاف باز ميان لنگه هاي بازشو و چار چوب پنجره  صورت مي گيرد .

از نشت هوادر اطراف چارچوب پنجره  و اطراف شيشه  مي توان  با دقت در طراحي جلوگيري كرد . شكاف باز///// اطراف لنگه هاي پنجره بازشورا مي توان با دقت  در طراحي و استفاده از نوارهاي هوا بند تا اندازه  معقولي  هوا بندي كرد .

به كمك تعبيه آبچكان  و شيارهاي مناسب جهت خروج آب ناشي از تعريف مشكل را مي توان بر طرف نمود .

عايق بندي حرارتي :

-          از طريق ضريب هدايت گرمايي شيشه كه حرارت  وبرودت رابه راحتي از خود عبور مي دهد .

-          از راه  نفوذ گرماي تابشي خورشيد كه موجب افزايش دماي داخل مي گردد.

با توجه به اينكه ضريب هدايت حرارتي شيشه هاي دو جدار- تقريباً نصف يك جداره مي باشد . بنابراين استفاده از اينگونه شيشه ها به منظور جلوگيري از نفوذ حرارت  حائز اهميت فراواني مي باشد. عايق بندي صوتي : انتقال سرعت از طريق مواد به وزن آنها بستگي دارد ، به طوري  كه هر چه مواد متراكم تر و سنگين تر باشند به همان  نسبت در كاهش انتقال صوت نقش موثرتري خواهند داشت .

البته بافت و توانايي جذب امواج صوتي نيز بر كاهش انتقال صوت موثر است كه در مورد شيشه صدق نمي نمايد. به علت  نازكي شيشه پنجره ها  و شكافهاي باز اطراف لنگه هاي باز شو پنجره  ها عايق بندي ضعيفي در  برابر سرو صداي خارجي ايجاد مي كنند. درضمن پنجره  هاي باز مسير بدون مانعي براي صداهاي مزاحم فراهم مي سازند و گاهي موجب انعكاس صداهاي خارجي در داخل اتاقهاي مي شوند.

براي كاهش قابل توجه صوت بايد از پنجره  مضاعف استفاده نمود  كه فاصله دو جام شيشه در اين حالت 10 تا 30 سانتيمتر مي باشد .

پنجره  ها بر حسب نكات زير داراي انواع مختلفي مي باشند .:

1-     محل قرار گيري

2-     تعداد لنگه و طريقه باز و بسته شدن

3-     مصالح

4-     نحوه ساخت و مشخصات ظاهري

5-     ابعاد و اندازه

6-     مشخصات ويژه

براي انتخاب نوع پنجره  با توجه  به اينكه در نماي خارجي ساختمان  به كار مي رود. رعايت نكات معمارانه  از اهميت زيادي برخودار است .

علاوه برآن به دليل  تاثير نيروهاي محيطي(مانند: تابش آفتاب ،اقليم ، صوت، مناظر خارجي ،…) انتخاب پنجره  مناسب را دشوارتر مي نمايد.

مهمترين عامل انتخاب نوع پنجره  محل قرارگيري پنجره  است .

در نگاه كلي پنجره  ها به دو گروه زير تقسيم مي شوند .

پنجره  هاي خارجي :

براي  استفاده از نور طبيعي و مناظر و همچنين  تهويه پنجره  را در نماي ساختمان قرار مي دهند . براساس شرايط خاص اقليمي و همچنين قرار گيري پنجره  و ساختمان (شمال ،جنوب ، شرق و غرب ) مشخصات آن مي تواند تغيير كند.

پنجره  داخلي :

بعضي اوقات به منظور استفاده  از نور درجه دوم از ساير فضاهاي ساختمان  از پنجره  هاي داخلي سود مي بريم  اين گونه  پنجره  ها از طريق نورگيرها (پاسيو ) نور را به اتاق مي رسانند.

بعضي از ساختمان ها نورگيري از طريق كتيبه بالاي درها انجام مي شود .

تعداد لنگه  و نحوه بازو بسته شدن :

براسا ويژگيهاي  نما و همچنين به منظور ورود هوا پنجره  را به لنگه هاي متعدد  تقسيم مي نماييم . لنگه هاي پنجره  ممكن است  ثابت يا باز شو باشند .

پنجره ها از نظر بازو بسته شدن به چنددسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از :

-          پنجره هاي لولايي

-          پنجره  هاي محوري

-          پنجره هاي كشويي

-          پنجره  هاي مركب

مصالح مورد استفاده در پنجره 

پنجره  هاي چوبي گرانتر و حجيمتر از انواع ديگر هستند و انتخاب آنها بستگي به ساير مصالح  به كار رفته در نما دارد .

پنجره  هاي فولادي :

پنجره  هاي فولادي به علت استحكام و ///// و همچنين سرعت اجراي كار از محبوبيت زيادي برخودار ند به منظور جلوگيري از زنگ زدن فولاد از رنگ آميزي استفاده مي نماييم  لكن در اقليم مرطوب و نقاطي كه رطوبت در كنار پروفيلها جمع مي شود و پوسيدگي تقريباً غير قابل جلوگيري است

پنجره  آلومينيومي :

توسعه آلومينيوم در صنعت ساختمان به علت  دو ويژگي منحصر به فردآن است .

اول عدم نياز به رنگ آميزي به علت آنكه هرگز آلومينيوم زنگ مخرب نمي شود بنابراين ازآن مي توان در مناطق فوق العاده مرطوب بدون نياز به نگهداري زياد استفاده كرد . دوم به علت توانايي ايجاد پروفيلهاي با اشكال بسيار پيچيده  از اين مصالح  مي توان  پنجره  هايي با هوابندي بسيار مطلوب ساخت . به منظور افزايش توان مكانيكي اين مصالح معمولاً از ميلگردهاي فولادي استفاده مي نماييم .

پنجره  آلومينيومي به كمك تسمه هاي فولادي به ديوار اطراف محكم مي شوند .

پنجره  پلاستيكي استفاده از پلاستيك در جهان پس از جنگ جهاني دوم  رايج شد . اين مصالح  مزاياي آلومينيوم را با عمر طولاني و فرم پذيري و همچنين رنگ آميزي متنوع خود تكميل مي نمايد .از پي وي سي (p .v.c) خشك پروفيلهاي //// با هوابندي بسيار عالي براي پنجره  ها مي سازند. كه به وسيله پروفيلهاي فولادي گالوانيزه تقويت مي شوند . اين پنجره  ها نيز به كمك تسمه هاي فولادي به ديوار متصل مي شوند .

ابعاد اندازه پنجره 

موقعيت جغرافيايي ساختمان و جهت نورگيري آن در تعيين سطح پنجره  موثر است

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 11:09 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره ساختمان,تحقیق درباره انواع ساختمان,مزایا و معایب ساختمانهای فلزی,

 

پوشش هاي فلزي براي محافظت

خلاصه (چكيده)

گستره كاربرد فلزات و شيوه هاي استفاده از آنها به عنوان پوشش دهي بسيار گسترده است، اما در شرايط عملي براي كيفيت نهايي محصولات خاص، گزينه هاي موجود انتخاب فلز و تكنيك پوشش دهي بسيار محدود است. به علاوه مسئله قيمت از ديگر مواردي است كه محدوديت بيشتري را ايجاد مي كند.

در اين تحقيق تكنيك هاي اعمال پوشش ها مورد بررسي قرار گرفته اند و به 6 يا 7 نوع فلز با كاربرد بيشتر و مهمتر تاكيد و يژه اي شده است.

مكانيزم محافظت پوشش هاي فلزي و آلياژي با توجه به محيط هاي كاري بررسي گرديد. مشخصات نمونه براي ضخامت و محدوديت هاي آن نيز بررسي شد همچنين خاطر نشان شده است كه پوشش هاي آلياژي احتمالا مزيت هاي قابل ملاحظه اي در پيشگيري از خوردگي و ديگر كاربردها دارند كه علاوه بر اين، نقش محافظت كنندگي برخي مزاياي كاربردي پوشش تشريح گرديده است.

طبقه بندي پوشش ها

رده بندي پوشش ها به چند طريق انجام مي گيرد، ولي اساسا در هرسيستم كامل، نوع پوششي كه به كار مي رود بايد در وهله اول مورد تحقيق و بررسي قرار گيرد. الزاما استفاده از هر فرآيندي محدوديت هايي را براي انتخاب نوع پوشش به همراه دارد.

خلاصه اي از كاربرد تكنيك ها و انواع پوشش هاي توليد شده در جدول (1) نشان داده شده است.

در اين جدول تمام روش هاي با اهميت صنعتي به استثناي برخي روش هاي شناخته شده معمولي مانند پرس كاري، حذف شده است. به طور كلي پوشش ها به چهار طبقه تقسيم شده اند اين طبقات عبارتند از:

فلزها و آلياژها

* تركيبات فلزي

* رنگ ها و پوشش هاي آلي حاوي رنگ دانه

* پوشش هاي آلي بدون رنگ دانه

جدول (1) «Coatingtechnizue»

اگر چه اين دسته بندي ممكن است تا حدودي به صورت اختياري باشد، ولي راه صحيح آن برپايه روش هاي علمي تحقيقاتي استوار است. اين روش ها همچنين مي توانند به عنوان معرف اوليه براي مهندسين به كار روند، كساني كه وظيفه اصلي آنها عملي كردن زمينه كاري ومحافظت از دستگاه هايي است كه شرايط كاري آنها معيارهاي انتخاب پوشش را تعيين مي كند. (1)

در مجموع فقط چهار روش مقتضي در زمينه پوشش هاي فلزي وجود دارد كه براي جلوگيري ازخوردگي مناسب است اين چهار روش عبارتند از:

* آبكاري الكتريكي

* غوطه وري داغ

* فلزپاشي

* روكش كاري

انتخاب فلز به عنوان پوشش به عوامل زيادي بستگي دارد، ولي عملا قيمت فلز است كه محدوديت هايي رابراي برگزيدن نوع فلز ايجاد مي كند.

نمودار شكل (2) قيمت 12 نوع فلز را به طور مقايسه اي بيان مي نمايد.

همانطور كه مشاهده مي شود، فلزات ارزان تر به عنوان زيرلايه براي ساختار فلز بيشتر مورد توجه هستند و فلزهاي گران تر صرفا براي پوشش مورد استفاده قرار مي گيرند. البته فلزاتي مانند نيكل ممكن است در هر دو حالت به كار برده شوند.

به كار بردن نوع فلز بستگي به بودجه مورد نظر ونيازهاي تكنيكي دارد. بي شك فلزي مانند طلا به دليل اقتصادي از كاربرد كمتري نسبت به فلزات ديگر برخوردار است، زيبايي، اشرافيت فوق العاده و مقاومتش در برابر كدر شدن موجب قرار دادن اين فلز در جايگاه خاصي شده است. آهن و آلياژهايش، به دليل امكان محافظت آنها به روش هاي مختلف از بيشترين مصرف برخوردار هستند.

با وجود اينكه فولاد پوشش شده با آلومينيوم مجموعه اي از خواص را ارائه مي دهد، اما زمينه كاربرد و تحقيق بسيار محدودي دارد واين امر عملا به خاطر مسائل اقتصادي است زيرا آبكاري الكتريك آلومينيوم در مقياس صنعتي قابل اجرا نيست وضخامت مناسبي از آلومينيوم روي فولاد نسبت به پوشش هاي آبكاري الكتريكي قيمت بالاتري دارد.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 11:08 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره پوشش هاي فلزي براي محافظت,تحقیق درباره انواع پوشش هاي فلزي براي محافظت,پوشش هاي فلزي براي محافظت,

 

چكيده

صنعت بتن به علل بسيار صنعت پايداري نيست. مصرف حجم بسياري از مواد خام كرة زمين، توليد گازهاي گلخانه اي به علت استفاده از سيمان پرتلند بعنوان چسبانندة اصلي بتن و نتيجتاً افزايش دماي كرة زمين و نيز دوام كم سازه هاي بتني از جمله دلايلي هستند كه بر توليد حاصل از منابع طبيعي اثر منفي دارند.

در اين مقاله، مقصد تشريح موفقيتهاي حاصل از پروژه هاي مهم بتن در ايران، خسارتهاي ناشي از كاربرد بتن كم دوام و دلايل آن، اثرات منفي آن در توسعه، نظراتي چند در جهت افزايش دوام بتن، همچنين جانشينان احتمالي آن در اين صنعت بوده، نيز نقش پژوهش و آموزش در اين صنعت در راستاي نيل به توسعه پايدار، مورد اشاره و بررسي قرار خواهد گرفت.

 

 

واژه هاي كليدي:

بتن، توسعه پايدار، دوام بتن، محيط زيست، بتن خرده لاستيكي، بتن كفي و سبك، مصالح سنگي بتن، صفحات (3D)، پانلهاي پيش ساخته.

 

مقدمه:

مصالح بتني بارزترين سازه ساختماني رايج در ساخت و سازهاي ساختماني فعلي در ايران است و مهندسين ايراني موفقيتهاي بسياري در استفاده از بتن در پروژه هاي بزرگ (ساختمان بيمارستان قلب تهران، ايستگاه N2 متروي تهران، تقاطع غير همسطح قائم مشهد و ... ) بدست آورده اند. ليكن مشكلاتي نيز در رابطه با دوام بسياري از سازه هاي بتني وجود داشته است. دوام ضعيف و غير قابل كنترل و نياز به تعمير و نگهداري سازه هاي بتني، انرژي و منابع اقتصادي فراواني طلبيده و طبيعت و محيط زيست را زايل مي نمايد. همچنين مواد زايد باقيمانده، بار سنگيني براي ادامه زندگي و محل زيست مي باشد. يارانه هاي آشكار و نهان دولتي در بخش انرژي نيز مسئولان را از توجه بيشتر در جايگزيني هر نوع انرژي از جمله بتن باز داشته است.

در جهان امروز بتن به سوي جايگزيني محصولي مناسب، در دسترس و تا حد امكان مصنوعي جهت مصالح سنگي مورد استفاده در بتن سوق داده مي شود. بتن خرده لاستيكي با مزيت ارزاني عايق بودن در برابر صدا و حرارت، همچنين مواد بازيافتي اوليه و كاهش افت و ترك بتن بسيار مورد توجه است. صفحات ساندويچي (3D) نيز از ديگر گزينه هاي جانشين است كه در انسجام و تامين يكپارچگي بنا مناسب به نظر مي رسد. بتن كفي نيز با مختصات كاهش وزن و مقاومت در برابر زلزله و عايق بودن ملحوظ نظر قرار دارد.

 

بيان مشكل:

«بحران در چرخة حيات و افزايش جمعيت كرة زمين از اثرات پيشرفت تكنولوژي است. آلودگي بسيار در محيط زيست بر اثر روند فزاينده مصرف مواد خام موجود در طبيعت و تبديل آن به مواد مصرفي از جمله مشكلاتي است كه اغلب صنايع از جمله صعنت ساختمان داراست و اين صنعت به عنوان مصرف كننده 40% از مواد طبيعي زمين مقام اول راد ارد و بتن در نقش برترين مصالح ساختماني شاگرد اول اين كلاس است.

اين مشكل مسئله نوظهوري نيست، لاكن در كشورهاي در حال توسعه نظير ايران بجهت رشد بي رويه جمعيت و سرعت در روند صنعتي شدن، وخامت اوضاع را افزوده و چنانچه تدابير اساسي انديشيده نشود، چرخه زندگي دچار مخاطره مي شود.» (سخراني دكتر هرمز فاميلي - ارديبهشت ماه 1384 ص 9)

تعريف  توسعه پايدار:

«كميسون جهاني محيط زيست و توسعه WCED در سال 1978 توسعه پايدار را چنين تعريف نمود:

(توسعه اي كه پاسخگوي نيازهاي حاضر باشد بدون اينكه بر توانايي نسل هاي آينده براي تامين نيازهاي خود تاثير منفي داشته باشد.)

سمنيار «كره زمين» در سال 1992 در ريودوژانيرو مفهوم توسعه را بصورت زير بيان نمود:

(فعاليتهاي اقتصادي كه با چرخة حيات جهاني هم آهنگ باشد.)

تعريف Mehta در سمينار Concrete Technology for Sustainable Development (فناوري بتن در توسعه پايدار) نيز چنين است:

(تا حد امكان از نعمت هاي خوب و مواد اوليه كرة زمين بهره برداري شود و كمترين مقدار مواد زيان آور به آن بازگردانده شود.)

وي همچنين توسعه پايدار را برقراري تعادل ميان دو نياز هم ارز اجتماعي يعني تامين ساختمانهاي مورد نياز و حفظ منابع طبيعي و محيط زيست مي دانند

 

توسعه پايدار و فن آوري بتن:

در ايران در دو دهه اخير رشد فزاينده اي در ايجاد ساختمانهاي زيربنايي بوجود آمده است. بتن اصلي ترين مصالح بكار رفته در اين ساختار بوده است. افزايش ميزان توليد و مصرف ساليانه سيمان پرتلند (32 ميليون تن) حاكي از گسترش صعنت بتن و نقش برجسته آن در توسعه پايدار كشور مي باشد. بر اساس نظريه P.K. Mehta ايجاد توسعه پايدار در زمينه تكنولوژي بتن سه اصل اساسي را در بر مي گيرد:

1 – حفظ مواد خام توليد كنندة بتن.

2 – ارتقاء دوام سازه هاي بتني.

3 – ديد منابع جامع در پژوهش و آموزش در زمينه فناوري بتن.» (دكتر فاميلي- دانشگاه علم وصعنت تهران- بهار 84 ص 11)

حفظ منابع طبيعي براي توليد بتن:

«مواد اصلي تشكيل دهندة بتن، سنگدانه ها، سيمان و آب است. با استفاده از فناوري سازگار با محيط زيست ميتوان مقادير قابل توجهي در مصرف اين مواد طبيعي صرفه جويي نمود. در تايوان، از مواد حاصل از خرد نمودن بتن ساختمانهاي تخريبي براي ساخت بتن هاي خود تراكم با مقاومت فشاري 210 تا 350 kg/cm² استفاده شد. گزارش شده است كه سنگدانه هاي حاصل از خرد نمودن بتن داراي ويژگيهاي مشخص شده در آئين نامه (33ASTM c) مي باشد، و تفاوت بتن حاصله از اين سنگدانه ها با سنگدانه طبيعي بسيار كم است. آب بازيافت شده از كارگاههاي بتن آماده نيز به نحو مطلوب و رضايت بخش جايگزين آب تازه براي مخلوط بتن بكار رفته است. در ايران نيز بعد از جنگ تحميلي از بازيافت مصالح ساختمانهاي ويران شده براي ساخت بتن استفاده شده است، ولي رويهمرفته چندان موفقيت آميز نبود. ظاهراً فراواني و در دسترس بودن سنگدانه طبيعي در ايران اين روش را چندان مطلوب نمي نمايد، گر چه در بازيافت ديگر زباله هاي صعنتي همچون شيشه، كاغذ؛ فولاد و پلاستيك به موفقيتهايي دست يافته ايم.

در بسياري از صنايع، مواد زايدي ايجاد مي شوند كه غير قابل برگشت به توليد اصلي و صعنت مادر است، اما برخي مواد مانند پوزولانها كه در كشور بصورت انبوه وجود دارند را مي توان با هزنيه اندك بعنوان بخشي از سيمان جايگزين كرد كه اگر اين مواد بعنوان مواد خام در صنعت بتن استفاده شود، بدون شك در جهت قانون طلايي توسعه پايدار گام مهمي برداشته مي شود. در حال حاضر اين مواد بصورت بازيافت در توليد سيمانهاي آميخته در صنايع بتن و سيمان كشور متداول است. در بسياري از كشورها تا 60% اين پوزولانها در چرخة صنعت مورد استفاده قرار مي گيرد، لاكن مقدار درصد مصرفي آن در صنايع كشور ما متاسفانه پائين است، (10% درصد) كه نمي توان آنرا در جهت توسعه پايدار تلقي نمود. P.K Mehta در يك پژوهش موفقيت آميز بتني را براي عمر 1000 ساله در فنداسيون يك معبد در هاوايي طراحي نمود. در پژوهش طرح سد جگين در استان هرمزگان از سيمان آميخته با پوزولان طبيعي خاش بتن غلطكلي توليد و  استفاده مي شود كه كمك قابل توجهي به حفظ محيط زيست و منابع طبيعي كشور مي باشد. سيمان هاي جديدي مانند ژئوپليمرها و فسفات منيزيم نيز توسعه يافته اند كه از لحاظ مصرف انرژي بازده بهتري داشته و با محيط زيست سازگارند و كاربرد وسيع آنها مي تواند با اهداف توسعه پايدار همسو باشد. بر اساس تحقيقات، اين سيمانها نسبت به سيمان پرتلند خواص بهتري داشته و مقاومت اوليه بيشتري دارند. ثبات حجمي آنان عالي و دوام آن بالاتر، همچنين مقاومت بيشتر در برابر آتش دارند. روش توليد آنها نيز آسان است.

بجاست بخشي از سرمايه گذاري در صنعت سيمان به توسعه اين مهم كه از اميتاز قابل توجهي بويژه از نقطه نظر حفظ محيط زيست برخوردار است، اختصاص يابد.» (دكتر فاميلي، پائيز 1384 ص 10) 

 

 

بهبود دوام بتن در سازه هاي بتني:

«از بدو ابداع سيمان پرتلند درسال 1756 توسط Smeaton تا اواخر قرن بيستم عمده تحقيقات در بخش بتن معطوف به افزايش مقاومت و كاهش مصرف انرژي لازمه بوده، و دوام بتن كمتر مورد توجه قرار داشته است. فرض اوليه بر اين بوده استكه مخلوط سنگدانه و سيمان و آب بعنوان بتن، هر گونه شرايط محيطي و جغرافيايي را بدون نياز به تعمير و نگهداري تحمل مي نمايد، اما هزينه سنگين تعمير و بازسازي سازه هاي بتني خلاف اين امر را مسجل نمود، مثلاً در سال 1990 در بررسي پلهاي برزگراه هاي امريكا خسارت وارده بيش از 20 ميليارد دلار بوده است. اين معنا مسئله تدوام بتن را به طور جدي مورد توجه قرار داد.

خوردگي ميلگردهاي فولادي، چرخه هاي يخ زدن و آب شدن، واكنشهاي قليايي سنگدانه ها و حمله سولفاتها از عمده دلايل از هم پاشيدن سازه هاي بتني مسلح مي باشند.

Mehta در بررسي تجارب كارگاهي نشان داد كه در كليه موارد فوق نفوذپذيري و اشباع شدن با آب از پيش نيازهاي عمده براي مكانيزم مسئول در انبساط و ترك خوردن بتن مي باشد، بنابراين آب بند نمودن بتن، خط مقاوم دفاع در برابر محيط هاي مهاجم خواهد بود.

Burrows نيز دو عامل عمده ترك خوردگي بتن يعني انقباض حرارتي و جمع شدگي ناشي از خشك شدن را كه سبب ايجاد خسارات مي گردند عنوان نمود كه كمتر مورد توجه قرار مي گيرند.

امروزه سرعت ساخت و ساز موجب شده كه مخلوط هاي بتني اغلب حاوي مقادير زيادي سيمان پرتلند معمولي يا سيمان با مقاومت اوليه زياد باشند. مقاومت در برابر ترك خوردن اين بتن ها بدليل افزايش ناشي از جمع شدگي و خشك شدن، جمع شدگي حرارتي و مدول الاستيسيته از يك طرف و كاهش ضريب خزش آنها از طرف ديگر كم مي شود. معمولاً ترك خوردگي سازه اي بوسيله مصرف مقادير كافي ميلگرد فولادي كنترل مي شود اما تجربه نشان داده است كه جايگزين نمودن تعداد كمي ترك با عرض زياد با تعداد زيادي ريز ترك هاي نامريي و غير قابل سنجش راه حل مناسبي براي دوام بتن نمي باشد. تجربه ديگر نشان داده است وقتي كه ترك خوردگي و دوام از ملاحظات اساسي سازه در نظر گرفته شوند، ضمن رعايت الزامات گيرش و مقاومت در هر كار بتني مورد نظر، اقتصادي ترين راه حل جايگزيني بخشي از سيمان پرتلند در مخلوط بتن، با سرباره كوره آهن گدازي، خاكستر بادي يا ساير مواد پوزولاني، مانند پوزولانهاي طبيعي مي باشند. بتن هاي حاوي اين مواد، فصل مشترك قوي تري در منطقة تماس بين خمير سيمان و سنگدانه هاي درشت دارند. نيز استعداد كمتري براي ايجاد ريزتركها داشته و بدليل آنكه در مرحلة بهره برداري مدت طولاني آب بند باقي مي مانند دوام آنها بهبود مي يابد.» (دكتر فاميلي، ارديبهشت 1384 ص 12)

دلايل كمي دوام بتن در ايران:

«مطالعات در برآورد و تخمين خسارات ناشي از كم دوامي بتن در ايران نامحسوس، لاكن كم دوامي بتن در بخشهاي مختلف محسوس است. در بخش مسكن كه سيمان و بتن مصالح اصلي آن را تشكيل مي دهند عمر ساختمانها كمتر از 40 سال برآورد شده است. در حاشيه جنوبي كشور و سازه هاي فراساحلي در خليج فارس و درياي عمان بعضاً خسارت شديد ايجاد شده در سازه هاي بتني به حدي است كه قبل از شروع بهره برداري نياز به تعمير و گاهي نياز به تخريب و بازسازي وجود دارد كه همگي نشانگر عدم هماهنگي در جهت توسعه پايدار است. عمده دلايل كم دوامي بتن و خرابيهاي ايجاد شده، ناشي از عوامل زير است:

1 – عدم سازگاري مصالح انتخاب شده براي بتن با شرايط محيطي نقاط مختلف كشور: مثلاً سيمان پرتلند نوع 5 كه براي مناطق جنوبي كشور مورد استفاده قرار مي گرفت بدليل حمله توام سولفات و كلريدها در بتن مناسب نمي باشد.

2 – عوامل اجرايي ضعيف و كم تجربه: در سطوح مختلف توليد و كاربرد بتن در كارگاهها، نياز به آموزش و بازآموزي كاملاً محسوس است.

3 – مشخصات فني ناقص: در استانداردها و آئين نامه هاي موجود در ايران، پذيرش بتن بر اساس مقاومت 28 روزه قرار داشته و به دوام بتن توجه نشده است.

4 – كنترل كيفيت ضعيف: در حال حاضر به نقش برجسته تضمين و كنترل كيفيت در صنعت توجه كافي نمي شود.» (دكتر فاميلي، شماره 26 ص 12)

بتن و زلزله:

«حجم بسياري از بتن مصرف شده در ساخت و ساز كشور ايران هر ساله بخاطر زلزله هاي شديد دچار خسارتهايي زياد مي شود و بتن مصرفي در اين ساختمانها از بين مي رود و اين مطلب مغاير با قانون طلايي توسعه پايدار است.

تدوين آئين نامة جامعي كه بتواند ساختمانها را در مقابل نيروهاي زلزله مقاوم نمايد از اقداماتي است كه براي جلوگيري از اين خسارتها الزامي است. در اين ميان آئين نامة 2800 از طرف مركز تحقيقات ساختمان و مسكن گامي مهم در اين زمينه به شمار مي رود. در بررسيهاي زلزله بم ساختمانهايي كه بر اساس ضوابط اين آئين نامه ساخته شده بودند، با خسارت كمتر و يا اينكه بدون خسارت گزارش شده اند. حداقل اينكه در اين ساختمانها هيچگونه خسارت جاني ديده نشد.

نمونه جالب اينكه در يكي از روستاهاي بم، فردي كه ساختمان مسكوني خود را بدون داشتن تحصيلات دانشگاهي يا مشاوره با مهندسين، تنها به تكيه بر استعداد خداداي و تجربه عيني خود از ديگر ساختمانهاي مهندس ساز طراحي و ساخته بود، با رعايت شناژهاي افقي و قائم و فاصله بين ستونها، كيفيت بتن، فاصله مجاز خاموتها و استفاده از بتن سبك توانست اين ساختمان را از هرگونه آسيب ناشي از زلزله بم مصون بدارد در حاليكه ساختمانهاي اطراف آن به ويرانه اي تبديل شده بودند.» (دكتر فاميلي شماره 26 ص 12)

ديد جامع در پژوهش و آموزش تكنولوژي بتن:

«تحقيقات متداول امروزي در كشور عمدتاً بصو رت برخورد جزئي با مسائل بتن بوده است. تصور مي شود كه مي توان كليه جوانب يك سيستم پيچيده را با تجزيه نمودن آن به اجزاء كوچك و هر بار در نظر گرفتن يكي از اجزاء، كاملاً درك و كنترل نمود. نتيجه آنكه، مشخصات و آزمايشهاي دوام بتن (روشهاي آزمايش) مشخص نمي كنند كه دوام بتن به تنهايي يك خاصيت وابسته به مواد تشكيل دهندة بتن و مخلوط آن نباشند. يعني اينكه لازم است عوامل ديگري همچون شرايط محيطي، طراحي سازه و غيره نيز در نظر گرفته شوند. در برخورد جامع تر ضابطة عملكرد توسط عوامل ديگري مانند رويارويي با محيط، طراحي سازه و تكنولوژي فرآيند توليد بتن را نيز بايد در نظر داشت. براي مثال برخورد جزئي، مسئله واكنش قليايي سيليسي سنگدانه ها در آمريكا موجب رد سيمانهاي با قليايي زياد و بسياري از منابع سنگدانه هايي كه در آزمايشگاه واكنش زا تشخيص داده شدند گرديد، در حاليكه در دانمارك و ايسلند كه سيمان با قليايي كم توليد مي كنند و سنگدانه هاي واكنش زا در آنجا بوفور يافت مي شوند با يك برخورد جامع با اين مسئله توانسته اند كه با مصرف اين مواد همراه با يك ماده پوزولاني در شرايط محيطي خاص به نحو موفقيت آميزي از بتن بهره ببرند. بدين ترتيب در برخورد جامع از هدر رفتن مواد جلوگيري شده و از محصولات جانبي صنايع ديگر مانند خاكستر بادي، دودة سيليسي و سرباره كوره آهن گدازي به منظور بهبود بخشيدن دوام بتن استفاده شده است كه اين شيوه برخورد همسو با نيازهاي توسعه پايدار است.

(الف: مقدار قليايي كافي در بتن، ب: مقادير بحراني سنگدانه واكنش زا، ج: رطوبت كافي) سه عامل مهمي هستند كه بايد جهت رخداد واكنش قليايي سيليسي بصورت همزمان در بتن وجود داشته باشند تا ايجاد خسارت كنند. همچنين مشخص شد كه در شرايط مرطوب فشار ناشي از انبساط، ژل واكنش قليايي سيليسي نمي تواند در يك قطعه بتن آرمه كه به نحو صحيح طراحي شده باشد تنش هاي سازه اي مخرب ايجاد كند.

نتيجه آنكه، اگر يك سازه بتني در جريان عمر بهره برداري خود خشك باقي بماند و بنحو مناسبي طراحي و مسلح شده باشد، نيازي به مردود شناختن مواد خام با قليايي زياد براي توليد سيمان يا رد سنگدانه هاي  واكنش زا براي مصرف در بتن نمي باشد. اين نمونه اي مناسب از برخورد خوب و جامع با موضوع دوام بتن است كه در آن علاوه بر مصالح ساخت بتن، نسبت اختلاط و روشهاي اجرايي، شرايط محيطي و طراحي سازه نيز مد نظر قرار گرفته است.

حال سوال اين است كه چگونه مي توان از روش هاي جزئي نگر به نگاه جامع در صنعت بتن تغيير روش داد؟ براي اين گرايش لازم است ابتدا تحقيقات فناوري بتن به صورت جامع در آيد. در مخلوط بتن معمولاً امكان ندارد كه بتوان يك جزء را بدون تغيير دادن ساير خواص مخلوط تغيير داد و اين چيزي است كه بعضاً فراموش مي شود. بررسي كردن و تحقيقات بصورت محدود، در بهترين حالت مشكل و در بدترين حالت خطرناك است. تحقيقات فناوري بتن را نمي توان بصورت جامع تدوين نمود مگر آنكه، دگرگوني عمده اي در برنامه هاي آموزشي دانشكده هاي مهندسي عمران بوجود آيد. بحث تحول در دانشكده ها در برخورد جامع تكنولوژي بتن از عمده اقدامات ضروري است. مهندسين و تكنولوژيست ها دانشكده هاي مهندسي حال حاضر كشور به منظور چيرگي بر مسائل دوام بتن و مصرف انبوه مواد زايد صنايع براي حفظ منابع طبيعي و محيط زيست آموزش لازم را نمي بينند و به اندازه كافي با مباحث سيمان و بتن آشنا نمي شوند.

Mehta مدل ساده شده اي را در ايجاد تكنولوژي در جهت توسعه پايدار ارائه نموده است كه در زمينه تكنولوژي بتن نيز مورد توجه است و در آن رشد مساحت مربوط به توسعه پايدار در صورتي ممكن خواهد شد كه انطباق قابل ملاحظه اي بين سه دايره اي كه فقط در بخش كوچكي بر هم منطبقند،رخ دهد، كه اگر تكنولوژي با ارزش انساني و محيطي آميخته نشوند، نسل بشر به نتايج فاجعه باري دچار خواهد شد.» (دكتر هرمز فاميلي شماره 26 ص 13)

بتن خرده لاستيكي Crwmb Rubber Concrete

«چندي است تحقيق پيرامون ساخت بتن با خرده لاستيك در آمريكا و اروپا آغاز شده است و بزودي استفاده از آن بصورت پانل هاي پيش ساخته و حفاظ در كناره هاي بزرگراهها و كنار پياده روها و پوشش بامها اجرايي شده است. وزن كمتر، عايق بودن در برابر صدا و الكتريسيته، كاهش جمع شدگي و ترك بتن (shrinkage) و نيز عايق بودن در برابر حرارت از مزيات آن است كه مي تواند توجيهي بر مقاومت و باربري كمتر همچنين هزينه توليد بالاتر آن باشد. با توجه به فزوني تايرهاي مستعمل و نيز وسعت موارد استفاده از اين نوع بتن آماده در آينده، انتظار مي رود كاربري اين نوع بتن بزودي در صنعت ساختمان آغاز شود.

با انجام مطالعات در حال حاضر قابليت استفاده از بتن لاستيكي به صورت پيش ساخته ايجاد گرديده است. بدليل قيمت كمتر مواد اوليه امكان كاربرد گسترده آن فراهم شده، در حاليكه در ابتدا استفاده از آن غير معقول مي نمود.» (مهندس كربلائي كريمي، پائيز 1384 ص 40)

«با اطلاع بيشتر از تاريخچه كوتاه توليد آن، مزاياي آن نيز بيشتر نمايان خواهد شد. در اواخر سال 1990 دكتر هان زو مهندس دانشگاه آريفزونا از خرد شدن تعدادي لاستيك مستعمل كه به ناحيه فونيكس ارسال شده بود به فكر افتاد كه راهي جهت تبديل و استفاده آنها در بتن ارائه دهد. با تهيه امكانات آزمايشگاهي و شرايط آزمايش عملي كردن اين ايده آغاز شد. دو يار ديگر يعني جرج وي – و دوك كارسون نيز به او پيوستند و به تدريج تبديل به مهندسين مشاور شدند جرج وي سرپرست طراحي رو سازي بخش حمل و نقل آريزونا و دوك كارسون عضو هيئت امنا مهندسي و پژوهشي چرخ هاي لاستيكي مستعمل بود. بعدها مارك بلسر كه مديرسازه FNF بود به جمع گروه اضافه شد.

ابتدا پروژه بصورت اجراء به روش (بتن درجا) مطرح شد، اما بعداً بصورت كاربردهاي پيش ساخته قبول گرديد، چون در روش بتن درجا به خصوصيات بسياري جهت تهيه خرده لاستيك نياز است. ضمن اينكه در بتن پانلي يا پيش ساخته مقاومت در برابر تغييرات درجه حرارت مناسب تر است و نسبت به بتن معمولي ميزان انقباض و انبساط آن به نصف كاهش مي يابد. ديگر مزيت آن كاهش جمع شدگي بتن و در نتيجه كاهش ترك خوردگي ناشي از آن تا حدود محو كامل تركها ادامه دارد. اين مزايا عالي هستند، اما خصوصيات منفي مانند كاهش محسوس مقاومت نيز وجود دارد و با افزايش مقاومت به سيمان بيشتري در نسبت تركيب نياز است. كاربري فراوان و گسترده بتن خرده لاستيكي مقررات رسمي ADOT را در پي دارد و اولين كاربري آن استفاده از قطعات پيش ساخته مانند جداول كنار خيابانها است كه مي توان آنها را سبك تر، سريع تر و قابل حمل تر ساخت. پانلهاي كنار بزرگراها نيز مقاومت بسيار مناسبي در برخورد اتومبيل ها نشان داده است. ساخت لوله فاضلابها- برق- تلفن و كابل هاي زير پانلهاي پيش ساخته از روياهاي قابل دسترس انسان در آينده است. ساختمانهايي كه كف بام آنها از مصالحي با خاك رس اجرا شده در برابر يخ زدگي مقاومتي ندارند، اما چنانچه بتوان در بام ساختمانها از پانلهاي پيش ساخته استفاده كرد علاوه بر رفع مشكل فوق، به كاهش وزن و كنترل صدا نيز كمك مي شود. آزمايشها و تصاوير دوربين مادون قرمز نشان مي دهد كه بتن خرده لاستيكي داراي عملكرد بهتر از ساير پوششهاي مشابه است. خصوصاً عدم هدايت گرما در اين نوع بتن قطعه پازل گم شده اي است كه كاهش گرماي اماكن مسكوني در جزايرگرمسيري را تامين مي نمايد. شبهاتي نيز موجود است، ليكن متخصصين معتقدند بدليل مزايايي فراوان اين نوع بتن، هزينه هاي ظاهري بالا در توليد آن توجيه پذير و استفاده از آن سريعاً عمومي خواهد شد.» (مهندس كربلائي كريمي، پائيز 1384 ص 40 و 41)  

بتن سبك:  

«بتن سبك در اثر تداخل حبابهاي فراوان و بسيار ريز هوا يا گازهاي ديگر در درون آنها با استفاده از دانه هاي سبك تهيه و توليد مي شوند. بتن سبك يكي از مصالح ساختماني از جنس بتن است كه وزن مخصوص آن با اعمال روش هايي خاص كاهش يافته است. مزايايي همچون انعطاف پذيري در برابر اثرات زلزله، سهولت در حمل و نقل، نصب، همچنين عايق بودن در برابر صدا، سرما و گرما است.

وزن مخصوص بتن سبك از 400 تا 1300 KG/M³ متغير است. اين ويژگي مخارج ساختمان و ابنيه را به ميزان قابل توجهي كاهش مي دهد، زيرا:

الف: وزن ديوارها و سقفها كاهش مي يابد. ب: وزن اسكلت فلزي كم مي شود. ج: مخارج پي سازي در ساختمان تقليل مي يابد.

با توجه به موارد فوق هر چه ساختمان سبكتر باشد، نيروي وارده ناشي از زلزله بر آن كمتر خواهد بود. همچنين هزينه كمتري را براي ساخت در بر خواهد داشت. وزن مخصوص بتن سبك به روش ساخت، مقدار و انواع اجزاء متشكله آن بستگي دارد. وزن مخصوص كم بتن سبك، حاصل وجود ريز دانه هاي سبك اعم از هوا يا مواد متخلخل در ساختمان داخلي آنها است كه به روش هاي مختلف زير ساخته مي شوند:

الف: جانشين كردن دانه هاي سنگين در بتن معمولي، مواد متخلخل مانند سنگ پا، رس منبسط نشده، فوم پلي استايرن، پوكه صنعتي و ... . اين روش براي توليد بتن سبك با وزن مخصوص بيش از 1200 kg/m³ به كار مي رود. (L, W , A , C)

ب: ايجاد حبابهاي گاز طي فرايند شيميايي در درون ملات سيمان، از متداولترين مواد گاززا مي توان پودر آلومينيوم را نام برد كه در فاز سيمان همراه، با آهك توليد گاز هيدروژن مي كند. در اين روش بتن سبك با وزن مخصوص 650 kg/m³ توليد مي شود. (Gas Forming Cocrerte)

ج: ايجاد حبابهاي هوا طي يك فرآيند فيزيكي در درون ملات سيمان (Cellular- Concrete)

بتن كفي با وزن مخصوص 300-1600 kg/m³ توليد مي شود. در اين روش ابتدا در ماشين بتن ساز، ملات سيمان (آب و سيمان يا آب، ماسه دانة ريز و سيمان با نستبهاي وزني مختلف) ساخته مي شود. سپس توسط يك مادة شيميايي كف زا، كف پايداري در ماشين مخصوص كف ساز، آب و هوا توليد و به ملات افزوده مي شود و پس از اختلاط در مدت زمان كافي، بتن كفي در قالبها ريخته مي شود تا پس از سخت شدن مورد استفاده قرار گيرد. اين روش را (Per Formed foam) مي گويند كه رايج تر است، اما در يك مخلوط كننده، تمام اجزاء از جمله محلول ماده كف زا را مي توان با يك همزن دور بالا مخلوط كرد تا بتن كفي حاصل شود. اين روش را (In Situ Foam) مي گويند كه كاربرد كمتري دارد. بتن كفي در مواردي مانند ساخت تيغه، ديوار سبك، شيب بندي بامها، اجزاء ساختماني با بار كم، پركننده و عايق كاربري دارد. بعلت سبكي وزن بتن هزينه كمتري دارد و در حمل و نقل با دست قابل حمل است و بعلت وجود خلل و فرج فراوان و كاهش وزن مخصوص، عايق مناسبي در برابر صدا، گرما و سرما است. با ازدياد وزن مخصوص مقاومت آن افزايش مي يابد. مثلاً وقتي مقاومت فشاري 17 تا 35 kg/cm³باشد، مقاومت خمشي كمي بيش از 3/1 مقاومت فشاري است. و زمانيكه مقاومت فشاري 140 kg/cm³ باشد، اين نسبت حدود 7/1 خواهد بود. افت ناشي از خشك شدن و نفوذ سطحي در بتن كفي بتن غير قابل نفوذ بوده و ايجاد ترك نمي نمايد. مقاومت آن در برابر آتش و حرارت بجهت غلاف شدن فلز غير مقاوم در برابر حرارت در داخل بتن سبك با ضخامت مناسب بيشتر مي شود. همچنين در چرخة يخ زدن و ذوب شدن بعلت وجود مقادير فراوان جبابهاي هوا در درون سيمان مقاومت اين سازه هاي سبك بيشتر از بتن معمولي است.» (مهندس مسعود منصوري سال 1383 ص 588)

صفحات ساندويچي (3D):

«اين صفحات از يك لاية پلي استايرن به ضخامت حداقل 4 سانتي متر و دو شبكه ميلگرد جوش شده در دو طرف اين لايه تشكيل مي شود كه از دو طرف با دو لايه بتن پاشيدني (از نوع تر) با ضخامت حداقل 4 سانتي متر همراه شده است.

با توجه به وجود لايه هاي بتن در دو طرف لايه عايق، بكارگيري اين صفحات علاوه بر خاصيت عايق حرارتي و صوتي بودن ديوارها، باعث سبك سازي بنا نيز بوده و جدا از كاهش حجم مصالح  مصرفي، باعث كاهش جرم ساختماني نيز خواهد شد. كه نتيجتاً با ايجاد هزينه كمتر و زايده هاي كم مقدار در جهت ايجاد توسعه پايدار مفيد خواهد بود.

از مزيات غير قابل انكار در كاربرد صفحات (3D) انسجام و يكپارچكي بنا مي باشد، ليكن ساخت و ساز بناهاي مرتفع تا كنون تجربه نداشته و در صورت ساخت و ساز بيش از دو طبقه بايد با مطالعات مهندس طراح با شرايط آئين نامه معتبر باشد. انسجام و يكپارچگي در اين صفحات با اجراي اتصالات مناسب بين صفحات تامين مي گردد. توجه كافي به ضخامت محدود دو لايه بتن طرفين، اعمال دقت كافي بر لانه بندي مصالح و تامين رواني مناسب بدون كاهش مقاومت بتني و بتن پاشي يكنواخت با كمترين فضاي خالي و پوشش كافي براي شبكه ميلگرد مصرفي از ديگر ضروريات در تامين يكپارچگي بنا و انسجام آن خواهد بود.

سازه متشكل از صفحات (3D) به سازه اي اطلاق مي شود كه كليه بارهاي ثقلي و جانبي وارد بر آن توسط صفحات تحمل مي شود. از اين صفحات مي توان به عنوان تغيه هاي غير باربر الحاقي به ساير اجزاي باربر نيز طبق ضوابط مربوط به ديوارهاي جداكننده استفاده نمود.» (مهندس محمد رضواني سال 1382 ص 3)

نتيجه گيري:

ü      نبايد تامل نمود كه سوانح طبيعي بما بياموزند كه چگونه توسعه پايدار را بدست آوريم پس لازم است زندگي خود را در سطح كره زمين طوري شكل دهيم كه ضمن تامين نيازهاي فعلي خود از به خظر انداختن موجوديت نسل هاي آينده جلوگيري شود.

ü      براي رسيدن به توسعه پايدار در تمام اشكال آن منجمله در صنعت بتن كشور لازم است اقدامات جدي در زمينه هاي مختلف ذيل صورت پذيرد:

ü      در توليد سيمان پرتلند، با استفاده از مواد زايد صنايع ديگر مثل ذوب آهن و همچنين استفاده از منابع سرشار پوزولان طبيعي موجود در كشور توليد سيمانهاي آميخته و كم هزينه افزايش يابد تا نيازهاي كشور به سيمان از اين طريق تامين گردد.

ü      با توجه به استفاده گسترده بتن در صنعت ساختمان در كشور و نياز فراوان اين سازه به شن و ماسه، نيز گسترة عظيم ساخت و ساز در كشور در حال توسعه اي مثل ايران، ايجاد و توليد جايگزينهاي مناسب در اين صنعت همچون بتن هاي آميخته اي مثل خرده لاستيكي و بتن ساندويچي (3D) و ... مد نظر قرار گرفته ، تا در بازيافت مستعملات ديگر نيز كمك شاياني به حفظ منابع طبيعي و محيط زيست حاصل گردد.

ü      با توجه به عدم توازن ميان عرصه و تقاضاي مسكن و نياز مبرم به توليد انبوه مسكن در مدت زمان كمتر كاهش هزينه ساخت و جلوگيري از خسارتهاي ناشي از زلزله در بتن معمولي، توسط سبك سازي ساختمانها و كاهش مصرف سوخت به دليل عايق بودن و نيز مزيات برتر، امكان پژوهش و آموزش در سازه هاي جانبي بتن فراهم گردد تا در جهت توسعه پايدار گامي ديگر باشد.

ü      در آئين نامه نامه ها و استانداردهاي بتن كشور تجديد نظر شود و به جاي ديد مقاومت بتن كه در حال حاضر مطرح است ديد عملكرد و دوام بتن مد نظر گرفته شود.

ü      در برنامه هاي آموزشي دانشكده عمران براي مهندسين اجرايي تجديد نظر كلي به عمل آيد و آموزش دروس مصالح و تكنولوژي بتن به صورت دروس الزامي در حد آشنايي كافي با خواص و كاربرد سيمان و بتن قرار گيرد.

ü      آموزش در سطوح مختلف براي دست اندركاران صنعت بتن از كارگر ساختماني تا بازآموزي مديران ارشد كارگاهي بنحو شايسته اي از تضييع و هدر رفتن مصالح و انرژي جلوگيري مي نمايد.

ü      بازباقت مصالح حاصل از بتن هاي تخريب شده و آب پسماند در صنعت بتن مي تواند به حفظ منابع طبيعي و محيط زيست كمك نمايد.

ü      تجديد نظر كلي در برنامه پژوهشي در دانشكده هاي عمران و مراكز تحقيقاتي در جايگزيني ديد جامع به جاي ديد جزءنگر به دوام بتن و توسعه پايدار كمك خواهد كرد.

ü      آموزش در زمينة استفاده و كاربرد آئين نامه هاي ساختماني و بويژه آئين نامه 2800 در جلوگيري از خسارتهاي سوانح طبيعي مانند زلزله و از بين رفتن جان و مال  ساكنين شهرها و روستاها و بهره گيري بيشتر از منابع موجود كمك خواهد كرد.

منابع:

1 – فصنامه هاي انجمن بتن در ايران به نقل از انتشارات انجمن بتن ايران- دكتر هرمز فاميلي- بهار و پائيز 84

1 – P. K . Mehta, (concrete technology for Sustianable Development)

2 – J . Davidorits , (Jurnal of Materials Education)

3 – Swamy . R. N , "Alkali- Aggregate Reaction"

4 – J. Davidorits, "High Alkali Cement for 21 st Century Concretes"

5 – Qin Weizu , "What Role Could Conctete technology play for sustainability in China"

6 – Mehta . P . K . "Advanced cements in Conerete Technology"

2 – مجموعه مقالات در اولين همايش ملي نظام مهندس ساختمان و ضرورتها سازمان بسيحج مهندسين- انتشارات بلندآسمان- چاپ اول بهار 1383

3 – مقالات و مهندس محمد كربلائي كريمي- فصلنامه انجمن بتن ايران – خردا 84

4 – مجموعه معيارهاي فني براي نظام صفحات (3D) به قلم مهندس رضواني از انتشارات دبيرخانه نظام مهندسي مهندسان ايران- سال 82

5 – ماهنامه عمران و معماري، شماره هفتم سال دوم ارديبهشت و خرداد 84- از انتشارات عمران و معماري ايران.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 11:06 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره بتن,تحقیق درباره ساخت بتن,دوام بتن,

 

فصل اول:

 

 انواع سد

 

1 - تعريف سد

هر مانعي كه در مسير جريان آب قرار گيرد و باعث شود تا ارتفاع آب در بالادست آن افزايش يافته، مقداري آب ذخيره گردد، سد ناميده مي شود و به عبارتي ديگر «سد» عبارتست از سازه اي كه در عرض رودخانه جهت ذخيره و افزايش ارتفاع آب ساخته مي شود.

 

 2 – هدف از ساخت سد

در يك تقسيم بندي هدف از ساخت سد را يك يا چند مورد از موارد زير تشكيل مي دهد.

الف – كشاورزي (تامين آب مورد نياز كشاورزي، احياء اراضي موات و نميه موات)

ب – تامين آب شرب و بهداشتي

ج – مصارف صنعتي و رفع نيازهاي جريان مربوط

د – كنترل سيلاب و تنظيم جريان رودخانه ها و سيلاب ها

ك – نيروگاه هاي برق آبي

ل – افزايش ارتفاع جهت انحراف آب

م – كشتيراني و حمل و نقل

و – حفظ محيط زيست حيوانات وحشي

 

3 – انواع سدها بر اساس نوع مصالح بدنه

الف – سدهاي خاكي: كه از خاك ساخته شده اند.

ب – سدهاي سنگي (سنگريزه اي): كه مصالح تشكيل دهندة بدنة آن ها، سنگ هاي درست دانه هستند.

پ – سدهاي بتني: در اين نوع، بدنه سد از بتن و يا بتن مسلح ساخته شده است.

ت – سدهايي با مصلاح بنايي: كه از مصالح بنايي نظير سنگ و ملات ماسه سيمان و گاه روية بتني براي ساخت سد استفاده مي شود.

ث – سدهاي الواري (چوبي) و فولادي: كه به ندرت و براي استفاده هاي محدود و با استفاده از مصالح چوب و يا فولاد ساخته مي شوند.

ج – سدهاي لاستيكي: سدهاي با ارتفاع كم (تا حدود 6 متر) هستند كه اخيراً و به صورت محدود مورد استفاده قرار گرفته اند. سد لاستيكي از ورقه لاستيكي با مقاومت كششي بالا ساخته شده كه با دميده شدن هوا و يا وارد كردن آب به داخل آن متورم شده و به صورت مانعي جلو آب قرار مي گيرد و هر گاه سيال مذكور از داخل دو لايه لاستيكي خارج گردد، و به صورت يك كفپوش در بستر رودخانه قرار مي گيرد.

 

3 – انواع سدها بر اساس رختارسازه اي

الف – سدهاي خاكي: كه مقاومت برشي خاك، ايستايي آن را در مقابل نيروهاي وارده تامين مي نمايد. عموماً براي جلوگيري از نشست آب از هسته هاي غير قابل نفوذ يا نيمه پذير نظير هسته هاي رسي در داخل بدنه سد استفاده مي كنند.

ب – سدهاي سنگريزه اي: كه مشابه سدهاي خاكي است. با اين تفاوت كه ابعاد دانه ها به مراتب درشت تر و به صورت سنگ مي باشد.

پ – سدهاي وزني: كه وزن بدنه سد تعادل آن را در مقابل مجموعه نيروهاي واده حفظ مي نمايد.

ت – سدهاي پايه داره: كه بارهاي وارده بر سد توسط يك پوست به پايه ها و از آنجا به پي و زمين منتقل مي گردد.

ث – سدهاي قوسي: كه نيروهاي وارده بر سد توسط يك بدنه انحناء دار به فونداسيون و سپس به سنگ زمين (كف و جناحين) منتقل مي گردد.

ج – سدهاي فولادي: كه از يك قالب فولادي و يك صفحة فولادي روي وجه بالادست آن تشكيل شده است. اين نوع سدها مي توانند در شكل هاي گوناگون سازه اي ساخته شوند.

ج – سدهاي چوبي (الواري): كه نظير سدهاي فولادي از يك قالب چوبي و يك صفحة ساخته شده اند از الوار تشكيل شده اند براي انتقال نيروهاي وارده بر سد به زمين از سيستم هاي مختلف مي تواند استفاده گردد.

 

 4 – انواع سدهاي بتني

آن چه سدهاي بتني را بيشتر از ساير موارد از يكديگر متمايز مي سازد، تقسيم بندي بر اساس نوع طراحي و رفتار سازه اي آنهاست كه ذيلاً به آن پرداخته مي شود

الف – سدهاي بتني و وزني

اين نوع از سدهاي بتني كه نيروهاي ثقلي در آن ها مقاومت لازم جهت حفظ تعادل و پايداري سد را تامين مي نمايند و عموما در پلان در راستاي محور متصل كننده جناحين مستقيم هستند خود به انواع زير تقسيم مي گردند:

سد وزني توپر (يكپارچه) كه بدنة آن به استثناء محل زهكش ها و گالري ها توپر و يكپارچه مي باشد. بر اين اساس وزن آنه نسبتاً سنگين تر اما اجراي ساده تر دارند. سد وزني با اين خصوصيات، مهمترين و معمولترين نوع سدهاي وزني بوده، كمترين هزينه تعميرات را لازم دارند. سدهاي وزني توپر براي هر موقعيت مكاني مناسب هستند ولي ارتفاع آن ها تابعي است از مقاومت سنگ كف

ب: وزني توخالي (محوف)

گاه براي كاهش وزن بتن مصرفي در سد و در مناطقي از بدنة سد وزني كه تنش كمتري به آن وارد مي شود، فضاهاي خالي ايجاد مي كنند كه در اين صورت سد را «سد وزني تو خالي يا مجوف» مي نامند. اين نوع سدها شبيه سدهاي پايه دار بوده بيشترين آن ها از بتن مسلح ساخته شده اند. فضاي خالي موجود در بدنه (يا پايه ها) مي تواند براي قراردادن دستگاها و سيستم هاي احتمالي نظير توربين ها و ... مورد استفاده قرار گيرد. اگر چ سدهاي وزني مجوف، بتن كمتري در مقايسه با سدهاي وزني توپر نياز دارند، اما مسائل اجرائي و امكان نياز به مسلح كردن بتن (به دليل مسائل سازه اي)، نسبت به سدهاي وزني توپر، هزينه بيشتري را در بر دارد و لذا لازم است تا جهت مقايسه با دو نوع بررسي هاي كافي و كامل انجام مي پذيرد. در حاضر ساخت اين گونه سدها زياد معمول نمي باشد.

پ: سدهاي وزني داراي هسته (هسته دار)

در اصل همان سد وزني تو خالي است با اين تفاوت كه فضاهاي خالي به جاي آنكه در وسط مقطع قرار گيرند، در حد فاصل درزهاي اجرايي ساخته مي شوند و لذا مقطع هر بلوك بين دو درز اجرايي به شكل I خواهد بود با دو بال در بالا دست و پايين دست و يك جان در وسط.

شايان ذكر است با توجه به مشكلات اجرايي سدهاي وزني تو خالي و هسته دار در حال حاضر عموماً سدهاي وزني توپر ساخته شده اند و هر جا صحبت از سد وزني شد مقصود سد وزني توپره مي باشد.

ت: سدهاي قوسي

سدهاي قوسي در پلان انحناء بوده به گونه اي كه تحدب منحني به سمت بالا دست مي باشد. اين نوع سدهاي كه براي ذره هاي تنگ بسيار مناسب هستند عموماً بيشترين نيروهاي وارده بر سد را به جناحين و قسمت كمي از آنها را به سنك كف در بستر رودخانه منتقل مي نمايد. سدهاي قوسي داراي انواع مختلف بوده و مقطع آنها نيز مي تواند از يك مقطع تقريباً مثلثي تا يك مقطع دارايي انحناء تغيير كند. از نظر سازه اي، گاه سد قوسي به صورت دو سرگيردار (جناحين) و گاه به صورت سه طرف ديگر ساخته مي شود كه تمام اين موارد تابعي از موقعيت دره و مجموع هزينه هاي لازم مي باشد.

ث: سدهاي پايه دار (پشت بنددار)

اگر بال هاي پايين دست سد وزني تو خالي يا هسته دار را حذف كنيد،سد پايه دار يا پشت بند دار تشكيل مي گردد. اين نوع سد، مركب است از يك دال (پوسته) بتني (مسطح يا قوسي) و تعدادي پايه كه بارهاي وارده يا پوسته يا پوسته را به فونداسيون و سنگ كف منتقل مي كنند. اگر چه بتن  مصرفي در اين سدها در حدود 60 درصد بتن مصرفي در سدهاي وزني توپر است اما هزينه هاي ساخت و مسطح كردن بتن و مشكلات سازه اي، معمولاً جايگزين مصرف كمتر بتن مي گردد. اين سدها به خصوص براي مناطقي كه سنگ كف از مقاومت يكپارچه برخودار نيست مناسب هستند.

ج: سدهاي بتن غلطتكي

سدهاي بتن غلتكي از جمله سدهاي بتني هستند كه از حدود سال 1970، بيشتر به عنوان يك روش جديد در ساخت سدهاي بتني وزني مطرح و بكارگرفته شدند. از اين روش همچون مي توان بر بازسازي سدهاي موجود استفاده نمود.

اين نوع سدها در حقيقت همان سدهاي بتني هستند كه از نظر اموال اصول طراحي و شكل مقطع بسيار شبيه سدهاي وزني موسوم بوده و تنها به منظور كاهش هزينه هاي آن، در ساخت آن از بتن غلطكي استفاده مي شود.

بتن غلطكي عبارت است از بتني كه اسلامپ آن صفر بوده و به منظور حمل پخش و تراكم آن از ماشين آلات عمليات خاكي استفاده مي شود. لذا ملاحظه مي شود كه بتن غلطكي بايستي آنقدر خشك باشد كه بتوانند تقريباً نظير دانه هاي خاك به راحتي پخش شده و بوسيهله ماشين آلات متراكم كننده نظير غلطك متراكم گردد.

 

 

فصل

 

 

دوم

 

 

مطالعات اوليه پروژه هاي سدسازي

1 – بررسي و ارزيابي عمومي ساختگاه (انتخاب محل سد)

براي يك سد خاص، ساختگاه و محل احداث، تامين تامين كنندة نيازهاي فني و كاربردي ويژه اي باشد و وجود تناسب در ساختگاه مي تواند باعث تعادل بين ويژگي هاي فيزيكي طبيعي آن و اهداف اصلي سد گردد. عواملي هستند كه بر روي تعادل مذكور اثر مي گذارند كه مهمترين آنها عبارتند از:

الف – توپوگرافي منطقه و ظرفيت مخزن

اولين عامل براي تعيين محل محور سد وجود دره اي مناسب است كه بتوان سد را با طول محدود و در داخل آن اجرا نمود. براي اقتصادي بودن و كاهش هزينه ها لازم است تا براي يك ارتفاع معين، طول تاج تا حد امكان كوتاه و در مقابل ظرفيت مخزن حتي المقدور زياد باشد بنابراين از لحاظ توپوگرافي، منطقه اي مناسب خواهد بود كه در محخل تنگه سد كاملاً بسته و بالادست آن كاملاً باز گردد. در صورتيكه دو رودخانه در نقطه اي بهم پيوسته و تشكيل يك رود واحد را بدهند برتر است كه محور سد در پايين دست محل اتصال واقع گردد.

ب: فونداسيون، شرايط زمين ساخت و ژئوتكنيكي

در سدهاي بتني مي باست كف و جناحين رودخانه داراي سنگ مقاوم بوده و همچنين عمق سنگ كف (ضخامت آبرفت) در حد قابل قبولي باشد، بديهي است با استفاده از نتايج آزمايشات سطحي، انفجارهاي آزمايشي و داده هاي حاصل از گمانه ها، پروفيل محور سد تهيه شده و با توجه به ريخت شناسي و ساختار زمين: گسل هاي مهم و ساير گسيختگي ها موجود نظير سيستم درزه و ترك لايه بندي و جهت لايه تعيين مي گردد. مناسب بودن و قابليت تحمل پي در مقابل نيروها و ظرفيت باربري آن، تغيير شكل پذيري و ناتراوايي عواملي هستند كه مي توانند محل و موقعيت و حتي نوع سد را تعيي نمايند.

ج: هيدرولوژي و ميزان رسوب

از جمله عوامل مهم در انتخاب محل سد، مشخصات هيدرولوژي منطقه باشد كه مي بايست استفاده از آن در طول عمر مفيد پروژه  وجود داشته باشد. بطور كلي از نظر اقتصادي امكان استفاده از آن در طول عمر مفيد پروژه وجود داشته باشد، بطور كلي هر چه نوسانات خصوصيات هيدرولوژيكي نظير سيلاب و رواناب در سالهاي مختلف كمتر باشد، جهت استفاده دائمي شرايط بهتري را ايجاد مي نمايد. از جمله عوامل ديگري كه در اين زمينه از اهميت قابل ملاحظه اي برخوردار است، ميزان تبخير از سطح آزاد آب مخزن توپوگرافي و ظرفيت مخرن، ميزان پتانسيل بالقوه تخير آب درنظر گرفته شود. ميزان رسوب دانه بندي آن از جمله عواملي هستند كه مستقيماً بر روي حجم مرده و در نتيجه بر روي حجم كل مخزن تاثير گذاشته و لذا در محاسبات بايد تا حد امكان به صورت دقيق برآورد شوند.

بر اين اساس شناسائي كامل حوزه و تعيين پتانسيل رسوب هر شاخة رودخانه مي تواند بسيار مهم تلقي شود، نهايت آنكه بايستي ميزان بار رسوب آورده شده به پشت سد كمترين مقدار ممكنه را دارا بوده، اطمينان كافي از عدم پر شدن مخزن بوسيله رسوبات، در كوتاه مدت وجود داشته باشد.

د: محل سرريز

سرريز ها به طور معمول گرانترين و پرهزينه ترين سازه هاي جانبي سد به شمار مي آيد هر چند كه در اغلب بتني مي تواند سرريز را بر روي خود بدنه ساخت، اما وجود مناطق ديگري در منطقه كه بتوان به راحتي سرريز را در آن قرار داد و يا از آنها براي ساخت سرريز اضطراري استفاده نمود مي تواند امتيازي براي محل احداث سد بشمار مي آيد و لذا در مطالعات مي بايست موقعيت هاي مناسب براي احداث سرريز در نظر گرفته شود.

هـ : وجود مصالح ساختماني مناسب

به طور كلي وجود مصالح مناسب و قابل دسترسي در كاهش هزينه هاي كلي طرح نقشي بسيار مهمي دارند، در سدهاي بتني به لحاظ اينكه مصالح خاصي نظير شن و ماسه با دانه بندي مشخص و سيمان به مقدار نسبتاً زيادي مورد نياز است لذا هر چه منبع تامين اين مصالح به محل سد نزديكتر باشد، علاوه بر كاهش زمان انتقال مصالح، هزينه حمل نيز به ميزان زيادي كاهش مي يابد، در اين راستا بايد امكان استفاده از مصالح طبعي و يا توليد مصالح شكسته از منابع سنگي و را مورد نظر قرار داد و نهايتاً موردي كه ارزانتر بوده و در عين حال مشخصات فني طرح را دارا باشد به كار گفلت.

و: انحراف مسير رودخانه

انحراف مسير رودخانه جهت خشكاندن محدودة كارگاه و هدايت جريان رودخانه به موقعيت مناسب در طول دورة اجراي سد امري ضرروي مي باشد و لذا در مطالعات امكان يابي براي موقيعت احداث سد بايد منطقي را در نظر گرفت كه بتوان با روشهاي مناسب آنها را در مقابل جريان رودخانه حفظ نمود.

بررسي اقتصادي بين گزينه هاي مختلف انحراف و همچنين پيش بيني لازم جهت استفاده از سيستم انحراف در طي دورة بهره برداري به منظور تامين اهداف ديگر نظير تخليه كننده تحتاني يا بخشي از جريان هدايت سرريز و ... مي تواند در تعيين موقيعت مناسب شد و كاهش هزينه هاي طرح مزبور موثر باشد.

ز: آب بندي مخزن و پايداري ديوارها

يكي از مهمترين اهداف سد نگهدراي و ذخيرة آب مي باشد و مي بايست مطالعات لازم جهت اطمينان از آب بندي مخزن و جلوگيري از فرار نامطلوب آن بعمل آيد. به طور كلي ارزيابي كامل زمين شناسي براي اين منظور، بويژه در سازنده هاي كار ستي و موارد مشابه و همچنين در مناطقي كه سابقة معدنكاري وجود دارد لازم است بر حسب ضرورت لازم است كه كناره هاي مخزن، خصوصاً مناطقي كه با اشباع شدن سطوح زير آنها امكان ناپايداري دارند از نظر پايداري كاملا بررسي شوند. ناپايداري در ديوارهاي مخزن مي تواند خطرات بالقوه زيادي از جمله حجم ذخيره و يا توليد امواج بزرگ در مخزن را سبب گردد. ح: خسارات مخزن، حمل مناسب براي تجهيز كارگاه و امكانات رفاهي

در تعيي محل احداث سد، شرايط محلي نظير راه هاي دسترسي، پل ها و ديگر تاسيسات زير بنائي از مسائلي هستند كه مي بايست مورد بررسي قرار گيرند سهولت دسترسي به محل سد وجود راههاي اصلي و راه آهن و همچنين گزينه هاي داراي خسارت كم مي توانند داراي اولويت باشند.

همچنين وجود محل مناسب براي نصب امكانات و تجهيزات مورد نياز و وجود امكانات رفاهي براي پرسنل شاغل در زمان سخت سد نيز جمله عواملي هستند كه مي بايست مد نظر قرار گيرند.

ط: پيامدهاي زيست محيطي

آب هميشه به عنوان يك عنصر كليدي در شكل گيري تمدن ها و استمرار آنها بوده، و همواره عامل اساسي در توسعه كشورها به شمار مي رفته است. سد، به عنوان سازه اي كه حجم و ارتفاع معيني از آب را در يك موقعيت مكاني خاص ذخيره و اهداف متنوعي را دنبال مي كند، مي تواند مسائلي مختلفي اكولوژيكي، فيزيكي و شيمايي و اجتماعي فرهنگي اقتصادي و ... منطقه را تحت تاثير تغييرات جدي قرار دهد و لذا لازم است تا اثرات زيست محيطي ناشي از ساخت، سد بخصصو سدهاي بزرگ مورد توجه قرار گيرد.

ساخت يك سد مي تواند اثرات مثبت و يا منفي زيست محيطي داشه باشد. به عنوان مثال تامين آب مورد نياز كشاورزي شرب و صنعت مردم منطقه افزايش پوشش گياهي رشد اقتصادي اجتماعي فرهنگي مردم تحت پوشش و ... از جمله اثرات زيست محيطي سد مي باشند در حاليكه زير آب رفتن قسمتي از زمين هاي بالادست و آلوده شد آب درياچه مي تواند بر حسب شرايط از جمله موارد اثرات منفي زيست محيطي يك سد محسوب گردند.

بطور كلي مي توان اثرات زيست محيطي يك سد را، بدون آنكه قضاوتي در مورد اثر منفي و يا مثبت آن گردد به شرح زير خلاصه اي آورده و براي هر يك نمونه هائي ذكر مي شود.

1 – اثرات فيزيكي و شيميائي احداث سد

الف: اثر درياچه سد بر آب و هواي منطقه يا محدوده درياچه

ب: خشكي نسبي پايين دست،پس از احداث سد

پ: غلظت مواد محلول آب درياچه و پاياب آن

 

2 – اثرات بيولوژيكي سدها

الف: كاهش غلظت مواد غذايي مورد استفاده ماهي ها و گياهان

ب: اثر ذخيره آب درياچه هاي و مخازن كم عمق در رشد و نمو پانكتونها

 

3 – اثرات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي

الف: اثر احداث سد بر روستاهاي مجاور، غرقاب شدن اراضي كشاورزي مراتع، منازل، ساختمان هاي دولتي و ...

ب: اثرات سد بر آباداني توسعه اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي و مردم روستاها اشتغال مردم، بالا رفتن سطح زندگي و ...

پ: توسعه ماهيگيري، تفريحات و ورزشهاي آبي

ت: بهبود كيفيت زندگي و بالا رفتن درآمد، تغييرات مناسب فرهنگي

بررسي عوامل موثر بر انتخاب سد

عوامل بسيار در انتخاب نوع بهينه سد براي يك موقعيت مشخص وجود دارند كه در حالت كلي به دو دره قابليت هاي فني و هزينه احداث و بهره برداري تقسيم بندي مي گردند. در مكان هايي كه به دلايل فني محدوديست انتخاب سد وجود دارد انتخاب نوع سد كار آساني خواهد بود مثلاً در موقعيتي كه سنگ كف يا جناحين از موقعيت ضعيفي برخوردار باشد از ساخت سد قوسي پرهيز مي گردد ولي در بسياري از موارد از نظر فين امكان طراحي گونه هاي مختلف سد وجود دارد كه در اين حال تصميم نهايي براي نوع سد تابعي از اقتصاد طرح خواهد بود

بهر حال از جمله عوامل مهم كه در انتخاب سد تاثير مي گذارند عبارتند از:

1 – شرايط زمين شناسي و پي سد 2 – عوامل هيدروليكي و اقتصاد 3 – عمق آبرفت 4 – مصالح ساختماني

 

1 – شرايط زمين شناسايي و پي سد

از جمله موارد مهم در اين مبحث ميزان تغيير شكل پذيري پي، ميزان باربري آن و عمق آبرفت مي باشد تنش بوجود آمده باعث تغيير شكل آن گرديدده و بستگي تام به ميزان باربري پي و خصوصيات ژند مكانيكي آن دارد.

به طور كلي مي توان گفت كه در مكان هايي كه تغيير شكل پي زياد است انعطاف پذيري نسبي ساده يك مزيت محسوب شده و لذا سازه اي نظير يك سد خاكي يا سنگريزه اي مناسب تر خواهد بود ولي در مناطقي كه ميزان باربري پي بيشتر است مي توان از سد هايي كه تنش بيشتري به پي وارد مي نمايند نظير سد وزني يا سد قوسي برد.

 

2 – مصالح ساختماني

با توجه به حجم بتن قابل ملاحظه اي كه در بدنه سدهاي بتني مصرف مي شود وجود مصالح ساختماني مناسب جهت تامين شن و ماسه بتن در نزديكي سد مي تواند عامل تعيين كننده نوع سد بتني باشد. در هر حال اين عامل به عنوان يكي عامل اقتصادي مي تواند مطرح شود كه در اقتصاد طرح تعيين كننده است.

 

3 – عوامل هيدروليكي

گاهي اوقات مجموعه عوامل هيدروليكي نظير وجود گراديان هيدروليكي مشخصات سرريز، سيستم اهداف و ... مي تواند بر روي نوع سد تاثيربگذارند. به عنوان مثال در سدهاي خاكلي مقادير گراديان هيدروليكي بايد كم باشد در حاليكه مقدار آن براي سدهاي وزني، قوسي و پشت بنددار مي تواند بزرگتر انتخاب شود و يا مشخصات سرريز براي هر نوع سد باعث تغيير هزينه ها خواهد گرديد كه مي تواند به عنوان يكي از عوامل موثر بر اقتصادي طرح بررسي گردد.

 

4 – شرايط اقتصادي

مهمترين عامل و به عبارتي عامل نهائي تعيين كننده نوع سد بتني (پس از عامل فني) ميزان هزينه احداث سد مي باشد كه عوامل مختلفي بر آن اثر مي گذارنده از آنجا كه مجموع عواملي كه بر اقتصاد طرح تاثير مي گذارند بسيار متنوع مي باشد، لازم است براي هر نوع سد و با توجه به چگونگي تاثير و مشخصات هر عامل، مجموع هزينه احداث برآورد گرديده، وسپس مقايسه اي بين گزينه هاي مختلف به عمل مي آيد. بديهي است بدون توجه به مسائل مديريتي، سياسي و اجتماعي گزينه اي مناسب است كه داراي حداقل هزينه باشد.

فصل سوم

 

 

ضوابط و معيارهاي اجرايي

 

اگرچه ضوابط و معيارهاي اجرايي در ساخت سدهاي بتني و بطور كلي سدها، فراوان است اما در اين قسمت سعي شده به پاره اي از مهمترين آنها پرداخته شود كه عبارتند از:

 

1- سيستم انحراف

در هنگام طراحي يك سد كه بر روي رودخانه ساخته مي شود و به منظور خشك نگه داشتن محيط كار در زمان احداث سد، مي بايست وضعيت انحراف جريان رودخانه را در طول مدت اجرا بدنه اصلي بررسي نمود. بررسي و تعيين وسعت و ميزان مسائل ناشي از انحراف رودخانه بستگي مستقيم به اندازه جريان و پتانسيل جريان رودخانه داشته، ممكن است در برخي در بعضي مكان ها انحراف رودخانه پرخرج و زمان باشد و بر فعاليت هاي ساختماني سد تاثير گذارد و در برخي مكان ها تاسيسات انحراف بدون بروز مشكل خاصي و با كمترين هزينه بكار گرفته شود. عواملي كه در تعيين سيستم انحراف نقش داشته و مي بايست در هنگام طراحي به كار گرفته شود شامل موارد زير مي باشد.

الف) خصوصيت و وضعيت جريان رودخانه

ب) دوره بازگشت و اندازه سيلاب انحراف

پ) بررسي تاثيرات ناشي از سازه هاي هيدروليكي تنظيم كننده جريان در بالا دست

ت) كنترل ميزان آلودگي و تيرگي جريان رودخانه

ث) روش هاي انحراف

 

2- املاح پي:

الف) حفاري

كل ناحيه اي كه توسط سد بتني اشغال مي گردد بايد تا رسيدن به يك بستر سنگي مناسب كه قادر به تحمل نيروهاي وارده از ظرف سد، مخزن و تاسيسات جانبي باشد حفاري گشته، قسمت هاي بالايي برداشته شود. در انجام اين عمليات كه بوسيله انفجار صورت مي گيرد. بايد شدت انفجارها به حدي باشد كه از بروز پديده هايي نظير خرد شدن سنگ پي لق شدن و يادگير مسائلي كه سبب كاهش قدرت باربري پي مي گردد كاملا جلوگيري شود. كليه حفاريها بايستي مطابق با نقشه هاي اجرايي باشند.

ب) در شكل دره:

در صورتيكه پروفيل دره محل سد نسبتا باريك و با شيب هاي تند تكيه گاهي باشد، ارتفاع سد، با حركت از مركز آن به سمت جناحين، بتدريج كاهش مي يابد و در نتيجه تغيير شكل ناشي از بار وارده از طرف مخزن در مقاطع مركزي بيش از مقاطع كناري خواهد بود. از طرفي از آنجا كه در اغلب سدهاي بتني، بلوكها از طريق كليد و تزريق به يكديگر متصل شده اند بر اثر اعمال تغيير شكلهاي فوق، يك اثر پيچشي در سازه بوجود مي آيد كه به پي منتقل مي گردد.

پ) بهسازي گوديها

در بسياري از موارد حفاريهاي اكتشافي، گسل ها، شكستگي ها و درزها ران نشان نمي دهند در حاليكه بهسازي اين مناطق ضعيف و برداشت موادضعيف و جايگزيني آن با مصالح مناسب (بتن) لازم مي باشد.

در بسياري از موارد حفاري هاي اكتشافي، گسل ها، شكستگي ها و درزها را نشان نمي دهند در حاليكه بهسازي اين مناطق ضعيف و برداشت مواد ضعيف و جايگزيني آن با مصالح مناسب (بتن) لازم مي باشد.

ت) حفاظت در مقابل رگاب

روشهاي محاسباتي، اعم از تحليلي يا تقريبي ممكن است براي تشريح ضرايب اطمينان، تنش ها و تغيير شكل هاي پي مناسب باشند ولي معمولا نمي توانند پديده رگاب را پيش بيني نمايند. گسل ها يا درزه ها ممكن است توسط مصالحي پر شده باشند كه در اثر جريان آب شسشته شوند و توليد يك مجراي انتقال را بنمايند كه خطرساز خواهد بود لذا براي هر گسل يا درزه مي بايست با ايجاد يك حفره و پر نمودن آن با بتن راه جريان را كاملا مسدود نمود.

ث) تزريق

هدف اصلي از انجام عمليات تزريق در سنگ پي، پر كردن درزها و شكافهاي احتمالي و بوجود آوردن يك مانع موثر در مقابل تراوش از زيربدنه سد و تحكيم پي مي باشد. براي اين امر از چاه هاي تزريق كمك گرفته مي شود كه فاصله، طول و امتداد آن ها و نيز شيوه انجام عمليات تزريق بستگي به ارتفاع سازه و مشخصه هاي زمين شناسي پي دارند. با توجه به وسعت تغييرات پارامترهاي فوق در هر محل لازم است براي هر موقعيت، مطالعات خاص صورت بپذيرد.

ج) زهكشي پي

اگرچه در اثر اجراي مناسب پرده تزريق، مقدار تراوش كاهش مي يابد اما گاهي بدليل نفوذ جريان از اطراف پرده ميزان زير فشار در زيربدنه سد زياد خواهد شد به اين دليل و براي كاهش فشارهاي بالا برنده در پي از تعدادي چاهك زهكشي سود برده مي شود كه در يك يا چند رديف و در پايين دست پرده آب بند حفاري مي شوند. اندازه فاصله و عمق اين گمانه ها نياز به قضاوت فني از خصوصيات سنگ داشته و معمولا داراي قطر 5/7سانتي متر مي باشند. بطور معمول فواصل گمانه ها از يكديگر 3متر و عمق آنها تابعي از مشخصات پرده آب بند است كه بعنوان يك قاعده كلي مي توان عمق آنها را معادل 20تا40درصد عمق آب در مخزن و يا 35 تا 75درصد عمق پرده تزريق در نظر گرفت.

 

3- درزهاي سازه

تشكيل ترك در سدهاي بتني نامطلوب است و بروز ترك در نقاط مختلف مي تواند يكپارچگي سازه را از بين برده، باعث زوال و خرابي سد گردد. درزهاي يك سازه بتني در واقع يك ترك از پيش طراحي شده مي باشند و در مناطقي واقع مي شوند كه لازم است تا اثرات نامطلوب در آن مناطق، حداقل گردند. سه گونه اصلي درز در سازه هاي بتني مرسوم است كه به درز انقباض، درز انبساط و درز ساختماني مشهور مي باشند.

درزهاي انقباض و انبساط براي كنترل تغييرات حجمي بتن كاربرد دارند و درزهاي ساختماني براي سهولت اجرايي، كاهش تنش هاي ناشي از انقباض اوليه و اجازه دادن براي نصب قطعات مدفون و ... احداث مي شوند.

 

4- دالان ها و راهروهاي دسترسي

دالان به يك بازشدگي در داخل بدنه سد اطاق مي گردد كه هدف آن دسترسي به داخل بدنه سد است. بدين لحاظ دالان ها مي توانند به صورت افقي، مايل، در جهت طولي و يا عرضي احداث گردند. در صورتيكه از دالان به منظور دسترسي به شيرخانه، آسانسور، نيروگاه و يا ارتباط بين دو يا چند دالان ديگر استفاده شود به آن راهرو اطلاق خواهد گرديد و در صورتيكه ابعاد آن بزرگ باشند و ابزارها و تجهيزات در آن نصب گردد و به آن اتاقك گفته مي شود. اهداف استفاده از دالان متنوع است و از سدي به سد ديگر متفاوت مي نمايد. بعضي از اهداف عبارتند از:

الف: جمع آوري آب تراوش يافته از بدنه يا پي

ب: ايجاد فضاي لازم جهت انجام حفاري و تزريق در پي

پ: ايجاد فضاي لازم جهت نصب ورودي ها و خروجي هاي سيستم سرد كننده و سيستم تزريق درزها

ت: ايجاد راه دسترسي به داخل بدنه سد به منظور انجام بازرسي ها

ث: ايجاد راه دسترسي به اتاقك هاي نصب تجهيزات مكانيكي و برقي

ج: ايجاد مسير براي عبور سيم ها و كابل نيروگاه

چ: ايجاد يك معبر براي بازديدكنندگان

 

5- ابزار دقيق در سدهاي بتني:

سدها بعنوان منابع ذخيره سازي آب طراحي و ساخته مي شوند، لذا اين سازه ها عامل مهمي در توسعه ظرفيت رودخانه با اهداف كشاورزي ، تامين آب شرب، نيروگاه ها و توليد انرژي. كنترل سيلاب، تفريحات و ساير پروژه هاي اقتصادي سودمند محسوب مي گردند و بدين لحاظ سدها بايد در طول ساليان متمادي در برابر بارهاي نسبتا بزرگ كه توسط آب و ساير عوامل ايجاد مي گردد، بصورت ايمن مقاومت نموده و پايداري لازم را از خود نشان دهند.

در صورت آزاد شدن ناگهاني آب ذخيره شده، بهنگام تخريب سد، پتانسيل

عظيمي بوجود خواهد آمد كه قادر است صدمات جاني و مالي شديدي را به قسمت هاي پايين دست وارد آورد عملكرد مناسب و ايمن يك سد مساله مهمي در سود دهي اقتصادي و ايمني عمومي آن محسوب مي گردد در نظر گرفتن تاثيرات مخرب و ويران شدن سد كه سبب بروز آسيب هاي مالي و جاني شده و رفاه و آسايش عمومي را به مخاطره مي اندازد موجب منتفي شدن سود دهي طرح مي گردد و لذا وجود لوازم و تاسيساتي جهت جمع آوري اطلاعات براي دسترسي به عملكرد صحيح و اطمينان از ايمني سد در حال حاضر و آينده را ضروري مي سازد، بنابراين مي توان گفت كه مهمترين هدف ابزار گذاري در سد، تامين اطلاعات ضروري در مورد دختار سازه است كه در برنامه نظارت و ايمني سد مورد نياز مي باشد.

 

6 – خصوصيات بتن حجيم

طراحي و اجراء سازه هاي با بتن حجيم و بخصوص سدها، تحت تاثير مسائل مختلف نظير توپوگرافي خصوصيات پي، قابل دسترسي به مصالح، اقتصادي ايمني طرح قرار مي گيرند بطوريكه در برخي موارد رعايت نكات ايمني، عامل اصلي انتخاب بوده و گاهي اقتصاد طرح سبب انتخاب نوع ديگري را سازد خواهد گرديد بدين لحاظ آگاهي از خواص فيزيكي و شيميايي بتن كه خود مهمترين جزء تشيكل سازه است مهم بوده و خواصي نظير مقاومت و استحكام، دوام و مشخصات حرارتي آن بايد با دقت تعيين شوند. برخي خصوصيات ويژه بتن كه مهم بوده عبارتند از:

مقاومت فشاري، مقاومت كششي، ضريب كشساني، نسبت پواسون، خزش، تغييرات حجمي و حرارتي، ضريب پخش و هدايت گرما و نفوذپذيري.

منبع

سدهاي بتني- 1380 دكتر جليل ابريشمي، مهندس ناصر وهاب رجايي.

پايان                                                          

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 07 فروردین 1394 ساعت: 11:02 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره ساخت سد,تحقیق درباره معماری سد,انواع سد,