سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
شانا : اجلاس 148 اوپک امروز چهارشنبه 15 اسفند ماه در وین برگزار شد به همین مناسبت نگاهی اجمالی به تاریخچه این سازمان و ویژگی های ساختاری و اعضای آن داریم.
• بر اساس منشور سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، تنها کشورها مجاز به عضویت در این سازمان هستند.
• هدف از تشکیل اوپک، گفت و گوی کشورهای تولید کننده نفت و شرکت های نفتی در خصوص موضوعات مرتبط با تولید نفت، قیمت نفت و نیز حق و حقوق آتی در قراردادها است.
• رئیس کنونی اوپک شکیب خلیل، وزیر انرژی و معادن الجزایر است.
• مقر کنونی اوپک در وین پایتخت اتریش است.
• اوپک 4/78 درصد از ذخایر نفت خام جهان را در سال 2005 در اختیار داشت.
• 43 درصد از تولید جهانی نفت در اوپک صورت می گیرد.
تاریخچه اوپک:
• اوپک در 14 سپتامبر 1960 در نشستی در بغداد تشکیل شد.
• ایده اصلی تشکیل اوپک از سران وقت ایران و ونزوئلا بود.
• هدف اولیه تشکیل اوپک، جلوگیری از کاهش قیمت نفت خام در آن زمان (بشکه ای کمتر از پنج دلار) بود.
• پنج عضو موسس اوپک عبارتند از عربستان سعودی، ایران، عراق، کویت و ونزوئلا.
• دیگر کشورها به ترتیب زیر به اوپک پیوستند:
قطر در سال 1961
اندونزی در سال 1962
لیبی در سال 1962
ابوظبی در سال 1967 –این کشور در سال 1971 با شش همسایه خود ادغام شد و امارات متحده عربی به وجود آمد.
الجزایر در سال 1969
نیجریه در سال 1971
اکوادور در سال 1973- این کشور در سال 1992 از اوپک خارج شد و دوباره در سال 2007 به این سازمان پیوست.
گابن در سال 1975- این کشور در سال 1996 از اوپک خارج شد.
• بولیوی در ماه مه سال 2006 نسبت به عضویت در اوپک ابراز علاقه کرد اما این کشور تولید کننده ای کوچک است.
• در اواخر نوامبر سال 2006 اعلام شد اوپک دو عضو جدید خواهد داشت.
• آنگولا در اول ژانویه سال 2007 دوازدهمین عضو اوپک شد.
• پس از آنگولا، اکوادور نیز بار دیگر در سال 2007 به اوپک پیوست.
• مقر اوپک در پنج سال اول تشکیل، در شهر ژنو سوئیس بود.
• مقر اوپک در اول سپتامبر سال 1965 به وین منتقل شد.
اهداف اوپک:
• قدرت مطلق شرکت های نفتی از دهه 50 تا 70 در تعیین قیمت نفت و تحمیل قیمت های خود بر تولید کننده ها، انگیزه اصلی تشکیل اوپک بود.
• اتحاد کشورهای تولید کننده به منظور تاثیرگذاری بر قیمت نفت هدف اصلی تشکیل اوپک بود.
عملکرد اوپک:
• در تلاشی هماهنگ بین اعضای اوپک به ویژه از طریق ایجاد سیستم سهمیه بندی، اوپک در تلاش است تولید و بهای نفت خام را سامان بخشد.
• میزان صادرات اوپک با توافق تمامی اعضا صورت می گیرد که نتیجه آن، تحت نفوذ گرفتن قیمت ها در بازار است.
• معاملات نفتی در اوپک به دلار آمریکا صورت می گیرد.
• تغییر ارزش دلار بر تصمیم گیری های اوپک در خصوص میزان تولید این سازمان کاملا تاثیرگذار است.
• با کاهش ارزش دلار، درآمد اوپک و قدرت خرید اعضا به دیگر ارزها کاهش می یابد.
• تصمیمات اوپک تاثیری مهم در قیمت جهانی نفت دارد.
• در بحران نفتی سال 1973 و تحریم کشورهای غربی حامی رژیم صهیونیستی توسط بیشتر اعضای اوپک، قیمت نفت ظرف پنج ماه چهار برابر شد.
• در پی بحران نفتی سال 1975 اوپک تصمیم گرفت تولید خود را 10 درصد افزایش دهد.
• بیشتر اعضای اوپک با حداکثر ظرفیت خود تولید می کنند.
• فقط عربستان سعودی از ظرفیت تولید بیشتر در صورت نیاز برخوردار است.
• توان اوپک در افزایش قیمت ها محدود است زیرا با افزایش شدید قیمت، مصرف کننده ها به صرفه جویی و نیز استفاده از انرژی های جایگزین روی خواهند آورد.
• بازارهای بورس لندن و نیویورک نقشی رو به افزایش در تعیین قیمت نفت دارند.
• تشکیل بازار بورس نفت ایران و گرایش بیشتر به استفاده از یورو به جای دلار می تواند قدرتی در برابر بازارهای بورس لندن و نیویورک باشد.
اعضای اوپک:
13 عضو اوپک به تفکیک منطقه عبارتند از:
• آفریقا
الجزایر
یکی از مهم ترین اعضای اوپک و اولین کشوری که موفق به ملی کردن نفت خود در 24 فوریه سال 1971 شد.
آنگولا
بیشترین عملیات اکتشاف نفت در ده سال اخیر در آنگولا صورت گرفته است. ساختار صنعت نفت این کشور مطابق با دیگر کشورهای اوپک نیست بلکه شرکت های چند ملیتی تقریبا به طور کامل نفت آنگولا را در اختیار دارند.
لیبی
پیش بینی می شود با لغو تحریم های غرب علیه لیبی تولید نفت این کشور ظرف سال های آینده به شدت افزایش یابد. پتانسیل بالای اکتشافی در لیبی جایگاه این کشور را در اوپک بهتر خواهد کرد.
نیجریه
نیجریه یکی از کشورهای آشوب زده اوپک است. تولید این کشور به دلیل توسعه بخش برون ساحلی آن به شدت در حال افزایش است و تولید آن معمولا از سهمیه مصوب آن در اوپک فراتر می رود. نیجریه بارها با تهدید اوپک به خروج از این سازمان، سهمیه های تولید خود را افزایش داده است. بخش نفت نیجریه نیز بیشتر در اختیار شرکت های چند ملیتی است
• خاورمیانه
عربستان سعودی
عربستان سعودی مهره کلیدی اوپک است و وسیع ترین ذخایر نفت متعارف دنیا را دارد. این کشور بزرگ ترین تولید کننده در دنیا است.
امارات متحده عربی
در حقیقت، تنها ابوظبی را می توان عضو واقعی اوپک دانست و دیگر امارت ها تحت سهمیه بندی های این سازمان قرار ندارند. ابوظبی تولید کننده ای بزرگ است اما تمامی میدان های مهم آن بیش از سی سال است که مورد استخراج قرار گرفته اند.
عراق
وضعیت عراق در اوپک از زمان حمله آمریکا و انگلیس به آن در سال 2003 در حالت تعلیق قرار دارد. این کشور هنوز در فهرست اعضای اوپک قراردارد اما سهمیه بندی های این سازمان بر آن اعمال نمی شود.
ذخایر نفتی عراق یکی از مهم ترین و وسیع ترین ذخایر در دنیاست اما رژیم کنونی بغداد هنوز مقاصد خود را شفاف نکرده است.
ایران
ایران یکی محورهای تاریخی اوپک است.
کویت
ویژگی خاص ذخایر کویت در این است که تمامی این ذخایر در یک منطقه واقع شده است.
قطر
میزان ذخایر نفت خام متعارف قطر زیاد نیست و پیش بینی می شود تولید این کشور در آینده ای نزدیک کاهش یابد.
• آمریکای جنوبی
اکوادور
اکوادور در سال 1992 اوپک را ترک کرد و در سال 2007 دوباره به آن پیوست. میزان تولید این کشور اندک است اما از ذخایر نسبتا بزرگی، حدود پنج میلیارد بشکه، برخوردار است.
ونزوئلا
ونزوئلا از زمان به ریاست جمهوری رسیدن هوگو چاوز نقشی فعال تر در اوپک یافته است. ونزوئلا در تلاش است میزان ذخایر ماسه های نفتی خود را وارد رقم ذخایر ثابت شده خود کند. این اقدام ونزوئلا، تلاشی برای کسب عنوان کنونی عربستان سعودی یعنی رهبری اوپک است.
• جنوب شرقی آسیا
اندونزی
تولید نفت اندونزی از سال 1997 رو به کاهش گذاشته و به وارد کننده ای صرف تبدیل شده است. در حقیقت عضویت اندونزی در اوپک، دیگر معنایی ندارد و این کشور در نظر دارد اوپک را ترک کند.
• دیگر تولید کنندگان عمده نفت در خارج از اوپک
برخی از تولید کننده های مهم نفت که تعدادی از آنها صادرکننده صرف هستند در اوپک عضو نیستند از آن جمله می توان به کانادا، سودان، مکزیک، انگلستان، نروژ، آمریکا، روسیه و عمان اشاره کرد
سازمان ملل متحد، در حقیقت جایگزینی برای جامعهی ملل (League of Nations) است که پس از جنگ جهانی دوم در ۲۴ اکتبر سال ۱۹۴۵ برای پیشگیری از وقوع چنین جنگهایی بین ملتها، پایهگذاری شد.
این سازمان در ابتدای تأسیسش، ۵۱ عضو داشت که امروزه این تعداد به ۱۹۳ عضو رسیده است. مقر این سازمان در منهتن، نیویورک سیتی قرار دارد. دفاتر اصلی دیگر آن در ژنو، نایروبی و وین، فعال هستند.
بودجهی این سازمان از طریق پرداخت حق عضویت اعضا و کمکهای داوطلبانه تأمین میشود. از میان اهداف اصلی تشکیل این سازمان،حفظ صلح و امنیت بینالمللی، بهبود حقوق بشر، گسترش توسعهی اجتماعی و اقتصادی، حفظ محیط زیست و فراهم کردن کمکهای بشر دوستانه در هنگام بروز قحطی، بلایای طبیعی و جنگ را میتوان برشمرد.
سازمان ملل
پیشنویس منشور سازمان ملل متحد در طی کنفرانسی در سال ۱۹۴۵، آماده شد و در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵، به نتیجه رسید و سازمان ملل آغاز به کار کرد. مأموریت سازمان ملل در حفظ صلح جهانی، در همان دهههای ابتدایی تاسیس آن با وقوع جنگ سرد بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی و متحدانشان، با مشکلاتی مواجه شد. پس از پایان جنگ سرد نیز، سازمان ملل، اقدامات مهمی در حفظ صلح در سراسر دنیا انجام داد که برخی از آنها موفقیتآمیز بود.
سازمان ملل شش رکن اصلی دارد:
مجمع عمومی (رکن اصلی، جهانی و مشورتی سازمان ملل متحد)
شورای امنیت (مرجع اصلی تصمیمگیری برای صلح و امنیت بینالمللی)
شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (ECOSOC) (ترویج توسعه و همکاریهای اقتصادی و اجتماعی بینالمللی)
دبیرخانه سازمان ملل متحد (فراهم کردن مطالعات، اطلاعات و امکانات مورد نیاز سازمان)
دیوان بینالمللی دادگستری (مهمترین ارگان قضایی سازمان ملل)
شورای قیمومت (از اول نوامبر ۱۹۹۴ فعالیت نمیکند)
علاوه بر این شش رکن اصلی، سازمان ملل نهادهای دیگری نیز دارد از جمله گروه بانک جهانی، سازمان بهداشت جهانی، برنامهی جهانی غذا، یونسکو (UNESCO) و یونیسف (UNICEF).
این سازمان در سال ۲۰۰۱ برندهی جایزهی صلح نوبل شده و سایر سازمانهای وابسته به آن نیز موفق به کسب جوایزی شدهاند. دربارهی موفقیت این سازمان در رسیدن به اهدافش و میزان تاثیرگذاری آن در برقراری صلح و امنیت جهانی، بحثهای متفاوتی وجود دارد. برخی از مفسران اعتقاد دارند که این سازمان، تأثیر زیادی در برقراری صلح و توسعهی انسانی داشته در حالی که برخی دیگر از مفسران معتقدند که این سازمان در دستیابی به اهدافش ناموفق بوده و گاهی مغرضانه رفتار کرده است.
تاریخچه
پیش از تأسیس سازمان ملل، کنفرانسها و سازمانهای بینالمللی متعددی برای سامان دادن به بحرانها و پیشگیری از جنگ بین ملتها تشکیل شده بود؛ از جمله کمیتهی بینالمللی صلیب سرخ و کنوانسیونهای ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه.
به دنبال فجایع انسانی جنگ جهانی اول، کنفرانس صلح پاریس، جامعهی ملل را به منظور ایجاد ثبات میان کشورها پایهگذاری کرد. این سازمان، توانست برخی از اختلافات ارضی را رفع کند و ساختارهایی بینالمللی از جمله پست، هواپیمایی و کنترل مواد مخدر ایجاد کرد که برخی از آنها امروزه در سازمان ملل ادغام شدهاند.
با این حال، این سازمان، حضور ساکنان کشورهای مستعمره (یعنی نیمی از جمعیت دنیا) را کم داشت علاوه بر اینکه قدرتهای بزرگی نظیر ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی، آلمان و ژاپن، حضور و نفوذ گستردهای در آن داشتند. این سازمان در برابر حملهی ژاپن به منچوری در سال ۱۹۳۱، جنگ دوم ایتالیا و اتیوپی در سال ۱۹۳۵، جنگ دوم چین و ژاپن در سال ۱۹۳۷ و پیشروی آلمان تحت سلطهی آدولف هیتلر که در جنگ جهانی دوم به اوج خود رسید، نتوانست کاری انجام دهد.
فرانکلین روزولت، رئیسجمهور آمریکا، اصطلاح «ملل متحد» را برای اولین بار در بیانیهی اول ژانویه ۱۹۴۲ ملل متحد استفاده کرد.
در سال ۱۹۴۵، نمایندگان ۵۰ کشور در سان فرانسیسکو گرد هم آمدند تا منشور ملل متحد را تنظیم کنند. از اوت تا اکتبر ۱۹۴۴ نمایندگان آمریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه و جمهوری چین در کنفرانس دامبارتن اوکس در واشینگتن دی.سی، روی برنامههای تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحثهای این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان و شرایط دعوت از آنها بود.
سپس در آوریل ۱۹۴۵ در کنفرانس سان فرانسیسکو تکلیف حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت تعیین شد. در نهایت در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ منشور ملل متحد به امضای ۵۰ کشور رسید و سازمان ملل متحد رسما تشکیل شد. این روز هر سال به عنوان روز ملل متحد، گرامی داشته میشود.
اولین جلسهی مجمع عمومی سازمان با حضور ۵۱ عضو برگزار شد و اولین جلسهی شورای امنیت در ۱۷ژانویه ۱۹۴۶ در کلیسای وست مینستر لندن برگزار شد. مجمع عمومی، نیویورک سیتی را به عنوان میزبان مقر سازمان ملل انتخاب کرد. اماکن مرتبط با سازمان ملل از جمله ساختمانهای مقر سازمان ملل در ژنو، وین و نایروبی به عنوان قلمروهای بینالمللی در نظر گرفته میشوند. تریگوه لی (Trygve Lie)، وزیر امور خارجه نروژ، به عنوان اولین دبیرکل سازمان ملل متحد انتخاب شد.
بودجه، برنامهها و سازمانهای تخصصی سازمان ملل
خانوادهی سازمان ملل متحد علاوه بر این سازمان، از بنیادها، صندوقها و برنامههای وابستهای تشکیل شده که هرکدام دارای اعضاء، مدیریت و بودجهی منحصر هستند. بودجهی این بنیادها و برنامهها بیشتر از طریق کمکهای داوطلبانه، تأمین میشود تا حق عضویت اعضا.سازمانهای تخصصی این مجموعه نیز، سازمانهای بینالمللی مستقلی هستند که بودجهی آنها هم از مشارکتهای ارزیابی شده و هم کمکهای داوطلبانه، تأمین میشود.
سازمانهای تخصصی سازمان ملل متحد
سازمانهای تخصصی سازمان ملل، سازمانهای مستقلی هستند که با این سازمان کار میکنند. برخی از آنها پیش از جنگ جهانی اول نیز وجود داشتند. برخی از آنها به جامعهی ملل مرتبط هستند و بقیه تقریبا همزمان با تشکیل سازمان ملل، ایجاد شدهاند. این سازمانها فعالیتهای گستردهای در زمینههای گوناگون دارند که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره میکنیم.
برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد (UNDP) در نزدیک به ۱۷۰ کشور و قلمرو به منظور ریشهکن کردن فقر، مبارزه با نابرابری و ایجاد شرایطی برای پیشرفت کشورهااجرا میشود. این برنامه نقشی حیاتی در کمک به کشورها برای دستیابی اهداف توسعهی پایدار دارد.
یونیسف (UNICEF) یا صندوق کودکان ملل متحد در جهت کمکرسانی به کودکان و مادران کشورهای در حال توسعه فعالیت میکند.
سازمان تجارت جهانی (WTO) یک سازمان بینالمللی است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل میکند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) که در ژنو سوئیس واقع شده است در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۵۰ برای محافظت و حمایت از پناهندگان و یاری رساندن برای بازگشت یا اسکان مجدد آنها تأسیس شد.
برنامهی جهانی غذا (WFP) سازمانی برای کمک به مبارزه با گرسنگی و سوء تغذیه و بزرگترین نهاد انسانی جهان است. همه ساله این نهاد، غذای مورد نیاز حدود ۸۰ میلیون نفر را در ۷۵ کشور دنیا تأمین میکند.
صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) بزرگترین منبع ذخیرهی مالی بینالمللی برای برنامههای جمعیت، تنظیم خانواده و بهداشت تولیدمثل است.
برنامهی محیط زیست ملل متحد (UNEP) در سال ۱۹۷۲ با هدف تلاش برای ترویج استفادهی عاقلانه و توسعهی پایدار محیط زیست جهانی تأسیس شد.
نهاد سازمان ملل متحد برای برابری جنسیتی و قدرت بخشیدن به زنان یا به اختصار زنان سازمان ملل متحد (UN Women) در رابطه با حقوق زنان فعالیت میکند.
بانک جهانی (World Bank) با هدف کاهش فقر و بهبود استانداردهای زندگی در سراسر دنیا از طریق ارائهی وامهای کمبهره، کمکهای مالی برای ارتقاء زیرساختها، سلامتی و تحصیل در کشورهای در حال توسعه تأسیس شده است. بیش از ۱۰۰ کشور عضو بانک جهانی هستند.
صندوق بینالمللی پول (IMF) بر اجرای سامانهی پولی بینالمللی نظارت دارد و یکی از معتبرترین منابع ارزیابی و پیشبینی وضعیت اقتصادی جهان است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) بر دستیابی مردم به بیشترین سطح از سلامت ممکن تمرکز دارد. وظیفهی اصلی این سازمان، مبارزه با بیماریها مخصوصا بیماریهای مسری شایع و ارتقاء سلامت عمومی مردم جهان است. تعریف سلامتی طبق اساسنامهی سازمان بهداشت جهانی عبارت است از سلامت کامل اجتماعی، روانی و فیزیکی.
سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO) که به اختصار، یونسکو نامیده میشود، درسال ۱۹۴۵ تشکیل شد. این سازمان بر بخشهای مختلفی از تربیت معلمان و کمک به بهبود تحصیل در سراسر جهان گرفته تا حفاظت از بناهای فرهنگی و تاریخی جهان، تمرکز دارد. یونسکو امسال ۲۸ میراث جهانی دیگر را به فهرست خود افزوده است که گردشگران امروزی و نسل آینده باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشند.
فائو (FAO) یا سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد برای مبارزه با گرسنگی تلاش میکند و مرجعی برای مذاکره و توافقات بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته و منبعی برای دانش و اطلاعات فنی برای کمک به توسعهی کشورها است.
ایکائو (ICAO) یا سازمان بینالمللی هوانوردی کشوری یک نهاد تخصصی سازمان ملل متحد است که مأموریت آن هماهنگ کردن استانداردهای بینالمللی پروازی، مدیریت خطوط هوایی در سطح جهان و بررسی سوانح هوایی است.
یونیدو (UNIDO) یا سازمان توسعهی صنعتی ملل متحد که مقر آن در وین است با هدف ارتقاء و تسریع توسعهی صنعتی در کشورهای در حال توسعه و یا اقتصادهای در حال گذار و توسعهی روابط صنعتی بینالمللی تشکیل شده است.
سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در شهر مادرید اسپانیا مستقر است و در رابطه با امور جهانگردی تحقیق میکند و سالانه گزارشی نیز ارائه میکند.
اهداف و فعالیتها
حفظ امنیت و صلح بینالمللی
این سازمان با هدف اصلی حفظ صلح و امنیت جهانی تاسیس شده است. شورای امنیت سازمان ملل مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت جهانی را برعهده دارد. مجمع عمومی، دبیرکل و سایر اعضا و بخشهای سازمان ملل، نقش کاملکننده در این زمینه دارند.
ارتقاء توسعهی پایدار
از آغاز تاسیس این سازمان، یکی از اهداف اصلی، دستیابی به همکاری بینالمللی برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بشری در سطح بینالمللی است و همچنین احترام به حقوق بشر فارغ از رنگ و نژاد، جنسیت، زبان و... بهبود وضعیت سلامت انسانها نیز همواره یکی از دغدغههای اصلی سازمان بوده است.
دفاع از حقوق بشر
عبارت «حقوق بشر» هفت بار در منشور سازمان ملل تکرار شده است و یکی از اصول سازمان به شمار میرود. در سال ۱۹۴۸، اعلامیهی جهانی حقوق بشر، در پاریس به تصویب رسید. مفاد این اعلامیه، حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را که تمامی ابنای بشر در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند مشخص کردهاست.
حمایت از حقوق بینالملل
توسعه و احترام به حقوق بینالملل یکی از بخشهای کلیدی اهداف این سازمان است. این مأموریت توسط شورای امنیت در قالب دادگاهها و معاهدات چندجانبه از طریق مأموریتهای حفظ صلح، اعمال تحریمها، استفاده از اجبار زمانی که تهدیدی برای امنیت بینالملل وجود دارد و... انجام میشود.
ارسال کمکهای بشردوستانه
یکی از اهداف تشکیل سازمان ملل متحد همان طور که در منشور این سازمان نیز ذکر شده، رسیدن به همکاریهای بینالمللی برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بشری در سراسر جهان است. این سازمان این ماموریت را اولین بار پس از جنگ جهانی دوم انجام داد و به بازسازی قارهی ویران اروپا کمک کرد. اکنون این سازمان مرجعی برای دریافت و انتقال کمکهای بشردوستانه در بلایای طبیعی و انسانی است که خسارات آن فراتر از توانایی مقامات ملی برای جبران است
اتمها در مولکولها توسط پیوندهای کووالانسی کنار هم نگه داشته شدهاند. اما پرسش این است که مولکولها در حال مایع و جامد توسط چه نیرویی به سوی یکدیگر جذب میشوند، نیروهایی که مولکولهای یک ماده را در حالت مایع یا جامد به همدیگر ارتباط میدهد به نیروهای بین مولکولی معروف است.
نیروهای بین مولکولی بین مولکولهای قطبی با نیروهای بین مولکولی بین مولکولهای غیرقطبی باهم تفاوت دارند. معمولاً نیروهای بین مولکولی به نام نیروهای واندروالسی معروفند. وجود این نیروها در بین مولکولها باعث میشود که یک ترکیب جامد مولکولی شکل معینی داشته باشد و با غلبه بر این نیروها بتوان آن را به حالت مایع درآورد.
تاریخچه
اولین بار یوهانس واندروالس در سال ۱۸۷۳وجود نیروهای کشش بین مولکولی در میان مولکولهای گاز را مطرح کرد، به نظر واندروالس مجموع این نیروها هستند که مقدار انحراف یک گاز حقیقی از گاز ایده آل را معین میکنند توضیح خاستگاه این نیروهای بین مولکولی توسط فرتینر لاندن در ۱۹۳۰پیشنهاد شد. امروزه نیروهای بین مولکولی را به صورت عام نیروهای واندروالس و نیروهای پراکندگی بین مولکولهای غیرقطبی را نیروهای لاندن مینامند.
انواع نیروهای واندروالسی
نیروهای دوقطبی - دوقطبی این نیروها بین مولکولهای قطبی دیده میشوند. این مولکولها دارای دوقطبیهای دائمی هستند و تمایل به قرار گرفتن در راستای میدان الکتریکی دارند. پایدارترین حالت زمانی است که قطب مثبت یک مولکول تا حد امکان به قطب منفی مولکول مجاور نزدیک باشد. در این شرایط بین مولکولهای مجاور یک نیروی جاذبه الکتروستاتیکی به نام نیروی دوقطبی بوجود میآید.
با توجه به مقادیر الکترونگاتیوی اتمها در یک مولکول دو اتمی میتوان میزان قطبیت مولکول و جهتگیری قطبهای مثبت و منفی را پیش بینی کرد اما پیش بینی قطبیت مولکولهای چند اتمی باید مبتنی بر شناخت شکل هندسی مولکول و آرایش جفت الکترونهای غیر مشترک باشد.
پیوند هیدروژنی
پیوند هیدروژنی نوعی نیروی بین مولکولی است که در آن بین اتم هیدروژن از یک مولکول با اتمهای الکترونگاتیو F و O و N از مولکول دیگر جاذبهای بوجود میآید که به پیوند هیدروژنی معروف است. پیوند هیدروژنی فقط بین ترکیبات دارای H و O و N و F وجود دارد یعنی در این ترکیبات هیدروژن به عنوان پلی بین دو اتم الکترونگاتیو عمل میکند. انرژی لازم برای شکستن یک مول پیوند هیدروژنی از حدود ۱تا ۱۰کیلوکالری متغیر است.
اگرچه پیوندهای هیدروژنی ضعیفتر از پیوندهای کووالانسی است اما در میان نیروهای بین مولکولی قویترین آنها به شمار میرود. پیوندهای هیدروژنی نقش موثری در ساختار مواد مهم بیولوژیکی شامل پیوندهای N -H و O-H و تعیین خواص آنها دارد. شکل هندسی پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک که مولکولهای آلی دارای زنجیر بلند هستند با پیوند هیدروژنی میان گروههای N - H یک زنجیر و گروه C = O زنجیر مجاور تثبیت میشود.
نیروهای لاندن (پراکندگی(
مولکولهای غیرقطبی، دوقطبی دائمی ندارند ولی با وجود این تمام مواد غیرقطبی را میتوان مایع کرد. از اینرو علاوه بر نیروی دوقطبی - دوقطبی باید نوع دیگری از نیروی بین مولکولی وجود داشته باشد. وجود نیروهای پراکندگی در مولکولها به عنوان یک اصل پذیرفته شدهاند. تصور میشود این نیروها ناشی از حرکت الکترونها باشد. در یک لحظه از زمان ابر الکترونی یک مولکول به نحوی تغییر شکل میدهد که یک دوقطبی لحظهای بوجود میآید که در آن قسمتی از مولکول به مقدار بسیار کم منفی تر از قسمتهای دیگر است و در لحظه بعد به علت حرکت الکترونها جهت دوقطبی لحظهای تغییر میکند.
اثر این دوقبیهای لحظهای در طول زمان بسیار کوتاه یکدیگر را حذف میکنند به صورتی که مولکول غیر قطبی فاقد دوقطبی دائمی میشود. ولی دوقطبیهای مواج لحظهای یک مولکول، دوقطبیهای نظیر خود را در مولکولهای مجاور القا میکنند و حرکت همزمان الکترونهای مولکولهای مجاور باعث ایجاد نیروی جاذبه بین این دو قطبیهای لحظهای، نیروی لاندن را تشکیل میدهند. نیروی لاندن بین مولکولهای قطبی هم وجود دارد، اما تنها نیروی بین مولکولی موجود در مولکولهای غیرقطبی است.
پیوند کوولانسی
پیوند کووالانسی یا پیوند همارز یکی از انواع پیوندهای شیمیایی است. یک جفت الکترون مشترک بین دو هسته یک پیوند کووالانسی تشکیل میدهند.
میلیونها ماده مرکب شناخته شده فقط از غیر فلزات ترکیب یافتهاند. این مواد مرکب فقط شامل عناصری هستند که در هر اتم 4، 5، 6 یا 7 الکترون والانس دارند. بنابراین الکترونهای والانس اتمهای غیر فلزی آنقدر زیاد است که اتمها نمیتوانند با از دست دادن آنها ساختار یک گاز نجیب را به دست آورند. معمولاً غیر فلزات با جفت کردن الکترونها پیوند ایجاد میکنند و در این فرآیند به ساختار یک گاز نجیب میرسند
بازی بسکتبال توسط دو تیم انجام می پذیرد که هر تیم شامل ۵ بازیکن می باشد، هدف آنها عبور دادن توپ از حلقه و ممانعت از گل زدن تیم مقابل است. اندازه زمین بسکتبال باید (۲۸*۱۵) یا (۲۶*۱۴) یا (۲۴*۱۲) باشد و ارتفاع زمین بازی تا سقف سالن باید هفت متر باشد.
تمامی خطوط زمین باید ۵ سانتیمتر عرض داشته باشد: شعاع دایره ها باید ۰۸/۱ متر باشد. اندازه تخته باید ۱۸۰ * ۰۵/۱ متر باشد که با فاصله ۰۹/۲متر از سطح زمین نصب می گردد.
یک بازی بسکتبال با یک سر داور و یک داور، منشی، وقت نگهدار مسؤول ۲۴ ثانیه، مسؤول تابلو و یک ناظر فنی مسابقات برگزار می شود. بازی بسکتبال با ۵ بازیکن شروع می شود و با دو نفر هم می توانند ادامه دهند کمتر از دو نفر بازی انجام نمی شود. بازی در چهار پریوت ده دقیقه ای انجام می شود. بین ده دقیقه اول و دوم یک وقت دو دقیقه استراحت و بین ده دقیقه دوم و سوم که نیمه اول هم نامیده می شود یک وقت ده تا پانزده دقیقه استراحت و بین ده دقیقه سوم و چهارم یک وقت دو دقیقه ای استراحت انجام می شود. تایم استراحت هر ده دقیقه، یک تایم استراحت یک دقیقه ای و ده دقیقه آخر تیمها می توانند از دو تایم استراحت یک دقیقه ای استفاده نمایند.
۲- تخلف ها: سه ثانیه: زمانی که تیمی توپ را در اختیار دارد نباید هیچ یک از بازیکنان آن تیم بیش از سه ثانیه در منطقه ذوزنقه تیم مقابل توقف نمایند. تمامی خطوط منطقه ذوزنقه جزء منطقه محدوده محسوب می شوند .
هشت ثانیه: زمانی که بازیکنی مالکیت توپ را در زمین دفاعی خود در اختیار می گیرد بایستی در عرض هشت ثانیه توپ را از زمین خارج کرده و به زمین حمله ببرد.
۲۴ ثانیه: اگر تیمی مالک توپ شده باشد. باید در عرض ۲۴ ثانیه توپ را وارد حلقه حریف بکند یا به طرف حلقه تیم مقابل شوت بزند در زدن شوت توپ باید حتماً به حلقه بخورد تا ۲۴ ثانیه صفر شود اگر توپ به تخته بخورد ۲۴ ثانیه ادامه می یابد و اگر توپ توسط تیم مقابل اوت شود باز هم ۲۴ ثانیه ادامه می یابد. ۲۴ ثانیه موقعی صفر می شود که ۱- خطا صورت بگیرد ۲- بازیکن تیم مقابل با پا توپ را به اوت بیاندازد. اگر دستگاه ۲۴ ثانیه بوق بزند و توپ از دست بازیکن رها شده و در هوا باشد، اگر گل شود گل قبول می باشد. اگر در هوا با دست بازیکنی لمس شود و گل شود گل مردود می باشد .
رانینگ: موقعی که بازیکن توپ را در دست گرفته و یک یا دو گام به اطراف برود، رانینگ نام دارد.
پای پیوت: اگر بازیکنی توپ را در دست داشته و یک پا را ثابت و پای دیگر را به هر طرف که بخواهد به حرکت در آورد پای ثابت را پای پیوت می گویند. اگر بازیکنی با توپ با دو پا همزمان به زمین بیاید هر دو پای او پای پیوت می باشد. اگر یک پای خود را بلند کند پای دیگر به عنوان پای پیوت خواهد بود.
۳- خطاها: خطای شخصی: ۱- بلاک کردن ۲- شارژ کردن ۳- دفاع از پشت سر ۴- تماس با دست ۵ –نگهداشتن ۶- استفاده غیرقانونی از دستها ۷- هل دادن ۸- اسکرین غیر قانونی خطای شخصی در تمامی حالات جهت بازیکن خاطی اعلام می شود.
خطای طرفین: خطایی است که دو بازیکن مخالف روی همدیگر در یک زمان انجام می دهند.
خطای غیر ورزشی: خطای شخصی است که به طور عمد روی بازیکن با توپ و یا بدون توپ صورت می گیرد و جریمه آن دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ از وسط زمین می باشد.
دیسکالیفه: هرگونه خطایی خارج از روحیه ورزشکاری را با دیسکالیفه (اخراج از زمین بازی) جریمه و دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ از وسط زمین به حریف داده می شود.
خطای فنی: خطایی است که بدون برخورد بازیکن بوجود می آید. جریمه آن یک پرتاب آزاد با مالکیت توپ از وسط زمین می باشد. خطای فنی برای بازیکن ذخیره دو پرتاب آزاد با مالکیت توپ و خطای فنی برای مربی و همراه تیم دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ است.
خطای تیمی: در هر ده دقیقه، تیمی که خطاهای انجام شده آن بیش از ۴ خطا باشد، خطای تیمی محسوب می شود و جریمه آن دو پرتاب آزاد توسط بازیکنی که خطا روی آن اتفاق افتاده است انجام می شود.
اما چند خطای دیگر:۱ –دبل الف : اگر توپ را دو دست دریبل بزنیم ، مرتکب خطای دبل شدیم .
ب : اگر در دریبل زدن توپ بالاتر از سینه آید ، دبل محسوب می شود که جریمه ی آن تعویض مالکیت توپ است .
ج : اگر توپ را روی زمین بغلتانیم و پیش بریم .
۲ –نیمه :در صورتی که توپ را از زمین خود به زمین حرف منتقل کنیم ، دیگر حق برگشت توسط ما وجود ندارد در غیر اینصورت خطای نیمه اعلام می گردد .
۳ –سد :اگر بازیکن مدافع در جلوی بازیکن صاحب توپ که لی آپ یا سه گام می رود ساکن نایستد و ضربه بزند ، خطای سد اعلام می شود . این خطا ، عکس حطای شارژ می باشد .
۴- رانینگ :این خطا در چند مرحله ی مختلف گرفته می شود : الف : دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گام
ب : برداشتن گام اضافه در سه گام ، لی آپ و پاور موو ( Power move )
ج : برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد
د : کشیده شدن پا روی زمین برای فاصله ی بیش از ۵ سانتی متر در هر حرکت
ه : پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن . برای مثال بازیکنی که به قصد شوت ، پرش جفت می کند اگر به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد ، رانینگ کرده .
و : اگر بازیکن در اوت ، هنگام پرتاب اوت با توپ حرکت کند .
خطای پیک :اگر در پیک دادن به بازیکن خودی ، حریف را هل دهیم یا دستها حرکت کند .
خطای پا :دفع و حرکت توپ به وسیله ی پا .
خطای اوت و پرتاب آزاد :در صورتی که پا از محدوده ی مجاز خارج شود این خطا رخ می دهد .
خطای اسلم دانک :این خطا صرفاً در ایران اجرا می شود و منوط به هنگامی است که بازیکنی اسپک یا اسلم دانک اجرا کرده و بعد از آن به حلقه آویزان شود .
شایان ذکر است که خطای فنی همان خطای Technical ( تکنیکال ) مبیاشد .
هر تیم پس از انجام ۴خطا در هر ۱۰ دقیقه ، جریمه ی خطای تیمی میگیرد .
صحیح آن اینست که پس از هر ۵ خطای تیمی آن هم در هم پریود دو پرتاب به تیم مقابل داده می شود و این جریمه در مسابقات دانشگاه های آمریکا ( NCAA ) به دلیل اینکه زمان بازی در دو وقت ۲۰ دقیقه ای صورت می پذیرد ، تفاوت دارد و این قانون فقط مشمول بازیهای برگزار شده به سبک NBA و FIBA می باشد .
روستای گلستان که از توابع شهرستان طرقبه می باشد، علاوه بر جاذبه های طبیعی و ییلاقی، دارای جایگاه مذهبی بوده و آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) در ابتدای ورودی به این روستای زیبا قراردارد.
بنا بر برخی متون تاریخی این امامزادگان از برادران بدون واسطه امام رضا (ع) می باشند که پس از عزیمت آن امام به خراسان به همراه انصار و برادران خود به این سرزمین هجرت نمودند.
در صورتی که به مشهد مقدس سفر کردید در کنار زیارت حرم مطهر امام هشتم (ع) به زیارت آرامگاه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر هم تشریف ببرید .
تاریخچه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع)
به درستی روشن نیست اولین بنای بقعه بر مزار امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد در چه زمانی و در کدام دوران اسلامی بنیان شده است اما بر اساس بررسی اسناد تاریخی تا سال ۱۳۴۲شمسی محل مزار منحصر به بقعه های گلی بوده که به همت خیرین به تدریج به شکل امروزی خود رسیده است.
اکنون این آستان متبرکه مشتمل بر بنایی جدید با نمای امروزی با کاشی های معرق است که در میان فضای داخلی دو ضریح فلزی بسیار زیبا بر روی مضجع شریف امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد نصب گردیده است.
اخیرا این مکان با افزایش فضاهای گوناگون توسعه و گسترش بسیاری یافته است. این مکان در حال حاضر علاوه بر زائرین ایرانی، پذیرای مسافران از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده و یکی از اماکن زیارتی – مذهبی مهم شهر مشهد به شمار میآید.
آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد مشهد در بین اهالی این شهر به امامزاده یاسر ناصر معروف است و اغلب با این عبارت از این زیارتگاه نام می برند .
آدرس امام زاده یاسر ناصر :
برای رفتن به آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد می توانید از خط یک مترو مشهد استفاده نمایید و در انتهای وکیل آباد از مترو پیاده شده و با تاکسی عازم این محل شوید .
آدرس امام زاده یاسر ناصر ابتدای جاده طرقبه می باشد .
امامزاده یاسر ناصر در روزهای تعطیل و شلوغ هفته از جمله پنج شنبه بعد از ظهر و جمعه بدلیل شلوغی ورودی طرقبه نسبت با سایر روزها شلوغ تر است .
در صورتی که به زیارت امام زاده یاسر ناصر تشریف بردید حتما از منطقه ییلاقی خوش آب و هوای طرقبه و شاندیز هم بازدید کنید و از فضای سر سبز و آب و هوای خنک و لذت بخش این منطقه لذت ببرید .
در کنار امام زاده یاسر ناصر مغازه ها و فروشگاه های فروش لوازم سنتی و دستی قرار دارد که خالی از لطف نیست از آنها نیز دیدن کنید و اگر تصمیم به خرید سوغات مشهد را دارید از این فرصت استفاده کافی را ببرید
روستای گلستان که از توابع شهرستان طرقبه می باشد، علاوه بر جاذبه های طبیعی و ییلاقی، دارای جایگاه مذهبی بوده و آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) در ابتدای ورودی به این روستای زیبا قراردارد.
بنا بر برخی متون تاریخی این امامزادگان از برادران بدون واسطه امام رضا (ع) می باشند که پس از عزیمت آن امام به خراسان به همراه انصار و برادران خود به این سرزمین هجرت نمودند.
در صورتی که به مشهد مقدس سفر کردید در کنار زیارت حرم مطهر امام هشتم (ع) به زیارت آرامگاه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر هم تشریف ببرید .
تاریخچه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع)
به درستی روشن نیست اولین بنای بقعه بر مزار امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد در چه زمانی و در کدام دوران اسلامی بنیان شده است اما بر اساس بررسی اسناد تاریخی تا سال ۱۳۴۲شمسی محل مزار منحصر به بقعه های گلی بوده که به همت خیرین به تدریج به شکل امروزی خود رسیده است.
اکنون این آستان متبرکه مشتمل بر بنایی جدید با نمای امروزی با کاشی های معرق است که در میان فضای داخلی دو ضریح فلزی بسیار زیبا بر روی مضجع شریف امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد نصب گردیده است.
اخیرا این مکان با افزایش فضاهای گوناگون توسعه و گسترش بسیاری یافته است. این مکان در حال حاضر علاوه بر زائرین ایرانی، پذیرای مسافران از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده و یکی از اماکن زیارتی – مذهبی مهم شهر مشهد به شمار میآید.
آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد مشهد در بین اهالی این شهر به امامزاده یاسر ناصر معروف است و اغلب با این عبارت از این زیارتگاه نام می برند .
آدرس امام زاده یاسر ناصر :
برای رفتن به آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد می توانید از خط یک مترو مشهد استفاده نمایید و در انتهای وکیل آباد از مترو پیاده شده و با تاکسی عازم این محل شوید .
آدرس امام زاده یاسر ناصر ابتدای جاده طرقبه می باشد .
امامزاده یاسر ناصر در روزهای تعطیل و شلوغ هفته از جمله پنج شنبه بعد از ظهر و جمعه بدلیل شلوغی ورودی طرقبه نسبت با سایر روزها شلوغ تر است .
در صورتی که به زیارت امام زاده یاسر ناصر تشریف بردید حتما از منطقه ییلاقی خوش آب و هوای طرقبه و شاندیز هم بازدید کنید و از فضای سر سبز و آب و هوای خنک و لذت بخش این منطقه لذت ببرید .
در کنار امام زاده یاسر ناصر مغازه ها و فروشگاه های فروش لوازم سنتی و دستی قرار دارد که خالی از لطف نیست از آنها نیز دیدن کنید و اگر تصمیم به خرید سوغات مشهد را دارید از این فرصت استفاده کافی را ببرید
روستای گلستان که از توابع شهرستان طرقبه می باشد، علاوه بر جاذبه های طبیعی و ییلاقی، دارای جایگاه مذهبی بوده و آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) در ابتدای ورودی به این روستای زیبا قراردارد.
بنا بر برخی متون تاریخی این امامزادگان از برادران بدون واسطه امام رضا (ع) می باشند که پس از عزیمت آن امام به خراسان به همراه انصار و برادران خود به این سرزمین هجرت نمودند.
در صورتی که به مشهد مقدس سفر کردید در کنار زیارت حرم مطهر امام هشتم (ع) به زیارت آرامگاه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر هم تشریف ببرید .
تاریخچه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع)
به درستی روشن نیست اولین بنای بقعه بر مزار امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد در چه زمانی و در کدام دوران اسلامی بنیان شده است اما بر اساس بررسی اسناد تاریخی تا سال ۱۳۴۲شمسی محل مزار منحصر به بقعه های گلی بوده که به همت خیرین به تدریج به شکل امروزی خود رسیده است.
اکنون این آستان متبرکه مشتمل بر بنایی جدید با نمای امروزی با کاشی های معرق است که در میان فضای داخلی دو ضریح فلزی بسیار زیبا بر روی مضجع شریف امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد نصب گردیده است.
اخیرا این مکان با افزایش فضاهای گوناگون توسعه و گسترش بسیاری یافته است. این مکان در حال حاضر علاوه بر زائرین ایرانی، پذیرای مسافران از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده و یکی از اماکن زیارتی – مذهبی مهم شهر مشهد به شمار میآید.
آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد مشهد در بین اهالی این شهر به امامزاده یاسر ناصر معروف است و اغلب با این عبارت از این زیارتگاه نام می برند .
آدرس امام زاده یاسر ناصر :
برای رفتن به آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (ع) مشهد می توانید از خط یک مترو مشهد استفاده نمایید و در انتهای وکیل آباد از مترو پیاده شده و با تاکسی عازم این محل شوید .
آدرس امام زاده یاسر ناصر ابتدای جاده طرقبه می باشد .
امامزاده یاسر ناصر در روزهای تعطیل و شلوغ هفته از جمله پنج شنبه بعد از ظهر و جمعه بدلیل شلوغی ورودی طرقبه نسبت با سایر روزها شلوغ تر است .
در صورتی که به زیارت امام زاده یاسر ناصر تشریف بردید حتما از منطقه ییلاقی خوش آب و هوای طرقبه و شاندیز هم بازدید کنید و از فضای سر سبز و آب و هوای خنک و لذت بخش این منطقه لذت ببرید .
در کنار امام زاده یاسر ناصر مغازه ها و فروشگاه های فروش لوازم سنتی و دستی قرار دارد که خالی از لطف نیست از آنها نیز دیدن کنید و اگر تصمیم به خرید سوغات مشهد را دارید از این فرصت استفاده کافی را ببرید
و آنگاه كه زمين گسترش پيدا كند و آنچه در اندرون دارد بيرون افكند و اندرونش خالي شود…
قرآن مجيد: سوره انشقاق آيه 3 و 4
همانطور كه مي دانيد در برخي از موارد ماگما به صورت آتشفشان از زمين خارج ميشود. بنابراين آتشفشان را مي توان به صورت معبرطبيعي عبور گدازهها تعريف كرد. به هنگام فعاليت هاي آتشفشاني ؛ ماگماي مذاب (با دماي 900 تا 1200 درجه سانتيگراد) همراه با مقدار زيادي گاز؛ بخار آب؛ خاكستر و مواد جامد ديگر از دهانه آن خارج ميشود. خروج مواد ممكن است به صورت آرام و تدريجي و يا به صورت فورانهاي ناگهاني و تواْم با انفجار باشد. از نظر زمين شناسي؛ ايران را به چهار واحد ايران شمالي؛ مركزي؛ جنوبي و چينهاي ساحلي تقسيم مي كنند {شفيعي- مدني(1377)}. بنابر اين لازم است كه آتشفشانهاي هر يك از اين واحدها جداگانه بررسي شوند.
ايران شمالي يا البرز: شامل كوههايي است كه از آذربايجان غربي شروع مي شود و تا خراسان ادامه دارد. اين كوهها در غرب به نام كوههاي آذربايجان؛ در قسمت مركزي به نام البرز و در قسمت شرقي به نام هزار مسجد معروفند. آتشفشانهاي ايران شمالي عبارتند از:
الف –آتشفشان دماوند: ارتفاع قله اين آتشفشان 5860 متر و اكنون خاموش است. اين آتشفشان فعاليتهاي متناوبي دور لياس داشته و آخرين فعاليت آن در اوايل كواترنري بوده است. دماوند از گروه آتشفشانهاي استرومبولي است.
ب – آتشفشان سهند: اين آتشفشان خاموش؛ در جنوب شرقي تبريز قرار دارد . فعاليت سهند در اوايل كواترنري و از تجمع بيش از 12 مخروط كه به فاصله چند كيلو متر از هم قرار دارند به وجود آمده است. ارتفاع بلند ترين مخروط كه قله جام نام دارد حدود 3200 متر است.
ج- آتشفشان سبلان: كوه سبلان در حوالي اردبيل واقع شده و از 3 مخروط آتشفشان كه در يك رديف قرار گرفته اند تسكيل شده است. در اطراف سبلان چشمه هاي آب گرم متعددي كه مربوط به پديده هاي بعد از آتشفشان اند ديده مي شود.
د – آتشفشان آرارات كوچك: اين آتشفشان خاموش؛ كه در گوشه شمال غربي ايران قرار دارد ؛به شكل يك مخروط بزرگ است و ارتفاعش به 30000 متر مي رسد.
ه – آتشفشان آرارات بزرگ: اين قله در چند كيلو متري آرارات كوچك قرار دارد و ارتفاع آن به 2500 متر مي رسد.
ايران مركزي: اين نام به فلات وسيع و بسته اي اطلاق مي شود كه تقريبا نصف وسعت ايران را تشكيل مي دهد و بين رشته كوههاي ايران شمالي و جنوبي محدود است. هر چند توده هاي آذرين نفوذي فراواني در اين قسمت از ايران وجود دارد ولي اثري از فعاليت هاي آتشفشاني در آن ديده نمي شود.
ايران جنوبي يا رشته كوههاي زاگرس: رشته كوههاي زاگرس از مرز ايران تركيه در شمال غرب شروع مي شود و تا بلوچستان ادامه دارد و ادامه آن در شمال غرب به كوههاي تركيه و در جنوب شرق به كوههاي پاكستان وصل مي شود.
آتشفشانهاي مهم اين واحد عبارتند از:
الف – آتشفشان الوند: اين آتشفشان خاموش در حوالي همدان واقع است و در اطراف آن آثار سنگهاي آتشفشاني ديده مي شود.
ب) آتشفشان تفتان: اين آتشفشان كه تنها آتشفشان فعال ايران است. بلند ترين قله كوههاي بلوچستان را تشكيل ميدهد در اطراف تفتان چشمه هاي متعدد گوگردي وجود دارد و جنس گدازه هاي آن اندزيتي است.
چين هاي ساحلي: جنوبي ترين قسمت ايران را اين منطقه تشكيل ميدهد. هر چند در اين قسمت آتشفشاني وجود ندارد ولي در آن بعضي سنگهاي آذرين خروجي از قبيل ريوليت و تراكيت ديده شده است .
به طور كلي مي توان گفت: كه فعاليتهاي آتشفشاني ايران بر دو امتداد قرار دارد يكي امتداد ايران شمالي يا البرز است كه روي آن چنانكه ديديم آتشفشانهاي دماوند و سهند سبلان و آرارات بزرگ و كوچك قرارگرفته است و ديگري قوس ايران جنوبي يا زاگرس است . با توجه به اين دو امتداد مي توان گفت: كه آتشفشان مزبور در محل نقاط ضعف پوسته ايران زمين تمركز يافته اند. با توجه به اينكه كانون اكثر زمين لرزه ها ايران نيز در اين دو رديف متمركزبوده اند. (زلزله هاي بجنورد؛ گرگان؛ بويين زهرا ؛ لاهيجان و… در رديف شمالي و زلزله هاي بلوچستان؛ لار؛ كردستان؛ خوي و بم در رديف جنوبي) صحت اين ادعا را تاييد ميكند .
از ميان كوههاي آتشفشاني ايران معروفترين آن (دماوند) را بررسي مي كنيم:
كوه دماوند كه منظره زيبا آن از شهر تهران قابل رويت است از نوع مركب ميباشد . زيرا به تناوب از آن مواد آذر اواري خارج شده استو معمولاًشديدترين فعاليتها در نوع مركب ديده ميشود .
تاريخچه وكلياتي درباره آتشفشان دماوند:
اين آتشفشان از اواخر پليوسن تا هولوسن (عهد حاضر) فعال بوده است. آخرين فعاليت شديد اين كوه ظاهر اًحدود38500سال پيش اتفاق افتاده است و امروزه در حال فعاليت فومرولي است به نحوي كه در روزهاي صاف ميتوان بخارهايي را كه از راس آن خارج ميشود را مشاهده كرد!
استراتو ولكان دماوند از تناوب فازهاي انفجاري و گدازه اي دركواترنري تشكيل شده است. آتشفشان مزبور عمدتا ًبر روي نهشته هاي مزوزوييك (سازند شمشك و لار) بر پا شده است و مواد آتشفشاني آن (گدازه و آذر اواري) مساحتي نزديك به 400 كيلو متر مربع را در بر ميگيرد .سنگهاي آتشفشاني دماوند را ميتوان به سه رخساره بازيك , ميانهواسيدي تفكيك كرد كه شامل بازالتهاي الكا لن اوليوين دار و تراكي بازالت و تراكي اندزيت وتراكيت و سنگهاي آذر اواري وابسته است.
نحوه تشكيل آتشفشان دماوند:
در اين مورد نظرات مختلفي ارايه شده است A.Ovcinnikow(1930) منطقه گسل دار اسك و ابگرمE.cherista(1940) يك محل خمش در قوس البرز P.allenbach(1960) گسلهاي تشكيلات رسوبي Jung t al (1975) زير راندگي (سابداكشن) پليت عربستان در امتداد سطح بنيوف و ذوب پليت مزبور در اعماق زياد Broussee t al (1997) برخورد پليت عربي و اورازي و زير راندگي از نوع خاص و ذوب پوسته اقيانوسي ع. درويش زاده (1364) آخرين حركت كمپرسيوني كه فلات ايران را تحت تاثير قرار داده و حركت گسل هايي را كه داراي خميده گي اند موجب تشكيل آتشفشان دماوند دانسته اند. با توجه به فاصله بسيار زياد از محل زير راندگي مفروض پليت عربستان شواهد كافي براي ارتباط دماوند با آن وجود ندارد .
امروزه در سراسر جهان پذيرفته شده است كه منشا ماگماي بازالتي در اثر فرآيند ذوب در گوشته استHyndman گوشته تحت حرارت و فشار بالايي قرار دارد در نتيجه هر گونه كاهشي در فشار همانگونه كه در اثر شكستگيهاي پوسته اي يا زير پوسته اي ايجاد ميشوند بلكه مجرايي نيز براي حركت ماگما به طرف سطح زمين ايجاد ميكنند.
قسمت فعال گوشته را به صورت دو لايه در نظر ميگيرند: لايه تهي شده از عناصر ناسازگار ليتوفيل فقير و لايه بارور از همان عناصر غني است. نوشتارهاي مختلف نظرات گوناگوني را در مورد عمق مرز بين آنها ارئه كرده اند. اين مرز به طور متغير در عمق چندين ده كيلومتري و گاهي تا 200 كيلومتري جاي دارد. ماگماهاي با تركيب متوسط را مي توان به عنوان مخلوطي از از مقادير مختلف مواد از منشااي تهي شده و بارور تعريف كرد. تركيب ماگماهايي كه به سطح مي آيند؛ به لاييه منشا آن؛ و همچنين به نفوذ پذيري گوشته بالايي و پوسته بستگي دارد.گرم شدن گوشته باعث مي شود كه ماگما در اثر ذوب حاصل شود. وقتي اين امر رخ دهد؛ ماده داغ از سطوح عميق تر زمين بالا مي آيد. فرايند گرم شدن ابتدا لايه بالا بارور زيرين را كه در آنجا ماگماهاي آلكا لن ناشي از ذوب حاصل مي شوند؛ در بر مي گيرد. وقتي لايه بارور به وسيله گسل هاي عميق با سطح مرتبط مي شود؛ ماگماهاي آن لايه مي تواند موانع پوسته را بر طرف كند و به سطح آيد. در اين فرآيند تمام انرژي حرارتي در لايه زيرين مصرف مي شود و يك ماگماي آلكان اشباع شده از طريق گسل ها بالا مي آيد كه تقريبا هيچ تا ثير متقابلي با واسطه هاي لايه تهي شده بالايي ندارد و مورد اخير را سرد و جامد مي گذارد. با توجه به مدلي كه Belosov ارايه كرده و نظراتي كه در مورد ماگماتيسم آلكالن وجود دارد؛ و با توجه به موقعيت زمين شناسي پي سنگ آتشفشان دماوند و اين كه سنگهاي آتشفشاني دماوند در قلمرو سري آلكالن قرار دارند و ماگماي اصلي تشكيل دهندها آنها از نوع بازالتي آلكالن است؛ مي توان آن را با ماگماتيسم آلكالن داخل قاره اي كه در روي پلانفرم ها؛ در مراحل آخر كوه زايي ؛ و در ريفت هاي قاره اي رخ مي دهد؛ مقايسه كرد. به نظر مي رسد كه گسلهاي عميق منطقه دماوند احتمالا امكان خروج ماگماي آلكالن را در يك رخداد كششي فراهم ساخته باشند. گسلهاي اصلي كه در منطقه شناخته شده اند و تا زير دماوند ادامه دارند عبارتند از: گسل اسك كه در نزديكي اسك تا زير دماوند قابل تعقيب است؛ گسل با ييجان كه از نزديك باييجان ميگذرد و در حوالي كرف از گدازه هاي دماوند پوشيده شده است ؛ گسل نوا كه از كنار روستاي نوا مي گذرد و در ناحيه بين اسك و گزنگ از گدازه هاي دماوند پوشيده شده است. گسل سفيد آب كه در سمت غرب آتشفشان دماوند ديده مي شود و تا رودخانه دليچاي؛ كه در كنار گدازه هاي دماوند قرار دارد قابل تعقيب است؛ گسل شاهان دشت كه در ناحيه بين وانه و گزنگ از توف ها و گدازه هاي دماوند پوشيده شده است؛ گسل ورارود كه در سمت غرب دماوند و بالاتر از گسل سفيد آب قرار دارد و از نزديك محل اتصال دليچاي و ورارود مي گذرد و تا زير ساختمان آتشفشان دماوند ادامه دارد.
شیر مایعی خوراکی است که توسط غدد پستانِ پستانداران تولید میشود. شیر غذای اصلی نوزادان را تشکیل میدهد که هنوز توانایی گوارش غذاهای گوناگون را ندارند. انسانها مانند دیگر پستانداران در دوران نوزادی از شیر مادر تغذیه میکنند. مردم مناطق گوناگون از شیر چهارپایان اهلی بهویژه گاو و دیگر چهارپایان همچون گاومیش، گوسفند، بز و شتر استفاده میکنند.
از شیر برای تهیه لبنیات همچون خامه، کره، ماست، پنیر، کشک، شیر خشک و بسیاری فرآوردههای دیگر استفاده میشود.
ترکیب شیمیایی دقیق شیر خام، به نوع گونۀ حیوانی که شیر را تولید کرده و سلامتی و نوع غذای آن و عوامل دیگری بستگی دارد. بیشترِ شیر را آب و پس از آن قندی به نام لاکتوز، پروتئین و چربی تشکیل میدهد. شیر منبع خوبی برای املاح مورد نیاز بدن انسانها چون کلسیم، فسفر، منیزیم و پتاسیم و ویتامینهای آ، ب۱، ب۲، ب۶، ب۱۲، ث، د، کا، ئی، نیاسین، و اسید فولیک است. اسیدیتهٔ شیر گاو بین ۶٫۴–۶٫۸ است؛ یعنی کمی اسیدی محسوب میشود ولی اسیدیتهٔ شیر خوراکی مورد تأیید وزارت بهداشت از ۸٫۵---۶٫۵ است.
کلسیم که نقش اساسی در شکل گیری و استحکام استخوان ها و سلامت دندان ها دارد، از مهم ترین ترکیبات موجود در شیر است.
فسفر که برای بسیاری از واکنشهای شیمیایی بدن و فعال کردن آنزیمها لازم است و در رشد و ترمیم بافتی دخالت دارد، در میان املاح موجود در شیر حضور داشته و به غیر از آن، سدیم و پتاسیم که در تنظیم اسیدی و بازی بودن سلول های بدن نقش ایفا می کنند، با خوردن شیر دریافت می شوند.
چربی شیر به دو گروه عمده تری گلیسیرید و فسفو لیپید تقسیم می شودو 90% کل آن اسید چرب است .
پروتیین های شیر به سه گروه عمده : کازیینی ، آلبومینی و غشایی تقسیم می شود .
دانسیته طبیعی شیر بین g/cm3 028 /1- 033/1 است . به عبارتی یک لیتر شیر 1033- 1028 گرم وزن دارد .
قند اختصاصی شیر لاکتوز است كه باعث ثبات فشار اسمزی بین خون و شیر می شود .
در کشورهای در حال توسعه شیر یک عنصر کلیدی در راه بهبود تغذیه و امنیت غذایی محسوب میشود. ارتقای وضعیت پرورش دام زنده، فناوری تولید محصولات لبنی و کیفیت شیر نوید بخش کاهش فقر و سوء تغذیه در جهان میباشد. مصرف شیر بطور روزانه به سلامت بدن و جلوگیری از پوکی استخوان کمک میکند.
حدود ۸۵ درصد شیر خوراکی انسانها از گاو، ۱۱ درصد از گاومیش و بقیه از بز، گوسفند و شتر دوشیده میشوند. در سراسر جهان، حدود ۶ میلیارد مصرفکنندۀ شیر و فرآوردههای لبنی زندگی میکنند و بیش از ۷۵۰ میلیون نفر در مزارع خانوادگیِ خود به تولید لبنیات مشغول هستند.
کشورهای تولید کننده عمده شیر در جهان
در سال ۲۰۱۱ بیش از ۷۳۰ میلیون تن شیر تولید شدهاست. هند بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده شیر در جهان است و بااینحال نه شیر صادر و نه آن را وارد میکند. نیوزیلند، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، برزیل، آرژانتین و بلاروس بزرگترین صادرکنندگان شیر و فرآوردههای لبنی محسوب میشوند. چین، مکزیک، روسیه و ژاپن نیز بزرگترین واردکنندگان شیر و فرآوردههای لبنی بهشمار میروند.
اما مهم ترین خواص آن به قرار زیر است:
* نوشیدن شیر در بهبود علایم قاعدگی که با نام سندرم پیش از قاعدگی معروف است، نقش به سزایی دارد. بسیاری از خانم ها قبل از دوران قاعدگی دچار نشانههایی از جمله افسردگی، اختلالات خلقی، کمردرد و سردرد می شوند. این افراد باید بدانند که مصرف شیر می تواند این نشانهها را تسکین دهد.
*شیر برای داشتن ناخنها، دندانها و موهایی سالم تر لازم است. این نوشیدنی چون کلسیم فراوان دارد، مصرفش به همراه ویتامین Dباعث استحکام استخوانها و دندان ها و تقویت رشد موها و پیشگیری از ریزش آن ها می شود. وجود کلسیم به همراه ویتامین A، ویتامین های گروه Bو پتاسیم مانع از نرم و نازک شدن موها می شود و به درخشان شدن آن ها کمک فراوان می کند.
* تحقیقات زیادی وجود دارد مبنی بر این که مصرف شیر و لبنیات، خطر بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. مردانی که بیشتر از دیگران شیر مصرف می کنند، کمتر دچار حملات قلبی می شوند.
* از آنجا که دوران نوجوانی و کودکی، مرحله ی خیلی مهم در سلامت جسمانی و روانی فرد است، رژیم غذایی سرشار از لبنیات و شیر در این دوران پایه گذار دوران جوانی و میانسالی و حتی سالمندی سالم تر به حساب می آید.
به علاوه، مطالعات نشان می دهد کودکانی که روزانه شیر مصرف می کنند، از سایر کودکانی که علاقهای به خوردن آن ندارند، باهوش ترند
* شیر دشمن دیابت نوع دوم است. محققان به این نتیجه دست یافته اند که مصرف منظم لبنیات و شیر کم چرب می تواند خطر بروز دیابت نوع دوم را در بزرگسالان پایین آورد.
* با شیر به جنگ سرطان برویم. تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان دهنده تاثیر شیر بر پیشگیری از سرطان بودهاند. نقش خوردن شیر در پیشگیری از سرطانهای پستان و روده بزرگ به اثبات رسیده است. طبق تحقیقات دانشمندان سوئدی، مردانی که روزانه 5/1 لیوان شیر می خورند، 35 درصد کمتر احتمال دارد كه به سرطان روده بزرگ مبتلا شوند.
همچنین مصرف شیر کم چرب به دلیل سرشار بودن از کلسیم میزان کلسترول بد را در خون کاهش داده و میزان کلسترول خوب را بالا می برد، اما فراموش نكنید كه منظور ما از شیر، نوع كم چرب آن است.
* برخلاف تصور عموم، دیده شده است، افرادی که از شیر کم چرب استفاده می کنند، لاغرتر از سایرین هستند. شما می توانید با مصرف شیر و لبنیات کم چرب میزان کالری دریافتی تان را تحت کنترل داشته باشید تا از بروز چاقی، مخصوصا چاقی شکم پیشگیری شود.
شیر به همراه میوه
* مطالعات بسیاری نشان داده است که مصرف روزانه شیر به همراه میوهها و سبزیجات، هم در بچهها و هم در بزرگسالان باعث کاهش فشار خون بالا می شود.
اگر چه هنوز مکانیسم آن مشخص نیست، اما به نظر می رسد که کلسیم، پتاسیم، منیزیم و پروتئین شیر نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.
نوشیدن شیر
* یک رژیم غذایی خوب و سالم نقش مهمی در سلامت سالمندان دارد و حتی به آن ها کمک می کند که برای مدت طولانی تری زندگی شاد و فعالی داشته باشند و از شر بسیاری از بیماری ها در امان بمانند.
مصرف روزانه شیر در دوران نوجوانی و کودکی پایه گذار استخوان هایی محکم بوده و از عوامل اصلی پیشگیری کننده پوکی استخوان و زندگی سالمندی فعال تر محسوب می شود.
* همان طور که می دانید در دوران بارداری و شیردهی، نیازهای غذایی مادر افزایش پیدا می کند، بنابراین مادران باردار در این دوران مخصوصا در سه ماهه دوم و سوم باید میزان بیشتری کالری، پروتئین، انواع ویتامین و کلسیم مصرف کنند.
شیر از آن دسته مواد غذایی است که مادران باردار به آن نیاز بیشتری دارند.
شاید برایتان عجیب باشد وقتی بدانید که درمانگران طب سنتی برخلاف متخصصان طب رایج اعتقادی به نوشیدن روزانه شیر ندارند. آنها به مردم هشدار میدهند که از نگاه طب سنتی شیر از جمله غذاهای دارویی است که مصرف آن باید به قاعده و متناسب با سن و مزاج افراد صورت گیرد. چرا که مصرف بیقاعده شیر ممکن است موجب بروز اختلال در عملکرد اندامهای داخلی شده و احتمال ابتلا به بیماریها را در بدن تشدید کند. این در حالی است که کارشناسان تغذیه و متخصصان طب مدرن دیدگاه متفاوتی دارند و نوشیدن شیر روزانه را برای تمامی گروههای سنی لازم و ضروری میدانند.
شرایط نوشیدن شیر ازنگاهطب سنتی
اولین نکته این است که درمانگران طب سنتی برای نوشیدن شیر هنگام وعدههای غذایی به قواعد و ضوابط خاصی معتقدند و مصرف شیر را مفید نمیدانند . آنها بر این باورند حتما باید میان خوردن غذا، نوشیدنی یا خوراکی ترش و شیر فاصله وجود داشته باشد. مثلا اگر فردی در وعده صبحانه، آب پرتقال میل کرده باشد، نباید بلافاصله شیر بنوشد، زیرا این شیر خاصیت خود را از دست میدهد و با ترکیب شدن با پرتقال در معده موجب تولید خلط فاسد میشود. این درمانگران توصیه میکنند، بهتر است بعد از خوردن پرتقال یا آب پرتقال نیم ساعت صبر کنید و بعد شیر بنوشید و اگر ابتدا شیر نوشیدهاید باید یک ساعت صبر کنید تا شیر به طور کامل هضم شود و بعد آب پرتقال وارد دستگاه گوارش شود تا بدن از مضرات ترکیب این دو ماده در امان بماند.
همه گروههای سنی باید شیر بنوشند
با نگاهی به هرم غذایی، که میزان مورد نیاز مصرف گروههای غذایی را برای ما مشخص میکند، مشاهده میکنیم که شیر و لبنیات در سومین ردیف این راهنما قرار دارند و بر اساس آن میباید روزانه 2 تا 3 سهم از آن در برنامه غذایی افراد گنجانده شود. افراد تا سن 30 سالگی فرصت دارند تا کلسیم در استخوانهایشان ذخیره کنند و پس از آن کلسیم از استخوان برداشت میشود لذا با توجه به بار بیماریهای ناشی از کمبود کلسیم نظیر پوکی استخوان و شکستگیهای ناشی از آن لازم است تا لبنیات به مقدار کافی در جیره غذایی روزانه همه گروههای سنی قرار گیرد.
لبنیات که شیر یکی از مهمترین موارد آن است تاثیر قابل ملاحظهای بر تحریک و کشش عضلات، استخوانسازی، افزایش استحکام و مقاومت دندانها دارد.
مصرف شیر ارتباطی به طبع افراد ندارد
متخصصان تغذیه اعتقادی به این موارد ندارند. توصیه میکنیم همه افراد شیر بخورند حتی کسانی که فکر میکنند شیر برای آنها خوب نیست و آنزیمهای هضمکننده لاکتوز در بدن آنها وجود ندارد و شیر خوردن برایشان سخت میشود. توصیه ما این است که آنها هم حتی شده به میزان کم شیر بخورند. تحقیقات نشان داده این افراد میتوانند 250سی سی شیر در روز مصرف کنند و بهتر است این کار را در دفعات مختلف انجام دهند. این باعث میشود در طولانیمدت آنزیمهای پروتئینی هستند در دستگاه گوارش زیاد شوند و این افراد در طولانی مدت بتوانند مصرف شیر را تحمل کنند و اگر در طولانی مدت آنها شیر نخورند این آنزیم ها مقدارش در دستگاه گوارش کم میشود. پس رویکرد تغذیه با رویکرد طب سنتی از این لحاظ متفاوت است.
متناسب با مزاجتان شیر بخورید
از نگاه طب سنتی تنها افرادی که میزان اخلاط بدنشان متعادل است، میتوانند به راحتی شیر مصرف کنند و افرادی که در بدنشان به ویژه در معده آنها خلط غالب وجود دارد باید با دستوری خاص و به میزان اندک با مشاوره متخصص طب سنتی برای خوردن شیر اقدام کنند. اگر فردی در معدهاش خلط بلغم زیاد باشد یعنی با علائمی همچون پر آب شدن دهان، سفیدی صورت و دیرهضمی غذا رو به رو باشد با زیاد خوردن شیر موجب افزایش خلط غالب یعنی بلغم میشود و دراین حالت عوارض ناشی از افزایش این خلط را تجربه میکند. این شرایط برای افرادی که خلط غالب بدن آنها صفرا و دم باشد نیز اتفاق میافتد و مشکلاتی را برای آنها به وجود میآورد، بنابراین مصرف شیر باید با مشاوره متخصص طب سنتی انجام شود و افرادی که دچار خلط غالب هستند با پاکسازی و متعادل سازی خلطها نسبت به مصرف شیر اقدام کنند.
خواص انواع شیر
کاهش دردهای آرتروز با شیر بز
شیر بز اگر چه به شکل وسیع و صنعتی کمتر در اختیار مردم قرار میگیرد و تنها افرادی که در روستاها زندگی میکنند امکان دسترسی به آن را دارند، اما این شیر در برخی کشورهای اروپایی به شکل صنعتی و وسیع در اختیار شهروندان قرار میگیرد و حتی به صورت شیرخشک شده نیز در سوپرمارکتها عرضه میشود. درمانگران طب سنتی بر این باورند اگر شیربز تازه با انجیر سیاه تازه که در فصل تابستان میروید، مصرف شود، میتواند تاثیر زیادی در کاهش دردهای آرتروز، روماتیسم و بیماریهای مفصلی داشته باشد. در صورتی که افراد به شیرخشک بز یا انجیر سیاه خشک دسترسی داشته باشند، میتوانند با اضافه کردن آب به شیر یا خیس کردن انجیر درون آب از خواص درمانی این غذای دارویی بهره ببرند.
اگر در هضم لاکتوز دچار مشکل هستيد و خواهان شيري هستيد که ارزشهاي غذايي شير گاو کمچرب را داشته باشد، شير بز گزينه خوبي است. باوجود اين، شير بز سرشار از کالري (هر فنجان 168کالري)، چربي اشباع شده (5/6گرم) وکلسترول است. محدود کردن چربيهاي اشباع شده در رژيم غذايي به کاهش کلسترول خون و کاهش خطر بيماريهای عروق کرونري کمک ميکند.
علت اين است که سطوح بالاي کلسترول در خون موجب تجمع پلاک در شريانها (تصلب شريانها) ميشود و اين تصلب شريانها وضعيتي است که خطر سکته مغزي و سکته قلبي را افزايش ميدهد. یافتن شير بز کمچرب بسيار سخت است و اين نوع شير در مقايسه با شير گاو کمچرب ويتامينها و مواد معدني اساسي، اسيدفوليک و ويتامينهاي Bکمتري دارد. توجه داشته باشید که اگر شير بز را بهصورت خام مصرف کنيد، بيشتر در معرض انواع بيماريها خواهيد بود، مگر آنکه بز را در حياط خود بزرگ کنيد و از نحوه تغذيه و سلامت آن اطمينان داشته باشيد.
خواص درمانی شیر الاغ
شیر الاغ یکی از سردمزاجترین شیرها در طبیعت است. این شیر در صورتی که از الاغی که کرهاش ماده است، تهیه شده باشد خواص درمانی زیادی دارد. شیر الاغ یکی از گرانترین شیرها در برخی از کشورهای اروپایی مانند لهستان و برخی از کشورهای اسپانیایی زبان مانند پرو است که به صورت روزانه مورد استفاده قرار میگیرد. در برخی از متون قدیمی به این نکته اشاره شده که اگر شیر الاغ را پیش از خواب در بینی بچکانند موجب بهبود کیفیت خواب و عمق آن میشود و در افرادی که مبتلا به خوندماغ هستند باچکاندن یک تا 2 قطره از آن داخل حفرههای بینی و افرادی که مبتلا به دندان درد هستند با قرقرهکردن آن موجب قطع شدن خونریزی و تسکین درد میشود. علاوه بر این، در منابع تاریخی و سنتی اشاره شده که برخی از سلاطین در گذشته برای حفظ نشاط و شادابی پوستشان با شیرالاغ حمام کرده و از آن برای درمان و تسکین دردهای ناشی از بیماری سل استفاده میکردند.
شير شتر؛ مناسب برای دیابتیها
جديدترين نوع شيري که بهتازگي به بازار عرضه شده، شير شتر است. يک ليوان يا يک فنجان (250گرمي) شير شتر حاوي 107کالري، 3گرم چربي اشباع شده و 17گرم کلسترول است. بنابر نتايج تحقیقات ميتوان گفت که شير شتر در مقايسه با شير گاو حاوي 10برابر آهن بيشتر و سهبرابر ويتامين Cبيشتر است.
علاوه بر اين، تحقيقاتی انجام گرفته که براساس آنها شير شتر براي افراد ديابتي مفيدتر است، چون حاوي انسولين است. نوشيدن شير شتر در مقايسه با نوشيدن شير گاو با افزايش سطوح انسولين در بيماران مبتلا به ديابت مرتبط است. شير شتر از آن نوع شيرهايي است که بايد با احتياط آن را مصرف کرد و حتما بايد پاستوريزه باشد.بهعلاوه پيدا کردن اين نوع شير سخت و گران است.
شیرسویا؛ محبوبترین شیر غیرلبنی
شیرسویا یکی از محبوبترین شیرهای غیرلبنی است که در سطح وسیعی مورد استفاده قرار میگیرد. خواص این شیر مشابه شیر گاو است و به همان اندازه پروتئین، کلسیم و ویتامینAو Dدارد. شیرسویا فاقد لاکتوز است از این رو برای کسانی که از عارضه عدم تحمل لاکتوز (نارسایی لاکتوز) رنج میبرند، بیخطر است. از آنجایی که این شیر فاقد کلسترول بوده و چربی کم و پروتئین زیادی دارد، برای قلب هم مفید است. به علاوه مطالعات نشان میدهند که مصرف شیرسویا از ابتلا به سرطان پیشگیری میکند.
اگر اولینبار است که شیرسویا مصرف میکنید، به علائم آلرژیک توجه کنید. اگر نسبت به شیرسویا آلرژی نداشتید، میتوانید به مصرف آن ادامه دهید. همچنین قبل از خريدن شيرسويا بايد به برچسب مواد تشکيلدهنده آن توجه کنيد. شيرسويا نبايد حاوي شکر افزوده باشد، بلکه بايد از کلسيم غني شده باشد. اگر میخواهید در منزل شیرسویا تهیه کنید لوبياهاي سويا را پاک کرده و به مدت 10 تا 16ساعت در آب خيس کنيد. در صورت دلخواه ميتوانيد پوست دانههاي سويا را بگيريد. سوياها را حرارت دهيد تا آنزيمهاي مولد طعم لوبيا، از بين بروند. براي اين کار ميتوانيد به مدت دو دقيقه سوياهاي خيس خورده را داخل مايکروويو قرار دهيد يا اينکه داخل فر بگذاريد.
سوياي خيس خورده را بههمراه یک ليتر آب داخل مخلوطکن بريزيد و مخلوط کنيد يا اينکه ميتوانيد سوياهاي خيسخورده را کاملا آسياب کنيد و با یک ليتر آب مخلوط کنيد. سپس مايع مخلوط شده را آبکش کنيد. مايعي که از آبکش رد شده، شير سويا نام دارد. شير سويا را مدت 5 تا 10دقيقه بجوشانيد. بعد از خنک شدن، شير سويا آماده مصرف است و ميتوانيد تا سه روز آن را در يخچال نگه داريد. براي بهبود طعم شير سويا ميتوانيد مقداري نمک به آن اضافه کنيد، چون شير گاو هم حاوي مقدار زيادي نمک است. شکلات، وانيل يا طعمدهندههاي ميوهاي نيز مناسب هستند.
شیربادام؛ جایگزینی لذیذ برای شیر گاو
شیربادام نوشیدنی است که میتوانید آن را به تنهایی یا بهصورت ترکیبی با بعضی نوشیدنیهای دیگر مصرف کنید. برای تهیه شیربادام ابتدا تعداد ۱۵ تا ۲۰عدد مغز بادام خام را بههمراه مقداری آب در یک ظرف ریخته و روی حرارت میگذاریم. به محض اینکه آب به جوش آمد ظرف را از روی حرارت برداشته و بادامها را پوست میگیریم. سپس بادامها را با دو لیوان آب سرد، سه قاشق غذاخوری عسل و دو تا سه تکه یخ در مخلوطکن ریخته تا به مدت پنج الی هفت دقیقه کاملا مخلوط شوند.
شیربادام مانند شیرسویا فاقد کلسترول، چربیهای اشباع و لاکتوز است، اما برخلاف آن پروتئین کمی دارد، بنابراین بهتر است از شیربادام غنی شده استفاده کنید تا ویتامینها و مواد آلی لازم برای بدن را بهدست آورید. شیربادام برای کسانی که از عارضه نارسایی لاکتوز رنج میبرند مناسب است، اما به کسانی که آلرژی دارند توصیه نمیشود.
شیر کنف، محصولی جدید برای شما که حساسیت دارید
شير کنف يکي از جديدترين شيرهای ارائه شده در بازار امروزي است. اين شير را از دانههاي گياه کنف (گياه شاهدانه) ميگيرند، اما اين شير حاوی THC (ماده روانگردان موجود در ماریجوانا) نيست و اين گياه نوع ديگری از گياه شاهدانه است. اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستيد و به سويا آلرژی داريد اين شير جايگزين خوبی برای شماست. يک کاسه شير کنف حاوی 80کالری، 5/0 گرم چربي اشباع شده و بدون کلسترول است.
طعم و غلظت اين شير هم شبيه شير بادام است. شير کنف سرشار از اسيدهاي چرب امگا3 بهخصوص اسيد آلفا لينولنيک همچنین منبع خوبي از کلسيم و منيزيم است که براي سلامت قلب مفيد است. کسانی که به سویا، شیر، آجیل و غلات حساسیت دارند، میتوانند از شیر کنف استفاده کنند. شیر کنف پروتئین مناسبی دارد و از اسیدهای چرب، ویتامین و کلسیم برخوردار است و طعم و بافت منحصر به فردی دارد.
شیر نارگیل، منحصربهفرد
شیر نارگیل از گوشت نارگیل تهیه میشود و بهطور کلی در دسته جایگزینهای منحصربهفرد شیر قرار میگیرد. يک ليوان (250گرمي) شير نارگيل حاوي 45کالري است و از آن ميتوان بهعنوان يک شيرينکننده طبيعي براي شيرين کردن قهوه، بلغور جو دو سر و غلات صبحانهاستفاده کرد. اگرچه يک کاسه شير نارگيل شيرين نشده حاوي 4گرم چربي اشباع شده است، اما اين شير بيشتر از اسيدهاي چربی تشکیل شده که براي سلامت قلب مفيد هستند.
اگرچه بعضي مردم نارگيل زيادي ميخورند و هرگز دچار مشکلات قلبي نميشوند، اما در مورد تاثير مثبت و چشمگير نارگيل و شيرنارگيل روي سلامت قلب به تحقيقات بيشتري نياز است. اگر دوست ندارید پوره یا آب نارگیل را به همراه غذایتان مصرف کنید، میتوانید از نارگیل در تهیه سس و ادویهجات موردعلاقه خود استفاده کنید. شیرنارگیل پروتئین کمی دارد، اما سرشار از فیبر و مواد آلی مانند آهن است.
محبوبترین شیر غیرلبنی
شیرسویا یکی از محبوبترین شیرهای غیرلبنی است که در سطح وسیعی مورد استفاده قرار میگیرد. خواص این شیر مشابه شیر گاو است و به همان اندازه پروتئین، کلسیم و ویتامینAو Dدارد. شیرسویا فاقد لاکتوز است از این رو برای کسانی که از عارضه عدم تحمل لاکتوز (نارسایی لاکتوز) رنج میبرند، بیخطر است.
شیر کدام گوسفند مفیدتر است؟
در متـون کهـن طب سنتی اشاره شده خواص شیر گـوسـفند ســیاه از گـوســفند سفید بهتر است و این شیر خواص درمانی زیادی برای تقویت مغز، نخاع، قوای جنسی و درمان زخمهای روده دارد. به اعتقاد درمانگران طب سنتی افرادی که به شیر گوسفند دسترسی دارند با نوشیدن روزانه شیر گوسفند میتوانند به درمان سرفه کمک کنند.در نسخههای طب سنتی آمده است که استفاده از ترکیبی از شیرگوسفند، صمغ عربی و روغن بادام شیرین با میزانی مشخص میتواند بهترین داروی طبیعی برای درمان سرفه باشد.
شرایط حیوان بر کیفیت شیرموثر است
یکی از مهمترین نکاتی که شاید کمتر پزشک و متخصص تغذیهای به آن توجه کند این است که شیر مجموعهای از چند غذاست و توسط یک موجود زنده تولید میشود، بنابراین نوع زندگی، کیفیت زندگی، کیفیت مواد غذایی حیوان و شرایط زندگی و استرسهای محیطی میتواند تاثیر زیادی بر کیفیت شیر دام داشته باشد. بنابراین اینها مواردی است که ما در مورد آنها اطمینان چندانی نداریم و نمیدانیم که کدامیک از آنها، چگونه و در چه شرایطی شیر را تولید کرده و به دست شما رساندهاند. درنتیجه از آنجا که نظارت دقیقی بر نوع غذا، داروها و شیوه زندگی دامها در کشور وجود ندارد به راحتی نمیتوان نسبت به خواص دارویی و تغذیهای آنها مطمئن بود.
خواص شیر گوسفند سیاه از گـوسفند سفید بهتر است و این شیر خواص درمانی زیادی برای تقویت مغز، نخاع و درمان زخمهای روده دارد.
خواص شیر گاو در درمان اسهال
در برخــی متون طب سنتی اشاره شده که درمانگران طب سنتی برای درمان اسهال از شیرگاو در شرایطی خاص استفاده میکردند. آنها سنگ رودخانه یا آهن گداخته شده در آتش را درون ظرف شیر میانداختند و به این ترتیب موجب جوش آوردن شیرگاو میشدند و نوشیدن این شیر را به افرادی که به اسهال مبتلا شدهاند، توصیه میکردند. علاوه بر اینها، درمانگران بر این باورند اگر دو برابر وزن شیر گاو به آن آب اضافه کنیم خاصیت مدری دارد و موجب پاکسازی و تخلیه مجاری ادراری میشود.
از نگاه طب سنتی تنها افرادی که میزان اخلاط بدنشان متعادل است، میتوانند بهراحتی شیر مصرف کنند و افرادی که در بدنشان به ویژه در معده آنها خلط غالب وجود دارد باید با دستوری خاص و به میزان اندک با مشاوره متخصص طب سنتی برای خوردن شیر اقدام کنند.
را های تشخیص شیر با کیفیت
راه های تشخیص شیر مرغوب
تفكر موجود: براي تشخيص شيري كه در آن از شير خشك كمتري استفاده شده است سر سوزني را وارد شير كنيد و بيرون بياوريد اگر قطره شير خيلي سريع چكيد، كيفيت آن پايين است و اگر زمان بيشتري نياز به چكيدن بود، كيفيت آن خوب است. بعضيها نيز براي افزايش ماندگاري شير به آن جوش شيرين اضافه ميكنند. اين كار باعث ميشود شير حتي اگر فاسد شود با جوشيدن هم بريده نشود. شيري كه براي افزايش غلظت به آن نشاسته اضافه ميشود هم بر اثر حرارت ديدن يك لايه ضخيم تهديگ تشكيل ميدهد در حالي كه تهديگ شير سالم متخلخل و نازك است.
نظر متخصص: اگر داخل شير آب اضافه شده باشد خيلي راحت ميتوان آن را تشخيص داد زيرا در اين صورت شير خيلي آبكي و بيمزه خواهد شد اما اگر به آن موادي مثل وايتكس و جوششيرين اضافه شده باشد تا ماندگارياش بالا رود، متاسفانه نميتوان بهراحتي اين موضوع را تشخيص داد زيرا اين مواد روي غلظت و طعم شير خيلي تاثير نميگذارند بلكه فقط در آزمايشگاههاي مخصوص ميتوان به اين موضوع پي برد. اگر هم شير خشك با آن مخلوط شده باشد، از آنجايي كه غلظت شير مناسب است نميتوان موضوع را بهراحتي تشخيص داد.
با اين حال عطر و طعم شير خشك كمتر از شير تازه است. البته تشخيص اين موضوع دشوار است و فقط كساني ميتوانند متوجه آن شوند كه تجربه مصرف شير تازه را داشته باشند.
یبوست یا خشکی مزاج عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. یبوست حاد ممکن است سبب بسته شدن روده شود، که به نوبهٔ خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
علل یبوست علت اصلی معمولاً کندی سرعت عبور مواد از کولون و یا اختلال دفع است. برخی از بیماریها موجب یبوست میشوند مانند رژیم کمفیبر یا کمآبی، کمکاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده.
عوامل تشدید عوامل شایعی که یبوست را تشدید میکند عبارتند از: نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها، کم مصرف کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب. مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورندهٔ چربی خون هم در ایجاد یبوست موثرند. شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، تعدادی از بیماریها که با کاهش حرکت همراه است مانند قطع نخاعی یا بیماریهای عضلانی مثل دیستروفی عضلانی نیز از علل یبوستاند. برخی بیماریهای روده بزرگ که به جهت اختلال در حرکات روده بزرگ میباشد مثل بیماری رودهٔ تحریکپذیر، بیماریهای مرتبط به عضلات کف لگن و بالاخره افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.مصرف مواد مخدر و هم چنین قرص های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون نیز میتواند باعث ایجاد یبوست گردد.
موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.در واقع کولون به استفاده از مسهل عادت می کند. همچنین استفاده از مسهل مانع از بروز علایم هشدار دهنده مهمی مانند یبوست و درد،هنگام اجابت مزاج می شود. بدون وجود این اخطا رها، افراد همچنان به خوردن غذاهایی که واقعاً می توانند عامل خطرناکی برای به خطر افتادن سلامتی آنها باشند، ادامه می دهند. موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.
اغلب انواع بیماریهای دردناک روده به به قسمت انتهائی روده مربوط می باشند. برخی از این مشکلات تنها دردسرسازند. اما برخی زندگی بیماررا مورد تهدید قرارمی دهند. به هرحال نباید مشکلات ساده و یا بیماریهای خطرناک را به عنوان قسمت طبیعی از روند زندگی تحمل کرد.
یبوست معنای متفاوتی برای افراد مختلف دارد. طبق بررسی های انجام شده، بعضی از افراد هر شش تا دوازده روز و آن هم با کمک مسهل های قوی اجابت مزاج دارند و حتی این مسئله را به عنوان امری طبیعی پذیرفته اند. فعالیت و حرکت روده برای دفع، به میزان سلامتی افراد بستگی دارد. برای بعضی از افراد حرکت روده و اجابت مزاج درهردو روزیکبار، طبیعی است. درحالیکه فرد دیگری ممکن است روزانه سه باروحتی بیشتر دفع انجام دهد و هر دو آنها کاملاً سالم باشند.
معمولاً وریدهای پا (رگی که خون را به قلب برمی گرداند) در افراد مبتلا به یبوست بر اثر فشار بیش از حد هنگام حرکت دشوار مدفوع در روده آسیب می بینند. در طول رگ های پا دریچه هایی به فواصل متناوب قرار دارند که به حرکت جریان خون به طرف بالا و قلب کمک می کنند. این دریچه ها تقریباً به شکل یک نردبان متحرک هستند و در برابر حرکت خون به طرف پایین بر اثر فشارجاذبه مقاومت می کنند. این دریچه ها بر اثر فشار زیادی که برای حرکت مدفوع خشک و سفت نیاز است، بیش از حد کشیده شده و صدمه می بینند و طولی نمی کشد که این دریچه ها دیگر برای نگهداشتن خون، فاقد کفایت می گردند. و اگر دریچه ها خوب کار نکنند همواره یک ستون 6اینچی از خون بر روی رگ های پایینی فشار می آورد. یکی از نتایج این فشار نامشهود واریس ورید (رگ) پا است. ظهور شبکه درهم پیچیده آبی رنگ و دردناک بر روی پاها از علایم مشخصه واریس می باشد. گاهی رگ ها در واریس زخم شده و موجب خونریزی می شوند. چنین وضعیتی ممکن است در ناحیه مقعد نیز رخ دهد.
یبوست به دلیل اختلالات روحی بوجود نمی آید یا حداقل با اطمینان می توان گفت که، این مسئله عامل اصلی نیست. اگر چه پس ازعمری تحمل درد و رنج ناشی از مشکلات روده ، هر کسی در مورد سلامت و قابلیتها یش، شک خواهد کرد
اگرچه نحوه درمان يبوست بسته به علت،شدت ومدت زمان ابتلا به آن متفاوت است ، اما دراكثرموارد با تغييررژيم غذائي و اصلاح شيوه زندگي مي توان به رفع آن كمك نموده وازبروزمجددآن جلوگيري نمود.
رژيم غذائي
اگررژيم غذائي حاوي مقداركافي فيبرباشد (روزانه 20 تا 35 گرم) ،باعث نرمي مدفوع وحجيم شدن آن مي شود. پزشكان ومتخصصين تغذيه مي توانند درزمينه ارائه يك برنامه غذائي مناسب به شما كمك كنند.ازجمله غذاهاي غني ازفيبرمي توان حبوبات و غلات كامل يعني نوع سبوس دار آنها،انواع ميوه وسبزيجات تازه مانند مارچوبه (asparagus) ،انواع كلم وهويج رانام برد.افرادي كه مستعد يبوست هستند،بايد مصرف غذاهائ كم فيبريابدون فيبرمانند بستني ،پنير،گوشت ،و غذاهاي آماده را محدودكنند.
اصلاح شيوه زندگي
ازجمله عوامل ديگري كه به پيشگيري ودرمان يبوست كمك مي كنند،عبارتنداز: نوشيدن آب كافي و مصرف مايعاتي مانندآب ميوه ها ، عصاره سبزيجات و سوپ صاف شده كه مانع ازكاهش آب بدن مي شوند.همچنين انجام فعاليت بدني و ورزشهاي روزانه ، اختصاص زمان مناسب به حركات روده و دفع مدفوع نيزدراين موردموثرهستند . به علاوه،موادتحريك كننده حركات روده و محرك دفع نيز نبايستي ناديده گرفته شوند.
ملين ها
اكثركساني كه مبتلا به يبوستهاي معمولي هستند،نيازي به مصرف ملين ها ندارند.ولي پزشكان براي آن دسته از افرادي كه باوجود رژيم غذائي مناسب و اصلاح شيوه زندگي خود،بازهم داراي يبوست مي باشند،استفاده ازملين ها و حتي تنقيه رابراي مدت محدودي توصيه مي كنند.درموردكودكان ،درمان كوتاه مدت باملين ها، همراه با آموزش هاي لازم جهت دفع مدفوع منظم ،به درمان يبوست كمك خواهدكرد.
نيازبه ملين ها واينكه كداميك ازآنها براي بيماربهتراست بايدتنها بوسيله پزشكان تعيين شود.ملين ها به شكل مايع،قرص،پودر(لعاب) ويادانه هاي ريزوجوددارند وازراه خوراكي قابل مصرف هستند.اين مواد به صورتهاي مختلفبه رفع يبوست كمك مي كنند. كه ازاين قرارند:
·ملينهاي حجم ساز (bulk-forming) :اينملينها معمولا" ايمن ترين ملين محسوب مي شوند،ولي برروي جذب بعضي ازداروها نيزتاثيرمي گذارند.همچنين به عنوان مكمل هاي فيبر شاخته شده وهمراه با آب مصرف مي شوند.آنها آب رادرداخل روده جذب كرده وباعث نرمترشدن مدفوع مي گردند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
اين داروها بايستي همراه باآب مصرف شوند ،چراكه مي توانندباعث انسدادشوند.بسياري ازافراد اعلام كرده اند كه بعدازمصرف داروهاي مذكور تسكين نيافته اند و حتي استفاده ازآنها باعث افزايش نفخ آنان وايجاددرهاي شكمي شده است.
·محركها (Stimulants) : اين ملينها باعث انقباضات منظم درماهيچه هاي روده مي شوند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
مطالعات بعمل آمده نشان مي دهندكه فنل فتالئين(Phenolphetalein) ،به عنوان يكي ازاجزاي تشكيل دهنده برخي از اين مواد ،مي تواندباعث افزايش خطرسرطان گردد. FDA (سازمان غذا ودارو) ،بطوركلي تركيباتيكه حاوي فنل فتالئين هستند،راخارج ازرده دانسته واستفاده ازآنهاراتحريم نموده داده است . به همين علت بيشترسازنده هاي موادمحرك ،جايگزين ديگري رابراي فنل فتالئين تعيين كرده اند.
·مواداسمزي (Osmotics) : اين موادباعث مي شوندكه مدفوع داخل كولون دريك مسيرخاص حركت نمايد ،ومنجربه اتساع روده مي گردند.اين سري ازداروها براي افرادي مفيدهستندكه مبتلا به يبوست هايي با عامل ناشناخته هستند.نام تجاري آنهاعبارتنداز:سفولاك(Cephulac )،سوربيتول(Surbitol)،ومايرالاكس(Miralax).افرادي كه داراي ديابت هستند،به هنگام استفاده ازاين موادبايستي ازنظرتعادل الكتروليت بدن تحت نظرقرارداشته باشند.
·نرم كننده هاي مدفوع (Stool softener) : اين موادباعث مرطوب شدن مدفوع گشته وازكاهش آب آن جلوگيري مي كنند.اين ملين ها اغلب بعداززايمان وعملهاي جراحي توصيه مي شوند.نامهاي تجاري انها عبارتنداز:كولاك (Colac)وسرفك(Surfak)
اين موادبراي افرادي توصيه مي شودكه بايداززورزدن هنگام اجابت مزاج پرهيزكنند.استفاده طولاني مدت ازاين سري داروها ممكن است باعث به هم خوردن تعادل الكتروليتهاي بدن شود.
·ملين هاي روغني (Lubricant) : اين موادباعث چرب شدن مدفوع شده وحركت آن رادرداخل روده ها آسانتر مي كند. متداولترين آنها روغنهاي معدني هستند.نامهاي تجاري انهاعبارتنداز:فليت(Fleet)،و زيمنول(Zymenol). اين مواد قادرندحركت روده راطي 8 ساعت تحريك نمايند.
·ملين هاي نمكي (Saline laxatives) :اين ملينهايك نوع نمكهائي هستند كه مانند اسفنج عمل كرده و آب رابه داخل روده مي كشندتامدفوع بتواندراحت ترعبوركند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز: شيرمنيزي (Milk of magnesia)،وهاليزام-او(Haleys M-O).بطوركلي ملينهاي سالين جهت درمان يبوستهاي حادبكارمي روند .البته به شرطي كه هيچ گونه علامتي، ازانسدادروده وجودنداشته باشد. استفاده ممتدازاين ملينها ،به خصوص دركودكان و افرادمبتلا به نارسائيهاي كليوي مي تواندباعث به هم خوردن تعادل الكتروليتي بدن آنان شود.
·فعال كننده هاي كلرايد كانال (Chloride Channel activators) : اين ملينها باعث افزايش مايعات روده اي و تشديدحركت آنها شده وبه عبورمدفوع كمك مي كنند،وازاين طريق سبب كاهش يبوستمي گردند.يكي ازاين ملين ها آمي تيزا(Amitiza) است ومشخص شده كه اين دارو مي توانداز 6 الي 12 ماه بطورايمن مورداستفاده قرارگيرد. اما اين پزشكان هستندكه بايستي نيازبه ادامه استفاده ازآن راتعيين نمايند.
اشخاصي كه به ملين ها وابسته مي شوند،لازم است كه به آرامي استفاده ازآنها رامتوقف كنند.دراين راستا پزشكان مي توانند كمكهاي لازم راارائه دهند.اكثرافرادي كه استفاده ازملين هارامتوقف مي كنند،قادرند، توانائي خودراجهت انقباضات طبيعي روده مجددا"بدست آورند.
سايرروشهاي درماني
درمان يبوست مي تواندباتوجه به علت خاص آن انجام شود.براي مثال،پزشك ممكن است دستوربه توقف مصرف يك داروي خاص داده و يا انجام عمل جراحي رابراي اصلاح مشكلات ناحيه راست روده و مقعد(َAnorectal)صلاح بداند.ازجمله پرولاپس مقعد،كه درآن قسمتهاي تحتاني كولون ازمقعد خارج مي شوند.
افرادمبتلا به يبوستهاي مزمن كه حاصل از اختلالات ناحيه راست روده و مقعدهستند،جهت آموزش مجدد عضلاتي كه حركات روده راكنترل مي كنند،مي توانندازفنون بيوفيدبيك (روش قادرساختن فردبه كنترل فرايندهاي زيستي داخلي خود) استفاده كنند.درفن بيوفيدبيك ،بااستفاده ازيك حسگر،توانائي عضلات موردنظرموردبررسي قرارگرفته ،وبرروي صفحه رايانه نمايش داده مي شود.درنتيجه بااين روش مي توان ارزيابي دقيقي ازعملكردبدن بعمل آورد. متخصصان بااستفاده ازاطلاعات بدست آمده به بيماران كمكمي كنند تا مجددا"ماهيچه هاي موردنظررا آموزش دهند.
جراحي كولون و برداشت آن نيز مي توانداز گزينه هايي باشدكه ممكن است جهت افرادمبتلا به يبوستهاي شديدكه مبتلا به بي حركتيهاي روده هستند،مورداستفاده قرارگيرند. درهرحال ، فوايد و عوارض احتمالي اين گونه جراحيها ازجمله دردهاي شكمي و اسهال بايستي سنجيده شود.
مصرف خودسرانهی داروهای شیمیایی جهت درمان یبوست چه عوارضی به دنبال دارد؟
با توجه به اینکه داروهای شیمیایی اثر سریع و فوری دارند، در درازمدت به رودهی بزرگ آسیب میرسانند. علاوه بر این که ممکن است دستگاه گوارش به این داروها عادت کند و دیگر جوابی به آنها ندهد. بنابراین به هیچ وجه این بیماران نباید خودسرانه دارو مصرف کنند.
تا آخر لیست را ببینید . هر آنچه اقدام پژوهی می خواهید در این صفحه برای همه پست های مدرسه موجود است :
(لیست زیر شامل بیشتر از 370 عدد اقدام پژوهی می باشد هر کدام از انها را می توانید قبل خرید بصورت پی دی اف و کامل مشاهده کنید و بعد فایل ورد وقابل ویرایش را با قیمت های مناسب خرید کنید )
نکته : لیست براساس پست در مدرسه مرتب شده است .برای راحتی کار می توانید از فهرست زیر ، هر پست مدرسه که داریدروی لیست آن پست مدرسه ،کلیک نمائید تاسریعتربه اقدام پژوهی های مورد نظر برسید و یا اینکه تاپائین صفحه اقدام پژوهی ها را تک تک نگاه کنید :
یبوست یا خشکی مزاج عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. یبوست حاد ممکن است سبب بسته شدن روده شود، که به نوبهٔ خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
علل یبوست علت اصلی معمولاً کندی سرعت عبور مواد از کولون و یا اختلال دفع است. برخی از بیماریها موجب یبوست میشوند مانند رژیم کمفیبر یا کمآبی، کمکاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده.
عوامل تشدید عوامل شایعی که یبوست را تشدید میکند عبارتند از: نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها، کم مصرف کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب. مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورندهٔ چربی خون هم در ایجاد یبوست موثرند. شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، تعدادی از بیماریها که با کاهش حرکت همراه است مانند قطع نخاعی یا بیماریهای عضلانی مثل دیستروفی عضلانی نیز از علل یبوستاند. برخی بیماریهای روده بزرگ که به جهت اختلال در حرکات روده بزرگ میباشد مثل بیماری رودهٔ تحریکپذیر، بیماریهای مرتبط به عضلات کف لگن و بالاخره افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.مصرف مواد مخدر و هم چنین قرص های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون نیز میتواند باعث ایجاد یبوست گردد.
موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.در واقع کولون به استفاده از مسهل عادت می کند. همچنین استفاده از مسهل مانع از بروز علایم هشدار دهنده مهمی مانند یبوست و درد،هنگام اجابت مزاج می شود. بدون وجود این اخطا رها، افراد همچنان به خوردن غذاهایی که واقعاً می توانند عامل خطرناکی برای به خطر افتادن سلامتی آنها باشند، ادامه می دهند. موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.
اغلب انواع بیماریهای دردناک روده به به قسمت انتهائی روده مربوط می باشند. برخی از این مشکلات تنها دردسرسازند. اما برخی زندگی بیماررا مورد تهدید قرارمی دهند. به هرحال نباید مشکلات ساده و یا بیماریهای خطرناک را به عنوان قسمت طبیعی از روند زندگی تحمل کرد.
یبوست معنای متفاوتی برای افراد مختلف دارد. طبق بررسی های انجام شده، بعضی از افراد هر شش تا دوازده روز و آن هم با کمک مسهل های قوی اجابت مزاج دارند و حتی این مسئله را به عنوان امری طبیعی پذیرفته اند. فعالیت و حرکت روده برای دفع، به میزان سلامتی افراد بستگی دارد. برای بعضی از افراد حرکت روده و اجابت مزاج درهردو روزیکبار، طبیعی است. درحالیکه فرد دیگری ممکن است روزانه سه باروحتی بیشتر دفع انجام دهد و هر دو آنها کاملاً سالم باشند.
معمولاً وریدهای پا (رگی که خون را به قلب برمی گرداند) در افراد مبتلا به یبوست بر اثر فشار بیش از حد هنگام حرکت دشوار مدفوع در روده آسیب می بینند. در طول رگ های پا دریچه هایی به فواصل متناوب قرار دارند که به حرکت جریان خون به طرف بالا و قلب کمک می کنند. این دریچه ها تقریباً به شکل یک نردبان متحرک هستند و در برابر حرکت خون به طرف پایین بر اثر فشارجاذبه مقاومت می کنند. این دریچه ها بر اثر فشار زیادی که برای حرکت مدفوع خشک و سفت نیاز است، بیش از حد کشیده شده و صدمه می بینند و طولی نمی کشد که این دریچه ها دیگر برای نگهداشتن خون، فاقد کفایت می گردند. و اگر دریچه ها خوب کار نکنند همواره یک ستون 6اینچی از خون بر روی رگ های پایینی فشار می آورد. یکی از نتایج این فشار نامشهود واریس ورید (رگ) پا است. ظهور شبکه درهم پیچیده آبی رنگ و دردناک بر روی پاها از علایم مشخصه واریس می باشد. گاهی رگ ها در واریس زخم شده و موجب خونریزی می شوند. چنین وضعیتی ممکن است در ناحیه مقعد نیز رخ دهد.
یبوست به دلیل اختلالات روحی بوجود نمی آید یا حداقل با اطمینان می توان گفت که، این مسئله عامل اصلی نیست. اگر چه پس ازعمری تحمل درد و رنج ناشی از مشکلات روده ، هر کسی در مورد سلامت و قابلیتها یش، شک خواهد کرد
اگرچه نحوه درمان يبوست بسته به علت،شدت ومدت زمان ابتلا به آن متفاوت است ، اما دراكثرموارد با تغييررژيم غذائي و اصلاح شيوه زندگي مي توان به رفع آن كمك نموده وازبروزمجددآن جلوگيري نمود.
رژيم غذائي
اگررژيم غذائي حاوي مقداركافي فيبرباشد (روزانه 20 تا 35 گرم) ،باعث نرمي مدفوع وحجيم شدن آن مي شود. پزشكان ومتخصصين تغذيه مي توانند درزمينه ارائه يك برنامه غذائي مناسب به شما كمك كنند.ازجمله غذاهاي غني ازفيبرمي توان حبوبات و غلات كامل يعني نوع سبوس دار آنها،انواع ميوه وسبزيجات تازه مانند مارچوبه (asparagus) ،انواع كلم وهويج رانام برد.افرادي كه مستعد يبوست هستند،بايد مصرف غذاهائ كم فيبريابدون فيبرمانند بستني ،پنير،گوشت ،و غذاهاي آماده را محدودكنند.
اصلاح شيوه زندگي
ازجمله عوامل ديگري كه به پيشگيري ودرمان يبوست كمك مي كنند،عبارتنداز: نوشيدن آب كافي و مصرف مايعاتي مانندآب ميوه ها ، عصاره سبزيجات و سوپ صاف شده كه مانع ازكاهش آب بدن مي شوند.همچنين انجام فعاليت بدني و ورزشهاي روزانه ، اختصاص زمان مناسب به حركات روده و دفع مدفوع نيزدراين موردموثرهستند . به علاوه،موادتحريك كننده حركات روده و محرك دفع نيز نبايستي ناديده گرفته شوند.
ملين ها
اكثركساني كه مبتلا به يبوستهاي معمولي هستند،نيازي به مصرف ملين ها ندارند.ولي پزشكان براي آن دسته از افرادي كه باوجود رژيم غذائي مناسب و اصلاح شيوه زندگي خود،بازهم داراي يبوست مي باشند،استفاده ازملين ها و حتي تنقيه رابراي مدت محدودي توصيه مي كنند.درموردكودكان ،درمان كوتاه مدت باملين ها، همراه با آموزش هاي لازم جهت دفع مدفوع منظم ،به درمان يبوست كمك خواهدكرد.
نيازبه ملين ها واينكه كداميك ازآنها براي بيماربهتراست بايدتنها بوسيله پزشكان تعيين شود.ملين ها به شكل مايع،قرص،پودر(لعاب) ويادانه هاي ريزوجوددارند وازراه خوراكي قابل مصرف هستند.اين مواد به صورتهاي مختلفبه رفع يبوست كمك مي كنند. كه ازاين قرارند:
·ملينهاي حجم ساز (bulk-forming) :اينملينها معمولا" ايمن ترين ملين محسوب مي شوند،ولي برروي جذب بعضي ازداروها نيزتاثيرمي گذارند.همچنين به عنوان مكمل هاي فيبر شاخته شده وهمراه با آب مصرف مي شوند.آنها آب رادرداخل روده جذب كرده وباعث نرمترشدن مدفوع مي گردند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
اين داروها بايستي همراه باآب مصرف شوند ،چراكه مي توانندباعث انسدادشوند.بسياري ازافراد اعلام كرده اند كه بعدازمصرف داروهاي مذكور تسكين نيافته اند و حتي استفاده ازآنها باعث افزايش نفخ آنان وايجاددرهاي شكمي شده است.
·محركها (Stimulants) : اين ملينها باعث انقباضات منظم درماهيچه هاي روده مي شوند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
مطالعات بعمل آمده نشان مي دهندكه فنل فتالئين(Phenolphetalein) ،به عنوان يكي ازاجزاي تشكيل دهنده برخي از اين مواد ،مي تواندباعث افزايش خطرسرطان گردد. FDA (سازمان غذا ودارو) ،بطوركلي تركيباتيكه حاوي فنل فتالئين هستند،راخارج ازرده دانسته واستفاده ازآنهاراتحريم نموده داده است . به همين علت بيشترسازنده هاي موادمحرك ،جايگزين ديگري رابراي فنل فتالئين تعيين كرده اند.
·مواداسمزي (Osmotics) : اين موادباعث مي شوندكه مدفوع داخل كولون دريك مسيرخاص حركت نمايد ،ومنجربه اتساع روده مي گردند.اين سري ازداروها براي افرادي مفيدهستندكه مبتلا به يبوست هايي با عامل ناشناخته هستند.نام تجاري آنهاعبارتنداز:سفولاك(Cephulac )،سوربيتول(Surbitol)،ومايرالاكس(Miralax).افرادي كه داراي ديابت هستند،به هنگام استفاده ازاين موادبايستي ازنظرتعادل الكتروليت بدن تحت نظرقرارداشته باشند.
·نرم كننده هاي مدفوع (Stool softener) : اين موادباعث مرطوب شدن مدفوع گشته وازكاهش آب آن جلوگيري مي كنند.اين ملين ها اغلب بعداززايمان وعملهاي جراحي توصيه مي شوند.نامهاي تجاري انها عبارتنداز:كولاك (Colac)وسرفك(Surfak)
اين موادبراي افرادي توصيه مي شودكه بايداززورزدن هنگام اجابت مزاج پرهيزكنند.استفاده طولاني مدت ازاين سري داروها ممكن است باعث به هم خوردن تعادل الكتروليتهاي بدن شود.
·ملين هاي روغني (Lubricant) : اين موادباعث چرب شدن مدفوع شده وحركت آن رادرداخل روده ها آسانتر مي كند. متداولترين آنها روغنهاي معدني هستند.نامهاي تجاري انهاعبارتنداز:فليت(Fleet)،و زيمنول(Zymenol). اين مواد قادرندحركت روده راطي 8 ساعت تحريك نمايند.
·ملين هاي نمكي (Saline laxatives) :اين ملينهايك نوع نمكهائي هستند كه مانند اسفنج عمل كرده و آب رابه داخل روده مي كشندتامدفوع بتواندراحت ترعبوركند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز: شيرمنيزي (Milk of magnesia)،وهاليزام-او(Haleys M-O).بطوركلي ملينهاي سالين جهت درمان يبوستهاي حادبكارمي روند .البته به شرطي كه هيچ گونه علامتي، ازانسدادروده وجودنداشته باشد. استفاده ممتدازاين ملينها ،به خصوص دركودكان و افرادمبتلا به نارسائيهاي كليوي مي تواندباعث به هم خوردن تعادل الكتروليتي بدن آنان شود.
·فعال كننده هاي كلرايد كانال (Chloride Channel activators) : اين ملينها باعث افزايش مايعات روده اي و تشديدحركت آنها شده وبه عبورمدفوع كمك مي كنند،وازاين طريق سبب كاهش يبوستمي گردند.يكي ازاين ملين ها آمي تيزا(Amitiza) است ومشخص شده كه اين دارو مي توانداز 6 الي 12 ماه بطورايمن مورداستفاده قرارگيرد. اما اين پزشكان هستندكه بايستي نيازبه ادامه استفاده ازآن راتعيين نمايند.
اشخاصي كه به ملين ها وابسته مي شوند،لازم است كه به آرامي استفاده ازآنها رامتوقف كنند.دراين راستا پزشكان مي توانند كمكهاي لازم راارائه دهند.اكثرافرادي كه استفاده ازملين هارامتوقف مي كنند،قادرند، توانائي خودراجهت انقباضات طبيعي روده مجددا"بدست آورند.
سايرروشهاي درماني
درمان يبوست مي تواندباتوجه به علت خاص آن انجام شود.براي مثال،پزشك ممكن است دستوربه توقف مصرف يك داروي خاص داده و يا انجام عمل جراحي رابراي اصلاح مشكلات ناحيه راست روده و مقعد(َAnorectal)صلاح بداند.ازجمله پرولاپس مقعد،كه درآن قسمتهاي تحتاني كولون ازمقعد خارج مي شوند.
افرادمبتلا به يبوستهاي مزمن كه حاصل از اختلالات ناحيه راست روده و مقعدهستند،جهت آموزش مجدد عضلاتي كه حركات روده راكنترل مي كنند،مي توانندازفنون بيوفيدبيك (روش قادرساختن فردبه كنترل فرايندهاي زيستي داخلي خود) استفاده كنند.درفن بيوفيدبيك ،بااستفاده ازيك حسگر،توانائي عضلات موردنظرموردبررسي قرارگرفته ،وبرروي صفحه رايانه نمايش داده مي شود.درنتيجه بااين روش مي توان ارزيابي دقيقي ازعملكردبدن بعمل آورد. متخصصان بااستفاده ازاطلاعات بدست آمده به بيماران كمكمي كنند تا مجددا"ماهيچه هاي موردنظررا آموزش دهند.
جراحي كولون و برداشت آن نيز مي توانداز گزينه هايي باشدكه ممكن است جهت افرادمبتلا به يبوستهاي شديدكه مبتلا به بي حركتيهاي روده هستند،مورداستفاده قرارگيرند. درهرحال ، فوايد و عوارض احتمالي اين گونه جراحيها ازجمله دردهاي شكمي و اسهال بايستي سنجيده شود.
مصرف خودسرانهی داروهای شیمیایی جهت درمان یبوست چه عوارضی به دنبال دارد؟
با توجه به اینکه داروهای شیمیایی اثر سریع و فوری دارند، در درازمدت به رودهی بزرگ آسیب میرسانند. علاوه بر این که ممکن است دستگاه گوارش به این داروها عادت کند و دیگر جوابی به آنها ندهد. بنابراین به هیچ وجه این بیماران نباید خودسرانه دارو مصرف کنند.
تا آخر لیست را ببینید . هر آنچه اقدام پژوهی می خواهید در این صفحه برای همه پست های مدرسه موجود است :
(لیست زیر شامل بیشتر از 370 عدد اقدام پژوهی می باشد هر کدام از انها را می توانید قبل خرید بصورت پی دی اف و کامل مشاهده کنید و بعد فایل ورد وقابل ویرایش را با قیمت های مناسب خرید کنید )
نکته : لیست براساس پست در مدرسه مرتب شده است .برای راحتی کار می توانید از فهرست زیر ، هر پست مدرسه که داریدروی لیست آن پست مدرسه ،کلیک نمائید تاسریعتربه اقدام پژوهی های مورد نظر برسید و یا اینکه تاپائین صفحه اقدام پژوهی ها را تک تک نگاه کنید :
یبوست یا خشکی مزاج عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. یبوست حاد ممکن است سبب بسته شدن روده شود، که به نوبهٔ خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
علل یبوست علت اصلی معمولاً کندی سرعت عبور مواد از کولون و یا اختلال دفع است. برخی از بیماریها موجب یبوست میشوند مانند رژیم کمفیبر یا کمآبی، کمکاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده.
عوامل تشدید عوامل شایعی که یبوست را تشدید میکند عبارتند از: نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها، کم مصرف کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب. مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورندهٔ چربی خون هم در ایجاد یبوست موثرند. شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، تعدادی از بیماریها که با کاهش حرکت همراه است مانند قطع نخاعی یا بیماریهای عضلانی مثل دیستروفی عضلانی نیز از علل یبوستاند. برخی بیماریهای روده بزرگ که به جهت اختلال در حرکات روده بزرگ میباشد مثل بیماری رودهٔ تحریکپذیر، بیماریهای مرتبط به عضلات کف لگن و بالاخره افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.مصرف مواد مخدر و هم چنین قرص های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون نیز میتواند باعث ایجاد یبوست گردد.
موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.در واقع کولون به استفاده از مسهل عادت می کند. همچنین استفاده از مسهل مانع از بروز علایم هشدار دهنده مهمی مانند یبوست و درد،هنگام اجابت مزاج می شود. بدون وجود این اخطا رها، افراد همچنان به خوردن غذاهایی که واقعاً می توانند عامل خطرناکی برای به خطر افتادن سلامتی آنها باشند، ادامه می دهند. موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.
اغلب انواع بیماریهای دردناک روده به به قسمت انتهائی روده مربوط می باشند. برخی از این مشکلات تنها دردسرسازند. اما برخی زندگی بیماررا مورد تهدید قرارمی دهند. به هرحال نباید مشکلات ساده و یا بیماریهای خطرناک را به عنوان قسمت طبیعی از روند زندگی تحمل کرد.
یبوست معنای متفاوتی برای افراد مختلف دارد. طبق بررسی های انجام شده، بعضی از افراد هر شش تا دوازده روز و آن هم با کمک مسهل های قوی اجابت مزاج دارند و حتی این مسئله را به عنوان امری طبیعی پذیرفته اند. فعالیت و حرکت روده برای دفع، به میزان سلامتی افراد بستگی دارد. برای بعضی از افراد حرکت روده و اجابت مزاج درهردو روزیکبار، طبیعی است. درحالیکه فرد دیگری ممکن است روزانه سه باروحتی بیشتر دفع انجام دهد و هر دو آنها کاملاً سالم باشند.
معمولاً وریدهای پا (رگی که خون را به قلب برمی گرداند) در افراد مبتلا به یبوست بر اثر فشار بیش از حد هنگام حرکت دشوار مدفوع در روده آسیب می بینند. در طول رگ های پا دریچه هایی به فواصل متناوب قرار دارند که به حرکت جریان خون به طرف بالا و قلب کمک می کنند. این دریچه ها تقریباً به شکل یک نردبان متحرک هستند و در برابر حرکت خون به طرف پایین بر اثر فشارجاذبه مقاومت می کنند. این دریچه ها بر اثر فشار زیادی که برای حرکت مدفوع خشک و سفت نیاز است، بیش از حد کشیده شده و صدمه می بینند و طولی نمی کشد که این دریچه ها دیگر برای نگهداشتن خون، فاقد کفایت می گردند. و اگر دریچه ها خوب کار نکنند همواره یک ستون 6اینچی از خون بر روی رگ های پایینی فشار می آورد. یکی از نتایج این فشار نامشهود واریس ورید (رگ) پا است. ظهور شبکه درهم پیچیده آبی رنگ و دردناک بر روی پاها از علایم مشخصه واریس می باشد. گاهی رگ ها در واریس زخم شده و موجب خونریزی می شوند. چنین وضعیتی ممکن است در ناحیه مقعد نیز رخ دهد.
یبوست به دلیل اختلالات روحی بوجود نمی آید یا حداقل با اطمینان می توان گفت که، این مسئله عامل اصلی نیست. اگر چه پس ازعمری تحمل درد و رنج ناشی از مشکلات روده ، هر کسی در مورد سلامت و قابلیتها یش، شک خواهد کرد
اگرچه نحوه درمان يبوست بسته به علت،شدت ومدت زمان ابتلا به آن متفاوت است ، اما دراكثرموارد با تغييررژيم غذائي و اصلاح شيوه زندگي مي توان به رفع آن كمك نموده وازبروزمجددآن جلوگيري نمود.
رژيم غذائي
اگررژيم غذائي حاوي مقداركافي فيبرباشد (روزانه 20 تا 35 گرم) ،باعث نرمي مدفوع وحجيم شدن آن مي شود. پزشكان ومتخصصين تغذيه مي توانند درزمينه ارائه يك برنامه غذائي مناسب به شما كمك كنند.ازجمله غذاهاي غني ازفيبرمي توان حبوبات و غلات كامل يعني نوع سبوس دار آنها،انواع ميوه وسبزيجات تازه مانند مارچوبه (asparagus) ،انواع كلم وهويج رانام برد.افرادي كه مستعد يبوست هستند،بايد مصرف غذاهائ كم فيبريابدون فيبرمانند بستني ،پنير،گوشت ،و غذاهاي آماده را محدودكنند.
اصلاح شيوه زندگي
ازجمله عوامل ديگري كه به پيشگيري ودرمان يبوست كمك مي كنند،عبارتنداز: نوشيدن آب كافي و مصرف مايعاتي مانندآب ميوه ها ، عصاره سبزيجات و سوپ صاف شده كه مانع ازكاهش آب بدن مي شوند.همچنين انجام فعاليت بدني و ورزشهاي روزانه ، اختصاص زمان مناسب به حركات روده و دفع مدفوع نيزدراين موردموثرهستند . به علاوه،موادتحريك كننده حركات روده و محرك دفع نيز نبايستي ناديده گرفته شوند.
ملين ها
اكثركساني كه مبتلا به يبوستهاي معمولي هستند،نيازي به مصرف ملين ها ندارند.ولي پزشكان براي آن دسته از افرادي كه باوجود رژيم غذائي مناسب و اصلاح شيوه زندگي خود،بازهم داراي يبوست مي باشند،استفاده ازملين ها و حتي تنقيه رابراي مدت محدودي توصيه مي كنند.درموردكودكان ،درمان كوتاه مدت باملين ها، همراه با آموزش هاي لازم جهت دفع مدفوع منظم ،به درمان يبوست كمك خواهدكرد.
نيازبه ملين ها واينكه كداميك ازآنها براي بيماربهتراست بايدتنها بوسيله پزشكان تعيين شود.ملين ها به شكل مايع،قرص،پودر(لعاب) ويادانه هاي ريزوجوددارند وازراه خوراكي قابل مصرف هستند.اين مواد به صورتهاي مختلفبه رفع يبوست كمك مي كنند. كه ازاين قرارند:
·ملينهاي حجم ساز (bulk-forming) :اينملينها معمولا" ايمن ترين ملين محسوب مي شوند،ولي برروي جذب بعضي ازداروها نيزتاثيرمي گذارند.همچنين به عنوان مكمل هاي فيبر شاخته شده وهمراه با آب مصرف مي شوند.آنها آب رادرداخل روده جذب كرده وباعث نرمترشدن مدفوع مي گردند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
اين داروها بايستي همراه باآب مصرف شوند ،چراكه مي توانندباعث انسدادشوند.بسياري ازافراد اعلام كرده اند كه بعدازمصرف داروهاي مذكور تسكين نيافته اند و حتي استفاده ازآنها باعث افزايش نفخ آنان وايجاددرهاي شكمي شده است.
·محركها (Stimulants) : اين ملينها باعث انقباضات منظم درماهيچه هاي روده مي شوند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
مطالعات بعمل آمده نشان مي دهندكه فنل فتالئين(Phenolphetalein) ،به عنوان يكي ازاجزاي تشكيل دهنده برخي از اين مواد ،مي تواندباعث افزايش خطرسرطان گردد. FDA (سازمان غذا ودارو) ،بطوركلي تركيباتيكه حاوي فنل فتالئين هستند،راخارج ازرده دانسته واستفاده ازآنهاراتحريم نموده داده است . به همين علت بيشترسازنده هاي موادمحرك ،جايگزين ديگري رابراي فنل فتالئين تعيين كرده اند.
·مواداسمزي (Osmotics) : اين موادباعث مي شوندكه مدفوع داخل كولون دريك مسيرخاص حركت نمايد ،ومنجربه اتساع روده مي گردند.اين سري ازداروها براي افرادي مفيدهستندكه مبتلا به يبوست هايي با عامل ناشناخته هستند.نام تجاري آنهاعبارتنداز:سفولاك(Cephulac )،سوربيتول(Surbitol)،ومايرالاكس(Miralax).افرادي كه داراي ديابت هستند،به هنگام استفاده ازاين موادبايستي ازنظرتعادل الكتروليت بدن تحت نظرقرارداشته باشند.
·نرم كننده هاي مدفوع (Stool softener) : اين موادباعث مرطوب شدن مدفوع گشته وازكاهش آب آن جلوگيري مي كنند.اين ملين ها اغلب بعداززايمان وعملهاي جراحي توصيه مي شوند.نامهاي تجاري انها عبارتنداز:كولاك (Colac)وسرفك(Surfak)
اين موادبراي افرادي توصيه مي شودكه بايداززورزدن هنگام اجابت مزاج پرهيزكنند.استفاده طولاني مدت ازاين سري داروها ممكن است باعث به هم خوردن تعادل الكتروليتهاي بدن شود.
·ملين هاي روغني (Lubricant) : اين موادباعث چرب شدن مدفوع شده وحركت آن رادرداخل روده ها آسانتر مي كند. متداولترين آنها روغنهاي معدني هستند.نامهاي تجاري انهاعبارتنداز:فليت(Fleet)،و زيمنول(Zymenol). اين مواد قادرندحركت روده راطي 8 ساعت تحريك نمايند.
·ملين هاي نمكي (Saline laxatives) :اين ملينهايك نوع نمكهائي هستند كه مانند اسفنج عمل كرده و آب رابه داخل روده مي كشندتامدفوع بتواندراحت ترعبوركند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز: شيرمنيزي (Milk of magnesia)،وهاليزام-او(Haleys M-O).بطوركلي ملينهاي سالين جهت درمان يبوستهاي حادبكارمي روند .البته به شرطي كه هيچ گونه علامتي، ازانسدادروده وجودنداشته باشد. استفاده ممتدازاين ملينها ،به خصوص دركودكان و افرادمبتلا به نارسائيهاي كليوي مي تواندباعث به هم خوردن تعادل الكتروليتي بدن آنان شود.
·فعال كننده هاي كلرايد كانال (Chloride Channel activators) : اين ملينها باعث افزايش مايعات روده اي و تشديدحركت آنها شده وبه عبورمدفوع كمك مي كنند،وازاين طريق سبب كاهش يبوستمي گردند.يكي ازاين ملين ها آمي تيزا(Amitiza) است ومشخص شده كه اين دارو مي توانداز 6 الي 12 ماه بطورايمن مورداستفاده قرارگيرد. اما اين پزشكان هستندكه بايستي نيازبه ادامه استفاده ازآن راتعيين نمايند.
اشخاصي كه به ملين ها وابسته مي شوند،لازم است كه به آرامي استفاده ازآنها رامتوقف كنند.دراين راستا پزشكان مي توانند كمكهاي لازم راارائه دهند.اكثرافرادي كه استفاده ازملين هارامتوقف مي كنند،قادرند، توانائي خودراجهت انقباضات طبيعي روده مجددا"بدست آورند.
سايرروشهاي درماني
درمان يبوست مي تواندباتوجه به علت خاص آن انجام شود.براي مثال،پزشك ممكن است دستوربه توقف مصرف يك داروي خاص داده و يا انجام عمل جراحي رابراي اصلاح مشكلات ناحيه راست روده و مقعد(َAnorectal)صلاح بداند.ازجمله پرولاپس مقعد،كه درآن قسمتهاي تحتاني كولون ازمقعد خارج مي شوند.
افرادمبتلا به يبوستهاي مزمن كه حاصل از اختلالات ناحيه راست روده و مقعدهستند،جهت آموزش مجدد عضلاتي كه حركات روده راكنترل مي كنند،مي توانندازفنون بيوفيدبيك (روش قادرساختن فردبه كنترل فرايندهاي زيستي داخلي خود) استفاده كنند.درفن بيوفيدبيك ،بااستفاده ازيك حسگر،توانائي عضلات موردنظرموردبررسي قرارگرفته ،وبرروي صفحه رايانه نمايش داده مي شود.درنتيجه بااين روش مي توان ارزيابي دقيقي ازعملكردبدن بعمل آورد. متخصصان بااستفاده ازاطلاعات بدست آمده به بيماران كمكمي كنند تا مجددا"ماهيچه هاي موردنظررا آموزش دهند.
جراحي كولون و برداشت آن نيز مي توانداز گزينه هايي باشدكه ممكن است جهت افرادمبتلا به يبوستهاي شديدكه مبتلا به بي حركتيهاي روده هستند،مورداستفاده قرارگيرند. درهرحال ، فوايد و عوارض احتمالي اين گونه جراحيها ازجمله دردهاي شكمي و اسهال بايستي سنجيده شود.
مصرف خودسرانهی داروهای شیمیایی جهت درمان یبوست چه عوارضی به دنبال دارد؟
با توجه به اینکه داروهای شیمیایی اثر سریع و فوری دارند، در درازمدت به رودهی بزرگ آسیب میرسانند. علاوه بر این که ممکن است دستگاه گوارش به این داروها عادت کند و دیگر جوابی به آنها ندهد. بنابراین به هیچ وجه این بیماران نباید خودسرانه دارو مصرف کنند.
تا آخر لیست را ببینید . هر آنچه اقدام پژوهی می خواهید در این صفحه برای همه پست های مدرسه موجود است :
(لیست زیر شامل بیشتر از 370 عدد اقدام پژوهی می باشد هر کدام از انها را می توانید قبل خرید بصورت پی دی اف و کامل مشاهده کنید و بعد فایل ورد وقابل ویرایش را با قیمت های مناسب خرید کنید )
نکته : لیست براساس پست در مدرسه مرتب شده است .برای راحتی کار می توانید از فهرست زیر ، هر پست مدرسه که داریدروی لیست آن پست مدرسه ،کلیک نمائید تاسریعتربه اقدام پژوهی های مورد نظر برسید و یا اینکه تاپائین صفحه اقدام پژوهی ها را تک تک نگاه کنید :
یبوست یا خشکی مزاج عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. یبوست حاد ممکن است سبب بسته شدن روده شود، که به نوبهٔ خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
علل یبوست علت اصلی معمولاً کندی سرعت عبور مواد از کولون و یا اختلال دفع است. برخی از بیماریها موجب یبوست میشوند مانند رژیم کمفیبر یا کمآبی، کمکاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده.
عوامل تشدید عوامل شایعی که یبوست را تشدید میکند عبارتند از: نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها، کم مصرف کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب. مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورندهٔ چربی خون هم در ایجاد یبوست موثرند. شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، تعدادی از بیماریها که با کاهش حرکت همراه است مانند قطع نخاعی یا بیماریهای عضلانی مثل دیستروفی عضلانی نیز از علل یبوستاند. برخی بیماریهای روده بزرگ که به جهت اختلال در حرکات روده بزرگ میباشد مثل بیماری رودهٔ تحریکپذیر، بیماریهای مرتبط به عضلات کف لگن و بالاخره افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.مصرف مواد مخدر و هم چنین قرص های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون نیز میتواند باعث ایجاد یبوست گردد.
موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.در واقع کولون به استفاده از مسهل عادت می کند. همچنین استفاده از مسهل مانع از بروز علایم هشدار دهنده مهمی مانند یبوست و درد،هنگام اجابت مزاج می شود. بدون وجود این اخطا رها، افراد همچنان به خوردن غذاهایی که واقعاً می توانند عامل خطرناکی برای به خطر افتادن سلامتی آنها باشند، ادامه می دهند. موثرترین درمان برای یبوست ایجاد یک تغییر مهم در رژیم غذایی است که البته امروزه کمتر به آن توجه می شود.
اغلب انواع بیماریهای دردناک روده به به قسمت انتهائی روده مربوط می باشند. برخی از این مشکلات تنها دردسرسازند. اما برخی زندگی بیماررا مورد تهدید قرارمی دهند. به هرحال نباید مشکلات ساده و یا بیماریهای خطرناک را به عنوان قسمت طبیعی از روند زندگی تحمل کرد.
یبوست معنای متفاوتی برای افراد مختلف دارد. طبق بررسی های انجام شده، بعضی از افراد هر شش تا دوازده روز و آن هم با کمک مسهل های قوی اجابت مزاج دارند و حتی این مسئله را به عنوان امری طبیعی پذیرفته اند. فعالیت و حرکت روده برای دفع، به میزان سلامتی افراد بستگی دارد. برای بعضی از افراد حرکت روده و اجابت مزاج درهردو روزیکبار، طبیعی است. درحالیکه فرد دیگری ممکن است روزانه سه باروحتی بیشتر دفع انجام دهد و هر دو آنها کاملاً سالم باشند.
معمولاً وریدهای پا (رگی که خون را به قلب برمی گرداند) در افراد مبتلا به یبوست بر اثر فشار بیش از حد هنگام حرکت دشوار مدفوع در روده آسیب می بینند. در طول رگ های پا دریچه هایی به فواصل متناوب قرار دارند که به حرکت جریان خون به طرف بالا و قلب کمک می کنند. این دریچه ها تقریباً به شکل یک نردبان متحرک هستند و در برابر حرکت خون به طرف پایین بر اثر فشارجاذبه مقاومت می کنند. این دریچه ها بر اثر فشار زیادی که برای حرکت مدفوع خشک و سفت نیاز است، بیش از حد کشیده شده و صدمه می بینند و طولی نمی کشد که این دریچه ها دیگر برای نگهداشتن خون، فاقد کفایت می گردند. و اگر دریچه ها خوب کار نکنند همواره یک ستون 6اینچی از خون بر روی رگ های پایینی فشار می آورد. یکی از نتایج این فشار نامشهود واریس ورید (رگ) پا است. ظهور شبکه درهم پیچیده آبی رنگ و دردناک بر روی پاها از علایم مشخصه واریس می باشد. گاهی رگ ها در واریس زخم شده و موجب خونریزی می شوند. چنین وضعیتی ممکن است در ناحیه مقعد نیز رخ دهد.
یبوست به دلیل اختلالات روحی بوجود نمی آید یا حداقل با اطمینان می توان گفت که، این مسئله عامل اصلی نیست. اگر چه پس ازعمری تحمل درد و رنج ناشی از مشکلات روده ، هر کسی در مورد سلامت و قابلیتها یش، شک خواهد کرد
اگرچه نحوه درمان يبوست بسته به علت،شدت ومدت زمان ابتلا به آن متفاوت است ، اما دراكثرموارد با تغييررژيم غذائي و اصلاح شيوه زندگي مي توان به رفع آن كمك نموده وازبروزمجددآن جلوگيري نمود.
رژيم غذائي
اگررژيم غذائي حاوي مقداركافي فيبرباشد (روزانه 20 تا 35 گرم) ،باعث نرمي مدفوع وحجيم شدن آن مي شود. پزشكان ومتخصصين تغذيه مي توانند درزمينه ارائه يك برنامه غذائي مناسب به شما كمك كنند.ازجمله غذاهاي غني ازفيبرمي توان حبوبات و غلات كامل يعني نوع سبوس دار آنها،انواع ميوه وسبزيجات تازه مانند مارچوبه (asparagus) ،انواع كلم وهويج رانام برد.افرادي كه مستعد يبوست هستند،بايد مصرف غذاهائ كم فيبريابدون فيبرمانند بستني ،پنير،گوشت ،و غذاهاي آماده را محدودكنند.
اصلاح شيوه زندگي
ازجمله عوامل ديگري كه به پيشگيري ودرمان يبوست كمك مي كنند،عبارتنداز: نوشيدن آب كافي و مصرف مايعاتي مانندآب ميوه ها ، عصاره سبزيجات و سوپ صاف شده كه مانع ازكاهش آب بدن مي شوند.همچنين انجام فعاليت بدني و ورزشهاي روزانه ، اختصاص زمان مناسب به حركات روده و دفع مدفوع نيزدراين موردموثرهستند . به علاوه،موادتحريك كننده حركات روده و محرك دفع نيز نبايستي ناديده گرفته شوند.
ملين ها
اكثركساني كه مبتلا به يبوستهاي معمولي هستند،نيازي به مصرف ملين ها ندارند.ولي پزشكان براي آن دسته از افرادي كه باوجود رژيم غذائي مناسب و اصلاح شيوه زندگي خود،بازهم داراي يبوست مي باشند،استفاده ازملين ها و حتي تنقيه رابراي مدت محدودي توصيه مي كنند.درموردكودكان ،درمان كوتاه مدت باملين ها، همراه با آموزش هاي لازم جهت دفع مدفوع منظم ،به درمان يبوست كمك خواهدكرد.
نيازبه ملين ها واينكه كداميك ازآنها براي بيماربهتراست بايدتنها بوسيله پزشكان تعيين شود.ملين ها به شكل مايع،قرص،پودر(لعاب) ويادانه هاي ريزوجوددارند وازراه خوراكي قابل مصرف هستند.اين مواد به صورتهاي مختلفبه رفع يبوست كمك مي كنند. كه ازاين قرارند:
·ملينهاي حجم ساز (bulk-forming) :اينملينها معمولا" ايمن ترين ملين محسوب مي شوند،ولي برروي جذب بعضي ازداروها نيزتاثيرمي گذارند.همچنين به عنوان مكمل هاي فيبر شاخته شده وهمراه با آب مصرف مي شوند.آنها آب رادرداخل روده جذب كرده وباعث نرمترشدن مدفوع مي گردند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
اين داروها بايستي همراه باآب مصرف شوند ،چراكه مي توانندباعث انسدادشوند.بسياري ازافراد اعلام كرده اند كه بعدازمصرف داروهاي مذكور تسكين نيافته اند و حتي استفاده ازآنها باعث افزايش نفخ آنان وايجاددرهاي شكمي شده است.
·محركها (Stimulants) : اين ملينها باعث انقباضات منظم درماهيچه هاي روده مي شوند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز:
مطالعات بعمل آمده نشان مي دهندكه فنل فتالئين(Phenolphetalein) ،به عنوان يكي ازاجزاي تشكيل دهنده برخي از اين مواد ،مي تواندباعث افزايش خطرسرطان گردد. FDA (سازمان غذا ودارو) ،بطوركلي تركيباتيكه حاوي فنل فتالئين هستند،راخارج ازرده دانسته واستفاده ازآنهاراتحريم نموده داده است . به همين علت بيشترسازنده هاي موادمحرك ،جايگزين ديگري رابراي فنل فتالئين تعيين كرده اند.
·مواداسمزي (Osmotics) : اين موادباعث مي شوندكه مدفوع داخل كولون دريك مسيرخاص حركت نمايد ،ومنجربه اتساع روده مي گردند.اين سري ازداروها براي افرادي مفيدهستندكه مبتلا به يبوست هايي با عامل ناشناخته هستند.نام تجاري آنهاعبارتنداز:سفولاك(Cephulac )،سوربيتول(Surbitol)،ومايرالاكس(Miralax).افرادي كه داراي ديابت هستند،به هنگام استفاده ازاين موادبايستي ازنظرتعادل الكتروليت بدن تحت نظرقرارداشته باشند.
·نرم كننده هاي مدفوع (Stool softener) : اين موادباعث مرطوب شدن مدفوع گشته وازكاهش آب آن جلوگيري مي كنند.اين ملين ها اغلب بعداززايمان وعملهاي جراحي توصيه مي شوند.نامهاي تجاري انها عبارتنداز:كولاك (Colac)وسرفك(Surfak)
اين موادبراي افرادي توصيه مي شودكه بايداززورزدن هنگام اجابت مزاج پرهيزكنند.استفاده طولاني مدت ازاين سري داروها ممكن است باعث به هم خوردن تعادل الكتروليتهاي بدن شود.
·ملين هاي روغني (Lubricant) : اين موادباعث چرب شدن مدفوع شده وحركت آن رادرداخل روده ها آسانتر مي كند. متداولترين آنها روغنهاي معدني هستند.نامهاي تجاري انهاعبارتنداز:فليت(Fleet)،و زيمنول(Zymenol). اين مواد قادرندحركت روده راطي 8 ساعت تحريك نمايند.
·ملين هاي نمكي (Saline laxatives) :اين ملينهايك نوع نمكهائي هستند كه مانند اسفنج عمل كرده و آب رابه داخل روده مي كشندتامدفوع بتواندراحت ترعبوركند.نامهاي تجاري آنها عبارتنداز: شيرمنيزي (Milk of magnesia)،وهاليزام-او(Haleys M-O).بطوركلي ملينهاي سالين جهت درمان يبوستهاي حادبكارمي روند .البته به شرطي كه هيچ گونه علامتي، ازانسدادروده وجودنداشته باشد. استفاده ممتدازاين ملينها ،به خصوص دركودكان و افرادمبتلا به نارسائيهاي كليوي مي تواندباعث به هم خوردن تعادل الكتروليتي بدن آنان شود.
·فعال كننده هاي كلرايد كانال (Chloride Channel activators) : اين ملينها باعث افزايش مايعات روده اي و تشديدحركت آنها شده وبه عبورمدفوع كمك مي كنند،وازاين طريق سبب كاهش يبوستمي گردند.يكي ازاين ملين ها آمي تيزا(Amitiza) است ومشخص شده كه اين دارو مي توانداز 6 الي 12 ماه بطورايمن مورداستفاده قرارگيرد. اما اين پزشكان هستندكه بايستي نيازبه ادامه استفاده ازآن راتعيين نمايند.
اشخاصي كه به ملين ها وابسته مي شوند،لازم است كه به آرامي استفاده ازآنها رامتوقف كنند.دراين راستا پزشكان مي توانند كمكهاي لازم راارائه دهند.اكثرافرادي كه استفاده ازملين هارامتوقف مي كنند،قادرند، توانائي خودراجهت انقباضات طبيعي روده مجددا"بدست آورند.
سايرروشهاي درماني
درمان يبوست مي تواندباتوجه به علت خاص آن انجام شود.براي مثال،پزشك ممكن است دستوربه توقف مصرف يك داروي خاص داده و يا انجام عمل جراحي رابراي اصلاح مشكلات ناحيه راست روده و مقعد(َAnorectal)صلاح بداند.ازجمله پرولاپس مقعد،كه درآن قسمتهاي تحتاني كولون ازمقعد خارج مي شوند.
افرادمبتلا به يبوستهاي مزمن كه حاصل از اختلالات ناحيه راست روده و مقعدهستند،جهت آموزش مجدد عضلاتي كه حركات روده راكنترل مي كنند،مي توانندازفنون بيوفيدبيك (روش قادرساختن فردبه كنترل فرايندهاي زيستي داخلي خود) استفاده كنند.درفن بيوفيدبيك ،بااستفاده ازيك حسگر،توانائي عضلات موردنظرموردبررسي قرارگرفته ،وبرروي صفحه رايانه نمايش داده مي شود.درنتيجه بااين روش مي توان ارزيابي دقيقي ازعملكردبدن بعمل آورد. متخصصان بااستفاده ازاطلاعات بدست آمده به بيماران كمكمي كنند تا مجددا"ماهيچه هاي موردنظررا آموزش دهند.
جراحي كولون و برداشت آن نيز مي توانداز گزينه هايي باشدكه ممكن است جهت افرادمبتلا به يبوستهاي شديدكه مبتلا به بي حركتيهاي روده هستند،مورداستفاده قرارگيرند. درهرحال ، فوايد و عوارض احتمالي اين گونه جراحيها ازجمله دردهاي شكمي و اسهال بايستي سنجيده شود.
مصرف خودسرانهی داروهای شیمیایی جهت درمان یبوست چه عوارضی به دنبال دارد؟
با توجه به اینکه داروهای شیمیایی اثر سریع و فوری دارند، در درازمدت به رودهی بزرگ آسیب میرسانند. علاوه بر این که ممکن است دستگاه گوارش به این داروها عادت کند و دیگر جوابی به آنها ندهد. بنابراین به هیچ وجه این بیماران نباید خودسرانه دارو مصرف کنند.
تا آخر لیست را ببینید . هر آنچه اقدام پژوهی می خواهید در این صفحه برای همه پست های مدرسه موجود است :
(لیست زیر شامل بیشتر از 370 عدد اقدام پژوهی می باشد هر کدام از انها را می توانید قبل خرید بصورت پی دی اف و کامل مشاهده کنید و بعد فایل ورد وقابل ویرایش را با قیمت های مناسب خرید کنید )
نکته : لیست براساس پست در مدرسه مرتب شده است .برای راحتی کار می توانید از فهرست زیر ، هر پست مدرسه که داریدروی لیست آن پست مدرسه ،کلیک نمائید تاسریعتربه اقدام پژوهی های مورد نظر برسید و یا اینکه تاپائین صفحه اقدام پژوهی ها را تک تک نگاه کنید :
فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید و سنن هر مردمینشان از عواطف و خلقیات و - در معنایی كامل - هویت انسانی آن مردم است.
مشهد الرضا (ع)، شهری كه به واسطه عشق به پیشوای هشتم شیعیان شكل گرفت، مهد ادب و آداب ایران زمین بوده و هست.
آداب و رسوم مشهد و شهرهای اطراف آن به محبت مهاجر پذیری فراوان شهر مشهد - بخصوص از شهرهای مجاور - بسیار نزدیك و گاه یكسان است كه بارانخواهی و كشتی با «چوخه» از این دست است.
از قدیم، خراسان منطقهای كم آب و خشك بوده است؛ به طوری كه مراسم طلب باران در بسیاری از شهرهای خراسان از جمله مشهد مرسوم بوده و آداب مشتركی داشته است. بدین گونه کهزنان و دختران - با استفاده از دو تكه چوب و مقداری پارچه - عروسكی درست میكردند و آن را در سطح محله یا روستا میگرداندند؛ و با خواندن اشعار و تصنیفهایی در جمعیت، باران درخواست میکردند كه در آن معمولا به خداوند و حضرت «محمد» (ص) قسم یاد میشد و از مردم محله و روستا میخواستند برای پخت آشی به همین منظور طبخ كمك کنند.
مردم هر كدام در هنگامیكه به گرداننده این عروسك برای طبخ آش و حبوبات و ... میرساندند، مقداری آب نیز روی عروسك میپاشیدند و دعاها و اشعاری را زیر لب زمزمه میکردند، از جمله: «الله بده تو باران، به حرمت مزاران، گندم به زیر خاكه، از تشنگی میناله» و ... .
در بیشتر این مراسم طلب باران، نماز باران را به صورت جماعت بر بالای كوه یا تپه ای میخواندند و مردم معتقد بودند كه بعد از خواندن نماز و مراسم طلب باران حتما باران خواهد بارید.
خاستگاه شاهنامه «شت توس» است كه نبردهای تن بتن و حماسی فراوانی در آن به تصویر كشیده شده است.
كشتی باچوخه كشتی فراگیری در سطح ایران است. اگرچه این كشتی از قدیم در سراسر كشور با تفاوتهای اندكی مرسوم بوده، در خراسان و شهرهایی چون مشهد و «نیشابور» و «سبزوار» - به سبب تعصبات خاص در خصوص فرهنگ پهلوان و پهوان پروری و همان روحیه قدیمیو كهنی كه مردم این سرزمین داشته و در شاهنامه انعكاس آن نمایانگر است – بیشتر نمود و ظهور داشته و دارد. نام این كشتی از نام لباس خاصی گرفته شده است كه كشتی گیران آن بر تن میكنند. چوخه لباسی پشمیاست كه گاه در نبردها نیز از آن استفاده میشد.
آیین جوانمردی و پهلوانی از آیینهای كهن مردم خراسان در شهر توس و مشهد فعلی است. پهلوان از مردم بسیار آبرومند شهر بود و معمولا در مراسمیچون عروسی و ... - به سبب حفظ آمادگی جسمانی خود و سرگرمیو رشد مهارتها - مسابقاتی را در قالب كشتی باچوخه برگزار میكردند.
پهلوانان كشتی باچوخه معمولا با افرادی كه نسب آنها به ائمه میرسید (سیدها) كشتی نمیگرفتند و معتقد بودند که حرمت این افراد را باید حفظ کرد، به گونه ای كه به خود اجازه نمیدادند پشت سید را به خاك برسانند.
مشهد همواره مواجه با سیل مشتاقان زیارت از پیشوای هشتم شیعیان بوده و هست، ولی در گذشته به سبب كمبود امكانات و سفرهای سخت و دشوار و توسعه نیافتگی شهر، مرسوم بوده است كه مشهدی ها به استقبال كاروانیان میرفتند و به احكام و احسان تیمار مسافران و زوار میپرداختند و پس از آن نیز در منازل خود پذیرای آنان میشدند.
حتی قصبه ها و روستاهای اطراف مشهد حضور زوار و كاروانیان را متبرك و میمون میدانستند و از میوه ها و محصولات زراعی و باغی خود به كاروانیان هدیه میكردند.
مراسم عزاداری و سینه زنی و نوحه خوانی در همه جای ایران مرسوم است و در مشهد نیز این مراسم با آداب مشابه و گاهی خاص برگزار میشود.
شله قلمكار آش مخصوصی است كه با حبوبات و گوشت طبخ میشود و یكی از طعمهای بسیار ماندگاری است كه چشیدنش نام مشهد را به ذهن متبادر میسازد
فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید و سنن هر مردمینشان از عواطف و خلقیات و - در معنایی كامل - هویت انسانی آن مردم است.
مشهد الرضا (ع)، شهری كه به واسطه عشق به پیشوای هشتم شیعیان شكل گرفت، مهد ادب و آداب ایران زمین بوده و هست.
آداب و رسوم مشهد و شهرهای اطراف آن به محبت مهاجر پذیری فراوان شهر مشهد - بخصوص از شهرهای مجاور - بسیار نزدیك و گاه یكسان است كه بارانخواهی و كشتی با «چوخه» از این دست است.
از قدیم، خراسان منطقهای كم آب و خشك بوده است؛ به طوری كه مراسم طلب باران در بسیاری از شهرهای خراسان از جمله مشهد مرسوم بوده و آداب مشتركی داشته است. بدین گونه کهزنان و دختران - با استفاده از دو تكه چوب و مقداری پارچه - عروسكی درست میكردند و آن را در سطح محله یا روستا میگرداندند؛ و با خواندن اشعار و تصنیفهایی در جمعیت، باران درخواست میکردند كه در آن معمولا به خداوند و حضرت «محمد» (ص) قسم یاد میشد و از مردم محله و روستا میخواستند برای پخت آشی به همین منظور طبخ كمك کنند.
مردم هر كدام در هنگامیكه به گرداننده این عروسك برای طبخ آش و حبوبات و ... میرساندند، مقداری آب نیز روی عروسك میپاشیدند و دعاها و اشعاری را زیر لب زمزمه میکردند، از جمله: «الله بده تو باران، به حرمت مزاران، گندم به زیر خاكه، از تشنگی میناله» و ... .
در بیشتر این مراسم طلب باران، نماز باران را به صورت جماعت بر بالای كوه یا تپه ای میخواندند و مردم معتقد بودند كه بعد از خواندن نماز و مراسم طلب باران حتما باران خواهد بارید.
خاستگاه شاهنامه «شت توس» است كه نبردهای تن بتن و حماسی فراوانی در آن به تصویر كشیده شده است.
كشتی باچوخه كشتی فراگیری در سطح ایران است. اگرچه این كشتی از قدیم در سراسر كشور با تفاوتهای اندكی مرسوم بوده، در خراسان و شهرهایی چون مشهد و «نیشابور» و «سبزوار» - به سبب تعصبات خاص در خصوص فرهنگ پهلوان و پهوان پروری و همان روحیه قدیمیو كهنی كه مردم این سرزمین داشته و در شاهنامه انعكاس آن نمایانگر است – بیشتر نمود و ظهور داشته و دارد. نام این كشتی از نام لباس خاصی گرفته شده است كه كشتی گیران آن بر تن میكنند. چوخه لباسی پشمیاست كه گاه در نبردها نیز از آن استفاده میشد.
آیین جوانمردی و پهلوانی از آیینهای كهن مردم خراسان در شهر توس و مشهد فعلی است. پهلوان از مردم بسیار آبرومند شهر بود و معمولا در مراسمیچون عروسی و ... - به سبب حفظ آمادگی جسمانی خود و سرگرمیو رشد مهارتها - مسابقاتی را در قالب كشتی باچوخه برگزار میكردند.
پهلوانان كشتی باچوخه معمولا با افرادی كه نسب آنها به ائمه میرسید (سیدها) كشتی نمیگرفتند و معتقد بودند که حرمت این افراد را باید حفظ کرد، به گونه ای كه به خود اجازه نمیدادند پشت سید را به خاك برسانند.
مشهد همواره مواجه با سیل مشتاقان زیارت از پیشوای هشتم شیعیان بوده و هست، ولی در گذشته به سبب كمبود امكانات و سفرهای سخت و دشوار و توسعه نیافتگی شهر، مرسوم بوده است كه مشهدی ها به استقبال كاروانیان میرفتند و به احكام و احسان تیمار مسافران و زوار میپرداختند و پس از آن نیز در منازل خود پذیرای آنان میشدند.
حتی قصبه ها و روستاهای اطراف مشهد حضور زوار و كاروانیان را متبرك و میمون میدانستند و از میوه ها و محصولات زراعی و باغی خود به كاروانیان هدیه میكردند.
مراسم عزاداری و سینه زنی و نوحه خوانی در همه جای ایران مرسوم است و در مشهد نیز این مراسم با آداب مشابه و گاهی خاص برگزار میشود.
شله قلمكار آش مخصوصی است كه با حبوبات و گوشت طبخ میشود و یكی از طعمهای بسیار ماندگاری است كه چشیدنش نام مشهد را به ذهن متبادر میسازد
فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید و سنن هر مردمینشان از عواطف و خلقیات و - در معنایی كامل - هویت انسانی آن مردم است.
مشهد الرضا (ع)، شهری كه به واسطه عشق به پیشوای هشتم شیعیان شكل گرفت، مهد ادب و آداب ایران زمین بوده و هست.
آداب و رسوم مشهد و شهرهای اطراف آن به محبت مهاجر پذیری فراوان شهر مشهد - بخصوص از شهرهای مجاور - بسیار نزدیك و گاه یكسان است كه بارانخواهی و كشتی با «چوخه» از این دست است.
از قدیم، خراسان منطقهای كم آب و خشك بوده است؛ به طوری كه مراسم طلب باران در بسیاری از شهرهای خراسان از جمله مشهد مرسوم بوده و آداب مشتركی داشته است. بدین گونه کهزنان و دختران - با استفاده از دو تكه چوب و مقداری پارچه - عروسكی درست میكردند و آن را در سطح محله یا روستا میگرداندند؛ و با خواندن اشعار و تصنیفهایی در جمعیت، باران درخواست میکردند كه در آن معمولا به خداوند و حضرت «محمد» (ص) قسم یاد میشد و از مردم محله و روستا میخواستند برای پخت آشی به همین منظور طبخ كمك کنند.
مردم هر كدام در هنگامیكه به گرداننده این عروسك برای طبخ آش و حبوبات و ... میرساندند، مقداری آب نیز روی عروسك میپاشیدند و دعاها و اشعاری را زیر لب زمزمه میکردند، از جمله: «الله بده تو باران، به حرمت مزاران، گندم به زیر خاكه، از تشنگی میناله» و ... .
در بیشتر این مراسم طلب باران، نماز باران را به صورت جماعت بر بالای كوه یا تپه ای میخواندند و مردم معتقد بودند كه بعد از خواندن نماز و مراسم طلب باران حتما باران خواهد بارید.
خاستگاه شاهنامه «شت توس» است كه نبردهای تن بتن و حماسی فراوانی در آن به تصویر كشیده شده است.
كشتی باچوخه كشتی فراگیری در سطح ایران است. اگرچه این كشتی از قدیم در سراسر كشور با تفاوتهای اندكی مرسوم بوده، در خراسان و شهرهایی چون مشهد و «نیشابور» و «سبزوار» - به سبب تعصبات خاص در خصوص فرهنگ پهلوان و پهوان پروری و همان روحیه قدیمیو كهنی كه مردم این سرزمین داشته و در شاهنامه انعكاس آن نمایانگر است – بیشتر نمود و ظهور داشته و دارد. نام این كشتی از نام لباس خاصی گرفته شده است كه كشتی گیران آن بر تن میكنند. چوخه لباسی پشمیاست كه گاه در نبردها نیز از آن استفاده میشد.
آیین جوانمردی و پهلوانی از آیینهای كهن مردم خراسان در شهر توس و مشهد فعلی است. پهلوان از مردم بسیار آبرومند شهر بود و معمولا در مراسمیچون عروسی و ... - به سبب حفظ آمادگی جسمانی خود و سرگرمیو رشد مهارتها - مسابقاتی را در قالب كشتی باچوخه برگزار میكردند.
پهلوانان كشتی باچوخه معمولا با افرادی كه نسب آنها به ائمه میرسید (سیدها) كشتی نمیگرفتند و معتقد بودند که حرمت این افراد را باید حفظ کرد، به گونه ای كه به خود اجازه نمیدادند پشت سید را به خاك برسانند.
مشهد همواره مواجه با سیل مشتاقان زیارت از پیشوای هشتم شیعیان بوده و هست، ولی در گذشته به سبب كمبود امكانات و سفرهای سخت و دشوار و توسعه نیافتگی شهر، مرسوم بوده است كه مشهدی ها به استقبال كاروانیان میرفتند و به احكام و احسان تیمار مسافران و زوار میپرداختند و پس از آن نیز در منازل خود پذیرای آنان میشدند.
حتی قصبه ها و روستاهای اطراف مشهد حضور زوار و كاروانیان را متبرك و میمون میدانستند و از میوه ها و محصولات زراعی و باغی خود به كاروانیان هدیه میكردند.
مراسم عزاداری و سینه زنی و نوحه خوانی در همه جای ایران مرسوم است و در مشهد نیز این مراسم با آداب مشابه و گاهی خاص برگزار میشود.
شله قلمكار آش مخصوصی است كه با حبوبات و گوشت طبخ میشود و یكی از طعمهای بسیار ماندگاری است كه چشیدنش نام مشهد را به ذهن متبادر میسازد
ارومیهیکی ازکلان شهرهایایران،مرکز استان آذربایجان غربیوشهرستان ارومیهدرشمال غربی ایرانکه در منطقه آذربایجان واقع شده است. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ با ۶۶۷۴۹۹ نفر جمعیت، دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقهٔ شمالغرب ایران بهشمار میآید. ارومیه با ۱۳۳۲ متر ارتفاع در غرب دریاچه ارومیه، در دامنه کوه سیر و ودر میان دشتارومیهقرار گرفته است. هوای ارومیه در تابستان نسبتاً گرم ودر زمستان سرد میباشد.
ارومیهبا بیش از ۳ هزار سال قدمت قدیمیترین شهر در منطقهٔ شمالغرب ایران بهشمار میآید که هنوز پابرجا است. از این رو ارومیه به عنوان ۱۹ شهر تاریخی ایران در یونسکو ثبت شده است. در سدههای گذشته حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط عثمانیها و روسها را تجربه کرده است. این شهر به سبب موقعیت مناسب که در میان شاهراه ارتباطی قفقاز، میانرودان و آسیای صغیر داشته در گذشته از مراکز تجاری منطقه به شمار میرفته است. نقل مهمترین سوغات ارومیه است.
ارومیه به عنوان شهر دارای اولین بیمارستان به شیوه نوین، اولین مرکز آموزش پزشکی، اولین مدرسه به شیوه نوین، اولین شبکه تلویزیون محلی، اولین نشریه محلی در ایران،[نیازمند منبع] پایتخت والیبال ایران، دومین شهر پرترافیک ایران شناخته میشود. دارالنشاط ، پاریس ایران ، شهر آب ، شهر ادیان، مذاهب و اقوام از القاب ارومیه است. ارومیه مدتی در دوره پهلوی به رضائیه تغییر نام داد.
ارومیه پیش از اسلام
از تلهای متعدد در نزدیکی شهر (گوک تپه، دیگاله، ترمنی، احمد، سارالان، دیزه تپه) تا به حال اشیای بسیار قدیمی به دست آمده است. ارومیه در اورارتوی باستانی قرار داشت که دارای ارتباطات زبانی با هوریان آناتولی بود ولی شدیداً تحت تأثیر آشوریان بود. درست زیر دریاچه ارومیه شهر و امارت منا قرار داشت، که در قرن هشتم با قدرت فزاینده آشور که سارگون شاه آن اورارتوییها را در ۷۱۴ قبل از میلاد شکست داده بود، علیه اورارتو در آمد گرچه شاهان اورارتو تا قرن ۷ قبل از میلاد همچنان حضور داشتند.
ارومیه پس از اسلام
صدقه بن علی، از خدمهٔ عضدالدوله دیلمی ارومیه را فتح کرد، و قلعههای زیادی در آنجا بنا کرد؛ بنا بر روایتی دیگر، عتبه بن فرقد که عمر او را ۲۰ق/۶۴۰م گسیل داشته بود تا موصل را فتح کند، ارومیه را گرفت. جغرافیدانان قرن ۴ هجری نظیر ابن حوقل و اصطخری در بین شهرهای آذربایجان (پس ازاردبیلومراغه) جایگاه سوم را میدهند و به پرآب بودن، و غنایش از نظر میوه و حاصلخیزی تأکید میکنند. المقدسی، ارومیه را در ارمنستان قرار میدهد و میگوید از دوین اداره میشده است. در این دوره، ارومیه بر سر بزرگراه اردبیل-مراغه-ارومیه-برکری (به شمال غرب دریاچه وان)-آمد قرار داشت. از آنجا که تبریز هنوز اهمیت چندانی نداشت، جاده به جنوب منحرف میشد تا از شهرهای اصلی رد شود. ممکن است حضور عوامل غیر مطیع در شمال آذربایجان هم بر انحراف جاده به جنوب تأثیر گذاشته باشد. ناحیه ارومیه با ساکنان کرد و مسیحی، در تاریخ اسلام هرگز نقش عمدهای ایفا نکرده است.
جغرافیا
ارومیه با داشتن موقعیت ممتاز جغرافیایی در ۲۰ کیلومتری دریاچه ارومیه قرار دارد. ارتفاع ارومیه ۱۳۳۲ متر از آبهای آزاد است. ارومیه در دشت ارومیه واقع شده است که ارتفاعاتی چون کوه سیر، کوه قیزقلعه، کوه جهودها، کوه چهل مر شهیدان، کوه ماه، کوه علی پنجه سی و کوه علی ایمان آن را احاطه کردهاند. در واقع ارومیه بین دریاچه ارومیه و دیوارهٔ کوههای غرب استان واقع شده است.
موقعیت جغرافیایی
شهرارومیهروی مدار ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه در نیمکره شمالی از خط استوا قرار گرفته است. همچنین این شهر روی نصف النهار ۴۵ درجه و ۲ دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد.
زبان مردم ارومیه
ترکهای ارومیه به زبان ترکی آذربایجانی و لهجه ایرانی شمالغربی آن که مشابه لهجه مردم تبریز است، صحبت میکنند. کردهای ارومیه به لهجه کرمانجی از زبان کردی سخن میگویند. آشوریها به زبان آشوری سخن میگویند؛ که گونهای از آرامی شرقی است و دارای کلمات دخیل از زبانهای کردی، ترکی ،فارسی و عربی. ارمنیها نیز در میان خود به زبان ارمنی سخن میگویند.
قومیت
ارومیه یک شهر چندقومیتی با ادیان و مذاهب گوناگون است. اکثریت مردم ارومیه را ترکهای آذربایجانی و نیز اقلیتی از کردها، مسیحیان (آشوری و ارمنی) تشکیل میدهند. لرد کرزن دربارهٔ شهر ارومیه مینویسد: «این شهر که در ارتفاع ۴۴۰۰ پا از سطح دریاست بین ۳۰۰۰۰و ۴۰۰۰۰ نفر سکنه دارد که بیشتر آنها طایفهٔ ترک افشار هستند، ولی مقدار زیادی هم خانوادههای نسطوری و کلیمی و ارمنی در آنجاست.» طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت نشان میدهد که ترکزبانان ۸۵٫۷٪ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبانها حدود ۱۰٫۵٪ بودهاند. در این آمارگیری نمونهای درصد آشوریها، فارسزبانها و ارمنیها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶ و ۰٫۵ بود.
مذهب مردم ارومیه
بیشینهٔ ترکهای ارومیه شیعهمذهب هستند اما در عین حال تعداد زیادی ترکهای سنیمذهب حنفی و شافعی نیز در آن زندگی میکنند. مذهب اکثریت کردهای ارومیه نیز سنی است.همچنین اقلیتی از مردمان آشوری و ارمنی در این شهر زندگی میکنند. در سال ۱۹۰۰ میلادی حدود نیمی از جمعیت شهر ارومیه مسیحی اعم از آشوریان و ارامنه بودند اما بسیاری از آنها در میان درگیریهای روسیه و عثمانی در سال ۱۹۱۸ شهر را ترک کردند.[۵۰] پس از عقبنشین روسها از این منطقه بیشتر مسیحیان باقیمانده در شهر ارومیه قتلعام شدند. در زمان رضاشاه پهلوی آشوریان ایران دعوت به بازگشت به این شهر شدند و چندین هزار نفر از آنها به این شهر بازگشتند.[۵۰]
بنا به روایتی نیز جوانمردی (از فرقههای تصوّف) را اولین دفعه اخی ترک ارومیهای، پدر جدّ حسامالدین چلبی، مرید مولانا، در آناتولی منتشر ساخت.
تجارت
از گذشته ارومیه با قرارگیری بر سر چهارراه قفقاز ،میانرودان ،آسیای صغیر و شرق دریاچه ارومیه از اوضاع بازرگانی نیکویی برخوردار بوده است. در واقع ارومیه با قرار گیری بر سر راههای تجارتی به عنوان گمرکی برای صادرات و واردات کالا از ایران به دیگر نقاط و بالعکس بوده است. همچنین ارومیه محلی برای خرید و فروش محصولات کشاورزی و عشایری مردم اطراف این شهر بوده است.
فرهنگ
ارومیهبه عنوان ۱۹ شهر تاریخی ایران در یونسکو ثبت شده است. برخی مورخان متقدم اسلامی نیز ارومیه را زادگاه زردشت عنوان کردهاند. دارالنشاط، پاریس ایران ، شهر آب، شهر ادیان، مذاهب و اقوام از القاب ارومیه است.
آداب و رسوم
ترکهای آذربایجانی اعیاد و مراسمهایی چون نوروز، عید قربان و … را مانند دیگر اقوام ایرانی با تفاوتهایی ناچیز برگزار میکنند. موسیقی آشیقی یکی از شاخصههای مردم ترک زبان جهان است که در ایران دارای مکتبهای متفاوتی است در این میان مکتب عاشیقی ارومیه بنا به نظر کارشناسان و اساتید این هنر در سراسر جهان اصیلترین و قدیمیترین مکتب عاشیقی است که تا به امروز اصالت خود را حفظ کرده است. همچنین موسیقی عاشیقی دارای سبک متفاوت و منحصربهفردی است این هنر و فرهنگ آذربایجان پس از تلاشها و رقابت استانهای عاشیقی خیز به نام استان آذربایجان غربی و شهر ارومیه در فهرست به شماره ۱۶۵ در میراث میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت ملی شد.
عاشیقها از دوران قبل از اسلام در بین مردمان ترکتبار وجود داشتهاند. در سالهای قبل از انقلاب اسلامی، عاشیقها اغلب در قهوهخانههای آذربایجانهای شرقی و غربی اجرا میداشتند. تبریز مرکز شرقی عاشیقها و ارومیه مرکز غربی آنها بود. در ارومیه بر خلاف تبریز عاشیقها همواره به صورت تکی اجرا میکردند.
آشوریها و ارمنیها نیز اعیاد و مراسمهای مختص به خود را دارند که بیشتر کلیسا برگزار میکنند. آشوریها نخستین قومی بودند که مسیحی شدند. پس از آن یکی از حواریون تمام آنان را در دریاچه ارومیه غسل تعمید داد. پس از آن همه ساله آشوریان این روز را جشن میگیرند. جشن روز مادر نیز همه سال در نخستین جمعه سال نو میلادی، به یادبود مریم مقدس برگزار میشود. نوسردیل یا آبپاشان یکی از جمله دیگر اعیاد آشوریان است. در این روز که حتی بین غیرآشوریان ارومیه نیز شناخته شده است آشوریان به روی یکدیگر آب میپاشند. کردها نیز مراسمها و اعیاد مختص به خود را دارند که مانند دیگر مناطق کردنشین اهل سنت ایران است.
شهردار ارومیه در سال ۱۳۸۹ عنوان کرد: «ارومیه با بهرهمندی از اقوام و پیروان ادیان و مذاهب مختلف میتواند خود را به عنوان پایتخت فرهنگی آذربایجان مطرح کند.»
بندر بوشهردرباره این پرونده تلفظ راهنما اطلاعات یکی از شهرهای استان بوشهر و مرکز استان بوشهر از استانهای جنوب غربی ایران است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱۹۵،۲۲۲ نفر بودهاست.
بندر بوشهر در بخش مرکزی استان بوشهر، در ارتفاع ۱۸ متری از سطح دریا و در منطقه ساحلی خلیج فارس واقع شده و آب و هوای نیمه بیابانی گرم دارد. این شهر از سمت شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود شدهاست.نام بوشهر در کتابها و اسناد تاریخی، تحت نامهای مختلفی نظیر «رام اردشیر»، «ابوشهر»، «لیان» و «ریشهر» به ثبت رسیدهاست.بیشتر مردم بوشهر به زبان فارسی تکلم میکنند. بندر امروزی بوشهر را نادرشاه افشار در ۱۷۳۶ میلادی رونق دوباره بخشید. نام این محل پیش از آن ریشهر بود.بندر بوشهر به خاطر عواملی مانند صیادی، وجود نیروگاه اتمی، کشتی سازی و صادرات از این بندر رونق اقتصادی گرفتهاست.هم اکنون ۱۸ اسفند سالروز تأسیس مدرسه سعادت روز بوشهر نام گرفته شده است.
مقدمه
بنای بوشهربهاردشیر ساسانینسبت داده شده و نام اصلی آن «رام اردشیر» بودهاست. گفته میشود که «رام اردشیر» به مرور زمان به «ریشهر» تبدیل شد. به نظر میرسد که بوشهر تحریف شده ریشهر- همان شهر قدیمی است.در عصر هخامنشی از تمدنهای بزرگ در ایران تمدن لیان بودهاست که برخی به اشتباه نام آن را از نامهای بوشهر میدانند. هم اکنون نام خیابانی در بازار بوشهر به همین نام است طبق آثار کشف شده در منطقه باستانی هلیله و ریشهر نام این سرزمین ژرمانسیکا بودهاست. همچنین در آثار باستانی شوش از این بندر نام برده شدهاست. در زمان اسکندر نام آن به موزامبری تغییر یافت. نام دیگر اباشهر در زمان اردشیر بابکان به معنی شهر بابک و بعد از آن بوشهر به معنای شهر پایین بدلیل اختلاف سطحی که با ریشهر داشتهاست.
پیشینه
بنای بوشهر را به اردشیر ساسانی نسبت دادهاند. در کارنامهاردشیر بابکانبه وجود بندری به نام بوخت اردشیر اشاره شده که در کنار مدارک دیگر نشان دهنده اهمیت خلیج فارس برای شاهان آغازین ساسانی است. اهمیت این بندر چنان بود که بوخت اردشیر با جاده ای به کازرون و شیراز وصل می شد و از آن کالاهای صادراتی به مناطق دیگر حمل می شدند. ولی بوشهر کنونی که تاریخچه ۳۰۰ ساله دارد را «ابومهیری» پسر شیخ ناصرخان آل مذکور (ناخدا باشی کشتیهای نادرشاه و بنیان گذار خاندان آل مذکور) در سال هزاروصدوپنجاه قمری (۱۱۱۴ش/ ۱۷۳۵م) پایهگذاری کرد، علت تاسیس این شهر به دلیل این بود که نادر شاه میخواست بندری در جنوب بسازد و همچنین نیروی دریایی را تاسیس کند.
این بندر چنان پر رونق شد که به عنوان رقیب بزرگی برای بندر بصره به حساب میآمد. این شکوفایی تجاری تا آنجا پیشرفت که «حاج محمد شفیع» اجازه چاپ و نشر اسکناس رایج بوشهر را به دست آورد و این امتیاز تا برقراری بانک شاهی، در بوشهر باقی بود. بندر بوشهر از اولین مراکزی بود که دارای صنعت چاپ سنگی شد و همچنین بعدها در صنعت یخ سازی و برق پیشرو بود، مردم این شهر از اولین مردمان ایران بودند که با نشریات و مجلات آشنا شدند از اولین نشریات بوشهر میتوان به روزنامههای مظفری. خلیج ایران و ندای جنوب اشاره کرد، همچنین به دلیل رونق و موقعیت خاص اولین نمایندگیهای شرکتهای تجاری و کنسولگری دولتهای خارجی از جمله بریتانیا، آلمان و روسیه و امپراطوری عثمانی در این شهر دایر شد ولی این رونق با توسعه راه آهن به خرمشهر منتقل شد.
جبهه ساحلی بافت قدیم بوشهر در سال ۱۳۷۸ تحت شماره ۲۳۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.منظره شهر آمیزهای از رنگهای سفید، زرد و قهوهای است. بافت شهر بوشهر از حدود هفتاد سال پیش یعنی پس از جنگ جهانی اول رونق خود را از دست داده و مصالح مورد نیاز آن که از آفریقا و هند تأمین میشده کمتر در دسترس بوده و ساکنین اصلی شهر شروع به ترک آن و مهاجرت به سایر نقاط کشور کردهاند. پس از جنگ دوم جهانی این مساله شدت گرفته و پس از انقلاب اسلامی نیز با تخریب بیش از یک چهارم این بافت توسط اداره بندر سیر صعودی این مهاجرت و تخریب شدت چند برابر یافته و هم اکنون به صورت نیمه ویرانهای درآمدهاست.
وجه تسمیه
دربارهى وجه تسمیه بوشهر نظرات مختلفى ابراز شده است. برخى آن را مخفف «ابوشهر» یعنى پدر شهر و عده دیگرى به قیاس نام «ریشهر» آن را مخفف بخت اردشیر یعنى نجات یافته اردشیر پنداشتهاند. بنابر وجه تسمیه اول، بوشهر پس از آبادانى و گسترش و بعد از ویرانى ریشهر، این نام مرکب عربى ـ فارسى را یافته است.
اعراب بوشهر را «البوشهر» مىگفتند و کوتاه شده آن «ابوشهر» است. ناحیه بوشهر در دورههاى سه گانه تمدن عیلام از هزاره سوم تا هزاره اول ق.م، مورد توجه بوده و از کاوشهاى باستانشناسى چنین برمىآید که نام اولیه این بندر، «لیان؛Lyan» بوده است.
وجوه تسمیه دیگرى نیز براى بوشهر بیان شده است که عبارتند از:
ـ بنا به دستور نادرشاه یک نیروى دریایى قوى در نزدیکى این شهر تأسیس و به این شهر نام ابوشهر به معنى پدر شهرها دادند.
ـ عدهاى نیز معتقدند که نام قبلى بوشهر، نادریه بوده و در سال ۱۱۴۶ ه .ق نادرشاه آنجا را نادریه نامید.
ـ گروهى بناى این شهر را به اردشیر ساسانى نسبت مىدهند و گویند که نام اصلیش تخت اردشیر بود و بوشهر تحریف شده ریشهر که یک شهر قدیمى است مىباشد.
ـ ریشهر مخفف «ریو اردشیر» است. زیرا این شهر در زمان اردشیر اول ساخته شده لذا به آن «ریو اردشیر» یا «شهر اردشیر» گفتهاند.
برخى نیز در وجه تسمیه بوشهر آوردهاند محدوده قدیمى بوشهر قدیم به دو بخش باستانى «رى شهر» و «بى شهر» تقسیم نمودهاند و در اثر گذشت زمان نام بىشهر به تمامى منطقه قدیم و جدید اطلاق شده است و بى شهر در حقیقت همان بوشهر است که در لهجه شهرى، بى شهر تلفظ مىشد و چنین استدلال کردهاند بنابر دلایلى چند «بى شهر» را محرّف بوشهر و «رى شهر» را شکل تحریف شده «روشهر» مىدانند و گواه نزدیک در تایید این مدعا، استناد به قراین و شواهد موجود (در گویش مردم بوشهر) در تلفظ کلمات و واژگان است که در آنها حرف «و» را تبدیل به «ى» کرده و آن را چنین ادا مىکنند:
آلوده (آلیده) ـ آهو (آهى، اوهید) ـ اندود (اندید) ـ انگور (انگیر).
پیداست که «روشهر» و «بوشهر» هر کدام از دو جزء جداگانه (رو + شهر ـ بو + شهر) ترکیب یافته و واژه «شهر» در هر دو، یک مفهوم مشترک دارد.
مؤلف برهان قاطع، از کلمه «شهر» به نام «شار» یاد مىکند و آن را علاوه بر شهر (در مفهوم مدینه بلد) به معنى «بناى بلند و عمارت عالى» مىداند.
برخى نیز نام قدیم این شهر را «بوخت اردشیر» دانستهاند و درباره وجه تسمیه آن آوردهاند: … «بوخت اردشیر» به معناى نجات یافته اردشیر است.
بوختن به معناى نجات یافتن است و چون اردشیر در آن جا از مرگ نجات یافته است آن جا را «بوخت اردشیر» نام نهاد و بعضى آن را شهر بوشهر دانستهاند.
گویش بوشهری
گویش بوشهری مجموعهای از لهجههای زبان فارسی هستند. که تقریبا در سرتاسر استان بوشهر و بخشهایی از مناطق غربی استان فارس مانند لامرد(؟) و تراکمه و کنارتخته و خشت و مناطق جنوب غرب خوزستان مانند هندیجان و بندرماهشهر و نیز در کشور بحرین رایج است. این لهجهها شباهتهای زیادی با لهجه بندری، و نیز لری و بختیاری و لهجه کازرونی و لهجه آبادانی دارد. این لهجهها عبارتند از بوشهری مرکزی (رایج در شهرستان بوشهر)، تراکمهای، آبدانی (مربوط به منطقهٔ آبدان)، کنگانی، جمی، تنگستانی، دشتی، دشتستانی، دیلمی، گناوهای و ماهشهری – هندیجانی است. لهجهها در روستاها بیشتر از شهرها متنوع میباشند.
گویشهای استان
لهجه بوشهری در شهرستان بوشهر، گویش دشتی یا دشتیاتی در منطقهٔ دشتی شهرستان دشتی و دیر، گویش تنگستانی یا تنگسیری در بخش ساحلی تنگستان است. گویش دشتستانی لهجه مردم دشتستان و شمال غربی استان (گناوه و دیلم) است که با زبان لری کاملا آمیختهاست. گویش دیری – بردستانی و آبدانی بعلاوه دشتیاتی هم در شهرستان دیر است و دارای قدمت منحصر بفرد است. گویش دیری به فارسی فصیح نزدیک است. و گویش کنگانی و جمی هم در منتهای جنوبی استان بوشهر است که (بخصوص لهجه جمی) به فارسی فصیح و معیار نزدیکترند.
آوا ها و کلمات نمونه
·بود: بید
·دود: دید
·زانو: زونی
·شب: شُو
·خواب: خُو
·فوت کردن: فیت کردن
·کوچه: کیچه
·نگاه کردن: سِی کردن
·مادر: دِی
·لیوان: گیلاس
·گربه: گولی
·خدا: خُیا
·آب: اُو
ویژگیهای دستوری
از نظر صرفی و دستوری با فارسی معیار چندان تفاوتی ندارد. نشانه تعریف در برخی لهجهها در اسامی پسوند (ku) و در صفات پسوند (u) میباشد. برای نمونه:
·بیا غذایت را بخور: bio qezât boxor
·آن کتاب را بخوان: ktâbku boxu
·زشت(معرفه): zeštu
·خودکار(معرفه): xotkârku
نشانه جمع در گویش بوشهری (آ) و در لهجههای شمالی (ال) میباشد. کتابها: کتابا – کتابل
برای استمرار در افعال بجای استفاده از داشتن از پیشوندهای (hasey) یا (hey) استفاده میشود. استفاده از هی در افغانستان نیز مرسوم است و هاسی در کازرون نیز بکار میرود. در مناطق شمالی استان هاسی به ایسی تبدیل میگردد. شهر بوشهری کلمه هاسی به کار نمیبرد اما روستاهای اطراف بله و تفاوت این لهجهها با فاصله گرفتن از بوشهر بیشتر میشود و بوشهر مرکز آنها نیست.
·دارد مینویسد: hâsey minvise
·داشت میرفت: hey miraft
داشت میرفت:بوشهری:داش میرفت (فارسی معیار) برای منفی کردن مانند فارسی معیار از نه استفاده میشود که در افعال ترکیبی یا اسنادی این نشانه منفی ساز پیش از مسند قرار میگیرد:
·من بلد نیستم: مو نه بلدم: mo na baladom
·من بلد نیستم: به جای نمیدونم میگویند نمیفهمم
·ما اهل تهران نیستیم: ما نه مال تهرونیم: ma na mâl tehrunim
حرف میانجی عموما صامت (ن) است که در در افعال اسنادی برای سوم شخص نیز کاربرد دارد. مثلا برای مفهوم (هوا گرم است) آنچه را که در تهران میگویند (havâ garm’e) یا در اصفهان میگویند (heva garmes) در بوشهر میگویند (havâ garmen). این حالت در لهجه کازرونی و گویشهای بندری نیز وجود دارد.
در گویش بوشهری، گویش دشتستانی و گویشهای شبیه و اطراف حالت التزامی شرط محقق نشده همتای «بروم» در زمان حال، در زمان گذشته به صورت «برفتم» و با پیشوند «بِ» (be) به کار میرود. در لهجه تهرانی بیشتر از پیشوند «می» و ساخت ماضی استمراری استفاده میشود:
چه برفتم به حسینیه و چه در خانه بماندم صدای سنج و دمام و نوحهخوانی میشنیدم
انسان، از نخستین ادوار زندگی اجتماعی، متوجه بازگشت و تکرار برخی از رویدادهای طبیعی، یعنی تکرار فصول شد. نیاز به محاسبه در دوران کشاورزی ، یعنی نیاز به دانستن زمان کاشت و برداشت، فصل بندی ها و تقویم دهقانی و زراعی را به وجود آورد. نخستین محاسبه فصل ها، بی گمان در همه جوامع با گردش ماه که تغییر آن آسانتر دیده می شد صورت گرفت. و بالاخره در نتیجه نارسایی ها و ناهماهنگی هایی که تقویم قمری، با تقویم دهقانی داشت، محاسبه و تنظیم تقویم بر اساس گردش خورشید صورت پذیرفت. سال در نزد ایرانیان از زمانی نسبتا کهن به چهار فصل سه ماهه تقسیم شده و همان طور که ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است آغاز سال ایرانی از زمان خلقت انسان ( یعنی ابتدای هزاره هفتم از تاریخ عالم) روز هرمز از ماه فروردین بود، وقتی که آفتاب در نصف النهار ، در نقطه اعتدال ربیعی ، و طالع سرطان بود.
پیدایش عید نوروز
جشن نوروز را به نخستین پادشاهان نسبت می دهند. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری چون فردوسی، عنصری، بیرونی، طبری و بسیاری دیگر که منبع تاریخی و اسطوره ای آنان بی گمان ادبیات پیش از اسلام بوده ، نوروز را از زمان پادشاهی جمشید می دانند.
در خور یادآوری است که جشن نوروز پیش از جمشید نیز برگزار می شده و ابوریحان نیز با آن که جشن را به جمشید منسوب می کند یادآور می شود که : «آن روز که روز تازه ای بود جمشید عید گرفت؛ اگر چه پیش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود».
روایت های اسلامی درباره نوروز
آورده اند که در زمان حضرت رسول (ص) در نوروز جامی سیمین که پر از حلوا بود برای پیغمبر هدیه آوردند و آن حضرت پرسید که این چیست؟ گفتند که امروز نوروز است. پرسید که نوروز چیست؟ گفتند عید بزرگ ایرانیان. فرمود: آری، در این روز بود که خداوند عسکره را زنده کرد. پرسیدند عسکره چیست؟ فرمود عسکره هزاران مردمی بودند که از ترس مرگ ترک دیار کرده و سر به بیابان نهادند و خداوند به آنان گفت بمیرید و مردند. سپس آنان را زنده کرد وابرها را فرمود که به آنان ببارند از این روست که پاشیدن آب در این روز رسم شده. سپس از آن حلوا تناول کرد و جام را میان اصحاب خود قسمت کرده و گفت کاش هر روزی بر ما نوروز بود.
و نیز حدیثی است از معلی بن خنیس که گفت: روز نوروز بر حضرت جعفر بن محمد صادق در آمدم گفت آیا این روز را می شناسی؟ گفتم این روزی است که ایرانیان آن را بزرگ می دارند و به یکدیگر هدیه می دهند. پس حضرت صادق گفت سوگند به خداوند که این بزرگداشت نوروز به علت امری کهن است که برایت بازگو می کنم تا آن را دریابی. پس گفت: ای معلی ، روز نوروز روزی است که خداوند از بندگان خود پیمان گرفت که او را بپرستند و او را شریک و انبازی نگیرند و به پیامبران و راهنمایان او بگروند. همان روزی است که آفتاب در آن طلوع کرد و بادها وزیدن گرفت و زمین در آن شکوفا و درخشان شد. همان روزی است که کشتی نوح در کوه آرام گرفت. همان روزی است که پیامبر خدا، امیر المومنین علی (ع) را بر دوش خود گرفت تا بت های قریش را از کعبه به زیر افکند. چنان که ابراهیم نیز این کار را کرد. همان روزی است که خداوند به یاران خود فرمود تا با علی (ع) به عنوان امیر المومنین بیعت کنند. همان روزی است که قائم آل محمد (ص) و اولیای امر در آن ظهور می کنند و همان روزی است که قائم بر دجال پیروز می شود و او را در کنار کوفه بر دار می کشد و هیچ نوروزی نیست که ما در آن متوقع گشایش و فرجی نباشیم، زیرا نوروز از روزهای ما و شیعیان ماست.
جشن نوروز
جشن نوروز دست کم یک یا دو هفته ادامه دارد. ابوریحان بیرونی مدت برگزاری جشن نوروز را پس از جمشید یک ماه می نویسد: « چون جم درگذشت پادشاهان همه روزهای این ماه را عید گرفتند. عیدها را شش بخش نمودند: ۵ روز نخست را به پادشاهان اختصاص دادند، ۵ روز دوم را به اشراف، ۵ روز سوم را به خادمان و کارکنان پادشاهی، ۵ روز چهارم را به ندیمان و درباریان ، ۵ روز پنجم را به توده مردم و پنجه ششم را به برزگران. ولی برگزاری مراسم نوروزی امروز، دست کم از پنجه و «چهارشنبه آخر سال» آغاز می شود و در «سیزده بدر» پایان می پذیرد. ازآداب و رسوم کهن پیش از نوروز باید از پنجه، چهارشنبه سوری و خانه تکانی یاد کرد.
پنجه (خمسه مسترقه)
بنابر سالنمای کهن ایران هر یک از ۱۲ ماه سال ۳۰ روز است و پنج روز باقیمانده سال را پنجه، پنجک، یا خمسه مسترقه، گویند. این پنج روز را خمسه مسترقه نامند از آن جهت که در هیچ یک از ماه ها حساب نمی شود. مراسم پنجه تا سال ۱۳۰۴ ، که تقویم رسمی شش ماه اول سال را سی و یک روز قرارداد، برگزار می شد.
میر نوروزی
از جمله آیین های این جشن ۵ روزه، که در شمار روزهای سال و ماه و کار نبود، برای شوخی و سرگرمی حاکم و امیری انتخاب می کردند که رفتار و دستورهایش خنده آور بود و در پایان جشن از ترس آزار مردمان فرار می کرد. ابوریحان از مردی بی ریش یاد می کند که با جامه و آرایشی شگفت انگیز و خنده آور در نخستین روز بهار مردم را سرگرم می کرد و چیزی می گرفت. و هم اوست که حافظ به عنوان « میرنوروزی» دوران حکومتش را « بیش از ۵ روز» نمی داند.
از برگزاری رسم میر نوروزی، تا لااقل ۷۰ سال پیش آگاهی داریم. بی گمان کسانی را که در روزهای نخست فروردین، با لباس های قرمز رنگ و صورت سیاه شده در کوچه و گذر وخیابان می بینیم که با دایره زدن و خواندن و رقصیدن مردم را سرگرم می کنند و پولی می گیرند بازمانده شوخی ها و سرگرمی های انتخاب «میر نوروزی» و «حاکم پنج روزه » است که تنها در روزهای جشن نوروزی دیده می شوند و آنان در شعرهای خود می گویند: «حاجی فیروزه، عید نوروزه، سالی چند روزه».
فارسیزبانی است که امروز بیش تر مردم ایران، افغانستان، تاجیکستان و بخشی از هند، ترکستان، قفقاز و بین النهرین بدان زبان سخن می گویند، نامه می نویسند و شعر میسرایند. تاریخ زبان ایران تا هفتصد سال پیش از مسیح روشن و در دست است و از آن پیش نیز از روی آگاهی های علمی دیگر می دانیم که در سرزمین پهناور ایران – سرزمینی که از سوی خراسان (مشرق) به مرز تبت و ریگزار ترکستان چین و از جنوب شرقی به کشور پنجاب و از نیمروز (جنوب) به سند و خلیج پارس و بحر عمان و از شمال به کشور سکاها و سارمات ها (جنوب روسیه امروز) تا دانوب و یونان و از مغرب به کشور سوریه و دشت حجاز و یمن می پیوست مردم به زبانی که ریشه و اصل زبان امروز ماست سخن میگفتهاند.
زرتشت پیامبر ایرانی می گوید که ایرانیان از سرزمینی که «اَیْرانَ وَیجَ» نام داشت و ویژه ی ایرانیان بود، به سبب سرمای سخت و پیدا آمدن ارواح اهریمنی کوچ کردند و به سرزمین ایران درآمدند. دانشمندان دیگر نیز دریافته اند که طایفه ی «اَیْریا» از سرزمینی که زادگاه اصلی آنان بود، برخاسته گروهی به ایران، گروهی به پنجاب و برخی به اروپا شتافته اند و در این کشورها به کار کشاورزی و چوپانی پرداخته اند و زبان مردم ایران، هند و اروپا همه شاخه هایی هستند که از آن بیخ رسته و باز هر شاخ شاخه ی دیگر زده و هر شاخه برگ و باری دیگرگون برآورده است. ما را این جا به سایر زبان ها کاری نیست، چه آن علم خود به دانستنی های دیگر که آن را زبان شناسی و فقه اللغه گویند باز بسته است. ما باید بدانیم که تاریخ زبان مادری ما از روزی که نیاگان ما بدین سرزمین درآمده اند تا به امروز چه بوده است و چه شده است و چه تطورها و گردش هایی در آن راه یافته است، از این رو به قدیم ترین زبان های ایران باز می گردیم.
زبان مادی
قدیم ترین یادگاری که از زندگی نیاگان باستانی ما باقی است«نُسک های اَوسْتا» است که شامل سروده های دینی، احکام مذهبی و محتوای تاریخ هایی است که شاهنامه ی فردوسی نمودار آن است و مطالب تاریخی آن کتاب از «کیومرث» تا زمان«گشتاسب شاه» می پیوندد، و پادشاهی اَپَرداتَه(پیشدادیان)،کَویان(کیان) و زمانه ی هفت خدایی را با هجوم بیگانگان، مانند: اژیدهاک(ضحاک) و فراسیاک تور(افراسیاب) ترک تا پیدا آمدن زردتشت سپیتمان شرح می دهد. این روایت ها همه جا می رساند که رشته ی ارتباط سیاسی، اجتماعی و ادبی ایران هیچ وقت نگسسته و زبان این کشور نیز به قدیم ترین زبان های تاریخی یا پیش از تاریخ می پیوندد و «گاثه ی زردشت» نمونه ی کهن ترین آن زبان هاست.
اما آن چه از تاریخ های ایران، روم، نوشته های سمگ و تاریخ های دیگر مردم همسایه بر می آید، دوران تاریخی ایران از مردم «ماد» که یونانیان آن را مدی و به زبان دری «مای» و «ماه» گویند برنمیگذرد، و پیداست که زبان مردم ماد یا ماه زبانی بوده است که با زبان دوره ی پس از خود که زبان پادشاهان هخامنشی باشد، تفاوتی نداشته، زیرا هرگاه زبان مردم ماد که بخش بزرگ ایرانیان و مهم ترین شهرنشینان آریایی آن زمان بوده اند با زبان فارسی هخامنشی تفاوتی میداشت. آن گاه «کورش»، «داریوش» و غیره در کتیبه های خود که به سه زبان فارسی، آشوری و عیلامی است، زبان مادی را هم می افزودند تا بخشی بزرگ از مردم کشور خود را از فهم آن نبشته ها ناکام نگذارند، از این رو مسلم است که زبان مادی، خود، زبان فارسی باستانی یا نزدیک بدان و لهجه ای از آن زبان بوده است و از نام پادشاهان ماد مانند «فراَ اوَرْت»، «خشِثَرْیت»، «فْروَرَتْیش»، «هُووَخشَثْرَهْ»، «آستیاک – اژی دهاک»، «اَرتی سس- اَرته یس- اَرته کاس آ» به لفظ «اَرْتَ» آغاز می شود و «اِسْپادا» که سپاد و سپاه باشد نیز یکی از این دو زبان معلوم می گردد.
«هرودوت» در جایی که از دایه ی کورش اول یاد می کند می گوید، نام وی«سْپاکُو» بوده، سپس آورده است که «سپاکو» به زبان مادی، سگ ماده را گویند و معلوم است که نام سگ «سپاک» بوده است و(واو) آخر این کلمه حرف تأنیث است که هنوز هم این حرف در واژه ی بانو و در پسرو، دادو، دخترو و کاکو به عنوان تصغیر یا از روی عطوفت و رأفت باقی است، یکی از رجال آن زمان نیز(سپاکا) نام داشته است که واژه ی نرینه ی سپاکو باشد.
برخی از دانشمندان را عقیده چنان است که گاثه ی زردشت به زبان مادی است و نیز برخی برآنند که زبان کردی که یکی از شاخه های زبان ایرانی است از باقی مانده های زبان ماد است به طوزر کلی چون تا امروز هنوز کتیبه ی سنگی یا سفالی از مردم ماد به دست نیامده است نمی توان زیاده بر این درباره ی آن زبان چیزی گفت مگر از این پس چیزی کشف گردد و آگاهی بیش تری از این زبان بر آگاهی های بشر چهره گشاید.
اوستا و زند
زبان دیگر زبان «اَوِسْتا» است. اوستا در اصل «اَوْپِسْتاکْ» است به معنی بنیان جا افتاده و محکم، کنایه است از آیات محکمات و شریعت پابرجای و به صیغه ی صفت مشبهه است، در «تاریخ طبری» و دیگر متقدمان از مورخان عرب «ابستاق» و «افستاق» ضبط شده است و در زبان دری «اُوسْتا – اُسْتا – وُسْت – اُسْت» به اختلاف دیده می شود و همه جا با لفظ «زند» ردیف آمده است – کاف آخر «اوپستاک» که از قبیل کاف «داناک» و «تواناک» است در زبان دری حذف می شود و تلفظ صحیح این کلمه بایستی «اوْپِستا» باشد ولی به تقلید شعرایی که به ضرورت این کلمه را مخفف ساخته اند ما آن لفظ را «اوْسِتْا» خوانیم. ولی لفظ زند از آزنتی «Azanti» و به معنی گزارش و ترجمه است و مراد از زند کتاب های پهلوی است که نخستین بار کتاب اوستا بدان زبان ترجمه شده است و پازند مخفف «پات زند» است که با پیشاوند «پات» ترکیب یافته و به معنی گزارش دوباره یا ترجمه و برگردانیدن زند است به زبان خالص دری. پازند عبارت است از نُسک هایی که زند را به خط اوستایی و به زبان فارسی دری ترجمه کرده باشند و از این رو متأخران خط اوستایی را خط پازند نامند و ما باز از آن گفت و گو خواهیم کرد.
بخشی از اوستا عبارت بوده است از قصیده هایی (سرودهایی) به شعر هجایی در ستایش اورمزد و سایر خدایان اَرْیایی (امشاسپنتان) که سمت زیردستی یا مظهریت نسبت به اورمزد و خدای بزرگ یگانه داشته اند و اشاره هایی داشته در بیان بنیان آفرینش و وجود کیومرث و گاو نخستین «ایوداذ» و کشته شدن گاو و کیومرث به دست اهرمن و پیدا شدن نطفه ی کیومرث در زیر خاک به شکل دو گیاه که نام آن دو (مهری و مهریانی – مردی و مردانه – ملهی و ملهیانه – میشی و میشانه – به اختلاف روایات) بوده است و تاریخ دانان آن را از جنس«ریواس» دانند و ظاهرن مرادشان همان «مهر گیاه» معروف باشد. و نیز مطالبی داشته در پادشاهی هوشنگ (هوشهنگ)، طهمورث، جمشید، ضحاک(اژدهاک)، فریدون، سلم، تور، ایرج، منوچهر، کیقباد، کاوس، سیاوخش، کیخسرو، افراسیاب، لهراسب، گشتاسب، زرتشت، خانواده ی زرتشت، گروهی دیگر از وزیران و خاندان های تورانی و ایرانی و نیز اوراد، دعاها، نمازها، احکام دینی، دستورالعمل های پراکنده در آداب و اصطلاحات مذهبی و مانند این ها و پیداست که این کتاب از اثر فکر یک نفر نیست و یا بخش هایی از اوستا بعدها نوشته شده است و چنین گویند که «گاثه» قدیم ترین بخش اوستا است و دیگر بخش ها به آن کهنگی نیست. اینک شرحی که درباره ی گرد آوری اوستا از روایت های گوناگون و از اسناد پهلوی در دست است یادآوری می نماییم :
گویند اوستای قدیم دارای ۸۱۵ فصل بوده است بخش شده به ۲۱ نسک یا کتاب و در عهد ساسانیان پس از گردآوری اوستا از آن جمله ۳۴۸ فصل به دست آمد که آن جمله را نیز به ۲۱ نسک بخش کردند و دانشمندان محقق ۲۱ نسک ساسانی را به ۳۴۵٧۰۰ کلمه برآورد کرده اند و از این جمله امروز۸۳۰۰۰ کلمه در اوستای فعلی موجود و باقی به تاراج رویدادها رفته است. در کتب سنت از جمله در «دینکرت» روایتی آورده اند و در نامه ی «تنسر» به شاه مازنداران نیز بدان اشاره شده و مسعودی مورخ عرب و گروهی دیگر از تاریخ دانان اسلامی هم نقل کرده اند که «اسکندر» پس از فتح «اصطخر» اوستا را که بر دوازده هزار پوست گاو نوشته بودند برداشت و مطالب علمی آن را از پزشکی، نجوم و فلسفه به یونانی ترجمه کرد و به یونان فرستاد و خود آن کتاب را بسوزانید. گویند نخستین کسی که پس از اسکندر ملعون از نو «اوستا» را گرد آورد و آیین دیرین مزدیسنا را نو کرد «وُلَخْش» اشکانی بود (۵۱-٧۸ م) ولخش همان است که ما او را «بلاش» خوانیم. در میان اشکانیان پنج شهنشاه به این نام شناخته اند، دار مستتر گوید، کسی که اوستا را گرد کرده است باید ولخش نخستین باشد، زیرا او مردی دین دار بوده است. و برخی گمان کرده اند که این شهنشاه ولخش سوم است که از (۱۴۸تا ۱۹۱م) پادشاهی کرده است. پس از ولخش اشکانی اردشیر پاپکان بنبادگذار دولت ساسانیان بنای سیاست و پادشاهی ایران را بر مذهب نهاد و دین و دولت را به یکدیگر ترکیب داد و آیین زرتشت را که غالبن ظن قوی بر آن است که اشکانیان هم دارای همان آیین بوده اند – آیین رسمی کشور ایران قرارداد، و این کار او بسیار عاقلانه بود، زیرا آن دوره به سبب نیرو گرفتن دین مسیحی در انحاء کشور ایران و روم، دوره ی نیروی دین و آغاز نفوذ دین داری به شمار می آمد، چنان که بعد هم دیده شده که از سویی مانی پدید آمد و سپس مزدک ظهور کرد و چندی نگذشت که محمد بیرون آمد.
یک علت دیگر تعصب دینی اردشیر آن بود که پدران و نیاگان او به گفته ای امیران و رییسان دین زرتشتی بوده اند، «پاپک» که به قولی پدر و به قولی پدر ِمادر اردشیر بوده است، از امیران محلی پارس و از آن بزرگانی بود که بازمانده ی امیران و شاهان «پَرَتَه دار» فارس بودند. پادشاهان پرته دار فارس که نخستین آنان «بَغَ کْرِتَ» و سپس (بَغَ دَاتَ) و آخر آنان «پاپک» است همه در فارس و بخشی از هندوستان ریاست و بزرگی داشته اند، و سکه زده اند و روی سکه ی آن ها نقش آستانه ی آتشکده و درفش (چهارگوشه) که شاید همان درفش کاویان باشد دیده شده است و پادشاه با «پنام» که سرپوش ویژه ی عبادت است در پیشگاه آتشکده به حال خشوع ایستاده است. این پادشاهان دست نشانده ی اشکانیان بوده اند و از عهد اسکندر و خلیفه های اسکندر به ریاست مذهبی و کمکم به پادشاهی گماشته می شدند و اردشیر چنان که گذشت یا پسر پاپک آخرین شاهان مذکور و یا پسر ِدختر او بوده است و چون پدران و نیاگان اردشیر جنبه ی مذهبی داشته اند، از سکه های آن ها این جنبه به خوبی دیده می شود. خود او هم در استواری بنیاد دین کوشید و دین و دولت را با هم کرد و به وزیر خود (تنسر) هیرپدان هیرپد امر کرد که اوستای پراکنده را گرد آورد و خود را در سکه ها خداپرست و خدایی نژاد خواند.
در عهد «شاهپور» پسر اردشیر و جانشینان وی نیز در گردآوری اوستا و تهیه ی فقه و دیگر احکام و عبادت های زرتشتی توجه و اعتنای کامل به عمل آمد و در پشتیبانی از این آیین کار به تعصب کشید از آن جمله مانی پیر فدیک سخن گوی و مصلح بزرگ ایرانی به اعتماد آزادی مذهبی که پیش از ساسانیان در ایران موجود و برقرار بوده است، در عصر شاپور اول پیدا شد و شاهپور را دعوت کرد. شاپور با او به عادت قدیم رفتار نمود و مانی کتابی از کتاب های خود را به نام شاپور نوشت و نام آن را «شاهپو هرگان» نهاد، لیکن در زمان بهرام پسر هرمز، وی را برخلاف وصیت زرتشت و برخلاف اصول دینی که در ایران مرسوم بود، کشتند.
خلاصه، بخشی از اوستا در زمان شاپور اول به دست آمد و در عصر شاپور دوم «آذر پاذمار سپندان» – که موبدی بزرگ و سخن گویی گران مایه بود و برخی تاریخ دانان عرب او را زرتشت ثانی نامیده اند و واقعه ی ریختن مس گداخته بر سینه ی زردشت منسوب به اوست، خرده اوستا را آورد و چنان به نظر می رسد که همه ی اوستا را به دست آوردند و یا مدعی شدند که اوستا جملگی به چنگ آمده است و دانشمندی دیگر موسوم به «ارتای ویراف» نیز در عالم خواب، سیری در بهشت و دوزخ کرد و احکامی دیگر پیدا آورد که در کتاب «ارتای ویراف نامک» نوشته است، و نیز تفسیرهای اوستا از این پس به زبان پهلوی رایج گشت. در سده ی نهم میلادی و دوم هجری مؤلف دینکرت – که تفسیری از اوستا و مهم ترین کتاب های فقه، عبادت و احکام مزدیسنی است – گوید اوستا دارای ۲۱ نسک است، و نام های آن ها را می آورد و مجموع ۲۱ نسک را به اصطلاح زبان پهلوی به سه قسمت بخش می نماید به قرار ذیل :
الف- گاسانیک، ب- هاتَکْ مانْسَریک، ج- داتیک
گاسانیک یعنی بخش «گاثه» که سرودهای دینی و منسوب است به خود زرتشت و محتویات آن ستایش اهورامزده و مراتب دعاها و مناجات ها است. هاتک مانسریک، مخلوطی از مطالب اخلاقی و قوانین و احکام دینی است. داتیک، فقه و احکام و آداب و معاملات است
مراسم خاصی که برای بیرون کردن مرض از جسم بیمار اجرا می شود.
مراسم قبله دعا
مراسم دعا برای باریدن باران در زمان خشکسالی برگزار می شود.
نوروز
مراسم سال شمسي در کشور ما هميشه توأم با رسمها و آداب خاصي مي باشد که تنوع آن بسيار چشمگير است. نواحي مختلف ايران، همسو با تأثيري که از فرهنگهاي مجاور گرفته اند، اين مراسم را که اغلب بجا مانده از دوران باستان مي باشد، برگزار مي کنند. در منطقه مورد بررسي به نظر مي رسد بعلت نزديکي به خليج فارس و برگرفتن عناصري از فرهنگ کشورهاي عربي مجاور، خصوصأ پس از اسلام، اين مراسم خصوصأ نوروز به مرور کمرنگ تر شده و کمتر از مناسبتهاي مذهبي در يک سال قمري به آن توجه مي شود.
چهارشنبه سوري
مراسم شب چهارشنبه سوري عملأ در اين منطقه برگزار نمي شود و مردم عليرغم آشنايي با آن و دانستن مناسبت و ارتباط آن با عيد نوروز، آن را کمتر مورد توجه قرار مي دهند. در روزهاي قبل از عيد مردم در نواحي مختلف مراسم و آدابي دارند که تحت عناوين مختلفي از قبيل روز دمور، روز نوروزي مرده ها يا روز سفره اموات به چشم مي خورد.
روز دمور ruze damur
در شهر رودان، چند روز قبل از آغاز سال جديد، خانواده ها همراه با کودکان و گاه اقوام نزديک خود به باغهاي مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها رفته و ضمن صرف ناهار در آنجا به کمک طنابي که از برگ درخت خرما بافته مي شود و چيلک chilak نام دارد، تابي به دو درخت خرما مي بندند که به آن دمور مي گويند. کودکان با آن تا غروب بازي کرده و عصر هنگام همگي به خانه هايشان باز مي گردند. البته اين رسم امروزه کمتر انجام شده ولي در گذشته اکثريت غريب به اتفاق مردم آن را انجام مي دادند.
روز نوروزي مرده ها
در روستاي سياه مغان مردم يک هفته قبل از عيد سفره اي در خانه خود يا به شکل اشتراکي در منزل اقوام يا همسايگان مي اندازند که به آن نوروزي مرده ها گفته مي شود. اين سفره که به مناسبت يادبود اموات در آخرين روزهاي سال انداخته مي شود، شامل غذاهايي است که هر کس به منظور خيرات براي اموات خود ريخته و در آن قرار مي دهد. يکي از اصلي ترين موادي که جهت خيرات در اين سفره گذاشته مي شود، خرماي ماليده اي است که از تابستان در مشک بدين منظور ذخيره مي شود.
اين خرما همراه با باقلا پلو يا شير در اين روز صرف مي شود. در سفره نوروزي مرده ها شير کيسه اي (ماست چکيده) نيز مي گذارند. اين سفره پيش از اين بين ناشتائي و چاشت، بين صبحانه و ناهار، انداخته و مواد آن صرف مي شد. اما امروزه بعنوان ناهار خورده مي شود. اين مراسم در هر روزي غير از دوشنبه و چهارشنبه قابل اجرا مي باشد.
روز سفره اموات
در روستاي زيارت پير چوگان روزي تحت همين عنوان به چشم مي خورد. در اين روز که ده روز قبل از مراسم آن انجام مي شود، هرکس به فرا خور وضعيت مادي و اقتصادي اش براي خيرات اموات خود غذا يا ميوه و شيريني تهيه کرده و تمام روز در خانه خويش مراسم فاتحه و قرآن خواني برگزار مي کند. اين مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پايان مي پذيرد.
خانه تکاني
مردم شهر رودان و روستاهاي تابع آن، چند روز قبل از آغاز سال نو شروع به خانه تکاني مي کنند. البته در بعضي نقاط مانند روستاي زيارت مردم خانه تکاني خود را اول پاييز انجام داده و ديگر براي نوروز اين کار را نمي کنند. خانه تکاني نوروزي همچون ساير نقاط کشور شامل شستن اشيای قابل شسشوي منزل و نيز گردگيري کلي خانه مي باشد.
جشن های مذهبی
جشن های مردمان استان هرمزگان به سه دسته جشن های ملی، خصوصی، محلی و مذهبی تقسیم می شوند. جشن های مذهبی به همان جشن های رایج در سراسر کشور در میلاد ائمه معصوم(ع) و مناسبت های مختلف مذهبی اطلاق می شوند. جشن های مذهبی تحت عنوان مولودی در استان هرمزگان جشن گرفته می شوند که این آیین ها در مسجد ها و مهدیه ها انجام می شوند. روزهای مولودیخوانی كه در جزيره قشم برگزار میشود، به ترتیب تولد حضرت پيامبراکرم (ص)
معراج پيامبر(ص) در شب ٢٧ رجب، عید فطر در اول شوال و عید قربان در دهم ذیحجه هستند. مردم استان هرمزگان پای بند اصول دين اسلام بوده و به همين مناسبت، آداب و رسوم ايشان نيز بيش تر در حول و حوش مراسم مذهبی و برگزاری جشنها و اعياد دينی قرار می گیرند. رفتن قبله دعا نوعی مراسم باران خواهی اهالی استان هرمزگان است که از مراسم قديمی مردم این استان بوده و تاکنون نیز حفظ شده و برای اهالی جنبه تقدس پيدا كرده است.
در سالهايی كه در استان و به خصوص در جزایری چون قشم؛ بهموقع باران نمیبارد و آب بركهها و چاهها تمام می شود و در دشتها و صحراها، خشكی جای سرسبزی و خرمی را فرا میگيرد و درختها زرد می شوند و كشاورزان قادر به كشت و كار نيستند و حيوانات علوفه و آب نمیيابند و انسانها تشنه میمانند، امام جماعت و پيشوای مذهبی قشم كه در عين حال مردی با تقوی و پرهيزگار است، به تكاپو افتاده و مقدمات رفتن مردم را به «مصلی» و اجرای مراسم «قبله دعا» فراهم میسازد. اين مراسم برای طلب باران است.
زنبيل گردانيدن
رسم زنبيل گردانيدن نیز از آیین های مرسوم در استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهی اتفاق میافتدكه بچهای در سن 18 ماهگی يا دو سالگی به اصطلاح محلی پانگرفته و راه نمی افتد. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، يک روز بر و بچههای همسايه را خبر می كنند و فرزند خودشان را در يک زنبيل كه با پوشال درخت خرما، درست شده ؛ می گذارند و آن را به دست بچههای همسايه می سپارند تا زنبيل محتوی بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند.
بچه ها با ترتيب خاصی دو طرف زنبيل را گرفته و در حالی كه زنبيل را مثل يک تخت روان حركت میدهند با صدای بلند اين عبارت را می خوانند: كندو پا نداره، خيرش بكن به كندو، تا كندو پا بگيره، كندو پا نداره ، خيرش بكن ... بعد با همان تشريفات زنبيل را به درب خانههای ديگر میبرند و عبارات بالا را دسته جمعی میخوانند و اين كار در حدود دو ساعت طول میكشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبيل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانيده و بچه را تحويل می دهند. اهالی عقيده دارند كه بعد از انجام چنين مراسمی، طفل پا میگيرد و راه میافتد.
رسم قربانی برای ريزش باران
بر اساس يک رسم قديمی، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزيره قشم برای ريزش بهموقع باران و يا ريزش زودتر و بيشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی میكنند و گوشت آنها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بين مستمندان توزيع مینمايند. مراسم در بيرون شهر صورت می گيرد و پیش از هر كاری اهالی به خواندن نماز میايستند و سپس گوسفندها را ذبح میكنند، هم زمان با فراهم كردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را كه در محل به نام بركه معروف است؛ تخليه و تميز كرده و منتظر ريزش باران می مانند.
مراسم خاصی که برای بیرون کردن مرض از جسم بیمار اجرا می شود.
مراسم قبله دعا
مراسم دعا برای باریدن باران در زمان خشکسالی برگزار می شود.
نوروز
مراسم سال شمسي در کشور ما هميشه توأم با رسمها و آداب خاصي مي باشد که تنوع آن بسيار چشمگير است. نواحي مختلف ايران، همسو با تأثيري که از فرهنگهاي مجاور گرفته اند، اين مراسم را که اغلب بجا مانده از دوران باستان مي باشد، برگزار مي کنند. در منطقه مورد بررسي به نظر مي رسد بعلت نزديکي به خليج فارس و برگرفتن عناصري از فرهنگ کشورهاي عربي مجاور، خصوصأ پس از اسلام، اين مراسم خصوصأ نوروز به مرور کمرنگ تر شده و کمتر از مناسبتهاي مذهبي در يک سال قمري به آن توجه مي شود.
چهارشنبه سوري
مراسم شب چهارشنبه سوري عملأ در اين منطقه برگزار نمي شود و مردم عليرغم آشنايي با آن و دانستن مناسبت و ارتباط آن با عيد نوروز، آن را کمتر مورد توجه قرار مي دهند. در روزهاي قبل از عيد مردم در نواحي مختلف مراسم و آدابي دارند که تحت عناوين مختلفي از قبيل روز دمور، روز نوروزي مرده ها يا روز سفره اموات به چشم مي خورد.
روز دمور ruze damur
در شهر رودان، چند روز قبل از آغاز سال جديد، خانواده ها همراه با کودکان و گاه اقوام نزديک خود به باغهاي مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها رفته و ضمن صرف ناهار در آنجا به کمک طنابي که از برگ درخت خرما بافته مي شود و چيلک chilak نام دارد، تابي به دو درخت خرما مي بندند که به آن دمور مي گويند. کودکان با آن تا غروب بازي کرده و عصر هنگام همگي به خانه هايشان باز مي گردند. البته اين رسم امروزه کمتر انجام شده ولي در گذشته اکثريت غريب به اتفاق مردم آن را انجام مي دادند.
روز نوروزي مرده ها
در روستاي سياه مغان مردم يک هفته قبل از عيد سفره اي در خانه خود يا به شکل اشتراکي در منزل اقوام يا همسايگان مي اندازند که به آن نوروزي مرده ها گفته مي شود. اين سفره که به مناسبت يادبود اموات در آخرين روزهاي سال انداخته مي شود، شامل غذاهايي است که هر کس به منظور خيرات براي اموات خود ريخته و در آن قرار مي دهد. يکي از اصلي ترين موادي که جهت خيرات در اين سفره گذاشته مي شود، خرماي ماليده اي است که از تابستان در مشک بدين منظور ذخيره مي شود.
اين خرما همراه با باقلا پلو يا شير در اين روز صرف مي شود. در سفره نوروزي مرده ها شير کيسه اي (ماست چکيده) نيز مي گذارند. اين سفره پيش از اين بين ناشتائي و چاشت، بين صبحانه و ناهار، انداخته و مواد آن صرف مي شد. اما امروزه بعنوان ناهار خورده مي شود. اين مراسم در هر روزي غير از دوشنبه و چهارشنبه قابل اجرا مي باشد.
روز سفره اموات
در روستاي زيارت پير چوگان روزي تحت همين عنوان به چشم مي خورد. در اين روز که ده روز قبل از مراسم آن انجام مي شود، هرکس به فرا خور وضعيت مادي و اقتصادي اش براي خيرات اموات خود غذا يا ميوه و شيريني تهيه کرده و تمام روز در خانه خويش مراسم فاتحه و قرآن خواني برگزار مي کند. اين مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پايان مي پذيرد.
خانه تکاني
مردم شهر رودان و روستاهاي تابع آن، چند روز قبل از آغاز سال نو شروع به خانه تکاني مي کنند. البته در بعضي نقاط مانند روستاي زيارت مردم خانه تکاني خود را اول پاييز انجام داده و ديگر براي نوروز اين کار را نمي کنند. خانه تکاني نوروزي همچون ساير نقاط کشور شامل شستن اشيای قابل شسشوي منزل و نيز گردگيري کلي خانه مي باشد.
جشن های مذهبی
جشن های مردمان استان هرمزگان به سه دسته جشن های ملی، خصوصی، محلی و مذهبی تقسیم می شوند. جشن های مذهبی به همان جشن های رایج در سراسر کشور در میلاد ائمه معصوم(ع) و مناسبت های مختلف مذهبی اطلاق می شوند. جشن های مذهبی تحت عنوان مولودی در استان هرمزگان جشن گرفته می شوند که این آیین ها در مسجد ها و مهدیه ها انجام می شوند. روزهای مولودیخوانی كه در جزيره قشم برگزار میشود، به ترتیب تولد حضرت پيامبراکرم (ص)
معراج پيامبر(ص) در شب ٢٧ رجب، عید فطر در اول شوال و عید قربان در دهم ذیحجه هستند. مردم استان هرمزگان پای بند اصول دين اسلام بوده و به همين مناسبت، آداب و رسوم ايشان نيز بيش تر در حول و حوش مراسم مذهبی و برگزاری جشنها و اعياد دينی قرار می گیرند. رفتن قبله دعا نوعی مراسم باران خواهی اهالی استان هرمزگان است که از مراسم قديمی مردم این استان بوده و تاکنون نیز حفظ شده و برای اهالی جنبه تقدس پيدا كرده است.
در سالهايی كه در استان و به خصوص در جزایری چون قشم؛ بهموقع باران نمیبارد و آب بركهها و چاهها تمام می شود و در دشتها و صحراها، خشكی جای سرسبزی و خرمی را فرا میگيرد و درختها زرد می شوند و كشاورزان قادر به كشت و كار نيستند و حيوانات علوفه و آب نمیيابند و انسانها تشنه میمانند، امام جماعت و پيشوای مذهبی قشم كه در عين حال مردی با تقوی و پرهيزگار است، به تكاپو افتاده و مقدمات رفتن مردم را به «مصلی» و اجرای مراسم «قبله دعا» فراهم میسازد. اين مراسم برای طلب باران است.
زنبيل گردانيدن
رسم زنبيل گردانيدن نیز از آیین های مرسوم در استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهی اتفاق میافتدكه بچهای در سن 18 ماهگی يا دو سالگی به اصطلاح محلی پانگرفته و راه نمی افتد. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، يک روز بر و بچههای همسايه را خبر می كنند و فرزند خودشان را در يک زنبيل كه با پوشال درخت خرما، درست شده ؛ می گذارند و آن را به دست بچههای همسايه می سپارند تا زنبيل محتوی بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند.
بچه ها با ترتيب خاصی دو طرف زنبيل را گرفته و در حالی كه زنبيل را مثل يک تخت روان حركت میدهند با صدای بلند اين عبارت را می خوانند: كندو پا نداره، خيرش بكن به كندو، تا كندو پا بگيره، كندو پا نداره ، خيرش بكن ... بعد با همان تشريفات زنبيل را به درب خانههای ديگر میبرند و عبارات بالا را دسته جمعی میخوانند و اين كار در حدود دو ساعت طول میكشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبيل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانيده و بچه را تحويل می دهند. اهالی عقيده دارند كه بعد از انجام چنين مراسمی، طفل پا میگيرد و راه میافتد.
رسم قربانی برای ريزش باران
بر اساس يک رسم قديمی، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزيره قشم برای ريزش بهموقع باران و يا ريزش زودتر و بيشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی میكنند و گوشت آنها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بين مستمندان توزيع مینمايند. مراسم در بيرون شهر صورت می گيرد و پیش از هر كاری اهالی به خواندن نماز میايستند و سپس گوسفندها را ذبح میكنند، هم زمان با فراهم كردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را كه در محل به نام بركه معروف است؛ تخليه و تميز كرده و منتظر ريزش باران می مانند.
مهندسی مکاترونیک (به انگلیسی: Mechatronics engineering) (یا مهندسی مکانیک و الکــترونیک) تلفیق سه رشته مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر است. واژه مکاترونیک برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ و توسط آقای تتسورو موری (Tetsuro Mori) مهندس ارشد شرکت یاسکاوا (YASKAWA) ژاپن مطرح شد. این رشته سعی بر آن دارد تا نگاهی یکپارچه به سیستمهای تشکیل شده از اجزای مکانیکی - الکترونیکی - کنترلی و نرمافزار داشته باشد∗. واژهمکاترونیک توجه شمارا به علم مکانیک و الکترونیک جلب میکند. اما هدف مکاترونیک ایجاد و استفاده از ارتباط داخلیِ میانرشتههای مهندسی مرتبط با اتوماسیون و خودکارسازی است، تا یک نمایه از کنترلِ پیشرفته را در سیستمهای ترکیبی به خدمت بگیرد.
در اينجا ممكن است اين سئوال پيش بيايد كه منظور از يكپارچه سازى چيست؟
به طور كلى بايد گفت كه يكپارچه سازى در دو بعد مطرح است: طراحى و توليد. در مرحله طراحى اجزا، اگر هماهنگى با ساير اجزاى سيستم در نظر گرفته شود قطعاً نتايج بهترى در پى خواهد داشت. به طور كلى، روند طراحى مكاترونيكى با تحليل بازار و نيازهاى مشترى آغاز و سپس مشخصات مورد نياز محصول براساس تحليل هاى انجام شده، تعيين مى شود. با آغاز روند طراحى، مرزهاى بين حوزه هاى گوناگون مهندسى كم رنگ شده و يكپارچه سازى اين حوزه ها ضرورى مى نمايد چرا كه محدوديت ها و تصميم گيرى ها در يك حوزه در واقع تابعى است از محدوديت ها و تصميم گيرى ها در حوزه هاى ديگر. به عنوان مثال در بحث كنترل موتورهاى الكتريكى، امروزه ديگر براى كاهش زمان و هزينه توليد و بهبود كيفيت، طراحى موتور و درايو الكتريكى و كنترل كننده ديجيتال و حسگرها، همگى با هم در نظر گرفته مى شوند. يكى از مسائل صنعتى _ تحقيقاتى، روش هاى كنترل سرعت بدون استفاده از حسگرهاى سرعت، به منظور كاهش هزينه است، يعنى يك موتور الكتريكى را به يك مهندس كنترل مى دهند تا يك كنترل كننده سرعت بدون استفاده از حسگر سرعت، طراحى كند. كارهاى زيادى در اين زمينه انجام شده ولى بعد از مدت ها به اين نتيجه رسيده اند كه بهتر است از همان ابتدا، هنگام طراحى موتور الكتريكى، استراتژى كنترل بدون حسگر در نظر گرفته شود، يعنى موتور را طورى طراحى كنيم تا كنترل آن بدون حسگر خارجى تا حد زيادى آسان شود. واضح است كه اين يكپارچه سازى باعث كاهش هزينه و زمان توليد محصول صنعتى خواهد شد.
بعد ديگر يكپارچه سازى، در مرحله توليد است. شماى كلى يك سيستم كلاسيك الكترومكانيكى شامل فرآيند مكانيكى، محركه ها و حسگرها و همچنين پردازشگر اصلى است. در واقع الگوريتم كنترلى در پردازشگر اصلى اجرا مى شود. بسيارى از فرآيندهاى صنعتى كلاسيك در قالب فوق نمايش داده مى شوند.
در سيستم هاى مكاترونيكى، يكپارچه سازى اجزا در مرحله توليد، به دو روش انجام مى شود: يكپارچه سازى سخت افزارى و يكپارچه سازى نرم افزارى. در يكپارچه سازى سخت افزارى، فرآيند مكانيكى به همراه حسگرها، محركه ها و پردازشگرها، به عنوان يك سيستم جامع در نظر گرفته مى شوند. در اينجا معمولاً خود حسگرها و يا محركه ها داراى پردازشگرهاى محلى هستند كه عموماً به آنها حسگرها و يا محركه هاى هوشمند اطلاق مى شود. در اينجا اجزاى سيستم داراى ارتباطات محلى بوده كه اين ارتباطات، معمولاً از طريق خطوط ارتباطى باس يا به صورت بى سيم است.
در يكپارچه سازى نرم افزارى، يك سيستم نظارتى يا به عبارتى كنترل كننده مركزى، به منظور مديريت كل فرآيند، تشخيص خطا و بهينه سازى، بر كل سيستم نظارت مى كند كه در واقع به معناى پردازش اطلاعات در يك سطح بالاتر است. معمولاً اين سيستم نظارتى يك سيستم هوشمند است كه اين امر تصميم سازى براى بهبود عملكرد سيستم فيزيكى را قابل اجرا مى سازد. در اينجا مى توان به اين نكته پى برد كه يكى از دلايل منحصر به فرد بودن محصولات مكاترونيكى، به كارگيرى قدرت محاسباتى بالا در خلق سيستم هايى است كه داراى كيفيت و قابليت اعتماد بسيار بالا هستند.
• محصولات مكاترونيكى
فناورى مكاترونيك در بسيارى از زمينه ها كاربرد روزافزونى پيدا كرده است كه در اينجا به بعضى از آنها اشاره مى كنيم. در صنايع خودروسازى، استفاده از موتورهاى با كنترل الكترونيكى به جاى كنترل كننده سنتى آن يعنى كاربراتور، باعث بهبود عملكرد موتور و كاهش مصرف سوخت و آلودگى شده است. همچنين سيستم ترمزهاى ضدقفل، سيستم تهويه هواى اتوماتيك، فرمان هاى با كمك الكتريكى _ هيدروليكى، خودروهاى الكتريكى _ تركيبى و… از ديگر كاربردهاى فناورى مكاترونيك در صنايع خودروسازى هستند.
در زمينه محصولات صنعتى با مصارف خانگى، مى توان به ماشين هاى لباسشويى و يا خشك كن جديد اشاره كرد كه عملكرد آنها با استفاده از كنترل هوشمند به منظور مصرف بهينه انرژى، صرفه جويى در مصرف آب و همچنين افزايش كيفيت، بهبود فراوانى يافته است.
در محصولات صنعتى با كاربرد ادارى، مى توان به چاپگرها و اسكنرهاى ليزرى، دستگاه هاى كپى ديجيتال و يا ديسك درايوهاى جديد اشاره كرد كه از جمله محصولات مكاترونيكى هستند.
در زمينه صنايع دفاعى مى توان به سيستم هاى هدايت موشك و يا سلاح هاى هوشمند اشاره كرد. همچنين از ديگر محصولات مكاترونيكى، دوربين هاى خودتنظيم، ماشين هاى ابزار كامپيوترى و روبوت هاى صنعتى هستند كه تاثير فراوانى در كاهش هزينه و زمان توليد و بهبود كيفيت محصولات توليدى گذاشته اند.
• آموزش مكاترونيك
با توجه به گسترش نياز روزافزون صنعت به استخدام نيروهاى ماهر در مهندسى مكاترونيك، تربيت نيروى انسانى در اين زمينه بيش از پيش اهميت يافته است. نكته مهم و اساسى در آموزش مكاترونيك اين است كه يك مهندس مكاترونيك بايد داراى تخصص هاى چندحوزه اى باشد، بدين معنا كه تسلط به اصول اساسى مهندسى مكانيك، الكترونيك، كامپيوتر و كنترل، براى او ضرورى است چرا كه بايد قابليت طراحى در حوزه هاى مختلف و در نهايت تجميع و يكپارچه سازى اين حوزه ها را داشته باشد. هم اكنون در تعداد قابل توجهى از دانشكده هاى مهندسى برق و مكانيك در دنيا، گرايش مكاترونيك در سطوح كارشناسى و بالاتر ايجاد شده است.
هسته اصلى محتوى آموزشى مهندسى مكاترونيك، تركيبى از دروس اساسى گرايش هاى سيستم هاى كنترل، الكترونيك، كامپيوتر و مهندسى مكانيك است.
دانشگاه های فعال در رشته مكاترونيک ایران
در ایران نیز اولین دانشگاهی که این رشته را تاسیس کرد , دانشگاه آزاد اسلامی قزوین بود که این امر به همت آقای دکتر علیرضا محمد شهری و ریاست دانشگاه آقای دکتر مرتضی موسی خانی صورت گرفت. ایشان دارای دکتری مهندسی مکاترونیک از (دانشگاه ولونگنگ) استرالیا می باشند و در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران هستند.
این دانشگاه هم اکنون فارغ التحصیلان زیادی در مقطع کارشناسی ارشد داشته است. اولین سال جذب این رشته در دانشگاه قزوین سال 1382 بوده است.
علاوه بر دانشگاه قزوین ، دانشگاه های مطرح و فعال در ایران در این زمینه عبارتند از :
دانشگاه خواجه نصیر ، دانشگاه علم و صنعت ، دانشگاه سمنان ، دانشگاه تبریز و دانشگاه علوم و تحقیقات.
دانشجویان در دوره فوق لیسانس بایستی 32 واحد درسی رو پاس کنند. که 6 واحد آن پروژه است.
دروس رشته مکاترونیک
معمولا فارق التحصیلان لیسانس رشته سخت افزار کامپیوتر و الکترونیک در این رشته موفق تر می باشند. به این دلیل که این گروه خودشونو بهتر با سیستم های مکانیکی وفق میدند و پروژهای نهایی جالبی دارند(یه پروژه مکاترونیکی واقعی). دانشجویان نرم افزار از همه بیشتر دردسر دارند چون معمولا نه مدار می دونند ، نه کنترل و الکترونیک پاس کردند و تقریبا با مشکل مواجه میشند. البته استثنا هم داریم.
دروس اصلی:
مکاترونیک 1 ، مکاترونیک 2 ، رباتیک پیشرفته ، ریاضیات مهندسی پیشرفته ، کنترل پیشرفته (معمولا کنترل دیجیتال درس میدند+ فضای حالت و…. تا فازی هم پیش میرند) ، شناسایی سیستمها ، کنترل محرک های الکتریکی.
دروس اختیاری:
شبکه های عصبی ، سیستم های توزیع شده ، پردازش تصویر (بینایی ماشین) ، اتوماسیون صنعتی ، مدیریت صنعتی (دقیقا یادم نیست چی بود، راجب تیم ورک بود)، کنترل فازی ، سیستم های خبره.
دروس پیش نیاز: (برای کسانی که این دروس را در دوره لیسانس پاس نکردند!)
استاتیک ، دینامیک ، الکترونیک 1و2، ریزپردازنده (ممکن است میکرو کنترلر هم درس بدند) ، کنترل خطی.
مهندسی مکاترونیک (به انگلیسی: Mechatronics engineering) (یا مهندسی مکانیک و الکــترونیک) تلفیق سه رشته مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر است. واژه مکاترونیک برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ و توسط آقای تتسورو موری (Tetsuro Mori) مهندس ارشد شرکت یاسکاوا (YASKAWA) ژاپن مطرح شد. این رشته سعی بر آن دارد تا نگاهی یکپارچه به سیستمهای تشکیل شده از اجزای مکانیکی - الکترونیکی - کنترلی و نرمافزار داشته باشد∗. واژهمکاترونیک توجه شمارا به علم مکانیک و الکترونیک جلب میکند. اما هدف مکاترونیک ایجاد و استفاده از ارتباط داخلیِ میانرشتههای مهندسی مرتبط با اتوماسیون و خودکارسازی است، تا یک نمایه از کنترلِ پیشرفته را در سیستمهای ترکیبی به خدمت بگیرد.
در اينجا ممكن است اين سئوال پيش بيايد كه منظور از يكپارچه سازى چيست؟
به طور كلى بايد گفت كه يكپارچه سازى در دو بعد مطرح است: طراحى و توليد. در مرحله طراحى اجزا، اگر هماهنگى با ساير اجزاى سيستم در نظر گرفته شود قطعاً نتايج بهترى در پى خواهد داشت. به طور كلى، روند طراحى مكاترونيكى با تحليل بازار و نيازهاى مشترى آغاز و سپس مشخصات مورد نياز محصول براساس تحليل هاى انجام شده، تعيين مى شود. با آغاز روند طراحى، مرزهاى بين حوزه هاى گوناگون مهندسى كم رنگ شده و يكپارچه سازى اين حوزه ها ضرورى مى نمايد چرا كه محدوديت ها و تصميم گيرى ها در يك حوزه در واقع تابعى است از محدوديت ها و تصميم گيرى ها در حوزه هاى ديگر. به عنوان مثال در بحث كنترل موتورهاى الكتريكى، امروزه ديگر براى كاهش زمان و هزينه توليد و بهبود كيفيت، طراحى موتور و درايو الكتريكى و كنترل كننده ديجيتال و حسگرها، همگى با هم در نظر گرفته مى شوند. يكى از مسائل صنعتى _ تحقيقاتى، روش هاى كنترل سرعت بدون استفاده از حسگرهاى سرعت، به منظور كاهش هزينه است، يعنى يك موتور الكتريكى را به يك مهندس كنترل مى دهند تا يك كنترل كننده سرعت بدون استفاده از حسگر سرعت، طراحى كند. كارهاى زيادى در اين زمينه انجام شده ولى بعد از مدت ها به اين نتيجه رسيده اند كه بهتر است از همان ابتدا، هنگام طراحى موتور الكتريكى، استراتژى كنترل بدون حسگر در نظر گرفته شود، يعنى موتور را طورى طراحى كنيم تا كنترل آن بدون حسگر خارجى تا حد زيادى آسان شود. واضح است كه اين يكپارچه سازى باعث كاهش هزينه و زمان توليد محصول صنعتى خواهد شد.
بعد ديگر يكپارچه سازى، در مرحله توليد است. شماى كلى يك سيستم كلاسيك الكترومكانيكى شامل فرآيند مكانيكى، محركه ها و حسگرها و همچنين پردازشگر اصلى است. در واقع الگوريتم كنترلى در پردازشگر اصلى اجرا مى شود. بسيارى از فرآيندهاى صنعتى كلاسيك در قالب فوق نمايش داده مى شوند.
در سيستم هاى مكاترونيكى، يكپارچه سازى اجزا در مرحله توليد، به دو روش انجام مى شود: يكپارچه سازى سخت افزارى و يكپارچه سازى نرم افزارى. در يكپارچه سازى سخت افزارى، فرآيند مكانيكى به همراه حسگرها، محركه ها و پردازشگرها، به عنوان يك سيستم جامع در نظر گرفته مى شوند. در اينجا معمولاً خود حسگرها و يا محركه ها داراى پردازشگرهاى محلى هستند كه عموماً به آنها حسگرها و يا محركه هاى هوشمند اطلاق مى شود. در اينجا اجزاى سيستم داراى ارتباطات محلى بوده كه اين ارتباطات، معمولاً از طريق خطوط ارتباطى باس يا به صورت بى سيم است.
در يكپارچه سازى نرم افزارى، يك سيستم نظارتى يا به عبارتى كنترل كننده مركزى، به منظور مديريت كل فرآيند، تشخيص خطا و بهينه سازى، بر كل سيستم نظارت مى كند كه در واقع به معناى پردازش اطلاعات در يك سطح بالاتر است. معمولاً اين سيستم نظارتى يك سيستم هوشمند است كه اين امر تصميم سازى براى بهبود عملكرد سيستم فيزيكى را قابل اجرا مى سازد. در اينجا مى توان به اين نكته پى برد كه يكى از دلايل منحصر به فرد بودن محصولات مكاترونيكى، به كارگيرى قدرت محاسباتى بالا در خلق سيستم هايى است كه داراى كيفيت و قابليت اعتماد بسيار بالا هستند.
• محصولات مكاترونيكى
فناورى مكاترونيك در بسيارى از زمينه ها كاربرد روزافزونى پيدا كرده است كه در اينجا به بعضى از آنها اشاره مى كنيم. در صنايع خودروسازى، استفاده از موتورهاى با كنترل الكترونيكى به جاى كنترل كننده سنتى آن يعنى كاربراتور، باعث بهبود عملكرد موتور و كاهش مصرف سوخت و آلودگى شده است. همچنين سيستم ترمزهاى ضدقفل، سيستم تهويه هواى اتوماتيك، فرمان هاى با كمك الكتريكى _ هيدروليكى، خودروهاى الكتريكى _ تركيبى و… از ديگر كاربردهاى فناورى مكاترونيك در صنايع خودروسازى هستند.
در زمينه محصولات صنعتى با مصارف خانگى، مى توان به ماشين هاى لباسشويى و يا خشك كن جديد اشاره كرد كه عملكرد آنها با استفاده از كنترل هوشمند به منظور مصرف بهينه انرژى، صرفه جويى در مصرف آب و همچنين افزايش كيفيت، بهبود فراوانى يافته است.
در محصولات صنعتى با كاربرد ادارى، مى توان به چاپگرها و اسكنرهاى ليزرى، دستگاه هاى كپى ديجيتال و يا ديسك درايوهاى جديد اشاره كرد كه از جمله محصولات مكاترونيكى هستند.
در زمينه صنايع دفاعى مى توان به سيستم هاى هدايت موشك و يا سلاح هاى هوشمند اشاره كرد. همچنين از ديگر محصولات مكاترونيكى، دوربين هاى خودتنظيم، ماشين هاى ابزار كامپيوترى و روبوت هاى صنعتى هستند كه تاثير فراوانى در كاهش هزينه و زمان توليد و بهبود كيفيت محصولات توليدى گذاشته اند.
• آموزش مكاترونيك
با توجه به گسترش نياز روزافزون صنعت به استخدام نيروهاى ماهر در مهندسى مكاترونيك، تربيت نيروى انسانى در اين زمينه بيش از پيش اهميت يافته است. نكته مهم و اساسى در آموزش مكاترونيك اين است كه يك مهندس مكاترونيك بايد داراى تخصص هاى چندحوزه اى باشد، بدين معنا كه تسلط به اصول اساسى مهندسى مكانيك، الكترونيك، كامپيوتر و كنترل، براى او ضرورى است چرا كه بايد قابليت طراحى در حوزه هاى مختلف و در نهايت تجميع و يكپارچه سازى اين حوزه ها را داشته باشد. هم اكنون در تعداد قابل توجهى از دانشكده هاى مهندسى برق و مكانيك در دنيا، گرايش مكاترونيك در سطوح كارشناسى و بالاتر ايجاد شده است.
هسته اصلى محتوى آموزشى مهندسى مكاترونيك، تركيبى از دروس اساسى گرايش هاى سيستم هاى كنترل، الكترونيك، كامپيوتر و مهندسى مكانيك است.
دانشگاه های فعال در رشته مكاترونيک ایران
در ایران نیز اولین دانشگاهی که این رشته را تاسیس کرد , دانشگاه آزاد اسلامی قزوین بود که این امر به همت آقای دکتر علیرضا محمد شهری و ریاست دانشگاه آقای دکتر مرتضی موسی خانی صورت گرفت. ایشان دارای دکتری مهندسی مکاترونیک از (دانشگاه ولونگنگ) استرالیا می باشند و در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران هستند.
این دانشگاه هم اکنون فارغ التحصیلان زیادی در مقطع کارشناسی ارشد داشته است. اولین سال جذب این رشته در دانشگاه قزوین سال 1382 بوده است.
علاوه بر دانشگاه قزوین ، دانشگاه های مطرح و فعال در ایران در این زمینه عبارتند از :
دانشگاه خواجه نصیر ، دانشگاه علم و صنعت ، دانشگاه سمنان ، دانشگاه تبریز و دانشگاه علوم و تحقیقات.
دانشجویان در دوره فوق لیسانس بایستی 32 واحد درسی رو پاس کنند. که 6 واحد آن پروژه است.
دروس رشته مکاترونیک
معمولا فارق التحصیلان لیسانس رشته سخت افزار کامپیوتر و الکترونیک در این رشته موفق تر می باشند. به این دلیل که این گروه خودشونو بهتر با سیستم های مکانیکی وفق میدند و پروژهای نهایی جالبی دارند(یه پروژه مکاترونیکی واقعی). دانشجویان نرم افزار از همه بیشتر دردسر دارند چون معمولا نه مدار می دونند ، نه کنترل و الکترونیک پاس کردند و تقریبا با مشکل مواجه میشند. البته استثنا هم داریم.
دروس اصلی:
مکاترونیک 1 ، مکاترونیک 2 ، رباتیک پیشرفته ، ریاضیات مهندسی پیشرفته ، کنترل پیشرفته (معمولا کنترل دیجیتال درس میدند+ فضای حالت و…. تا فازی هم پیش میرند) ، شناسایی سیستمها ، کنترل محرک های الکتریکی.
دروس اختیاری:
شبکه های عصبی ، سیستم های توزیع شده ، پردازش تصویر (بینایی ماشین) ، اتوماسیون صنعتی ، مدیریت صنعتی (دقیقا یادم نیست چی بود، راجب تیم ورک بود)، کنترل فازی ، سیستم های خبره.
دروس پیش نیاز: (برای کسانی که این دروس را در دوره لیسانس پاس نکردند!)
استاتیک ، دینامیک ، الکترونیک 1و2، ریزپردازنده (ممکن است میکرو کنترلر هم درس بدند) ، کنترل خطی.
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن